^B-c. ::i ^u ; 1 • - • ^ o = >- z== ■í — tr LT) a T— °=^ P o Ul^-^ > " z CD D r^ ^. co c: c ÍL'< C <.&^lt - Q^-^tOC C^^ ^- ■CC c <. '^^ ^ Cc c c ' ' ' CC C c < c c <,,t r;<:c c c c cv.:^ c ' c -, .c '^' s: C e-ccc c C -. <^<«ac: c ^ _ c cir. ---c ccs: c< c<:V ■- ^C*.. ■C c ^. cc< ^ ^ C~ ! c <_« ~<: '' . Cc '^^ :C< c c ♦« Vi_, < . Cc c_r c .:cc c^^ ^ " < c c <: c < cc 'l- c ::- C*- < < c <^ C *" ^ ^^ L c V ^. i^- '■•^ c < .c ^ ,.„ f^ <:^ ^«C Ca < X.- c <; c «c: '' •, Cc^ C C' <: J' "c c ' .^TV C. V C ^^^ C'" c ^:;: cc^ c ^ •- c 'C ^ V. Cl c:r c <^ «"C C"c ^^^i^? ^ c ^ c c: <■ <;r ' <- c <: ^.5. < ^ C': .< < — - *1>^C Cc C C ^ ''C^CC c c \ \^ /^^ c^c<^ C< ctx "To ' ^ '^-'■•'C C' • Ct? ÍC',- .c Cc./-,^ ISLENDINGA SÖGUR. EPTIR GÖMLUM HAx\DRlTUM -^ j" ' ÚTGEFXAR AT TILHLUTUN HINS KONÚNGLIGÁ NORRÆNA FORNFRÆÐA FÉLAGS. ITBDAH ORUI KVSDK EKGI MAÐH. FjÖLSyiNNSVtAí, FYRSTA BINDL ÍSLENDÍNGABÓK ARA PRESTS ENS FRÖðA fORGILS- SONAR, ÍSLANDS LANDNÁMABOK, HEIÐARY'GA- SÖGU BROT, OK ÁGRIP VÍGASTÝRS- ok ^-^' HEIÐARVÍGA - SÖGU. KAUPMANNAHÖFN. FftGNTAÐAR HJA S. h. MÖLLER. 1829. ^J ^-^S^ f' KlTJJIiJlT T/. yfAa/. ^v* ^ 9 6 77f6- l ÍSLEINDÍNGABÓK ARA PRESTS ÉNS FRÓÐA PORGILSSONAR, ÍSLANDS LANDNÁMABÓK, HEIÐARVÍGASÖGU BROT, OK ÁGRIP VÍGASTÝRS- OK HEIÐAR- VÍGA-SÖGU. EPTIR GÖMLUM HANDRITUM ÚTGEPNAR AT TILHLUTUN HINS KONÚnGLIGA NORRÆ?ÍA FORNFRÆÐA FÉLAGS. KAUPMANNAIIÖFN. Prbktaðar hja S. L. Mö l le n. 1829. ''ytíi--.. ... j^Éri ^■n^i- Oii^i <5if;ii. « ri'pr .N i í... . ; ■ • - L feM '^ .'i'ia- .^ax- F 0 R M A L I. B iNDi petta, er hfermeíleggst fyrir almennings síónir, inni-' heldr sögur J)ær, er fara yfir Islands landnám og landsins fyrstu byggingu, og sem skíra frá peim ektu atburftum, er gerðust i landinu. Sögur þessar gánga hér i broddi allra Islands sagna , sem hiS Konúngliga Norræna FornfræÖa-Félag hefir einsett sér að láta á prent út- gánga, J)areí$ allflestar Islands sögur eru af J)eim sprottnar og hefja frá þeim, einkiim frá Landnámabók, upptök sin, og sanna ^arviö ágæti sitt og trúverðugleika. Skal nú nokkuS segja frá, hvör meSfertí höfö hefir verit og hvör hjálparmeÖöl hagnýtt háfa veriö viiJ i^tgáfu sagna J)fssara : I. ISLENDINGABOK ARA PRESTS ENS FRODA Í'OR- GILSSONAR, etSa Schedæ'Ara pxests fróiía (bls. 1—2(1). Af sögu J>essari eru 2 pappirshandrit Nr, 113A, sem hferkall- ast B, og Nr. 113B, sem hér kallast jí, bæííi meíJ reghiligri settletrshendi Síra Jóns Erlendssonar i ViUingaholti , er á l7du öld út hefir skrifað margar Islendínga sögur .fyrir Skálholts biskupa, einkum fyrir Mag. Brynjólf öveinsson ; bæði ^essi handrit eru aö öUum likindum . skrifuð eptir Ara prests egin handarriti á bókfelli, J>vi vitJ niðrlag beggja stendr skrif- a5, meíJ Sira J ó n s egin hendi, |)essi or8 : ^; álíka og sagHÍr erii að til sé gengiS nm Sæmundar Eddu , sem Mag. Brynjólfr skal hafa látiS tvisvar skrifa, áðrenn honum likaði skriftin. Endiliga kynni og vera, aí5 codex A væri fyrst skrifaíír, og hefííi biskup hann annaíShvört burtléiS, burtgefið eöa i annan máta eitt exemplar ennú hafa viljað, og þarfyrir Sira Jóni bókfelliS .aö nýju af- hendt til nýrrar litskriftar, hann svo codicem B eptir bók- fellinu skrifaíJ, en flýtt sér eptir vanda, og verið svo minus acouratus. Sé |)etta nú vilt gáta , þá er |>ai5 vist at hvörigt j)essara exemplarium, AeiSa B, er skrifað eptir öðru, J>vi i báðum J)eim finnast einstöku orð sem' i hinu útilátin eru." jþessi dómr og getgáta Assess. Arná Magnússonar hefir stað- fezt við nánari ransökvm beggja handritanna. í'areö nú J)essi Islendingabók Ara^ prests fróiSa er hií elzta rit, svo menn til vita , sem nú er til á nqrræna túngu, og er bæði fornyröt, og að stafasetníngu og rithætti mjög svo frábrugÖiS öðrum tilverandi fornritum ennar gömlu túngix ; svo liefír i litgáfxi |)essari haldiö verið, svo mikiiJ sem var8 og hlýða J)ótti, rithætti liandritsins sem tíl grundvallar lagt hefirverið, aÖ J)vi undanteknu er hér sTial nú frá segja : 1) Aö áherzlumerlíin eru öll viðsett ; má þess ^ó geta , aö á stöku staö i kaiidritinu standa tvö strik yfir J>vilikum hljóðstöfum, svo sem : ö fyrir ó, eöa raddarstafirnir eru tvísettir ('«a, oo), eins og dæmi finnast til i öörum fornritum. 2) Eð eða stungiö d ((t) er álstaðar sett fyrir d, Jiar sem hljóðið heimti pað og eigi stóð þ ; á fáeinum stöðum i handritinu stóð þ eptir n .1 staðin fyir d, kannske af gáleysi skrifarans , er þvi um- breytt, t. d. : mundi f. munþi. 3) Alstaðar par sem ö stendr prentaö og hljóðið útheimti J)að , stóð o i handritinu ; J)ó var sumstaðar skrifað av fyrir ö, t. d. : Ravgvaldr f. Rögvaldr; einsog av opt er brúkað fyrir au, t. d. : bravt f. b r a u t. 4) I handritinu stóð á flestum stöðum a fyrir íb , t. d. : feriy átra&r, norrifnn f. færi, átræðr, norrænn,, sem Jjannig er prentað; lika stóö 0 eða ^o opt þar sem hljóöið krafði c, t. d. : 0//« , PbIs, fem, 0, reð; er, f. Alfs, Páls, á, ráð, ár; lika brúkast jað sumstaðar fyrir e, t. d. : efra, f. efra; á fáeinum stöðum fínst ])að sett fyrir u, t. d. : in^ndi f. m u n d i , er {)essu umbreytt i útgáfu J)essari. 5) Alstaðar hvar i eða e stóð 1 handritinu á undan raddarstöfum , er hér j ' prentað samsvarandi úttalinu , og hvar v eða y stóö i byrjun orða, i staðinn fyrir u eöa ú, er annarhvörr J)essara stafa tilsettr, t. d. : urðu f. vr&u , úr f. yr\ v brúkast optastnær i stabinn fyrir f, milli tveggjá hljóðstafa, er ]þvi ekki haldið, og þvi prentaö æfi, páfi, haf a, en ekki, œvi, pávi, hava. Lika er e prent- að fyrir œ eða e"^hvar hljóöið krafði þess , t. d.; deild, Breiðifjörðr, Oleifs, f. dœild , Brœidif. , Olœifs. 6) Fyrir rómverskar tölur er hvervetna standa i handritunum, er tala kemr við, eru |)ær algeingnu siffrur hagnýttar, einsog aö undauförnu brúkað hefir verið í útgáfum félagsins. 7) öll — 7 — aígreining^arteikn er>i og tilsett , J)vi i handrit. standa ekki irema piinktar einir, og þó eigi alstaðar, þar sem klausum skiptir, eins og títt var á fyrri timinn ; samtengíngar-merki eru sett á milli einstöku or8a, er aíískilin stóðii í handritinu, en saman áttu aö hánga. 8) Böndiu i handritinu eru þau hezlt að merkja : aS stór bókstafr er ski-ifaðr fyrir tvo smáa vi5- ast hvar, t. d. : N, f. nn, G, f. gg; S, f. ss, R, f. rr; lika binzt ng i einn bókstaf á a\llflestuni stöðum þannig 5 ; o (öfugt c) brúkast alstaöar fyrir kon, t. d. : otinetr, oug;r = con- tínentr, konungr; ó f. om; J)að venjuliga band fyrir ok; c brúkast alstaííar fyrir k i handritinu, er þvi eigi liald- i8 , lika q hvar v kemr á eptir i staÖinn fyrir k ; 7is og nt binzt opt i eitt; x brúkast fyrir ks^ t. d. : lyxc f. lyksk; c brúk'ast alstaðar fyrir t eptir s í liðandi sögnum, erþvihald- iÖ að svo mikhx leiti að fc er prentað fyrir c. fess 'má og geta að allir upphafsstafir i byrjun kapit. vanta, og er eyða fyrir 'peim í handritinu, eins og i mörgum gömlum bókum finnast dæmi til, þvi J)eir hafa optast nær veriö seinna skrifaðir með mikilli viðhöfn og.flúri. {'að annaö sem fábreytiligt er í stafasetningu og rithætti handritsins má sjá af sjálfri sög- unni sem hún hér er prentuð. Við handrit J)essi , sem nú voru talin , {A og B) , hefir samanborið verið handritið Nr. 366 í 4blf. með snoturri settletrshendi Assess. Árna Magnús- soiiar, eru leiðréttingar pær, sem J)ar er gjöröar, hvervetna hagnýttar, ejns oggjá má af samanburðinum, og eruþær nefndar C; lika hefir SkáÍholts útgáfan, er Mag. fórðr í'orláks- son, biskup i Skálholts stipti, árið I688 létá prent útgánga, verið samanborin, og kölluð S; eru öll Ukindi til, að hún sé orörétt prentuð eptir B , er hún bæði nákvæm og vel af hendi leyst, þvi leitazt heíir verið við að sýna öll böndin sem i hafa verið handritinu. Isl^ndingabók ])essi er lika prentuð a5 ■Worms tilhlutun i Oxfuriíu með látinskri útleggingu og lærð- um athugasemdum , og með ^essari yfirskrift : Aræ multiscii Sehedœ de hlandiaj en bókin er titilblaöslaus; J)ar aptanvið stendr : dissertatio de Arœ multiscii vita et scriptis , en niör- lagiíf vantar. , II. ISLANDS LANDNÁMABOK eða Landnámabók Islands bygÖar,., sem hún lika nefnist (bls. 21 — 260); af sögu pessari^ eru alls. ennú til 10 handrit af ýmisligu ásig- komulagi i Alna Magnúss. handritasaf ni á sivala turni, sýna |)au viÖ frekari grenslun og athugasama ransókn fern- slags meðferð á sögu þessari, og má þeim því hægliga skipa í 4 höfuðflokka, eins og sá hálærði Dr. Hannes Fisnsson i formála sinum fyir Kaupmannahafnar útgáfunui 1774 hefir skipt þeim 1; skal hér nú stuttliga lýsa sérhvörjum flokk ^essum fyrir sik. 1 ti flokkr er sú eginliga Landnáma, er svo l^allast, er hún lángtum styttri enn öll hin handritin af s^gubók |)ess- ari, og sleppir úr mörgum köblum ok ættbálkum, rekr ætt- artölurnar skemst niöreptir , og hleypr lika, yíir marga liöi i — 8 — þeim œttartölum hiin hefir; ^iessi meöfert landnámabókar er því aö öllum likindum hin ekta. Sumar ættartölur J)ar á móti rekr hún alstaííar mikiö nákvæmliga og vandliga, einkum Sturlúngá og Oddverja, hvar J)eir koma vii$ , hvarfyrir meining þeirra er allliklig, er halda að Sturli lögmatír hinnfróiíi hafi samiö bók pcssa. Eitt pappirs handrit er til af tlokk |)essum Nr. 107 i arkarformi, meí5 stórri og snotri settaskriftar hendi Sira Jóns Erlendssonar i Villingaholti, hvörs áðr er viíJgetið ; hefr bókfelliiS, sem hann hefir útskrifað, viíSa hvar veriiS gjör máiJ og ólesandi , og sumstaöar lika vantaö i ^aö nokkur blö8 , J)vi í handriti J>essu eíu viða eyður , bæiíi fyrir einstöku or8 , og fyrir heilar og hálfar linur , lika vantar i J)að stóra kabla (t. d. bls. 46—53 og bls. 214—15). Handrit J>etta er í samanburðinum nefnt B. 2ar flokkr er Hauksbók, ^efir hún nafn sitt J>egiÖ af Hauki lögmanni, er bókina hefir samið eiJa samansett eptir fróðra raanna ritum , sjá bls. 248 hér ai$ neðan , hvar hann talar um sjálfan sig i fyrstu persónu, og skýrir frá |>eim hjálparmeðölum hann hefir haft að styðjast við, og hvörja for- gaungu - menn hann haft hefir i að rita landnám. Flokkr J>essi er miklu fjölorðari enn sá fyrrnefndi , hefir bæði fleiri ættartölur og rekr J)ær lengra niðr eptir, og bætir hka vi$ mörgum markverðum viðraukum, eins og sjá má hér að neií- an af samanburðinum. Af flokk þessum eru 2 handrit til i Arna Magnússonar handritasafni, J)að er Nr. 105 i arkarformi, meðstórrj settletrshendiSira Jóns Erl ends'son ar,J)ess er áðr er viögetið ; i þvi linst ein eyíSa, (frá bls. 86 — 96), sem i athuga- semdunum er tilgreint; aptanvið handrit þetta erKristnis a ga með sömu hendi ; J)að annað er skinnbókarbrotið Nr. 371 í Ablformi, alls 14 blöð; fyrsta blaðið hefst bls. 36, i 4ðu Unu aÖ ofan, með orðunum : „Björn, son minn"'Og endar bls. 40, i 14ðu linu að ofan, með orð. : „erátti Sigfús Ellið agr i msson" ; annaö blaðið byrjar bls. 62, meö 6ta kap. i 2um parti : „Grimr hét maðr," nær fram á bls. 68 og sleppr i 3 linu að neðan , meö orð. : ^jSÓttust lengi áðr sundr gekk"; priðja blaðið, hvörju fylgja 6 samföst blöö, kemr við á bls. 147, i Unu l4ðu að ofan, með orðinu : „ H a u k n - stööum" og ná þessi 7 blöð, sem eruisamfelUi, fram á bls. 192, hvar J)au sleppa i 5tu og 6tu Unu að ofan, með orð.: "Hróars ok systursona hans"; tiunda og ellefta blað- ið fylgist að, og koma viö á hls. 204, í seinustu Unu, meiS orö. : jihjá. Jökulsfellifur vestan", og' sleppa á bls. 218 i næst sein. Unu, með orð. : ,jfór Ketill hængr norðr i Torgar"; og J>á fylgist að hið tólftá, prettánda og fjórt- • ánda blaö af skiniibókarbroti J)essu, og koma |)au við á bls. Í224, með kapit. ,,DufJ)akr i Duf þaksholti", og ná frara á bls. 240, hvar J^au sleppa að öUu leiti i 4ðu Unu að neðan, meö orð. : ^jkeýpti land i Hrunamanna." Skinnbók- arbrot þetta er öldúngis samhljóöa handriti Sira Jóns Er- lendtsonar, og mun |)a8 J)vi eptir bókfelli J>e3six skrifaö vera, „ 9 — og miin ]þa« veriö hafa heilt hferumbil Í. miíri l7du öld, þegar Sira Jón skrifatíi þaS út, og ekki annat$ þá' i jþað vant- aft enn ])að, sem nú vantar í handritið, og áðr var tilgreint; styrkist Jjetta ennfremr þarviS, ai5 á skinnbókarbroti þessu er Hka Kristnisaga, sem einnig er aptan vií$ handritiö, skrifuð a£ sama manni. Flokkr |)essi er i samanburðinum nefndr C^ og JjareÖ búðum handritunum bar svo vel saman, var engin or- sök til að aSgreina þau, en þó er handritið leiðrétt á fá- einum stöðum eptir bókfellinu, hvar skrifarinn annaðhvört af gáleysi hafíJi lesið rángt úr böndunum, eða af flýtir ekki ná- kvæmliga athugaiJ |)au orÖ er máíJ voru, og hafa nokkur mannanöfn þarviií leiðrézt. 3ji flokkr er Melabók, er svo kallast, þareð hún rekr ættartökir sinar niíSr til Markúsar í'óröarsonar prests á Mel- Tim, er var i frændsemistölu við Sturlúnga. í'essi flokkr e6a, Melabók, fylgir hvað mezt Hauksbók, en er þó töluverðt fjöl- orðari og lengri enn hinir aðrir handritaflokkar af Landnáma- bók; heíir flókkr ])essi sumstaðar bæöi lánga sögukabla, og lika mörg merkilig atvik til frekari upplýsingar einstöku at- buríJum, og ])araðauki rekr hann ættartölur og kynslóö Mela- manna grandgæfiligar og lengra enn hinir, Niðrröb'un og skipun efnis í flokk |)essum er J)ari frábrugðin öllum hinum handritaflokkum Landnámabókar, að i þessum er Landnámabók einasta skipt i 4 parta, J)vi J)eim Ita og 5ta parti er steypt sam- an i J)ann fyrsta part. Flokki pessum heyra 2 handrit til, Nr. 106 (E) og Nr. 112 (F), bæði i arkarformi ; það fyrra er meö lagligri og greiniligri settaskriftarhendi Siral^órðar Jóns- fionar, er prestr var i Hytardal, frá 1634 til 1670; aptan viS handrit þetta er registr yfir lögmenn á Islandi frá 930 — ^1290; hið siðara er meö settletrshendi Sira Helga Grimssonar, er pirestr var á Húsafelli, frá 1652 til l69l, er J)að ekki nema fáein blöð, sumstaðar mjög rotin og ólæsilig, þau fylgja orö- rétt, hvar J)au koma við, Nr. 106, ersjámáaf athugasemíun- um her að neðan; aptanviö bók þesga eru lO blöð, hvará Ass. Arni MagnússonhefirskrifaÖ, eptir einhvörju skinnbókarbroti, ymislig brot af gömlum lögum , bæði andligri og versligri stétt viðkomandi. A mörgum stöðum i E og F, stendr viS einstöku atvik og kabla skrifað meö sömu hendi, hvaðan þeir séu teknir, hvört heldr úr Landnámu eða Hauksbók, og er J)ess viðgetíð i athugasemðunum, |)egar svo stóö á. 4öi flokkr eru J)au handrit, er sprottin eru af báðum-J>eim fyrst nefndu flokkum, nl. Landnámu ogHauksbók, og fylgjaýmist J)essari, ýniisl hinni,, og er þess J)á á spáziunni viðgetiö úr hvörri fyrir sig sérhvörr kabli er tekinn. Til J)essa flokks heyra pappirs handritin Nr. 104 (A) , Nr. 108 (G), Nr. 109 (H), Nr. 110 (I), Nr. 111 (K), öll i arkarformi, og lika Skálholts útgáfan (Sk)^. Handritið Nr. 104, sem er meö snoturri settletrshendi Ásgeirs'Jónssonar, er út hefr skrifaö margar sögur fyrir Th. Torfæus, ber af öllum hinum handritunum , bæiíi i tilliti til rithandár, rit- ' — 10 — Iiáttar og nákvæmni, og erlíka hiö réttasta og fyllsta, }»a« er pessvegna lagt til gnmdvallar við útgáfu j^essá, og kallaí A; })a« er hekt athugandi við handritið, atí mannanöfnin Hrafn, Hrólfr og önnvir ])essháttar, skrifast þar optastnær þann- veg , aö H er sleppt , svosem : R a f n , R ó 1 f r , o. . s. frv/, hvÖrju eigi hefir f ylgt verið , en aö 'ööruleiti hefír réttritun hanbritsins áíí mestú leiti boriií samán viíí reglur ])ær; sem Fé- lagiö heíir fylgt í útgáfu sögubókanna. Nr. l08 og Nr. 109 (eöa G, ií, sem ])au eru kölluö), eru mjög á|)ekk, og þvínær samhljóöa ; er G rita« meiS læsiligri fljótaskriftarhendi, H þar á móti er meí lakligri íljótaskriftarhendi Jóns Gissurar- sonar, er lifíJÍ á ön'dveröri l7du- öld. Nr. 110 (eiSa I), er meiJ gamalli settaskrift og all-læsiligri rithönd , sem-er eldri enn 1683, ab' dómi Á. Magnússonar , og feiS mestu oriJrétt qg samhljóiSa Skálholts útgáfunni (Sk). Nr. 111 (eiSa K) , er af öUum handritum Landnániabókar, |>aiS lakligasta og öldúngis óáreiiSanligt, ])vi heilum köblum er virslept, og hlaupiií yfír margar ættartölur, og ])ar sem paiS kemr viiS, er })að optast- nær vitlaust og rángt, ])ai$ er ])ví einasta á fám stöiSum hagnytt. Öll pau handrit, sem nii hafa veriiS talin 1 pessum 4 flokkum, hafa vandliga veriÖ hagnýtt og samanborm viiS vit- gáfu bessa, lika Skálholts vitgáfan og Kaupmannahafnar vit- gáfan (Kh), og allr oriSamunr, hvar þau ski-lr frá A, hefr vir ])eim veriiS tekinn og nákvæmliga tilfærðr i athugasemdunum ; líka hefír A r n g r í m s J ó n s s o n a r rit um Island veriiS hagnýtt á einstöku stööum, og getgátur þaiSan teknar, sem merktar eru A-I. Nr. 104 eiSa A, hefir oriSrétt fylgt veriiS, og enguþari umbreytt, utan einstöku orðum. sem auðsjáanliga raung voru, og hvar hinna helztu handrita samhljóiía frásögn kraföi þess, og er slíkra breytinga alsfaiSarviiSgetiiSi athúgasemdunum; hefír allr hugr verið álagðr aö gjöra útgáfa þessa svo fullkomna, sera kostr var á, og ])ótt Kph. vitgáfan sé mikiií nákvæm og prýði- .Ijga af hendi leyst, ])á er hvin ]>ó i litgáfu pessari á mörgum stööum leiörétt, og miklum oriSamuiv er hér viðaukiiS, eink- um hefir handritanna og hvaiS helzt handrita-flokkanna frá-i brugðins oröamunar, jafnvel hins minnsta, getiö verið , svo aS athugasamir lesarar og fornrita vinir gætu fengiiS sem fullkomn- asta hugmynd um sérhvörs flokks rneisferð á sögu þessari, litaf fvrir sig. fess er ekki við aiS dyljast, að heföi ekki Kph. útgáfan verið búin syo ágætliga að ryiSja veginn , hefði ])aiS vart verið möguligt aiS leysa nærverandi litgáfu svo nákvæm- liga af hendi, sem kostað hefir veriiS kapps um, og hefir, hún Ló samt sem áðr krafíö ótrúanliga mikiiS starf og ómak. ViiS- bætirinn, sem prentaiSr er hér aptan viiS Landnámabók, fínnst ekki i öiSrum handritum enn ])eim , er h'eyra til 4ða flokki (en ])ó er hann ekki í Nr. lll eða K) , en ])areis hann er í mörgu falli fróiSligr og lika töluverdt gamall, þókti vel fall- iiS að prenta hann hér við niiSrlag Landnámabókar , eins og gert hefir veriö viiS uudaufaniar litgáfur. — 11 — ' III. HEIDARVÍGASÖGUBROT (bls. 261— S08). f>etta er síöari hlutiun sögunnar, seni Dr. Hannes Finnsson á feröareisu sinni i Stokkhólmi áriiJ 1772, var Svo heppinn að uppgötva og skrifa út af skinnbókinni Nr. 18 1 4blf. í Forn- ritasafninu á konúngsins stóru bókahirzhx; auk fyrra hlutans vantaiíi í skinnbókina , hvaðan sögubrot ^etta er tekið, 3 blöS, 2 á einum staíí og eitt á ciöruni, ogerþess viðgetið i athuga- semdunum , J)araðauki voru hcr -og livar einstöku orð og klausuhhitar, svo niáðir, að ólesandi pióktu, og er það, hva'r svo stóö á, sýnt með merki J)essu (♦ ♦ *). Handrlt Jiað , sem sögubrot |ietta hér er prentað eptir, hefir átt hreppstjórinn {•orsteinn Gí^lason, sem góðf ásliga hínaði Jiað árið 1 828 Cand. Theoh þorgeiri Guðmundssyni til afskriftar, var það með lipufri hálfsettri hendi, og mjög bundið , en. skrifað með mikilli nákvæmni og athugasemi , hefir því alí inestu orðrétt fylgt verið, (J)ar annað handrit var ekki fáanligt), og einasta fáein orð eptir ágizkun leiðrétt. ^í'areð bæði orðfæri brots þessa og saaihljóða vitnisburör fleiri Islands sagna sann- ar, að Heiðarvígasaga er ei;i hin ekta af Islands sögum, og Jjareí efni hennar er all-merkilgt og fróðligt, þókti vel fallið ^ , að prenta hér brot hennar, og þannveg geyma þær einustu leyfar , sem nú eru til af sögu J>essari , fornritavinum til J)óknunur. IV. Ágrip VIGASTyRSSÖGU og fyrra parts HEÍÐ- ARVIGASÓGU, ritaö afJóni Ólafsyni frá Grunnavik (bls. 309—350); áriö 1727 eða snemma á árinu 1728 fékk Próf. A r n i M a g n ú s s o n til híns hjá svenskum manni, fyrra part skinnbókarinnar Nr. 18 i 4blf , ' hvörrar hér að ofan er getið, i hvar á var Vigastý'rs--saga, og byrjun eða fyrri hluti H e iöa r vi g as ög u, og lét útskrifa hana . hvörsu skinnbók Jjessari hafi háttaðverið, og hvörsu hraparliga hún tortyndist sézt best af foruiálanum framanvið, sem er með Jóns Olafsson- ar egin hendi, og hljóðar ])annig: „Her skrifast inntak J)eirr- ar membranæ, sem á var Fragmentið af Vigastýrssögu, hv^rr- ar appendix að er Heiðarvigas^ga, sú membrana var léð af Svenskum, Ass. ArnaMagnússyni, og skrifaöi eg hana iipp fyrir hann, um áramótin 1727 — 28, hún var í svo hátt: tvö örl?; í 4to, samanfest með hamp|)ræÖi, voru 8 blöð i öðru, svmistaðar litið máð, en mjög mikið á seinustu blaösíðunni , lemmata voru rauð, en numerus capitum enginn, hún var með góðu ok jöfnu settietri , mjög eptir látinU prentstafa formi, rituð Jiénxm 1360, að J)vi er Ass. Arni sagði, með hans bók- vim brann hún siðan í Kaupinhafnar eldsbrunanum 1728. í'aö sem undan gekk berserkja drápinu, og Jiar til er, þórhalli kom i sakir viö Styr, raan eg eigi glöggvara enn hér er sett; af históriunni um víg Styrs, atrekandanum til 'J)ess , og hefnd- imuni eptir hann, er án efa engu gleymt, bvi er i membrana stóð , og eigi fjœrri {)ví niörraðaö efninu , en hversu HeiÖar- vigiu knyttust þaryið , var svo, eör mjög likt þvi , sem hér greinir , uin iiöfn |>eirra manna , sem lítHJ koiua við söguna. — 12 — ' hefi eg «nigct.i«, hrar eg eigi man J)aii glöggt, svo og um bæjanöfn , var mér eigi auðveldt Iþau að muna , ^vi eg hefi hverki verií i Eyrarsveit, né Jjar i BorgarfiriSi, sem sagan mest umgetr, og eru pær sveitir, svo at segja , jnér alls ókunnar, eg las og ekki membranam yfír optar enn i J)vi eina sinni, er eg skrifaöi hana upp, og er nú síðari heilt ár og nokkrir mánuíir, var mér ])á annara aö lesa hana rétt en setja rikt á mig sögunnar efni , par'til vissi eg mér vist ai5 rita enn ^á annað exemplar af henni á nýjan leik. f>etta hefi eg helzt |)ar fyrir uppteiknaö at$ menn nærri lagi viti , hvaö mikið J^etta Fragment innihélt, og hvilikt innihaldiiS hafi veriiJ , ]þeim til vilja, er það eigi forsmá, heldr vel virða , hvers eg vænti; — ^eirra |)énvistuvil. vin — Jón Olafsspn." Héraf sézt aít skinnbókarblöS J)au, sem. Dr. F i n n s en fanVi af HeiíJarvígasögu- brotinu, og sem'hér er nú prentaí5 i bindi pessu, hafa heyrt þvi skinnbókarbroti til , sem Arni, Magni'tsson- fékk til láns, og hvörs innihald og ágrip sá nafnkéndi fornfræíJa yíjkari Jón Olafsson hefir uppteiknað svovel, sem hann mnndi •þaíJ; er ágrip J)etta J)ví hér prentað, ai$ ^aö J)ikir fróöligt, og lika af J)vi, að öll von er horfín aíJ geta fengið J)aÖ full- komnara; en ])vi er |)að préntaiJ met smærra letri, aí trú- ligt er aö hér sé sagt of eSa van á mörgum stöðum, frá J)ví sem stóiJ á bókfellinu, og sé |)vi ekki ágripií ats öllu svo áreiö- anligt, sem frnmritiS var, og sem sá hógværi höfundr i for- málá sinum ekki heldr leggr dulur á ; er ágripiiJ oriSrett prentait eptir handriti Jóns Olafssonar, meií þeim athugasemd- um er honum hefír sýnzt aií gjöra J)arviiJ; ýms orSatiltæki og talshættir, sem höfundr ágripsins var viss um . aiJ voru sögunnar egin oriJ, eru mei$ gisnara letri sett, hvar hann J)ar á mót ekki var viss um eitthvaiJ , hefr hann þar viiJs^tt m. m., semprentaiShefir veriií i athugasemöunum, og sem |>ýi5ir : mig minnir; og ])areií hann, hvaiS helzt hefir veriiJ i óvissu meií nokkur mannanöfn, svo hafa hvorki manna, né staiíanöfu úr ágripi bessu veriiJ tekin i registrin, sem eru aptanviiJ bindi betta, og sem einasta ná til niiSrlags HeiiJarvigasögu- b r o t s. Ai5 útbúnaiJi bindis ])es«a i öllu tilliti hafa i sameiningu starf aiJ tveir af meölimum Fornritanefndar Fé- lagsins, yfirkennari, Cand. Porgki r Gudmtjn ds- soK og Cand. foRSTEiww Hei.gason, |)Ó hafa þeir, hvaiS samanburiJ Landnámabókársnertir, notiiJ Ijúfmannligs full- tíngis af 5 löndum sinum, lærdoms yökurum hér viiJ háskólann, KAUrMAHIÍAHÖFir, DAG 28 Jaw. 1829. ISLENDINGA BOK ARA PRESTS ENS FRÓDA PORGILSSONAR. :\JlV. C ," , . > '■: _ J íslendínga bók Ara prests ens fróda ]þörgilssonar. f Prologus'. J-SLENdInga bÓk gjörÖa ek fyrst byskopum orum J)orláki ok Katlí, ok sýndak bæðí J^eim ok Sæmundi presti. En með því at þeim lík- aði svá at hafa eða þar víðr auka, |>á skrif- aða ek þessa of et sama far, fyr utan ættartölu^ ok konúnga æíi, ok jókk^ því, er mér varð síðan kunnara, ok nú er gerr sagt á þessi, enn á þeirri. En hvatki es missagt''' es í fræðum þessum, þá er skylt at hafa þat heldr, er sannara reynisk. Hálfdán hvítbeinn Upplendínga konúngr, sonr Olafs trételgju Svía konúngs, vas faðir Ai- steins frets, föður Hálfdánar ens milda ok ens matarilla, föður Goðröðar veiðikonúngs , föður Hálfdánar ens svarta, föður Haralls ens hárfagra, es fyrstr varð þess kyns einn konúngr at öUum Norvegi. ^) Handritin hafa i.fyrisögn: Schedæ Ara prests fróíía, en sú fyrisö^n mun smi&ud' af þeim , ér afskrifað'i þau eptir skinnbókinni. ^) þanhig 1i, S; attartölu, A, C. ^) þannig lei&rétt i C; jóke, A, Ji-j S, *) þannig likliga réltura lcsié' i S; iMi sagt, A, B; nú sagt, C. 1=^ Islendínga bók. 1 K. In hoC códicé continentur capitúla: ^ Frá Islanns bygð: fyrstaj frá lann-námsmönn- um: annat, ok lagasetníng; frá alj)íngls setníng: þriðjaj frá misseris tali: fjórða; frá fjórðúnga- deild : fimta ; frá Grænlanns bygð : sétta ; frá J>yi, er kristni kom á,Island:,siönda; frá bysk- opdm útlendum: áttunda; frá Ísleifi byskopiiiií- undaj frá Gizori byskopi: tíunda'. Incipit libellus IslandoruTn. 1. IsLAND bygðisk fyrst úr Norvégi á dögum Haralls ens hárfagrð,, Háifdánarsohar ens svarta, í þann tíð, at ætlun ok tölu þeirra Tejts, fóstra míns, þess manns, er ek kunna spakastan, sonar Isleífs byskops, ok þorkels, föðurbróður míns, Géllissonar, er lángt mundi fram, ok |)oríðar Shorradóttut^góðá, 'es bðeði vas margspök ok óljúgfróð, eslvar Ragnarsson loðbrókar lét drepa Baðmund enn helga Engla konúng; en "þat vas 6 hundruð ok 70 (vetrum)^ eptir burð Krists, ái: |)ví es rítit"'*é's' f 4Ögu hans. Ingólfr hét maðr Noræhn, ' es ^ánnliga er sagt at færi fyrst J)aðan til Islands, |)á es Haraldr enn hárfagrj var 16 vetra gamall,en í annat sinn fám vetrumsíð- arr; hann bygði suðr í Raikjarvík; J)ar er Íng- ólfshöfði kallaðr fyr austan Min|)aksairi , sem hann kom fyrst á lahd, en |)ar iDgólfsfell fyr yesfah Ölfos^^iá, es hann lagði sína eigu á síðan. Í þann tíð vas Islancl viði vaxit á miðli fjalls ok fjöru. |>á voru hér menn kristnir, þeir er Norð- menn kalla Papa; en þeir fóru síðan á braut, af því at þeir vildu eigi vesa hér við heiðna menn, ») vantar i J, B, S; bœiir vi& C. *) b. v. C. 1-2 K. Islendínf^a bók. ö^ ok létu eptir bækr Irskar ok bjölíur ok ])agla; af þvi mátti skilja at þeir voru menn Irskir. En þá varð för manna mikil mjök út híngat iir Norvegi, til þess unz konúngrinn Haraldr banri- aði, af |)ví at honum þótti landauðn nema. |>ú 'sættusk j^eir á þat, at hverr ma'ðr skyldi gjalda konúngi 5 aura, sá er eigi væri frá |)ví skiliðr ok.þaðan færi híngat. En svá er sagt, at Har- -aldr væri 70 vetra konimgr ok yrði átræðr. |)au hafa upphöf verit at gjaldi f)ví, es nú er kallat landaurarj eii þar galsk stundum meira, en stundum minna, unz Olafr enn digri gjörði skýrt, at hvérr maðr skyldi gjalda koriúngi hálfa mörk, sá er færi á miðliNorvegs oklslanns, nema konur, eða þeir menn, es hann næmi frá. Svá sagðí f^orkell oss Gellisson. 2. Hrollaugr, son Rögvalls jarls á Mærí, bygði austr á Síðu; þaðan eru Síðumenn kómnir. Ketilbjörn Ketilsson, maðr Norænn, bygði suðr jaí: Mosfellí enu efraj þaðan eru Mosfellíngar komnir. Öðr, dóttir Ketils flatnefs, hersis Nór- œns bygði vestr í Breiðafirðij þaðan eru Breið- firðíngar komnir. Helgi enn magrí, Norænn, son Eyvindar Austmanns, bygði norðr í Eyja- firði ý þaðan eru Eyfirðíngar komnir. En þá es Island vas víða bygt orðit, þá hafði maðr Aust- rænn fyrst lög út híngat úr'Norvegi, sá er Úlf- Ijótr hét, svá sagði Teitr oss, ok voru þá' Ulf- Ijótslög köllut; hann var faðir Gunnars, er Djúp- dællr^ eru komnir frá í Eyjafirði; en þau voru *) í>aii, leiífrctt i C. *) Djúffdælir, líkl. rángl leaid' úr Djúppdælir, J, B, S. ^ íslendínga bók. ^3K. flest sett at J)ví, sem |)á voru Golapíngslög, eða ráð þorleifs ens spaka Hörðakárasonar voru til hvar við skyldi auka eða afnema, eða annann veg setja. Ulfljótr var austr í Lóni; en svá er sagt, at Grímr geitskór væri fóstbróðir hans, sá er kannaði Island allt at ráði hans, áðr aljnngi væri átt; en honum fékk hverr maðr peníng til á landi hér, en hann gaf fé þat síðan til hofa. 8. Alþíngi vas sett at ráði Úlfljóts ok allra lannsmanna þar er nú es; en^áðr vas þíng á Kjalarnesi, þat es þorsteinn Ingólfsson, lann- námamanns, faðir þorkels mána lögsögumanns, hafði þar, ok höfðíngjar þeir, es at því hurfu. En maðr hafði sekr orðit of þræls morð eða leys- ihgs, sá er land átti i Bláskógum, hann es nefndr "pÓTÍr kroppinskeggi; en dóttursonr hans es kall- aðr |)orvaldr kroppinskeggi , sá es fór síðan i Austfjörðu, ok brendi þar inni Gunnar, bróð- ur sinn, svá sagði Hallr Orækjuson; en sá hét Kolr, es myrðr vas; við hann' es kend gjá sú, es þar es köUuð siðan Kolsgjá, sem hræin fund- Uvsk; land þat varð síðan^ allsherjarfé , en þat lögðu landsmenn til alþíngis naizlu; af því es J>ar almenníng at víða til alþíngis í skógum, ok á heiðum hagi til hrossa hafnar; þat sagði Ulf- héðinn oss. Svá hafa ok spakir menn sagt, at á 60 vetra yrði Island albygt, svá at eigi værí meirr síðan. því nær tók Hramn lögsögu, Hængs- sonr, lann-námamanns, næstr Ulfljóti, ok hafði 20 sumur, hann var úr Rángárhverfi; þat var 60 vetrum eptir dráp Eaðmundar konúngs, vetri eða 3-4 K. íslendínga bók. 7 tveím áðr Haraklr enn hárí'agrí yrði dauðr, at tölu spakra manna. J)órarinn Raga-bróðir, son Oleifs hjalta, tók lögsögu næstr Hramni ok hafði önnur 20 5 hann vas Borgfirðskr ' . 4. J)at^ vas ok þá, es* enir spökustu menn á landi hér höfðu taiit í tveim misserum fjóra daga ens fjórða hundraðs, þat verðn vikur 2 ens sétta tegar, en manuðr 12 þrítögnáttar ok dagar 4 umbfram, þá merkðu þeir at sólargángi, at sumarit munaði aptr til vársins; en þat kunni engi segja þeim, at degi einum vas fleira enn heil- um vikum gegndi í tyeim misserum, ok þat olli. En maðr hét þorsteinn surtr, hann vas Breið- firðskr, sonr Hallsteins þórólfssonar;'*' Morstrar- skeggja^, landnámamanns, ok Oskar þorsteins- dóttur ens rauða^ hann draimdi þat, at hann hygðisk vesa at lögbergi, þá es þar var fjölmennt, ok vaka, en hann hugði alla menn ajðra sofaj en síðan hugðisk hann sofna, en hann hugði þá alla"^ aðra vakna. þann draum réð Osyfr Helga- son, móðurfaðir Gellis þorkelssonar svá, at allij: menn myndi [þagna við^ meðan hann mælti at lögbergi, en síðan, es hann þagnaði at, þá myndi allir þat róma, es hann hefði mælt; en þeir voru •báðir spakir menn mjök. En síðan , es menn -kvomu til þíngs, þá leitaði hann þess ráðs at lögbergi, at et sjönda hvert sumar skyldi auka viku, ok freista hve þá hlýddi. En svá sem *) jmnnig leiítr. iC; Borgfirjier, hin. ') hat, ^> 'if, xV; á ait vcra: That, cn upphafs-síafinn T hcjir vccntá einum fleira; en at ora tali verða 4} en þá es aiksk at oru tali et sjön- da hvert at viku, en engu at hinu, þá, verða. 7 ár saman jamnlaung at hvorutveggja; en ef . hlaujDár verða 2 á miðli þeirra, es auka skal, þá þarf auka et sétta. 5. þíngadeild mikil varð á miðli þeirra þórð- ar gellis, sonar Oleifs feilans, úrBreiðafirði, ok.Odds þess, er kallaðr var Túngu-Oddr, hann var Borg- firðskrj þorvaldr, sonr hans, vas at brennu f)or- kels Blunnketilssonar með Hæsna-þóri^ í Örnólfs- dall. En þórðr gellir varð höfðíngi at sökinni, af þvíatHersteinnþorkelsson, Blunnketllssonar, átti þórunni, systurdóttur hans; hún vas Helgudóttir ok Gunnars, systir Jófríðar, es þorsteinn átti Egilsson. En þeir voru sóttir á þíngi því , es var í Borgarfirði, í þeim stað, es síðan es kallat þíngnes. þat voru þá lög, at vígsakar skyldi sækja á því þíngi, es næst vas vettvángi^. En þeir börðusk þar, ok mátti þíngit eigi heyjask at jlögumj þar féll þórólfr refr, bróðir Alfs í Döl- 'um, úr Hði þórðar gellis. En síðan fóru sak- arnar til alþíngis, ok börðusk þeir þar þá enn; þá féllu menn úr liði Odds, enda varð sekr hann Hæsna-þórir ok drepinn síðan, ok fleiri þeir at brennunni voru. þá taldi þórðr gellir tölu umb 1) pannig ágizk.; v. i öll. «) Jmnnig A, B, S; Hæusa- póri, C. ^) pannig lci&rm i C; vfit vagi, ./, Ji, S. 6-6 K. íslendínga bók. f 9 at lögbergi, hve illa mönnum gegndi at fara í ókunn J)íng at sækja of víg ecía harma sína, ok taldi hvat honum varÖ fyrir, áðr hann mætti |)VÍ máli til laga koma, ok kvað ýmissa vandræði mundu verða, ef eigi réðisk bætr á. pá vas landinu skipt í fjórðúnga, svá at 3 urðu þíng í hverjum fjórðúngi, ok skyldu þíngunautar eiga hvar saksóknir saman, nema íNorðJendínga fjórð- úngi voru 4, af því at þeir urðu eigi á annat sáttir; þeir er fyr norðan voru Eyjafjörð vildu eigi þángat sækja þíngit, ok eigi í Skagafjörð þeir, es þar voru fyr vestanj en þó skyldi jöfn dómnefna ok lögréttuskipun úr þeirra fjórð- úngi sem or einumhverjum öðrumj en síðan voru sett fjórðúngarþíng; svá sagði ossUlfhéðinn Gunnarsson, lögsögumaðr. þorkell máni þor- steinsson, Ingólfssonar, tók lögsögu eptir þórar- inn Raga-bróður , ok hafði 15 sumur 5 þá ,hafði J)orgeir at Ljósavatni, þorkelsson, 17 sumur. 6. Land þat, es kallat es Grænland, fannsk ok bygðisk af Islandi.- Eiríkr' enn rauði hét maðr Breiðfirðskr , es fór út héðan þángat, ok nam þar land, er síðan es kallaðr Eiríksfjörðrj hann gaf nafn landinu ok kallaði Grænland, ok kvað menn þat myndu fýsa þángat farar, at [land- » it ætti'^ nafn gott. þeir fundu þar manna vistir, hæði austr ok vestr á landi, ok keiplabrot^ ok steinsmíði, þat es af því má skilja, at þar hafði þesskonar þjóð farit, es Vínland hefir bygt ok Grænlendíngar kalla Skrælínga. En þat vas, es ^) Eirekr, hcr li, S. ^) landi]) ælti, þanntg ./, C ; landit jiætti, B, S. ^) keiflabrot, rátigt ks. Ji, S. 10 Islendínga bók. 6-7 K. hann tók byggva landit, 14 vetrum eða 15 fyrr enn kristni kvæmi hér á Island, at |>ví er sá taldi fyrir |)orkeli Gellissyni á Grænlandi, er sjálfr fylgdi Eiríki enum rauða út. 7. Olafr rex* Tryggvason , Olafssonar, Har- allssonar ens hárfagra, kom krlstni í Noreg ok á Islandj hann sendi híngat til lanns prest þann, er hétpángbrandr, ok hér kendi mönnum kristni, ok skírði J>á alla, es við trú tóku. En Hallr a Síðu J)orsteinsson lét skírask snimhendis, ok Hjalti Skeggjasonr úr þjórsárdali, ok Gizor enn hvíti Teítsson, Ketilbjarnarsonar frá Mosfelli, ok -margir höfðíngjar aðrirj en þeir voru þó fleirí, es í gegn mæltu ok neittu. En þá er hann hafði hér verit einn vetr eða 2, þá fór hann á braut, ok hafði vegit hér 2 menn eða 3, þá er hann höfðu nídt. En hann sagði konúnginum Olafi, es hann kom austr, allt þat, es hér hafði yfir hann gíngit , ok lét örvænt , at hér mundi kristni enn takask. En hann varð við J>at reiðr mjök, ok ætlaði at láta meiða eða drepa ossa landa fyrír, |>á es þar voru austr. En {>at sumar et sama kvomu utan héðan þelr Gizor ok Hjalti , ok J>águ þá undan við konúnginn , ok hétu honum umbsýslu sinni til á nýja leik at hér yrði enn við kristninnl tekit, ok létu sér eigi ann- ars von, enn |>at' mundi hlýða. En et næsta sumar eptir fóru |>eir austan , ok prestr sá , es |)ormóðr hét, ok kvomu þá í Vestmannaeyjar es 10 vikur voru af sumri, ok hafði allt farisk vel at j svá kvað Teitr þami^ segja, es sjálfr vas þar. ») þannig A, C; þar, B, S. *) þannig C; h, A, B; |>at, *. ^" 7 K. Islendííiga bók. • 11 |)á vas J>at mælt et næsta sumar áðr í lögum, aS: mennskyldi svákomatllalþíngis, es lOvikur væri af sumri, en þángat til kvomu (menn) \ viku fyrr. En þeir fóru þegar inn til meginnlanns ok síðan til alþíngisj ok gátu at Hjalta, at hann vas eptir i Laugardali með 12ta mann, af því at hann hafði áðr sekr orðit fjörbaugsmaðr et næsta sumar á alþíngi of goðgá; en þat vas til þess haft, aí hann kvað at lögbergi kviðlíng þenna; Vil ek eigi goð geyja grai þykir mér Fraija. En "peiT Gizor foru unz þeir kvomu í stað þann i hjá Olfossvatni, es kallaðr es Vellankatla, ok gerðu orð þaðan til þíngs, at á mót þeim skyldi koma allir fulltíngsmenn þeirra, af því at þeir höfðu spurt, at andskotar þeirra vildi verja þeim vígi þíngvöllinn^. En fyrr enn þeir færi þaðan, þá kom þar ríðandi Hjalti, ok þeir, er eptir voru með honumj en síðan riðu þeir á þíngit, ok kvomu áðr á mót þeim frændr þeirra ok vinir, sem þeir höfðu æst. En enir heiðnu mena hurfu saman með alvæpni, ok hafði svá nær, at þeir myndi berjask, [at eigi' of sá á miðli'*". En annann dag eptir gengu þeir Gizor ok Hjalti til lögbergs, ok báru þar upp erindi sínj en svá er sagt, at þat bæri frá, hve vel þeir mæltu. En þat gerðisk af því, at þar nefndi' annar maðr at öðrum vátta, ok sögðusk hvárir úr lögum viÖ aðra, enir kristnu menn ok etiir heiðnu , ok gíngu síðan frá lögbergi. þá báðu enir kristnu *) b, V. til lei&r. C. ^) f'íngvcjlinn, Jxinnig vll. ^) eigi : cr ágizkun A. M. sanikvccml lulshœlti i Egils S.; i J, B, er ewTt^' ♦^ j'rá [ V. i S. "-''l 12 • Islendínga bók. 7 K. menn Hall á Síðu, at bann skyldí lög Jjelrra uppsegja, J)au es kristnínni skyldi fylgja 5 en hann leystisk {)ví undan við þá, at hann kaypti at ]porgeiri lögsögumanni, at hann skyldi uppsegja, en hann vas enn þá heiðinn. En síðan es menn kvomu í búðir, þá lagðisk hann niðr þorgeirr ok breiddi feld sinn -á sik, ok hvíldi þann dag allan ok nóttina eptir, okkvaðekki orð. Enofmorgun- iníi eptir settisk hann upp, ok gerði orð, at menn skyldi gánga til lögbergis ; en J)á hóf hann tölu sína upp, es menn kvomu þar, ok sagði, at honum þótti þá komit hag manna í ónýtt efni, ef menn skyldi eigí hafa allir lög ein á landi hér, ok taldi fyrir mönnum á marga vega, at þat skyldi eigi láta verða, ok sagði, at þat mundi at því ós'ætti verða , es vísa von vas, at þær barsmíðir gerðisk á miðli manna, és landit eyddisk af j hann sagði frá því, at konúngar úr Norvegi ok úr Danmörku höfðu haft ófrið ok orrostur á miðJi sín lánga tíð, til þess unz lannsmenn gerðu frið á miðli þeirra, þótt þeir vildi eigi: én þat ráð gerðisk svá , at af stundu sendusk þeir gersemar á miðli, enda hélt friðr sá meðan þeir lifðuj en nú þykkir mér þat ráð, kvað hann, at vér látim ok eigi þá ráða, er mest vilja í gegn gángask, ok miðhim svá mál á miðli þeirra , at hverirtveggju hafi nákkvat síns máls , ok höfum allir ein lög ok einn sið; þatmun verða satt, es vér slitum í sundr lögin, at vér munum slíta ok friðinn. En hann lauk svá máli sínu , at hvár- irtveggju játtu því, at allir skyldi ein lög hafa, þau seni hann réði upp at segja. þá vas þat I'S K. Islendínga bók, . 13 mælt í lögnm, at allir menn skyklí krlstmr vesa ok skírn taka, þeir er áðr voru óskírðir á landi herj en of barna vitburð skyldu standa en fornu lög, ok of hrossakjötsát, skyldu menn blóta á laun, ef vildu, en varða fjörbaugsgarðr, ef vottuni of kvæmi viÖj en síðar íám vetrum var sú heiðni afnumin sem önnur. þenna atburð sagði Teitr oss, at |>ví er kristni kom á Island. En Okifr Tryggvason fell et sama sumar at, sögu Siemundar prests^ J)á barðisk hann við S vein Harallsson, Dana- koniuig, ok Olaf enn Sænska, Eiríksson at Up5öl- iim, Svía konimgí, ok Eirík, es síðan vas jarl at ]>íorvegi Hákonarsonj þat vas hundrað' pk 30 vetrum eptir dráp Eaðmundar, en þúsund eptir burð Krists at alþýðu tali. 8. J^essl ' eru nöfn byskopa J>eirra, es verit hafa á Islandi útlendir, at sögu Teits: Friðrekr kom í heiðni hér; en þessir voru síðan: Bjarn-^ harðr enn bókvísi 5 áry Kolr fá árj Hróðólfr 19 ár; Jóhan enn Irski fá ár j Bjarnharðr 19 ár; Heinrekr 2 ár. Enn kvomu hér aðrir 5, þeir eð byskoparkvóðuskvesa: Örnólfr okGóðiskólkr ok 3 Ermskír: Petrus ok Abraham ok Stephanus. Grímr at Mosfelli Sverlíngsson tók lögsögu eptir J)orgeir ok hafði 2 sumur; en J>á fekk hann lof tll þess, at Skapti þóroddsson hefði, systurson hans, af því at hann vas hásmæltr sjálfr. Skapti hafðl lögsögu 27 sumur; hann setti fimtnrddms- lög, ok {>at, at^ engi vegandi skyldi lýsa vígi "^ á hendr öðrum manni enn sér, en áðr voru hér ' ')'licssi , ,í, R, S, á a& vera: tliessi , cn upphafsstttfinn vantar. ^) v, i B, S, ^) paiinig lcUrvit i €; vig, ./, Ji, S. 14 Islendinga bók. 8-9 K. slík lög of þat semí Noryegi. A hans dögum urðu margir höfð'íngjar ok ríkismenn sekir eða landflótta of vfg eða barsmíðir af ríkis sökum hans ok landstjórn} en hann andaðisk á enu sama ári ok Ólafr enn digri féil Harallsson, Goðröðar- sonar, Bjarnarsonar, Haralls-sonar ' ens hárfagra, 30 vetrum síðarr enn Ólafr félli Tryggvason. |)á tók Steinn þorgestezson lögsögu, ok hafði 3 sumur; þá hafði þorkell Tjörvason 20 sumur; J»á hafði Gellir Bölverksson 9 sumur. 9. Isleifr Gizorarson éns hvíta vas vígðr tilbyskops á dögumHarallsNorvegskonúngsSig- urðarsonar, Hálfdánarsonar, Slgurðarsonar hrísa, Harallssonar ens hárfagra. En es þat sá höfðíng- jar ok góðlr menn, at Isleifr vas myklu nýtri, enn aðrir kennimenn, þeir es á |>vísa landi^ næði, J)á seldu honum margir sonu sína til læringar, ok létu vigja tll prestaj þeir urðu siðan vígðir 2 til byskopa: Kolr', er var í Vik austr, ok Jóan at Hólum. Isleifr átti 3 sonu 5 |>eir urðu allir höfð- ingjar nýtir : Gizor byskop ok Teltr prestr, faðir Halls, ok fíorvaldr"'". Teit fæddi Hallr i Hauka- dali, sá maðr, es |)at vas almælt at mildastr væri ok ágæstr at góðu á landi hér ólærðra manna. Ek kom ok til Halls 7 vetra gamall, vetri eptir þat, es Gellir |)orkelsson föðurfaðir minn ok fóstri andaðisk, ok vask þar 14 vetr. Gunnar enn spaki hafði tekit lögsögu, |)á es Gellir lét af, ok hafði 3 sumurj þá háfði Kolbeinn Flosason 6; þat sumar, er hann tók lögsögu, féll Haraldr ») sonar, v. i B, S, *) voru, 6. v. C, S; yfirdregi& i B, 3) þannig lei&r. af A. M. ; KoUr, A, B, S. *) þannig leiifr. af A. M. sainkv. Húngrvöku og Sturlúngu; forvallz, A, B, S, 9-10 K. Islendínga bók. ^ ÍB rex á Englandi; þá hafði Gellir í annat slnn 3 sumurj p)á hafði Gunnar í annat sinn eitt suinar; J>á hafði Sighvatr Surtsson, systurson Kolbeins, 8. A þeim dögum kom Sæmundr Sigfússon sunnan af Fraklandi híhgat til lands ok lét síðan vígjask til prests. Isleifr vas vígðr til byskops þá es hann vas fimtögr; þá vas Leó septimus pávi} enharín vas enn næstavetraNorvegi, ok fór síðan út híngat; en hann andaðisk í Skálaholti þá es hann hafði alls verit byskop 4 vetr ok 20; svá sagði Teitr oss; þat var á drottinsdægi, 6 nóttum eptir hátíð þeirra Pétrs ok Páls, 80 (vetra) ' eptir Ólafs fall Tryggvasonar ; þar vas ek þá með Teiti, fóstra mínum, 12 vetra gamall. En Hallr sagði oss svá, es bæði vas minnigr ok ólýginn, ok mundi sjáH"r þat, es hann var skírðr, at þáng- brandr skírði hann þrévetranj en þat vas vetri fyrr enn kristni væri hér í lög tekin. En hann gerði bú þrítögr ok bjó 64 vetr í Haukadali, ok hafði 94 vetr þá es hanii andaðisk J en þat vas of hátíð Martens byskops, á enum tíunda vetri eptir andlát (Isleifs)^ býskops. 10. Gizor byskop, sonr Isleifs, vas vígðr til byskops at bæn lannsmanna á dögum Ólafs kon- úngs Harallssonar , 2 vetrum eptír þat es Isleifr andaðisk ; þann vas hann annann hér á landí, en annann á Gautlandi; en þá vas namn hans rætt, at hann hét Gisröðr; svá sagðihann oss. Markús Skeggjason hafði lögsögu næstr Sighvati ok tók J>at sumar, es Gizor byskop hafði einn vetr verit hér á landi, en fór með 4 sumur ok 20. At ^) V. i li, S. *) b. V. ítl Ui&rétiingar v C; v. i hin. 16 Islendínga bóki 10 K. hans sögn er skrífuð æfi allra lögsögumanna á bók þessl, þeirra es voru fyrir várt minnij en honum sagði J)órarinn, bróðir hans, ok Skeggi, faðir |)eirra, ok fleiri spakir menn, til þeirra æfi, es fyrir hans minni voru, at pyi es Bjarni enn spaki hafði sagt, föðurfaðir þeirra, es mundi J)ór- arinn lögsögumann ok 6 aðra síðan. Gizor byskop vas ástsælli af öllum lannsmönnum enn hverr maðr annara, þeirra es vér vitam' hér á landi hafa verit; af ástsæld hans ok af tölum J>eirraSæmundar, með umbráði Markúss lögsögu- manns, vas þat í lög leidt, at allir menn töldu ok virðu ailt fé sitt^ ok sóru at rétt virdt væri, hvárt sem vas í löndum eða í lausa-aurum, ok gerðu tíund af síðan. ]þat eru miklar jarteknir, hvat hlýðnir lannsmenn voru þeim manni, es hann kom J)ví fram,^at fé allt vas virdt með svardög- um , þat es á Islandi vas, ok landit sjálft, ok tí- undir af^gervar, ok lög álögð at svá skal vesa meðan Island es bygt. Gizor byskop lét ok lög leggja á þat, at stóll byskops þess, es á Is- landi væri, skyldi í Skálaholti vesa, en áðr vas hvergi, ok lagði hann þar til stólsins Skálaholts land ok margra kynja auðæfi önnur bæði í löndum ok í lausum aurum. En þá es honum J)ótti sá staðr hafa vel at auðæfum þróask, þá gaf hatm meir enn fjórðúng byskopsdóms síns til þess, at heldr væri 2 byskopsstólar á landi hér, éfln einn, svá sem Norðlendíngar æstu hann tiL En hann hafði áðr látit telja búendr á landi her, ök voru þá í Austfirðínga fjórðúngi 7 ^) l^annlg. 10 K. Islendínga bók. 17 hundruð heil, en í Rángæínga fjórðungi 10, en í Breiðfirðínga' fjórðúngi 9? en í Ayfírðínga fjórð- tingi 12, en ótaldir voru þeir,^ es eigi áttu þíng- fararkaupi at gegna of allt Island. Úlfheðinn Gunnarsson ens spaka tók lögsögu eptir Markús, ok hafði 9 sumur; þá hafði Bergþór Hramns- son 6, en þá hafði Goðmundr þorgeirsson 12 sumur. Et fyrsta sumar, es Bergþór sagði lög upp, vas nýmæli þat gjört, at lög or skyldi skrifa á bók at Hafliða Móss-sonar^ of vetrinn eptir, at sögu ok umbráði þeirra Bergþórs ok annara spakra manna, þeirra. er til þess voru teknirj skyldu þeir gerva nýmæli þau öllí lögum, er þeim Utisk þau betri enn en fornu lög; skyldi þau segja upp et næsta sumar eptir í lögréttu, ok þau öll halda, es enn meiri hlutr manna mælti þá eigi gegn. En þat varð at framfara, at þá vas skrifaðr Vígslóði ok margt annat í lögum, ok sagt upp í lögrettu af kennimönnum of sumarlt eptir; en þat líkaði öllum vel, ok mælti því mangi í gegn, þat vas ok et fyrsta sumar, es Bergþór sagði lög upp, þá vas Gizor byskop óþíngfærraf sóttj þá sendi hann orð til alþíngis vinum sínum ok höföíngjum at biðja skyldi þorlák Runólfsson, þorleíkssonar, bróður Halls í Haukadali, at hann skyldi láta vígjask til byskopsj en þat gerðu allir svá sem orð hans kvomu til, ok féksk þat af því, at Gizor hafði sjálfr fyrr mjök beÖit, ok fór hann utan þat sumar, en ^) fmnníff lci&rétt i C; Bræiíínga, htn. *) Njósssonar, B; Mjósssonai', ■V. ÍslendiiigaSögur, 1 bindi. «^ 18- Íslendínga bók. 10 K. komnt et næsta eptlr, ok vasj)á vígðr tilbyskops. Gizor vas vígðr til byskops þá es hann var fertögr; þá vas Gregóríus seplímus pávi; en síðan vas hann enn næsta vetr í Danmörku, ok kom of sumarit eptir híngat til lanns. En þá es hann hafði verit 24 vetr byskop, svá sem faðir hans, þá vas Jóan Ogmundarson vígðr til byskops, fyrstr til stóls at Hólum, þá vas hann vetri miðr enn hálfsextögr'. En 12 vetrum síðar, þá es Gizor hafði alls verit byskop 36 vetr, þá vas J)orlákr vígðr til byskops^ hann lét Gizorvígja. til stóls í Skálaholti at sér lifandaj |)á vas J)or- lákr 2 vetrum meir enn 30. En Gizor byskop andaðisk 30 nóttum síðar í Skálaholti, á enum þriðja degi í viku, 5ta^ kalend. júníí. A pvi ári enu sama obíit Paschalis secúndus pape, fyrr enn Gizor byskop, ok Baldvini Jórsala konúngr ok Arnaldus patríarcha í Híerúsalem ok Philippus Svía konúngrj en síðar et sama sumar Aiexíus Grikkja konúngr, þá hafði hann 38 vetr setit at stóli f Miklagarði; en 2 vetrum síðar varð aldamótj þá höfðu þeir Eysteinn ok Sigurðr verit 17 vetr konúngar í Norvegi eptirMagnús, föður sinn, Olafsson, Harallssonar. p^t vas hund- rað ok 20 vetrum eptir fall Olafs TryggvasonaV, en 2 hundruð, ok 50 eptir dráp Eaðmundar Engla konúngs, en 5 hundruð ok 16 vetrum eptir andlát Gregóríus páva, þess es kristni kom á England, at því es talit es; en hann andaðisk á öðru ári konúngdóms Fóku keisara, 6 hundruð ^) pannig lei&r. af A. M. ,• hálffertögr, likl. rángt tirlcsi&, hin. *) V. i A, B, S; þannig af A. M. samkv,.Kristniíi, ( 10-12 K. Islendínga bók. 19 ok 4 vetrum eptir burð Kiists at almanna talíj J>at verðr alltsaman 1120 ár. Hér lýksk sjá bók. Petta es kyn hyskopa Isjendínga ok œttartala. 11. Ketílbjörn landnámsmaðr, sá es bygðí suðr at Mosfelli enu efra, vas faðir Teits, föður Gizorar ens bvíta, föður Isleifs, es fyrstr vasbyskop i Skálaholti, föður Gizorar byskops. Hrollaugr landnámsmaðr, sá es bygði austr á Síðu, á Breið- abólstað, vas faðir Özorar, föður þórðísar, móðnr Halls áSíðu, föðurEgils, föður J)orgerðar, móður Jóans, es fyrslr vas byskop at Hólum. Oðr land- námskona, es bygði vestr í Breiðafirði í Hvammi, vas móðir J)orsteins ens rauða, föður Oleifs feilans, föðurþórðar gellis, föðurþórhildar rjúpu, móður þórðar hesthöfða, föður Karlsefnis, fö5ur Snorra, föður Hallfríðar', móður þorláks, es nu es byskop í Skálaholti næstr Gizori. Helgi enn magri landnámamaðr , sá es bygði norðr í Eyja- fírði í Kristnesi, vas faðir Helgu, móður Einars, föður Eyjólfs Valgerðarsonar, föður Goðmundar, föður Eyjólfs, föður þorsteins, föður Ketils, es .nú es byskop at Hólum, næstr Jóanni. pessi eru nöfn lángfe&ga ÝngUnga ok Brei&~ fir&lnga. 12. Yngvi Tyrkja konúngr; annar Njörðr, Svía konúngr, þriði Frayr, fjórði Fjölnir, sá er dó at Friðfróða, fimti Svegðir, sétti Vanlandi, sjöndi Visbui'r, áttundi Dómaldr, níundi Dóm- arr, tíundi Dyggvi, ellefli Dagr, tólfti Alrekr, þrettándi Agni, f jóf tándi Yngvi, fimtándi Jörundr, *) pannig C; HallfiJ>ar, hin. 20 IslencUnga bók. . 12 K. sextándí Ön' enn gamli, [sjötjándi Egill Vendil- kráka, átjándi Óttár^, nítjándi Aðisl at Uppsölum, tuítugaátiEysteinn, tuttugasti ok fyrsti Yngvarr, tuttugasti ok annar Braut-Önundr', túttúgasti ok þriði Íngjaldr enn illráði, tuttugasti ok fjórði Olafr trételgja , tuttugasti ok fimti Hálfdán h^ ít- beinn, Upplendínga konúngr, tuttugasti ok sétti Goðröðr, tuttugasti ok sjöndi Olafr, tuttug- asti ok áttundi Helgi, tuttugasti ok níundi Ingj- aldr, dóttursonr Sigurðar, Ragnarssonar loðbrókar, Jjrítögasti Óleifr enn hvítl , þrítögasti ok fyrsti þorsteinn enn rauði, þrítögasti ok annar Oleifr feilan, es fyrstr bygði þeirra á Islandi, þrítögastí ok þriði þórðr gelHr, þrítögasti ok fjórðiEyjólfr, es skírðr vas í elli vsinni, þá es kristni kom á Island, þrítögasti ok fimti J)orkeII, J^rítögasti ok sétti Gellir, faðir þeirra þorkels ok"*^ Branns ok þorgils, föður míns, en ek heitir Ari. ^Aun, öll. «) 17di Egill, 18di Óttar Vendilkráka , er leiiTrétting A. Magnúss. samkv. Snorra. ^) Grant-Oniindr, rángt lc9. i S. *) fiannig lciiTr. af A. M. sanikv. 9 Kap-; fööur, likl. rúngt lesi& úr bandi, hin. ÍSLANDS LANDNÁMABÖK. Islauds Landuámabók. ^etta er Prólógus fyrir hók pessC. 1 ALDAFARS bók þeirri, er Beða prestr heilagr gerði^, er getit eylands þess, er Thýle heitir^ á bókum, er sagt er liggi [sex"*" dægra siglíng norðr frá Bretlandi^ þar sagði hann eigi koma^ dag á vetr, ok eigi nótt á sumar, þá er dagr er sem lengstr. Til J>ess ætla vitrir menn þat haft, at Island sé Thýle kallat, at^ þat er víða á landinu at sól skín um nætr, þá er dagr er lengstr, en þat er víða um daga at sól sér eigi, þá er nótt er lengst. En Beða prestr andaðist sjö hundr- uð þrjátígi ok fimm árum eptir holdgan vors herra Jesú Kristí, at því er ritat er, meirr enn hundraði ára fyrr enn. Island bygÖist af/, Norðmönnum. [En áðr Ísland bygðíst af Norð- mönnum''' voru þar þeir menn, er Norðmenn kalla Papa, þeir voru mennkristnii?^, ok hyggja menn at þelr muni verit haía vestan um haf, þvíat fundust eptir þeim bækr Irskar, bjöUur ok baglar, ok enn fleiri lutir, þeir er {>at mátti skilja, atþeir [voruVestmenn^; [þatfannstíPapey austr ok íPapyli'"; er okþess getit ábókumEnsk- um, at í þann tíma var farit milli landanna. *) þannig R, Sk, Kh; Upphaf Íslands byg^Sar ok aunara bygða kringum landit , A"; i hinum hundritunum er cn^ia fyrisögn. -) um landaskipan i heiuiinum , b. v. K, Sk. 3) ok, b. V. C, Sk. 4) 5^ /_ 5) svá lángt i Norðrálfu heim- sins, at J>ar komi eigi dagr, K. ^) frá byrjuninni cr afrifi ^ i F. ■') b. V. B, C, E, F, a, H, Sk; vantar i A , I, K. ») ókristnir, /. ') hafi krisluir verit ok komit lil vestan uin haf, K. »o) enn, C. Hér Iiefr Landnámabók Islands bygdar, Fyrsti Partr. ♦ Segir í hinum fyrsta kapitula, hvert skemst er frd Islandi, ok hverlr herrar ríktu á Noréírlöndum i hann tima^,- XjL-pEiM tíma er Island fannst ok bygðíst af Noregl, var Aðríanus páfi í Róma, ok Jóhannes, sá er hinn fimti var með því nafni^, í postulligu^ sætij en Hlöðver Hlöðversson keysari fur norð- án fjall, en Leó ok Alexander, sbn hans, yfir Miklagarði. |)á var Haraldr hinn hárfagri kon- iingr yfir Noregí, en Eiríkr Eymundarson"^ yfir Svíaríki okBjörnson hans, en Gormr hinn gamli^ at Danmörk, Elfráðr hinn ríki í Englandi ok Játvarðr son hans, en Kjarvalr^ at Dýflinni'^, Sigurðr jarl hinn ríki at Orkneyjum^. Svá segja vitrir menn, at or Noregi frá Staði sé sjö dægra- sigh'ng^ til Horns á austanverðu Islandij en frá Snæfellsnesi fjögra dægra siglíng til Hvarfs á ') þanni^ cr fyrisögnin i A, G, 11, I, alf þvi undantcknu, ad" Fyrsti Parlr er hcr til betri a&greiningar viitbœtt ; B hefir cins og þau, ncma nifrlngid' : ok hverir herrar ríktti á NorÖrlöndum í |)aTin tima, vantar ; E, F hafa einasta: hér hefr upp Landnámabók Islauds bygöar ; Kh,, Sk hafa, likl. sjálf- smi&ar a& nokkru: her hefr upp Landnániabók Islands bygöár; Fyrsti partr: segir frá almenniligri bygging Jandsins ; C, K hafa her cnga fyrisögn. - > eptir haun, b. v. C, K. 3^ j,vi^ B; prestligu, G, H, 1. *) Enuindason, C. ') 58di konúngr, b. V. E, F. <•') Kjarvall, B. ) á írkmdi, 6. v. E, F, K, Sk. ^) ok Katanesi, son Eysteins ghimru ok Torf-Einar, bróiSur- son hans, b. v. E, F á spúziunni; bróiJir Rögnvalds (Mæra jarls, b. V. Sk.) b. v. E, F, Sk. í*; i vestr, b. v. C, Sk. 1 P. 1 K. Landnámabók. 25 , Grænalandí í Ýestr, J>ar 's'kemst er. [Af Húsniim^ af Noregi skal slgla jamnan til vestrs til Hvarfs á Grænlandi, ok er þá siglt fur norðan Hjalt- land, svá at^ {>ví at eins séi þat, at allgóð sé sjóvarsýn, en fur sunnan Færeyjar, svá at sjór er í 'miðjum hlíðum, en svá fyr sunnan Island, at þeir haía af fugl ok hvaP. Frá Reykjanesi á sunnanverðu Islandi er þriggja'^ dægra haf til Jöldulaups^ á Irlandi, í suðr. [En f rá Lánganesi á nörðanverðu Islandi er'^ fjögra dægra haf til Svalbarða norðr í Hafsbotna^; [en dægrsiglíng er til óbygða í Grænlandi or Kolbeinsey norðr^. [Svá er sagt, at menn skyldu fara af Noregi tll Færevja, nefna sumir til Naddodd' víkíng"', en þá rak vestr í haf, ok fundu þar land mikit; þeir gengu upp í Austfjörðum á fjall eitt hátt, ok sáust um víða, ef þeir sæi reyki eða nokkur líkindi til þess, at landit væri bygt, ok sá þeir þal eigi. þeir fóruaptr umhaustittilFæreyja} ok" í) Húsuni, G, I; Húsunum, K, Sk, *") sjór er í miöjum hlíÖum, ok þá, 6. v. li, Sk. 3) En svá er sagt, ef siglt er íir Björgiii rétt í vestr til Hvarfsins á Grænlandi, at J)á mun siglt vera tylft fyri sunnan Island, C, K i sta& þess j'rá [. *) b, C, K; 8, .VAr. 5) Ölduhlaups, E, K. ^) frá [ v. i C. 7) þessir hafsbotnar eni fyi-ir austan Greipar á Grænlandi, ok eru aldri isalausir, b. v. K, Sk: *) frá \_v. i C,- ^) NaddoÖ, C. ^°) bróður yxnaþóris , mág Olvis barnakarls , hann var vikingr niikill ; af .því staöfestist hann i Færeyjum, at hanii átti hvergi annarstatJar vel fridt. Hann fór or Noregi ok vildi til eyjanna ok varfí sæhafi, til J)ess er fyrir honum varíí land niikit, 6. v. Sk. '') Naddoddr hét maíir , bróísir Exna- Jjoris, mágr Ölvis barnakarls, hann var vikingr mikiU; af því staðfestist hann i Færeyjum , at hanu átti hvergi awnarstaöar vel fridt; hann fór úr Noregi ok vildi til eyjanna ok varS sæhafi til GariJarshólms, ok kom í ReiSarfjörð i Austfjörfíum, ok genguþeir þar á hin liæstu fjöll at vita, ef Jjeir sæi nokk- urar manna vistir eða reyki , ok sá þeir ekki tiöenda. En, ])annig i sta& þcss frá [ li, cr og setr þcssa grcin um fund landsins af ISaddoddi á eptir gr. um fund hlunds af Uur&uri, ^ 26 Landnámabók. IP. 1-2K. er' þelr sígldu af landínu, féll snær mlkiU á fjöll, ok fur þat kölluðu þeir landit Snæland; þeir lofuðu mjök landit. [þar heitir nú ReiðarfjalP í Austfjörðum, er þeir höfðu atkomlt^ [svá sagði Sæmundr prestr hinn fróði'. Maðr hét Garðar Svafarsson, Svenskr''' at ætt ; hann [fór at leita Snælands at tilvísan móður sinnar framssýnnar^; hann kom atlandi furaustan Horn et eystra'^, þar var þá höfn'. Garðar sigldí umhverfis landit, ok vissi at þat var eylandj [hann var um vetr fur norðan í Húsavík á Skjálfanda, ok gerði þar hús^. Um vorit, er hann var búinn til hafs, sleit frá honum mann á báti, er hét Náttfari, ok þræl ök ambátt, hann bygði þar síðan, er heitir Náttfaravík'. [Garðar fór þá til Noregs ok lofaði mjök landit; hann var faðir Una, föður Hróars Túngugoða. Eptir þat var landit kallat Garðarshólmr, ok var þá skógr miUi fjalls ok fjöru'*'. 2. Flóki Vilgerðarson" hét víkíngr mikill, hann bjóst af Rogalandi at lelta Snjólands'^; [þeir ») á«r, E, F, 2) ReiSarfjörÖr, K. ^) frá fyrra [ v. i B ; frá si&aralv. i K. '') Sænskr, C. 5) átti jaröir iSjólaudi, en var fæddr i Sviariki ; hann fór til Suðreyja at heiuita fööurarf konii sinnar ; en er hann sigldi igegnum Petlandsfjörð , J>á sleit hann undan veíír, ok rak hann vestr i haf, Ji, Sk. ^) at tilvisun mó8ur sinnar framsýnnar, b. v. Sk. ') góS, h, v. K, Sk. *) ][>at heitir |>vi Húsavik, b. v. K. ^) Hann kom á fjör8 J»ann, er hann kallaöi Skjálfanda, J>ar skutu J>eir báti ok gekk á Náttfari |>ræll hans, (ok ambátt, 6. v. Sk.") ; J)á slitnaísi festin, ok kom hann i Náttfaravik (ok bar J>au at landi fur vestan fjörð- inn, b.v. ÍA'.) fj'rirutanSknggabjörg; en GarÖar kom öörumeginn fjarðarins (ok lagöi þar at lan^i, b. v. Sk.), var þar um vetr- inn (ok gerði sér ^ar hús, b. v. Sk.) ; J>vi kallaíJi hann þar Hvisavik. Náttfari var eptir með J)ræl sinn ok ambátt; þvi heitir J>ar Náttf^ravik, (Náttfaravikr , Sk.), þaiinig i staY f>es.s frá [ H, Sk, '°) Gavðar sigldi austr aptr ok lofafti mjök landit, ok kallaííi Garðarshólma, B. ") Valgarðsson, E. '-) Gai-tíars- hólma, C', K, Sk. 1 P. 2 K. Landnámabók. 27 lágu í SmjörsundÍ5 hann fékk at blótí mlklu, ok blótaði hrafna þrjá, |)á er honum skyldu leið vísa, þvíat þá höfðu hafsiglíngarmenn englr leið- arstein í þann tíma í Norðrlöndum. J>eir hlóðu J>ar varða, er blótit hafði verit, ok kölluðu Flóka- varða'5 þat er þar, er mætist Höí-ðaland ok Rogaland. Hann fór fyrst til Hjaltlands ok lá i Flókavogi, þá týndist Geirhildr dóttir hans í Geirhildarvatni. Með Flóka var á ski^,[bóndí sá"*, er þorólfr hét, ok annar Herjólfr', ok Faxi Suðreyskr maðr. Flóki [sigldi þaðan til Færeyja, ok glpti þar dóttur , sína , frá henni var þrándr í Götu. Jjaðan sigldi hann útí haf með'*' hrafna J)á þrjá, er hann hafði blótat í Noregi; ok er hann lét lausan hinn fyrsta, fló sá aptr um slafnj annar fló í lopt upp, ok aptr til skipsj þriði fló fram um stafn í þé ætt, er þeir fundu landit. þeir komu austan at Horni^; þá sigldu þeir fur sunnan landit ; en er þeir sigldu vestr um Reykja- nes ok upplauk firðinum , svá at þeir sá Snæ- fellsnes, þá mælti Faxi: þetta mun vera mikit land, er vér höfum fundrt, hér eru vatnföll stór''; þat er síðan kallat Faxaós. þeir Flóki"^ sigldu vestr um" Breiðafjörð, ok tóku þar land sem heitir Vatnsfjörðr við Barðaströnd; fjörðrinn allr var fullr af veiðiskap, ok gáðu þeir eigi fur velðum at fá heyjanna, ok dó allt kvikfé þeirra um vetrinn; vaF vor heldr kalt. þá gekkFióki * ) ok sigldi J>ar lít, er heitir Flókavarífi, i sta& þcss frá [ €, K. ^) brætír 2^ K, Sk. 3) Norskir, b. v. Sh *) haföi meö sér, C, K. '} landshorninu , K, .Sk. ^) J)eir sáu foss mikinn, er féll i sjóinn, ok var þar ós mikill, 6. v. K, Sk. ') Faxi, B, ») yfir, B, C, F, G, H, J, K, Sk. 28 Landnámabók. IP. 2-3 K. norðr á f jöll, ok sá' f jörð eínn fullan af hafísum ; J)ví kölluðu þeir landit Island^. J)eir [fórii brott^ um sumarit, ok urðu síðbúnir'''. [|)ar sér enn skálatópt þeirra inn frá Branslæk^, ok svá hrófit ok svá seyði þeirra'^. |)eim beit eigi fur Reykjanes, ok þar sleit frá þeim bátinn, ok á Herjólf, hann kom í Herjólfshöfn. [Flóki kom í Hafnarfjörð; J)eir fundu hval á eyri'' einni út frá fírð^um, ok kölluðu þar Hvaleyri% [þar fundust þeir Herjólfr'. Um sumarit sigldu þeir til Noregs, Flóki'" lastaði mjök land^t, en Herjólfr sagði kost ok löst á landinu, en þórólfr kvað drjúpa smjör af hverju strái" á landi því, er þeir höfðu fundit, þvívar hann kallaðr þórólfr smjör. 3. Björnúlfr'^ hét maðr, en annar Hróaldr, þeir voru synir Hrómundar Grípssonar; þeir fóru af þelamörk fur vígasakir, ok staðfestust í Dalsfirði á Fjölum'^. Son Björnólfs 'var Orn, faðir Ingólfs ok Helgu^ en^ Hróaldsson var Hroðmar'^ faðir Leifs. þeir Ingólfr ok Leifr, [fóstbræðr, fóru í hernað með sonum Atla jarls hins mjófa afGauIum, |>eim Hásteini'^ okHersteini ok Hólmsteini, með peim fóru öll skipti vel; ok er þeir komu heim mæltu þeir'' til samfara með *) norör yfír fjölHn, b. v. C, K, Sk. *) sem Jiat hefír siSan heilit, en f)ör«inn Isafjörí, b. v. K, Sk. ^) Flóki ætluítu utan, C, K, Sk. *) búnir litlu fyri vetr, C, Sk. ^) Bjánslæk, B; Bránislæk, E, F; Brjámslæk, Sk. 6) frá {_ v. i C. ^) éy, K - ^) Hvaley, E ; frá [ r. i C. ^) Flóki var um vetrinn i Borgar- firöi, ok fundu |ieir Herjólf, C, K, Sk. ^°) cn er menn spnrÖu af landinu lét Flóki illa yfir, ok, C, K, Sk. *') steini, /. ^ -) Brynjólfr, alstafar , K. '^) F^öUum, C, K. '^) cr allra kvenna var vænst, b. v. K, Sk, '^) Hróm- uadr, K. '^) Hallsteiui, E, F, K. i'^) i sla} pcss frá [ hafa IP. 34K. Landnámabók. 29 sér annat sumar. En um vetrinn gerðu peír fóstbræðr veizlu sonum Atla jarlsj at þeirrí veizlu strengdi Hólmsteinn heit, at hann skyldi eiga Helgu Arnardóttur eða enga konu ella. Um J)essa heitstrengíng fannst mönnum fátt; en Leifr roðnaði, ok varð fátt um með J>eim Hólmsteini J)á er þeir skildu. 4. Um vorit eptir bjöggust J)eir fóstbræðr 1 hernað, ok ætluðu at fara til móts við Atla jarls sonu ^ þeir fundust við Hýsargafl, ok lögðu þeir Hóhnsteinn bræðr þegar til orrustu við þá 'fóstbræðr; en er þeir höfðu barizt um hríð, J)á kom at Ohnóðr hinn gamli, son Hörðakára, frændi Leifs, ok veitti þeim liigólfi; í þeirrl orrustu féll Hólmsteinn, en Hersteinn flýði. J)á fóru þeir Leifr í hernað. En um vetrinn eptir fór Hersteinn at þeim Leifi ok vildi drepa þá; en þeir fengu njósn af för hans , ok fóru í mót honum ok börðust*, ok féli þar Hersteinn. Eptir þat^ voru menn sendir á fund Atla jarls ok Hásteins^- at bjóða sættir, ok sættust þeir at því, at þeirLeifr guldueignir sínar þeim feðg- um. En þeir fóstbræðr bjöggu eilt mikit skip, er þeir áttu, ok fóru at leita lands þess, er Hrafnaflóki hafði fundit, er þá var Island kallat. þeir fundu landit ok voru í Austfjörðum í Alpta- if, Sk : gjöríust fóstbræör. I |>ann tima var Atli jarl á Ganlum, hanu var kallaör liinn injófí; hans synir yoru J>eir Hásteinn, Hersteinn ok Hóhnsteinn. í>eir fóstbræðr, Ingólfr ok Leif r , lögöu félag sitt vi8 syni 4jHa jarls , ok fóru í hernað allir sanit , kvomu heim at liausti meÖ herfáng mikit , fóru ■ ok J>eirra skipti vel ok skildu með vináttu ok mæltu, o.s.frv, ') varS orrusta mikil, 6, v, C, K, Sk, *) dreif lið at J>eim fóstbræönim, frændr þeirra ok vinir af Firíafylki, b, v, C, K, Sk. 3j Hallsteins, K, K, 30 Landiiámabók. IP. 4-6 K. firði hinum syðra ; J>eim virðist landit betra suðr enn norðrj |)eir voru einn vetr á landinu, ok fóru þá aptr til Noregs. 5. Eptir þat varði Ingólfr fé þeirra til Islandsferðar , en Leifr fór í vestrvíkíng; hann herjnði á Irland ok fpin þar jarðhús fnikit, þar gekk hann í, ok var myrkt, þar til er lýsti af vopni J>ví, er maðr hélt á'j Leifr drap þann mann, ok tók sverðit ok mikit fé annat^; síðan" var hann kallaðr Hjörleifr. Hjörleifr herjaði víða um Irland, ok fékk þar mikit herfáng^ þar fékk^ hann þræla .tfu, er svá hétu: Dufjíakr'*^ [ok Geirröðr, Skjaldbiörn*, Haldórr ok Drafdltr*^, eigi eru fleiri nefndir^. Eptir J>at fór Hjörleífr til Noregs, ok fann |>ar Ingólf, fóstbróður sinn ; hann hafði fenglt áðr Helgu Arnardóttur, systur Ingólfs. Vetr þenna fékk Ingólfr atblóti miklu, ok leitaði sér heilla® um forlög sín, en Hjörleifr vildi aldrí blóta; fréttin vísaði Ingólfi til Is- lands. Eptir þat bjó sltt skip hvárr þeirra mága til Islands, hafði Ingólfr félags fé þelrra á skipi, én Hjörleifr herfáng sittj þeir lögðu til hafs er þeir voru búnlr, [ok slgldu út'.^ 6. [Sumar þat, er þeir Ingólfr fóru at byggjalsland, hafðiHaraldr konúngr hinn hárfagri verit tólf ár konúngr í Noregi'". þá var liðit ») er ^ángat hafíJi flúit fyri Leifí, b. v. K, Sk. -) sveríf J)at var allgóiSr gripr, b. v. K, Sk. ^) tók, hin. *) hét sá, er fyriþeim var, b. v. K, Sk. ') Skjallbjörn, C. ^) Drafdritr, B, É, F, G, 11 I, Sk. "^) frá [ V. i K. «) frétta, //, Sk. 5) V i C, Sk. ]°) í>at var á sjötta ári Haralds konúngs hárfagra er J^eir Ingólfr fóru at leita Islands ; en sjö vetrum siðarr fóru þeir at byggja landit; Jiat var á Jjrettánda ári Haralds konúngs; hafili hann þá verit tvö ár einvaldskonúngr ylir Noregi si^an Hafrsfjarðar orrusta var ; þat var f jórum 1 P. 6 K. Landnámabók. 31 frá npphafi þessarar veraldar ok frá \^\% er Adam var skapaðr, [sex þúsundir vetra, sjötígí ok þrír vetr', en frá holdgan drottlns várs Jesii Kristí átta hundruð ár ok sjötígi ok fjórir vetr. [þeirj höfðu samflot þar til er þeir sá Isknd, þá skildi með þeim^. En þá er Ingólfr sá Island, skaut hann fur borð öndvegissúlum sínum tli heilla; hann mælti svá fur , at hann skyldi þar byggva, er súlurnar kvæmi á land. Ingólfr tók þar land sem nú heitir Ingólfshöfði. En Hjörleif rak vestr fur land, ok fékk hann vatnfátt^j þá tóku þræl- arnir Irsku þat ráð, at knoða saman mjöl ok smjör, ok kölluðu þat óþorstlátt, þeir nefndu þat minnþak''^^ en er þat var tilbiiit, þá kom regn mikit ok tóku þeir þá vatn af' tjöldum ; en er minnþakit tók at mygla, köstuðu þeir því fur borð, ok rak þat á iand þar sem nú heitir Minnþakseyri. Hjörléifr lók land við Hjöileifshöfða ok var þar fjörðr, ok horfði boln- inn at höfðanum. Hjörleifr let þar gera skála tvo, ok er önnur tóptin átján*^ faðmar, en önnur nítján. Hjörleifr sat þar um vetrinn, en um vorit vildi hann sáj hann átti einn uxa, ok létt hann þrælana draga arðrinn. En er þeir Hjörleifr voru at skála"^, þá gerði Dufþákr þat ráð, at þeir skyldu drepa uxann, ok segja at skógarbjörn hefði drepil, en síðan skyldu þeir ráða á þá vetrum eptir fiill hins helga Eymuiidar konúiigs 'á Énglandi, þannig i sta'r þess frú [ K, Sk. ») 3 þúsundir vetr ok 73 vetr, C; 4 þúsundir 74 vetr, K; 4 Jjúsund 8 huiidruÖ 41 ár, Sk. ^) J'rá [ u, f Sk. ^) á skip- inu, b. V. K, Sk. ^) þunnig öll. ^) seglum sinum ok, b, v, K, Sk. ^) 9 ^ K. "^) skálasmíði ok þrælamir skyldu erja, E, F, K, Sk. 32 Landnámabók. IP. 6-7 K. Hjörleif, er |)eir leitaðí bjarnarins; eptir þat sögðu þeir Hjörleifi þetta^ En er [þeir fóru^ at leita bjarnar^ ok dreifðust um skóginn, þá drápu þrælarnir sérhvern þeirra ok myrðu þá alla, Íammarga sér^ J>eir Ijópu brott með konur p>eirra ok fé ok bátinn. J)rælarnir fóru til eyja þeirra, er þeir sá til hafs í útsuðr, ok bjöggust'*^^|)ar fur um ríð. A^ífill ok Karli hétu þrælar Ingólfs ; þá sendi hann vestr með sjó at leita Öndvegis- súlna sinna; en ér þeir kvamu til Hjörleifshöfða, fundu þeir Fljörleif dauðan; þá fóruþeir aptr ok segja Ingólfi þau tíðindi, ok lét hann illa yfir^. 7. Eptir þat fór Ingólfr vestr til Hjörleifs- höfða, ok er hann sá Hjörleif dauðan, mælti hann: lítit lagðist hér fur góðan dreng, er'' þrælar skyldu at bana verða , ok sé ek svá hverjum verða, er eigi vill blóta. Ingólfr lét búa gröft þeirra Hjörleifs, ok sá fur skipi þeirra ok fjárlut. Ingólfr gekk þá uppá höfðann, ok sá eyjar liggja til hafs í útsuðr, kom honum þat í hug, at þeir mundu þángat laupit hafa, þvíat bátrinn var horfinn, ok fóru þeir at leita þeirra^, ok fundu þeir þá þar sem Eyð^ héitir í eyjunum, voru þeir þá atm at, er þeir Ingólfr kvamu at þeim. þeir urðu felmsfullir, ok Ijóp síns vegar hvörr þelrra; Ingólfr drap þá alla ; þar heitir Dufþaks- skor', er hann lézt; fleiri Ijópu þeir fur berg þar sem við þá er kendt síðan ; þar heitir síðan *) at skógarbjörn haföi drepit iixann , b. v. K, Sk. ^) liann fór, K, Sk. ^-j jneíJ sínnm félögnm, b. v. K, Sk. *) börgl- ivðiist, « gpáziunni í E, F. ^) drápi J^eirra Hjörleifs, b. v. C, K, Sk. 6) ]j(5tir, b. v. E, F. f) þrælanna, B, C, E,.G, H, J, Sk. 8) þrælaeyö, K, Sk. 9) Dui]>akssker , E, G, /,• Duf- J>akskór, //, Sk, 1 P. 7-9 K. Landnámabók. 33 Vestmannífeyjar, er þeír voru drepnír, þvíat þeír voru Vestmenn. J)eír Ingólfr höfðu með sér konur þeirra, er myrðir höfðu veritj fóru þeír J)á aptr til Hjörleifshöfða, var Ingólfr þar vetr annann, en um sumarit eptir fór hann vestr með sjó ý hann var hinn þriðja vetr undir Ingólfsfelli fur vestan Ölfusá * ; þau misseri fundu þeir Vífill ok Karli öndvegissúlur hans við Arnarhvol fur neðan heiði. 8. Ingólfr fór um vorit ofan um heiðij hann tók sér bústað þar, sem öndvegíssúlur hans höfðu á land komit, hann bjó í Reykjarvík^, þar eru enn öndvegissnlur þær í eldhúsi. [En Ing- ólfr nam land millum Olvusár ok Hvalfjarðar, fur utan Brynjudalsá, [milli okOxarár% ok öll nes lit''". [|)á mælti Karli: til ílls fórum vér um góð heröð, er vér skulum byggja útnes |)etta; hann hvarf á brott, ok ambátt með honum. Vífli gaf Ingólfr frelsi, ok bygði hann á Vífilsstöðum % við hann er kendt Vífilsfell} þar bjó hann lengi ok var skilríkr maðr. Ingólfr lét gera skála á Skálafelli, þaðan sá hann reyki við Ölvusvatn ok fann ]>ar Karla**. \ 9. Ingólfr^ var frægstr allra landnámsmanna, þvíat hann kom hér at auðu landi, óbygðu, ok bygði fyrstr landit, ok gerðu þat aðrir landnáms- ' ) Ölbiisá , C ; J)ar sem sumir menn segja at hann sfe heygör, b. v. É, F. ^) ok bjó J)ar alla æfi, b. v. E, F. ^) ok millim Hranná, B; ok Öxará, A^fr ; v. i K. ^*) frá fyrra\^v. i E, F. 5) Vifilstóptuin, C. 6) frá [ v. i K; i E og F kcmr hér á epti'r Sunnlendinga fjór&úngr, sem er 6ti partr Landnánm i A og hinum handrit.; hnýta E, F þarviit þvt sem cnn er cptir af fyrsta partinum. "^) var maíír Norrænn, Höi-Öskr at kyni, son Björnólfs af Fjölum, bróðir Heyángrs-Bjarnar ; Ingólfr, b. V. E, F. . Islendinga Sögur, 1 bindi. «^ 34 Lamliiániabók. IP. 9^10 K. mertn eptlrUansdæmumsíðan j hann á4|i Hallveígn Fróðadóttnr, systur' Lopts hins gamla^ þeirra son var þorsteinn, er plng lét setja á Kjalarnesi^ úðr alþíngi væri sett^ hans son var þorkeII;máni, löasíWumaðV, er einn heiðlnna manna á Islandi hefir bezt verit siðaör, at [ni er menn viti dæmi til; hann |et bera sik í sólargeisla í banasótt Rinni, ok fal sik á hendr þeim giiði, er sólina haffii skapat; hann hafði ok lifat svá hreinliga, 8em þeir kristnir menn, er bezt eru siðaðir; son hans var þormóðr, er þá var allsherjargoði, er kristni kom á Island; hans son var Hamall, íaðir Márs ok þormóðar ok Torfa. [Sigurðr var son Márs, faðir Hamals, föður Guðmundar, iöður þormóðar Skeiða-iGoða' . 10. Björn buna hét hersir ríkr ok ágætr i Noregi, hann var son Veðrar-Gríms hersis or Sogni. [Grímr átti Hervöru"*^, dóttur^ þorgerðar Eylaugsdóttur konúngs'*. Björn átti Velaugu^, [systur Vemundar^ hins gamla'; þau áttu þrjá sonu , var einn Ketill flatnefr , annar Helgi, þriði Hrappr^ þeir voru ágætir menn, ok er frá þeirra afkvæmi margt sagt í þessí bók , ok frá þeinx er flestallt stórmenni komit á Islandi. Hrappf átti þórunni Græníngiarjúpu"'; þeirra son var þórðr skeggij hann átti Vilborgu" Ósvalds- dóttur, koniings, ok Úlfrúnar ennar óbornu, dóttur Játmundar Engla konúngs. þórðr"^ bygði ^ ») föíursystiir, E, F, milli [ ] cptir Landn. ^) Kross- nesi, Jv', F. ^) f^á [ v. i (, K. ♦) Géirvönj, Sk. ') nióí5ir Grlnis var Hervör, dóttir, f,á [ C. 6) hersis or Sogui , C. .") Viglangu, It, l. 8) Vernumdar, /, ») frú [ v. i C. i°) .Gronlngarjúpu, hin. »») A-J lœtr VHbargnveru konu Hrappi, mó^ur Skeo-^Ja og Hítgu. » aj Hrappson, 6. v. Sk. IP. 10-11 K. Landnamabók. 35 fýrst í Lóni austr tíu vetr eða fímtán; en er hann frá til öndvegissúlna sinna í Leiruvogi, |>á seldi hann lönd sín Uifljóti, hann var son Iþóru Hörðakáradóttur; en hann fór vestr með allt sitt, ok nam land at ráði Ingólfs millum Ulfarsár ok Leiruvogsár, ok bjó síðan at Skeggjastöðum ; hans dóttir var Helga , er átti Ketilbjörn hinn gamli at Mosfelli. Frá J)órði er margt stórmenní komit á Islandi. 11. Hallr [hét maðr, son J^óris goðlauss* Ormarssonar^, bróður Hildar Ormarsdóttur', er átti J)orbjörn hinn Gaulverski, samfeðri, en hún var sammædd, við J^órð skeggja; þeir feðgar vildu eigi blóta, ok trúðu á mátt sinn. Hallr fór til Isiands, ok nam land'*' millum Mógilsár ok Leiruvogsár, ok bjó í Múla ; hans [son var Helgí, er átti |>uríði Ketilbjarnardóttur; þeirra^ son var |)órðr í Alfsnesi, eráttiGuðnýu^ Hrafnkelsdóttur. Haraldr hinn hárfagri herjaði vestr um haf,- sem ritat er í sögu hans; hann lagði undir sík allar Suðreyjar, svá lángt vestr, at engi Noregs- konúngr hefir síðan lengra eignast, utan Magnúg konúngr berbeinn; en er hann fór vestan, slógust víkíngar í eyjarnar, Skotar ok Irar, ok herjuðu ok ræntu víða. En er þat spurði Haraldr konúngr, sendi hann vestr Ketil flatnef, soif Bjarnar bunu, atvinna aptr eyjarnar. Ketill átti Ingvildi, dóttur Ketils veðrs, hersis af Ríngaríki ; *) goölauss hét maör, son Helga göílanss, C, E. *) OrmssOTiar, Sk. ^) Ormsdóttur, Sk. *) metf ráöi Ingólfs, *. t'. C, Sk. ^) frá r V. i G, H, I. <») GuÖrúnu, G, II, h Sk. 3» 36 Landnámabók. IP. 11-4.2 K. þeirra synir voru |)eír Björn hínn 'austræni ok Helgi bjóla^ 'Auðr hin djíípauðga ok J)órunn hyma voru dætr þeirrá. Ketill fór vestr, en setti eptir Björn, son sinhj hann lagði undir sik allar Suöreyiar ok gerðist höfðíngi yfir, en galdt engan skatt Haraldi konúngi, sem ætlat varj þá tók Haraldr konúngr undlr sik eignir hans í Noregi, eu rak brott sön hans Björn'. Helgi bjóla, son Ketils flatnefs, fór til Islands or Suðreyjuihj hann var með Ingólfi hinn fyrsta vetr, ok nam með hans ráði. Kjalarnes allt, milli Mógilsár ok Mýdalsár; hann bjó at Hofij hans son var Víga-Hrappr ok [Eyvindr hjalti, faðir Kolsveins^, föður Eyvindar, er átti |)órlaugu Klængsdótturj þeirra dóttir var Jiorgerðr, móðir þóru, er átti |)orkeIl, son Asgeirs kneifar j þeirra son var Ogmundr, faðir Jóns biskups ens helga^. 12. Örlygr hét son Hrapps Bjarnarsonar bunu , hann var at fóstri með Patreki biskupi hinum helgá í^Suðreyjum; hann fýstist at fara til Islands, ok bað Patrek blskup''', at hann sæi um með honum. Biskup fékk honum kyrkjuvið, ok bað hann hafa með sér , ok plenaríum , ok járnklokku^ ok gullpenníng, ok mold vígða, at hánn skyldi leggja undir hornstafi, ok hafa þat fur vígslu, skyldi hann helga Kolúmkilla^ þá mælti Patrekr biskup: hvargi er þú tekr land, pá bygðu þar at eins, er þú sér þrjú^ fjöll af ») frá' byrjun ÍOda kap. off hiiiga& v. i K. "^) Kallsveins, E, F; Kolbeins, I. 3) Kolsveinn, f. Eyvindar hjalta, f. Koll- sveins ok porgeriJar, m, i»óru, m. Ögnmndar , f. Jóns biskups " iens helga, i staf þcss /rá [ C. *) fóstra sinn, b. v. K, Sk. 5) Kolúmbilla, rcttara E, F, H, I, Sk,alsta&ar; Kohunba, ff. ^) 2, C. IP. 12K. Landnámabók, Í37 hafi, ok f jörð ' at sjá í millum hvers fjalís, ok dal í hverju fjallij þú skalt sigla at enu synsta^ fjalli, þar mun skógr vera, ok sunnaii undír fjallinu mantu rjóðr hitta, ok lagða upp eða reista þrjá steina , reistu þar kyrkju ok bú þar. Orlygr -lét í haf, ok sá maðr á öðru skipi, er Kollr hét, fóstbróðir hans, J)eir höfðu samflot," A skipi var með Orlygi sá maðr, er hét iþorbjörn spörr, annar |)orbjörn tálkni, þriði^ f)orbjörn skiima'*', þeir voru synir Böðvars blöðruskalla. [En er þeir kvámu [í landvon*^, gerði at þeim storm mikinn*, ok rak þá vestr um Island'^j þá hét Orlygr á Patrek biskup, fóstra sinn, til land- töku þelm , ok hann skyldi af hans nafni gefa örnefni þar , sem hann tæki land j þeir voru þaðan frá litla hríð áðr enn þeir sá land"'^ hann kom skipi sínu í Orlygshöfn, ok þar inn kallaði hann fjörðinn Patreksfjörð. [En Kollr hét á þór, þá skildi í storminum, ok kom hann þar, sem Kollsvík heitir, ok braut hann þar skip sitt^j þar voru þeir um vetrinn; hásetar hans námu þar sumir land, sem enn mun sagt verða. En um vorit bjó Orlygr skip sitt ok sigldi brott rneð allt sitt'j ok er hann kom suðr [fur Faxaós, þar"° kendi hann fjöll þau, er honum var tilvísatý þar. féll útbyrðis járnklokkan ok sökk niðrj en þeir sigldu inn eptir firði, ok tóku þar land, sem nú heitir Sandvík á Kjalarnesi, þar lá þá ^^þannifr B, C, K, F, H, Sk ; fjöU, A, G, I. «) syftsta, E; fyrsta , 7. ^) ok bróðir hans, Sk. ■*} Skyma, //, I, A'fc. ^) at landiiiu, Sk, <') þeir ()rlygr létu í haf, (k feiigu útivist haríSa , ok vissu eigi hvar þeir fóru , i níai^ þtsn J'rá fyrra [ C. "^) ok voru þá koninir vestr um landit, b. v. C Sk. *) frá l V. i C. ^) vestan fyri Bar« , b. v. C, Sk. ' *°) um Snæfellsjökul á fjörðinn, þá, C. 38 Lahanámabók. IP. 12-13 K. járnklokkan í þarabruki. Örlygr [bygði undir Esjubergi, at ráði Helga bjólu, frænda síns, ok nam land á míllum Mógllsár ok Osvífrslæk jar ' j hann gerði kyrkju at Esjubergi, sem honura var boðit; Hjálp^ hét kona hans; þeirra son var Valþjófr, [er fuUtíða kom' til Islands meðÖrlýgi. Síðan áttiÖrlygrlsgerði''', dóttur þormóðsBresa^- sonar; þeirra son var Geirmundr, faðir Haldóru, er átti J)jóstólfr, son Bjarnar gullbera; þeirra «on var þorleiír^, er bjó at Esjubergi eptir 'Gelrmund móðurföður sinn'^. þeir trúðu á Kol- úmkilla^, þóat þeir væri óskírðir. þorleifr var tröllaukinn, ok tók þó kristnij frá honum er margt manna komit. Dóttir Örlygs' ók Isgerðar var Velaug, er átti Gunnlaugr ormstúnga [hin gamla'", ok var "þelrra dóttlr þuríðr dylla, móðir 111 uga ens svarta [á Gilsbakka. Gunnlaugr ormstúnga var son Hrómundar í þverárhlíð. [Valþjófr, son Örlygs, var faðir Valbrands, föður Torfa". 13. Svartkell'^ hét maðr Katneskr^'\ hann fór af Englandl til Islands, ok nam land fur innan Mýdalsá, í millum Eylífsdalsár, ok bjó á Kiðiafelli''* fyrst, en síðan á Eyri; hans son var þorkell, faðir Glúms þess, er gamall tók krlstni 5 *) var meií Helga brœíJrúngi sínum hinn fyrsta vetr; en tiin várit nam hann land, at ráöi Helga, millvim Mógilsár ok Osvifrslækjar, ok bjó at Esjubergi, í staii' J^iess frá [ C, K, F, Sk. 2) Hjólp, E, F. 3).fttbir Valhrands, föður Torfa; Val- J)jófr kom iuiltiöa, C, Sk. *) Asgeröi, /. ^) Bessa, /; Bersa, Sk. ^) pói-ólfr, B; ÍJjóstólfr, /. ^) er Esjubergingnr eru frá komnir, b. v. C, Sk. *) Kohimba, €. ^) ens gamla, b. ^. C, Sk. »*=) frá l V. i C, Sk ; hinn gamli, K, F, I. »») frá fyrra [ v. i ti ; frá sitara { v. i C, H, I, Sk. »í») Svarkell, C. ^i)'v. i B, K. I*) Kiðafelli, Cf, K, Sk. IP. 13-14 K. Landnámabók. \ {39 hann baðst svá fur at krossi; gott æ göinlum* mönnum, gott æ órum^ mönriuni! hans son var þórarinn, faðir Glúms [á Vatnlausu'. Arnleif hét systir Svartkels, er átti þórólfr viligisl'*', faðir Kleppjárns ens gamla or Flókadal; þeiira dóttir var Hallgerðr, er átti Bergþórr Kollsson^. Valþjófr, er fyrr var getit*^, son Örlýgs"^ at Esjubergi, hann nam Kjós alla ok bjó at Meðal- felli. [þorbjörn kollr hét son hans, faðir Hall- veigar, er átti þórðr lambi ; þaterValþýfítigakyn*. Signý hét dóttir Valþjófs, er Signýjarstaðir eru viðkendirj hana átti Grímkell, son Bjarnar gull- bera; þeirra synir voru þeir Hörðr, er drepinn var í Geirshólmi, ok Gnúpr, faðir Birnfngs, föður Gniips, föður Eiríks Grænlendínga biskups. [Val- brandr hét annar son Yalþjófs, faðir Torfa, er fyrst bjó á Möðruvöllum. þeir feðgar gerðu félag vlð Túngu-Oddj af því bjuggu þeir síðan á Breiðabólstað í Reykjardal hinum neyrðra'. Torfi var faðir þorkels á Skáneyju, er átti Arn- gerði", dóttur- þorkels Svartkelssonar". 14. Hvammþórir^^ nam land á milli Laxár ok Forsár, ok bjó í Hvammi. þórir deildi við Ref hinn gamla um kil þá, er Brynja hét, ok Brynjudalr er viðkendrj sú kvíga hafði horfit þóri fur löngu ; en sú kvfga fannst f Brynjudal, þar er Refr átti land, ok 40 nauta með henni, *) ölluirr; E. *) ungiim, C, K; vonxm, E. ') á Vatsleysii, B, H. *) viligils, 'E, F; veðigilz, /. 5) Kallson, E, F; frá [y. i C. 6) hét, 6. íj. n, Sk. 7) Erlygs, E, F. «) Valkyfl- ingakyn, fí; Valþýflingakyn, Sk ; frá liontim erii Val|>>óflíngar komnir, i staí^ þess frá [ C ^) neðra, C, //, /. ^°) Argeríi, F. >») frá [ V. i C'. ") Svam.spónr, E, F. 40 Landnámabók. IP. 14 K, þelrra er öll voru frá hennl komin, ok höfðu geugit sjálfala útl^ því kendi hvárrtveggi ser nautin. En þórir féll fur Ref með átta menn, þá er þeir börðust hjá hólum þeim, er síðan eru kallaðir þórishólar. þórólfr smjör, er fyrr var getlt, var son þor- stelns skrofa , Grímssonar . þess er blótinn var dauðr fur þokkasæld ok kallaðr kamban. Son þórólfs smjörs var Söhnundr, faðir þorsteins þess, er land nam í Brynjudal á mlllum Bláskógs- ár' ok Forsár; hann áttl þorbjörgu ködu, dóttur Helga skarfs, Gelrleifssonar, er nam Barðaströnd ; þeirra son var Refr^ í Brynjudal, faðir Haldóru, er áttlSigfús' [Elliða-Grímsson'*; þeirra dóttir þorgerðr, móðir Sigfúss^, föður Sæmundar prests ens fróða. ~Maðr hét Avángr'' Irskr^ at kyni; hann bygði fyrst í Botni, ok bjó þar allan aldr sinn; þá var þar svá stór skógr, at hann gerði þar af hafskip, ok hlóð þar, sem nú heitir Hlaðhamar. Hans son var þorlelfr, faðir þuríðar, er áttl þor- móðr þjóstarsson [á Alptanesi, ok son Iðunnar Molda-Gnúpsdóttur^; þelrra son var Börkr, faðir þórðar, föður Auðunar í Brautarholti'. [Kolgrímr hinn gamll, son Hrólfs hersls, nara land út frá Botnsá til Kalmansár'*^, ok bjó á Ferstik]u"j hann átti Gunnvöru, dóttur Hroðgelrs ens spakaj þeirra börn voru þau þórhallr, faðir ') Bláskeggsár, B; Botzár , C. ^) er bjó at Múla, 6. v.- K, F. 3 ) Vigfús , Sk. ^) |)aÖan eru Bryndælir komnir, b. v. E. 5) frá [ V. i G. <5) Evángr, K milli [ ] eptir Landn. ^) Norskr, Sk milli [ ] ^) frá [ v. i B. '^) Jiessir kynþættir allir eru frá þeim mönnum, er landit hafa nuiuit í landnámi Ingólfs, b. V. jB, F. i°) Kalmarsár, C ahtaJ^ar. »') Fet- stiklu, K. IP. 14-15 K. Landnámabók. 4l Kolgríms, föður Steins, föður Kvists, er Kvistl- íngar eru frákomnir. ' Bergþóra var dóttir Kol- gríms ens gamla, er átti Refr í Brynjudal'. 15. þormóðr hinn gamli ok KetiU^, Bresa- synir', fóruaflrlandi tillslands, ok námu Akranes allt á millum Örriðaár ok Kalmansár: beir voru Irskir j Kalmann var ok Irskr, er áin er viðkend, ok bjó fyrst í Katanesi. |)elr bræðr skiptu lönd- \\m með sér, svá at þormóðr átti fur sunnaa Reyni til Kalmansár, ok bjó at Hólmi enum yðra; en Ketill, bróðir hans, átti fur vestan Reyni ok fur norðan Akrafell til Orriðaár ^ Bersi''" hét son hans, faðir J)orgests% föður Starra at Hólmi, föður Knattar, föður Asdísar, er átti Klængr Snæbjarnarson*^, Hafnar-Orms. Geirlaug' var dóttir J)ormóðs ens gamla, móðir Tiingu-Odds. Jörundr enn kristni var son Ketils Bresasonar^, hann bjó í Jörundarholti, |)at er nú kallat í Görð- um ; hann héldt vel kristni til dauðadags, ok var einsetumaðr í elli sinni. Son Jörundar varKleppr, faðir Einars, föður Narfa^. [Hávarr hét annar son Klepps, faðir þorgeirs'". Eðna hét dóttir Ketils Bresasonar, hún var gipt á Irlandi þeim manni, erKonállhét; hans son var Asóifralskik'^ er í þann tima fór af Irlandi til Islands ok kom [í Austfjörðu'^5 J>eir fóru ^tólf saman austan, *) frá [ V. hér i B, sem hefir það' seínna fjölor&ara i byrjtm 17da kap. ásamt A^ G, II, I, K, Sk. -) gufa, b. v. A-J. ^) Bersasynir, /, K, Sk. *) Bresi , Kh. ^) forsteins, Cf. 6) sonar, 6. v. H, Sk. "^) f'órlaug, C; E, F, milli [ ] eptir Landn. *) Bersasonar, /, Sk, alstadar. ^) fööur R.afns , föíJvir í>or- geirs , 6. V. C, Sk ; ok Hávaríís , fööur ÍJorgeirs, b. v. E, F. ',■=) frá i V. i E. F. «i) alskikk, C, E, F. »=) út austr í Os«m, á Austfjörðum; hann var frændi Jörundar i Görðum, ok var kristinn, ok vildi eigi eiga viií heiðna menn, ok eigi vildi hann ^iggja mat at {)eim, i staít' þcss frá [ C, Sk. 42 Landiiclmabók. IP. í5-íCjK. {>aitll er þeir kvámu at garði J)orgeirs hins Hörðska í Holti undir Ejjaíjölhim, ok seltu þar tjald sitt; en förunautar hans 3 voru þá sjúkir, þeir önduðust par^ en Jón prestr J)orgeirsson, faÖlr Gríms í Holti, faun bein beirra, ok flutti til kyrkju. Síðan gerði Asólfr sér skála, J>ar nær sem nú er kyrkjuhornit at Asólfsskála ' , at ráði |)orgeir3, þvíat J)orgeirr vildi elgi liafa þá við hús sín^. 16. Á féll við skála Ásólfs sjálfan, þat vár öndverðan vetr, áin varð þegar full með fiskum. J)orgeirr sagði, at þeir sæti í veiðistöð hans. Síðan fór Asólfr burt þaðan ok gerði annann skála yestr við aðra á, síí heitir Irá', þvíat þeir voru Irskirj en er menn kvámu til árinnar, var hún full af fiskum, svá at slíkt undr þóttust menn élgi sét hafa, en brottu var allt or enni eystri ánni. I)á ráku héraðsmenn J>á brott þaðan, ok fór Asólfr þá til hins vestásta skálans, fór allt á sömu leið; bændr kölluðu |>á fjölkunniga, en J)orgeirr kveðst hyggja at |>eir mundu vera góðir menn. Um vorit [fóru þeir''' brott ok vestr á Akranes^; hann gerði bú*^ at Hólmi á kyrkjuból- stað; hans son var Sölvi,- faðir J)órhildar, er átti Brandr, son I^orgrims Kjallakssonar; þeirra son þorleifr, faðir Bárðar, föður Jófríðar, er átti ArniTorfasonj þeirra dóttir Helga, er átti Grímr^ 0 hinum anstasta xmdir EyjafjÖlhim , b. v. C, Sk. *) hann fann eigi menn; þá var iim fonritnait, hvut hann hefiíi til fæöslu, ok sá menn i skálanum físka marga, b. v. C, Sk. 3) lra.Á, E, F. *) fór Ásólfr, C. ^) fór hann á fnnd Jörundar, frænda sins , ok baníS hann Asólíi at vera með ser; en hann lezt ekki vilja vera hjá öíJrum mönnimi; |>á lét Jörnndr gjöra honum hiis á Hólmi cnum iðra, ok íærfSi honum þángat ía.-ÖsUi, b, V. C, Sk: '') i fyrstu, b. v. C, Sk. ^) Arngrimr, fi, Sk. IP. 16 K. Landuámabók. 43 Guðmundarson. En er Asólfr eldist, gerðist hann einsetumaðr; þar var kofi hans sem nú er kyrkjan ^ þar andaðist hann, ok var |)ar graf- inn at Hólmi*. [En þá er Haldórr, son Illuga ens rauða, bjó þar, þá vandist fjóskona ein at J>erra fætr sína á þúfu þeirri, er var á leiði Asólfsj hana dreymdi, at Asólfr ávítaði hana um Jiat, er hún þerði fætr sína saurga á húsi hans: en þá manum við sátt, segir hann, ef þú segir Haldóri draum |>inn; hún sagði honum, ok kvað hann eigi mark at því, er konur dreymdi, ok gaf eigi gaum at. En er Hróðólfr^ biskup fór burt or Bæ, þar er hann hafði búit', þá voru J)ar eptir múnkar 3; einn þeirra' di'eymdi, at Asólfr mælti við hann: sendtu húskarl þinn til Haldórs at Hólmi, ok kaup at honum þúfu |)á, er á fjósgötu er, ok gef við mörk silfrs; múnkr- inn gerði svá. Húskarlinn gatkeypt þúfuna, ok gróf síðan jörðina, ok hltti þar mannsbein, hann tók þau upp ok fór heim með. Ena næstu nótt eptir dreymdi Haldór, at Asólfr kom at honum, ok kveðst bæði augu mundi sprengja or hausi hans, nema hann keypti bein hans slíku verði, sem hann seldi"*". Haldórr keypti bein Asólfs, ok lét gera at tréskrín, ok setja yfir altari. Haldórr sendi Illuga son sinn utan eptir kyrkjuviði; en er hann fór út aptr, ok er hann kom milli Reykjaness ok Snjófjallsness, þá náði *) ok er hinn helgasfi maör kallaiír, 6. v. C, Sk. *) ,Rú«ólfr, //,• Rauðólfr, /. 3) i9ár; jþat er haldit,, at hann hafi verit af Rúöuborg í Englandi; biskupinn hét Ulfr, en rar siðan kallaðr Rú8u-Ulfr cða HróÖólfr, b. v. K, Sk í lika A, C, H, /, á siiásíunni. *) |>úfujia, b. v. K, Sk. 44: Landnáinabók. IP. 16-17 K. bann eigi fur stýrimönnum at taka land, |>ar er haun vildi; þá bar hann fur borð kyrkjuviðinn allan, ok bað þar koma sem Asólfr vildij en Austmenn kvámu vestr í Vaðil'. En tveim^ nóttum síðarr kom viðrinn á kyrkjusand at Hólmi, nema tvö tré komu á Raufarnes á Mýrum. Haldórr lét gera kyrkju þrítuga^ ok viði þakta, ok helgaði Kolúmkilla'*' með guði^ i.Nú skrifast her aptr af landnámi Kolgrims hins y^,^ gamla eptir Hauksbók, pat fyrr stendr, Ahíu^' [Kolgrímr hinn gamli, son Hrólfs hersis, ok Unnar Hákonardóttur, Grjótgarðssönar jarls, er Grjótgarðshaugr er viðkendr^fur sunnan Agð- anes, fór or J)rándheimi til Islands, ok nam Ilvalfjarðarströnd hina nyrðri frá Bláskógsá'^ til Ijaxár, ok út til lækjar J>ess, er fellr út fráSaurbæ, ok bjó á Ferstiklu3; hans son var |)órhalli, faðir Kolgríms, föður Steins, föður Kvists, föður Kala. Bergþóra var dóltir Kolgríms, er átti Refr í Brynjudal^ ;: Finnr hinn auðgj, son Haldórs Högnasonar, fór or Stafángri til Islands; hann átti þórvöru', dótturþorbjarnar fráMosfelli, Hraðasonar'"; hann nam land fur sunnanLaxá tilKalmansár, hann bjó í" Miðfelli; hans son var þorgeirr, faðir Hólm- steins'^, föður J)órunnar, móður Guðrúnar, móð- ur Sæmundar, föður Brands biskups. Skeggi í ""7 i)^Vaðili,"G,- VöMi, H, I; Vaöli, Sk. =) [)rem, B. ') 30 áliia, >:, F. ■^) Kolúmbilla, H, I, Sk; Kolúmba , I(. 5) frá [ V. i C. ^) Bláskeggsá, B. ?) Fetstikln, K. ^) frá [ v- hér i C, E, F, sem hafa þaít- styttra viif- ui()-rlnff iAdakap. hcr n!)- framan. ^) f>orbjörgu, E, F. *'') Brandssoiiar, B; Hroða- sonar, E, F.. i«) MiðfírÖi á, b. v. L ^^) Jósteins, C; E, F, milli [ ] cptir Landn, IP. 17 K. Landnámabók. 46 Skógum var son þórunnar, faðir Styrmís ok Bolla í Skógum. Bekan' hét maðr, er nam land frá Berjadalsá til Orriðaár, ok bjó á Bekanstöðum^ í landnámi Ketils\ [Hallkell, er nam Hvítársiðu, bjó fyrst á Akra- nesi, á Hrals.keisstöðum'^, áðr Bresasynir ^ ráku harin brottj en er hann fór út eptir fé sínu, því er þar hafði sjálfala úti gengit, var hann drepinn, ok er |)ar heygðr*'. Hafnar-Ormr fór or Stafángri til Islands, ok nam öil lönd um Melahverfi"^ út til Urriðaár ok Laxár, ok Inn tii Andakílsár, ok bjó í Höfn; hans son var J>orgeirr höggvinnkinni, faðir J)ór- nnnar^, móður |)órunnar, móður Jósteins, föður Sigurðar, föðurBJarnhéðins^. |)orgeirr höggvinn- kinni var hirðmaðr Hákonar konúngs Aðalsteins- fóstra; [hann fékk á Fitjumkinnasár ok orð gott'". ') Beigan, C. ^) Beigansstöðtim, C. ^) (^at tókst af lajid- námi J>ví, er Ketill hafíJi numit, E, Fmilli [ ] cptir Landn.). Gnfí hét anuar sou Ketils, hannvildi byggjaiNesi, en Ingólfr rakhanii á bi-ott þaöan ; pá fór hann á Rosmhvalanes, ok vildi byggja at Gufu; en þau SteinuiSur keyptu saman, at hann skyldi á brott fara, en vermannastöÖ skyldi vera ávalt frá Hólmi. Skorri hét þræll Gufu, er hann seldi i hendr konu sína ok fé , meíJan haini færi 1 landaleitan , en þrællinn segir konu hans hann vera dauíJan , ok vildi hann gánga at eiga haná ; hún varö viö stygg, ok vildi fara sér, Gufa var vetr hinn fyrsta á Mýrum hjá Gufuá, annann á Snæfellsnesi á Gufuskálum, þriiíja i Guf^xfírííi, J)á likaði honum vel, ok fór þaSan aptr; Jíá Ijópst Skon-i á brott. Skorri var um vetr i Skorraholti á laun, annann i Skorradal , en Gufa fann hann um síí$ir i Skorraeyju fyri Mýrum, ok drap hann J>ar. Gufa bjó siðar i Gufudal; haris son var í'orkell skeifr, faðir Arnórs , föÖur KoIIa á Heynesi, b. V. E, F. ♦) Hallkelsstööum, B, Sk. 5) Bersasynir, /, K, Sk. <) frá [ V. i C. 7) Múlahverfí, /. ») turiíJar, E, F. 5) prests, b. v. E, F. *°) en er hann var búinn til Bjarma- lauds, þá kom Haraldr meö her mikinn ; |)ettd kvaö forgeirr {lA : Bar méra morð eim norðar naífregns hvötuni ]þegni, 40 Landnámabók/ IP. 17-18 K. Brœ^r tveir bjuggu { landnámi þelrra Finns ok'Orms: Hroðgeirr hinn spaki í Saurbæ , en Oddgeirr at Leirá; en þeir Finnr ok Ormr keyptu þá brott, þ.víat þeim þótti sér ofþrönglendt. J)eir bræðr námu síðan Hraungerðíngabrepp í Flóa, bjó Hroðgeirr í Hraungerði, en Oddgeirr í Oddgeirsbólum; hann átti dóttur Ketils gufu. Hafnar-Ormr er þar beygðr í höfðanum, frara frá bænum í Höfn , sem hann tók land' fyrst, yar þar þá skipalægi. 18. Ulfr hét maðr, son Brunda-Bjálfa^ ok Hallberu, dóttur Úlfs hins óarga or Hrafnistu. Ulfr átti Salbjörgu, dóttur Berlukára% hann var kallaðr Kveld-UIfrj þórólfr ok Skallagrímr voru synir þeirra. Haraldr konúngr hárfagri lét drepa J>órólf norðr í Alöst á Sandnesi, af rógi Hildi- ríðarsona, þat vildi Haraldr konúngr eigi bæta. |)á bjuggu þeir Grímr ok Kveldúlfr kaupskip, ok ætluðu til Islands, þvíat þeir höfðu þar spurt til Ingólfs, vinar síns; þeir lágu til hafs í Sól- undum; þar tóku þeir knör þann, er Haraldr konúngr lét taka fur þórólfí, þá er menn hans voru nýkomnir af Englandi, ok drápu þar Hall- varð harðfara''' ok Sigtrygg snarfara, er því höfðu valdit; þar drápu þeir ok sonu Guttorms Sig- 0»» samir bil at bölva boríínærar skæ færa ; ná er {>ar er rekkr at rakna rástóð, konúngr, slóíTar, grip«m oss i greipar gunnboríJ, Haraldr ^í var ^orgeirr kinnhöggvinn á Fitjum, ok fékk oríf gott, i stait' þess frá [ E, F, I ) Hér sUppr B i þessum pttrti og byrjar aptr á Vestjir&- ingáfjór&úngi. *) -Bjálka, E, F. ^) B0r«lukára, C, Sk; Berslu- kára, E, F, I, *) hraSíara, E, F, 1 P. 18 K. Landnámabók. .4Í7 ur^arsonar hjartar, bræðrunga koníings, ok nlla skipshöín þeirra, nema 2menn, er þeir létu segja konúngi tíðindin. J)eir bjuggu hvárttveggja skipit til Islands, ok þrjátígi menn á hváru, stýrði Kveldúlfr því, er þá var fengit. Grímr hinn Háleyski |)órisson, Gunnlaugssonar, Hrólfsson- ar', Ketllssonar kjalfara, var forráðamaðr með Kveldiílfi á ^ví skipi, er hann stýrðij þeir viss- ust jafnan til í hafinu. Ok er mjök sóttist hafit, J>á tók Kveldúlfr sóttj hann bað J>ess, at kistu skyldi gera at líki hans, ef hann dæi, ok bað svá segja Grími, syni sínum, at hann tæki skamt þaÖan bústað á Islandi, er kista hans kæmi á land, ef {>ess yrði auðit. Eptir þat andaðist Kveldiilfr, ok var skotit fur borð kistu hans. J)eir Grímr héldu suðr um landit, J>víat þeir höfÖu spurt^ at Ingólfr bygði sunnan á landinu, sigldu |>eir vestr fur Reykjanes, ok stefndu þar inn á fjörðinn; [sklldi þá með þeim, svá at hvár- igir vissu til annarra j sigldu þeir Grímr enn Há- leyski allt inn á fjörðinn', þartil er þraut sker öU, ok köstuðu þá akkerum smumj en er flóð gerði, fluttust þeir upp i árós einn, ok leiddu þar upp skipit sem gekk; sú á heitir ná Gufá'^^j báru þeir þar á land faung sín. En er þeir könn- uðu landit, þá höfðu þeir skamt gengit út frá skipinu, at' þeir fundu kistu Kveldúlfs í vík einni; þeir báru hana á þat nes, er þar var^, ok hlóðu at grjóti. ») Hjörleifssonar, H, I, Sk. «) me« sannindmn, h. v. E, F. 3) frá [ V. i K, F. *) Gufuá, Sk, 5) áör, C , E, F, *) skamt fiá, b. v, E, F, 48 Landnámabók. IP. 19 K. * 19. Skallagrímr kom þar at landi , er nú heitlr Knarrarnes á Mýrum^ síðan kannaði hann landit, ok var þar mýrlendi mikit, ok ókógar víðir' lángt á miUi fjalls ok fjöru. En er þeir fóru inn með firðinum , kvámu þeir á nes þat, er þeir fundu álptir, þat kölluðu þeir Alptanes. "þeiT léttu eigi fyrr enn þeir fundu pk Grím enn Háleyska, sögðu þeir Grími allt um ferðir sínar, ok svá hver orð Kveldúlfr hafði sendt Grímí, syni sínum. Skallagrímr gekk til at sjá, hvar kistan hafði á land komit, hugðlst honum svá at, at skamt |)aðan mundi vera bólstaðr góðr. .^Skallagrímr var þar um vetrinn sem hann koni af hafí, ok kannaði |>á^ allt héraðj hann nam land utan frá Selalóni, ok it efra til Borgarhrauns, ok suðr allt til Hafnarfjalla, hérað allt svá vítt sem vatnföll deila til sjófar; hann reisti bæ hjá vík f)eirri, er kista Kveldúlfs kom á land, ok kallaði at Borg, ok svá kallaði hann fjörðinn ^ Borgarfjörðj síðan skipaði hann héraðit sínum íélögum, ok |)ar námu margir menn síðan land ^tneð hans ráði. Skallagrímr gaf land Grími en- *um Háleyska fur sunnan fjörð, á milli Andakýlsár ok Grímsár; hann bjó á Hvanneyri j Ulfr hét son hans, [faðir Hrólfs í Geidandi\ J)orbiörn svarti hét maðr j hann keypti land at Hafnar-Ormi inn frá Sela-eyri ok upp til Forsár, ») viíJa, E, F; -víöir,- //, /. =) þó, E, F. 3) Grimr enn Háleyski , sem nú var getit, nam land fyrir inn- an Andakilsá ok til Grimsár, ok alla dali jþar iipp, ok bjó at Hvanneyri ; hans son var Ulfr, faöir Hrólfs i Geitlandi. Ingi- mundr hinn gamli var fóstbróöir hans, ok var me^ honiim hinn fyrsta vetr, er hann kvám vit hingat, á*r hann næmi Vatnsdal, i staít þess frá [ E, F. IP. 19-20 K. Landnámabók. 49 hann bjó atSkeljabrekkuj hans son var þorvarcír, er áttí þórunni, dóttur þorbjarnar or Arnarholtij þeirra synir voru þeir þórarinn blindi ok þor- gils orraskáld*, er var meÖ Olafi kvoran^ í Dýfl- inni. Skorri, leysíngi Ketilsgufu', nam Skorradal fur ofan vatn,ok var þar drepinn. Björn gullberi nam Reykjardal sycíra'^, ok bjó á Gullberastöðum ; hans son var Grímkell goði í Bláskógumj hann átti Signýju Valbrandsdóttur, Valþjófssonar^; þeirra son var Hörðr, er var fur Hóhnsmönnum. Björn guUberi átti Ljótunni'^, systur lColgríms ens gamla. SvarthöfÖi at Reiðar- felli var annar son þeirra; hann átti J)uríði Túngu-Oddsdóttur^ þeirra dóttir þórdís, er átti Guðlögr^ enn auðgi. þjóstólfr var enn þriði son Bjarnar; fjórði Geirmundr^. þorgeirr meldún' Þ^g'" lönd öU at Birni fur ofan Grímsá, hann bjó í Túngufelli; hann átti Geirbjörgu", dóttur Bálka or Hrútafirði; þeirra son Veleifr hinn gamli. Flóki, þræll'" Ketils gufu'^ nam Flókadal'"' ok var þar drepinn. 20. Óleifr'^ hjalti hét maðr göfugr, hann kom skipi sínu í Borgarfjörð, ok var enn fyrsta vetr með Skallagrími; hann nam land at ráði ») öraskáld, C, G. =) knaran, E, F. ^) v. i I. ^) frá Grímsá til Flókadalsár, vitr mai$r, auíigr ok kynstór, 6. v. /í y F. ^) Valþjóssonar , C. ^) Ljótadóttnr, b. v. E; Kol- minisd. , A-J. ') Gunnlaugr, Sk. «) 5ti LÍlfr, b. v. E, F. i') moldán, K; v. i I. >°) keypti, I. '') Geirlaugu, /. * -) leysingi , K, F. '^) bróðir Skori-a, b. v. E, F. '*) allan á nvilli Flókadalsár ok Geirsár, ok bjó i Hrisum , b. v. /7, f'. »5) OMr, E, F; Olleifr, K. Islendínga Sögur, 1 bindi. , ** 50 Landnámabók. IP. 20K. Skallagrínis inlUí Grímsár ok Geirsár, ok bjó at Varraakfik; hans synlr vorii þelr Ragi í Laugar- dal ok þórarínn lögsögnmaðr, er átti þórdísí, dóttup Ólafs feilansj þeirra dóttir Vigdís, er átti Steinn þorfinnsson. Son Raga var Guðþormr', faðir Gunnvarar, móður þórunnar, móður þor- láks, föður Runólfs, föður þorláks biskups. KetiU blundr ok Geirr, son hans, kvámu til Is- lands ok voru með Skallagrími hinn fyrsta vetr; þá fékk Geirr þórunnar, dóttur Skallagríms. Um vorit eptir vísaði Grímr þeim til landa, ok námu þeir upp frá Flókadalsá til Rey^kjadalsár, ok túngu þá alla upp til Rauðsgils, ok Flókadal allan fur ofan Brekkur. Ketill bjó í þrándarholti; við hann er kendt Bhmdsvatn, þar bjó hann síðan. Geirr enn auðgi, son hans^, bjó í Gelrshlíð, en átti annat bú at Reykjum enum efrum j hans synir voru þeir þorgeirr blundr, ok Bkmdketill, ok Svarðkell á Eyri. Dóttir Geirs var Bergdís, er Gnúpr^ átti Flókason í Hrísumj þeirrar ættar var þóroddr Hrísablundr'''* Önundr^ breiðskeggr var son Ulfars Ulfs- sonar Fitjumskeggia'^, þórissonar hláanda"^. On- undr nam túngu alla miíli Hvitár ok Reykjadalsár, ok bjó á Breiðabólstað 5 hann átti Geirlaugu, dótf- ur þormóðar á Akranesl, systur Bersa^j þeirra *) Giiíbonn , C; GuSormr, E, F. -) er nam Reykjadal allan fyri sunnaii Revkjadalsá, milli ok Geirsár, 6. v. É, F. 3) Gissur, jÍ-J. ■*) Kx'ömu-Oddr hét maðr ágætr, er nam Reykjadal hinri nyrdra, ok alla túngii á milli Reykjadalsdr ok Hvitár, okupptil Deildargils; hans son var Ömmdr, er átti f>ór- laugu foruióíSsdóttur ; Jiojrra son var Túngu-Oddr, er bjó á Bieiðábrtlstíifi, b. v. Fj, F. ') Ögmujidr, A-J. '') Fitjaskeggja, Fs , F; Fa-jumskcg^ju, //, /, Sk. ^) blanda , C,- lilæauda, /í, F, I. *) þatiiiig öll hcr ; Bresa, Kh. IP. 20-21 K. Landnámabók. ' 51 son var Túngu-Oddr, en þórodda' het dóttír þeírra ; hennar fékk Torfi , son Valbrands Val- þjófssonar, Örlygssonar frá Esjubergí, ok fylgdi henni heiman hálfr Breiðabólstaðr ok Hálsaland meðj hann gaf Signýju, systur sinni, Signýjar- staði, ok bjó hiin þar. Tprfi drap Kroppsmenn 12 saman, ok hann réð mest fur drápi Hóhns- mannaj ok hann var á Hellisfitjum, ok Illugi enn svarti , ok Sturla goði , þá er þar voru drepnir 18 Helb'smenn, en Auðun Smiðkelsson brendu þeir inni á þorvarðsstöðum^. Son Torfa var |)orkell á Skáney. Túngu-Oddr átti Jórunní Helgadóttur; þeirra börn voru J>au J)orvaldr, er réð brennu Blundketils, ok þóroddr, er átti Jófríði Gunnarsdóttur; þeirra dóttlr Húngerðr, er átti Svertíngr Háfrbiarnarson. Dætr' Túngu- Odds voru þuríðr, [er átti Svarlhöfði, ok Jó- fríðr"^, er þorfinnr Selþórisson átti, ok Hallgerðr, er Hallbiörn átti, son Odds frá Kiðiabergi. Kiöl- vör^ var móðursystir Timgu-Odds, er bió á Kialvararstöðum, móðir þorleifar, móður þuríð- ar, móður þeirra Gunnhildar, er Koli'' átti, ok Glúms, föður þórarins, föður Glúms at Vatn- lausu. 21. Rauðr"^ hét maðr, er nam land it syðra upp frá Rauðsgili til Gilja, ok bjó at Rauðsgili; hans synir voru þeir Ulfr á TJlfsstöðum, ok Auðr á Auðsstöðum fur norðan á, er Hörðr vo; þar hefst af saga Harðar Grímkelssonar ok Geirs. ~ »y"^órri«r, A-J. ») í>orvaldsstö«um , K. F, l, K. 3) fiunni^ hiit handr, ; dóttir, A. "^) frá [ v. i C. ^) Kjalvör, i:, F, Sk. <^) Kali, E, F, /. •) Xiiftunn, K. 4^ 52 Lanclnámabók. IP. 21 K. Grímr het maÖr, er nam land hit syðra upp frá Giljum til Grímsgils, ok bjó við Grimsgil; hans synir voru þeir J)orgils auga [á Augastöð- um', ok Hrani [á Hranastöðum^, faðir Gríms, er kallaðr var Stafn-Grímr^, hann bjó á Stafngríms- stöðum*, þar heitir nú á Sigmundarstöðum j þar gegnt fur norðan Hvítá, við ána sjálfa, er haugr hans, þar var hann veginn. Jíorkell kornamúli nam As enn syðra upp frá Kollslæk til Deildargils ,, ok bjó í Asi; hans son var J)orbergr komamúli, er átti Alöfu Elli- daskjöld, 'dóttur Ófeigs ok Asgerðar, systur þor- geirs gollnis^; börn þeirra voru þau Eysteinn ok Hafþóra, er átti Eiðr Skeggjason, er síðan bjó í Asi*, þar dó'^Miðfjarðar-Skeggi"^, ok erþar haugr hans fur neðan garð. Annar son Skeggja var KoUr, er bjó at Kollslæk. Synir Eiðs voru þeir Eysteinn ok Illugi. Úlfr^, sonGríms ensHáleyskaokSvanlaugar', dóttur J)ormóðar af Akranesi'**, systur Bersa", hann nam land [á miUi Hvítár ok suðrjökla'^ ok bjó í Geitlandi; hans synir voru þeir Hrólfr hinn auðgi , faðir Haldóru , er átti Gizur hvíti ; þeirra dóttir Vilborg, er átti Hjalti Skeggjason. Annar son hans var Hróaldr, faðir Hrólfs ens ýngra'^, er átti þuríði Yalþjófsdóttur, Örlygsson- ar ens gamla; þeirra börn voru þau Kjallakr at *) ok Augasteinn, 11, L *) ok Hránasteinn, //, /. ^) Stafagrimr, H, /,. K. *) StafrgrimsstöÖiim , //; Stafagríms- stöíJum, /, K. ^) gollins, E; gellirs, /. ^) bjó, Sk. "^) Finnr fatíir Skeggja, C. **) Alfr, E, F, á spáziunni eptir handnámu, 5) ÍJórlaugar, A-J. *°) Alptanesi , H , I , Sk ; hér sleppr F um sinn. **) Bessa, E; Bresa, Kk. **) fyrir ofan Deildargil, ok allt til jökla fyri siuinan Hvitá, E. ^'^) auííga, E milli [ ] eptir handn. IP. 21K. Landuámabók. ^ 53 Lundi í syðra dal', faðirKolIs, föður Bergpórs 5 annar var Sölvi í Geltlandi, faðir J)órðar"í Reykja- holti^, föður Sölva, föður þórðar, föður Magn- úss, föður þórðar, föður Helgu, móður Guð- nýjar, móður Sturlusona, [Sigvats, þórðar ok Snorra. Son Sigvats var Sturla, faðir þuríðar, er herra Hrafn^ áttij þeirra börn Jón korpr''', Hallkatla, Valgerðr ok þorgerðr. Synir Hall- kötlu ok Jóns Pétrssonar voru þeir Sturla ok Pétr, ok Steinun dóttir, er átti Guðmundr þor- steinsson, Skeggjasonar^. þriði son Hrólfs var Illugi enn rauði, er fyrst bjó í Hraunsási; hann átti þá Sigríði, dóttur þórarins'^ hins illa, systui Músa-Bölverks 5 þann bústað gaf Illugi Bölverk; en hann fór þá at búa á Hofstöðum í Reykjar- dal, þvíat Geitlendíngar áttu at halda uppi hofi j)ví at helmíngi við Túngu-Odd; síðarst bjó hann at Hólmi ylra á Akranesi, þvíat hann keypti við Hólm-Starra bæði löndum ok konum, ok [fé ok öllu'^; þá fékk Illugi Jórunnar, dóttur þormóð- ar þjóstaissonar af Alptanesij en Sigríðr^ hengdi sik í hofinu, þvíat hún vildi eigi raannakaupin. Hrólfr enn ýngri gaf þorlaugu gyðju, dóttur sína, Odda Yrarsyni', því réðst hann vestr til Ballarár, ok bjó þar lengi, ok var kallaðr Hrólfr at Ballará. >) Reykjadal, E, G, Sk. ^) ReYkjahólum, C. ') "Odds- son, 6. V. JB, C, E, Sk. *) Sturla,'//, Sk. *) frá l v. i C. ^) póroniis, //, /. '') lausafé öllu, K, Sk. ') sem liaiin átti áðr, b. V, K, Sk. ^) Irjarsyiii, E, 54 Landuámabók. 2P. IK, Annar Partr. Her -hefr upp landnám i Vestfirdinga fjórðúngi, er margt stórmenni hefir bygð'an. J^JIaðr' hét Kalman, Suðreyskr at ætt, hann fór til Islands ok kom í íívalíjörð, ok sat við Kalmansá um vetrinn; þar drukknuðu synir* hans 2 á Hvalfirði^ý en síðan nam hann land fur vestan Hvítá á millum'^ ok Fljóta, Kalmanstúngu alla, ok svá allt austr undir jökla, sem grös eru vaxin, ok bjó í Kalmanstúngu^j hann druknaði í Hvítá, er hann hafði farit suðr í hraun at hitta friðlu sína, ok er haugr hans á Hvítárbakka fur sunnan; hans son var Sturla goði'^, er furst bjó á Sturlustöðum uppi undir Túngufelli, upp frá Skáldskelmisdal', en síðan bjó hann í Kalmans- túnguj hans son var Bjarni, er deildi við Hrólf hinn ýngra ok sonu hans um Túnguna litluj þá hét Bjarni at taka við kristni. Eptlr pat braut Hvítá út farveg þann, er nú fellr hún; þá eign- aðist Bjarni Túnguna^, ok ofan um Grindr, ok Sölmundarhöfða. Kýlan hét bróðir Kalmans, hann bjó fur neðan^ Kollshamar; hatis son var Kári, er deildi við Karia'" Konálsson af Karlastöðum, leysíngja Hrólfs or Geidandi, um uxa, ok rey^ndist svá, at ') ftér bijrjar B ajitr. 2") bræíír, K. ^) fyj-i Dyrum, en J)rií$i i Hvitá , 6. i'. R á spáziunHi eptir Landn. "*•) Hvítár, b.v. E. 5") áÖrhafÖi hann búit i Katancsi viíí Hvalfjöi-Ö, b. v. E. ^) Bjarni, faöir Sturhi, E á spáziunní eptir Landn. ^) Skáld- skilniisdal, h; Skáldskehiisdííl, /. *) lithi, b..v. B, C, E, I, Sk. 9) nor»>uii, E. "^) Kahi, //; e«a Kala, b. v. ■Sl,: ÍJP. IK. . Landiiáinabók. 66 Karli áttíj stóan eggjaði Kári þræl sinn til at drepa Karla 5 þrællinn lét sem ærr væri, ok Ijóp suðr um hraun; Karli sat á þreskildi, þrællinn hjó hann banahögg; síðan drap Kári þrælinn. þjóðólfr, son Karla, drap Kýlan Kárason í Kýl- anshólum^ síðan brendi þjóðóJfr Kára inni, þar sem nú heitir á Brennu. Bjarni Sturkison tók skírn , ok bjó á Bjarnastöðum £ Túngunni litlu, ök lét þar gera kyrkju. Brandr' nefja hét maðr ágætr, faðir þor- sleins, er átti Lopthænu, dóttur Arinbjarnar* hersis or Fjörðum. Systir Lopthænu var Arn- þrúðr, er átti þórir' hersir Hróaldsson, ok var þelrra son Arinbjörn hersir. Móðir þeirra Arn- þrúðar''" var Astríðr slækidrengr, dóttir Braga skálds ok Lopthænu, dóttur Erps lútanda. Son þorsteins ok Lopthænu var Hrosskell, er átti Jóreiái Ölvisdóttur, Finnasonar, Möttulssonar^ konúngs 5 Hallkell hét son þeirra. Hrosskell fór til Islands, ok kom í Grunnafjörð, ok bjó fyrst á Akranesij þá ömuðust þeir Ketill bræðr við hann; síðan nam hann Hvítársíðu millum Kjarr- ár*^ ok Fljóta; hann bjó á Hallkelsstöðum "^ , ok Hallkell son hans eptir hann, ok átti hann þur- íði dyllu, dóttur Gunnlögs or þverárhlíð, ok Velaugar Örlygsdóttur frá Esjubergi. Hrcsskell gaf land þorvarði, föður Smiðkels, föður þeirra þórarins ok Auðunnar , er réðu fur Hellismönn- umj hann bjó á þorvarðsstöðum, ok át^i Fljóts- •) í>róndr, C; ^Jrándr, E tnillt l "] eptir LaiMn, *) pannig B, C, I, Sk; Arnbjanmr, //. E, II; Steinbjarnar, G. ^) t)ór«r, /. *) ok Lopthqpnn, b. v. E. ^) Finna, h. v. E. ^) Hvitár, E; Kársár, li. ^) HrosskellsslöíJuiu, Eú spúziuHHÍ eplir LundM. 56 Landnámabók. 2P. 1-2 K. dal allan upp með Fljótum. Hrosskell gaf þor- gauti skipverja sínum land niðri í Síðu, hana bjó á J)orgautsstöðum ; hans synir voru Gíslar tvelr. Börn þeirra Hallkels ok |)uríðar voru þau |)órarinn ok Finnvarðr, Tindr ok IUugi enn svarti, ok Gríma, er átti J)orgils Arason. |)ór- arin vo Músa-Bölverkr ' , er hann bjó á Hrauns- ásij J)á lét hann gera þar vlrki, ok veitti Hvítá í gegnum ásinn, en áðr féll hún um Meh^akka- dal ofan. IHugi ok Tindr sóttuBölverk í virkit, 2. Asbjörn hinn auðgi Harðarson keypti land fur sunnan Kjarrá^ upp frá^ Sleggjulæk til Hvítbjarga'^, hann bjó á Ásbjarnarstöðum ; hann átti l^orbjörgu, dóttur Miðfiarðar-Skeggja j þeirra dóttir var Ingibjörg, er átti Illugi [hinn svarti-. Örnólfr hél maðr, er nam Ornólfsdal [ok Kjarradal'^ fur norðan upp tll Hvítbjarga. KetiU blundr keypti land at Örnólfi allt fur norðan Kllf, ok bjó í örnólfsdal. Örnólfr gerði þá bú uppi ) Kjarradal, "þar er nú heita Ornólfsstaðir. Fur ofan Klif heltir Kjarradalr'', |)víat þar voru Jirískjörr^ ok smáskógarmiUimKiarrár' ok þver- ár, svá at þar mátti eigi byggja. BlundketlU var maðr stórauðigr; hann lét ryðja víða í skógum, ok byggja þar'". Hrómundr hét bróðir Gríms ens Háleyska^*, ») Músabölvcrk, C, T, Sk. *) Knarará, /; Kjörá, K; Korná, A-J. 3) i, C *♦•) Hítbjarga, C. ^y „, ,' ^S7.-^- Arnólfr hét niaör, er nani Noriítúngu alla milli Kjarrár ok í'verár, ok bjó i Örn- ólfsdal; hans son var BhindketiU , faöir forkels, er Hænsna- |>órir brendi inni ; þaSan af gjöröist deild Jieirra í>órÖar gellis ok Tút!gii-Oddá, 6. v, E. ^) v. i I. ^) Kjarladalr, C; Kjai-n- dah-, /. ** ) hrisker, Sk. ^) Kjararár, E, L ' °) svíí rnargar jaröir, ft. v. S,: i') son J'óris Gunnlaugssonar, Hrólfssouar, Ketilssouíir kjölfara, 6. v. li, Sk. 2P. 2-3 K. Landnámabók. 57 hann kom skipi sínu í Hvítá ; hann nam þverár- ddl ok þverárhlíð ofan tll Hallarmiíla ok fram til J)verár; hann bjó á Hrómundarstöðum , þar er nú ei kallat at Kallsbrekkuj hans son var Gunnlaugr ormstúnga, er bjó á Gunnlaiigsstöð- um fur sunnan þveráj hann áttl Velaugu, sem fyrr er ritat'. Högni hét skipveri Hrómundar, hann bjó á Högnastöðum ; hans son var Helgl at Helgavatni, faðir Arngríms^ goða, er var at Blundketils brennuj Högni var bróðir Finns ens auðga. Isleifr ok Israuðr, bræðr tveir, námu land ofan frá Sleggjulæk miUum Örnólfsdalsár ok Hvítár, hlt efra' ofan til Rauðalækjar, en hit syðra ofan til Hörðahóla'^. Isleifr bjó á Islelfs- stöðum, en Israuðr á Israuðarstöðum , ok átti landit syðra með Hvítá ; hann var faðir [þorbjarn- ar, föður* I/jóts á Veggjum, er féll í Heiðarvígi. Asgeirr hét skipveri Hrómundar, er bjó á Hamri'^ upp frá Helgavatni j hannáttiHildistjÖrnu', dóttur þorvalds þorgrímssonar brækis; þeirra synir voru þeir Stelnbjörn hlnn sterki ok hinn stórhöggvi, ok þorvarðr, faðlr Mæfu^, er Hrifla átti, ok þorstelnn enn þrlði ; fjórði Helgi , faðir þórðar, föður Skáldhelga. 3. Arnbjörg hét kona, er bjó at Arnbjarg- arlæk'; hennar synir voru þeir Eldgrímr, er bjó ') Eyrlygsdóttur frá Esjubergi; ^eirra dóttir í'uríÖr, inóöir IUuga hius svarta, fööur Herniundar, föður Hreius, föður Stynnis, föður Hreins ábóta, föður Vnldisar, móður Snorra á Meluni, föður Hallberu, er Markús í'órðarsan átti, 6. v. E. «) Ásgríms, E. 3) nyr«ra, .B. ■+) Hörðhóla, B. ^) v. i A-J. ") Hvömmum, >Í-J. ^) eií'a stjórnu-, Hildistjórn, C. , •*) Máfu, E. 5) Arnbjargarbrekku, A-J. 6S Landnámabók. .2P.3K. [á líálsum' upp frá Arnbjargarlæk á Eldgríms- stöðum, ok þorgestr, er íékk banasár, þá er Jþeir Hrani börðust, þar er nú heitir Hranafall. |)órunn hét kona, er bjó í þórunnarholti, hún átti land ofan til Víðilækjar ok upp til móts við J)uríði spákonu, systur sína, er bjó í GrÖf ; við hana er kendr |)órunnarhylr í |)verá, ok frá henni eru Hamarbyggjar komnir. |)orbjörn, son [Arnbjarnar Oleifssonar láng- háls^, hann var bróðir Lýtíngs í Vopnafirði^ J)orbjörn namStafaholtstángu'^'millimNorðrár ok J)verár, hann bjó í Arnarholti^; hans son var Teitr í Stafaholti, faðir Einars''. J)orbjörn blesi nam land í Norðrárdal fur sunnan á, upp frá Króki, ók Hellisdal allan, ok bjó á Blesastöðum; hans son var Gísli á Melum'' i Hellisdal; við hann er kendt Gíslavatn^. Ann- ar son Blesa var |)orfinnr á J)orfinnsstöðum, faðir |)orgerðar Heiðarekkju, móður J)órðar erru, föður J)orgerðar, móður Helga' at Lundi. Geirmundr, son Gunnbjarnar gands'", nam- timguna á millim Norðrár ok Sandár, ok bjó í Túnguj hans son var Bruni, faðir J^orbjarnar á Steinum, er féll í Heiðarvígi". Örn hinn gamli nam Sanddal ok Mjófadal, ok svá Norðrárdal"^ ofan frá Króki til Arnar- bælis, ok bjó á Háreksslöðum'^. ») hálsinri, B, E; Háls, H; á Hálsi, 7, */f. *) Arnbjarg- ar, dóttar Oleifs lángháls, E. ^) föíínr Geitis, b. v. E. *) Stafaholtstúngur allar, E,I, ') Stafholti, Emilli [ ] eptir Landu. *>) okporvalds, föður f'órköthi, er átti Hyrningr Kleppjárnsson, h. v> E, J) Melhim, B. ») Gislavötn, B. ^) Helgu, C, E. «») gauís , E, II. ' ' ) sejn ritat .er i sögu Vigaharða , 6. v. E. >*) uorör at Dal, C'. ^^) Hárzstötfuii), //, l. 2P. 3-4 K. Landiiúmabók. 59 [Rauðabjörn nani Bjarnardal, ok þá dali, er J>ar gánga af, ok' átti annat bú niðr írá Mæli- fellsgili, en annat niðri í héraði, seni ritat er. Karl nam Karlsdaí upp írá Helgavatni^, ok bjó undir Karlsfellii liann átti land ofan til Jumna- skarðs* tll móts við Grím. Grís ok Grímr hétu leysíngjar Skallagríms^ þeim gaf hann land uppi við fjöU, Grísi Grísar- túngu, en Grími Grímsdal'^. " ; 4. Bálki hét maðr, son Blængs^ Sótasonar af Sótanesi} hann barðist á mót Haraldi konúngi í Hafrsfirði , hann fór því til Íslands , ok nam Hrútafjörð allan, ok bjó í Bæ'^j hans son var. Bersi goðlaus, er nam Lángavalnsdal , ok bjó á Torfhvalastöðumj hans systir var Geirbjörg"', er átti þorgeirr meldún^ í Túngufellij þeirra son var Veleifr hinn gamii , faðir Hólmgaungubersa. [Bersi goðlaus átti' J)órdísi l^órhaddsdóttur'" or Hýtárdal, ok fylgdu henni heiman Hólmslönd, ok bjó hann J>ar síðan^ þeirra son Arngeirr, er átti jþórdísi,' dóttur J)orfinns ens stránga; þeirra 8on Björn Hýtdælakappi. Móðir J)órdísar" var Sæuðr'^ dóttir Skallagríms. Sigmundr hét einn leysíngi Skallagríms, hon- *) Björn het niaÖr Norrænn, er kvám i'it síS landnáma- tiSar, ok nam Norðrárdal fyri norðan NoríJrá, ok Bjarnadal allan, ok J>á dali alla, er Jiar gánga af; hann bjó at Dals- mynni; hann blés fyrstr manna raiiöa íí Islandi, ok var hann af J)ví kallaSr RaiiíSa-Björn; hann, í stait- þess frá [ K. *) Hrei5uvatni, B, E, viilli [ ] eptir Lundn. 3) SvinaskarSs, E. *) Ormsdal, G, //, /. «) piæíngs, E. «) á BálkastöÖum, E viilli l"] eptir Landn. "^) Geirlaug, /f. *) meldiuin, C; meídr, I; V. í Ji. ^) Bersi goölaus luidi eigi í Hrútafirtii , ok nam Lángavatnsdal , hann átti þar aimat bú lánga æli ; J)á gekk hann at eiga, E i sta& þess frá [. í°) þóraddsdóttur, C, hl; í'órhallsdóttur, /; forfinnsd., A-J. n) þunnif^ lci&rcít : Þór- disi, E miUi [ ] cptir Landn.; ^uriöi, kiii. ^-) Sæun, E, ,60 Landnámabók. 2P. 4K. um gaf hann land miUum Gljúfrár ok. Nörðrár, hann bjó at Haugum, áðr hann færði sik í Munað- arnes j við hann er kendt Sigmundarnes. Rauðabjörn ke)^pti land at Skallagrími millum Gljúfrár ok Gufár, hann bjó á Rauðabjarnarstöð- um uj)pi frá Eskibolti; haná son var |)orkell trefill 1 Skarði ' ok Helgi í Hvammi [í Norðrárdal , ok er þar heygðr^, ok Gunnvaldr*, íaðir |)orkels, er átti Helgu, dóttur J)órgeirs af Víðimýri''' porbjörn krumr ok þórðr^ beigaldi hétu bræðr tveir^ þeim gaf Skallagrímr lönd fur utan Gufá, ok bjó J)orbjörn í Hólum, en J)órðr^ á Belgalda. J)órði'^ J)urs ok þorgeiri' jarðláng, ok J)or- björgu staung, systur þeirra, gaf Skallagrímr lönd*^ fur sunnan Lángáj bjó þórðr á J)ursstöð- um', en |)orgeirr á Jarðlángsstöðum , en þor- björg í Stángarholti. Ani hét maðr, er Skallagrímr gaf land millim Lángár ok Hafslækjar"", hann bjó at Anabrekku; hans son var Onundr sjóni", faðir Steinars ok Döllu, móður Kórmaks. J)orfinnr hinn strángi hét merkismaðr J)órólfs Skallagrímssonar; honum gaf Skallagrímr Sæunni, dóttur sína, ok land fur utan Lángá til Leiru- lækjar, ok upp til fjalls ok'^ til Alptár; hann bjÓ at Forsi; þeirra dóttir var J)órdís, móðir Bjarnar Hýtdælakappa. Ingvarr hét maðr, faðir Beru, er Skallagrímr I) forgeirr roytJr, b. v. tJ. -) frá [ v. i B. ^) G««- mundr, .'/-./. *) Son Trefils var pormóðr, er orti Hvafnsniál iim. Snorra goíJa, b. v. E. *) fórir, C. *"') fóri , B. "> föröi, C. **) upp Hieí5, b. V. B. 'J) JJiisstööiini, B. ^°) Hofslækjar, H, I, A'A-. *»; Ijómi, A-J. »=) úl, b. v. E; ok til Alptár, v. i B. 2 P. 4 K. Landnámabók. 61 átti^ honum gaf Skallagrímr land millum Leiru- lækjar ok Straumf jarðar ; hann bjó at Alptanesi; önnur dóttir hans var J)órdís, er átti þorgeirr lambi á Lambnstöðum, faðir |)órðar, er þrælar Ketils gufu brendu innij [hans son var Lambi hinn sterki'. Steinólfr hét maðr, er nam Hraundal hvárn- tveggja alit [millum Alptár ok Hýtarár, ok upp^ til Grjótár, at leyfi Skallagríms, ok bjó í hinum syðraHraundal; hans son var þorleifr', erHraun- dælir eru frákomnir'''. [J)órunn hét dóttir Stein- ólfs^ er átti f)orbjörn Vífilsson, faðir þorgerð- ar, móður Asmuhðar, föður Sveinbjarnar % föð- ur Odds, föður Gró, móður Odds á Alptanesi"^. |)órhaddr hét maðr ágætr, son"^ Steins mjöksiglanda, Vígbjóðssonar, Böðmóðssonar or Búlkanimlj hannnamHýtárdal allan ofan tiIGrjót- ár fur sunnan, ok fur norðan allt millim Hýtar- ár ok Kaldár til sjóvar; hans son var þorgeirr, faðir Hafþórs, föður Guðnýjar, móður J)orláks ens auðga, [föður J)or}eifs beiskalda% föður' J)orleiks, föður Ketils, föður Valgerðar, móður þeirra Narfasona, ]þorláks ok J)órðar'*'. J)or- geirssynír", bræðr- Hafþórs, voru þeir Grímr í'* Skarði, ok J)órarinn, Finnbogi, Eysteinn, Gestr ok Torfi. þorgils knappi'^, leysíngi KoIIa Hróaldssonar, *) V. i C; son í'órííar var Lambi hinn sterki, B, *) v. i B. ^) í'orfinnr, J-J. '^) ok bjó á hinum ytra Hraundal , b. V. E. 5) Steinbjarnar, Kh, Sk, 6) frá ^v.i B. ') fnöir, /. 8) breiðskalla, E eptir Hauksbók. ') ok, Sk. »°) föiJur Ketils prests, fö«ur Helgu, er átti Snorri Markússon á Melum , í sta& þess frá [ hejir E þetta eptir handn,; v. i B. i») f>or- geirssuna, G, Sk. »») ok, //, /, Sk. i3) knapi, B, ^2 Landnámabók. 2P. 4-5K. nam Knappadal; hans synir voru þeir Ingjaldr, J)órarlnn [ok J)órir ' , er bjó at Okrum, ok eign- aðist allt land millum Hýtarár ok Alptár, ok upp til móts við Steinólf. Son þóris^ var Jjrándr, er átti Steinunni, dóttur Hrúts af Kamsnesi'; þeirra synir þórðr''" ok Skúmr, faðir Torfa, föður Tamia; [hans son^ var Hrútr, er átti Kolfinnu, dóttur Ilkiga hins svarta. Nú eru peir menn taldir, er bygt hafa í landnámi Skállagríms, [frá Hafnarfjalli ok híngat til'^. [Son Skallagríms var Égill, faðlr por- steins, föður Riílu, föður"' Skúla, föður J)órðar, föður Böðvars, föður Jíórðar prests, föður [Böð- vars, föður J)órðar, föður Járngerðar^, er herra Erlendr sterki átti; þeirra dóttir Valgerðr'*. ■ 5. Grímr hét maðr Ingjaldsson, Hróalds- sonar or Haddíngjadal, bróðir Ala'° hersis; hann fór til Islands í landaleit, ok sigldí fur norðan landitj hann var um vetrinn í Grímsey á Stein- grímsfirði; Bergdís hét kona hans, en |)órir son þeirra. Grímr réri til fiska um vetrinn >) V. íbT"-) pórarins, B. 5) Kambsnesi, C, G, 11, Sk. *) pórir, fí, C, E, G, H, I, Sk. 5) Son !>óris, E. ^) frá [ y, i B, C, ") í>ói-ólfr liét maör, er bjó í Naumudal, hann var L'lfs son, er kallaðr var Kvöld-I'lfr; Grímr hét annar son Ulfs. Haraldr konúngr hinn hárfagri lét drepa fórólf, ok,gei-Öi engu ]jæta5 en Jjess hefndi Grímr ok fór siöan til Islands ; en L'lfr andaiíist i hafimi. Skallagrimr kom skipi sínu i Gufárós, ok nam land milli Norftrár ok Hýtarár, allt á milli fjalls ok fjöru, ok bjó at Borg; hann átti Beru Ingvarsdóttur. Synir ^ein-a Skallagi'ims voru J)eir í>órólfr ok EgiU; beir áttu báöir Asgerííi Bjaimardóttur , ok var dóttir íiórólfs pórdis, er átti Grimr at Mosfelli. í'órólfr féll á Vindlandi i orrustu; en Egill fór til Islands ok bjó at Borg, ok hans kynsmenn lánga tima ; hans son var porsteinn, faí5ir Hriflu, fööur Egils, föííur, i sta& þcss frú [ hefir E þetta cptir Landn. **) Markúss á Melum ok JárngeríSai', » sta& þcss frá [ /í. ') porgerfn-, /; //•« fijrra [ v. i li. «°) Ásn, /?, C, /v, G, 11, I, 2P. 5K. Landnámabók. . 63 meðþrælum síniim, ok sonhans var meðhomim'; ok er sveininn tók at kala, þá færðu J>eir hann i selbelg, ok drógu at hálsinum. Grímr dró marmenniPj [Grímr mælti: segðu oss æfi vora ok lángh'fi, ella kemr þú eigi heim. Engu varðar yðrat vita, aðra enn sveininn í selbelginum, sagðí marmennill, þvíat pú muntdauðr áðrvorkomi, en son þinn skal^ J)ar byggja ok land nema, sem Sk.álm, mer J)ín, leggst undir klyfjum. Eigi fengu {)eir flciri orðafhonum. Ensíðarumvelrinn[and- aðist Grímr, ok er þar heygÖr^. J)au Bergdís^ ok þórir fóru um vorit or Grímsey, ok vestr yfir heiði til Breiðafjarðar. Skálm gekk fur allt sumarit, ok lagðist aldrí. Annann vetr voru þau á Skálmarnesi í Breiðafirði, en um sumarit eplir snérá "þau snðrj |>á gekk enn Skálm fur, þar- til er [)au kvámu af heiðum suðr til Borgarfjarðar, {)ar sem sandmelar tveir rauðir voru, {)ar lagðist Skálm niðr undir klyfjum, undir hinum ytra melnum j par nam þórir land fur sunnan Gnúpá til Kaldár, fur neðan Knappadal [ok Laxár'^, allt millum fjalls ok fjöru; hann-bjó at ytraRauðamel, hann var höfðíngi mikill. þá var þórir gamall ok' blindr, er hann kom út síð um kveld, ok sá, at maðr reyri utan í Kaldárós á járnnökkva, mikill ok illiligr, ok gekk þar á land upp til bæar þess, er i Hripi* hét, ok gróf þar í stöðulshliði ; *) Sveiniiinn I>órir lá i stafni, b. v. Sk. ^) þannig B, Sk; margmelli, y/, C, K, G, //, í, K. 3) ok er hann kom iipp, spuröi Grimr : hvat spár Jjú oss um í'orlög vor : eía hvar skulu va-r byggja á Islandi ? Marmennill svarar : ckki ][)arf ek at spá yðr, en sveininum , er liggr í selbelginum , hanu skal, « stal'r l>c,ss frá [ þannig /?. *) réru ^eir Grímr svá ait svein'riinn var á htndi ; þá týndust J>eir allir, tí. *) Her*is, */.-. /) r. i II. 7) „j^y^ f,^ ^, //^ i^f,^ i^ Hript, hl. 64 Landnámabók. 2P. 5-6 K. en um nóttina kom þar upp jarðeldr, ok brann \>SL Borgarhraunj /þar var bærlnn, sem nú er borgin. Son Selþóris var J)orfinnr, er átti Jó- fríði', dóttarTúngu-Oddsj þeirrasynír voru þeir |)orkell ok J)orgils^, Steinn ok Galti, Ormr ok J)órormr ok J)órir; dóttir |)orfinns var J)uríðr, er álti J)orbrandr or Alptafirði. J)eir Selþórir frændr hinir heiðnu dó í þórisbjörgum^ þorgils ok þorkell, synir þorfinns, áttu báðir Unni'*', dóttur Alfs or Dölum^. Skálm, mer þóris, dó- i Skálmarkeldu. [Kolbeinn klakkhöfði Atlason, or Atleyju af Fjölum, fór til Islands, ok keypti lönd öU milli "Kaldár ok H) tarár*, fur neðan Sandbrekku, ok bjó á Kolbeinsstöðum 5 hans son var Finnbogl £ Fagraskógi ok þórðr skákU. 6. þormóðr goði** ok þórðr gnúpa, synir Odds hins lakka^, J;orviðarsonar, Freyviðar- sonar"*, Alfssonar af Vorsj þeir bræðr fóru til Islands ok námu land millum Laxár" ok'* Straumfjarðarár ^ hafði þórðr Gnúpudal ok bjó þar , en síðan Skopti'^ son hans , faðir Hjörleifs goða'* ok Finnu, er átti Refr hinnmiklij [þeirra son Dálkr''^ faðir Steinunnar, móður Skáldrefs'®. þormóðrbjóúRauðkollsstöðum''^; hannátti Gerði'^ *) Oádíri^i, Fá á spáziunni eptir Landn, ^) Gils, Sk. ^) í'óris- björg, C. ^) Únu, G, H, /, Sk. ^) Steinn í'orfinnsson var faSir • Arnóru, móður Hallbjargar, nióíJurOddnýjar, móííur Geirlaugar, móiJur Snælaugar, móíSur Markúss á Melum, 6. v. E. ^) riaffjaröarár , *A-; Hvitár, K. ") /rá [ v. i B. ») v. i B. ^) rauöa, /. '°) Eyviifarsonar , /í. »') Gnúpár, B. ^-) Gnúpár, ok, 6. v. Sk. ^^) Skapti, B, G, II, I, Sk. »*) okí'or- viiSar ok f'orgeríar, er átti Illhugi Arason , h. v. E. '^) v. i B. ^(>) HofgarSa-Refs , B. ^"^) hixnn var kallabr tormóír goði, b. V. B, Sk. '8) GeirriÖi, 4-J. 2P. 6K. Landnámabók. $5 dóttur Kjallaks ens gamla; þeirra son var Guð- lögr ' enn auðgi^ hann átti Jjórdísi, dóttur Svart- höfða, Bjarnarsonar guUbera, ok dóttur J)uríðar Túngu-Oddsdóttur, er pá bjó í Hörgshoiti^j. GuÖlögr enn auðgi sá at Rauðamels lönd vorii betri enn önnur lönd suðr ^ar í sveitj hann skoraði á þorfínn til landa, ok bauð honum hólmgaungu; þeir [urðu báðir óvígir^ á hólmi, en þuríÖr Túngu-Oddsdóttir græddi J>á báða, ok sætti þá síðan. Guðlögr nam síðan land írá Straumfjarðará til Furu, milli fjalls ok fjöru, ok bjó í Borgarholti; frá honum eru Straumfirð- íngar komnir. Hans son var Guðleifr, er átti annann knör, en annann þórólfr, son Lopts hins gamla [af Eyrarbakka'*', þá er þeir börðust við Gyrð'^ jarl Sigvaldason [í Meðalfarssundi , ok héldu fé sínu; þar lim orti Guðleifr Gyrðsvísur''. Annar son Guðlaugs*^ var þorfiimr, faðir Guð- laugs*^, föður þórdísar, móður þórðar, föður Sturhi ens gamla í Hvammi. [Valgerðr hét dóttir GuðlÖgs ens auðga'. Vali hian sterki hét hirðmaðr Haralds kon- úngs eas hárfagra ; hann vá víg [í veum'°, ok varð iitiægr; hann fór til Suðreyja'^' ok staðfestist þar, en synir hans þrír fóru til Islarids; Hlíf hesta- geldir'^ var móðir þeirra; einn hét Atli, annar Alfvarinn^V þriði Auðunn stoti"^. Atli Valason'^ " ) Guuiilaugr, E, Sk. *") Hróksholti, E. ^) f^Hu bá«ir, n. *).i;. i n. ^) Gyrðir, C,' Sk. ^) Gyríísvísu, E ,- frá [ v, i n. ') Jmunig' n, €, G; Gu«leifs, ^, U, I, Sk. «) Guðleifs, E'y Gunnlögs, Sk. '■>) frá [ v. i C. ''-) í hofgriííum, H, Sk ; V. i I. ^') litlu síSar enn Ketill flatnefr, b. v. E. ^-) hesta- geld, C. »3) L'lfvarinn, /i; Álfvarr, C; Alfarinn, E, G,H, I; Úlfan-, A-J. ^^*) stoöi, C, G, //, /,• staíi, E; skoti, KtííásjKÍs. í5) valz, /. Íslendínga Sognr, 1 bindi. 5 66 Landnám^bók. 2P. 6K, ok Asmundr son hans námu land frá Furu til I,ýsú. Asmundr bjó á Lángaholtf at J)órutóptum 5 hann áttí Lángaholts-þóru. En þá er Asmundr eldist, skildi hann Við J>óru fur mannkvæmd, ok fór í 0x1 at búa til dauðadags; Asmundr var heygðr þar, ok í skip lagðr, ok þræll hans með honum, sá er sér banaði sjálfr, ok vildi eigi lifa eptir Asmurid, hann var lagðr í annann stafn' skipsins. Litlu síðar dreymdi J)óru, at Asmundr sagði sér mein at þrælnum ; þar heitir Asmundar- ieiði, er hann var heygðr; vísa þessi var heyrð í haug hans. Einn' byggi ek stöð^ steina, stafnrúms^, at áls'*" hrafni^, erat of þegn á þiljum*, þraung bý ek á mar ránga"^; rúm er böðvitrnm^ betra, brimdýri kná' ek stýra, lifa man þat með lofðum • lengr, enn'° íllt ofgengi. Eptir þat var leitat til haugsins, ok var þræll- iiin rekinn" or skipinu. þóra lét gera skála um þjóðbraut þvera, ok lét þarjamnanstanda borð'% en hún sat úti á stóli, ok bauð hverjum er mat vildi eta. [Atli var son Asmundar, faðir'^ Surts, föður Guðleifs, föður Guðbrands, föður Surts smiðs, föður Eyjólfs prests, múnks'^ ») Enn, K 2) stjjjj^ ^^_ 3^^ stafn rúmt, B; stafnním, C, E; stafr teins, 7. *) táls, E; Álfs, /; Atals, K: ^) hafni, /, ^) Jirónni, 7, '^) raimga, Sk. *) bÖtJvitum, /?, Sk ; boövitr- um, C; böðvits, E ; bandvitrum, G, H, I. ^) skal, E. »°) ef, Sk. »i) tekinn, U, I. J^) ok niat á, h. v. E. »3) cta föönr. ,^*) i sta& þcss frú [ hcfir E eptir Landn.: Synir þeirra Ásmundar ok fóru voru Atli ok Surtr. 2P. 6-7 K. Landnámabók* 67 Rólír* enn digri, son Eyvindar eykikróks'^, bróðilr llluga Fellsgoða austan af Síðu, nam land frá Lýsu til Hraunhafnarár ' ; hans son var Helgí [í Hefgörðum'*', faðir Finnboga, ok Bjarnar, ok Hrólfs. Björn var faðir Gests, föður^ Skáldrefs. 7. Sölvi hét maðr, er nam land miUum [Hellishrauns ok Sleggjubeinsár^; hann bjó í Brenníugi fyrst, en síðan á Sölvahamri, þvíat hann þóttist þar vera fleiri manna gagn. Sigmundr, son Ketils þistils, þess er numit hafði þistilsfjörð norðr, hann átti Hildigunnij hann nam land miUim Hellishrauns ok Beruvíkur- hrauns'^, hann bjó at Laugarbrekku , ok er þar heygðr^ hann átti þrjá* syni, einn var Einarr, er síðan bjó at Laugarbrekku. J)eir feðgar seldu Lónland Einari, er síÖan bjó þar; hann var kallaðr Lón-Einarr; [hval rak á fjöru hans, ok skar hann af nökkvat^; hann sleit veðr út, ok rak hann á land Einars Sigmundarsonar; Lón- Einarr taldi fjölkýngi Hildigunnar því valda. En J>á erhvallnnhafðiíítrekitfráLón-Einari, fór hann At leita, ok kom svá at Einarr Sigmundarson skar hvalinn með húskarla sína ; hann hjó þegar einn þeirra banahögg. Laugarbrekku-Einarr bað nafna sinn fráfara : þvíat yðr mun eigi duga at at sækja. Lón-Einarr hvarf frá, þvíat hann var liðvana. Einarr Sigmundarson flutti heim hvalinnj ok einntímahann var eigi heima", fórLón-Einarr ^) Kolr, Sk. *) eikkikropps, R. ^) Hratmshafnar , /, K; Hraunsfjai-«c^rár, J-J. '*■') er bjó at Hofstööum , K ei>tir handn. ">) b. v. hin; v. i A. ^) Hellis ok Hraunhafnar, B. ^) Brúnvikrlirnuns, /. «) 4, //, /, Sk. ' ^) mikit, Sk. »«) Eptir audliit Signumdar, U i star fOis frá {. 68 Lananámabók. .>2.P. 7K, tll Langarbrekku með [s}Öurida mann% ok stéfndí Hildigiumi- um fjölkýngij hún var dóttir Beinis Móssonar, Naddoddssonar or Færeyjum. Einarr kom. heim pa. er Lón-Einarr var nýfarinn á brautj Hildigurinur sagði honum þessi tíðindi, ok iær^i honum kyrtil nýgjörvan. Einarr tók skjöld 9inn, ok sverð, ok verkhest^, ok reið eptir þeim; hannfsprengði hestinn á J^úfubjörgumj [þá rann Einarr sem hann mátti; en þá er hann kom hjá Draungum, sá hann tröUkarl sitja þar á uppi, ok láta r(Sa fætr, svá at þeir tóku brimit, ok skeidi þeim saman, svá at sjódrif varð af, ok kvað vísu: ifi<Í Var ek þar er^ féll af fjalli flóð-korn''' jötuns móðr^, hám bérgrisa'^ or'' himni^, ikf Héðiris^ aiina leLðar'**; i{i gerÍT" fár jöturi fleiri, Jo folci, í vinga moldu hömki"* heiðar þrumlu'\ hamvata'"^ mér bata. Einarr gaf engan gaum at þessu. þeirV^ fundust |>ar sem heita'° Mánafallsbrekkur'^ ok börðust, þar, en kyrtil Einars bitu eigi járn; fjórir menn féllu af Lón-Einari , en tveir'^ flýðu frá honum. þeir nafnar sóttust lengi áðr sundrgekk brók- lindi'^ Lón-Einarsj en er hann tók þar til'^", hjó ' ^) 7 menn, C, G, I; 8 menn, Sk. *) eilihest, E á spáz. epfír Landn. ^) at, E. ■*) kom , E, K. ^) móöar, E. ^) berg sá, G; hegrisa, H, I. ") v. i Sk. ^) húmæ, E. ^) lieiörs, G; heiöins, A og hin, má lesast : héðins. ^°) þannig Sk ; ána leiðar, e&a : á ná leiíSar, A'og hin: ^') gerek, 7. í=) hólmu, G, H, I; hólm á , Sk. ^^) í>umlu, C. i^j hamvati, //, /, Sk. »5) nafnar, b. v. E. ^^) i sta& þcss frá <£/íe/ír /í; en gat farit hjá, o. s./ru. ^"^) pannig A; Mannafalls- brekkur, E, G, H, I, Sk. ^^) þrælar hans, 6. v. B. *^)ljndi, */f. 2 0) til bróklyndans, Sk. 2Pi 1 K. Landnamabók. 69 nafni hans hann banahögg; en Hi eiðarr ^ ^i'eell Einars Signiundarsonar, sá hann fara skyndiligdí, ok Ijóp eptir honum; þá sa hann þrœla Lón- Einars flýja, ok rann liann þá eptir |>eini, ok drap þá báða í |)rælavík^ fur |)at gaf Elnarr honum frelsi, ok land svá niikjt sem, hímn fengi [gerdtum' þrjádaga^j þat heitír íiúHreiðarsgerði, er hann bjó sídan. Einarr lj]ó síðan at Langar- brekku, ok er heygðr skamt frá Signiundárhaugi, ok er haugr hans jamnan grænn vetr ok sumar. |)orkell hét son Lón-Einarsj hann átti Grímu Hallkelsdóttur fyrr emi þorgils' Arasoh'*'. Dóttir Laugarbrekku-Einars var Arnóra, er átti þorgeirr Vífilsson ; þeirra döttir var Ingvildr, er átti þor- steinn, son Snorra goða; þeirra dóttir Inguðr*^, er átti Asgeirr'^ Arnórsson. [Finnvarðr Íiét son Laugarbrekku-Einars. Einarr at Laugarbrekkii áttí Unhi, dóttur þóris, bróður Asláks í Lánga- dal; Hallveig"^ var dóttir þeitra, er þorbjörn Vííilsson átti^. Breiðr' hét annar son Sigmnndar, bróðir Einars j hann áttiGunnhildi, dóttur Asláks or Lángadal; þeirra son var þormóðr, er átti Helgu Önundatdóttur, systnr Skáldhrafnsj þeirra dóttir Herþrúðr, er Símon átti; þeirra dóttir Gunnlldr, er þorgils átti; þeirra dóttir Valgerðr, móðir Finnboga hins fróða'*', Geirssonar. þor- ') gört nm i, Sky gert um (of, C), hin. *) dags sakir E á spáziunni eptir Latidn. ') Illiigi , E. *) Börn, í'orkels ok Grimii vorii Fiiirivaríír ok Hallveig, b. v. E. ^) Ingvöldi-, i-;, G. 6) Ásbjörn, /i, C. ^j Hallbjörg, //, Sk: ^) hiin var móöir GnÖriðar, móiSur Bjarnar, íööur Steinunnar, móður Ketiis, íööiir porláks , fööur Ketils prests , föður Helgu , er Snorri Markússon átti , b. v. E. ^) Brandr, //, Sk. 'S) ramniii, Ji. 70 Landnámabók. 2P. 7-8 K, kell hét enn |)rlði son Sigmundar; hann áttí Jóreiði', dóttur Tinds Hallkelssonar^. 8. Grímkell hét maðr, son [Ulfs^ kráku Hreiðarssonar ' , bróðir Gunnbjarnar, er Gunn- bjarnarsker eru viðkendj hann nam land frá Beruvíkurhrauni [til Neshrauns'*', ok út um öná- verðtnes, ok bjó at Saxahvoli^ hann rak á brott þaðan Saxa Alfarinsson, Valasonar, ok bjó hann síðan at Hrauni hjá Saxahvoli. Grímkell átti |)orgerði, dóttur Valþjófs ens gamla; þeirra 8on var þórarinn korni, hann var hamramr mjök, ok hggr í Kornahaugi'^. þórarinn korni átti Jórunni, dóttur Einars í Stafaholti 5 þeirra dóttir var Járngerðr, er átti Ulfr Uggason. Klængr'^ hét annar son Grímkels; hann átti Oddfríði, dóttur Heiga af Hvanneyri -, þeirra son var Kolli, [er átti þuríði, dóttur Asbrands frá Kambi; þeirra son var Skeggi, faðir þorkötlu, er átti Ulugi, son þorvalds Tindssonar^, föður Gils, er vá Gjafald'. Bárðr hét annar son Kolla; hann átti Valgerði Viðarsdóttur"*; Vigdís var dóttir þeirra, er átti þorbiörn enn digri; þeirra dóttir [þórdís, er átti þorbrandr at Ölvusvatni"; þórir var son þeirra, ok Biarni á Breiðabólstað,'ok , ^) Jórí'ði, /, Sk. ^) J)eirra dóttir var ÁstriÖr, er átti hat'ði hauginn Hljáp ek í hauginn forna, livilt hefik lengr of morna, lét ek á braut of borna beltishrínginn Korna., b. v. E. ') Klángr, K. ") tinds, K, ^) Einarr var son Gils, b. v. E. »«) Viíiriádóttur, G, 11, I; ViÖriksdóttur, Slr. »>) furiör, er átli fróndr at Vatni, E á spáz, eptir Landn. 2P. 8-9 K. Landnámabók. 71 Torfi', en dóttir Valgerðr, er áttí Runólfr Biís- son^. Asdís hét önnur dóttir Bárðar; hana átti fyrr iþorbjörn þorvaldsson , bróðir Mána-Ljóts sammæðrij börnþeirra: |)uríðr, er átti J)orgrímr Oddsson ; börn þeirra: Geirmundr íIÆáfahlíð ok fjórtán önnur. Asdísi átti síðar Skúli Jörundar- son; Valgerðr at Mosfelli var dóttir þeirra'. Alfarinn''" Valason hafði fyrst numit nesit á milllm Beruvíkurhrauns okEnnis; hanssynir voru þeir Höskuldr, erbjó áHöskuldsám^, oklngjaldr, er bjó á Ingjaldshvoli , en Goti á Gotalæk, en Hólmkell at Forsl við Hólmskelsá'^. Olafr belgr hét maðr, er nam land fur innau Enni til Fróðár, ok bjó í Olafsvík. ,• í). Ormr "^ hinn mjófi hét maðr, er kom skipi sínú í Fróðárós, ok bjó á Brimilsvöllum nokkura vetr j hann rak brott Olaf belg, ok nam víkina gömlu alla miUi Ennis ok Búlandshöfða , ok bjó síðan at Fróðá ; hans son var J^orbjörn enn digri, [er barðist við I)órarinn svarta, ok féll sjálfr ok Jjrír menn með honum^. Um Jjat orti J)órarinn *) Tjörvi, E eptír Landn. ^) biskupssoii, Fl ; Björnsson, Fé eptir Hauksbók ; rús, /; bi'is, //, Sk. ^) frá fyna [ v. i C, ■*) Úlfr, K. 5) Höskuldsá, A", *Ar. ^) hans dóttir var Ketilríör, er Viglundr átti , b. v. E. 7) Grinir,^JB, K. ^) hann átti fyfr t'uriði, dóttur Asbrands frá Kambi , ok vorii þeirra börn Ketill kappi, ok Hallsteinn, ok Guíslögr, ok f'orgei'tír, er átti Önundr sjóni. í'orbjörn átti siðar í'uríði Barkardóttur ens digra,(í'orsteinssonarþorskabits, b.v. Sk.) okf'órdísar Súrsdóttur. forbjörn enn digri stefndi GeirriÖi Bæifótsdóttur uni fjölkýngi, eptir J>at er Giiniilögr son hans dó í nieini þvi, er hann tók, hÁ er hann fór at nema fróðleik af Gcirríöi ; lu'iu var móðir pórarins í Máfahlið. Um þá sök var Arnkell goði kvaddr tylftarkvöð, ok bar hann af því, at í'órariiui vaun eið at stalla- hring, ok liratt svá máliuu. En eptir þat hvurfu f'orbirui stóðross á fjalli, þat kendi hann í'órarni , ok fór í Máfahhð, ok setti duradóut-; þeir voru tólf; eu þeir í'órarinu voru sjö 72 , Landnámabók. 2P. 9K. Máíhlíðíngavísur , eptír þvi sem segir í Eyr- byggja-söguj þessi er eln: Kve^inn* man^ Hropts' af heiptum hýrskerðir mér verða^ kunna ek áðr fúr'* einnl^ Yggs teiti^ vel beita; • ef hjaldr-gnár'^ hildar ' hýrsennu** mér kenna''', eggiumst hæfs at ek högga"^ hlín guðvefjar mína. [Af þeim or'ðum börðust þeir annat sinn. þor- björn átti þuríÓi Barkardóttur hins digra, þor- steinssonar þorskabíts; [þeirra son var KetiU kappi, ok var hann þá utanlands^'; [hann var faðir Hroðnýjar, er átti þorsteinn, son Vígastýrs'^ fyrir: Algeirr SuÖreyíngr, olc Nagli, ok Björn AustmaÖr, ok húskarlar J^rír; |)eir hleyptu upp dóminum ok börSust ^ar í túninu. AuÖr, kona pórarins, hét á konur at skilja J)á. Einn maör féir af í'órarni , en tveir af porbirni. íieir f>orbiöni fóru á brott, ok bundvi sár sin hjá stakkgaríSi upp^meö Vogum. Hönd Auðar fannst í túni, því íor f'órarinn eptir J)eim ok fann ])A hjA garöinum; Nagli Ijóp grátandi um J)á, ok i fjall upp; þar vo íióríirinn JJorbjörn, ok særöi Hallstein til ólífis. Fimin menu félhi af torbirni, i stai)- þess frá [ hefir B, Sk^ þetta. ») kvcðja, E, Sk; kveðju, G, IJ. *) nam, E. ^) hannig B, C, Sk; hróps, A, R, G, H. *) i;. i Sk. ') enni, C, L ^) yggs- velti, //. ■') knár, Sk. **) hyrsönnu, /. ^) kennir, Sk. ^°) íioggi, //, Sk. '*) ])eir Arnkell ok Vermiuidr veittu í'órarni, Oí höfS>i setu at Arnkels. Snorri go8i mælti eptir í'orbjðrn, ok sekti J)á alla, er at vigum höföu verit, á fórnesþingi ; cptir þat brendi hann skip J)eirra Algeirs i Saltey-raósi ; Arnkell keypti þeim skip i DögurÖarnesi ok fylgði þeim út um' eyjar. Af J)essu gjörðist fjandskapr J^eirra Arnkels ok Snorra goSa, i sta'ö /;ess frá fyrra [ hefir B , Sk, þetta; en F' i stuf l-ess frá siiYara [ þetta fylgjandi: J)eir synir f'or- bjarnar voru Gunnlaugr, Hallsteinn, ok KetiU kappi ; hann yar utanlands þá bardagiiui var i Máfahlið. fiorljiörn átti fyrst þuriSi, dóttur Ásbrands frá Kambi, systur Bjarna Breið- vikingakappa ok Arnbjarnar sterka. *^) frá [ v. i Sk. 2P. 9K. Landnámabók. 73 [Sigiirðr svínhöfði' var kappi mikill, hannbjó á Kvennvogaströnd^; Herjólfr son hans var þá átta^ vetra, er hann drap skógarbjörn fur þat er hann hafði bitlt geit hans; þar um er þettakveðitj Bessi brunninnrassi"^ beit geit fiir Herjólfi, Herjólfr hólkinnrassi^ hefndi [geitar á'^ bersa. J)á var Herjólfr tólf vetra er hann hefndi föður síns; hann var'' hinn mesti afreksmaðr. Her- jólfr^ fór til Islands í elli slnni, ok nam land millim Búlandshöfða ok Kyrkjufjarðar; hans son var J)orsteinn kolskeggr, faðir þórólfs, föður |)órarins svarta Máfhlíðíngs, ok Guðnýjar^, er átti V'emundr hinn mjófi; þeirra son var Brandr hinn örvi, [ok (dóttir) þorfinna , , er átti þor- steinn Kuggason'°. • ■-Vestarr, son þórólfs blöðruskalla , hann átti Svönu" Herruðardóttur'*} þeirra son var Asgeirr. Vestarr fór tii Islands með föður sinn afgamlan, ok nam Eyrarland, ok [á millum Kyrkiufjarðar ok Kolgrafafjarðar'^, ok bjó á öndverðri Eyri. J)eir þórólfr feðgar eru báðir heygðir á Skalla- nesi''*. Asgeirr Vestarsson .átti Helgu, dóttur Kjallaks; þeirra son var þorlákr; hans son var Steinþórr'^, ok þórðr blýgr, er átti Ottkötlu þor- *) SigiiríJr svíni , E; Sigmimdr s., J-J. **) Kvornvoga- sti-önd, B; Kvennvogastað , //, /; Kvenná á Vogaströnd, K, Sk. ^) 12, E. ■*) biiinnrassi, C. ') hokinnrassi, C; hólk- jiirassi, //, /. ^) geit viö, C ') varö, E. **) hrokkinn- eysta, 6. v. E. ^) þannig hin ; Guðný, A. ''■°) frá [ v. i II. »^) Spönn, C. **) Hervaíard., B ; Hreiiíarsd., E eptir Landn. »3) KyrkjufjörÖ, i staíT þess frú [ li. i'^) Skálanesi, //, /, *A-. ^') ok ^eirra furiííar, dóttur AuÖumiar stota, b. v. li. 74 Landnámabók. 2P. 9-10 K. valdsdóttur, [þolrmóðarsonar goða*, ok J)ormóðr, er átti J)orgerði, dóttur þorbrands or Alptafirði; fjórði var Bergþórr, er féll á Vigrafirði. Stein- þórrátti þórdísi^, dóttur þorgiJsArasonar'; Gunn- laugr var son þeirra, er átti þuríði hina spöku, dóttur Snorra goða^. XO. Kolr hét maðr, er land nam utan frá F)arðarhorni til Tröllaháls, ok lit um Bers'ferks- eyri''" til Hraunsfjarðar } hans son var þórarinn' ok J)orgrímr; við þá er kendt Kolssonafell. |)eir feðgar bjuggu allir at Kolgröfum; frá þeim.eru Kolgreflíngar komnir. Auðunn stoti*^ son Vala hins sterka, hanrt átti Mýrunnu, dóttur Bjaðmaks'' Ira konúngs; hann nam [Hraunsfjörð aiian fur ofan* Hraun á milHm ^vínavatns ok Tröllaháls, hann bjó í Hraunsfirði ; hann var mikill fur sér ok sterkr, [þaðan eru Straumfirðíngar komnir'. Auðunn sá um haust at hestr apalgrár Ijóp ofan frá Hjarðarvatni"* ok til stóðhrossa hans, sá hafði undir stóðhestinn. J)á fór Auðunn til, ok tók hinn grá hestinn, ok setti fur tveggja yxna sleða, ok ók saman aila töðu sína; hestrinn var góðr meðferðar um hádegit, en er áleið, sté hann í völlinn harðan til hófskeggja, en eptir sólarfall sleit hann allan reiðíng, ok Ijóp til vatnsins upp; hanii sást eigi >) «. t C. ^) t'uríði, Ji, C. 5) Helga höt systir Jjeirra Stein])órs á Eyri, hana átti Asniiindr í'orgestsson ; jþeirra dóttir var |?nrittr, er átti ÍJorbjörn, son i'orleifs frá Hafragili ; þcirra son var ÍJórÖr Rúpeyrarskáld , er átti Helgu fórhallsdóttur, Kálfssonar ; J^eirra son var Hrafnkell , er Skald - Hrafn var kallaftr, b. v. E. "*) Borííeyri, E. ') Kolgrírnr, ^ J. ^) sóti, //, K, Slf. "^) MaddaÖar, li í lika E cptir Landn.; Bjoðinaks, E. 8) frú [ V, i E. ^) Hraunfírííingar kouiiiir, E; frú [ i\ i tí, *°) Harðnsvatni, C; Hliéarvatni, /. 2P. 10-llK. Landnámabók. 75 síðan. Son Auðunnar var Steinn, faðir Helgu, er átti Án i Hraunij þeirra son Már, í'aðir Guðríðar, móður Kjartans okAnar' í Kyrkjufelli. Asbjörn het annar son Auðunnar, þriði Svarthöfði, en dóttir þuríðr, er Asgeirr átti at Eyri j þeirra son þorlákr. 11. Björn hét son Ketils flatnefs ok Yng- vildar, dóttur Ketils veðrs, hersis af Hríngaríki. Björn sat eptir at eignum föður síns, þá er Ketill fór til Suðreyja. En er KetiU héldt sköttum fur Haraldi konúngi enum hárfagra, þá rak konúngr Björn, son hans, af eignum sínum, ok tók undir sik. þá fór Björn vestr um haf, ok vildi þar eigi staðfestast, [ok eigi við kristni taka, sem önnur börn Ketils^, því var hann kallaðr Björn enn austræni; hann átti Gjaflaugu Kjaliaksdóttur, •systur Bjarnar ens sterka. Björn enn austræni íór til Islands, ok nam land millum Hraunsf jarðar ok Stafár, ok bjó í Bjarnarhöfn á Borgarholti, ok hafði selför upp til selja^ ok átti rausnarbúj hann dó í Bjarnarhöfn, ok var heygðr við Borgar- læk, þvíat hann einn var óskírðr barna Ketils flatnefs. Son þeirra Bjarnar ok Gjaflaugar var Kjarlakr enn gamli, er bjó í Bjarnarhöfn eptir föður sinn, ok Óttarr, faðir Bjarnar, föður Vigfúss i Drápuhlíð, er Snorri goði lét drepa. Annar sonÓttars varHelgi; hann herjaði á Skotland, ok fékk þar at herfángi Niðbjörgu'*', dóttur Bjólans konúngs ok Kaðlínar, dóttur Gaungw-Rólfs; hann fekk hennar, ok var son þeirra Osvífr hinn ') Arnar, Sk mtlli [ ]. *) frá [ v. i B. 3) fjalla, R, *) Viiíbjörgu , Sk milli [ ]. ' 76 Landnámabók. 2P. 11--J2K. spaki, okEinarr skálaglam, er drtiknaði í Einars-' skeri íSeljasundi, ok kora skjöldr hans í Skjaldey, en feldr á Feldarhólm. Einarr var faðir þorí- gerðar, móður Herdísar, móður Steins skálds'í- Ósvífr átti þórdísr, dóttur þjóðólfs or Höfn; þeirra börn voru Uspakr, faðir Úlfs stallárí^ [föður Jóns á Reirvelli^, föður Erlends himálda^, f öður Eysteins erkibiskups'*', ok J)Örólfr, Torráðr, Einarr, J>orkell, J^orbjörn, þeir urðu sekir um víg Kjartans Olafssonar, ok Guðrún ^ , móðir Gellis ok Bolla ok þorleiks [ok |)órðar kattar'^. Yilgeirr het son Bjarnar ens austræna. Kjarlakr enn gamli vátti Astríði, dóttur Hrólfs hersis okÖnd- óttar, systur Olvis barnakarlsj þeirra soh var |)orgrímr goði, [hann átti Yngvildi^^ voru synir þeirra Vígastýrr, ok Vermundr mjófi, ok Brandr, faðir- þorleiks. Dætr Kjarlaks ens gamla voru Gerðr, er þormóðr goði átti, ok H'elga, ér Asgeirr á Eyri átti. 12. ^ Jjórólfr , son Ornólfs fiskreka , b]ó í •Mostr, |)ví var hann kallaðr Mostrarskegg^j hann var blótmaðr mikill, ok trúði á þórj haun fór fur ofríki Haralds konúngs hárfagra til Islands, ok sigldi fur sunnan land; en er hann kom vestr furBreiðafjörð', skaut hann öndvegissúlumsínum fur borð,, þar var skorinn á þórr j Jiann mælti svá fur, at pórv skyldi þar á land koma, sem iiann vildi at þórólfr bygði , hét hann því at helga pór ajlt landnám sitt ok kenna við hann. ,' *) smríis, B ; lika E éptir íiandn. ^) Reirjöldi, G, II, I, Sk. 3) luiiialda, hin. ^) frá [ v. i li. 5) Osvifrsdóttir, b, v. Sk. ^) /'"" [ "• ' ^' ^) i^^í'^ úr' E; ey&a fyri nafiijnu i ■ioí'^fl-; frú [ V. i Sk. ') Mostraskcgg, E. ^) Borgarfjörií ok Saæíjellsuesj E. 2P. 12K. Landnámabók. 77 þórólfr sigldi inná Breiðafjörð, ok gaf nafn fircíin- uni ; hann tókkndfursunnan fjörðinn', nær miðj- um'^j þar'fann hann þór rekinn á nesi einu, þar heitir nú þórsnes, þeirlendu þar innfrá í voginn, er þórólfr kallaði Hofsvog; þar reisti hann bæ sinn, ok gerði þar hof mikit, ok helgaði þór; þar heita nii Hofstaðir; fjörðr var þá nær eigi bygðr. J>órólfr nam land frá Stafsá^ inn til þörsár, ok kallaði þat allt þórsnes; hann hafði svá mikinn átrúnað á fjalli því, er stóð í nesinu, er hann kallaði Helgafell, at þángat skyldi engi maÖr óþveginn líta, ok svá var þar mikil friðhelgi, at þar skyldi engu granda í íjallinu, hvárki fé né mönnum, nema sjálft gengi brott. þat var trúa þeirra þórólfs'^ frænda, at [þeir dæi allir í fjallit^. þar á nesinu, sem þórr kom á land, hafði þórólfr dóma alla, ok þar var sett héraðsþíng með ráðii allra sveitarmanna; en er menn voru þar á þíngi, þá skyldi eigi hafa áifreka á landi, ok var ætlat til þess sker eitt, þat er þeir kölluðu Drltsker, þvíat þeir vildu eigi saurga láta svá helgan vöU sem þar var. En þá er þórólfr var dauðr, en þorsteinn son hans var úngr, þá vildu þeir þorgrímr Kjallaksson ok Asgeirr, mágr hans, eigi gánga í skerit örna*^ sinna, ok þoldu eigi þórsnesíngar þat, er þeir vildu saurga svá helgan völl; því börðust þeir þorsteinn þorskabítr ok þorgeirr keingr við þá þorgrím ok Asgeir þar á þínginu um skerit, ok féllu þar nokkurir menn, ^) b. V. li, Sk ;v.i Aog hin. *) firíJinnm, h. v. B, Sk. ^) Hofsá, E. -4) ok hans, b. v. li, C, (í, H, /, Sk. ^) {>á ^eit dæi , inundi ^ieir i fjallit hvcrfa allir, lí, K, Sk. '•) eycrna,' C; erinda, /í, K, Sk. 78 Landnámabók. 2P. 12-13 K. en margir urðu sárir áðr þeir urÖu skíldir. iþórðr' gellir sætti þá; ok með því at hvárigir vildu láta af sínu máli, þá var völlrinn óheilagr af heiptar blóði j pá var þat ráð tekit at færa brott þaðan þíngit, ok inní nesit, þar sem nii er, var J>ar þá helgistaðr mikill, ok þar stendr enn J)órs steinn, er þeir brutu þá menn um, er þeir blótuðu, ok þar hjá er sá dómhríngr, er þeir dæmdu menn til blóta; þar setti þórðr gellir fjórðiíngsþíng með ráði allra fjórðiings- manna^. Son þórólfs Mostrarskeggs var Hall- steinn^ þorskafjarðar-goði, faðir þorsteins surts, ens spaka; Osk var móðir þorsteins surts, dóttir þorsteins rauðs. Annar son þórólfs Mostrar- skeggs varþorsteinn þorskabítr; hann átti þóru, dóttur Olafs''" feilans, systur þórðar gellis; þeirra son var þorgrímr, faðir Snorra goða, ok [Börkr hinn digri^, er var faðir Sáms, er Asgeirr vo*^. 13. Geirrauðr hél maðr, er fór til Islands, ok með honum Finngeirr, son þorsteins^ öndrs, ok Ulfarr kappi ; þeir fóru af Hálogalandi til Islands. Geirrauðr nam land inn frá þórsá til Lángadals- ár, hann bjó á Eyri. Geirrauðr gaf land Ulfari skipverja sínum tveim megin Ulfarsfells ok fur innan f jalL Geirrauðr gaf Finngeiri land uppi um Alptafjörð; hann bjó þar, er nú heitir á Kárs- stöðum*; hann var faðir þorfinns, föður þor- brands í Alptafirði, er átti þorbjörgu, dóttur ') ok, b. V. Sk.^ *) liéraíSsmanna , K. ^) Hafrsteinn, J7 eptir Landn. ■*) Oleifs, C. ^) Barkar ens digra , /í. *) en af sonnin Snorra goöa var Haldórr, faííir Snorra, föííur GuSrúnar, nióíínr Hreins ábóta, föður Valdísar, nióöur Snorra, f óöur Hallberu, er átti Markús á Melum , b. v. E, ~) l'órftar, rángt Kh. ^) Karlsstöíuni , //, h 2P. 13 K. Xandnámabók. . 79 |)orfinns Selþórissonar. Geírríðr het systir Geir- rauðar, er átt hafði Bjöin, son Bölverks blind- íngatrjónuj þórólfr hét son þeírra. J)au Geir- ríðr fóru til Islands eptir lát Bjarnar, ok voru hinn fyrsta vetr á Eyri 5 um vorit gaf Geirrauðr ' systur sinni bústað í Borgardal, en J)órólfr fór utan ok lagðist í víkíng. Geirríðr sparði eigi mat við menn, ok lét gera skála sinn um |)jóð- braut þvera; hón'sat á stóli, ok laðaði líti gesti, en borð stóð inni jamnan ok matr á. þórólfr fór til Islands eptir andlát Geirríðar ; hann skoraði áUlfar til landa, ok bauð hólmgaungu; Ulfarr var {)á gamall ok barnlaus ; hann féll á hóhni , en |)órólfr varð sárr á fæti, ok gekkjamnanhaltrsíðan, {)ví var hann Icallaðr bægifótr. |)órólfr tók sum lönd eptir Ulfar, en sum þorfinnr í Alptafirði, •ok setti á leysíngja sína, Ulíar ok Orlyg. Geir- rauðr á E^yri var faðir J)orgeirs keings, er bæinn færði or eyrinni upp undir fjallit; hann var faðir |)órðar, föður Atla. |>órólfr bægifótr var faðir Arnkels goða, ok Geirríðar, er átti J^órólfr í Máfahlíð, faðlr J)órarins. [Synir J)orbrands í Alptafirði, þorfinnssonar * , Voru þeir|)orIeifr kimbi ok J)óroddr, Snorri, þorfinnr, Illugi, þormóðr^j þéir deildu við Arnkel goða um arf leysíngja sinna, ok voru at vígi hans með Snorra goða á Örlygstöðum. Eptir þat fór þorleifr kimbi utanj ») Geirr, 11, I; Geirrí«r, Sk. ^) v. i B, ^) i staú- J>c9» frá [ heýir E pctta : l'lfarr kappi liafði numit land inn fr^ l'órsá, Alptafjör* ok Eyrarfell allt til Oss, ok bjó at Ulfarsfelli ; hans son var Vebrandr, faíSir porbrands i Alptafirði , er átti í>órbjörgu í>orfínnsdóttur ; þcirra .börn vfcru Snoi-ri ok Kán-, í>orleifr kyuibi, porfinnr, SkíiSi, Ilhigi, l'orgeríír höggiukinna, fóroddr, f'ornióíSr. 80 Landnámabók. 2P. 13 K. •|)á laust Arnbiörn hann, son Asbrands orBreiða- vík, með grautarþvöru ; Kimbi brá á gaman ; J)órðr blýgr brá honum því á J)órnesþíngi , er hann bað Helgu, systur hans. J)á lét Kimbi Ijósta Blýg með sandtorfu; af pví gjörðust deilur þeirra Eyr- byg-gva ok |)orbrandssona ok Snorra goða; |)eir börðust í Geirvör, ok í Alptafirði, ok á Vigra- firði'. |)orbergr hél.maðr, hann fór or Íafirði^ til Islands, ok nam Lángadal hvorntveggja, ok bjó i hinumytra^ hans son var Aslákr, er átti Arn- leifu, dóttur þorðar gellis; þeirra börn Illugi enn rammi, ok Gunnhildr, er Breiðr átti fyrr, en síðar Haldórr á Hólmslátrl. Illugi enn rammi átti Guð- leifu, dóttur Ketils smiÖjudrumbs ; þeirra synir Eyjólfr ok Kollr, [Eindriði ok Gellir', en dætr: Herþrúðr, er |)ofgrímr átti, Vermundarson ens mjófa, ok Friðgerðr, er Oddr Drablason átti"^, [ok Guðríðr, er Bergþórr^, son þormóðar J)or- lákssonar, áttl fyrr, en síðar Jörundr í Skorra- dal*^, ok Jódís, er átti Már'', son IUuga Arason- 'ar, ok Arnleif, er áttl Kollr, son |)órðar blýgs. Frá Illuga eru Lángdælir^ komnir. Steinn mjöksiglandiVígbJQðsson', bróðir J)ór- is haustmyrkrs, nam Skógarströnd til móts við |)orberg, ok inn til Laxár j hann bjó á Breiðaból- stað; hans son var J)órhaddr, er nam Hýtardal, ok þorgestr, er átti Arnóru, dóttur J)órðar gell- ^) sem segir í Eyrbyggju, 6. v. E, ^) panníg B, C, Sk ; Jafndi, yí; Jófiröi, K; Jamfirði, G,IJ; JafnfirÖi, l. ^) frá\^v. i C '^) fyri", en síöar Jöxundr í Skorra, b. v. E, ') Bcrgr, C. <5) frá [ V. i E, ■7) Mák, C. ») Laugdælir, B, ^) Vií>bjó«s- son, B, í, Sk ; Vi^brandsson, E. 2P. 13-14 K. Landnámabók. 81 Isj synirþeirra: Steínn lögsöguma'ðr okAsmundr, Hafliði ok þórhaddr. Her hefr Grœnalands Inndnám. 14. J)orvaldr son Asvalds Ulfssonar', Yxna- |)órissonar, okEiríkr rauði, sonhans, fóruaf Jaðrí' fttr vígasakir (til Islands,) ok námii land á Horn-< ströndum, ok bjuggu á Draungum, þar andaðist J)orvaldr. Eiríkr fékk þá |)jóðhildar^, dóttuc Jörundar Atlasonar ok J)orbjargar knarrarbríngu^ er þá átti J)orbjörn hinn^Haukdælskij réðst Eiríkr þá norðr^ ok ruddi lönd í Haukadal; hann bjó, á Eiríksstöðam hjá Vatnshorni. J)á feldu þrælar^ Eiríks skriðu á bæ Valþjófs á Val|)iófsstöðum j en Eyjólfr saurr'^, frændi hans, drap þrælana hjá Skeiðsbrekkum upp frá Vatnshorni; fur þat vá Eiríkr Eyjólf saur"^, hann vá ok Hólmgaungu- hrafn at Leikskálum. Geirsteinn ok Oddr á Jörva, frændr Eyjólfs, mæltu eptir hann, var þá Eiríkr gjörr or Haukadal j hann nam þá Brokey ok Yxney, ok bjó hann^ at Tröðum*^ í Suðrey'^j enn fyrsta vetr léði hann J)órgesti setstokkaj síðan fór Eiríkr í Öxney, ok bjó á Eiríks- stöðum; þá heimti hann setstokka sína, ok náði " eigi. Eiríkr sótti setstokkana á Breiðabólstað, en J)orgestr fór eptir honum ; þeir börðust skamt frá garði at Draungum, þar féllu tveir synir þorgests ok nokkurir menn aðrir; hér eptir höfðu hvár- irtveggju setu^. Styrr veitti Eiríki, ok Eyjólfr or Svíneyju, ok synir J)orbrands or Alptafirði, ») Úlfarssonar, H, L ^) í^órhildar, K. 3) norSan, B, C, n, 1, K. 4) surtr, K. ') á Eirikstöíum ok, h. v. E. ^) TöÖ- um, B, C, E, K. ') SuÖey, H, Sk. ») setur fiölmennar, E. Islendinga Sögur, 1 bindi. v 82 Landnámal>ók. . 2P. 14 K. ok J)orb)örn Vífilssonj eii ]þorgesti veittu synir J)órðar gellis, ok porgeirr or Hýtardal, Aslákr or Lárigadal, ok Illugi son hans. J)eir Eiríkr urðu sekir á J)órness þíngi 5 hann bjó skip í Eiríks- vogi, en Eyjólfr leyndi honum í Dímunarvogi, meðan J)orgestr leitaði hans um eyjarnar. peiv |)orgeirr, Eyjólfr ok Styrr', fylgdu Eiríki út um eyjarj hann sagði þeim, at hann ætlaði at leita lands þess, er Gunnbjörn, sonÚlfs kráku, sá, er hann ralí yestr um Island, þá er hann fann Gunnbjarnarsker, hann kvaðst aptr mundu leita til vina sinna, ef hann fyndi landit. Eiríkr sigldí undan Snæfellsjökli, ok kom utan atMiðjökli, þar sem Bláserkr heitir^j [hann sigldi vestrum Hvarf * , okvarhinnfyrsta vetr íEiríksey næreystri''' bygð; um vörit eptir fór hann til Eiríksfjarðar^ ok gaf víða örnefni 5 hann var annann vetr 4. Eiríks- hólmum'' við Hvarfsgnýpuj en hit þriðja sumar fór hann allt norðr til Snæfells, ok inní Rafns- f jörð , þá lézt hann kominn fur botn Eiríksfjarð- ar, hvarf hann þá aptr, ok var hinn þriðja vetr í Eiríksey fur Eiríksfj'arðarmynni ; eptir um siimarit fór hánn.til Islands í Breiðafjörðj hann var þann vetr á Hóhnslátri með Íngólfi. Um vorit börðust þ'eir Eiríkr ok þorgestr, ok fékk Eifíkr ósigr; eptir þat voru þeir sættir. , þat sumar fór Eiríkr at byggja land þat, er hann hafði fundit, ok hann kallaði Gra^naland, þvíat 1) ok fleiri, b. v. Sk. *) liann fór J)aífan suiJr meí^'landi, atleita ^ess, ef J)annig var byggiandi, b. v. B, Sk\ ^^ frd [ y. i U. '^) miöri enni vestri, B, Sk. ^) 6k tók sér J)ar bústaS; hánn fór ])at siimar í hina vestari úbygð, b, v. B, Sk. ^) Eirikshólum, /. 2P. 14 K. Landnámabók. 83 hann sagði þat menn mundu mjök fýsa þángat, at landlt héti vel. Svá segir Ari J)orgilsson, at þatsumar fóru tuttugu ok fimmskip til Grænalands af Borgarfirði ok Breiðafirði, en fjórtán komust út, sum rak aptr, en sum týndust; J>at var íimtán* vetrum fyrr enn kristni væri lögtekin á Islandi. Herjólfr hét maðr, Bárðarson, Herjólfssonar, frændi Ingólfs landnámamanns 5 þeim Herjólfi gaf Ingólfr land á milli Vogs ok Reykjaness. Her- jólfr enn ýngri fór til Grænalands, þá er Eiríkr enn rauði bygði landit; meið honum var á skipi Saðreyskr maðr kristinn, sá er orti Hafgerðínga- drápuj þar er |)etta stef í: [Mína bið^ ek^ múnkareyni* [meínalausa för at beina^; heiðis haldi hárrar"^ földar hallar drottinn yfir mér stalli! Herjólfr nam Herjólfsfjörð, olc bjó á Herjólfsnesí, hann var enn göfgasti maðr. Eiríkr rauði nam síðan Eiríksfjörð, ok bjó í Brattahlíð, en Leifr son hans eptir hann. J)esslr menn námu lönd á Grænalandi, er |)á fóru út með Eipíki: Herjólfr, HerjóIfsfjÖrð, hannbjóáHerjólfsnesi: KetilIKetils- fjörð: HrafnHrafnsfjörð: SölviSölvadaU: Helgi^ J)orbrandsson' Alplafjörð: þorbjörn glóra Siglu- fjörð: Einarr Einarsfjörð: Hafgrímr Hafgríms- fjörð ok Vatnahverfi: [Arnlaugr Arnlaugsfjörð'", en sumir fóru til vestri bygðar. ») 16, Cr~iS, Sk. ') ininar bi8, B; minar biðr, Sk. ') at, b. V. Ji. 4) mjúka reyni, G, II; mjúka drengi, 7. ^) meinalausaii farar beina, B, C, K. ^) hattar, K; haddar, Sk. '=') SölvafjörÖ ok dalinn, //, Sk. «) Aiorri, C, Sk. ^) íor- bjarnarson, G, '°) Örlygr Örlygsfjörí, Sk. 6" 84 Landnámabók. 2P..14-15K. Maðr hét |)orkell farserkr, systrungr Eiríks rauða, hann fór til Grænlands með Eiríkij hann nam Hvalseyjarf jörð ' , ok víðarst milli Eiríks- fjarðar ok Einarsfjarðar, ok bjó í Hvalseyjarfirði, frá honum eru Hvalseyjarfirðíngar komnir ; hann var rammaukinn mjökj hann lagðist eptir geldíng gömlum út í Hvalsey, ok flutti utan á baki sér, |>á er hann vildi fagna Eiríki, frænda sínum, en eigi var sæfært skip heima 5 þat er laung hálf vika. I^orkell var dysjaðr í túni í Hvalseyjarfirði , qk hefir jamnan síðan gengit J>ar um sýslur eðr hýbýli^. 15. Ingólfr hinn sterki [ok |)orvaldr, synir Anar^ Avaldssonar öngt-í-brjósti+, námu land inn frá Laxá til Skraumuhlaupsár^, ok bjó á Hólmlátri'^. [Son J)orvalds var |)orleifr, faðir Haldórs, er átti Gunnhildi síðar, dóttur Asláks Hróarssonar or Lángadal j iþeirra son |)órir, er átti Hallveigu Tindsdóttur , Hallkelssonar j þeirra sonBrandr, er átti J)orgerði Brandsdóttur j þeirra son Haldórr, er átti J)orkötlu J)orgrímsdóttur j peirra son Brandr príor hinn fróði, er mest hefir skrifat Breiðfirðínga kynslóð^. Oleifr hinn hvíti hét herkonúngr, hann var son Ingjalds konúngs, Helgasonar, Olafssonar, Guðrauðarsonar, Hálfdánarsonar hvítbejns, Upp- lendínga konúngs. Oleifr enn hvíti herjaði í vestrvíking , ok vann Dýflinni á Írlandi ok Dýfl- ") Hvalseyjar, C; Hvalseyrarfjörií, G, *) siífan, b. v. C, Sk. 3) Ana, C,- Arnar, Sk^ *) frá [v. i B. ^) Skrámuhlaupár, C; Skrumuhlaupsár, I. '■) þannig li, K, Sk ; HvalMtri , A' og Jiin. '') I statf þess frá [ hcför B: hans bróöir var for- valdr, faðir forleifs, er þar bjó siÖan. 2 P. ±6-i6 K. Landnámabók. 85 ínnarskíði', ok gerðist þar konúngr yfivj hann íékk Auðar ennar djúpauðgu, dóttur Ketils íJat- nefs; J)orsteinn rauðr hét son þeirra. Oleifr íéli á Irlandi í orrostu, en Auðr ok J)orsteinn fóru þá íSuðreyjar; þar fékk J)orsteifin þuríðar, ddtt- .urEyvindar Austmanns^, systur Helga ens magra, þau áttu mörg börn; Oleifr^ feilan hét son Jieirra, en dætr; Gróa ok Alöf, Osk ok J)órhildr, J)orgerðr ok Vigdís. J)orsteinn gerðist herkon- úngr , ok réðst til liðs ok félags með Sigurði Íarli enum ríka, syni Eysteins glumruj {)eir unnu Katanes ok Suðrland, Ros ok Mærhæfi^, ok meir enn hálft Skotlandf var J)orsteinn þar konúngr yfir áðr Skotar sviku hann, ok féll hann J)ar í orrostu. Auðr var þá á Katanesi, er hiin spurði lát J)orsteinsj him lét gera knör í skógi á laun, en er hann var búinn, héldt hún út í Orkneyjar; {)ar gipti hún Gró, dóttur J)orsteins rauðs; hún var móðir Grélaðar^, er J)orfinrir hausakljúfr átti. Eptir J)at fór Auðr at leita Islands, hún hafði á skipi með sér tuttugu*^ karla frjálsa. 16. Kollr hét maðr Veðragrímsson"', Asa- sonar^ hersis, hann hafði ,forráð með Auði, ok var virðr mest af henni^ Kollr átti J)orgerði, dóttur þorsteins rauðs. Erpr hét leysíngi Auðar, hann var son Méldúns^ jarls af Skotlandi, {)ess er féll fur Sigurði jarli enum ríka; móðir Erps var Mýrgjör", dóttir Gljómals Ira konúngsj Sig- urðr jarl tók J)au at heríángi ok þjáði. Mýr- ') Dýflinskíði, /?,,• Dýflinarskiri, C; Dvflinarskeiöi, l. ^) Vestmanns, C. 3) Ölafr', G, II, I, Hk. '*) Meræfi, C. ') GjaflaÖar, E. «) 30, E, G, II, I, Sk. ') VeÖrargrimss. , li, C, H, I. 8) Alasonar, B, ^) Mildings, /. ^°) Mýrgjöll, E, I. 86 Landnámabók. 2P. 16 K. gjöl var ambátt konu jarls, ok J^jónaði henni triíliga, hún var margkunnandi ; hún varðveitti barn drottníngar óborit*, meðan hún var í lauguj síðan keypti Auðr hana dýrt, ok hét henni frelsi, ef. hún þjónaði svá [J)uríði, konu^ J)orsteins rauðs, sem drottníngu. J)au Mýrgjöl ok Erpr, son hennar, fóru til Íslands með Auði. Auðr héldt fyrst til Færeyja, ok gaf þar Olufu, dóttur -J)orsteins rauðsj þaðan eru Götuskeggjar komnirj síðan fór hún at leita Íslands, ok kom á Vík- arskeið, ok braut þarj (þaðan) fór hún á Kjal- arnes til Helga bjólu, bróður síns, hann bauð henni J)ar með helmíng llðs sínsj en henni |)ótti þat varboðit, ok kvað hann lengi lítil- menni vera mundu ; hún fór J)á vestr í Breiða- fjörð til Bjarnar, bróður síns; hann gekk móti henni með húskarla sína, ok lézt kunna veglyndi systur sinnar, ok bauð hann henni (heim) með alla sína menn, ok þág hiín þat. Eptir um vorit fóru |)au Auðr í Breiðafjörð inn 1 landaleitun; þau átu dögurð' fur sunnan^ Breiðafjörð, þar sem nú heitir Dögurðarnesj síðan fara þau inn um Eyjarsund^j þau lendu við nes þat, er Auðr tapaði kambi sínum, þat kallaði hún Kambsnes. Auðr riam öU Dalalönd'^ í innanverðum firðinum frá Dögurðará til Skraumuhlaupsár; hún bjó í Hvammi við Örriðaárós, þar heita Auðartóplir; hiin hafði bænahald sitt á Krosshólum , þar iét hún reisa krossa, þvíat hún var skírð ok vel trúuð; þar höfðu frændr hennar síðan mikinn 0 óskýrt, Fé. =) Guíírúnu, dóttur, l ^) dagverif, /, Sk, ■*) Jmnnig A^ C, G, 11, I, Sk } norðan, hin. *) Eyrarsund, Skt ^) kcr slejjpr C um sinn. 2 P. 16-17 K. Landnámabók. 87 átrúnað á hölana'; var þar J>á gerð hörg', er blót tóku til, trúðu þeír því, at þeir dæi í hól- ana, ok þar var J)órðr gellir leiddr {, áðr'harin tók mannvirðíng , sem segir í sögu hans. 17. Auðr gaf lönd skipverjum :sínum ok leysíngjum. . ■'/.'■ . KetiU hét maðr, er hiin gaf lönd frá Skraumu- hlaupsá til Hörðadalsár, hann bjó á Ketilsstöðunl; hann var faðir VestUða ok Einars, föður Klepp- járns ok þorbjamar, er Styrr vo, -ok J)órdísar, móður þorgests. nj^.ri'f^í-; ,j ; Hörðr hét skipveri Auðar, honum gaf hutt Hörðadalj hans son var Asbjörn, er átti J)or- hjörgu, dóttur Miðfjarðarskeggja; peirra börn': Hnaki, hcmn átti ^þorgerði, dóttur þorgeirs^ höggvinnkinna, oklngibjörg, er Illugi hinn svarti átti. ' Vífill hét leysíngi Auðar ' j hann spurði þess Auði, hví hún gaf honum engan bústað sem öðrum mönnum j hún kvað þat eigi skipta, kvað hann þæ: göfgan mundu þykkja, er hann værij honum gaf hún Vífilsdal, þar bjó hann, ok átti deilur við Hörð. Son Vífils var þorbjörn, faðir Guðríðar, er átti þorsteinn, sonEiríks ens rauða, en síðar þorfínnr karlsefni'*'} frá þeim eru bisk- upar komnir: Björn, þorlákr ok Brandr. Annar öon Vífils var þorgeirr, er átti Arnóru, dóttur Lón-Einars; þeirra dóttir Yngvildr, er áiti þor- steinn, son Snorra goða. ») hólilnum, E. *) forgrims, H, Sk. 3) kyn^æll ok rikr, 6. v. E. ^) þeirra son var Bjöm, faðir Steinnnnar, móöur Ketils, fööur porláks, föíJur Ketils prests, fööur Helgn, er Snorri Markússon átti. forbjörn Vifilsson átti Hallveigu Einarsdóttur, Sigmundarsonar frá Laugarbrekku , b. v. E. 88 Landnámabók. 2P. 17 K. Hundi hét leysíngl Auðar, Skotskr, honum gaf hún Hundadal, |>ar bjó hann lengi^ Sökkólfr'^ hét leysíngi Auðar, honum gaf hún Sökkólfsdal; hann bjó á Breiðabólstað, ok er margt manna frá honum komit. Erpi, syni Meldúns^ jarls, er fyrr var getít, gaf Auðr frelsi ok Sauðafellslönd; frá honum eru Erplíngar komnír. Ormr hét son Erps, annar Gunnbjörn, faðir Arnóru, er ^tti Kol- beinn J)órðarson, J)riði Asgeirr, faðir |)órörnu, er átti Sumarliði Hrappssonj dóttir Erps var Halldís, er átti Alfr í Dölum. Dúfnall var enn son Erps, faðir J)ori^els, föður Hjalta, föður Beinis. Skati var enn son Erps, faðir J)órðar, föður Gísla, föður J)orgerðar. J)orbjörn hét maðr, er bjó á' Valni í Hauka- dal; hann átti [porbjörgu knarrarbríngu^, ok var J)eirra dóttir Hallfríðr, er áttiHöskuldr í Laxárdal, J)au áttu mörg börn; Bárðr var son J)eirra, ok J)orleikr, faðir BoUa, er átti Guðrúnu Ósvífrs- dótturj J)eirra synir voru J)elr J)orleikr^ ok Höskuldr, Surtr ok Bolli, Herdís ok þorgerðr dætr J)eirra. J)órðr Ingunnarson átti fyrrGuðrimu (Osvífrsdóttur), ok voru J)eirra börn þórðr köttr ok Arnkatla. J)orkell Eyjólfsson átti Guðrúnu síðarstj J)eirra börn: Gellir ok Rjúpa. Bárðr Höskuldsson var faðir Hallbjargar, er átti Hallr, son Vígastýrs. Hallgerðr snúinbrók var dóttir Höskuldar, ok J)orgerðr, pk J)uríðr. ^) én eigi er getit manna af honixm komit, b. v. E. ^) SauíSkólfr, B. '^) Moldúngs, /. ♦) þanntg ágizk. samkv. ^ P- 14, 18 og 23 K.; hcr er bil rúmliga fyrir einu or&i i öilum handritunum. *) forleifr, E. 2P. 18 K. Landnámabók. 89 18. Kollr nam Laxárdal allan, ok allt tíl Haukadalsár, hann var kallaðr Dala-Kollrj hann átti |)orgercíi, dóttur J)orsteins rauðsj börn J>eirra voru J>au Höskuldr, ok Gróa, er átti Veleifr hinn gamli, okþorkatla, er þorgeirr goði átti. Höskuldr átti Hallfríði, dóttur þorbjarnar frá Vatnij |)orleikr var son þeirraj hann átti J)uriði, dóttur Arnbjarnar Sléttubjarnarsonar; þeiira son var BoUi. ^ Höskuldr keypti Melkorku, dóttur Mýrkjartans Ira konúngs; þeirra son var Olafr pá, ok Helgi. Dætr Höskulds: þuríðr ok |)orgerðr, ok Hallgerðr snúinbrók. Olafr átti |)orgerði, dóttur Egils Skallagrímssonar ; J)eirra son Kjartan ok Haldórr, Steinþórr ok J)orbergr. Dætr Olafs: J)uríðr,'J)orbjörg digra ok Bergþóra. Kjartan átti Hrefnu, dóttur As- geirs æðikolls; þeirra synir Asgeirr ok Skúmr. Herjólfi ', son Eyvindar elds, fékk síðar.þor- gerðar, dóttur þorsteins rauðs; Hrútr var son J)eirra; honum galdt Höskuldr í móðurarf sinn Kambsnesland milli Haukadalsár ok hryggjarþess, er gengr or fjalli ofan í sjó. Hrútr bjó á Hrúts- stöðum; hann átti Hallveigu, dóttur þorgríms or þykkvaskógi , systur Armóðs hins gcímla; þau áttu mörg börn; þeirra son var þórhalJr, faðir Haldóru, móður Guðlaugs, föður þórdísar, móð- ur þórðar, föður Sturla^ í Hvammi. Grímr var ok son Hrúts ok Már, Indriði ok Steinn , þor- Ijótr ok Jörundr, þorkell, Steingrímr, þorbergr, Atli, Arnórr, Ivarr, Kári, Kúgaldi; en dætr: Berg- þóra, Steinuður^, Rjiipa, Finna ok Astríðr. ») Hjörleifr, Sk. *) Stullu, B. 3) Steinunu, B, E, 11, Sk. 9Ö Landnámabók. 2 P. 18 1 9 K. Aucír gaf dóttur J)orstems rauðs, |)órhildi, Eysteini meinfret, syni Álfs or Ostu; p>eirra son var |)órðr, faðir Kolbeins, föður J)órðar skálds, okAlfr íDölumj hann átti Halldísi, dótturErps^ J)eirra son var Snorri, faðir J)orgils Höllusonar. Dætr Alfs í Dölum voru J)ær J)orgerðr, er átti Ari Mársson, ok þórelfr, er átti Hávarr, son Einars Kleppssonar; þeirra [son |)orgeirr. |)ór- ólfr refr var ok son Eysteins', er féll á I)íng- ness{)íngi^ or liði J)órðar gellis, þá er þeirTilngu- Oddr börðust. Hrappr hét enn fjórði Eysteins son. Auðr gaf Osk, dóttur þorsteins rauðs, Hallsteini goða; þeirra son var þorsteinn surtr. Vigdísi J)orsteinsdóttur gaf Auðr Kampagrími^; J)eirra dóttir Arnbjörg, er Asólfr Flosason''' áttí í Höfða; þeirra börn Oddr, ok Vigdís, er átti J)orgeirr Kaðalsson. ^ ' ' 19. Auðr fæddi^ Olaf feilan, son þorsteins rauðs; hann fékk Asdísar ennar Bareysku, dóttur Konáls Steinmóðarsonar, Olvissonar barnakarls. Son Konáls var Steinmoðr, faðir Haldóru, er attí Eylífr, son Ketils ens einhenda \ þeirra börn : þórðr gellir, ok þóra, móðir þorgríms, föður Snorra goðaj hún var ok móðir Barkar ens digra, ok Márs Hallvarðssonar^. Ingjaldr ok Grani voru synirÓlafs feilans, Vigdís hét [ok einhans dóttir''. Helga hét en þriðja dóttir Ólafs, hana átti Gunn- arr Hlífarson; þeirra dóttir Jófríðr, er þóroddr Túngu-Oddsson átti, en síðar þorsteinn Egils- 1) synir : í'orgeirr, {'orólf r olc Ref r, //, Sk. *) f órnesSj)ÍMgi, B, 3) Kaðagrimi, /3. "*) flosi, fi; Flókason, /, Sk. ^) upp, b. V. E, II y Sk. ^) Hávariíssonar , E, "^) þannig hin ; d. Ól, í., A, 2P. 19 K. Landnámabók. 91 sonj J)órunn var öniiur dóttir Gunnars, er Her- steinn Blundketilsson átti. Rauðr ok Högg- vandill', voru synir Gunnars. |)uríðr hét en fjórða dóttir Olafs feilans j hana átti Jjórarinn Ragabróðlr; þeirra dóttir var A^igdís, er Steinn^ J)orfínnsson átti at Rauðamel. Auðr var vegskona mikil; þá er hún var ellimóð, bauð hún til sín frændum sínum ok mágum, ok bjó dýrliga veizluj en er þrjár nætr hafði veizlan staðit, þá valdi hún gjafir vinum sínum, ok réð þeim heilræði, sagði hún, at þá skyldi standa veizlan enn þrjár nætr, hún kvað þat vera skyldu erfi sitt; þá nótt eptir andaðist hún, ok var grafin í flæðarmáli, sem hún hafði fur sagt, því hún vildi eigi liggja í óvígðri moldu, er hun var skírðj eptir þat spiltist trúa frænda hennar. Kjallakr hét maðr, son BJarnar ens sterka, bróður Gjaflaugar, er átti Björn enn austrænij hann fór til Islands, ok nam land frá DögurÖará^ til Klofnínga ok bjó á Kjallaksstöðumj hans son var Helgi hrogn, ok þorgrímr þaungull undir Felli, Eylífr prúði, Asbiörn vöðvi á Orra- stöðum, Björn hvalmagi Í Tiingarði, þorstelnn þynníng^, Gizr glaði í Skorravík, þorbjörn skrofuðr*^ á KetilsstöÖum , Æsa í Svíney, móðir Eyjólfs ok Tinforna. Liótólír^ hét maðr, hon- um gaf Kjallakr bústað á Ljótólfsstöðum inn frá Kaldakinn; hans synir voru þorsteinn ok Björn, *) HöggvartiU, i. ^) Dagveriínrnesi , /, ') piinneYÍngr, E ú spdz.; þyring, /; fynníngr, K. *) skörðuör, JB « spóí, *) Ljótr keypti land at souum KjallaksJ, E á a^ási, 92 Landnámabók. 2P. 19K. ok Hrafsi ' , hann var risa ættar at móðerni. IjÍóI- ólfr var járnsmiðr. J)eir réðust út í Fellsskóga á Ljótólfsstaði, ok VífiU, vin þelrra, er bjó á "Vífilstóptum. J)órunn at þórunnartóptum, hún var móðir Oddmars, ok fóstra Kjallaks, sonar Bjarnar hvalmaga. Oluf dóttir J)orgríms undir Felli, tók æsl^, þat kendu menn Hrafsa j en hann tók Oddmar hjá hvílu hennar, ok sagði hann [sik valda'; þá gaf þorgrímr honum Deildareyj Hrafsi kveðst mundu höggva Oddmar''" á Birni^, áðr^ hann bætti furhannj eigi vildi Kjallakr láta eyna; Hrafsi tók fé þeirra or torfnausti; Kjallaks-' synlr fóru eptir, ok náðu eigi; eptir þat stukku þeir Eylífr^ ok Hrafsi í eyna; [ör kom í [þarminn Eylífs í-grás^, ok hamaðist hann^. Björn hvahnagi vo Björn Ljótólfsson at leik. J)eir Ljótólfr keyptu at Oddmari, at hann kvæmi Birni í færi; [Kjallakr son.hans rann'° eptir hon- um; eigi varð Björn sóttr fyrr enn þeir tóku sveininn, [ok vógu hann'' á Kjallakshól, [hann var þá sjö'^ vetra'^. Eptir þat sóttu Kjallakssynir Ljótólf ok |)orstein í jarðhús í Fellsskógum, ok fann Eyólfr"* annann munna, gekk hann á bak J>eim, ok vo þá báða. Hrafsi gekk inn á Arastöð- um, er Kjallakr sat við eld at heimboði; Hrafsí var í kvennklæðum, hann hjó til Kjallaks; en " i) Hrafli, E á spáz. ; Rafn, Sk. ^) ærsl, //, Sk. 3) sig- valda, B, 11, Sk. *) Oddmarar, B. ^) brimi, /. 6) e«r, Ji. ',) þaiiniff B, Sk; Eyjólfr, hin. ') pannig frá si&ara [ lci&r. eptir ágizk.; þaninn (þarinn, /.) Eylifs í gras , A, E, G, H, I; f'órarinn Eylifssnn grás, Kh. ^) frá fyrra \_v. i B, Sk. *°) þannig frá [ lei&r. a& cigizk; Kjallakss. , h. rann , A, G, H, I; Kjallakssyni ; Kjallakr úngi rann, B; Kjallakss. , peir runmi, E. i') Kjallak vógu ^eir, K. 1=) 12, H, I. ^^) frá [«. i B. ^*) þannig A; Eylifr, hin. 2P. 19 K. Landnámabók. 93 hann kastaði yfir sik skildi sínum, .ok gekk sundr handleggr hans,^ en hann varð eigi sárr; Hrafsi gekk um dyr |>ær, er á veggnum voru, ok vóg Asbjörn', ok komst hann síðan brott. Kjallaks- synir keyptu at |)órði Vífilssyni at koma Hrafsa í færi við þáj hann sagði Hrafsa, at uxí hans lægí í keldu ; J)órðr bar sk jöld hans, ok er hann sáKjallakssonu, kastaði hann skildinum til þeirra. Hrafsi greip þórð, ok kastaði honum ofan fur kleyfina, ok var þat hans bani ; eigi gátu Kjallaks- synir sótt hann, fyrr emi þeir feldu at honum viðu; Eylífr sat hjá meðan þeir sóttu hann. Hjörleifr^ Hörða^ konúngr, [er kallaðr var hinn kvennsami% hann átti Æsu hi^^i^ ijósu; þeirra son Ótryggr, faðir Óblauðs, föður Högna ens hvíta, föður Úlfs ens skjálga. Annar son HjörleifsvarHálfr^ konúngr, erréÖHálfsrekkum'^; hans móðir var Hildr en mjófa, dóttir Högna í Njarðey. Hálfr konúngr var faðir Hjörs kon- úngs, þess er hefndi föður síns með Sölva Högnasyni. Hjörr konúngr herjaði áBjarmaland; hann tók þar at herfángi Ljúfvinu, dóttur Bjarma konúngs; hún var eptir á Rogalandi þá er Hjörr konúngr fór i hernað, þá ól hún sonu tvo , hét annar Geirmundr, en annar Hámundr, þeir voru svartlr mjök; þá ól ambátt hennar son, sá hét Leifr, son Loðhattar þræls; Leifr var hvítr^, þvi skipti drottníng sveinum við ambáttina, ok eignaði sér Lelf. En er konúngr kom heim var hann^ illa við Leif, ok kvað hann vera smá- ») baiuihögg, b. V. Ji. ^) Herjólfr, G; hér byrjar C aptr. 3) Heiöa, E. ^) f^á [■ „, ,• j^ S) Áifj.^ .v^:. 6) þanniff Cf Alfsrekkiun, A og- hin. '^) \iöx\á þat ráðs at leita Is- lands; til ferðar réðst með honum Ulfr hinn skjálgi, frændi hans, ok Steinólfr hinn lági, son •) skoöa', C. *) fæ-8, C; fæddir eigi, E, H, I, á spáz, 5) fjórðar mau hann verri, C; i fjörS inuii lianu væri, .Bc^ií. Landu. 2P. 19K. Landnámabók. W Hrólfs hersís af Ögðum, ok Öndóttar, systur Ölvís barnakarls. J)^ir [þrándr mjóbeinn ' þeir höfðu samílot, ok stýrði hváru skipi hvárr þeirra^; þeir tókul^reiðafjörð, ók lágu við Elliðaey; þá spurðu jieií at ijörðrinn var bygðr hit syðra, en lítt eða eigi hit vestra. Geirmundr héldt inn á Með- alfellsströnd, ok nam land [frá Fábeinsá til Klofa- steina'j hann lendi í Geirmundarvogi, ok var hinn fyrsta vetr í Búðardal. Steinólfr nam land inn frá Klofasteinum, en Úlfr fur vestan fjörð''', sem enn mun sagt verða. J)rándr nam eyjar^ fur vestan Bjarneyjarflóa , ok bjó í Flateyju, hann átti dóttur Gils skeiðarnefs ; þeirra son var Her- gils hnapprass*^, er bjó í Hergilsey; dóttir Her- gils var þorkada, er átti Már á Reykjahólum. Hergils átti þórörnu'^, dótturKetils ilbreiðs; Ingj- aldr var son þeirra, er bjó í Hergilsey, ok veitti Gísla Súrssyni, ok fur pat gerði Börkr hinn dlgri af honum eyjarnar, en hann keypti Hlíð í þorska- firði; son hans var |)órarinn, er átti J)orgerði, dóttur Glúms Geirasonar, ok var "þeirra son Hel- gusteinarr^j |)órarinn var með Kjarlani í Svína- dal, |)á er hann féll. J)á bjó J)rándr mjóbeinn í Flatey, er |)eir Oddr skrauti' ok J)órir, son hans, kvámu út; þeir námu land í|)orskafirði, bjó Oddr í Skógum , en þórir fór utan , ok var i hernaði ; hann fékk gull mikit á Finnmörk ; með honum [voru synir'° Halls á Hofstöðum, *) Geirmundr, fí. *) f>rándr var. ættai(r af ÖgíJum, 6. v, Sk. ^) A niilli Búðardalsár ok Fábeinsár, K cptir Landn. *\ BjarneyjarfjörÖ, /. ^) land, Sk. ^) nappi-ass, C'. ') f»órunni, ' E, ^) Steinnarr, U; Helgi-Steinarr, JS. i') skraumi, Cf; skrauki, /. *°) var son, C. 96 Landnámabók. 2P. 19-20 K. en er |)elr komu tíl Islands, kallaÖí Hallr til gullsins, ok urðu þar um deilur miklar; af því gerðist þorskfirðínga-saga. Gull-J>órir bjó áþóris- stöð'um; hann átti Ingibjörgu, dóttur Gils skeið- arnefs, ok var þeirra son Guðmundr'. þórir var et mesta afarmenni. 20. [Geirmundi þótti landnám sitt oflítit, er hann hafði rausnarbú ok fjölmennt, svá at hann hafði áttalígi^ frelsíngja; hann bjó á Geirmundar- stöðum undir Skarði'. Geirmundr fór vestr á Strandir, ok nam land frá Rítagnúp vestan til Horns, en þaðan austr til Straumness, þar gerði hann fjögr bú : eitt í Aðalvík, þat varðveitti ármaðr hans: annat í Kjarransvík, þat varðveitti Kjarran^ þræll hans, þriðja á almenníngum enum vestrum, þat varðveitti Bjöm, þræll hans, er sekr varð um sauðatöku, þá er Geirmundr var allr; hans sektarfé urðu almenníngar; fjórða bú átti Geir- mundr í Barðsvík, þat varðveitti Atli, þræll hans^ ok hafði hann tólf^ þræla undir sér. En er Geirmundr fór meðal búa sinna, þá hafði hann jamnan áttatígi manna; hann var stórauðigr at lausafé, ok hafði of kvikfjár; svá segja menn, at svín hans gengi á Svínanesi, en sauðr á Hjarð- arnesi^, en hann hafði selför í Bitru; sumir segja at hann hafi ok bú átt í Selárdal á Geirmundar- stöðum í Steingrímsfirði. þat segja vitrir menn, at hann hafi göfgastr verit allra landnámsmanna á Islandi , eii lítt átti hann hér deilur við menn, því hann kom heldr gamall út. þeir Kjallakr }) Sigmundr, C. *) 50, K. 3) frá [ v. i C. *) 14, B. 5) SauiJauesi, Sk. 2P. 20-21 K. Landnámabók. 97 deildu ura land f)at, er var meðal Klofníiiga ok Fábeinsár, ok börðust á ekrunum fur utan Klofnínga, þar vildu hvárictveggju sáj þar veitti Geirmundi betr. |)eir Björn enn austrœni ok Vestarr af Eyri sættu þá. þá lendi Vestarr í Vestarsnesi, er hann fór til fundarins. Gxiirmundr fal fé mikit í Andarkeldu' undirSkarði; hann átti Herríði^, dóttur Gauts Gautrekssonar hins örvaj "þeirra dóttir Yr', [er áttiKetill; þeirra syninþór- halir, ok Oddi, faðir Hallvarar, er átti Börkr, son þormóðs þjóstarssonar'^. [Síðan átti Geirmundr þorkötlu, dóttur Ofeigs þórólfssonar; þeirra börn: Örn, Geirríðr ok Gunnhildr^. Geirmundr andaðistáGeirmundarstöðum, ok er hann heygðr, ok lagðr í skip þar útí skóginn frá garði. [Geir- mundrgaf HrólfiKjallakssyni, vin sínum, biistað at Ballará; hanssonvarllIugiennrauÖi, okSöIvi, fað- ir þórðar, [föður Sölva, föður þórðar'^, föður Magnúss, föður Sölva, föður Páls prests í Reykja- holti^ 21. Stelnólfr hinn lági, son Hrólfs hersis af Ogðum^, nam land [inn frá Klofasteinum til Grjótvallarmúla', ok bjo í Fagradal á Steinólfs- hjalla'^; hann gekk þar inn á fjallit, hann sá J>ar fur ») Auíarkeldu, F, G, II. ^) panntfr B, C; Herri, .^; Herdisw hin. 3) yri, li. 4) frá [ «. t B. ^) b.v. E; frá [ v. í C; cyta fyri nafn. i handr. ; dóttir Geirmundar ok í>orkötlu var yri {e&a Uri,) móðir Odda , fö«ur í'orbjarnar, föður ÍJorgei-tíar, mótfur Odda, föður í'órálfs , föíSur Hallberu , móöur Halls, föíur puriíar, mófiur Haldóru, er áf ti Markús t'órtarson, b. v. E. ') frá [ y. i C. "^) frá fyrra f v. i B. ^) ok Öndóttar, systur Ölvis barnakarls , 6. v. E. ') milli Bútíai-dalsár ok Tjaldaness, E eptir Landn. ; Grjíitármúla, A-J. '°) J>Hurií(ar, b. v. É. 2P. 21-22 K. Landnámabók. 99 Olafr belgr, er Ormr enn mjófi rak á brott or Olafsvík, nam Belgsdal, ok bjó á Belgstöðum'; þeir ]þjóðrekr ráku hann brott; síðan nam hann inn frá Grjótvallarmúla^, ok bjó íOlafsdalj hans son var þorvaldr, sá er sauðatöku sök seldi á hendr J)órarni gjallanda Ögmundi Völusteins- syni; fur J>at vo hann Ögmund á porskafjarðar- þíngi. Gils skeiðarnef nam Gilsfjörð millim Ólafs- dals ok Króksfjarðarmúla', hann bjó atKleifum; hans son var Héðinn, faðir Haldórs Garpsdals- goða, föður |)orvalds í Garpsdal, er átti Guðrimu Osyífrsdóttur. 22. J)órarinn krókr nam Króksfjörð^ til Hafrafells frá iCróksf jarðarnesi ; hann deildi um Steinólfsdal við Steinólf hinn lága, ok réri eptir honum við tíu^ menn, er hann fór or selL*^ við sjöunda^ mann^ |)eir börðust við Fagradalsarós á eyrinnij þá kvámu menn til frá húsi at hjálpa Steinólfi; þar féll J)órarinn krókr ok þeir fjórir, en sjö menn af Steinólfi, þar eru kuml þeirra. Ketill ílbreiðr nam Beruf jörð, son J)orbjarnar tálknaj hans dóttir var þórarna, er átti Hergils hnapprass*^, son J)rándar mjóbeins; Ingjaldr hét son þeirra, sem fyrr segir. [Hergils var faðir J)órarins, er átti þorgerði, dóttur Glúms Geira- sonar; þeirra son yar Helgu-Steinarr^. þrándr mjóbeinn átti dóttur Giis skeiðarnefs ; þeirra ^) áavf b. V. B, C. •) Grjóbvartarmúla , /. ') Kross- fjarÖarmúla , en fyrr norSan til móts vift Ulf cnn slijálga, EL *) Króksdal, C. 5) 20, C. ^) scl, B. "^) 8da, Sk. ») napprass, C; hnaptrass, H, ') Hellu-Steinarr , /. 7 2 / 100 Laridnániabók. 2P. 22K. dóttir Tar þórarna , er átti Hrólfr, son Helga ens magra. f)orbjörg knarrarbrínga var önnur ' dóttir Gils skeiðarnefs^j Herfinnr hét son hans, erbjó 1 Króksfirði^ Ulfr hinn skiálgi, son Högna ens hvíta, [nam Reykjanes allt millim iþorskafjarðar ok Hafrafells'''; hann átti Björgu, dóttur Eyvindar Austmanns, systur Helga ens magra j þeirra son var Atli enn, rauði, er átti J)orbjÖrgu, systur^ Steinólfs ens Lága; þeirra son var Már á Hólum*', er átti J)or- kötlu, dóttur Hergils hnapprassý |)eirra son var Ari^5 hann varð ^sæhafi ^ tii Hvítra-mamia-lands, J>at kalla sumir Irland et mikla, þSt liggr vestr í haf nær Vínlandi^ hinu góða, þat er kallat sex .dægra siglíng vestr frá Irlandi; þaðan náði Ari eigi brott at fara, ok var þar skírðr. Frá þessu sagði fyrst Hrafn Hlymreksfari'", er lengi hafðí verit í Hlymreka" á Irlandi. Svá kvað þorkell Geltisson segja Islenzka menn, þá er heyrt höfðu segja |)orfinn jarl í Orkneyjum, at Ari hafði kendr verit á Hvítra-manna-Iandi , ok náði eigi brott at fara, en var þar vel virðr. Ari átti þorgerðij dóttur Alfs í Dölumj þeirra son" var J)orgil5, ok Guðleifr, ok III ugi ; þat er Reyk- nesínga kyn'^. [Jörundr hét''*8on Ulfs ens skjálgaj ^) J>eirra, II, I, Sk; -) liana átti Jörundr, b. v. E. ^) frá [ V. i C. i ■*) fór af Rogalandi 'fyrir úfrifti Haralds hins jiárfagra til Islands , ok nam land á niilli BenifjarÖar ok í'orskafjaríSar, E. ^) dóttur, E. '^) Reykhólum, II, Sk. 'i er Reyknesíngar eni frákominr, b.. v. E. , *) sæfari, C ; sæmhafí, /. 9) Irlandi, B; Vindlandi, C. ' «) Hlynreksfavi , E. »') Hlynrek, E; Hlínreku, /. ^^) synir, E. *^) porgils var fafiir Ara, föður Hallberu , móður l'orgils , föíJur Hallbern , moiöur Haralds, fööilr furiííar, móöur Hallberu, er Markús l'óröarson átti, b. V. E, •**) var annar; E, 2P. 22-23 K. Landuáinabók. lOl hann átti þorhjörgu knarrarbríngu; J)eírra dótlk var J)jóðhlldr, er átti Eiríkr rauði'^ þeírra son Leifr enn heppni á Grænlandi^. Jörundr hét soh AÚíx ens rauða, hann átti J)órdísl, dóttiir |)orgeirs^ suðu; þeirra dóttir- var Gttkatlá, er átti þorgils Kollsson; Jörundr var ok faðir Snorra''". 23. Hallsteinn, son J)órólfs Möstrarskegg8, námþorskafjarðarströnd^, ok bjó á Hallsteinsnesl j hann blótaði þar til þess, at þórr sendi honum öndvegissúlur , [ok gaf þar til son sinn*^^ eptir J)at kom tré á land hans, þat var sextígi ok þriggja ^ álna lángt, ok tveggja faðma digrt, þat var haft til öndvegissúlna , ok þar voru afgjörvar [önd- vegissúlur nær ^ á hverjum bæ um þverfjörðu ; þar heitir nú Grenitrésnes, er tré kom á land. Hali- steinn hafði herjat á Skotland, ok tók þar þræla þá , er hann hafði út ; [þá sendi hann til salt- gjörðar í Svefneyjar, þár höfðu þeir Hallsteins' þrælahag fram'**. Hallsteinn átti Osku", dóttur þorsteinsrauðs; þeirrasonvarþorsteinn, er fann sumarauka. [þorsteinn surtr átti***'^; þeirra son var þórarinn, en dóttir þórdís, er átti þor- kell trefill, ok Osk, er átti Steinn mjöksiglandi ; þorsteinn hvíti hét son þeirra. Sámr hét son þorsteins surts óskilgetinn; hann deildi um arf ^) er nam Grænland, 6. v. E. ^) siöar átti f'orbjörgu forljjörn enn Haukdælski, bróðir Jórnnnar Bjarnadóttur, er átti Höskuldr í Laxárdal, b. v. E. 3) ^orgils, E. ^) frá [ V. i C. 5) hina nyröri til móts viÖ Úlf, 6. v. E. ^) frá [ v. i B. "^) fjögra, E. *) öndvegissúlurnar, /, Sk. ^) þannig J, E; Hallsteinn, hÍ7i, ^°) við, G, H, T, Sk; frá l' v. i C. i') Ösku, B. ^*) hér er cy&a i öllum handritum , svo sem fjfrir einu orj-i. '102 Landnámabók. 2P. 23-24 K. J)orsteins við Trefil, "þvíat hann vildi halda í hendr börnum J)órarins'. J^orbjörn loki hét maðr, son BöÖmóðs [or Skut^, hann fór til Islands, ok nam Djúpafjörð ok Grónes^ til Gufufjarðarj hans son var |)or- gils á J)orgilsstöðum í Djíipafirði, faðir KoUs, er átti J)uríði J)órisdóttur , Hallaðarsonar jarls, Rögnvaldssonar Mærajarls; þorgils var son þeirra, er átti Ottkötlu, dóttur Jörundar Atla- sonar ens rauða^'^j þeirra son var Jörundr*^; hann átti Hallveigu, dóttur Odds [Yrarsonar ok Ketils gufu^. Snorri'' var Jörundarson, er átti Asnýju, dóttur Vígasturlu; þeirra son var Gils, er átti þórdísi Guðlögsdóttur , ok dóttur^ J)or- kötlu Haldórsdóttur, Snorrasonar goða; en son Gils var |)órðr, er átti Vigdísi Svertíngsdóttur^j ,J>eirra son var Hvamm-Sturla. 24. Ketill gufa hét maðr, Örlygsson, Böð- varssonar, Vígsterkssonar. Orlygr átti Signýju Óblauðsdóttur, systur Högna ens hvíta. Ketill, son þeirra, kom út síð landnámatíðar; hann hafði verit i vestrvíking ok haft af Irlandi þræla Irska, hét einn J)ormóðr, annar Flóki, þriði Kóri, fjórði Svartr, ok Skorrar"^ tveir. Ketiil tók Rosm- hvalanes, sat hann þar hinn fyrsta vetr at Gufu- skálum, en um vorit fór hann inn á Nes, ok sat á Gufunesi. Annann vetr þá Ijópu þeir Skorri hinn eldri ok Flóki [í brott" með konur tvær í) frn [ V. i C. *) útskuts, E, 3) til móts viíJ Hallstein ok Guin, b. v. E. "*■) Jörundr átti fiórdisi í'orgeirsdóttur, b, V. E. 5) Jómundr, B. ^) Yrjarsonar, Ketilssonar gufu, E. '■) hinn kynsæli, er átti margt barna, b. v. E. *) i'. í i?, Sk, ») Svelingsdóttur, /. í°) Skorar, C, H, I. »>) frá honuin, B, 2P. 24K. Lantlnámabók. 103 ok fé mikít, þeir voru á laun' í Skorraholtí, en þeir voru drepnir í FiókadaJ ok Skorradal. Ketill íékk engan bústað á Nesjum^, ok £ór hann inní Borgaríjörð% ok sat hinn þriðja vetr at Guí'uskálum við Gufá; hinn fjórða vetr sat hann á Snjófjallsnesi at Gufuskáhim; snemma um vorit fór hann vestr í Breiðafjörð''" at leita sér lands , þá var hann á Geirmundarstöðum , ok bað Yrar, dóttur Geirmundar, ok gat^; vísaði Geirmundr þá Katli til landa fur vestan fjörð. þræiar Ketils ijópu brott af Snjófjalisnesi , ok kvámu fram um nótt á Lambastöðumj þar bjó þá þórðr, son þorgeirs lamba ok þórdísar Yng- yarsdóttur, systur*^ Egils Skaliagrímssonar^ þræl- arnir báru þar eld at húsum, ok bréndu þórð inni ok hjón hans ölij þeir brutu þar upp ger- vibiir, ok tóku vöru mikia ok^ lausafé; síðan ráku þeir heim hross ok klyfjuðu, ok snéru á leiðtilAIptaness. Lambi hinn sterki, [sonþórðar'*, kom af þíngi um morgininn, þá er þeir voru ný- farnir í brottj hann fer eptir þeim, ok [menn með honum'; en er þrælarnir sá þat, Ijóp sinii veg hverr þeirra. þeir tóku Kóra í Kóranesi^ en sumir gengu á sund^ Svart tóku þeir í Svartsskeri, en Skorra í Slíorrey fur Mýrum, en þormóð útí þormóðsskeri, þat er vika undan landi. Ketiil gufa nam Gufufjörð ok Skálanes til Kollafjarðar. þau Ketill ok Yr áttu tvo sonu, annar var þórhalir, faðir Hailvarar, er átti ÍBörkr, ') í Skorradal, b. v. B, Sk. ») Nesinu, G, II, I, Sk. 3) at leita sér at bústað, 6. v. C. *) BorgarfjörÖ , /. *) fékk hennar, C, G, Sk. «) móöursystur, E. ^) í, C. '). b. v. hin; V. i A. ^) drifa, þá menn'til af bæjum, B. '°) Kóru- ncsi, E. ' 104 Landnámabóki 2P. 24-25 K. son |)ormófe J)jóstarsonar; annar var Oddí, er ' átíl þórlaugu, dóttur Hrólfs frá Ballará, ok þur- íðar, dóttur Valþjófs Örlygssonar frá Esjubergi. 25. Hof-Kolli* Hróaldsson nam KoUafjörð [ok Kvígandanes' ok Kvígandisf jörð , ok seldi ýmsum mönnum landnám sitt , en hann fór í Laxárdal á Höskuldsstaði ' j hann var kallaðr ÍDala-Kollr; hans son var Höskuldr, er áttl Hall- fríði, dóttur Bjarnar, er nam Bjarnarfjörð fur norðan Steingrímsfjörðj þeirra son var þor- leikr''', faðir Bolla, er átti Guðrúnu Ósvífrs- dóttur. Knjiikr^, son þórólfs sparar, er út kom með Örlygl, er kallaðr var Nesja-KninkiL% hann nam [nes öll til Barðastrandar frá Kvígandafirði'^, ok bjó [í KoUsvik'j hann átti Eyju, dóttur Ingjalds Helgasonarhlns magra; þeirra börn: Einarr, faðir Stelnólfs birtíngs, föður Salgerðar, móður Bárðar ens svarta, ok Eyjólfr, er var [stjúpfaðlr^ þor- bjargar kolbriinar Glúmsdóttur, er^ þormóðr orti um'", þorgrímr var ok Eyfólfsson, faðir Yngvildar, er átti Úlfhéðinn á Víðimýri, ok"þóra, móðir Mýra-Knjúks"^ íDýrafirði; hann var faðir þorgauts, föður Stelnólfs, föður [þorkels ok'^ Höllu, móður Stelnunnar, móður Rafns Sveln- bjarnarsonar , ok Herdísar, er átti Hailr Gizurar- "») KoUi, B. a) frá [ V. i C. ^) er hann kvongatSist, h. V. E. "^) porlákr, C , G , L ^) þanni<^ lei&r. hcr ; Kniitr, (Nefja-Xnútr, Sk), A, C, G, II, I, Slc. 6) allt á milli Kvíg- andafjarfiar x)k Kjálkafjarðar, E. "^) teki& úr E; cy&a i hin~ ' um. **) faöir, G, íl, I. '->) faöir forgeirs Kötlusonar; stjúp- dóttir Eyjólfs vav ^rbjörg Glúmsd. , er kölluö var Kolbrúii ok, i stap- þess frá [ JF;. ' o) Kolbrúnarskáld, b. v. E. ") Dóltir Ncsja-Knjúks var, E, ^^) Mvru-Knúks , C; Mvra- Knútí, Sk. ^^) r. í K 2P. 25 K. Landnámabók. ±0o son lögma^r. Dóttir Rafns var Steinnnn, móðír herra Rafns, ok Herdís, er Svarthöfði Dugfnss- son' áttij þeirra son Oli, er átti Salgerði Jóns- dóttur j þeirra dóttir Steinunn, er Haukr Erlends- son átti^. Geirsteinn Kjálki nam Kjálkafjörð ok Hjarð- arnes' með ráði Kniúks'''í hans son var þorgils, er átti J)óru, dóttur Vestars af Eyrij þeirra son var Steinn enn Danski, hann átti Hallgerði Örn- ólfsdóttur, Armóðssonar ens rauða. Örnólfr átti Vigdísi, dóttur |)orglls^. Vigdís hét dóttlr Steins ens Danska ok Hallgerðar, er átti lUugi Steinbjarnarsonj þeirra dóttir var J)ónmn, móðir J)orgeirs^ lánghöfða, [föður J)orfinns ábóta"^. Geirleifr, son Eiríks Högnasonar ens hvíta, nam Barðaströnd milli Vatnsfjarðar okBerglíða^; hann var faðir þeirra Oddleifs ok Helga skarfs. Oddleifr var faðir Gests' ens spaka, ok |)orstelns, ok Æ$u , er átti þorglls, son'° Gríms or Gríms- nesl; [þeirra synir voru {)eir Jörundr í Mlðengi ok J)órarinn at Berufelli". Börn Gests voru þau ^) þannig C, E, Sk; Dufgússon, J, II, I; Dufgersson, G. -) í stct^ pess frá byrjttn grein. hefir li fiannig : Kniúkr lict son í'órólfs sparar, er út kom meö Örlygi, liann var kallaSr Nesja-Knjúkr ; hann nam nes öll til Bari5astranclar frá KvigandafirÖi, ok bjó . . . Annar son Knjúks var Einarr, faðir Steinólfs, fööur Salgeríar, móöur Báröar svarta. f>óra hét dóttir Knjúks, er átti f'orvaldr, son í'órÖar Vikingssonar ; J^eiri-a son var' Mýra-Knjúkr, faftir jÞorgauts , fpður Steinólfs, föSur HöUu, móður Steinunnai*, móður Hrafns á Eyri. Knjúkr átti Eyju, dóttur Ingjalds Helgas. 'inagra; Jjeirra son var Eyjólfr, faðir f'orginnis Köthisonur. Ghimr átti fyrr Köthi, ok var þeirra dóttir l'orbiörg kolbrún, er í'ormóðr orti uin. Steingrimr liét son í'orgrinis, fööur Yngvildar, er átti UlfheSinn á ViiJimýri. ^) Herðisarnes , K. *) Knúts, H. 5) tekiií- úr K; v. i hin. ^) í^orgils, K. ^) frá [ t'. i B. 8) Berghlýöa, K, íík. ^) Gets, C. »°) faðir, I, Sk. ") frá Iv. i C. 106 ' Landnámabók. 2P. 25 K. J)órðr, ok Halla, er Snorri' Dala-Alfsson átti; J>orglls var son þeirra. Önnur dóttír Gests var |)órey, -er þorgíls átti ; {)órarinn var son þeirra, faðir Jódísar, móðurllluga, [föður Birnu, móður^ [Eyvindar, föður Steingríms, föður Helgu, móð- ur Jórunnar, móður Hauks Erlendssonar [lög- .manns; þeir voru ok synir Birnu* Illugi ok .Arnórr'*'. Helgi skarfr^ var faðir J)orbjargar* kötlu, er átti |)orsteinn Sölmundarsonj þeirra' synir Refr í Brynjudal, ok |)órðr, faðir llluga, iöður Hroðnýjar, er þorgrímr"^ sviði átti. J)ór- dís hét önnur'* d(^ttir Helga skarfs, er átti þor- Steinn Asbjarnarson or Kyrkjubæ austan; þeirra son var Surtr, faðir Sigvats lögsögumanns'. Geirleifr átti Jóru"*, dóltur Helga. þorfinnr hét hinn þriði son Geirleifs, hann átti Guðrúnu .Asólfsdóttur; [Asmundr hét son þeirra, hann átti Hallkötlu, dóttur Bjarnar Márssonar, As- mundarsonarj Hlenni hét son þeirra, hann átti Ægileifu", dóttur þorsteins Kröflusonarj þor- finnr var son þeirra, faðir þorgeirs lánghöfða'^ þorsteinn Oddleifsson var faðir Isgerðar, er átti Bölverkr, son Eyjólfs hins gráj þeirra son Gellir lögsögumaðr. Vený var enn dóttir þorsteins, móðir þórðar krákunefs; [þaðan eru Krákunef- língar komnir'^. ») Skori, B. «) mó«urfö«ur, Sk. 3) frá fyrra [ v. i li. ^'^ Gróa hin kristna var dóttir Geirleifs , móöir Helga , fööur Osvifrs , föður Guðn'mar, móöur BoUa, fööur Herdísar, móður Koííráns, föbur Herdisar, móíJur Alfeyííar, móíJur í'orláks, föður Ketils prests, fööur Helgu, er átti Snorri Markússon, b. v. K. ') skrápr, B alstaS-ar. ^) móður, b. v. B, Sk. "^) Steingriuir, E. 8) ein, E. ») frá siTara [ v. i C. >°) Jórimni, E. »') Æsileifu, B. »*) lvnghöf«a, H^ I; //•«-[ v. i C. ^^) Jrá [ V, i C. 2P. 26 K. Landnámabók. 107 26. Armóðr hinn rauði J^orbjarnarson , fósturfaðír* Geirleifs, naní Rauðasand; hans synir voru þeir Ornólfr, ok þorbjörn, faðir Hrólfs ens Rauðsendska. J)órólfr spör kom út með Orlygi, ok nam Patreksfjörð fur vestan, ok Víkur'* fur vestan^ Barð, nema Kollsvíkj þar bjó Kollr, fóstbróÖir Örlygs. |)órólfr nam ok Keflavík fur sunnan Barð^, ok bjó at Hvallátrum. J)eir Nesja-Knjúkr, ok Ingólfr hinn sterki, ok Geirþjófr, voru synir |)órólfs sparar. J)órarna var dóttlr Ing- ólfs, er J)orsteinn Oddleifsson átti. J)orbjörn tálkni ok J)orbjörn skúma, synlr Böðvars'*' blöðruskalla , komu út með Örlygij þeir námu Patreksfjörð hálfan, ok Tálknafjörð . aHan til Kópaness. Ketill ilbreiÖr, son þorbjarnar tálkna, nam dali alla frá Kópanesi til Dúfansdals^j hann garf Jíórörnu, dóttur sína, Hergllsi hnapprass*^5 réðst KetiU þá suðr í Breiðafjörð, ok nam Berufjörð h]á Reykjanesi. Örn hét maðr ágætr , [hann var frændi Geir- mundar heljarsklnns'^, hann fór af Rogalandí fur ofríkl Haralds konúngs% hann nam Arnar- fjörð allan svá vítt sem hann vildi^j hann sat um vetrinn á Tjaldanesi, þvíat |)ar g'ekk elgi sól af " um skammdegi. An rauðfeldr, son Gríms loðinklnna or Hrafnistu, ok Helgu, dóttur Anar bogsveigls, ') fóstbróöir, C, E. ^) 4, b. v. E. 3) noríSan, E. ^) v. i C. 5) Dúfgansdals, E. ^) Hnapparssyni, G. "^) frá [ v. i C. *) hann var missáttr vi« Hákon jarl GrjótgarfJssoa , ok fór af ]>ví til Islands, b. v. E á spáz. ^) á8r Örlygr kvæmi út, b.v.E, »o) fjöllmn, 6. r. ^-J. 108 Landnamabók. ' 2P. 26 K. varð missáttr við Harald konóng enn hárfagra, ok fór því or landi í vestrvíkíng 5 hann herjaði á Irland, ok fékk þar Grélaðar', dóttur Bjart- mars jarlsj þau fóru tíl Islands, ok kvámu í Arrt- arfjörð vetri síðar enn Örn. An var hinn fyrsta vetr í Dúfansdal; þar |>ótti Grélöðu illa ihnat^ or jörðu. Orn spurði til Hámundar hel- Íarskinns, frænda síns, norðr í Eyjafirði, ok fýsí- ist þángat, því seldi hann Ani rauðfeld lönd öU milli Lánganess ok Stapa. .^n gerði hú á Eyri, þar |yótti Grélöðu' hunángsihnr or grasi. Diifans'^, þræU^ sínum, (gaf) An Dúfansdal;-hann bjó þar eptir. Bjartmarr'^ var son Anar, faðir Vegesta tveggja, ok Helga, föður J^uríðar*^ arn- köthi, [er átti Helgi*^ Eyþjófsson'. J^órhildr var dóttir Bjartmars, er átti Vesteinn Vegeirs- son'": Vesteinn ok Auðr voru börn þeirra. HJallkarr var leysíngi Anar ; háns son var Björn, þræll Bjartmars, hann gaf Birni frelsi, þá græddi hann fé; en Vegestr" vandaði um, ok lagði hann spjóti í gegnum, en Björn laust hann með grefi til bana. Geirþjófr Valþjófsr.on nam land í Arnarfirði, Forsfirði'^ Reykjarfirði, Trostansfirði, Geirþjófs- firði, ok allt til Lánganess, ok bjó í Geirþjófs- firðiý hann átti Valgerði'^, dóttur Ulfs hins skjálga; þeirra son var Högni, [faðir Atla, föður Höskulds, föður'Atla, föður Bárðar svarta, föður *) GélaíJar, E alsta&ar. -) ilma, C. ^). Geirlaugn, hér B. -^) Dúfan, B, C. ') leysíngja, B, Sk. '^) Bjarmarr, C. "^) ok, 6. V. C, H, Sk. ^) Hergils, liiii ; þeirra dóttir var ^uriíjr arukatla, cr átti Helgi, 6. v. B, E, Sk. ^) frá [ v. i C. »<^) Vogcslssan, /. ^ ') Vegeirr, Sk. '*) FnrsfjörÖ, E; gctr og hsizt: Forsfjörív, ReykjarfjörÖ, o. s. frv. /^) SalgerÖi, C, E, /. 2V. 26-27 K. Landnámabók. ^ 109 Sveinbjarnar , föður Hrafns, föður Steinunnar, rnóð'ur herra Hrafhs'. Högni átti Auði, dóttt^í Ólafs hrafnakolls^ ok þóru Gunnsteinsdóttur. Atli, sonHögna, átti þuríðiþorleifsdóttur, Eyvind- arsonar knés^ ok J)uríðar rýmgiltu. þorleifr átti Gró, dóttur J)órólfs brækis''". 27. Eiríkr hét maðr, er nam Keldudal% Dýrafjörð, okSléttimestilStapa[íArnarfirði'', en"^ tilHálsens ytra íDýrafirðij hannvar faðirþorkels, föður J)órðar, föður þorkels, föður Steinólfs, föður þórðar, föður þorleifar, móður þorgerðar, móður J)óru, móður Guðmundar gríss. [þorleif var móðir Línu, móður Sessilju, móður Bárðar, ok J)orgerðar, er átti Björn enn Enski; Jjeirra börn voru þau Arnís ábóti, ok J)óra, er átti Amundi þorgeirsson^. [Guðmundr giís átti Solveigu, dóttur Jóns Loptssonar; þeirra börn voruMagnúsgoði, okJ)orlákr, faðir Arnabiskups, ok J)óra, móðir Gizurar jarls^. Vesteinn, sonVegeirs, bróðirVebjarnarSygna- kappa, nam land milli Hálsa í Dýrafirðíj.ok bjó í Huukadalj hann átti J)órhildi Bjartmarsdóttur'"} [J>elrra börn Vesteinn ok Auðr". J^orbjörn súrr kom út at''' albygðu landi , hon- um gaf Vesteinn hálfan Haukadal ; hans börn voru J)au Gísli,, er átti - Auðr Vesteinsdóttir "', ok J)orkell, er átti Sigriði Slettubjarnardóttur, ok Ari var J)riði son J)orbjarnarj dóttir hans. var ^) frá CvT^i B. *) jafnakolis, B, Sk ; kolls, G, II, I. ^) kyiis, E. •*) Höskuldr var son Atla, faöir BáriSar ens svai-ta, b. V. B. ^) r. í B; fyri siinnan , 6. v. C, Sk. <>) v. i B, /^)^ ^nn, Sk. ^) porgrimsson, K; frá [^ v. i t\ ^) frá [ r. í BI .»o) BJLirinarsdóttnr, E. '^) frn [ t-. í C. »*) nær, 6. v. E. *3) l>anitig- C; Vestniarsd., A og hin. ilO Xandnámabók. 2P. 27K. J)órd{s, er átti þorgrímr |)orsteinsson; þeirra son Snorri goði. [Síðan átti |)órdísi Börkr enn digri; þeirra dóttir J)uríðr, er átti J)orbjörn digri, én síðar J)óroddr' skattkaupandi j þeirra son var Kjartan at Fróðá^. Dýri hét maðr ágætr, hann fór af Sunnraæri til Islands, at ráði Rögnvalds jarls, [en fur ofríki Haralds konúngs Mrfagra'. Dýri nam Dýrafjörð, ök bjo at Hálsum; hans són var Rafn, er bjó á KetUseyri, faðir þuríðar, er átti Vesteinn Ve- steinssonj J)eirra synir Bergr ok Helgi. J)órðr hét maðr Víkíngsson, er flestir kalla * verit hafa son Haralds konúngs hárfagra, hann fór til Islands5 [honum gaf Dýri^ land millum J)úfu á Hjallanesi "ok Jarðfallsgils ; hann bjó £ Alviðruj hann átti J)jóðhildi% dóttur Eyvindar Austmanns, systurHelga ens magra; þeirrasonvar iþorkelIAlviðrukappl hinn auðgi, er J)ar bjósíðan; hann átti***^; J)órðr hét son J)elrra örvöndr"^, annar Eyjólfr, faðir Gísla, er átti Hallgerði, dótt- " .ur Vermundar ens mjófa ; þeirra son var Brórhildi, Sk. ^) hér cr eyiYa fyrir einu or&i i hundritunum, "^) örvönd, C; v. i B, *) frá [ v. i B. '^) Fiskafínnr, E. »°) frá [ v. i C 2P. 27-28 K. Landnámabók. 111 Jflýra-Knjúkr, faðir jþorgauts, föfíur Steinólfs, er átti Herdísi Tíndsdóttur; þeirra bðrn voru þau J)orkell á Mýrum, ok Halla, er átti J)órðr Odd- leifsson'. \)ÓtÖt hvíti eða örvöndr, son |)or- valds, hnnn átti Asdísi |)orgrímsdóttur^, Harð- refssonar'; móðir Asdísar var Rannveíg, dóttír Grjótgarðar Hlaðajarlsj Ásdís var moðir Ulfs stallara, en systir Lióts ens spaka, ok Halldísar, er |)orbjOTn þjóðreksson átti. Dóttir þeirra |)órðar örvandar var Ottkatla, er átti Sturla J)Íóðreksson; þeirra son J)órðr, er átti Hallberui dóttur Snorra goða; [þeirra dóttir þuríðr, er átti Hafliði Máisson. Snorri var son þórðar Sturlusonar, er átti Oddbjörgu, dóttur Gríms Loðmundarsonar; þeírra börn voru þau Flugu- Grímr, ok Hallbera, er pVIágsnorri áttit. Dætr Sturlu voru sex, ein var Asný, er Snorri Jör- undarson átti; þeirra dóttir þórdis, móðir Hösk- ulds læknis. [Son þeirra Snorra ok Asnýiar var Gils, faðir þórðar, föður Sturlu í Hvammi. [ííöskuldr læknir var faðir^ Margrétar, móður þorfinns ábóta^. 28. Ingjaldr Brimason nam Ingjaldssand milli Hjallaness ok Ofæru; hann var faðir'' [Harðrefs% föður' þorgríms'*', föður þeirra Ljóts ens spaka , sem áðr var ritat. Ljótr enn spaki bió á Ingjaldssandi, son þorgríms Harðrefssonar, en moðir hans var Rannveig, dóttir Griótgarðar I) frd [ t'. t' C. *) formóðsdóttur, C, ^) Höríírcfssonar, E. *) átti Magm'is. Snorri átti Oleif, E; frá fyrra [ v. i C. 5) fööur, C i sfcít fjvss frá fyrra [. ^) frá slí-ara [ t\ i íí. ') son, R. ^) HarÖrcks, G. ^) frd [ v. i C. »°) föiur í'orbjarnar skiuuu, b. v. C, Sk, 1 1^2 Landnámabók. 2P. 28 K. jarls ; J)orgrímr gagrarr var son Ljóts. Halldísi', systur Ljóts, átti J)orbjörn J)jóðreksson, en As- dísi, aðra systur Ljóts, nam^ Óspakr Ófvífrsson; um þá sök sótti Ljótr Ospak til sektarj Úlfr hét son þeirra, þann fæddi Ljótr. Grímr kögr bjóáBrekku; hans synirvoruþeirSigmundr^ ok J)orkell, litlir menn ok smáir. J)órarinn hét íóstrson Ljóts. Ljótr kaupir slátur at Grími til tuttugu-hundraða, ok galdt læk, er féll meðal landa þeirra, sá hét Osóraij Grímr veitti hann á- eng"*^ sína, ok gróf land Ljóts, en hann gaf sök á J)ví, ok var jafnan fátt með J>eim. Ljótr lók við "Austmanni í Vaðli, sá lagði,hug á Asdísi. Gestr Oddleifsson sótti haustboð til Ljóts; J>á kom þar EgiU Völusteinsson, ok bað Gest at hann legði ráð til, at föður hans bættist helstiíð, er hann bar um Ogmund, son slnnj Gestr orti upphaf Ögmundardrápu. Ljótr spurði Gest, hvat manna J)orgrímr - gagrarr mpndi verða. Gestr kvað J)órarinn, fóstra hans, frægra niundu verða, ok bað J)órarinn viðsjá, at eigi vefðist hár pat um höfuð honum, er lá á tííngu hanS; óvirðíng J)ótti Ljóti J)etta, ok spurði um myrg- inliin, hvat fur J)orgrími lægl. Gestr kvað Ulf, systurson hans, frægra mundu verða. J)á varð Ljótr reiðr, ok reið J>ó á leið með Gesti, ok spurði: hvat mun mér at bana verða ? Gestr kvaðst eigi sjá örlög hans, en bað hann vera vel vlð nábúa sína. Ljótr spurði: manu iarðlýsnar, synlr Gríms kögrs, verða mér at bana? Sárt ') Halldísi, sjstTir Ingjalds, f. t'orgriiiis, f. forbjarnar ski'umi, f. Lj»)ls, K. ^) átti, 1, Sk. 3) Sigiirðr, hin. ^^ eign, K. 2P. 28-29 K. Landnámabók. 113 bítr soltin lús, kvað Gestr. [Hvar mun pat verða? kvað Ljótr. Héðra nær, kvað Gestr*. Austmaðr reiddi Gest á heiðl upp, ok studdi Gest á baki, er hestr rasaði undir honumj þá mælti Gestr : happ sótti þik nú , en brátt mun annat, gættu at J)ér verði þat eigi at óhappí. Austmaðrinn^ fann grafsilfr, er hann fór heim, ok tók af tuttugu penínga , ok ætlaði at hann mundi feta til síðarj en er hann leitaði, fann hann eigiý ert Ljótr fékk tekit hann, er hann var at grefti, ok gerði af honum þrjú hundruð fur hvern peníng; þat hanst var veginn |)or- björn J)jóðreksson. Um vorit sat Ljótr at þræl- um sínum á hæð einni j hann var £ kápu, ok var höltrinn lerkaðr um hálsinn, ok ein ermur áj þeir Kögrssynir Ijópu á hæðin^, ok hjuggu til hans báðir senn, eptir þat snaraði |)crkell hött- inn at^ höfði honum; Ljótr bað J>á láta gott í búslfjum sínum, ok hröpuðu þeir af hæðinni á götu J)á, er Gestr hafði [riðitj þar"*" dó Ljótr. peÍT Grímssynir fóru tjl Hávarðar haltaj Ey- jólfr grái veitti þeim öllum, ok Steingrímr, son hans^. 29. Önundr Víkíngsson, [bróðlr J)órðar i Alviðru"^, namOnundarfjörðalIan'^, ok bjó á Eyri. Hallvarðr^ súgandi var í orrustu mót Har- aldi konúngi í Hafrsfirði; hann fór [af þeim /ófriði^ [af Sætrum af Hörðalandi'" tll Islands, ok J) frá [ V. t Sk. *) snéri aptr ok, b. v. E. 3) „f^ s'k. *) verit ineð Ljóti; Jiá, E. ^) frá or&unum i öndvcri)um þcasum kap : Ljótr enn spaki bjó , v. i C. ^) frá [ v. i H, í. ^) v. I B, Sk. ^) Hávar«r, /. 9) frá [ v. i C ^°) frú [ v. i B. Islendinga Sögur, 1 biudi. O ilM Landnámabók. 2P. 29 K. nam Súgandaf jörð, ok Skálavík ' [til Stigagnúps^, ok bjó þar\ þiiríðr sundafyllír ok yölusteinn, son henn- ar, fóru af Hálogalandi til Islands, gk námu Bol- imgarvík , ok bjuggu í Vatnsnesi j hún var J)ví kölluð sundafylHr, at hún seyddi til þess í hall- æri á Hálogalandi, at hvert sund var fullt af síld'*"; hún setti ok Kvíarmið á Isafjarðardjiípi, ok tók til á koUótta af hverjum bónda í Isafirði. Syn- ir Völusteins voru þeir Ögmundr ok Egill. Helgi hét son Hrólfs or Gnúpufelli, [hann var getinn austr^, ok Upplenzkr at móðurætt, [ok vóx þar upp*^; hann fór til Islands at vitja frænda sinnaj hann kom í Eyjafjörð, ok var þar |)á albyggtj eptir þat vildi hann utan, pk varð 'aptrreka í Siigandafirði'j hann var um vetrinn með Hallvarði^, en um vorit fór hann at leita sér bústaðar ; hann fann f jörð einn, ok hitti par skutil í flæðarmáli, þat kallaði hann Skutilsfjörð, ok bygði þar síðan. Hans son var J)orsteinn ógæfa, hann fór utan, ok vóg hirðmann Hákonar Jarls Grjótgarðssonar, en Eyvindr, ráðgjafi jarls- ins, sendi hann til Vebjarnar Sygnatrausta; hann tók við honum, en Vedís, systir hans, latti þess; fur þat seldi Vebjörn eignir sínar, ok fór til Islands, [er hann treystist eigi at halda manninn^. 1)0^01^^'"^^^^^^ nam suman" Skutilsfjörð ok Skálavík, ok bjó þar. >) Skúlavík, E. '-^) Stiga, jB. 'i) frd Iv. i C. '^) fiskum, B. 5) frá l V. i C. (>) frá [ v. i B. ^) Súgandafjör«, B, C, Sk. *) Haraldi, Sk. ») frá [ v. í C. »°) fórormr, E. *^) smman, ii, J, S. 2P. Í29K. Landnámabók. 115 Eyvindr kné fór af Ogðum til Islancls, ok J)uríðr rúmgilta*, kona hans, þau námu Alpta- fjörð ok Seiðisfjörð, ok bjuggu þar^ þeírra son var þorleifr, er fyrr var getit, ok Valbrandr, [faðir Hallgríms ok Gunnars^, ok Bjargeyjar^, er átti Hávarðr''" halti; þeirra son var Olafr^. Geirr hét maðr ágætr í Sogni, hann var kall- aðrVe-Geirr, þvíathann var blótmaðr mikil], hann átti mörg börn ; Vebjörn^ Sygnakappi^ var elztr sona hans, enn Vesteinn ok Veðormr, Vemundr ok Vegestr ok Veörn^, en Vedís dóttir. [Ept- ir andlát Vegeirs varð Vebjörn ósáttr vif$ Há- kon jarl, sem fyrr var getit, því^ fóru þau syzkin til Islands; þau höfðu útivist lánga ok harða, þau tóku um haustit Hlöðuvík fur vestan Horn; J>á fékk Vebjörn at blóti miklu, ok kvað Hákon jarl blóta þann dag til óþurftar þeim; en er hann var at blótinu, eggjuðu bræðr hans hann til brottfarar, ok gáði hann'° eigi blótsins," ok létu þeir út ; þeir brutu þann sama dag skip sitt undir hömrum miklum í illviðri, þar kvámust þau nauðuliga upp, ok gekk Vebjörn furj þat er nú kölluð Sygnakleyf. En ura vetrinn tók við þeim öllum Atli [í Fljóti", þræll Geirmund- ar heljarskinns , [ok bað þau engu launa vist- ina, sagði Geirmund eigi vanta.mat. En (er) AtH fann Geirmund, spurði Geirmundr,, hví harm varð svá djarfr, at taka slíka menn uppá kost ».) rýingilta, E. *) frá [ v. i C. ') Bjargey C, Sk. *) HallvaríJr, E. ») bjarnylr, b. v. E. ^) Veblindr, A-J; V. i C. "^) Svignakappi, U. *) Ve-{>orn, B, C; Vebjörn, A-J. 5) j,.(í j- ^ i c lo) jjei,.^ c. >«) V. t C. 8^ 116 Landnámabók. 2P..29-30lCi: hans. Atli sagði, at þat mun uppí meðan Island er byggt, hversu mikilsháttar sá maÖr mundi vera, at einn hans þræll þorði at gera slíkt utan hans orðlof. Geirmundr svarar: fui; |>etta þitt tiltæki* skalt J)ú piggja frelsi, ok bú þetta, er þú hefir varðveitt, ok varð Atli síðan mikilmenni^. Vebjörn nam um vorit eptir land milhim Skötufjarðar ok Hestfjarðar, svá vítt sem hann gengi um á dag , ok því meir , séni hann kallaði Folafót. Vebjörn var vígamaðr mlkill, ok er saga mikil frá honum; hanri gaf Vedísi, systur sína, Grímólfí í Unaðsdal; þeir urðu missáttir, ok vo Vebjörn hann hjá Grím- ólfsvötnum j f ur þat var Vebjörn veginn [á fjórðúngsþíngi á J)órsnesi% ok þrír^* menn aðrir. Gunnsteinn ok Haldórr hétu synir Gunn- bjarnar, Ulfssonar kráku, er Gunnbjarnarsker eru viðkendj þeir námu Skötufjörð^ ok Laugardal, ok Ögrsvík til Mjóvafjarðar. Bersi var son Hal- dórs, faðír þormóðar Kolbrúnarskálds. þar í Laugardal bjó síðán þorbjörn þjóðreksson , er vo Olaf^, son Hávarðar halta ok Bjargeyjar'' Val- brandsdótturj þar af gjörðist saga Isfirðínga ok víg þorbjarnar^. 30. Snæbjörn, soa Eyvíndar Austmanns, bróðir Helga magra, nam land millum Mjóvaíjarð- a.r ok Lángadalsár, ok bjó í Vatnsfirði; hans son var Hólmsteinn', faðir Snæbjárnar'" galta; ^) viðtaeki, C. ^) en er Geirmiindr vissi orlansn Atla, J)á gaf hanií honnm frelsi, ok bú J)at, er hann varöveitti ; hann varS síöan mikilmennr, i' staiy þcss frá [ JB. ^) á þingeyrar- |)ingi i Dýrafirði, C; E milli [ ]. 4) 4^ i. 2, yi-J. 5) Skutuijörð, E. ^) bjarnyl , 6. v. E. "^) Borgeyjar, C, G. ^) ok þeirra bíæöra, b. i'. E. ^) Hallsteinn, E, '°) Gunnbjarnar, ]i. 2P. 30 K. Landiiámabók. 117 móðlr Snæbjarnar var Kjalvör, ok voru þeir Tiingu-Oddr systrasynir. Snæbjörn var fóstraðr i J)íngnesi með þóroddi , en stundum var hanu með Túngu-Oddi, eða móður sinni. Hallbjöru, son Odds frá Kiðjabergi ' , Halikelssonar , bróður Ketilbjarnar hins gamla, fékk Hallgerðar, dóttur Túngu-Odds, þau voru með Oddi hiun fyrsta vetr; þá var Snæbjörn gahi þarj óástúðigt^ var með J>eim hjónum. Hallbjörn bjó ferð síua iim vorit í fardöguni ; en er hann var at búnaðiy fór Oddr frá húsi til laugar í Reykjaholt, {)ar voru sauöahús hansj vildi hann eigi vera við er Hallbjörn færi, þvíat hann grunaði, hvort Hali- gerðr mundi fara vilja með honum^ Oddr hafði jamnan umbætt með þeim. pá er Hallbjörn hafði lagt á hesta {>eirra gekk hann tii dýngju, ok sat Haligerðr á paili, ok kembdi sér; iiárit féll xim aiia hana ok niðr á gólfit , hún hefir kvenna bezt vefit hærð á Islandi með Haligerði snúiu- brók^. Hailbjörn bað liana uppstanda oií fara; hún sat ok þagðij þá tók hann til hennar, ok lyptlst iiún iítf^j þrisvarsinnum fór svá j Hailbjörn nam staðar fur henni, ok kvað; Olkarma^ iætr arma*^ eyk, firrumst"^ þar*^ ieika lofn, fur lesnls stofni' iínbundin'° mik sínumj bíða mun ek of" iirúði, böi gjörir mik föivan, 1) KiÖalDergi, G. ^) óástugt , C. 3) láugbrók, C. *) ekki, Ji ; «pp, C. ^) otkorina, E. ^) arnian, tí. "^) fírrum, JB; firrnust, Sk. «) þat, B. ') stafni, //, /, Sk. ^°) liu- börvar, U; linbörvan, í^k. *^) ef, U; of, Sk, 118 Landnámabók. 2P. 30 K. [snertr mér* harmr vlð^ hjarta • hrót^, aldregi bótlr'*'. Eptír |)at snaraði hann hárit um hönd sér, ok vildi kippa henni af pallinum, en hún sat, ok veikst eigi; eptir þat brá hann sverði, ok hjó af henni höfuðit, gekk þá út, ok reið í brott. |)eir voru þrír*^ saman, ok höfðu tvö klyfja- hross. Fátt var manna heima , ok var*' þegar sendt at segja Oddi. [Oddr svarar: segi þer Snæbirní á Kjalvararstöðum , en eigi mun ek eptir þeim ríða"^. Snæbjörn' reið eptir þeim með tólfta mann. En er þeir Hallbjörn sá eptir- reiðina, báðu förunautar hans hann undan at ríða, en hann vildi þat eigi. peir Snæbjörn kvámu eptir |)eim við hæðir þær, er nú heita Hallbjarnarvörður. J)eir Hallbjörn fóru á hæð- ina, ok vörðust |>aðan; þar féllu þrír' menn af Snæbirni, ok báðir förunautar Hallbjarnar. Snæbjörn hjó þá fót af Hallbirni í ristarUð; þá hnekti'° hann á hina syðri hæðina, ok vo þar tvo menn af Snæbirni [áðr hann íelV'j því eru {>rjár vörður á þeirri hæðinni, en fimm á hinni'% Síðan fór Snæbjörn aptr. Snæbjörn átti skip í Grímsárósi, þat keypli hálft Hrólfr enn Rauð- sendskij þeir voru tólf hvárirj með Snæbirni voru þeir þorkell ok Sumarliði, synir þorgeirs rauðs, Einarssonar Stafhyltíngs. Snæbjörn tók ^) svertumk, C; setr mér, E. =) j^ j]. of^ c. 3) ^^„5 rót, E. *) pannig lci&r.\ bötii', B, C; bót er, A og hin. ^) 4, C. ^) þó , 6. V. E. '') Snæbjörn var á Kjalvararstöðnm, ok sendi Oddr honum mann, baiJ hann sjá fyri reiðinni , en hvergi kveí$st hann fara mundii, i sta& þess J'rú [ Ji. **) brá vi« ok, b. V. E. 9) 4, C. »°) hlekti, C; hrekti, /. »») ok far féll Hallbjörn, B. »*) eptir manntali, b. v. Sk. 2P. 30K. Landnámabók.. 119 við þórodcli or .þíngnesi, fóstra sínum, ok konu hansj en Hróiír tók við Styrbirni, er þetta kvað eptir draum sinn: Bana sé ek okkarn beggja tveggja, alit ámorligt' útnorðr í liaf: frost ok kulda , íeikn livörskonar, [veit ek^ af siíku Snæljjörn veginn. þeir fóru at leita Gunnl^jarnarskerja , ok fundu land^ eigi viidi Snæbjörn kanna iáta um ríóttina. Styrbjörn fór af slíipi, ok fann fésjóð í kumii, ok leyndi; Snæbjörn iaust hann með exi, þá léll sjóðrinn niðr. þeir gerðu skála, ok lagði hann í fönn; þorkeil, sonRaiiðs, fann at vatn var á forlíi, er lit stóð í skálaglugginn , þat var um góe'j þá grófu þeir sik út. Snæbjörn gerði at skipi, en þau þóroddr voru at skála af hans hendi, en þeir Styrbjörn af Hrólfs hendi; aðrir fóru at veiðum. Styrbjörn vo þórodd, en þeir Hrólfr báðir Snæbjörn. Rauðssynir"^ svörðu eiða, ok aliir aðrir, til lífs sér; þeir tóku Hálogaiand, ok fóru þaðan til Islands, ok kvámu í Vaðil. þorkell trefíll gat sem farit hafði fur Rauðssonum. Hrólfr gerði virki á Strandarheiði^. þorkell treíill sendi Sveinúng til höfuðs Hrólfi, fór hann fyrst á Mýri tii Hermundar, þá tii Olafs at Draungum, þá tii Gests í Haga; [hann sendi *) auítornligt, //, íffc. ') fæs mek, C, Sk. ^) gíe, C *) AuSssynii', Sk. ^) Raudarheiöi, Sk. 120 Landnámabók. 2P. 30-31 K. hann til Hrólfs, vlnar síns. Sveinúngr vo Hrólf ok Styrbjörnj þá fór hanníHaga'; Gestr skipti við hann sverði ok öxi, ok fékk honum hesta tvo hnökkótta , ok lét mann ríða um Vaðil , ok allt í KoUafjörðý hann senði J^orbjörn hinn sterka at heimta hestanaj hannvo hann á Svein- úngseyri^, þvíat sverðit brotnaði undir hjöltun- um. J)ví hældist TrefiU við Gest, þá er saman var jafnat viti þeirra, at hann hefði því komit á Gest, at hann sendi sjálfr mann til höfuðs vin sínum. 31. Ólafr jamnakollr nam land frá Lánga- dalsá^ tll Sandeyrarár"*", ok bjó í Unaðsdalj hann átti þóru^ Gunnsteinsdóttur*^; þeirra son Grím- ólfr, er átti Vedísi, systur Vebjarnar"^. |)órhrólfr fasthaldi hét maðr ágætr í Sogni, hann varð ósáttr við Hákon jarl Grjótgarðsson; hann fór tll Islands [með ráði Haralds konúngs'*; hann nam land fra Sandeyrará tli Gý jarsporsár [í Hrafnsfirði', hann bjó á Snæfjöllum; hans son var Ófeigr, [er átti'° Ottkötlu. ^Örlygr, son Böðvars Vígsterkssonar, fór til Islands fur ofríki Haralds konimgs; hann var hinn fyrsta vetr með Geirmundi heljarsklnn, en um vorit gaf Geirmundr honum bú í Aðalvík, ok lönd þau, sem þar lágu til. Örlygr átti Signýju, dóttur [Oblauðs, systur" Högna ens hvíta ; þeírra son var Ketill gufa, er átti Yri Geirmundar- *) frá [ V. i E. *) Sveinúngslieiöi, K. ^) Laugardalsá, G. -*) Snndeyrar, Sk. 5) puriöi, C, I; fórörnu , Sk. ^) Steiiisdóttur, H, I, Sk. "^) er fyrr var getit, 6. v. E. *) fráJi V. i C. 9) ok Hrafnfjörí, E. »«) faöir, C. ^') frd l V. i C. 2P. 31 K. ' Landnámabók. 121 dóttur. Örlygr eígnaðist Sléttu ok Jökulsfjör^u; [ok taka nú til landnám Geirmundar, sem fyrB er ritat, allt til Straumness fur austan Horn'.~r, Hellabjörn^, son Herfinns ok HöUu, var vík- íngr mikiU, hann var jamnan óvin Haralds kon- úngs^ hann fór til Islands, ok kom í Bjarnarfjörð með alskjölduðu skipij síðan var hann Skjalda- Björn kallaðr; hann nam land frá Straumsnesi lil Dránga, ok Skialdabjarnarvík, ok bjó þar, en átti annat (bú) á Bjarnarnesi; þar sér miklar skálatóptir hans. Son hans var þorbjörn, faðir Arngerðar, er átti l^jóðrekr Sléttubjarnarson 5 þeirra synir: J^orbjörn, Sturla, ok |)jóðrekr, Geirólfr^ hét maðr, er braut skip sitt við Geirólfsgnúp ; hann bjó síðan undir gnúpinum at ráði Bjarnar'''. [þorvaldr Ásvaldsson, Ulfssonar, Yxnaþóris- sonar, nam Drángaland, ok Drángavík til Engi- ness, ok bjó at Draungum alla æfij hans son var Eiríkr rauði, er bygði Grænland, sem fyrr segir^. Herrauðr hvítaský'^ var göfigr maðr, hann var drepinn af ráðum Haralds konúngs; en synir hans J>rír fóru til Islands, ok námu land á Strönd- um: Eyyindr Eyvindarfjörð, Ofeigr Ofeigsfjörð, Ingólfr Íngólfsfjörðj þeir bjuggu þar síðan. Eiríkr snara"^ hét maðr, er land nam frá Ingólfsfirði til Veiðilausu, ok Trékyllisvík, [ok bjó þar^; hann átti Olufu, dóttur Ingólfs or Ingólfsfirði 5 þeirra son var Flosi, er bjó í Vík, ») frá [ V. i C. *) Hölhibjöm, E. 3) Geirleifr, E. *) Skjalda-Bjarnar, E. ') /rá [ v. i C. «) hvikatimbr, C. ^) snari, E. ^) frá [ v. i C. 122 Landnámabók. 2P. 31-32 K. J)á er Austmenn brutu þar skip sítt, ok ger^u or hrænum' skip {)at, er þeir kölluðu Trékylli; á því fór Flosi utan, ok yarð aptrreka í Oxar- fjörð; þaðan af gerðist saga Böðmóðs [gerpis ok Grímólfs'^. 32. Önundr tréfótr, son Ofeigs burlufótar, Ivarssonar' beitils, var í móti Haraldi konúngi í Hafrsfirði, ok lét J)ar fót sinnj eptir þat fór hann til Islands, ok nam frá Kleifum til Ofæru, Kaldbaksvík''", Kolbeinsvík, Bírgisvík, ok bjó í Kaldbak^ til elli; hann var bróðir Guðbjargar, móður Guðbrands kúlu, föður Astu, móður Olafs konúngs ens helga. Onundr átti fjóra sonu, einn hét Grettir, annar jþorgeirr flösku- bak, J^riði Asgeirr æðikollr, faðir Kálfs, ok Hrefnu, er Kjártan átti, ok þuríðar, er J)orkell kuggi átti, en síðar Steinþórr'^ Ólafsson pá; enn fjórði var þorgrímr hærukollr, faðir Asmundar, föður Grettis hins sterka. Björn hét maðr, er nam Bjarnarfjörð, hann átti Ljófu; þeirra son var Svanr, er bjó á Svanshóli"^. Steingrímr nam Steingrímsfjörð allan, ok bjó í Tröllatúngu; hans.son var þórir, faðir Haldórs, föður þorvalds örgoða, föður Bitru-Odda, föður Steiridórs, föður Odds, föður Há-Snorra^, föður Odds múnks, ok þórhrólfs', ok |)órarins tosta'". Kolli hét maðr, er nam KoIIafjörð ok Skrið- nisenni", ok bjó undir Felli meðan hann lifði. *) brotiinum, C *) frá [ v. i C. ^) í Vors , sonar, E, H, I. -*) Kallbaksvik, fí, C, E, JI, Í. «) Kallbak, li , C, E, H, /. ^) Steinmóíír, fí. ") er Jjar bjó siftan, ok druknaííi á firííinum, ok gekk þar inni fjallit at svn, 6. v. E. **) Snorra, Sk. ^) ÍJorláks, C; í'órólfs, //, /, 'Sk. »°) rosta, C; torsta, Sk. ") Skriðinsenni, B; Skriðingseniii, K; Skridnes- enni, G, Sk. 2P. 32 K. Landnámabók^ 123 J)orbjörn bítra hét maðr, hann var víkíngr mlkillok illmennij hann fórtillslandsmeðskulda- lið sitt, ok nam fjörð þann, er nú heitir Bitra, ok bjó þar. Nokkuru síðar braut Guðlögr, bróðir Gils skeiðarnefs, skip sitt þar út við höfða |>ann, er nú heitir Guðlögshöfðí, Guðlögr komst á land, kona hans ok dóttir, en aðrir menn allir týndust; þá kom til þorbjörn bitra, ok myrði þau bæði, en tók meyna ok fæddi . upp. En er þessa varð varr Gils skeiðarnef, fór hann til, ok hefndi bróður síns, ok drap þorbjörn bitru ok enn fleiri menn aðra. Við. [Guðlög er kend' Guðlögsvík. ^- Bálki hét maðr Blængsson^, Sótasonar a£ Sótanesi, [hann var á móti Haraldi konúngi í Hafrsfirði; eptir þat' fór hann til Islands [fur ofríki Haralds konúngs'^, ok nam Hrútafjörð all- an, ok bjó á Bálkastöðum hvorutveggjum , en síðast í Bæ, ok dó þar j- hans son var Bersi goð- laus, er fyrst bjó á Bersastöðum í Hrútafirði, en síðan nam hann Lángavatnsdal, [ok átti þar annat bú, áðr hanu fékk þórdísar, dóttur þórodds^ or Hýtárdal , ok tók með Hólmsland j þeirra son var Arngeirr, faðir Bjarnar Hýtdælakappa. Geir- björg var dóttir Bálka, móðir Veleifs ens gamla'^. Arndís hin auðga, dóttir Steinólfs hins lága, nam síðan land í Hrútafirði út frá Borðeyri, hún bjó í Bæj hennar son var þórðr', er bjó fur* Múla í Saurbæ. I) frá [ V. { I. ^) Klængsson, B, C, G ; Blæíngsson, Sk. ^) frá [ V. i C. 4) frá [ V. í li. 5) fórhadds, B, Sk. ^) sem fyrr er ritat , i stait þess frá [ C. ^) komamúli , b. v» A-J. 8) fyrr i, lí, C, Sk; í, íí. ' 124 . Landnámabók. 2P. 33 K. 33. J>röstr ok Grenjuðr % synir Hermundar hokins^, námu land í Hrútafírði inn frá Borð- eyri, ok bjuggu at Melum. [Frá Grenjaði var kominn Hestagellir prestr', en Ormr frá J^resti'^. Son þrastar var ok |)orkell á Kjörseyri^, faðir Guðrúnar, er átti J)orbjörn þynna*^, son Hró- mundar halta^ þeir bjuggu'' at Fagrabrekku; J)or- leifr Hrómundarfóstri Var son þeirra; Há- steinn hét son Hrómundar; þeir voru allir um eitt ráð. J)órir hét son porkels J)rastarsonar ^ hann bip at Melumj Helga hét dóttir hans. I |)ann tíma kom Slettu-Helgi^ út á Borðeyri, ok Jörundr , bróðir hans ; þeir voru víkíngar tólf frjálsir, ok sveinar umfram; þeir fóru allir til Mela; |)á fékk Helgi Helgu þórisdóttur. J)eim Hrómundi hurfu stóðhross; þat kendu þeir þeim Helga, ok stefndi Miðfjarðar-Skeggi |)eim um stuld til alþíngis, en þeir Hrómundr skyldu gæta héraðs, ok höf^u virki gott á Brekku. Aust- menn bjuggu skip sitt. þat var einn morgin, er hrafn kom á Ijóra á Brekku , ok gall hátt , þá kvað Hrómundr: Uti heyri ek svan svelta i saraþorns, er mornar, bráð vekr borginmóða bláfjallaðan', gjalla; svá gól fyrr þá er feigir fólknárúngar'" váru *) Jmnnig hin; Geirmundr, hér .4. *) hólkiiis, C. ^) V. i Sk. -*) frá [ V. i C. ^) Korseyri , fí ; Kerseyri , C. *) þyna, B ; þyrna, //, /, Sk. ^) allir, 6. i'. *A-. «) Sleitu-Helgi, tíj Skf alsta&ar. ') bláfjallanda, B. *°) fólkmarglingar, E. 2P. 33 K. . Landnámabók. 125 gunnarhaukr', er gaukar^ Gauts bragÖa spá sögðu. J)orbjörn kvað: Hlakkar hagli stokkinn hræs er. kemr at' sævi móðr, krefr morgin-bráða''", > már valkastar báru^ svá gól endr, þá er unda, eiðs af^ fornum meiði hrævagaukr, er haukar hildínga mjöð vildu. I þann tíma kvámu Austmenn í virkít, þvíat verk- menn höfðu eigi aptr látit. J)eir bræðr gengu útj en konur sögðu Hrómund ofgamlan, en J)or- leif ofúngan, at gánga út, hann var fimlán** vetra. J)á Ijóp Hrómundr"^ út með vápnum sínum, ok kvaÖ: Varat mér í dag dauði, draugr flatvallar bauga! búumst við ilmar^ jálmi^, áðr né'" geir ofráðinn; ræki ek lítt þó at leiki litvöndr"' Héðins fitjar, oss var áðr ummarkaðr aldr við rauða skjöldu. Austmenn féllu sex í virkinu, en aðrir sex'* stukku brott. En þá er J^orbjörn vildi lúka aptr virkinu, skaut Jörundr atgeir í gegnum hann; J)orbjörn tók atgeirinn or sárinu, ok setti á miUi ») gimnhaukar, Sk. ^) góku, Sk. 3) af, C. ♦) bráíar, B, C. í) á, C. <=) 19, C. ■^) okporleifr, b.v.C. ») álmar, C. S'') álmi, Sk. i"^) eun, Sk. »') litvörðr, K, /. »=) meun, C^. 126 Landnámabók. . 2P. 33K. herða Jörundi, svá at útkom um brjóstlt, [ok féllu þeir báðir dauðir á jörð. Helgi greip upp Jörund, ok* kastaði honum á bak sér, ok rann svá^ Hásteinn rann eptir þeim, þartil er Helgi kast- aði honum niðr af baki sér dauðum; þá hvarf hann aptr. Hrómundr var fallinn, en þorleifr sárr. til ólífis. Konur spurðu tíðinda. Há- steinn'^ kvað: Hér hafa sex, þeir er sævast sútlaust, bana, úti, svipnjörðúngar' sverða sárteins, á brústeinum'^; hygg at hálfir^ liggi heptendr laga eptir , eggskelndar lét'' ek undlr óbíðendum^ svíða. Konur spurðu, hve marglr þeir væri. Há- steinn* kvað: Varka ek furs^ með flelrí , fetla ° stígs at vígi, [fur voru" þar fjórlr frendr ofstopa vendirj en tólf [af glað" gyiva gunnþíngs hvatir runnar köld ruðu vopn, þeir er vildií vors fundar til skunda. Konur spurðu, hve margir fallnlr væri af vík- íngum. Hásteinn'^ kvað: ») Helgi, / sta& þess frá [ Ji. «) Hallsteinn,- /, Sk. 5) svipnjórnngar, G, JI, I. "*) brásteinum, Sk. ') hálfdauðir, i/, Sk. <>) læt, B; leit, G. ') óbiftinguni, B, C. «) Hall- steinn, Sk. ^) fyrr, B, Sk. ^^) ferla, G. »') fyri vorum, Br C, Sk. »*) á glaS, Sk. »') Hallsteinu, Sk. 2P. 33K. Landnámabók. m Sjö hafa' sækitívar* Svolnis' garðs til jarðar, blóð féll varmt''' á vera^ valdögg, nösum höggvit'^j manu' [furviðir^ fleiri^ Fjölnis-þíngs'", enn híngat, út um ekkils brautir jálkmærar" ske færa. Hér megu hælibörvar hljóm daltángar skjóma dýrs, hvat drýgðu íjórir, dagverkis sjá merki; en ek'^ hýrbrigði hugða, hrafn sleit af ná beitu, gunnarræfs'^ at gæfum griðbítum'^ frið lítinn. Unnum auðimönjium, á ek þunnan hjör gunnar, drógumst'^ vær at vígi, verk, dreiruga serki; höfðu he^^ilofðar'^ hildar borðs'"' und skildi, þvarr Hángr'^'-vÖlum*®, hengi''*, húngr, vesæri*' túngur. ») hvurfu, Sk. ») sæki rifat, B. ^) Sofnis, Sk. ^) var», C. *) vir'a, B; vala, C,- vea, /. ^) höggvin, Sk. "^) miinaíí, C; runnu , Sk. *) fur undir, B; fjörvibir, Í/, Sk. ^) færa, H. '°) flvigsvíns, Sk. » ') jaldi niæra, /7; áhnniæringar, Sk. ^^) eí, H, I. »3) gxinnarraks, Sk. ^*) griísbit um , B, G, »5) drögnust, E, I. '^) heiíJilofÖar , /, ^"^) bor, B; barös, E; bör, Sk. '*•) þanniff B, E, G; haugr, Aoghin, »^) vals, Sk. ao) hángi, B. »«) ve sæti , G, //, /. 128 Lawdnámabók. 2P. 33K. Harðr var gnýr, J)á er gjörðum grjótvarps lotu* snarpa, gengu sverðs at saungvi sundr grá klæði J)undar; áðr á hæl^ til hvíldar', hlutu þeir bana íleiri, hjaldrs kom hríð á skjöldu, nækíngsviðir æki. Heyri svan^, þeir er sárir sigrstalls viðir^ falla, benskári*^ drekkr báru blóðfalF, of ná gjallarj þar fékk örn, en erni eru^ grelpr^ [hræum sveipaðar'**, sylg, er Slettu-Helgi segðauðigr fellr" rauðu'^ Báru upp af ára aliþakkligum blakki ítar oss á móti í!lms|)íngssamir''^ hjálma; en á braut |>eir"^ er báru belðendr, goðum leiðir'^, hliða herðimeiðar hauðmens'^ skarar'^ rauðar'^. ' ») laixtu,~Br «) hul, n, Sk. ^) hildar, Sk. *) svar, E, I. ') vjíSar, Sk. ^) þantiig B; benskár í, A, E, G, H; benskor í, 'j. ^) blóÖfalls, *A-. ») þannig' B , E, G, H, 1; ern, ./, Sk. ^) þannig B, E, G , H, I, Sk ; greppr, J. »o) þannig lcidr.; hræuni sveipaÖr, y/, H, I; ræimi sveipaiSi, B; hræ sveipaðr, E, G; ht. sveipaÖ, Sk. "') v. i Sk; íellt, hin. ■I*) rauöa, E. «3) tili„]þíngs saman, Sk. ''^) ])á, Sk. ^^J lciöar, B, G, Sk. *^) hauíírmens, B; handarmens, Sk. ^') .skar, B; skomar, Sk. *^) randir, Sk ; 4 seinustu visurnar V. i C. 2 P. 33 K. Landnámabók. - 129 J)eir Helgi létu út enn sama dag, ok týndust allir á Helgaskeri fur Skriðnisenni ' . J)orleifr varð græddr, ok bjó at Brekku, en Hásteinn^ fór után, ok féll á Orminum lánga með Ólafi kon- úngi Tryggvasyní. [Nú éru ritut landnám flest í Vestfircíínga- fjórðúngi, eptir J)ví sem fróðir menn hafa sagt; má þat nú heyra, at |>ann fjórðúng heíir margt stórmenni byggt, ok frá þeim eru margar göfg- ár ættir komnar, sem nú mátti heyra^. J)essir landnámsmenn eru göfgastir í Vest- firðíngafjórðúngi: Hrosskell, Skallagrímr, Sel- þórir, Björn hinn Austræni, |)órólfr Mostrar- skegg,"Auðr djiipauðga, Geirmundr heljarskinn, Úlfr skjálgi \ þórðr Víkíngsson , pótt lángfeðri'*' haldist stærra^ í sumum ættum. En þá er bændr voru taldir á Islandi, J)á voru níu hundruð bóndá í þessum fjfSrÖúngi. .J — t' — rr-^ ^: rV," »''■'■) ■'' ' 'ý'^ ( ■* ') Sk'rHJinsenni, 7); Skriíínesenui, (?, «,• SKriíJningsenni, Sk. 2) Hallsteinu , Sk. 3) /r« [ v. i C. *) þannig lei&r. ; lángíeðr, öll. ^) stærri, E, H, I. Islendinga Sögur, 1 biudi. d30 Ijandnámabók. 3P. IK. fridi Partr. f^ú kefr upp landndm i Nor&lendingafjór'&ún^i, [er fjölhygdastr hefir verit af öllu Islandi, [pk stœrstar sögur hafa gerzt, hœ&i atfornu ok nfju, sem enn mun ritat ver&a ok raun her ^á ' . Vl'uifK'STæiJíN^ meinfretr, son Alfs [or Ostu^, •nam Hrútafjarðarströnd hina ej^stri næst eptir 'Bá*lka, ok bjó þar nokkura vetr, áðr hann fékk f^órhildar, dóttur |)orsteins rauðsj |)á réðst hann norðan'* í Dali, ok bjó þar; þeirra synir voru J>eir Alfr í Dölura, J)órðr ok J)órhrólfr, Refr ok Hrappr^. þóroddr hét maÖr, er land nam í Hrutafírði**, ok bjó á þóroddsstöðum^ hans son var Arnórr hýnefr, er átti Gerði, dóttur Böðvars or Böðvars- hólum; þeirra synir voru þeir Jjorbjörn, er Grettir vo, ok J>óroddr drápustúfr"', faðir Val- gerðar, er áttiSkeggi^ skammhöndimgr [Gamla- son, J)órðarsonar , [Eyjólfssonar, Eyjarssonar^, J)órhrólfssonar fasthalda frá Snæfjöllum. Son Skeggja skammhöndúngs"' var Gamli, faðir Alf-- disar, móður Odds múnks". ^) ok er engi stærri œttbogi, enn sá, eíJ frá J>eim mönn- um er, er Jjar hafa byggt, hafa þar ok flestar sögixr gjörzt ok stæi'star i þeinv hérðbum, ok eigi eldist þat enn á vorum dögum, J>ótt vér eldumst, ok landit hrörni at sinum kosti; nú væri af slikiim hhitum i skyldasta kyni at vita hiö sanna um landabyg'ðir, ok at reka fornar ættartöhir frá J)eim mönnum, er þann fjóriíúng hafa bj'ggt, i stud' þess frá sí&ara \_E; frá fyrra [ v. i C, -) Eysteixni, C. ^) or Rostn, C; orrosta, hin. *) norðr, /, Sk. ">) Hrafn, E. 6). Hrútafjarðardal, E. "^) cr orti Ofeigsvísur, E. *) helgi , 6. v. C. ^) Einars- sonar, Sk. ; Einarssonar, i staif þess frá [_ E. ^°) hans soa, í staií- þess frá fyrra [ /. * ^) frá fyrra £ v. i C. ðP. IK. Landnámabók. 131 Skútaðar-SIceggi' hét iiiaðr ágætr í Noregíj son hans var Björn'', er kallaðr var Skmna-Björn, |>víat hann var Hólmgarðsfarí ; ok er honum leiddust kaupferðir, fór hann til Íslands, ok nam Miðfjörð ok Línakradal j hans son var Miðf jarðar- Skeggi, hann var' garpr mikill ok farmaðr'^^ hann herjaði í Austrveg, ok lá í Danmörk við Sjó- land, er hann fór austan; J)ar gekk hann upp, ok brauzt í haug Hrólfs konúngs kraka, ok tók hann þar or Sköfnúng, sverð Hrólfs konúngs, ok öxi Hjalta, ok mikit fé annat, en hann náði eigi [Laufa, þvíat^ Böðvarr vildi at honum,, eii Hróifr konúngr varði. Skeggi fór til Islands síðan, ok bjó at Reykjum í Miðfirði. Börn Skeggja voru þau Eyðr, [er átti Haf þóru, dóttur |)orbergs kornamúla ok Alöfar Elliðaskjaldar^, systur þorgelrs gollnis^ þau áttu mörg börn. Annar son Skeggja var^ Kollr, faðir Haldórs, föður þeirra J)órdísar, er Skáldhelgi átti, ok J)orkötlu. Dætr Skeggja voru þær Hroðný', er átti þórðr gellir, ok J^orbjörg, er átti Ásbiörn enn auðgi Haraldarson'"; dóttir þeirra var Ingi- björg, er átti Illugi hinn svartij [þeirra synir: Gunnlaugr ormstúnga, Hermundr ok Ketill'^ ') SkaiitaÖar-Skeggi, C, E. -) liann var farmaSr mikill ok kanpmaíSr, fór opt í Austrveg, ok hafííi betri skinnavöru, e»n aörir kaiipmenn flestir, ok var, 6. v. E. ^) vitr maSr ok, b. V. E. *) ok vel aö sér gjörr, ok liinn mesti fullhugi, h. v. E. ') . hrandinum Laufa af BÖÖvari, bvi hann gat eigi sveigt armleggi hans , Sk. ^) dóttur, b. v. E. "^) gellins, B. *) ok, í staiT þess frú [ C. 5) Hildr, H, I. '^) HarÖarson, C. »') á Gils- bakka, i stai^ þess frá \_ C; son Eyðar einn hét'í'órhallr, faöir Eyíís, fööurf'óralds, fööur Oddnýjar, móður Geirlaugar, móöur Snælaugar, móöur Markúss á MeluuH b. v. E. r 1'32 Landnámabók. 3l\;lKv Haraldr hríngr hét ma^r séttstórrí; hann kom skipi sínu í Vestrhóp, ok sat hinn fyrsta vetr þar nær, sem hann hafði lendt, ok nú heita Hríngsstaðir^ hann nam Vatnsnes allt utan tii Ambáttarár fur vestan, en fu* austan inn til J)verár, ok þar yfir um J>vert til Bjargaóss^, ok' allt iþeim megin Bjarga út til sjófar, ok bjó at Hólumj hans son var J)orbrandr, faðir As- brands, föður Sölva ens prúðá á Ægissíðu [ok J)orgeirs, er bjó at Hólumj hans dóttir var Ast- ríðr, er átti Arnmóðr^ Héðinsson; Sveinn'^ var son þeirra. [Önnur dóttií J)orgeirs var |)or- gerðr^, er átti J)orgrímr, son f étrs frá Osi'^. Sóti hét maðr, er nam Vestrhóp, ok bjó undir Sótafelli. Lundasteinarr'^ hét jarl á Englandi, hann átti Alöfu, dóttur Ragnars loðbrókarj þeirra börn voru |)au Björn, faðir Auðunnar skökuls, ok Eiríkr, faðir Sigurðar bjóðaskalla, ok Ísgerðr, er átti |)órir jarl á Verm^landi^. Auðunn skökull fór til Islands, oknam Víðidal, ok bjó at Áuðunn- arstöðum; með honum Itom út J)orgils gjallandí, felagi hans, faðir |)órar-ins goða. Auðunn skökull var faðir J>óru mosháls, móður Ulfhildar, móður AstLi, móður Ólafs konúngs ens helga. Son Auðunnar skökuls yar Asgeirr at Asgeirsá; hann átti Jórunni, dóttur Ingimundar ens gamla; þeirra ») í Noregi, b. v. E. ^) Bragaöss, B, C. 3) ÁrinóiJr, E, G, H. *) Hé«inn, JB, 1?. ^)ok'porger6r,ista&þessfrúiE. ^) frá fyrra [ v. i C. ") Lundasteinn, G, Sk. ') son Sigui-íSar var Víkingákári, faöir Eiriks á OírustöÖum, ok BöíJvars, ok Vigíuss, fö«ur Astriííar, móSur Vigagli'uns. Dóttir Eiríks á OfrustöÖ- vim var Astriðr, móiJir Olafs konúngs Tryggvasonar. Dóttir Böðvars var Olöf, móöir Gi^urar ens hvita, b'. v. E. .3P. 1-2K. . Landnámabók.^ 133 börn voru f)au |)orvaldr, faðir Döllu, móður Gizurar biskups, ók AuÖunq, faðir Asgeirs, föður Auðunnar, föður Egils, er átti Úlfheiði, dóttur Eyjólfs Guðmundaisonar, ok var þeirra son Ey- jólfr, er veginn var á alþíngi, faðir Orms, kap- elláns' J)orláks biskups ens helga. Annar son Auðunnar skökuls var Eysteinn, faðir þorsteins, íöður Helga, föður |)órorms^, föður Odds, föður Hallbjarnar, föður Sigvats prests. Dóttir Asgeirs at Asgeirsá var J^orbjörg bæjarbót'. -,]} Ormr hét maðr, er nam Ormsdal, ok bjó J)ar; -hann var faðir- Odds, föður þórodds"^, íöður -Helga^, [föður Harra^, föður Jóru, móður J>ór- .dísar, móður Tanna, [föður Skapta"^. 2. Ketill raumr"^ hét hersir ágætr í Raums- dal í' Koregi, [hann var son Orms, skeljamola Hrossbjarnarsonar, [Raumssonar, Jötunbjarnar- - sonar** norðan or Noregi'. Ketill attl Mjöir°, dóttur Anar bogsveigis; J)orsteinn hét son þeirraj hann vo á skóginum tíl Upplanda, af eggjun föður síns, Jökul, son Inginmndar jarls af Gautlandi"j JökuU gaf honum líf; síðan fékk |)orsteinn |)órdísar, systur hans; þeirra son var Ingimundr hinn gamli, hann var fæddr i Hefni [með þór.i, föður Gríms ok Hrómundar'^ Heiðr völva spáði þeim Öllum at byggja á því landi, er þá var , úfundit vestr í haf^ Ingimundr'"^ ^) capalíns, hin. ^) í'órarins, E, G, H^ Sk. ^) bekkjai-- bót, B. 4) porvalds, C. 5) Háreks, E. ^) þannig A, B, C; Hnka, hin ; frá báivm [ v. i E. ') J>rynir, B. *) frá si&ara [ V. i E. 'J) frá fyrra [ v. i C. i°) Moldii, C. ^') ok Vigdisar, 6. v. C, Sk. /*) á Hálogalandi nieð Ingjaldi, föíinr }>ein-a Gríms hins Imta Háleyska , ok Hrómundar i f'verár- ilið, E. »3>j ingimundí þótti þat reittiinál, ok, 6. v. E. 134 Landnámabók. 3 P. 2 K. kveðst við þvi skyldu gera ; völvan éagði J)at eigi mundu mega, ok kvað "þat til }arteigna, at þá mundi lutr horfinn pr pússi hans, ok kvað hann J)á mundu finna, er hann græfi fur öndvegissúl- um sínum á landinu. Ingimundr var víkíngr mikill, ok herjaði í Vestrvíkíng jafnanj Sæm- undr hét félagi hans Suðreyskr. |)elr kvámu or hernaði í þann tímá er Haraldr konúngr gekk til lands (í Noregi), ok lagði til orrustu í Hafrs- firði vlð þá J)óri hakláng. Íngimundr vildi Veita konúngi, en Sæmundr eigi, ok skildi þar* félag þeirra. Eptir orrustuna gipti Haraldr kon- ungr Ingimundí Vigdísi, dóttur J)óris jarls þeg- jandaj þau Jörundr háls voru friUubörn hans. Ingimundr undi hvörgi,- því fýsti Haraldr kon- úngr hann at leita forlaga sinna til Islandsj en Ingimundr lézt þat eigi ætlat hafa, en þó sendi hann þá Finna tvo í hamförum til Islands eptir hlut sinum, þat var Freyr, okgjörr af silfri. Finn- arnir kvámu aptr, ok höfÖu fundit lutinn, ok náð eigi, vísuðu þeir Ingimundi til í dal einum millura- holti tveggja^, ok sögðu honum allt landsleg, hversu háttat var, þar er hann skyldi byggja. Eptir þat byrjar Ingimundr för sína til Islands, ok nieð honunl- Jörundr háls^, mágr hans, ok Eyvindr sörkvir, ok Asmundr, ok"*" Hvati, vinir hans, ok þrælar hans: Friðmundr ok Böðvarr, J)órir refskegg^ ok Ulfkell. þeir tóku Gríms- árós'^ fur sunnan land^, ok voru allir um vetr- ') J)at, E. 2) þriggja, C. ^) Hallsson , E eptir Landn. *) hinn, C. 5) rofskegg, C. ^) v. i B^r "^) hann kvám skipi sinu í LeyruvQg, 6. v. E eptir Landn. 3P. 2-3K. Landnámabók. 135 ínn á Hvanneyrí með Gríml, fóstbróður Ingi- mandar; en um vorit* fóru þeir norðr um heiðar. pe'ic kvámu i íjörð þann, er {>eir fundu hrúta tvo, þat kölluðu þeir Hrútafjörðj síðan fóru þeir norðr um héruð, ok gáfu víða örnefni. [Hann var um vetr í Víðidal í IngimundarholtL^; J>eir sáu þaðan fjöll snælaus í landsuðr', ok fóru Jjángat um vorit; þar kendi Ingimundr lönd J>au, er honum var tilvísat; [þórdís, dóttir hans, var alin í þórdísarholti"*. Ingimundr nam Vatns- dal allan upp frá Helgavatni [ok Urðarvatni^ fur austan^; hann bjó at Hofi^, ok fann hkit sinn, þá er hann gróf fur öndvegissúlum sínum. |)or- steinn var son þeirra Vigdísar, ok Jökull, ok J)órir hafrsj>jó, ok Högni. Smiðr hét ambáttar son ok Ingimundar, en dætr hans Jórunn ok J)órdís. 3. Jörundr háls^ nam út frá Urðarvatni til Mógilslækjar , ok bjó at Grund undir Jörundar- felli; hans son var Már á Mársstöðum^. [Hvati nam út frá Mógilslæk til Giljár, ok-bjó á Hvata^ stöðum'". Asmundr nam út frá Helgavatni uni þíngeyrasveit, ok bjó undir Gnúpi. Friðmundr nam Forsæludal. Eyvindr sörkvir nam Blöndu- ") fór hatin at leita sfer bvístaðar |)ess , er honiim var tilvísat, b. V. R, -) At vetri kom Ingimundr i dal þann , er var viði vaxiiin, ok kallaði þat Viðidal, pk var þar annann vctr, ok gjörði ser J)ar skála, er nú heitir Ingimmidarholt, i slaif þess frá [ E. ^) er J)ar var hrift mikil, 6. v. E. *) en er Jjan komu at Vatnsenda, þá var Vigdis léttari at mey, er í'ór- dis var nefnd, ok heitir J>ar í>órdisarholt siiSan, í sta& þess frá l E. '5) Eiðarvatn, G. *) en í'ormóðslækr fellr or vatninu ~i einn foss, lækr fellr austan i Urðarvatn , i sta& þess frá [, E. "^) ok reisti þar hof hundraö fóta, lángt, b. v. E. **) V. i B ; son póris þegjanda jarls, mágr Ingimimdar, b. v. E. '^) faðir Hölln, m. Vigdisar, m. Sveinbjanuir , f. t'orsteins, f, Bótólfs, f. þórdisar, m. Helgu, m. þóröar, f. Markúss á Mel- um, b. V. E, 1°) frá [ v. i C. 136 Landnámabók. 3P. 34 K* dalj hans son yar Hermundr, ok Hrómundr enn halti. Ingimundr fann á vatni einu beru ok húna tvo hvíta með henni, þat kallaði hann Húna- yatn ^ eptir þat fór Ingimundr utan, ok gaf Har- aldi konúngi dýrin, eigi höfðu menn í Nqregi fyrr sét hvítabjörn j þá gaf Haraldr konúngr Ingi- mundi [skipit Stíganda ' með viðarfarmi, ok sigldi hann tveim skipum til Islands , ok sigldi f ur norðan vestr um Skaga fyrstr manna, ok hélt upp í Hiinavatn; þar heitir nú Stígandahróf hjá Jííngeyrum^. Eptir þat var Hrafn Austmaðr með Ingimundi, ok hafði sverð gottj þat bar hann í hof j fwí tók Ingimundr þat af honum. Hall- ormr ok J)órormr, bræðr, kyámu út, ok voru með Ingimundi; þá fékk Plallormr^ J)órdísar, dóttur £hans, ok fylgdi henni heiman Kornsárland,'^; peirra son var J)orgrímr Kornsárgoði^. |)ór- ormr bjó í J)órormstúngu. Ingimundi hurfu svín tíu, ok fundust annat haustit í Svínadal, ok voru J)á saman hundrað svínaj göltr hét Beigaðr, hann Ijóp á Svínavatn, ok svam þartil er afgengu klaufirnarj hann sprakk á Beigaðarhvoli'^. 4. Hrolleifr hinn mikh ok Ljót, móðir hans, kvámu lit i Borgarfirðij |)au fóru norðr uín sveit- *) skip , B. -) liann gaf öll örnefni þaT i nánd , sem nú eni, 6. v. E. 3) í>órarmr, //, /, SL *) Karnsárland, B, C ; Ingimundar, sem fyrr var sagt, i stait þess frá [ K . ^) Karnsárgotíi , B, C, E; faöir porkels kröflu. Jórunni átti Asgeirr æmkollr; jþeirra dóttir var forbjörg bekkjarbót, þorkell kraíla var faðir Arnórs, fööur PvagneiÖar, móður Ornis, fööur íiorleiks, föður porleifs bciskalda, föður Álfheiðar, móður ÍJorláks prests ok Ketils-, fööur Helgu, er Snorri átti Markús- Son ,' 6. V. E. '^) Sauðadalr er fyrir austan Vatnsdal, ok Jjar liggr Svinavatn ok Beigaðarhóll, b. v. E eptir Landn., og cnnfrcmr sjálf þessu: /pórólSr heljarskinn nam Forsæludal, ok gjöröi virki far sem niættust Fri«mundárá ok Vatn^dalsá; hanu blótaði niönnum. «r> 3P. 4K. Landnámabók. 137 ir, ok fengu engan ráðstafa, áðr "þau kvámu í Skagafjörð til Sæmundarj Hrolleifr var son Arn- alds, bróður* Sæmundarj því vísaði hann þeim nprðr á Höfðaströnd til |)órðar, en hann fekk honum land í Hrolleifsdal , ok bjó hann þar. Hrolleifr fifldi^ Hroðnýju, dóttur Una orUna- dal'; Oddr Unason sat fur honum, ok vo Ljót, systrúng hans, en særði hann á fæti, þvíat kyrtil hans bitu eigi járn. Hrolleifr vo Odd ok tvo menn aðra, en tveirkomust undan. Furþat gerðiHöfða- J)órðr þau héraðssek , svá vítt sem [vatnföll deildu til sjófar í Skagafirði''". pi sendi Sæm- undr HroUeif tii Ingimundar ens gamlaj Ingi- mundr setti hann niðr í Oddsás gegnt Hofí; hann átti veiði í Vatnsdalsá á við Inglmund, ok skyldi hann gánga or á fur Hofsmönnum, en^hann vil.di eigi or gánga fur sonum Ingimundar, ok börðust þeir um ána. J)á var sagt Ingimundi, ok var hann |>á blindr, ok lét hann smalasvein leiðaundir sér hestinn á ána miJlim þeirraj Hroll- eifr skaut spjóti gegnum hann; [þeir fóru þá heim^. Ingimundr sendi sveininn at segja Hroll- eifi, en hann var dauðr í öndvegi þá ersynir hans kvámu heim. Hrolleifr sagði móður sinnij him kvað þá reyna mundu hvárt meira mætti, gipta Ingimundarsona , eða kunno§ta hennar, ok bað hann þá fyrst í brott fara. J)orsteinn skyldi reyna^ eptir Hrolleifi, ok hafa kostgrip af aríi; eigi settust þeir í öndvegi"' föður síns. Ingi- mundarsynir fóru norðr til Geirmuhdar®, ok (gaf) "») bróöir, G, I, Sk. ^) fylgdi, Sk. ^) Una«sdal, C. *) vötii féllii til SkagafjarSar, C ^) liann fór [>á heim , ok lét eigi á merkja, H á spáz. ^) reiiua, Sk. "^) hásæti, B. *) i>«- luuudar, C, //, Sk, 138 Landnámabók. 3P. 4K. })orstemn honum sextígi silfrs til, at hann skyti Hrolleífi á brottj {)eir röktu spor hans norðan* um hálsa til Vatnsdals. j^orsteinn sendi húskarl sinn í As á njósn j hann kvað kveðnar tólf vísur áðr til dura var gengit,' ok sá fatahrúgu á brönd- um, ok kom undan rautt klæði; J)orsteinn kvað þat verit hafa Hrolleif : ok mun Ljót hafa blótat til lánglífis honum. |)eir fóru í As, ok vildi J)orsteinn sitja yfir dyrum, ok náði pvi eigi fur Jökli, þvíat hann vildi þar vera. Maðr gekk út ok sást um; |>á leiddi annar Hrolleif eptir sér. Jökull brást við, ok feldi ofan skíðahlaða, en gat pó kastat kefli til bræðra sinna; hann réð á HroUeif, ok ultu þeir báðir ofan fur brekkuna, ok varð Jökull efri; {)á kom J)orsteinn at, ok neyttu þeir þá vápna. J)á var Ljót ut komin, ok gekk öfug, hún hafði höfuðit milli fóta sér, en klæðin á baki sér. Jökull hjó höfuð af Hrolleifi, ok rak í andlit Ljótu ; þá kvaðst hún ofsein vorðit hafa : nú mundi umsnúast jörðin fur sjónum mín- um, en per munduð allir ærzt hafa. Eptir |)at kaus "þorsteinn Hofs-Iand, en JökuII hafði sverðit, ok bjó í Túngu. |)órir hafði goðorð, ok bjó at Undirfelli^, ok gekk berserksgáng. Högni hafði Stíganda, ok var farmaðr. Smiðr bjó á Smiðs- stöðum. J)orsteinn átti J)uríði^ gyðju, dóttur Sölmundar í Asbjarnarnesi ; þéirra son var Ing- ólfr hinn fagri ok Guðbrandr. Jökull var son Bárðar Jökulssonar, er Olafr konúngr hinn helgi lét drepa;<|)at sagði JökuII stigamaðr, at lengi *) nor8r, Sk. *) þannig Sk} Undunfelli, J5, C; Undins felli, A og hin. ^) fórdisi, E. 3P. 4K. Landnámabók. 139 - mundu glápvíg * haldast í ætt þeírrí. [þorgrímr Kornsárgoði var faðir J)orkels kröflu^. *) glæpvíg, E. *) frá [ v. i B, en É hefír i staú' þess þat fylgjanda : forgrímr bjó á Hjallalandi. |>eir synir Ingimund- ar ok Jörundarsynir böröust um Hjallaland , ok fell J)ar Högni, ok leysíngi f'orsteins, en úr Márs liíSi dótturson Jör- undar ok fímm menn áí5rir; Jökull hjó J'orgrím á þjó, ok flýiJu á braut. Már galdt áttatigi silfrs, ok hafði Hjalla. í'eir I>orsteinn ok Jökull drápu f'órólf heljarskinn ok tvo menn aðra. í'órólfr sleggja bjó á Sleggjustöðum upp frá Helgavatni ; liann elti á kaf Hallvarif Austniaim f'orsteins í fen fyri J>eim bræÖrum, ok banaði J)eim báðum. Bergr inn rakki (var) systur- son FinuÍjoga^ hins rainma frá Borg ; f'orgrímr fékk dóttur SkiíJa af SkiíSastöHum i Vatnsdal; þar sló Jökull Berg með sveríJs- hjöltum at brútJlaupi ; fyri j^vi skyldi í'orsteinn gjinga undir Íarðarmen þrjú á Húnavatns^ingi , ok vildi eigi ;^ J)á skoraiJi Finnbogi ú í'orstein til hólmgaungu, en Bergr á Jökul, Faxk- Brandr bjó fyrir ofan Hóla, hann fór til hólms meö J)eim porsteini i Viíidalsey; {)ar reisti JökuU nití Finnboga. Gró ok í'órey kvámu út ; Gró bjó á Gróustöðum hjá Hofi ; í'órey bjó i Vestrhópi at í'óreyjargnúpi; |)á gjörííi Gró haustboð í'or- steini ok J)eim bræðrum ; porstein dreynidi þrisvar, at hann skyldi ^igi fara ; þá hleypti Gró skriöu á |)á menu alla , er J)ar voru, af fjölkyngi. f'á hét f'orsteinn á þann, sem sólina skapaði', at berserkjagángr hyrfi af í'óri, at hajin fæddi upp í'orkel kröflu frá Karnsá, ok komst svá at goðorÖi. Ingólfr orti um Valgerði Ottarsdóttur mansaungsdrápu; J)á sótti Ottarr Ingólf, ok ónýttist |>at; ]>á andaðist fórir, en Ottarr réðst á braut. Guðbrandr bjó á GuðbraudsstötJum. t'órir varð sekr um konu; hann var flugumaðr til Ingólfs, at ráöi Ottars ; hann Ijóp til Guðbrands, en Guðbrandr vá hann; þá vildu þeir gjöra til Ottars, ok náöu ei ; Ottarr galdt fimm hundruÖ silfrs ; en Svartr kom út á Myndakseyri úr SuiJreyjum brotnu skipi ; hann var flugumaðr; hestar voru i dýngju; Ingólfr varaðist ; GuiJbrandi (vann hann bana) meðal sels ok vetrar- húsa , {)ar lá ok Svartr eptir á Svartsmýri; {)á^ galdt Ottarr J)rjú hmidruiJ silfrs. fá fékk íngólfr Hildar Olafsdóttur frá Haukagili. Ingój.fr vá tvo menn i einu höggi af Hellismönn- um i seli i Miklagili, ok vá þrjá menu aðra ; þar féll föru- nautr hans , en hann varð sárr mjök, ok dó litlu siðar, " í'orgils gjallandi bjó at Svinavatni, er út kvám meíS AuiJunni skökli; hans synir voru þeir Digrormr, er vógu Skarphéðin Vefreðarson á VatnsskartJi', ok forkell ; Glæðir var bróðurson hans , en systurson Guðmundar ens rika. f'orkell vá í'orkel 'frá Helgavatni á manna fundi at Karnsá, ellifu vetra gamall ; siiJan fór í'orkell utan , ok var með SiguríJÍ HlöÖverssýni, f'orkell f'orgilsson fékk Hildar, dóttur í'órorms frá f'órorms- túngu; at {>vi brúðlaupi vá iþorkell Glæði; Hildr Hermundar- dóttir Eyvindarsonar fylgdi honum; hann falst í Kröfluhelli 140 Landnámabók. 3P. 5K. 6. /Ejvxtidt audkúla hét ma^r, hann nam Svínadal, lok bjó, ;á AuðkúlustöÖum'j [en |)or- gils giallandi bjó at Svínavatm', er útkom með Auðunni sköklij hans synir voru |>eir Digrormr, er vógu Skarphéðin Veíreiðarson í Vatnsskarði^. J^orbjörn kolkanhét maðr j hann nam Kolku niýrar, ok bjó þar meðan hann litói. [Eyvindr sörkvir nam Blöndudal; hans son var Hrómundr enn halti, er vo Högna Ingimund- arson, þá er þeir Már ok Ingimundarsynir iJörð- iist um Deildarhjalla , því var hann giörr or Norðlendínga fjórðúngi; hans synir voru {>eir Jjorbjörn ok Hásteinn, er börðust við Slettu- Helga í Hrútafirði. Annar son Eyvindar sörkvis \'"ar Hermundr, faðir Hildar, er átti Avaldi Ing- jaldsson; þeirra börn voru þau Kolfinna, er átti Grís Semíngsson,.ok Brandr, er vo Galta Ott- arsson á Húnavatnsþíngi fur níð Hallfreðar'. Ævarr"^ hét maðr, son Ketils helluflaga, ok J)uríðar% dóttur Haralds konúngs gullskeggs or iindir forsi i Vatnsdalsá. fórJis spákona rfel5 rátí til, at í'or- kell skyldi Ijósta sprota "hennar i höfuíJ Giiíímundi at dóini, er Hegnöíír liét, ok mnndi hann ]>á ekki at n^æla, en. tóku- tvö hnndriiíS silfrs. í'á tók í'orkell viö Hofs-landi ok goiíorSi, ok liaf'Si meíían hann lifði; hann fekk Vigdísar, dóttnr Olafs frá Hankagili. I pann tima kom út Friörekr hisknp meíí f'orvaldi Ko'hránssyni, ok var at Giljá meÖ Jjeim Ormi KoSráns- syni, feíígnm. Biskup var at hausthoöi at Olafs, ok vigSi hiskup þar elda ; {)ar voru ok herserkir tveir, ok hét Haukr livorutveggi ; ])cir váSu eldinn, ok brunnu bá-Öir, ok heitir })ar síðan Haukagil. "pá tók þorkell skírn ok allir Vatnsdælar; hann lct kyrkju gjöra at Hofi, ok veitti Jiar gröft öllum þing- mönnum sinum. Skeggj-Avaldr bjó at Eyju, ok átti HildiHermundardóttur^ J)eirra dóttir*var Kolfinna , or átti Grimr Semíngsson; Her- inundr vá Galta á leiS fyri niö HallfreSar. ') RauÖkúhistöÖum, C\ -) frá [ v. i K. 3) Innihuld ÍícsH frá[ cr á $]}áz. i E. *) Evarr, //, l, Sk; alslaJar. *) 'órdisar, A-J. 3P. '5K. LandnámabókJ 141 Sogni. Synir Ævars voru þeír Vefreiðr% skír- getinn, Karli, pprh]ötn strúgr^, ok þórðr mikilL Ævarr fór til Islands or víkíngu, ok synir hans J>essir latingetnii, en Vefreiðr var eptir í víkíngu; nieð honum fór-'út Gunnsteinn, frændi hans, ok Auðólfr ok Gautr. Ævarr kom skipi sínu í Blönduós; þávoru numinlönd furvestan Blöndu. Ævarr fór upp með Blöndu at leita sér landa, ok kom þar, sem heita JVEóbergsbrekkur^ þat setti hann niðr staung háfa, ok kvaðst |>ar taka \'efreiði, syni sínum, bústað; síðan nam 'harm Lángadal alian upp {)aðan % ok sváþarfur norðau hálsj þar skipti hann löndum með skipverjum sínum. Ævarr bjó'*' í. Ævarsskarði. Vefreiðr kom lít síðar í Gaunguskarðsárósi, ok gekknorð- an^ til föður síns, ok kendi Ævarr hann eigi; jþeir glímdu, svá at uppgengu stokkar allir í hús- inu, áðr Vefreiðr sagði til sín; hann gerði bú at Móbergi, sem ætlat var, en þorbjörn striígr at Strúgsstöðum , en Gunnsteinn at Gunnsteinsstöð- ura, Karli á Karlastöðum, þórðr á Mikilsstöð- um, Auðólfr á AuðólfsstöÖum 5 Gautr bygði Gautsdal, hann var einhendr. þeir Eyvindr sörk- vir fóru sér sjálfir, ok vildu eigi lifa eptir Ingi- mund hinn gamla. Haukr bjó þar, sem Hauks- staðir'^ heita. Vefreiðr átti Gunnhildi, dóttur Eiríks or Goðdölum , sy stur Hólmgaungustarra ; Jjeirra synir voru þeir Ulfhéðinn, er þeir J)jóst- ólfr [ok þrjótólfr"' vógu við Grindalæk, ok Skarp- ») Vefteyr, B. *) gtigr, G, II, I; strjúgr, Sk , ahta&ar. ') fyrir austaa Blöndxi ofan til Ævarsskai-Ös , b. v. E. •*) dó, C. 5) „orÖT, Sk. 6) Hauksgrafir, B. ?) Jrdttólfr, C; v.iB. 142 Landnámabók. 3P. 5.6K. heðinn, er J)eír Digrormr vógu í Vatnsskarði, ok Húnrauðr, faðir Márs, föður Hafliða'. Holti^ hét maðr', er nam Lángadal ofan frá Móbergi, ok bjó á Holtastöðum j hann var faðir Israuðar, föður Isleifs, föður|)orvalds, föður "þór- arins hins spaka"*. Dóttir ^orvalds var |)órdís, er átti Haldórr, sonr Snorra goðaj þeirra dætr voru þær |)orkatla, er átti Guðlögr |)orfinnsson í Straumfirðij þaðan eru Sturlúngar konmir ok Oddaverjar; önnur var Guðrún, er átti Kjartan Asgeirsson or Vatnsfirðij þeirra börn |)orvaldr, ok Ingiríðr, er Guðlögr prestr átti^. Hólmgaungu-Máni hét maðr, er nam Skaga- strönd fur vestan inn til Fossár, en fur austah til Mánaþúfu, ok bjó í Mánavík ; hans dóttur átti J)orbrandr í Dölum, faðir Máiia , föður Kálfs skálds. 6. Eylífr örn hét maðr, son Atla Skíða- sonar ens gamla, Bárðarsonar [í AP. Eylífr nam land inn frá Mánaþúfu til Gaunguskarðsár , ok Laxárdal, ok bjó þar j hann átti J)órlaugu, dóttur Sæmundar or Hiíð^j þeirra synir voru þeir Söl- •) Haldóra hét dóttir Húnrauííar , móbir Vigdísar, móSur Ulfhéðins, fööur Rafns , föður Hallberu, móöur Valdisar, mófJur Snorra , fööur Hallberu, er átti Markús fórííarson á Melum, b. v. E. *) Galti , E á spáz. eptir Landn. ^) son/ Israiiðar , b. v. E. *) ráðgjafa VíeabarÖa, b. v. A, E á spdz. ^) Fóstólfr ok pjóstólfr bjuggu i EngihhS i Lángadal; J)eir tóku viö sekum manni , |>eim er forgrimr hét ; ^ann vógu ])eir HúnrauiJr ok porólfr leikgofti á Kili. Eptir þat vógu J)eir Fóstólfr ok l'jóstólfr UlfheíSin, bróöur Húnrauðar , hjá Grindala^k, J)eir bjuggu J)á i Holti ; en Finnr Jörundsson á BreiííabólstaÖ í Vestrhópi , frærjdj Fóstólfs , barg |)eim, en forkell krafla kom þeijn utan. Úlfhéííinn leyndi sári sinu, ok ba8 eigi til hefnda at leita , kvaÖ engum þat aixiJit mundi veröa. Siðan vógu þeir Fóstólfr austr í Noregi Skúni, leysíngja HúnrauÖar, vellaut5igan at fé , en sendu allt féit út HúnrauiSi, ok ^á sættust jjeir heilum sættum, b. v. E. *) jarls, E. ■^) Sæmundarhlíö', E. 3P. 6K. Lariíkáiiiabók. ^ i43 mundr, faðír Guðmundar, föður VígabarÖa ok bræ'ö'ra hans; annar var Atli hinn rammi, er átti Herdísi, dóttur |)órðar frá Höfða^ þeirra börn voru þau J)órlaug , er átti Guðmundr hinn ríki', ok J)órarinn, er átti Höllu, dóttur Jör- «ndar háls j þeirra son var Styrbjörn, er átti Yng- vildi, dóttur Steinröðar Héðinssonsr frá Héðins- höfða; þeirra dóttir Arndís, er átti Hamall J)or- móðarson, |)orkelssonar mána. Son Eylífs arnar var Koðrán at Giljá^, faðir þorvalds víðförla, ok |)jóðólfr goði at Hofi á Skagaströnd, ok Eysteinn, faðir þorvalds tinteins, [ok þorsteins Heiðmennr íngs, ok Arnar í Fljótum^ Sæmundr enn Suðreyski, félagi Ingimundar ens gamla, sem ritat er, hann kom skipi sínu í Gaunguskarðsárós. Sæmundr nam Sæmundar- hlíð alla tll Vatnsskarðs fur ofan Sæmundarlæk, ok bjó á Sæmundarstöðum^; hans son var Geir- mundr, er þar bjó síðan. Dóttir Sæmundar var Reginleif, er átti þóroddr*^ hjálmi:; þeirra dóttir Hallbera, móðir Guðmundar ens ríka, föður Eyjólfs, föður þóreyjar'^, raóður Sæmundar ens fróða"'. Arnaldr hét annar son Sæmimdar, faðir Rjúpu, er átti þorgeirr, son þórðar frá Höfða} þeirra son var Haldórr frá Hofi. Skefill hét maðr, er skipi sínu kom í Gaungu- skarðsárós á hinni sömu viku ok Sæmundr; en meðan Sæmundr fór eldi nm landnám sitt, þá ^) faftir Eyjólfs halta, föður í'orsteins, föSiir GiiÖmuiidar gás, fÖður Eyjólfs, föíur GuÖlaugar, móður Ketils prests, fööul: Helgu, er átti Snorri Markússou á Melum, b. v. E. *) Gili, Sk. 3) j-rá [ V. i C. ^*) Geirmundarstöííum , C, E. ^) pór- ólfr, //. 6) f>omýjar, /, Sk. "^) föíur Lopt», fööur Jóns í~ Odda, b. V. E. 144 . Landnámabók. 3P. 6-7K. nam Skefill land allt fur utan Sandá'; hann tók þat af landnámi Sæmundar at ólofi hans , ok lét Sæmnndr |>at svá búit vera. Alfljótr hét maðr, hann nam Lángaholt allt fur neðan Sæmundarlæk. ; ]þorkell víngnir'^ [Adason, Skíðasonar' hins gamkj hann nam land um Vatnsskarð allt, ok Svart- •árdalj hans>sbn var •Arnmóðr'^ hinn skjálgi, faðir Galta, föður{)orgeirs, [föður Styrmis, fðður Halls, föÖur Kolfinnu^. , Alfgeirr he t maðr, er nam larid um Alfgeirsvöllu okí upp til Mæiifellsár, ok b}ó at Alfgeirsvöllum. |)órviðr hét maðr, sá ei: lánd nam upp frá Mælifellsá til Giljár. ': Hrosskell hét maðr, er nam Svartárdal allan, ok Yrarfells-lönd öU með ráði EirikS;, hann nam ofan til Gilhaga, ok' b]ó at Yrarfellij hann átti þræl |)ann, er Hiræ'rekr'^ hét; hann sendi hann upp eptir Mællfellsdal í- landaleitan suÖr áfjöin; 'hann kom til gils þess, er suðr verðr frá Mæli- fellsdaH, ok nú heitir HræreksgiF; |)ar setti hann tiiðr slaf nýbirktan"^, er |)eir kölluðu landkönn- 'Ut, ok eptir þat hvarf hann aptr heim. .; > 7. Vekeir^ het maðr hinn hamrammi, er land nam ofan frá Giljá til Mælifellsár, ok bió at Mæli- felli, hahn spurði ferð Hræreksj J)á fór hann litlu í) Saiiðá, n,C, E,JI. ^) vignir, B, /. 3) son SkíÖa, /r« [ B. ■*) Ai-iúmóÖr, Jíf ÁrmóÖr, H , J, Sk. *) föiur Kolfinnn, nióíur Döllu, nióöur Giziirar biskups. JJorgeirr var ok fuftir Stjrniis, föhur Halls, fööur Kolfínmi, móbur Hallbcru, móöur Halls, fööur þuriíJar, móöur Hallbeiu, er átti Markiís Í>órí5ar- son á Meluni, i staiy þess frá [ F/. ^) PvoiJi'ekr, Ji ; HræiSrekr, C. 7) Kjöi, C. «) Mælifelli, B. ^) Ro«reksgil, B. »°) |)ribrydckln , ^A". ") Ketill, B. 3P. 7K. Landnámabók. 145 síðar siiðr á fjöll í landaleltan ; hann kom til hauga þeirra, er nú heita Vekelshaugar, hann skaut millum haugannaj hann hvarf þaðan aptr. En er þetta spurði Eiríkr í Goðdölum , sendi hann J)ræl sinn suðr á fjöU, er hét Raunguðr, fór hann enn í landaleitan , ok kom suðr til Blöndukvísla, ok fór síðan upp með á þeirri, er fellr fur vestan Vínverjadar, ok vestr á hraunit milli Reykja- vallar ok Kjalar, ok kom þar á manns spor, ok skildi, at þau lágu sunnan atj hann hlóð þar vörðu' þá, er nú heitir Rángaðarvarða ; þaðan fór hann aptr, ok gaf Eiríkr honum frelsi fur ferð sína, ok þaðan af tókust upp ferðir um fjallit millum SunnlendíngafjórðLmgs ok Norðlendínga. Eiríkr hét maðr ágætr, hann fór af Noregi til Islands^ hann var son Hróalds^ Geirmundar-" sonar, Eiríkssonar örðigskeggja. Eiríkr nam land frá Gilá^ umGoðdali alla ok ofan tilNorðrár, hann bjó at Hofi í Goðdölumj hann átti þuríði, dóttur þórðar skeggja, systur Helgu, er Ketil- björn hinn gamli átti at Mosfelli. Börn þeirra Eiríks voru þau þorkell ok Hróaldr, • þorgeirr ok Hólmgaungustarri'*', ok Gunnildr, þorgeirr Eiríksson átti Yngvildi þorgeirsdóttur; þeirra dóttir Rannveig, er átti Bjarni Broddhelgason. [Gunnildi Eiríksdóttur átti Vefreiðr Evarsson^. Kráku-Hreiðarr hét niaðr, son Ofeigs lafskeggs% Yxnaþórissonar ; þeir feðgar sigldu til Islands j en er þeir kvámu í landssýn gekk Hreiðarr til siglu, *) Hvínverjadal, H, Sk, alsta&ar ; Húnverjadal, / ahta&ar. *) Haralds, J-J. ^) Giljá, E, Sk. '^) Hóluagaiingiisteinn , /. 5) /rá [ V. í C. 6) lafskess, B. Islendínga Sögur, 1 bindi, 10 14 ö ^ Landnámabók. 3F. 7-8 K. ok sagðist eígí mundu kasta öndvegissólum sínum fur borð, kveðst þat þykkja ómerkiligt at gjöra ráð sitt eptir því, kveðst heldr mun^u heita á J)ór, at hann vísaði honum til landa, ok sagðist J)ar mundu berjast til landa, ef áðr væri númit; en hann kom í Skagafjörð, ok sigldi upp á Borg- arsand til brots. Hávarðr hegri kom til hans, ok bauð honum til sín, ok þar var hann um vetrinn í Hegranesi. Um vorit spurði Hávarðrj hvat hann vildi ráða sinna; en hann kveðst ætla at berjast við Sæmund [Suðreyska í. Sæmundar- hlíð' til landa; en Hávarðr latti, ok kvað þat illa gefizt hafa, bað hann fara á fund Eiríks í Goðdöl- um, ok taka ráð af honum : [því hann er vitrastr maðr í héraði þessu^. Hreiðarr gerði svá; en er hann fann Eirík, latti hann þessa ófriðar, ok kvað þat óhendt^, at menn deildi, meðan svá væri mannfátt á landinu, kveðst heldr vilja gefa honum tiinguna alla niðr frá Skáiamýri, ok kvað, J)ór hafa þángat vísat honum, ok þar hafa horft á stafn hans, þá er hann sigldi á Borgarsand, [kvað honum ærit þat landnám ok hans sonum''"* þenna kost þekktist Hreiðarr, ok bjó á Steins- stöðum ; hann kaus at deyja £ Mælifell ; hans son var Ofeigr þunnskeggr, faðir Bjarnar, föður Túngu - Steins. 8. Onundr vís hét maðr, er land nam upp frá Merkigili enn eystra dal allt fur austan; en þá er Eiríkr vildi tilfara at nema land um dal- inn allan allt fur vestan, þá feldi Onundr blót- spón til, at hann skyldi verða vís, hvenær Eiríkr ^) 6. V. Sk; V. i A óg hin. *) frá [ «. í C. "^) ólieyrt, 3P. 8K. Landpámabók. 147 mundi tilfara at nema dalinn, ok varð þá Önundr skjótari, ok skaut með tundrör yfir ána, ok helgaði sér svá. landit fur vestan, ok bjó millum á. Kári hét maðr, er nam land á millum Norðr- ár ok Merkigils, ok bjó i Flatatúnguj hann var kallaðr Túngu-Kárij frá honum eru Silfrstæð- íngar komnir. þorbrandr aurrekr' nam upp frá Bólstaðará, Silfrastaðahlíð alla, ok Norðrárdal allan fur norð- an, ok bjó á |)orbrandsstöðum , ok lét þar gera eldhús svá mikit, at allir þeir menn, er þeim megin fóru um dalinn, skyldu þar bera klyfjar í gegnum, ok vera öllum matr heimill; við hann er kend Orreksheiði^ upp frá Haukustöð- um j hann var hinn göfgasti maðr ok enn kynstærsli. Maðr hét Hjálmólfr, er land nam ofan um Blönduhlíð; hans son var J>orgrímr kuggi, faðir Odds í Axlarhaga, föður Selakálfsj þaðan eru Axlhægíngar komnir. þórir^ dúfunef var leysíngi Yxnaþóris, hann kom skipi sínu í Gaunguskarðsárós 5 þá var byggt hérað allt fur vestauj hann fór norðr yfir Jök- ulsá at Landbroti, ok nám land á milli Glóða- feykisár ok Djúpár, ok bjó á Flugumýri. I þann tíma kom úl skip í Kolbeirtsárósi, hlaðit kvikfé, en þeim hvarf í Brymnesskógum únghryssi eitt, en þórir dúfunef keypti vonina, ok fannj J>at var allra hrossa skjótast, ok hét Fluga. Örn hét maðr, hann fór landshorna á millum, hann var fjölkunnigrj hann sat fur þóri í Vínverjadal, er ») aiirrek, JB,- otrekr, C. *) Eireksheiír, B, C. ^) pórör, C. 148 ' Landnámabók. 3P. 8-9 IC hann skyldi fara su^'r iim Kjöl , ok veðjaði við |)óri, hvors |)eirra hross mundi vera skjótara, |>víat hann átti allgóðan hest, ok lagði hvorr Jjeirra við hundrað silfrs* J)eir riðu báðir suðr nm Kjöl, jDartil er þeir komu á skeið J)at, er síðan er kallat Diífunefsskpiðí en eigi varð minní skjótleiksmunr hrossa, enn J)órir kom á móti Erni á miðju skeiði. Orn undi svá illa við fé- lát sitt, at. hann vildi eigi lifa, ok for upp undir fjálht, er nú heitir Arnarfell, ok týndi sér J)ar öjálfr^ en Fluga stóð J)ar eptir, J)víat hún var mjök móð. En er J)órir fór af J>íngi, fann hann hest föxóttan grán hjá Flugu, við þeim hafði hún fengit^ undan þeim ' var alinn Eiðfaxi, er utan var færðr, ok varð sjö manna bani við Mjörs' á einnm degi, ok lézt hann J)ar sjálfr. Fluga týndist í feni á Fiugumýri. Kollsveinn hinn rammi hét rnaðr, ér land nam milkim þv'erár ok Gljiifrár, ok bjó á Koll- sveinsstöðum upp frá þveráj hann hafði blót á Hofstöðum. 9. Gunnólfr'* hét maðr, er nam land miU- um J)verár ok Glóðafeykisár, ok bjó í Hvammi. Gormr hét hersÍK ágætr í Sví J)jóð, hann átti J)óru, dóttur Eiríks konúngsaf Uppsölumj J)or- gils^ hét son þeirra; hann átti Elínu, dóttur Búrizlafs konúngs, or Görðum austan, ok Ingi- bjargar'*', systur Dagstyggs RisakonúngSj synir þeirra voru þeir Hergrímr, ok Herfinnr, er átti Höllu, dóttur Héðins ok Arndísar Héðinsdóttur. í) Mors, C. a) Sunnólfr, B, G. 3) í>orgeirr, E. *) IngigeríJar, B. '^ SV. 9-10 K. Landnámabók. 149 Gróa hét dóttír Herfmns ok Höllu, hana átti Hróarrj þeirra son var Slettubjörn. Sléttubjörn nam fyrstr land á millum Grjótár ok Deildarár, áðr þeir Kolbeimi' ok Hjaiti kvámu út^, hann bjó á Sléttubiarnarstöðum ; hans son var Örnólfr, er átti þórljótu, dóttur Hjalta Skálpssonar, ok Arnbiörn, er átti J)órlauguþórðardótturfráHöfða, ok Arnoddr, er átti þórnýiu, dóttur Sigmundar J)orkelssonar, er Glúmr^ vo. Arnfríðr hét dótt- ir Sléttubiarnar, er Spakböðvarr átti, son Öndótts. Öndóttr kom út í Kolbeinsárósi, ok kaupir land at Sléttubirni oían fr^ Hálsgröf inum eystra megin, ok út til Ivolbeinsáróss, en hinum vestra veg ofan frá læk |)eim , er verðr út frá Náuta- búi, ok inn til Gliúfrár, ok bió í Viðvík. Sigmundr á Yestiold átti Ingibjörgu, dóttur Rauðs ruggu í Naumudal, systur J)orsteins svörf- uðar; þeirra son var Kolbeinn; hann fór til Isr lands, ok nam land í millum Grjótár ok DeikU arár, Kolbeinsdal ok Hialtadal. ^ . 10. Hialti, son þórðar skálps, kom til Is- lands''", ok nam Hialtadal at ráði Kolbeins, ok bió at Hofi^j hans synir voru þeir þorvaldr^ ols J)órðr, ágætir menn; þat hefir erfi verit ágæt- ast á Islandi, er þeir erfðu föður sinn; þeir buðu öllum höfðíngium á Islandi, ok voru þeir tólf hundruð boðsmanna, ok voru allir virðíngamenn með giöfum brott leiddir; at J)ví erfi færði Uddr Breiðfirðíngr drápu J>á, er hann hafði orfc *) panni^ hin ; Kolbjörn, jÍ. -) í Kolbeinsárós, b. v. Sk. ^) Grimr, C. '') nokkru siSar enn Kolbeinn, b. v. E. *) Hóluni, E; hji ViUingadal, b. v. A-J. ^) forvarör, //, /, Sk. ±50 Landnámabók. 3P. 10 K. um Hjalta. Xðr hafði GMmr Gelrason stefnt Oddí til J)orskafjarðarþíngs [um ányt*. J)á um vorit fóruHjaltasynir norðan skipi til Steingrímsfjarðar, ok gengu norðan um heiðina, þar sem nú er kallat Hjaltdælalaut^ en er þeir gengu á þíngit, voru þeir svá vel búnir, at menn hugðu at Æsir væri þar komnir; þar um er þetta kveðit: Mangi hugði manna morðkannaðar'^ annat ísarnmeiðr, enn Æsir almærir þar færi; þeir^ er á þorskafjarðar þíng með ennitýnglum, holt varla"^ rís, Hjalta^ harðfengs synir gengu. Frá Hjaltasonum er mikil ætt komln ok gofug. J)órðr hét maðr ágætr, hann var son Bjarn- bt'^ byrðusmjörs, Hróaldssonar'' hryggs, Asleiks- sonar'^, Bjarnarsonar járnsíðu, Ragnarssonar loð- brókar. þórðr fór til Islands, ok nam Höfða- strönd í Skagafirði á millum Unadalsár ok Hroll- eifsdalsár, ok bjó at Höfða. Höíða-þórðr átti Friðgerði, dóttur þóris hýmu', ok Friðgerðar, dótturKjarvalsIra konúngsj þau áttunítjánbörn; Björn var son þeirra; hann átti þuríði, dóttur Refs frá Barðl, ok voru þeirra börn Arnórr kerl- íngarnef, ok þórdís, móðir Orms, föður þórdís- ar, móður Bótólfs, föður þórdísar, móður Helgu, rnóður Guðnýjar, móður Sturlusona ". þorgeirr ') V. i B, -) mor8 kannar J)at, B; morökannaðir, Sk; S) |>á, C. *) varta, B, C. 5) hjarta, C. ^^) Bjarkar, K. ?) Hróarssonar, E á spás. ^) v. i B, ^ hyrnu, B, H, Sk, »«•) Sturlúnga, E. 3P. J,OK. Landnámabók. 151 hét annar son þóvðar; iiann átti Rjiipu, dóttur Arnalds' Sæmundarsonar j þelrra son Haldórr at Hofi. Snorri var hinn þriðij hann átti þórhildi rjúpu, dóttur jþórðar gellis j þeirra son var þórðr hesthöfði, [faðir Karlsefnis, er fanii Vínland^ hit góða, föður Snorra, föður Steinunnar, móður |)orsteins rángláts, föðurGuðrúnar, móður Höllu, móður Flosa, föður Vívlgerðar, móður herra Er- lends sterka^. |)or*k^Idr holbarki'^ var hinri fjórði son J)órðarj hann kom um haust eitt á þorvaldsstaði ^ í Síðu til Smiðkels*^} þá fór hann upp til hellisins Surts, ok íærði |)ar drápu J)á, er hann hafði ort um jötuninn í hellinum ; síðan íékk hann dóttur Smiðkels, ok var þeirra dóttir Jórunn, móðir þorbrands í Skarfsnesi^. Bárðr var enn fimti son J^órðarj hann átti þórörnu, dóttur þórodds hjálms; þeirra sqn varDaði^ skáld. Söxólfr var inn sjötti son þórðar, vSJÖundi þor- grímr, áttnndi Hróarr, níundi Knörr, tíundi þormóðr skalli, ellefti Steinn. Dætr þórðar voru þær þórlaug, er átti Arnbjörn Sléttubjarn- arson; þeirra dóttir Guðlaug, er átti þorleikr Höskuldssonj þeirra son BoIIi. Herdís var önnur dóttir þórðar; hana átti Atli hinn rammi; þor- gríma skeiðarkinn var hin f)riðja , fjórða Arn- björg, fimta Arnleif, [sjölta Asgerðr', sjöunda J)uríðr, áttunda Friðgeiðr í Hvammi"'. i^Aruhalds, D, E, ^) Vindland, C. 3) frd [ „. { B. *) holbarkr, B; lielbarki, /. ') f orvarðsstaöi , B, C, II, I, Sk. ^) ok dvaldist J>ar um hrið, b. v.. C. ') Skarfauesi , C. ^) Daga, C ^) frá [ t'. í C. "^) Soð Arnói-s Björussonar, t>órð- arsouar, var Eldjáru, faöir Halls, föííiir Raguhildar, móííur Rafns, föður Hallberu, móöur Valdrsar, móður Suoi-ra, föSur Hallberu, er átti Markús pórðarson á Mehmi ^ b. v. E. 152 ' Landnámabók. 3 P. 10-11 K. HroUeífr hinn mikli bygði í Hrolleifsdal, sem ritat er, áðr |)óí:ðr gerði hann norðan fur víg Odds Unasonar; þá fór hann í Vatnsdal. 11. Friðlelfr hét maðr, Gauzkr at föður- ætt ,' en Bryngerðr hét móðir hans , ok var hún Flæmsk. Friðleifr nam Sléttuhlíð alla, ok Frið- leifsdal millum Friðlelfsdalsár ' ok Stafár, ok bjó í Holti j hans son var J>jóðarr, faðir Ara ok Bryn- gerðar, móður Túngu-Steins'^. . Flóki, son Vilgerðar' Hörðakáradóttur , fór til Islands, ok nam Flókadal miUum Flókadalsár ok Reykiarhóls''', hann bjó á Mói. Flóki átti Gró, systur |)órðar frá Höfða^ |)eirra son var Oddleifr stafr, er bjó á Stafshóli, ok deildi við Hjaltasonu. Dóttir Flóka var |)jóðgerðr, móðir Koðráns, föður |)jóðgerðar, móður Koðráns, föður Kárs í Vatnsdal. J)órðr knappr hét maðrSygnskr^, son^ Bjarn- ar at Haugi, en^ annar hét Nafarhelgi^i þeir fóru samskipa til Islands, ok kvámu til Haganess. þórðr fiam land upp frá Stíflu til Túnguár, ok bjó á Knappstöðum^ hann átti Æsu, dótturLjót- ólfs goða; þeirra son var Hafr, er átti þuríði, dóttur þorkels or Guðdölum; þeirra son yar Jjórarinn^, faðir Ofeigs. Nafarhelgi nam land fur austan upp frá Haganesi til Flókadalsár, fur neðan Barð ok upp til Túnguár, ok bjó á Grindli'; hann átti Gró ena snarskygnu"'j þeirra börn vord þau J^ór- ») Flókadalsár, A-J. -) Túngii Oddsteins, B. 3) Valgeríí- ar, E. '^) Reykjarholts, G. *) Svenskr, C. ^) systurson, C. ') Nafrhelgi, E; Nafr, /. ») Hafr, E. ^) Grilli, E eptir Landn. ^'^) skygnu, B, Cí Svgnsku, E eptir Landn. 3P. 11 K. Landnámabók. 153 ólfr [karlhöfði, ok annar Aron*, er barðist á Stafshóli við Friðleii, ok þorgerðr, er átti Geir- mundr Sæmundarson, ok Ulfhildr^, er átti Arhórr Skefilsson í Gaunguskarði; þeirra son var J)or- geirr ófláti, er vo Blótmá at Móbergij þórunn' blákinn var ein'^. Bárðr Suðreyíngr nam land upp frá Stíflu^ -til Mjófadalsár ; hans son var Hallr Mjófdælíngr'^, faðir þuriðar, er átti Arnórr kerlíngarnef. Brúni hinn hvíti [hét maðr ágætr'^, son Há- reks Upplendínga jarls; hann fór til Islands af fýsi sinni, ok nam land milli Mjófadalsár ok Ulfsdala, haíin bjó á Brúnastöðum ; hann átti Arn- óru, dóttur þorgeirs ens óða, Ljótólfssonar goða; þeirra synir voru þeir Ketill, ok Ulfhéðinn, ok j)órðr, er Barðverjar eru frá komnir. Ulfr víkíngr ok Olafr bekkr fóru samskipa^ til Islands; Ulfr nam Ulfsdali ok bjó þar. Olafr bekkr var son Karls or Bjarkey af Há- logalandi, hann vo þóri hinn svarta, ok [varð fur þat údægr'. Olafr nam alla dali fur vestan, ok Olafsfjörð sunnan'" til móts við þormóð, ok bjó at Kvíabekkj hans synir voru þeir Stein- móðr", faðir Bjarnar, ok Grímólfr'^, ok Arnoddr, faðir Viiborgar, móður Karls hins rauða. þormóðr hinn rammi hét maðr Svenskr'^, hann vo Girð, móðurföður Skjálgs á Jaðri, ok varð fur þat landflótti [fur Birni konúngi at Haugi''*^ ') ,ok Aniórrj B i stuiY þcss frá[^; Öni, E eptir Landn. *) ólhildr, B, h'ka K eptir Landn. ; Álfhildr, //, /, .VA'. ^) pórar- inn, E. *) einn, E. ') Stafá, A-J. ^) mjöðglingr, B. "^) frn [ V. i C. ^) sanaflota, C, //, /, Sk. ^) gjörði Björn at Haiigi hann J>vi landflótta, i statY j^ess frá [ /í. '°) suman, B. ") Steinólfr, C. '^') Gunnólfr, E á snás. »3) v. i B. »^) frá [ V. i B. , 154 Landnámabók. 3P. 11-12 K. hann fór tll Islands , . ok kom skipí sínu í Siglufjörð, ok sigldi inn á J)ormóðseyri, ok kall- aði af því Siglufjörð ok Siglunesj hann nam Síglufjörð altan á rnillim Ulfsdala [ok Hvamms- dala', hann bjó á Siglunesij hann deildi um Hvanndali við Olaf bekk, ok varð seytján^ manna bani áðrþeir sættust, en J^á skyldi sitt sumar hvorr þeirra hafa. |)ormóðr var son Haralds víkíngs, en hann átti Arngerði, dóttur^ Skíða [or Skíða- dal'^'j þeirra synir voruþeir Arngeirr^ hinn hvassi, ok Narfi, faðir þrándar, föður Hríseyjar-Narfa, ok Álrekr^, er barðist í Sléttahlíð við Knör J)órðarson. Gunnólfr enn gamli, son |)orbjarnar iþjóts"' or Sogni, hann vo Vegeir, föður Vebjarnar Sygna- kappa, ok fór síðan til Islands, ok nam Olafs- fjörð^ fur austan' upp til Reykjaár ok út til Vo- múla, ok bjó at Gunnólfsá; hann átti Gró, dóttur J)orvarðs frá Urðum; þeirra synir voru þeir Steinólfr, þórir'" ok þorgrímr". 12. Björn hét maðr ágætr á Gautlandi, hann var son Hrólfs frá Ani**; Björn átti Hlíf, dóttur Hrólfs, Ingjaldssonar , Fróðasonar konúngs''^; [Slarkaðr hinn gamli var skáld beggja þeirra''^; Eyvindr hét son peirra. Björn varð ósáttr um jörð við Sigfast'^ mág Sölvars'^ Gauta konúngs; Sigfasfr gaf dóttur sína Sölvari jarli; hann hélt'' * 1) Hvanndala, Sk', frá [ v. i B. *) 16, B; 18, E á gpáz.; 12, H, I, Sk. ^) systur, B, E. *) er SkíÖadalr er viökendr, E. ^) Arngrímr, E. «) Álfrekr, G, H, 1; Álrekkr, Sk. ') þjóta, B. ») ÁlfossfjöriJ, H, 1. ^) vestan, B, G. »o) fórr, E; v. i C. ") Árngrímr, E. »*) Ánit, B, G, H, I, Sk. 13) af Danmörk, b. v. E. ^"^) frá \_v. i B, G, H; A, E, hefir þa& cptir or&iá- : Ani. ^^) Sigvat, hér C. '^) SalgarÖs , E. »') studdi, E. 3P. 12K. Landnámabók. 155 4'arlinn Sígfast svá fast, at hann hélt með ofríkí )llum jörðum Bjarnar. J>á seldi Björn í hönd Hlífu, konu sinni, allt sitt góts, ok Eyvindi, syni sínum, í Gautlandi , en Björn bar austan á tólf hestum silfr; síðan brendi hann Sigfast inni með J>rjátígi mannanæstunótt áðrhannfór or landi; þá fór hann til Noregs [með tólfta mann' j hann kom vestr á Agðir í Hvíni til Gríms hersis, Kolbjarn- arsonar^ sneipis, bróður Ingjalds hins tryggva, frænda Arinbjarnar í Fjörðum, ok tók hann ali- vel við honum. BJörn ok föranautar hans voru um vetrinn með Grími; en er áleið um vorit eina nótt, varð Björií varr við þat, at maðr stóð yfír honum með brugðit sverð, ok vildi leggja á honum; hann tók hann höndum, ok hafði sá fé tekit af Grími til höfuðs honum; eigi drap hann hann; Grímr vildi svíkja.hann til fjár; því fór BjÖrn brott til Öndótts kráku i Hvínisfírði^ á Ogðum, hann var son Erlíngs'^ knýtis. Öndóttr^ átti Signýju Sigvatsdóttur or Líðum or Vík aust- an. Björn fór í Vestrvíkíng á sumrum, en var með Öndótti um vetrum. þá andaðist Hlíf á Gautlandi. Björn fékk þá Helgu, systur Ondóttsj Jjeirra son var prándr mjöksiglandi. Síðan kom Eyvindr austan til föður síns Biarnar, hann var spn Hlífar; hann, tók við herskipum föður síns, ok þeirri yðn, er hann hafði haft, þá er honum leiddist hernaðr. Eyvindr'' fékk síðan á Irlandi Raförtu, dóttur Kjarvals Ira konúngs ; [hún ól svein *) frá [ V. i C. 2) Bjarnasonar, G; Kolbeins^onar , Sk. ^) Hi'uni, 15. 4) Erlends, G, II, I, Sk: ') Öndoddr, hér C. ^) fór pá i V^strviking, ok, 6. «. B, og ennfremr: hafíi út- gjöröir fyrir Irlandi, ok, b. v. B, E. 156, Landnámabók. 3P. 12 K. i Siiðreyium ok seldi þar til fóstrs'. Eyvindr var pYÍ kallaðr Austmaðr, at hann kom austan af Svíaríki vestr um haf^. Tveim vetrum síðarkomu |)au aptr til eyjanna at vitja sveinsins, ok sá {)ar svein, eygðan vel, ok eigihold á, þvíat hann var sveltr'^ þau kölluðu sveininn Helga hinn magra af því , hann var síðan fóstraðr á Irlandi. Björn andaðist at Öndótts, mágs síns, en Grimr taldi.konúng eiga at taka allan arf hans, fur því at hann var útlendr, en synir hans fur vestan haf; Öndöttr hélt 'fénu til handa þrándi , systursyni''" sínum. [Helgi fæddist upp á Irlándi^; hann fékk þórunnar hyrnu, dóttur Ketils flatnefs or Suðreyj- iim okYngvildar, dótturKetilsyeðrsafHríngaríki. Helgi hinn magri fór til Islands með konu sína ok börn^ Hrólf ok Íngjald, ok Ingunni, er átti Hámundr heljarskinnj hann fylgdi- enn út Helga. En er Helgi sá land*^, gekk hann til frétta við f)ór, hvar hann skyldi land taka^ en fréttin vísaði honum til Eyiafjarðar, ok lofaði honum hvárki at halda austr né vestr þaðan. J)á spurði Hrólfr, son hans, áðr firðinum lauk upp, ef |)órr vísaði honum í Dumbshaf til vetrvistar, hvárt hann mundi [þat hafa"' eðr eigi, [þvíat skip- ver^um þótti mál or hafi, er áliðit var mjök sum- arit*. Helgi tók land fur utan Hrísey ok fur *) ok fór burt sífSan , b. v. E. *) nk staðfestist {jar; J)vi var hann kallaör "Eyvindr Austmaðr. f>au Raförta áttu son |)ann , er Helííi liét; liann seldu ])au til fóstrs í SufJreyjar, í etaif" þess frá [_ B. ^) svá at þau máttu trautt kenna hann ; J)á höfðu þau hann burt ineð sér, h. v. E. ■*) sonarsyni , C, G, H, I. 5)^hann var fæddr á IrÍandi ; en er hann var rosk- inn geyrtjist hann virðíngamaiJr mikill , i stalt þcss frá [ Ji. •^) til suörs, h. V. E eptir Landn. "^) pángat halda, E. ^) frá l V. i C. 3P. 12 K, - Landnámabók. 157 ínnan Svarfacíardal ; hann var hinn fyrsta vetr á HámnndarstöÖumj iþeir fengu vetr mikinn, svá at við sjálft var, at kvikfé þeirra mundi deyja, þat er þeir höfðu. Um vorit gekk Helgi uppá Sólarfjali, ók sá at svartara var at sjá mlklu inn lil fjarðarlns, [er þeir köUuðu Eyjafjörð af ey- jum þeim, er þar lágu úti fur'j eptir þat bar Helgi á skip allt þat, er hann átti, [en Há- mundr bjó þar eptir^. Helgi lendi þá við Galt- arhamar; þar skaut hann svínum tveim á land, gehi þelm, er Sölvi hét, ok giltu 5 þau fundust þrem vetrum síðar í Sölvadal, ok voru þá sam- an sjötígi svína. þann vetr bjóHelgi at Bíllsá^j en um sumarit kannaði hann hérað allt, ok nam .alla Eyjafjörðu miUim Sigluness ok Reynlsness, ök gerði eld mikinn við hvern vatnsós''" við sjó, ok helgaði sér svá allan f jörð nesja í miHum j [en um vorit færðr Helgi Vjú sitt^ í Kristnes, ok bjó þar til daúðadags. Helgi trúði á Krist, ok [keiidi, því við hann bæ sinn'^, var þó mjök blandinp í trúnnij hann trúði á Krist, en þó hét hann á. þór til sæfara ok harðræða, ok alls þess, er hon- um þótti mestu varða. I búfærslu Helga varð þórunnhyrna léttari í þórunnarey í Eyjafiarðar'^- kvískim , ok var þá fædd þorbjörg Hólmasól. Síðan skipti Helgi landi með sonum sírmrn ok mágum, ok tóku menn þá at byggja í hans landnámi at hans ráði^. >)"frtí"[ t'. i C. 2) frá [ v. i C. ^) Billiá, li ; Gilsa, /; Bildsá, Slc. *) úrós, H, *) eiiinm vetri siSar, r sta& þcss frá [ C. ^) frá'l v. i C. ') EýjafjartSará, 1] ; Eyjaíjai-ííarár- kvislnm, C, K. **) Hcr hejlr C btu frrcin ÍSdakap.; Kh og Sk hafa haita-af vangá á báiyum stö&um; i þcssum kapit. cr frásögnln htyttri, en [hí sama iunihalds i U. 158 Landnámabók. 3P. 13 K. 13. MaðrhétJ)orsteinn svarfaðr,[sonRauðs ruggu í Naumudal'; hann átti Hildi dóttur |)ráíns svartaþurs^. |)orsteinn fór til Islands, ok nam Svarfaðardal at ráði Helga; börn hans voru J)au Karl enn rauði, er bjó at Karlsá^, ok Guð- rún, er átti Haf þórr víkíngr ; þeirra börn voru þau Klaufi'*', ok Gróa, er átti Grís^ gleðill. Atli iUíngr*' hét maðrj hann drap Hafþór, en setti Karl í járn hinn rauða ; þá kom Klaufí á óvart ok drap Atla, en tók Karl or iárni. Klaufi átti Yngvildi rauðkinn, dóttur Asgeirs rauðfeldar, syst- ur þeirra Olafs völubrjóts [ok þorleifs skálds"^; fur þeim hjó hann jafna*-belg^, er þeir tóku í landi hansj þá kvað þorleifr þetta: Belg hjó fur mér Böggver'" snöggvan, en fur^Olafi ál ok verju; svá skal verða, ef vér lifum, við böl búinn Böggver höggvinn". þar af gerist Svarfdælasaga. Karl hét maðr'^, er nam Strönd alla út'^ frá Upsum til Mígandi. ' Hámundr heljarskinn, [son Hjörs konúngs''*, eignaðist Gálmaströnd'* alla, dk á milli Svarfaðar- dals [ok Hörgárdals'^, ok bjó þar sem Helgi hafði ^) frál r. i C. *) svarta|)jórs, E ; svarta, /, 3) Kársá, C. *) böggnir, 6. v. E. ^) Gisl, E eptir Landn. ^) illvigr, E. "^) frá [ p. í B. **) jamna, C. ^) bagga, E. »°) BöggHÍr, E alstaðar. »■*) höggvuni, G, Sk. •') Stdinrauðarson, é. i;. U. ^^) upp, A'fc. «♦) frá [ t'. / C. V«) Gamlaströnd, C. »6) «. / J/, /, Sk. 3P. 13K. Landnámabók/ 159 fyrst biilt, ok nú beltír síðan á Hámundarstöcíuni. > Hámundr gaf Erni, frænda sínum, er numit hafði Arnarfjörð fyrr, lönd þau, er voru fur utan Reistaráj Örn bjó í Arnarnesi} en Hámundr seldi |)orvaldi þær jarðir allar, er liggja á milli Reistarár ok Hörgárdalsár; við hann er J)or- valdsdalr kendr, þar bjó hann. Helgi hinn magri gaf pá Hámundi jarðir á millim Merki- gils ok Skjálgsdalsár, ok bjó hann á Espi- hóli ; J)órir var son hans, er þar bjó, faðir J)or- valds króks , föður Ketils , föður Einars , föður þorsteins rángláts, föður Guðrúnar, móður HöHu, móður Flosa, föður Valgerðar, móður herra Er- lends, föður herra' Hauks lögmanns'. þórunn^ hét dóttir Arnar or Arnarnesi, er áttiAsgeirr rauð- feldr, son Heriólfs þess, er nam Breiðdal. Asgeirr var bróðir Böðmóðs gerpis^ Grímólfssonar af Ögðum. Móðir þeirra Ásgeirs var Hjálmgerðr, systir þeirra Brodds'* ok Boga. Narfi hét enn-son Arnar or Arnarnesij hann átti Ulfeiði' Ingjalds- dóttur*^, Helgasonar ens ,magra; við hann eru Narfasker kend; þeirra son Asbrandr, faðir- Hellunarfaj [bróðir Asbrands, son Narfa, var ok Eyjólfr, faðir þorvalds"^ í Haga, ok Helgi,faðir Gríms á Kálfskinni^. ^) V. i C. *) Iðunií, B. 3) gervis, C/ greipis, /, *) panntg Sk ; Broz, C; Brotz, A og hin. ^) Ulfhildi, A-J. ^) ' or Gnúpufelli, b. v. B, E. "^) þorkels, B. ^) I þcssari grein er öll frásögnin styttri i B; frá [ u. í C ; E hætir hér viit þessu: er átti Helgu póröardóttiir frá Stokkahlöðuni, Rafns- sonar. ÍJorvaldr úr Haga myröi Gríin, bræÖning sinn ; þá sök sókti Einarr Eyjólfsson á Vöílaþíngi, en Vigaglúmr varSi, ok Már, son hans, stjúpfaíir forvalds , er átti Haldóru Skapböí- varsdóttxir, ok bjó þá i Hrisey; í ^eirri deild stökk Glúinr af þinginu fyri mel ofan allt at sjó; um þat orti Eiuarr: l^ Landnámabók. 3P. 13-14K Gálmarr* hét maðr, er nam Gálmansströnd^ á millum |)orvaldsdalsár ok Reistarárj hans son var [þorvaldr, faðir Orms, föður Barna|)órodds% föður J)órunnar, móður Dýrfinnn, móður J)or- steins smlðs Skeggjasonar. J)orvaldi gaf Há- mundr"^ land millum Reistarár ok Hörgár, en hann hafði áðr búit í |)orvaldsdal^ Geirleifr'^ hét maðr, er^ nam Hörgárdal upp til Myrkár, hann var Hrappsson, ok bjó í Hag- anum forrla; hans son var Björn hinn auðgi, er Auðbrekkumenn eru frá komnir. 14. Maðr hét |)órðr slítandi, hann nam Hörgárdal upp frá Myrká , ok ofan til Dránga öðrumegin; hans son var Ornólfr, er átti Yng- völdi allrasystur; þelrra synir voru þelr þórðr ok J)orvarðr^ í Kristnesi, ok Steingrímr at Kroppi^, í'reyngvir varíJ á J>íngi premjalins at renna, varat i ála éli au<5lattr, fyri inel brattan; J)á er mástéttar máttiiJ Mæfils vitS þröm sæfar geiranjótr á grjóti , - Gestils klauf of festa. En Einarr stób cptir ok liö lians ; J)á kvaíS Glumr visu: Lattist herr meö höttu (hætti) Hángatýrs at gánga, |)óttist J)eim-at hætta jekkiligt fyri brekku ; J)á er dynfúsar dýsir dreyra márs á eyri, bráíJ vóx borginmó(5a ' blóÖ, skjaldaðir stóíSum, GMmr skaut i hönd Éinari ; en Einarr skaut til bana Grim, bróöur Haldóru, er Glúmr átti ; en f'orvaldi' varö sekr á þínginu. 1) Gálmr, B, C, E, G, I. -) Gálmarsströnd, K, Sk. 3) Oi-mr, faöir í^orvalds, föSur Bjama, föður ÍJórodds, C. *) Helgi, C ^) sem fyrr er ritat, 6. v. E. ^) Gunnleifr, J-J. ') fór af Sjónafirði til ísland* ok, 6. v. E. ^) porvaldr, H, 1, Sk. 5) er Vemimdr kögr lét Ijósta meö sauöarhöföi, ok aP. 14K. ' Landnámabók. 161 J)órðr slítandi gaf f)orgeiri' skólm, frænda sín- um, af landnámi síiiu; [hans son var þórólfr'^ hinn sterkí, er bjó á Myrká\ J)órir þussasprengr''' hét njaðr, hann var fæddr í Omd á Hálogalandi, ok varð [missáttr við Hákon jarl Grjólgarðsson^, ok fór af því til Íslands^ hann nam Yxnadal allan ok bjó á Vatnsá; hans son var Steinrauðr enn rammi, er mörgum manni vann bót, þeim er acírar meinvættir gerðu mein. Geirhildr hét fjölkunnig kona ok mein- söm; þat sá ófreskir^ menn, at Steinrauðr koiti at henni óvarri^, en hún brá sér í nautsbelgs líki vatnsfulls"; Steinrauðr var járnsmiðr, hann hafði járhgadd mikinn í hendi; um fund þeirra er þetta kveðit: Fork lét', á^" sem orkar at", glamrandi" hamra á glotkylh'^ gjalííi Geirhildar hvímeira'^; Íárnstafr skapar ærna'^, eru solUn rif trölli, hár á Hjaltaeyri hríð kerlíngar"' sí^u. lézt mmidi fá ]>eim vetrvist, er J)at gjörí$i, en sá liét pov- geirr smjörkeingr ; en þat endist, þvíat Steingríuu* drap þann þegar, ok kvaöst {>ess höggs skyldi he.fna meÖan hann lifiii) b. V. E. ■ N , • ' /:v'7 r .■í: , ^) V. { B. 2) pórálbr, B. 3) f^á [ v. i E. ^) þursa- sprengir, li, C, G, II, I. ') landflænidr fyrir Hákoni j. Grjót- garðss., C. <•) úfreskr maSr, C, E. "^) óvígri, E. .^^) vatns- fullum', B, G, ÍI, I. 'J) lætr, B, Sk. » ) æ, B, C, Sk; ey, E á spáz. eptir Landn. '') á, //, /; allrammr, E ú spáz. eptir Ijandn. *-) jöfr, E á spáz. epiir Landn. *^) glotkulli, B; glatkylli, //, /; glegkylli, .VA-. "^) livineyr*, //, /. » ») örna, E á spáz. ^'») þannig hin ; kerlínga, A. íslendinga Sögur, 1 bindi. *•'! 162 Landnámabók. 3P. 14-15 K. Dóttir Stelnrauðar var Jyórljót, er áttí |)orvarðr * í Kristnesi. Auðólfr hét maðr, hann fór af Jaðrí til Is- lands, ok nam HörgárdaP niðr frá |)verá til Bægisár, ok bjó at hinni syðri Bægisá 5 hann átti |)órhildi, dóttur Helga hins magra; þeirra dóttir var Yngvildr, er átti |)óroddr hjáhnr, faðir Arn- ljóts% föður Haldórs, [föður Einars, föður Jór- vnmar, raóður Halls, föður Gizurar, föður íþor- valds, föður Gizurar jarls'^. Eysteinn Rauðúlfsson^, Öxnaþórissonar, nam lahd niðr frá Bægisá [til Krækhngahlíðar'^, ok bjó at Lónij hans son var Gunnsteinn, er átti Hlíf, dóttur Héðins or Mjólu^^ þeirra börn voru J>au Haldóra, er Vígaglúmr átti, ok J>orgrímr, ok Grímr Eyrarleggr. Eyvindr hani hét göfugr maðr, [hann kom út síð landnámatíðar^, hann átti skip við |)or- 'grím Hlífarson^; hann var frændi Öndóttssona; þeir gáfu honum land, ok b]ó hann í Hanatiiní, ok var kallaðr Túnhani, þar er nú kallat Mar- . bæli'"^ hann átti þórunni", dóttur Stórólfs Oxna-"" 'þórisso;nar^ hans s^i^i var Snorri Hlíðmanna-goði. 15. Ondóttr kráka, er fyrr var getit,gerð- ist ríkr maðr''"^ en er BJörn [mágr hans^^ andaðist, [vildi Grímr hersir at konúngr skildi taka alla eigu hans'*, þvíat hann var útlendr, en synir hans fur ') Örnúlfsson, h. v. E. *) Öxnadal, E. 3) Örnúlfs, E eptir Lmuhi. "^) frá [ v. i Íi. ') RáSúlfsson, C, E. ^) frá [ D., / C. 7) Múla, E, 1. «) frú [ V. i C. 5) er þeir fóru til Islands, ^ v. E. »°) Margbyli, E eptir Landn. ") í^ór- nýjn, Ji, Itká E cptir Landn. *=) ok ættstórr, b. i). E. '') magri, 1i. >*) J>á kallaöi Gr, h. konúngi allan arf hans, B. 3P. 15K. Landnámabók. 163 vestan haf : [Eyvindr Austmaðr ok þrándr mjök- slglandi'j en Öndóttr gat haldit fénu til handa |)rándi systursyni^ sínum. En er J)rándr frá and- lát föður síns, sigldi hann or Suðreyjum svá mikla siglíng, at fur þat var hann kallaðr þrándr mjök- siglandi , ok tók |>á við föðurerfð sinni , ok fór til Islands', sem [síðar mun sagt verða'''. [Bær Öndótts stóð nær sjó, ok skamt á meðal ok Ing- jalds bæjar, Grímr bjó skamt frá Ingjaldi ; hann fór at Öndótti um nótt, er hann viðaði í skógi til Ölhitu litlu fur jól, ok vo hann í trausti konúijgs ok þá fjóra saman^ý en á sömu nótt bar Signý á lángskip alit lausafé Öndótts, ok fór með sonu sína tvo, þá Asmund ok Asgrím'^, [ok alla húskarla sína^ tii Sigvats, föður síns, en sendi sonu sína til' Héðins, fóstra síns, í Sókna- dal [til fuUtíngs ok lylsnis^, þvíat hún vætti, at Grímr mundi eptir þeim leita ; en hann kom ept- ir þeim með tvö skip fur austan Líðandisnes, ok rannsakaði skip hennar, ok fann eigi sveinana. Stelnarr' hét maðr, er sveinunum fylgdi til Heð- insj þángat fór Grímr at leita þeirra^ [)eir fundu Örnólf, son Héðins, í skógi; hann gerði sér órar'", ok lét sem hann félli í brottfall, þvíat hann vildi eigi segja; þá fundu |)eir annann son HéÖ- ins, er Úifr hét, er geymdi fjár föður síns; hann tók hálft" hundrað silfrs af Grími at segja til ^) /'■" [ '"' ' ^> E. ^) sonarsyni, //. ^) ok nam fyri sunnan land, b. v. B. •*) fyrr var frá sagt, E. ') en fyri þá sök vo Grimr Öndótt, er hann uábi eigi femi í konúngs traiisti, t' síaít pess frá \_ B. '^) Ásgeir, B. ') frú [ v. i B. ^) til fylsknis, i iíat þcss frá [ C. í') Steinn, E, I. *°) óra, E; örvar, Sk. 'i) þriöja, b. v. L 164 Landnámabók. 3P. 15 K. sveinanna 5 hann færðí föður sínum féit, ok sagðí |)etta , en kom eigi til Gríms. Eigi treystist Grímr heim at sækja Héðin, þvíat hann grunaði trúleik sveinsins, ok f ór hann heim ' . En sveinar voru í jarðhúsi til þess er haust kom, ^á leynd- ust J>eir brott^, ok vildu til^ Sigvats, móðurföður síns, ok urðu viUir á hvora hönd þeim sjór skyldi liggjaj frost var inikit á, en þeir skólausir; at bæ kvámu þeir þá. Asmundr mælti: kennir J)ú bæ þenna, bróðir? Eigi, sagði Asgrímr. Ok er þeir kvámu at, kendu þeir svefnskemmu þá, er faðir þeirra hafði gera látitj þeir þóttust þá illa komnir, ok snéru til Ingjalds ens tryggva [í Hvíni'^, þá var jóla aptan; þeir duldust J)ar; Gyða^ kendi J)á fyrst, ok mlnnti Ingjald á vin- gæði þeirra Ondótts, ok bað þeim viðtöku; þar voru þeir þann vetr, ok höfðu eigi nöfnsín^. En um sumarit eptir gerði Grímr veizlu í mót Auðunni, jarli Haralds konúngs; en þá nótt, er [hann hafði verit at Ölheitu"'^, þá brendu synir Ondótts hann inni, ok tóku síðan bát Ingjalds^, ok reyru brott [tll eyjar, er liggr á Hvíni; þeir sögðu áðr Gyðu ok Ingjaldi hvat í var vorðit;^ hann bað þá verða í brottu ok koma aldrí í aug- sýn sér. |)eir settu upp bát sinn, ok gengu til húss ; þeír heyrðu mannatal [í húsunum, at þeir hefði' verit um nóttina í ferð með Auðunni jarli; ') viiJ svá búit, b. V. E. *) ok námu J)ar eigi'yndi, b. V. E, "^) vitja móöur sinnar ok, C. "*) v. i C. ') kona Ingjalds, b. V. E. ^) en þeir imdu {)ar eigi , ok vildu fara til mcí-önr sinnar, ok Komu at jólum til Ingjalds tryggva i Hvini ; hann tók vi8 Jieim at áeggjan GyÖu , konu sinnar, i sta& þess frá öi'rru fyrirf. [ B. "^) ölheita var at Gríms, t sfait pess frá [ B. ^) fóstra síns , b. v. B, E. ^) Jieirra er höfSu, E. 3P. 15 K. Landiiámabók. 165 þeír gengu til bátsins, er þeir höf^u J>etta heyrt, ok reyru til lands'j þeir sá hvar flaut snekkja jarlsins tjölduð^; [þeir gengu til þess herbergis, er þeim var sagt at jarlinn svæíi í, en hans menn voru á skipi% en tveir menn héldu vörð yíir jarlinum; Asmundr greip þá báða ok hélt þeim"*". Asgrímr gekk^ at jarli, ok setti spjótsodd sinn fur brjóst'^ jarlinum, ok bað hann reiða sér föður- gjöld; þá seldi jarlinn fram gullhrínga þrjá ok guðvefjarskikkju; en Asgrímr gaf honum nafn, ok kallaði hann Auðun gelt. [Öndóttssynir Ijópu til bátsins, ok réru iit eptir firðinum, [ok í röst, er var í firðinum"', ok breiddu þar á sjóinn skikk- juna, fur því at þeir sá at jarlsmenn réru at þeim, ok mundu þeir eigi undán komast. þeir jarlsm'enn fundu skikkjuna, ok sögðu^ þá mundu vera drukknaða. En^ Ondóttssynir fóru í Súrna- dar" [norðr um Straum" til Eiríks ölfus, lends manns, [ok tók hann við þeim'*j þar bjó Hall- steinn herstr^^ annar lendr maðr; þeir áttu jóla- drykkiu^"^, ok veittiEiríkr vel fyrri; [en Hallsteinn laust Eirík með dýrshorni, þá er þeir voru at hans, [því svá segist, at Eiríkr veltti fyrst vel ok ^) meginlands, E. ') AuSnnn kom til veizlu, sem ætlat var ({>vi hann œtlaði at sækja vcitzluna at Grims , J?), en hann misti þar vinar i stab. fá komu Ondóttssynir |)ar snemma um morguninn at svefnbúri þvi, er Auííunn lá (hvildi, Jí) i , ok skutu stokki á hurS , (ok báru stokk ár, |>vi meiiu hans voni á skipi , E), i staiy þess frá fyrra [_ B ; b. v. E. 3) frá [ V. i E. ^) Ásmundr varðveitti húskarla jarls tvo, i sta)- þcss frá [ /í. ') inn ok , b. v. E. *) flagbrjósk, E. '') frá scinna [ v. i Sk. ') hugíSu, C. ') frúfyrra [ v. i B. ^°) Sonadal , E cptir Landn. ; Svinadal, Sk. ^^) Stymni, C; slraumu, C, //, Sk; Straim;udal, /,• frá [ v. i B. »^) /rá [ h. t). hin; V. i A. ^"^) hestr, B, E, G; samtýnis, 6. v. E. ^*) samau, b. v. B, E. 166 Landnámabók. 3P. 15 K. tróliga, en Hallsteinn sí^ar óvíngjarnliga * . En er Eiríkr var heímfarinn'^, en Hallsteinn sat ept- ir', |)á kom Asgrímr einn inn, ok veitti Hall- steini mikit sár, [ok Ijóp út síðan ok til skógar, en 'pe'iT eptir honum. Asgrímr lagðist á sund í"^ á eina í frbsti , en h úskarlar Hallsteins særðu hann mjök með skotum ; hann komst til kerlíngar einnar í skógi^ hún skar kálf sinn ok lagði garn- ar kálfsins hjá Asgrími 5 svá þótti þeim, sem inn komu, at hans iðr lægi |>ar, en hann væri J>ar dauðr; þéir fóru heim, en kerlíng græddi hann á laan í iarðhiisi^. |)at sumar fór Asmundr til Islands, ok hugðiAsgrím, bróður sinn, dauðan; þá gaf Helgi hinn magri honum [íand at nema í*^ Kræklíngahlíð'^; [þá fór út með honum Böð- ólfr*^ or Hvíni; hans son var Skeggi ok þórir keilismilli; síðar áttiBöðólfr|)orbjörgu Hólmasól; J>eirra dóttir J)orgerðr, er Asmundr átti Ondótts- son. Hallsteinn dó hit sama vor or sátum. T)á gaf Eiríkr ölfus Asgrími' lángskip þrítugt at rúmatali, ok hélt hatm því í hernað, ok hafði hann þá iðn [nokkura hríð'°. Haraldr" setti J)orgeir"*, systurson Gríms, til höfuðs Asgrími, ok fékk honum herskip tvp; hann fann hann aldrí. *) ok ti'úliga, en Hallsteinn veitti sitfat óvingjarnliga (óvin- veitliga, JS); hann lanst Eirik ineiJ dýrsliorni (|;A cr Jreir voru at hans, b. v. E), i staiY f)ess frá fyrru [ J], E; frú si&ara [ v. t C. -) skyndiliga, b. v. E. 3) jj^eg húskarl.a sina, 6. v. E, E. ■*) á , C. ') en þeir J)óttiist veita Asgrími bana; en hann komst út, ok til skógar, ok græddi kona hann i jai-í5liúsi, svá at liann varÖ h'eill, i staiY þcss frú [ /i. '^) frá [ v. i fí. ') Kraklmgahlíb-, ahtarar, E, Sk. ^) Bjóííólfr, hcr C; Brönd- ólfr, G. '-^) Asmuiidi,, E. ^'=') nokkr suniur, C, Ej (i, II, /, Sk; en er þvi linnti fékk Asmundr Geirhildar, dótlur Eiriks, ok fúr eptir f)at til Islauds; en önuur hók segir sva: b. v. E. »') konúngr, b. v. C. »=) hinn Hvinverska, b. v. B, E. 3P. 15K. Landnámabók. 167 J>á fór J>orgeirr til Islands, ok ætlaði at drepa Asmund, ok kom á Eyrar, ok var í Hvínverjadal vim vetrinn. J)at sumar eptir kom Asgrímr', ok átti skip hálft við þóri keilismúla, ok voru fjórir menn ok tuttugu á^ þeir voru ósamþykkir, ok leysti Asgrímr skip til sín. J)órir reið norðr með hálfa^ skipverja, ok kom í Hvínverjadal, ok sagÖi til fara Asgríms, ok reið heim síðan.' Asgrímr reið hálfum mánaði síðar frá skipí, ok gisti at þrándar mjöksiglanda í þrándarholti j hann ])auð honum vetrvist, ok > kvað honum eigi mundu óhætt vera norðr at ríða fur J^orgelri.'í Asgrímr fór þó norðr með tólfta mann, pk höfðu ■ tólf hesta klyfjaða ok töskur* áj þann dag, er J)eir riðu um Kjöl, bað hann þá í brynjum ríða, ok hafa kufla yfir utan, ok segja, ef þeirf f)orgeirr fyudust, at {)órir keilismúli færi þar, en Asgrímr væri norðr farinn. J)eir voru tvær nœtr at J)orgeirs, þvíat hann hugði J)á J)óri vera, hann hafði fur J)rjátígi nianna; hann reið á götu með þeim, ok sofnaði, er hann kom heim, ok ■ tlreymdi, at korta kvæmi at honum, ok segði hon-) um hverir gestir með honum hefði veritj síðan riðu þeir eptir'*'. J)eir Asgrímr biðu á Vekils-^^ haug^ enum syðra, ok J^ar kom Asmundr, bróðir^ hans, til móts við hann með fjörutígimanna; hann sætti {)á J)orgeir [enn Hvínverska ok Asgrím*^.'^ Fám vetrum síðar fór Asgrímr utan, ok fékk Geir- ríðar Eiríksdóttur ölfusj þeirra son Vcir 1 >) dt á Eyrum, h. v. E. ») helft, C, Sk. ^) ^ j,eim, fr. V. E. *) á, 6. «. C, E, G, Sk. 5) Vekelshaug, C, Sk. ^) frá [ V. i C. 168 Landnámabók. 3 P. 15-16 K. grímr^ þau fóru síðan til Islands, ok gaf Helgl [hinn magri Asgrími' landnám í Kræklíagahlíð, ok áttu þeir bræðr alla hlíðina, ok var af því kölluð Kræklíngahlíð, at þelr voru synir Önd- ótts kráku^. Asmundr bjó at Glerá enni syðri, en Asgrímr at hinni nyrðri\ Son Asgríms var Elliðagrímr, faðir Asgríms, föður^ Sigíúss, föður J)orgerðar% móður Gríms, föðux Svertíngs, föður Vigdísar, móður Hvamm-Sturlu. 16. Helgi hinn magri gaf Hámundi, mágl sín- um,. land^ miUi Merkiglls' ok Skjálgdalsár, ok Bjó hann á Espihóli enum syðra; hans son var þórir, er þar bjó síðan, hann átti þórdísi Kað- alsdóttur^; þeirra son var þórarinn á Espihóli enum nyrðra, ok þorvaldr krókr á Grund, en J)orgrímr í Möðrufelli [var eigi hennar son j Vig- dís var dóttir þeirra'. Helgi gaf þóru, dóttur sína, Gunnari synf Ulf- ^ Ijóts, er lög hafði'út, [ok land"' upp frá Skjálg- dalsá til Háls'^, hann bjó í Djúpadalj þeirra börn voru þau þorsteinn, Ketill'^ ok Steinmóðr'^, [en dætr Yngvildr ok þórlaug'*. *) honum, niágr Gríms (Asgríms, H, I ,) H, I, Sk. *) En J)á er Asgrímr varÖ heill , gaf Eirekr honum lángskip, ok hei'jaísi hann vestr um haf; en Hallsteinn dó or sárum. En er Asgrimr kom or hernaði , , gipti Eirekr honum Geirlnldi, dóttur sina; J)á fór Asgr. til Islands , þannig i s;ta& þess frá ^&a fyrif. [ B. 3) Haraldx"^ konúngr sendi porgeir enn Hvin- verska til Islands at drepa Asgrim; hann var of vetr á Kili í lívinverjadal , ok kom aungvu fram um hefndina , b. 'hér v. B. *) ok, B. 5) í>óru, E. «) jörð, C; jaröir, E. ^) ár, 6. V. I, Sk. «) Kaðólfsd. , G, II, I, Sk. ^) ok Vigdis, i staó- pess frá [ C; fórarinn var faðir Fálka, föður í'órarins, föður SigriÖar, móður i'órðar, fööur Böðvars , föður fóröar, föður Markúss á Mehmi, 6. v. E. ^°) nám, b. v. E, I, Sk. n) fóni fylgdu heiman Djúpadalslönd á miUi Skjálgdalsár ok Háls , i staó' þess frá [ E cptir handn. **) v. í C. ^^) Steinólfr, C. »*) ok Ýngvildr, í stait þess frá [ C. 3P. 16 K. Landnámabók. 169 Helgi gaf Aiiðunni rotin, syni J^órólfs smjörs, |)orsteinssonar skrofa, Grímsonar kambans, Helgu dóttur sína, ok land' upp frá Hálsi til Villínga- dals, hánn bjó í Saurbæj þeirra börn voru þau Einarr, faðirEyjólfsValgerðarsonar^, [föður Guð- mundar ens ríka% ok Vigdís, móðir Halla ens hvíta, föðurOrms, föðurGeilis, föðurOrms, föður Halla, föður þorgeirs, föður þorvarðs^, föður^ Ara, föður Guðmundar biskups*^. Hámundr hel- jarskinn fékk Helgu Helgadóttur eptir andlát Ing- unnar, systur hennar, ok var þeirra dóttir Yng- vildr allrasystir, er Ornólfr átti. Helgi gaf Hrólfi, syni sínum, ölMönd fuiv* austan Eyjafjarðará frá Arnarhvoli"^ upp5 o^^ bjó hanníGniipufelli, ok reisti þarhof mikitj hannátti þórörnu, dóttur þrándar mjóbeins; þeirra börn voru þau Hafliði hinn örvi ok Valþjófr, [Viðarr ok Grani^, Böðvarr, Ingjaldr ok Eyvindr, en ») nám, 6. v. E. ») v. i C. ^) v. i Ji. 4) fjorvalds, G, JI, I, Sk. 5) ok, B. ö) Einarr Auftiinnarson átti Valgerði Run- ólfsdóttur; }>eirra son Eyjólfr átti Hallberu f>órólfsd'óttur hjálins, ok bjuggu J)au á Jórunnarstöðum lánga æfi , en sifían á MöÖruvöUum. HallfríÖr var dóttir Einars Eyjólfssonar móöir Haldórs , föður Snorra, fööur GuÖrúnar, móður Hi-eins ábóta, föður Valdisar, móður Snorra , föður Hallberu, er átti Markiis {>órÖarson. Vigfús Vígaglúmsson vo BáriJ, son Halla ins hvita, ok er um hann ort Báröardrápa, er J)etta er stef í: Bar óðr of ristr báru brant landvarar andra. En Brúsi, bróíirBárÖar ok Orms, orti visu J^essa^ |)á^erGlúmr stökk af þinginu : Höfum ver vágs or vígtim ' váið herinn J)ótt lög J)verri stóös við stýrimeiða ^ stafn fær hart jafnan ; J)ó hygg ek fyri viðii fleygarðs ev.n mik variJi íjeiðihlökk fyri brekkii bliks hartíara mikhi ; 6. v. E. ') HtoIí, C. «) Viðargrani, B, E. 170 Lanclnámabók. 3P. 16K. dóttír Guðlang, er J)orkell enn svartí átlí. Val- J>Íófr var faðir Helga , föður J)óris , föður Arn- órs, föður |)uríðar, móður J)órdísar, móður Vig- dísar, móður Hvamm-Sturlu*. Helgi enn magri gaf Ingialdi syni sínum land [upp frá |)verá hinni yiri fur austan Eyja- fiarðará til Arnarhvols^, hann bió á þverá enni efri, ok reisti þar hof mikit; hann átti Salgerði, dóltur Steinólfs [ens lága or Hrísey, Olvissonar barnakarls'; |)eirra son var Eyiólfr"^, [er átti Ast- ríði Vigfússdóttur af Vors, Víkíngakárasonary^ þeirra synir Vigfús, ok Vígaglúmr, ok |)orsteinn. Son Vígaglúms var Vigfús, faðir Bergs, föður Steinunnar, móður J)orsteins rángláts^. [Son Eyiólfs var*^ ok Steinólfr, faðir J)órarins illa ok Arnórs ens góða Rauðæíngs^. -Vígaglúmr var faðir Márs, föður J)orkötlu, móður J)órðar, föð-' ur Sturlu^. HelgigafHlíf^, dóttur sína, J)orgeiri syni þórð- ar biálka"^, ok land" út frá þverá tilVarðgiar, J)au ~ biuggu at Fiskilæk ; börn J)eirra voru J)au þórðr -ok Helga. ') f'iii'íði, dóttur Helga, sqnar Dálks, sonar t'óris, sonar Helga, sonar Valþjófs, átti.Asgeirr Kvistsson ; börn vorii Asgeirr ok Arnríííi-, nióiiiir Salbjai-gar, móöiir Kolfinnu, cr átti í'orvaldr í Vatnsfiröi. Dóttir Asgeirs var Dis, ok fórey, jnóbir Ofeigs, Giinnars, Helga, Kolbjarnar , Bóteyjar , Helgu , Járu- geröar, móöur Ljóts prests, Gizurar, Jóns. HafliÖi hinn örvi bygiii fyrstr Möðruvelli^ ok seldi 1 elli sinni Eyjólfi ValgerÖar- syni. BöSvarr vo SvörfuÖ saklausan. Iijgjaldr bjó i Gniipu- felli eptir Rólf, fööur sinn, b. v. E. ^) út frá Aruarlivoli ok (til) i'vcrár ennar ytri , t sta& þess frá [ B; allt fyri neðau Arnarhvol til fverár , i stalY þcss frá [ E. ^) frá [ v. i li. *) hri'iga, b. v. E. ^) fööur Ketils, fööur porláks, föður Ket- ils prestg , fööur Helgu , er átti Snorri Markússon á" Melum, 6, V. E. ^^) faðir Vigaglúms , í sta& hess frá fyrra [ B. ") rauííkinns , E cptir Landn. ^) frá [ v. i C. '■' j SalgerÖi , A-J. í°) kjálka, G. i«) lönd öll, E. 3P. 16-17 K. Landnámabók. 171 Skagi Skoptason* hét maðr ágætr^, hannvar^; ósáttr við Eystein glnmru , ok fór af |>ví til Is- lands; hann nam at ráÖt Helga Eyjafjarðarströnd ena eystri^ út frá Varðgjá til Fnjóskadalsár'^, ok bjó í Sighivík; hans son var J^orbjörn, faðir Héð- ins hins milda, er Svalbarð lét gjöra sextán vet- rum fur kristnij hann átti Ragneiði, ^dóttur Eyjólfs Valgerðarsonar. 17. |)órir snepill hét maðr son Ketils brim- ils, [Ornólfssonar, Björnólfssonar, Grímssonarloð- inkinna. Ketill brimill átti Jórunni, dóttur þor- gnýs^ lögmanns af Svíaríki. KetiU brimiU var, víkíngr mikill; hann fór til Hjaltlands með Torf- Einari; en er^ hann bjóst til Islands, hét Gautr skipveri hans einnj en erþeir lágu til hafs, kvámu at þeim víkíngar, ok vildu ræna |)á, en Gautr lanst skipverja"^ þeirra meðhjálmunveli, [ok stafn- búann^ til bana'j við þat lögðu víkíngar ífrá; síðan var hann kallaðr Hjálmun-Gautr. J)eir |)órir fóru til Islands, ok kvámu skipi sínu í Skjálfandafljótsós. |)órir nam Kaldakinn mill- im Skuggabjarga ok Ljósavatnsskarðs; hann nam þar eigi yndi-^ ok fór á brottj þá kvað hann þetta: Hér h'ggr, kiölakeyrir'"! Kaldakinn um aldr, en við förum heilrr, Hjáhnun"- Gautr ! á brautu. J)órir nam síðan Hnjóskadal allan til Odeilu, ok *) Skapíason, Sk ; Loptsson , A-J. ^) á Mævi , b. v, B, C. 3) iieiöri, C. *) Hnjóskadalscir", É. ^) ÍJovgöirs, G. ^) fi'á [ V. i B. •') stafnbiiann , B. «) frá [ v. i C, (/. ^) frá [ V. i B. «o) keyri, E. ") héöan, 6." v. E, G, //. 172 Landnámabék. 3P. 17 K. bjó at Lundí, hann blótaði lundinn. Ormr tösku- bak var son Snepils, faðir Hlenna* ens gamla, ok J)orkell svarti í Hleiðrargarði'^, hann átti Guð- laugu Hrólfsdótturj þeirra son[Öngull enn svarti, ok Hrafn% faðir J)órðar at Stokkahlöðum''', ok Guðríðr% er átti J)orgeirr goði at Liósavatni. |)engin mjöksiglandi fór af Hálogalandi til íslands, hann nam land at ráði Helga út frá*^ Hnjóská"^ til Grenivíkr, hann bjó í Höfða; hans synir voru þeir Vemundr^, faðir Asólfs í Höfða', ok Hallsteinn, er þetta kvað, þá er hann sigldi af hafí, ok frá andlát föður síns: Pnipir Höfði, dauðr er þengill, hlæja hlíðir við Hallsteini. ^ormóðr hét maðr'", er nam Grenlvík ok Hvallátr, ok Strönd alla út til þorgeirsfjarðar; hans son var Snörtt-,erSnertlíngareru frá komnir. |)orgeirr hét maðr, er nam þorgeirsfjörð ok Hvalvatnsfjörð. Loðinn aungull hét maðr, [hann var fæddr í Aungléy" á Hálogalandi, hann fór fur ofríki Há- konar jarls Grjótgarðssonar til Islands. [I Aungli ') Helga, E cptir Landn. *) Hle^nargai-ííi, yí-J. ^) Anng- tilhamr á Aungiilstöðum, A-J. *) þannig hin ; StakkahlöÖum, A; er var á Hrísategi meö Esphælingum, ok töldu í>veræíngar hann hafa völl viÖan, en Esphælingar kvóÖu hann flesta særa úr Glúms liði , h. v. E. ^) GuÖriðar, Sk ; furiör, A-J. ^) hannig hin; til, A. ^) Hnjóskadalsá, E. *) Vermundr, C. 5) föíSur Odda, föííur Grims, fööiir Paldóru, móður Márkúss, föíJur ValgeríJar, móður Böðvars, föður f órðar, fööur Markúss á Mehim, b. t/. E. »o) í>orleifsson, 6. v. E. »•) Aungli, C; hann var svá kallaðr, J>vi hanu var fæddr i eyju Jieirri, er Aungull heitir , i staS' þess frá [ E, 3P. 17-18 K. Landnámabók. 173 [hafði búit ' Sigarr^ konimgr á Steig, ok þar er Signýjarbrúðr^ [íHagbarcíshólmi'''. [Loðinn^ung- u\V dó í hafij en Eyvindr son hans^ nam Flat- eyjardal upp til Gunnsteina, ok blótaði pá; þar h'ggr Ódeila á miUum ok landnáms |)óris snepils. Ásbjörn dettiás var son Eyvindar, faðir Finn- boga hins ramma'. 18, Bárðr, son Heyángrs-Bjarnar, kom skipl sínu í Skjálfandafljótsós, ok nam Bárðardal allun upp frá Kálfborgará [ok E-yjardalsá^, ok bjó at Lundarbrekku^ um hríðj þá markaði hann [af veðrum'", at landviðri voru betri enn hafviðri, ok ætlaði af því betri lönd'l fur sunnan heiðar; hann sendi sonu sína suðr ufn gói, |>á fundu þeir góibeitla ok annann gróðr. En annat vor eptir þá gerði Bárðr kjálka hverju kvikvendi, því er gengt var, ok lét hvat draga sitt fóðr, ok fjárlutj hann fór Vonarskarð, þar er síðan heitir Bárðargata; hann nam síðan Fljótshverfi ok bjó at Gnúpum, þá var harm kallaðr Gniipa- Bárðr ; [hann átti mörg börn'^3 hans son var Sig- mundr, faðir þorsteins, er átti Æsu, dóttur Hrólfs rauðskeggs; þeirra dóttir þórunn, er átti þorkell leiír, ok var þeirra son þorgeirr goði at Ljósa- vatni. Annar son Bárðar var þorsteinn, faðir þóris, er var á Fitjum með Hákbni konúngi, ^) bjó, Kh. ^) Siggeirr, //. ^) SignýjarbúÖir, E. *) oK HagbarSshólmr, C ; ok HagbarÖshólmr, þar bjó Nikolás SigiirÖar- son, E. ') ok, t staiy J>ess frá 4(Ta fyrif. [ li. ^) haun, í sta& j>ess frá [ C. ') fööiir Nai-fa, fööur Yugvildar, mói5ur Jódísar , luóöur Hölhi , móöur Yugvildar , móöur forgilsar , fööur Geiruýjai-, móöur ValgerSar, móður Helgu, er átti Siiorri Markússon á Mehnn, b. v. E. **) til Eyjadalsár, //, /, Sk: '-') Lundarbrekkum, /i, C. »"=) v. i C. i») hindskosti, C, E ^^) frá [ V. i C. d74 Landnámabók. 3P. 18K. ok skar ranf á uxahúð, ok hafði þá hlíf, "því var hann kallaðr leðrháls; hann átti Freyleifu Ey- vindardóttur; þeirra synir voru þeir Hávarðr í Fellsmiila, ok Herjólfr' at Mývatni, ok KetiU í Húsavík, ok Vemundr^ kögr, er átti Haldóru, dóttur J)orkels svarta, ok Askell, ok Háls, hann bjó at Helgastöðum'. • , |)orfiðr'*' máni hét maðr, son Askels^ tjörfa'^, hann nam land fur neðan Eyjardalsá til Landa- móts,''ok sumt"' um Ljósavatnsskarð, ok bjó at Öxará^j hans son var |)orkell leifr hinn háíi, faðir J)orgeirs goða. J)orgeirr átti fyrr Guð- rúnu^, dóttur J)orkels svarta; þeirra son |)or- kell hákr ok Höskuldr [hinn væni'°, Tjörfi" ok Kollgrímr, J)orsteinn ok þorvarðr, ok Sigríðr; síðan átti hann Salgerði'^ dóttur Arngeirs''' hins Austræna; hann átti ok þorkötlu Dalakollsdótturj synir hans ok þeirra kvenna voru: J)órgrímr, Óttarr, J)orgils; þessir voru laungetnir : þorgrímr, ok**^ Finni'*^ hinn draumspaki, hans móðir hét Lækný'^ útlend. [þórir'^, son Gríms^^ gráfeldarmúla af Roga- landi, nam land um LjósavatnsskarÖ'". Héðinn ok Höskuldr, synir þorsteins þurs, fóru til Islands, ok námu'land fur innan"'^ Túngu- *) Örnúlfr,^-J. ^) Vermundr, G. ^) Kampagrímr fór or Siiöreyjum " til íslands , ok velkti |>á úti allt sumar, ok braut skip sitt viö Skjálfaudafljótsós; hann nam Kaldakinu' i annat sinn, ok seldi ýmsum mönnum siðan ; hans dóttir var Arnbjörg, er Asólfr i Höföa átti, b. v. E. *) iþróndr, E. ') Oddkels, E. 6) torfa , B, E; tjófa, //, Sk ; trafa, /. *') v. i C, E. **) hér setr U inn cptirfylgjandi grein. ^) GuíJriÖi, B, C io)/rá[ V. i B, C, ") Torfi, //, Sk. '=) Álfgerði, B. »3) Arn- grims, K. i4y óii^ c. i') Finnr, B. "5) Lekný, B, II, 1, Sk S Leiknv', Gf. ^"^) fafíir forkels ieifs, 6. v. II eptir Landn. í-'^) Glúmsj //. »y) frá [ v. i C. =o) ofan, C; sunnan, Sk. 3 P. 18-19 K. Landnámabók. ,175 heiði ' . Héðinn l^jó at Héðlnshöfða, ok átti Guð- rúnu; þeirra dóttir Arnrícír, er KetiU Fjörleif- arson átti , en Guðrún var dóttir þeirra, er Hróifr átti [í Gniipufelli^. Höskuldr nam lönd öll fur austan Laxá, ok bjó í SkörÖuvík^^ við hann er kendt Hösk- uldsvatn, þvíat hann drukknaði |)arj í þeirra landnámi er Húsavík , er Garðarr átti vetrsetu. Son Höskulds var Hróaldr, er átti Ægileifu, dóttur Hrólfs Helgasonar ens magra. 19. Vestmarr'*' okÚlfr, fóstbræðr, fóru á einu skipi tll Islands, ok námu Reykjadal allan fur vestan Laká upp tll Vestmannsvatns^j Vestmarr átti Guðlaugu. Ulfr bjó undir Skrattafelli'^; hans"^ son var Geirólfr, er átti Vigdísi Konálsdóttur síðar enn |)orgrímr; þeirra son var Hallr. |>orsteinn höfði hét maðr, hann var hersir á Hörðalandi j_ hans synir voru þeir ^ Eyvindr ok Ketill Hörðski. Eyvindr fýstist^. til Islands [eptir andlát föður síns, en Ketill bað hann nema báð- um þeim land , ef honum sýndlst síðar at fara. Eyvindr [fór til Islands, ok' kom í Hásavík skipi sínu'", ok nam Reykjadal upp frá Vestmannsvatni, ok bjó á Helgastöðum, ok er þar haugr hans; hans son var Áskell goði, er [banasár íékk við Eyjafjarðará gegnt Kroppi , |)á er Steingrímr vildi hefna sauðarhöfuðshöggs. Askell'^ átti dóttur Grenjaðar; þeirra [synir þorsteirm ok^Vígaskúta, íTrúngu, C, K. *) frd [ V. i B. ^) Sj^örÖum , C, Rf Sa\irvik, A-J. •*) VestniaÖr, fí, II, I, Sk; ah'taihir; Vestarr, A-J. ^) Vestauumanusvatns, li ; Vestmarsv. , E, Sk; Vestars- vatn, A-J. ^) Skaptafelli, E. ~) hauu átti * * * ; þeirva, II. «) fór, C. 5) j;.(i £ „, ,' li ic) j;.^ jyrra [ v. i C. ' ») jWc [f. »/í; var viusæli ok vel at sor; hann, b.v.E. ^^) sou, C, •17<5 Landnámabók. 3P. 19 K. Fjörlelf hét dóttir Eyvindar, [er |)órir leÖrháls átti'. Náttfari, er með Garðari hafði^ útfarit, eignaði sér áðr Reykjadal, ok hafði merkt á við- um , en Eyvindr rak hann á brott, [ok lét hann hafa Náttfaravík^. Ketill'* [fór út at orðsendíngu Eyvindar, hann^ bjó á Einarsstöðum 5 hans son var Konáll, er*^ átti Oddnýju Einarsdóttur, systur Eyjólfs Valgerðarsonar ; þeirra börn voru þau Einarr, [er átti sex sonu, ok dóttur, J)óreyiu, er átti Steinólfr Mársson, ok önnur Eydís, er |)or- steinn"' s^o^i átti or Asbjarnarvík^. J)órðr var annar son Konáls, hann var faðir Sokka á Breiða- mýri, föður Konáls. [Dóttir Konáls var Vigdís, ér átti J)orgrimr, son Jjorbjarnar skaga, ok var J)eirra son J)orleifr^. Grenjaðr hét maðr Hrappsson, bróðir Geir- leifs, hann nam þegjandadal, Hraunaheiði'", pov- gerðarfell-, ok Laxárdal neðan, [hann bjó á Gren- Íaðarstöðum"j hann átti J)orgerði, dóttur Helga hestsj þeirra son var J)orgiIs vomúli, faÖir On- undar, föður Hallberu, [móður Haldóru'^, móður J)orgerðar, móður Halls ábóta, ok Hallberu, er átti [Hreinn Styrmisson'^. Böðólfr''* hét maðr, son Gríms Grímólfssonar af Ögðum, bróðir Böðmóðsj hann álti þórunni, JT>; i^ j-pd [ ^^ j' ]j. þorsteinsson, Gnápa-Bárfíarsoiiar ; synir þeirra voru: HávaríSr, Herjólfr, Vemimdr kögr, Háls, Keti]], Áslíell, b, V. E. 2) fyrst, b. v. E. ^) frú [ v. i C. 4) Hör(5slí.i, bróöir Eyvindar, 6. v. E. ^) laróðir lians, í staiY fiess frá [ C ^) {6k) forsteinn , faðir Einars, er þar bjó síéan; Konáll, b. V. Br "') forbjörn, A-J. ») frá [ v. i C. ») Geir- ó]fsson gni\pr, 6. v. B; Geirólfs stjúpr, 6. v. E; frá [ v. i C. 10) Kranmalieiði, B. ") frá [ v. i B. ' »«) frál v. i C. »3) Reinn Styrnsson , C; móöur Valdisar, móðnr Snorra , fö8ur Hallbern, er átti IVIarliús pórijarson á Melum , b. v. E. »*) Búðólfr, hér C; Rauöólfr, J-J. .3P. 19 K. Landnámabók. ~ 177 dóttur þórólfs híns fróðaj þeirra son var Skeggí; j)au fóru'öU til Islands, ok brutu skip sitt við Tjörnes, ok voru at Auðólfsstöðum * hinn fyrsta vetr; hann nam Tjörnes allt á milli Túnguár ok Oss"*. Böðólfr^ átti síðar þorbjörgu Hólmasól, dóttur Magr-Helga; þeirra dóttir var J)orgprðr, er átti Asmundr Öndóttsson; [þeirra son |)or- leifr, faðir þuríðar, er átti Valla-Ljótr'*^. , Skeggi Böðólfsson^ nam Kelduhverfi upp til Keldun^ss , ok bjó í Miklagarði, hann átti Helgu, dóttur J^orgeirs*^ at FiskUæk; þeirra son var |>ór- ir, farmaðr mikilF; hannlétgera knör* [íSogni^, J)ann vígði Sigurðr biskup [enn ríki, er var með Olafi konúngi Tryggvasyni, en skírði j^óri"'; af Jjeim knerri eru brandar fur dyrum [lengi síð- an" í Miklagarði veðrspáir mjök, [allt fram um daga Brands biskups. Ormr var son þóris, hann myrði Grettir Asmundarson"; um J)óri orti Grettir petta: Ríðkat ek rækimeiðum [randar hóts at'^ móti, sköpuð er pessum þegni þraut, fer ek einn''* á'^ brautu; vilkat ek Viðris bálka'® vinnendr spaka finna, ek mun þér eigi þykkja ær, leita ek mér færis. *) BöÖólfs skytju, C; Bótólfs skytju, E; RauífálfsstöSum, A J. ^) Hafnaróss, E. ^) Bótólfr, hér E. *) frá [ v. i B. 5) eia Bótólfsson, 6. v. E. ''') tórirs , A-J. ') v. i B. «) i skógi, 6. V. E. i') á Ög«um,\^-J. 'o) frá [ v. i íi. »') frú [ V. i B. li) frá [ v. i B. »3) rawda lióti á, £. »*) viUr, E. »5) at, C. »*) blakka, C. Islendinga Sögur, 1 bindi. 12 %^ ■ Landnámabók. 3 P. 19-20 K. Hnekkí ek frá [þar et* flokkar fara þóris mjök stórir, [er eigi^ mér í þys þeirra þerfillgt' at hverfa; forðumst frægra virða fund, á ek veg til Lundar; verÖ ek Heimdala^ at hirða hjör, björgum svá fjörvi. An hét sori J)óris, faðir Arnar , föður Ingibjarg- 'ár, móður Skúms, föður þorkels ábóta^. 20. Máni hét maðr, hann var fæddr^ í Omd (á Hálogalandi), hann í'ór til Islands, ok braut vrð Tjörnes , ok bjó at Máná nokkura vetr , síðan rak Böðólfr hann brott þaðan, ok nam harin J>á fur neðan [KálflDorgará*^, milli Fljóts'' ok Rauðaskriðu, ok bjó -at Mánafelli; hans son var Ketill, er átti Valdísi |)orbrandsdóttur, er** keyptí Raúðaskriðulönd at Mána; hans dóttir var Dalla, systir |)orgeirs Galtasonar, hana átti jþorvaldr Hjaltason^. Ljótr ój)veginn hét maðr, er nam Keldu- hverfi upp frá Keldunesij hans son var Grís, faðir Galta í Asi, [hann var vitr maðr ok víga- maðr mikiH'". Önundr" nam ok Kelduhverfi upp frá Keldu- nesi'^, ok bjó í Asi, hann var son Blíengs'^ Sóta- •sonar, bróðir Bálka í Hrútafirði. Dóttir Ön- ») f>ótt, E. 4) era, C. ^) Heimdals, Sfr. ' *) /rá siiTara tt vis. V. i n. 5) V. i Sk. 6) Kolborgará, B. ?) xálf- borgarár, FljótshliíS , i sta& þcss frá [ E. ^) ok, E. ^) at Hofí i Hjaltadal, b, v. E. i°) frá [ v. i C. '») hét annar, er, b. V. E. »*) Keldu , Sk. »3) Klængs, B; Blæings, hin. 3P. 20 K. Landnámabók. 179 undar var J)orbjörg, er átti Hallgils* þorbrands- son or Rauðaskriðu. iþorsleinn, son Sigmundar Gnúpa-Bárðarson- ar, bjó fyrst^ at Mývatnij hans son var þor- grímr, faðir Arnórs í Reykjahlíð, er átti þorkötlu, dóttur Böðvars Hrólfssonar or Gnúpufelli; Böð- varr var son þeirra. J)5rkell hinn háfi kom úngr tll Islands^ ok bjó fyrst at Grænavatni, er gengr at"^ Mývatni; hans son var Sigmundr, er átti Vigdísi, dóttur J)óris af Espihóli, hann vo Glúmr á akrinum Vítisgjafa^. Dóttir J)orkels var Arndís, er áttí Vigfús, bróðir'^ Víga-Glúms. J)orkeII gat son í elli sinni, sá hét Dagr, [hann var faðir þórar- ins"^, er átti Yngvildi, dóttur Halls á Síðu, gíðar enn Eyjólfr enn halti^. Geiri^ hét maðr Norrœnn'°, er fyrst bjó fur sunnan Mývatn á Geirastöðum"; hans son var Glúmr Geirason skáld"^, ok J)orkell. þeir feðgar börðust við J)orgeir'^ höggvinnkinna , ok feldu |)orstein, son hans^ fur þat víg voru þeir gjörvir [norðan or sveitum'*. Geiri sat um vetr á Geira- stöðum við Húnavatn; síðan fóru þeir í Breiða- fjörð, ok bjuggu [íGeiradal'^í Króksfirði. Glúmr ») ÍJOrgils, .VA-. «) fyrstr, E. ^) or Norvegi, *. v. E. *) af, hin. ^)v. i.B; Vitazgjafi, C; Vítugjafa, E; Siginundar- akri , E eptir Landn. *) son, E. "^) frá [ v. i C. ^) Guð- mundsson, 6. v. E. ») Geirr, H, I, Sk. '«■) v. i C, G, *A-. *') Geirólfsstööum , E eptir Landn. ^*) er orti Gráfeldar- drápu, er J)etta er stef i: .~ Vig, svá tekr visa valfall, Haralds, alla, h. v. E. ' ' '^5) torberg, 1i. **) landflótta fyri viga sakir, Ecptir Landn. *') á Geirastöéum, C. 12^ 180 Landnámabók. 3P. 20iC. # fekk Ingunnar, dóttur J)órólfs Veleifssonar; Jjeirra börn voru J)au iþórðr, er átti Guðrúnu Ósvífrsdóttur, ok J)orgerðr, er átti ^órarinn Ingjaldsson ' ; þelrra son Helgu-Steinarr. Torf-Einarr iárl gat dóttur í æsku sinni*, sii. hét f)órdís, hana fæddi Rögnvaldr jarl , ok gipti hana J)orgeiri klaufa ; J)eirra son var Einarr, hann fór til Oi*kneyja at finna frændr sína, J)eir vildu eigi taka við frændsemi hans; J)á [kaupir Einarr í skipi* með bræðrum tveim, Vestmanni''" ok Ve- mundiý J)eir [fóru til Islands, ok^ sigldu fur norðan landit, ok vestmm Sléttu í fjörðinn ; "þeir settu öxi í Reistargnúp, ok kölhiðu J)ví Öxar- fjörð; J)eir settu örn upp'fúr vestan, ok köll- uðu -J^ar Arnar J)úfu , en í J)riðja stað settu J)eir kross, J)ar kalla J)eir Krossás; svá helguðu J)eir sér*^ allan Öxarfjörð. Börn Einars voru pau Eyjólfr, er Galti Grísarson' vo, ok Ljót, móðir Hróa ens skarpa, er hefndi Eyjólfs, ok vo Galta. Synir Glýru-Halla, Brandr ok Bergr, voru dóttursynir Ljótar, peh féllu í Böðvarsdal'. . Reistr hét maðr , son Bjarneyja - Ketils ok Hildar, systur Ketils J)istils, föður' Arnsteins goðaj hann nam land millum Reistargnúps ok Rauðagnúps, ok bjó i Leyrhöfn. Arngeirr hét maðr , er nam Sléttu alla [á millí Hávararlóns ok'° Sveinúngsvíkr ; hans börn voru ') Hergilsson , jf? cptir Landn. ^) viS ambátt, |6. v. E. 3) fórhann til Islands, C. ^) Vestmari, E, Sk. 5) j,.rf [ v. i C. '•) land fyrir aiigtan Jökiilsá; J>á höföii þeir numit, b. v. E. "^) Grisson, C; Geirsson, //, /. ") or lihi Bjarna Brodd- helgasonar, J)á er hann baröist v'íí^í'orkel Géitisson, 6. v. E. 5) e&a: faöir. *°) fyri noríJan Hávararlón til, E. 3P. 20 K. Landnámabók. 181 |)au|)orgils, Oddr, ok J)uríðr, er Steínólfr í þjórs- árdal átti. [Oddr var eldsætr í æsku ok seinligr, ok var kallaðr kolbítr'. [þeir Arngeirr ok J)orgils gengu heiman í fjúki at leita fjár, ok kvámu eigi heim^; Oddr fór at leita þeirra, [ok fann þá báða örenda, ok hafði hvítabjöríi drepit |)á, ok lá þá á pasti^, er hann kom at'*'. Oddr [drap björninn ok færði^ heim, ok [segja menn at hann æti*^ allan, ok kallaðist J)á hefna föður síns, er hann dí-ap björninn , en þá bróður síns , er hann át hann. Oddr var síðan illr"^ ok ódæll við at eiga; hann var hamrammr svá mjök, at hann gekk heiman or Hraunhöfn um kvöldit, en kom um morgininn eptir í þjórsárdal til liðs við J)uríði, systur sína, er þjórsdælir vildu [grýta hana í hel fur fjölkýngi ok tröllskap^. Sveinúngr ok Kolli námu [víkr þær', er við J)á eru kendar'", Sveinúngsvík ok Kollavík". KetiU'^þistiir^ [hét maðr,Jllr ok ódæll, hann'* nam þistilsfjörð á miUi Hundsness ok Sauðaness'"j hans son var Sigmundr, [er land nam í Snjó- fjallsnesi'*; hann var faðir Laugarbrekku-Einars'^. *) frá [ V. i B. -) Hvítabjörn drap J)á báöa Arngeir ok fJorgiIs, { staó' pcss frá [ C; en sem seinkaöi heimkomu þeirra, J)á fór, b. V. E. 3) paHiiig Sk; fasti, A og hin. *) ok var b'jörninn at, ok só or J)eim blótJit, i staí)' þess frá [ C. ^) veitti skaða birniniim, liat'öi, E. ^) át, i staj" þess frá [ C "^) ok æfr, 6. V. E. •*) berja grjóti i hel , B. ^) fjnri vestan Himdsnes, b. V. E. *°) frá [ V. í B. *^) ok bjó þar hvorr, sem rið hann ér kendt síðan, b. v. B. **) í'orkell, /. ^^) er fyrr var getit, , *. V. E. »*) frá [ V. i B. »«) ok bjó |ar, 6. v. E. i^) frá [ V. i B. ''') föönr Hallveigar, móður Guííriðar, mó8ur Bjarnar, föíJur Steinnnnar, móður Ketils , föfíur {'orláks, föður Ketils prests, fötJur Helgu, er átti Snorri Markússou á Melum, b. V. E. 182 Landnámabók. 3P. 20 K. Nú eru ritut landnám í Norðlendíngafjórð- úngí, ok eru þessir þar ágætastir landnámsmenn : Auðunn skökull, Ingimundr gamli, Ævarr', Sæ- mundr, Eiríkr or Goðdölum, Höfða-|)órðr, Helgi hinn magrí, [Eyvindr J)orsteinsson^; [en þar voru tólf hundruð bændr þá er talit var^. ») Eyar-, Sk. «) Gnúpa-Bárír, Eyvindr ok Ketill HöriSski, E: ^) greinhia v. hér i C , cra, kemr viií" niðTlag sögunnar; en ^á er talit var bændaval á Islandi, voru þar 12 hiindruíí bænda, í staií- þesa frú [ £. 4P. IK. t.andMári}abók. 183 Fjórdi Partr. [pessír menn hafa land numit i ^ustfirdihgafjórð^- úngi, er nú munu upptaldir, ok fer^ hvat af^ hendi nordan til fjórdúngamótSyfrá Lánganesi á Sólfieimasand\ ok er þat sögn manna^ at þessi fjórð'úngr hafi fyrst albyg&r vorðit, vlfuKNÓLFR kroppa'^ hét maðr, son þórishauk- nefs hersis, hann nam Gunnólfsvík ok Gunnólf^-' fell, ok Lánganes allt fur utan Helkunduheiði, ok bjó í Fagravík^j hans son var Skúli lierkja, [faðir Geirlaugar^. Finni hét niaðr, er nam Finnafjörð [ok Við- fjörð^; hans son var J)órarinn, faðir Sigurðar, föður Glýru-Halla^ Hroðgeirr hinn hvíti Hrappsson nam Sand- vík fur norðan Digranes, allt til Viðfjarðar, ok bjó á Skeggjastöðúm j hans dóttir var Ingibjörg, er átti J)orsteinn enn hvíti'. Alrekr'** var bróð- ir Hroðgeirs, er út kom með honumj hann var, faðir Ljótólfs goða í Svarfaðardal". Eyvindr vopni ok Refr hinn rauði, synír þor- steinsþjokkubeins, bjuggust tillslands [afStrind"' or J)rándheimi, þvíat þeir urÖu missáttir*^ við ») segir, E. ') at, E. "^) Nú hefir hér upp landnám í Austfirhingafjóríángi , i sta& þess J'rá [ C. "^) krcppa, A-J. S) Fagranesi, J-J. ^) frd [ v. i C. /) ok Miðfjörð , E; frá [ V. i C, G, I, Sk. 8) hans tv'eir synir vorii i BöfJvarsdal incö Broddhelga, syni Bjarnar, ok félki þar, b. v. E. ^\ hún var mó-Öir l^orgils, föííur Helga, fööur Bja'rnar, föður Ýngvildar, móður Ámunda, föður Guííriinar, móöur pórdísar, móöur Helgii,. móður f>órÖar prests,, fööur Markúss á Melum, b. v. E., »<=>) Aslákr, E. ii)-föÖur Valla-Ljóts, b. v. E, »*) v. i C. »3.) afsáttir, C. 484 LandnáTnabók. 4P. IK. Harald konúng, ok hafði sltt skíp hvárr J)eirra'. Refr varð aptrreka, ok lét konimgr drepa hann; en Eyvindr kom í Vopnafjörð, ok nam fjörð- inn allan frá^ Vestradalsá, ok bjó í Krossavík enni iðrij hans son var J)orbjörn. Stembjörn kortr% son Refs''' hins rauða, hann fór til Islands, ok kom í Vopnafjörð; Eyvindr, föðurbróðir hans, gaf horiöm land allt millim Vopnafjarðarár ok Vestradalsár, hann bjó at Hofij hans synir voru J>eir J)ormóðr stikubh'gr, er bjó í Sunnudal, annar Refr á Refsstöðum, þriði Egill á Egils- stöðum, faðir þórarlns ok þrastar, Hallbjarnar, ok Halifríðar, er átti þorkell Geitisson^ Hróaldr bjóla var fóstbróðir Eyvindar vopna, hann nam land fur vestan Vestradalsá, daUnn hálfan, ok Selárdal allan út tll Digraness, hana bjó á Tórfastöðum ; hans son var Israuðr, faðir Gunnhildar, er áttl [Oddl, son Asólfs í Höfða^. Ölver hinn hvíti hét maðr, son Olvis^ Oxna- J)órissonar , hann var lendr maðr ok bjó í Alm- dölum; hann varð ósáttr við Hákon jarl Grjót- garðsson , ok fór hann á Yrjar , ok dó þar ; en iþorsteinnhinnhvíti, (son hans), fór tillslands, ok kom skipi sínu í Vopnafjörð eptir landnám; hann keyptí land at Eyvindi^ vopna, ok bjó at Tóptavelli nokkura vetr, fur utan' Síreksstaði, áðr hann komst at Hofslöndum, með þvi *) ok vildii hafa samflot ; en , b. v. E. -) fyrir aiistan, F. 3) köttr, J3. *) LUfs, E. 5) bræiír HallfriÖar vorn i li«i inei$ forkatli í Böðvarsdal , i móti Bjarna Broddhelgasyni , b, i\ E. ^) Ásólfr i HöfÖa, C; Gunnhildr var jnóöir Haldóni, móður Marki'isar, fööur Valg-erííar, móður BöÖvars,^ föður Í'órÖar prests, fööur Marktísar á Mclum, b. v. E. "^) Osvalds, By E. *) V. i C, E. 5) austan, H, 1, Sk. 4P. IK. Landnámabók. 185 mótí at hann heimti leigufé sitt [at Steinbírní kort', en hann hafði eigi til at gjalda nema landitj |)ar b]ó porsteinn sextígi^ vetra síðan, ok var vitr [maðr ok góðráðr'; hann átti Ingibjörgu, dóttur Hroðgeirs hins hvíta; þeirra börn vorii ' J)au J)orgils ok J)órðr, Onundr"", |)orbjörg^ ok |)óra. |)orgils átti Asvöru, dóttur J)óris Graut- atlasonarj þeirra son var Broddhelgi, hann átti fyrr Höllu Lýtíngsdóttur, Arnbjarnarsonar ; þeirra son var Vígabjarni, hann átti Rannveigu, dóttur Eiríks í Goðdölum; þeirra sonvar Skeggbroddi, en. dóltir Yngvildr , er átti J>orsteinn Hallsson. Skeggbroddi átti Guðrúnu, dóttur þórarins*^ sæl- ings"^ ok Haldóru Einarsdóttur; þeirra börn |>órir ok Bjarni húslángr. þórir átti Steinunni, dóttur þorgríms ens háfa; þeirra dóttir var Guð- rún, er átti Flosi Kolbeinsson; þeirra son Bjarni, faðir Bjarna, er átti Höllu Jörundardóttur ; þeirra börn voru þau Flosi prestr , (ok Torfi prestr), ok Einarrbrúðr^, okGuðrún, erþórðrSturluson átti, okGuðrún, er EinarrBergþórsson átti, ok Helga, móðir Sigríðar Sigvatsdóttur. [Flosi prestr átti Ragnhildi, dóttur Barkar á Baugsstöðum; þeirra börn : Bjami ok Einarr, Halla, móðir herra Kristoffórus , ok þórdís, móðir frú Ingigerðar, móður frú Guðrúnar ok Hallberu'. Valgerðr'** var dóttir Flosa, móðir herra Erlends sterka, föður [herra Hauks lögmanns" ok Valgerðar'^ - *) undan f'orbirni krot, /?., *) meir enn fiiumtigi , E. 3) góSr, B; frá [ v. i C. ■*) Ámundr, G. ') í'orbjörn, G, Sk. 6) Einars, C. ?) Sælendings, C. ») privír, B. ^) HaU dóru, Fa. 1°) Salgerífr, E eptir Hauksbók. ")Hauks,» sta& pQss frá [ C. • » *) frá fyrra [ v. i B. I 186 , ^Landnámabók. 4P- 2K. 2, T)orsteinn torfi ok Lýtíngr, [bræðr tveir', fóru tll Islands. Lýtíngr nam Vopnafjarðarströnd alla hina eystri, Böðvarsdal ok Fagradal, ok bjó í Krossavík, [ok lifði hér fá vetr^j frá honum eru Vo]3nfirðíngar komnir, [Geitir^ var son Lýtíngs, faðir þorkels^. þorfiðr^ hét maðr, er fyrst bjó á Skeggja- stöðum at ráði þórðar hálma^ hans son var þoth: steinn fagri, er vo Einar, son þóris Grautalla- sonar, [ok bræðr hans tveir"^: þorkelP ok Héð- inn, er vógu þorgils, föður Broddhelga. þorsteinn torfi nam hlíð alla utan frá Os- fjöllum^ ok upp til Hvannár', ok bjó á Fossvellij hans son var þorvaldr, faðir þorgeirs , föðufij: Hallgeirs'", föður Hrapps á Fossvelli. - r Hákon hét maðr, er nam Jökulsdal" allan fuF vestan Jökulsá ok fur ofan Teigará, ok bjó á Hákonarstöðumj hans dóttir var þorbjörg, er áttu synir Brynjólfs ens gamla, Gunnbjörn'^ ok Hallgrímr. Teigr lá óvunninn'^ milli þorsteins torfa ok Hákonar, þann lögðu þeir til Hofs, ok heitir sá nú Hofsteigr. Skjöldólfr''*Vemundarson, br^ðirBerðlukára, nam Jökulsdal fur austan Jökulsá ok upp frá Knefilsdalsá'^, ok bjó á Skjöldólfsstöðum; hans börn voru þau þorsteinn^ er átti Fastnýju Bryn- ^) /'"" [^' ' ^' Ásbjarnarsynir, 6. v. E. ') frá [ v. i B. 3) Geirr, //, /, Sk. •*) frú [r. i' B ; fööur Ragneiðar, nióöur Höllu, nióííur Bótólfs, föður þórdísar, móður Helgu, móSur {"óröar prests, föður Markúsar á Melum, 6. v. E. ^) J>orviÖr, G, Sk. <-) tvo, n, G, II, I, Sk. ') pórir, B; í^orkel , G,JÍ, T, Sk ; en bróííir hans var í>orkell, i sta& l^ens frá [ E. **) Ulfsfjöllum, A-J. ») Hvammsár, C. '") Hálfgeirs, B. ' ^) Fljótsdal, yi-J. ^*) c&a: Gullbjörn, C'. ^') únuminn, C, Sk. ^*) Vermundr, A-J. »5) Kefílsdalsá, C, 1} Hnefísdalsá, E. 4P. 2K. Landnámabók. 187 jólfsdóttur híns gamla, ok Sigríðr, [er átti Özur Brynjólfsson; þeirra son Bersi, er Bersastaðir eru viðkendir'. þórðr þvari hét maðr, son þórólfs hálma, bróðir Helga bunhauss, hann nam Túngulönd öll millim Lagarfljóts ok Jökulsár fur utan Ráng- ár; hans son var þórólfr háhnr^, er átti Guðríði Brynjóifsdóttur [hins gamla^; þeirra son var þórðr þvari, faðir þórodds, föður Brands, föð- ur Steinunnar, móður Rannveigar, móður Sæ- hildar, er Gizzur'*' Hallsson^ átti. Ozur'' slagakollr nam land milli Ormarsár"^ ok Rángár, hann átti [Guðnýju Brynjólfsdóttur^; þeirra son var Asmundr, faðir Marðar'. Ketill ok Grautadi, synir þóris þiðranda'% fóru or Veradal til Islands, ok námu land í Fljóts- dal fyrr enn Brynjólfr kvæmi út. Ketilí nam Lagarfljótsstrandir báðar fur vestan Fljótsá", miUi Hengifossár ok Ormsár". Ketill fór utan, ok var með Veðormi, syni Vemundar ens gamlaj þá keypti hann at Veðormi'^* Arneiði, dóttur Asbjarnar jarls'* skerjablesa, er Hóhnfastr, son Veðorms, hafði hertekit, þá er þeir Grímr, systur- son Veðorms, drápu Ásbjörn jarl [í Suðreyjum'^. KetiU þrymr keypti Arneiði tveim hlutum dýrra enn Veðormr mat hana í fyrstuj [en áðr þaii *) iiióðir Bersa Özurars., i sta& þess frá [ li. *) hálmi, B, C. 3) „. ,' B. -^) Gestr, E á spáz. «) v. i B. «) Gizur, A-J. "^) Ormsár, B, C, Sk. ^) Guðrúnu Brunnólfsdótt^ir, E. 9) þannig öll ; Narfa, Kh. ^°) |)rándar , yí-J. '») fljót, C. »») Ormarsár, E. '^) jarli, 6. v. C. "*) Haralds konúngs hárfagra, er auknefndist, b. v. E. '^) frá [ v. i B; ok tók« þar Olöfu, konu hans, ok ArneiiJi dóttur hans, b. v. E, 188 Landnámabók. 4P. 2-3K. Ketill fóru tll Islands, fann Arneiðr silfr* mikit^ undir viðarrótum, [ok leyndi Ketil, til Jjess er hann fékk hennar'; þau fóru út ok bjuggu á Arneiðarstöðum ; |)eirra son var |)iðrandi, faðir Ketils í Njarðvík^. 3. Grautatli nam hina eystri strönd Lag- arfljóts allt á milli Giljár ok Vallaness, fur vestan Uxalæk^j hans synir voru þeir |)orbjörn ok ^ór- ir, er áttl Asvöru Brynjólfsdóttur. J)orgeirr Vestarsson hét raaðr göfugr, hann áttl Ijrjá sonu, var einn Brynjólfr^ enn gamli, annar Ævarr hinn gamli, |)riði Herjólfr'^j |)eir fóru allir til Islands, ok á sínu skipi hverr þeirra. Brynjólfr kom skipi sínu í Eskifjörð, ok nam land fur ofan fjali, Fljófsdal allan fur ofan Hengi- forsá* fur vestan, en fur ofan Gilsá fur austan, ok Skriðudal allan, ok svá völluna út til Eyvind- arár, ok tók mikit af landnámi Una Garðarsson- ar, ok bygði þar frændum ok mágum sínum; hann átti þá' tíu börnj en síðan iékk hannHelgu, er átt hafði Herjólfr, bróðir hans, ok áttu þau j)rjú börn; þeirra son var Ozur, faðir Bersa, [föður Hólmsteins'% föður Orækju, föður Hólm- steins, föður Helgu, móður Hólmsteins, föður *) en ér kaupit var voríJit, fá geyríJi fcetiU brúífkaup til AmeiÖar; eptir þat fann hún grásilfr, t sta& þess frá [ B. ') fólgit, 6. V. E. 3) þji bauS Retill at fly.tja hana til frænda sinna, en hún kaus ^á honum at fylgja, í sta'& þess frá [ B; h. V. Sk; ])á seldi hún honuni silfrit, b. v. E. *) JóreiSr var dóttir piöranda, niófíir í'orsteius, föíJur GuÖriÖar, móður Rann- veigar, raóður Salgeríar, nióður Guiírúnar , móöur Hreins ábóta, föður Valdisar, móöur Snorra , fööur Hallberu, er átti Markús í>ór8arson á Melum, b. v. E. ^) Öxnalæk, B. ^) Brunnólfr, Ehérogfrv. "^) í Breiðdal, b.v. E. *) Hengifors ok, C, ^) ». i C, G, H, I, Sk, »°) /rá [ v. i C. 4P. 3K. Lándnámabók. 189 Hallgerðar, móður þorbjargar, er áttí Loptr biskupsson.' Ævarr [hét maðr' hinn gamli, brócíir Bryn- jólfs, hann kom út á Reyðarfirði, ok fór upp um fjallj honum gaf Brynjólfr Skriðudal allan^ fur ofan Gilsá, hann bjó á Arnaldsstöðum ' j [hann átti tvo'^ sonu ok dætr þriár^. Israuðr*^ hét maðr, er fékk Asvarar Herjólfs- dóttur, bróðurdóttur Brynjólfs ok stjúpdótlur; henni fylgdi heiman öll lönd í milli Gilsár ok Eyvindarárj þau bjuggu á Ketilsstöðum j þeirra son var þorvaldr holbarki', faðir Jjorbergs, föð- ur Hafijóts, föður þórhadds"' skálar. Dóttir Hol- barka var J)órunn, er átti fiorbjörn Grautatl^son, önnur Astríðr, móðir Asl^jarnar loðinnhöfða, föð- ur þórarins í Seyðarfirði, föður Asbjarnar, föður Kolskeggs® ens fróða, ok Ingileifar, móður Halls, föður Finns lögsögumanns. Hrafnkell hét maðr Hrafnsson, hann kom út sið landnámatíðar j hann var hinn fyrsta vetr í Breiðdal; en uní vorit fór hann upp um íjöll; hann áði 1 Skriðudal, ok sofnaði j þá dreymdi hann at maðr kom at honum, ok bað hann upp- standa, ok fara brott sem skjótast; hann vakn- aði , ok f ór á brott ; en er hann var skamt kominn, Jiá Ijóp ofan fjallit allt, ok varð undir göltr ok griðúngr, er hann átti ; síðan nam hann ») V. i B. *) V. iSk. 3) ArnhaldsstöÖum , E. *) níu, E. *) frá [v. i C; ýngvildr liét ein , liún var móíJir por- steins, föðnr Amunda, föður GuíSrúnar, móbur pórdísar, móönr Helgu , móöur {'ói-ðar prests , fö8ur Markúss á Meluin , 6. v. E. '^) e&a: Asrauör, A; i B, C, v. upphafssiafinni Asbrandr, A-J. ■^) fóraz, C',* tóröar, E. Skolskeggs, C, 190 Landriámabók. 4P. 3-4 K. Hrafnkelsdal , ok bió á Steinkelsstöðum'; hans son var Ásbjörn, faðip Helga, ok þórir, fað'ir Hrafnkels goða, föður Sveinbjarnar^. 4. Uni [hinn Danski eða hinn óborni^, son Gtirðars, er^ fannlsland^, fór tillslands með ráði Haralds konúngs hins hárfagra, ok ætlaði at legg- ja undir sik landit, en síðan hafði konúngr heitit honum at gera hann jarl sinn. Uni tók land þar, sem nú heitir Unaós, ok húsaði þarj hann nám sér land til eignar fur sunnan Lagarfljót, allt hérað til Unalækjar^ en er landsmenn vissu ætlan hans, tóku þeiratýfastviðhann, okvildueigi selja honum kvikfé eðr vistir, ok mátti hann þar eigi viðhaldast. [Uni fór'^ brott, ok kom í Alptafjörð enn syðra, hann náði þar eigi at staðfestastj |>á fór hann austan með tólfta mann, ok kom at vetri^ til Leiðólfs kappa í Skógahverfi, hann tók við þeim^. Uni þýddist^ Jjórunni, dóttur Leið- ólfs kappa, ok [var hvin með barni um vorit; J>á vildi Uni laupast á brott með menn sína, en Leiðólfr reið eptir honum, ok fundust þeir hjá Flángastöðum"*, ok börðust þar, þvíat Uni vildi eigi aptr fara með Leiðólfi; þar féllu nokkurir menn af Una, en aptr fór hann nauðigr, jþvíat Leiðólfr vildi at hann fengi konunnar, ok stað- ^) SteinraixiJarstötíimi , B, C, E, IT, I, Sk ; SteinstöíUim, G. -) Steinbjarnar, Sk; föiSur forsteins, fööur Bótólfs, föb'ur í>órdísar, móbur Helgu, mói5ur póröar prests, föSur Markúsar á Melum, b. v. E. 3) frá [ v. i B. *) fyrst, b. v. B, E. 5) ok, b. V. Sk. ág vetrvist at LeiÖólfi, E á spáz. cptir Landn. i sta& þestsfrá byrjun kap, ^) elskaSi, C. *°) þannig B, C, G, //, /, Sk;^ I'lavgastöÖum, yí; Fhigast., E. 4 P. 4 K. Landnámal)ók. i 91 festist', ok tækí arf eptir hann. Nokkuru síð- ar Ijóp Uni í brott, J>á er Leiðólfr vár eigi heima, en Leiðólfr reið eptir honum, þá er hann vissi, ok fundust þeir hjá Kálfagröfum, var hann þá $vá reiðr at hann drap Una ok förunauta hans alla^. Son LTna ok {)órunnar var Hróarr Túngu- goði, hann tók arf Leiðólfs allan, ok var [hit mesta afarmenni'5 hann átti [dóttur Hámundar''", systur Gunnars frá Hlíðarenda; þeirra son var Hámiindr enn halti, er var hinn mesti vígamaðr. Tjörfi t^inn háðsami^ ok Gunnarr voru systur- synir*^ Hróars. Tjörfi bað Astríðar mannvits- brekku Móðólfsdóttur, en bræðr hennar, KetiU ok Hrólfr, synjuðu honum konunnar, en |>eir gáfu hana |)óri Ketilssyni 5 þá dró Tjörfi líkneski þeirra á kamars vegg, en hvert kveld, er þeir Hróarr gengu til kamars, þá hrækti hann í and-. lit líkneski þóris, en kysti á hennar líkneski, áðr Hróarr skóf af. Eptir þat skar Tjörfi þau á hnífs- skepti"^ sínu, ok kvað þetta: [Vér höfum þar* sem^ þóri, þat var sett við glettu'°, auðar únga brúði áðr á veggjum" fáðaj *) J)ar, b. V. C. *) vildi liafa i burt meíser; en LeiÖólfr reiö eptir honiim, ok börfSust Jieir viö Kálfagrafir, ok féllu meun or livorstveggja liöi ; J)á skildu þeir. En Uni fór skamt undan á'Ör Leiöólfr kom eptir honixm, ok böi-Sust bá i annat sinn , ok féll þar Uni ok förunautar hans , t sta9' þess frá [ Fé cptir Landn. ^) hinn mesti hermaör, C; hann bjó i Ási, b. V. E. •*) frá [ V. i C. ^) hásami, H. ^) þannig C; synir, A og hin. 7) knifshepti, C. «) ^at, C. '^) me8, E. í") Hafííek liára lofða, hjrjar ness til J)Pssa, i sta& hess frá [ E á spáz. cptir Landn. *^) vegg of, li ; vegg nm , C, E. 192 Landnámabók. 4P. 4-5 K» nú hefik rasta karms* ristlt^, réð ek^ [ein'*^ íur þvi meini% hauka skopts^ á hepti hlín ölbækis'' mínu^. [Héraf gerðust víg þeirra Hróars ok systur- sona hans', J)orkell fullspakr hét maðr, er nam Njarð- vík alla, ok bjó þar; hans dóttir var þjóðhildr"*) er átti Ævarr hinn gamli, ok var þeirra dóttir Yngrildr, móðir Ketlls íNjarðvik þiðrandasonar. Vetrliði hét maðr, son Arnbjarnar". Qlafsson- ar lángháls, bróðir þeirra Lýlings ok þorsteins torfa'^ [ok þorbjarnar'^ í Arnarholti''*. Olafr lángháls var -son Bjarnar reiðarsíðu. Vetrliði nam Borgarfjörð, ok bjó þar. þórir lína hét maðr, er nam Breiðavík, ok bjó þarj hans synir voru þeir Gunnsteinn ok Sveinúngr'^ Nú hefir Kolskeggr^^ fur sagt he&an''^ íim landnám, 6, þorsteinn kleggi nam fyrst Hiisavik, ok bjó þarj hans son var An, er Húsvíkíngar eru frá komnir. Loðmundr hinn gamli hét maðr, ^en annar Bjólfr, fóstbróðir hans, þeir fóru til Islands af ^) panníff B, fí, Sk; rastakarins, J, G; rastakarns, C, JE. *) ristna, E. ^) v. i Sk. *) einn, B. *) margt vi5 sýn bjarta, E cptir Landn. ^) skapts, //. ') Cíta; ölbókis, C. ^) vis. V. i I. ^) Héraf gjöiiJist fjandskapr |>eirra meiri, ok vógii þeir synir MóÖólfs , Ketill ok Hrólfr, ok Brandr frá Gnúpum, föiínrbróíir ^eirra, ök pórir Ketilsson, er átti Astriííi , Hróar goða, ok Tjörfa, okKolbein, ístai)- þess frá \_ E. »°) fórhildr, C, I, Sk. i') Arinbjarnar, C. »*) tjörfa, E. »5) ^iíjranda- sonar, b. v. //, Sk, >*) frá {_ v. i E. »') Sæmundr, A-J. »*) Ásbjarnarson, 6. v. E. ^'^) héðan frá, B; héöan af, Sk ; v. i C, E. 4P. 5K. Landnámabók. 193 Vors af J)ulunesi. Loðmundr var [mjök tröll- aukinn'; hann skaut öndvegissúlum sínum fur bor^ í hafi, ok kvaðstþarbyggja skyldu, sem þær ræki á landj en þeir fóstbræðr tóku Austfjörðu^ c»k nam Loðmundr Loðmundarfjörð, ok bjó þar þrjá^ vetr, þá frá hann til öndvegissúlna sinna fur sunnan land; eptir þat bar hann á skip öU faung sín; en er segl var undit', lagðist hann niðr, ok bað engan mann [vera svá djarfan at hann nefndi'^ sik ; en er hann hafði skamma stund legit, varð gnýr mikill j pk sá menn at skriða mlkll Ijóp á bæ {jann, er Loðmundr hafði átt ok ábúitj eptir þat setlist hann upp, ok tók til orða: [>at er álag mitt , at þat skip skal aldrí heilt af hafi koma héðanaf^, er hér siglir út; hann hélt suðr fur Horn, ok vestr [með landi allt*^ fur Hjör- leifshöfða, ok lendi nokkuru vestarj hann nam |>ar land, sem súlurnar höfðu á land komit, á milli Híifrsár ok Fúlalækjar, |)at er nú Jökulsá á Sól-: heimasandi; hann bjó í Loðmundarhvammi, [þat heitir nú Sólheimar^. |)á [er Loðmundr var gamall^ bjó |)í"asi í Skógum, [hann var ok fjöl- kunnigr^ [ok var íllt í bygð þelrra'^. |)at var eitt sinn at þrasl sá um morgln vatnalaup mlkit ofán, en {)au vötn veitti bann með fjölkýngl austr fur Sólhelma, en bræll Loðmundar sá, ok kvað falla sjó norðan yfir landlt at þeim. Loðmundr var {)á bllndr, ok mælti við þrælinn : færðu mér ') rammaukinn mjök ok fjölkunnigr, Ti. *) þenna, Ji. 3) dregit, B. 4) nefna, C. ^) v. i íi. ^) frá [ v. i C. ^) ok kallaöi í>ar Sólheima, B. ^) /m [ v. i C. ^) frá [ v. i C. »°) frá [ V. i n. Islendinga Sögur, 1 bindi. J-»3 194 Lándnámabók. 4P/5-6K. i dælukerl litlu þat, er þú kallar sjó vera 5 þræll- inn gerði svá; Loðmundr segir: eigi |>ykki mér þetta sjór vera ; síðan bað hann þrælinn fylgja sér til vatnsins; ok stíkk stafsbroddi mínum í vatnítji [þrællinn gerði 'svá * ; hríngr váí' í stafnum ; Lott-^ mundr hélt úm stáfinn [tveim hTÖndum^, ók beit 1 hrihginil''; því naést tóku vÖtniti at falla* ajitf vestr fur Skóga. Síðan veitti hvárr |íeirra vÖtri- in frá sér^, jþartil er þeir fundust við gljúfr nokkur, þá sættust þeir á þat, at áin skyldi falla J)ar til sjóvar sem skemst er; [í {)elm vatna- gángi varð Sólheimasandr, þar er fjórðúngamót, ok Jökulsá á miðjum sandi. Son Loðmundar var SumarUði, faðir J)orsteins hólntuns, föður þóru, 'móður SteinS Brandaxsotiar, föður |)óru, er atti Skapti lÓgmaðr*^. 6. Bjólfr"^, fóstbróðirLoðmundar, nam Seyð- ísfjörð alian, ok bjó þar alla æfi; hann gaf Helgu dóttur sína Ani^ hinum ramma', ok fylgdi henni heiman öll hin neyrðri strÖnd Seyðisfjarðar tii Vestdalsár'^ Isólfr hét son Bjólfs, er" Séyð- firðíngar eru frákomnlr. Eyvindr hét ma^r, er út kom með Brynjólfi", ok færði síðan bygð ~sína í Mjófafjörð, ok bjó |)ár; hans son var Rafn, er seldi Mjófafjnrðar- land þorkeli blöku'^, er þar bjó síðan; frá hon- um er Blökuætt'* komin. ^) frá [ v.J B. ^)"/»*« [ " «' C"- ^) ál?afliga, 6. v. E. *) hægja rás sinni, ok iim siöir féll renslan , E. ') sein búinn var, b. v. E. ^) sií er nú kölluíS Jöknlsá, ok skilr landsiióríiúnga, í sta^ þess frá [ C "^) Eyjólfr bjálfi , A-J, ^) Öxni, E. í*) ranöa, H. ■<^) Vestradalsár , E. ' ') ^nr bjó siðan ok, 6. v. li. ^ ^) -ok nam fyrst Eyvindardal , b. v. E. '3) klöku, U. »*) Klökuætt, U, 4P. 6K. Landnámabók. 195 Egill' hinn rauði hét maðr, er nam Norð- fjörð^, ok bjó á Nesi útj hans son var Ólafr, er Nesmenn eru frákomnir. Freysteinn hinn fagri hét maðr, hánn nam Sandvík, ok [Barðsnesvík % ok Helllsfjörð, ok A'^iðfjörð, [hann"*^ bjó á Barðsnesi við fjörðinn; frá honum eru Sandvíkíngar ok Viðfirðíngar ok 'Hellisfirðíngar komnir^. J)orir hinn háfi'^ ok Krumr, þeir fóru af Vors til Islands, ok J)á er þeir kvámu ok tóku land, nam þórir Krossavík"^ á milli Gerpis ok Reyðarfjarðar^; þaðaneruKrossvíkíngar komnir; en Krumr nam land á Hafranesi, ok allt til þernu- ness', ok allt hit ytra, bæði Skrúðey'" ok aðrar úteyjar, ok þrjú lönd öðrum megin [gegnt |)ernu- nesi "; þaðan eru Krymlíngar komnir. Ævarr var fyrst í Reyðarfirði, áðr hann fór upp um f jall , en Brynjólfr í Eskifirði, áðr hann , fór upp at byggja í Fljótsdal , sem áðr var ritat. Vemundr'^ hét maðs, er nam Fáskráðsfjörð allan, ok bjó þar alla æfi; hans son var Ölmóðr, er Ölmæðlíngar'^ eru frákomnir. þórhaddr''* hinn gamli var [höfðíngi ok'^ hofgóði í þrándheimi á Mærinni; hann fýstist til Islands, ok tók áðr ofan hofit, ok hafði með sér hofsmoldina ok súlurnar; en hann kom í í) Eyjólfr, A-J. ') NoríSrfjíwriJ, B. 3) BarÖsnes, C, E. *) /'■'í fyrra [ v. i fí. » ^) frá síiTura [ v. i C. ^) hvíti, G, H, I. ') ok, b: V. C. ») ReiíSarfjalls, E. ») póruness, J-J. »o) SkrúíJ, C, E; Suðrey, A-J. '») temiiness , C. •*) Frá Sænivuidi, fyrisögn kap. i C; má pvi vera V sc rúngt viiTseU fyri S i D, C, cr upphafsstajinn v. i. »3) ÖlmóÖlíngar, E. »*) t>órhaldr, A-J. »') v. i B, C. 13^ 196 Lamlruunabók. 4 P. 6-7 K. Stöðvarfjörð, ok lagÖi Mærina-helgí á allan fjörð- inn, ok lét engu tortýna þar, nema kvikfé helm- ilu', hann bjó þar alla æfi síðanj frá honum eru Stöðfirðíngar komnir. 7. Hjalti hét maðr, er nam KleyfarlÖnd ok allan Breiðdal [þar upp frá^j hans son var Kol- grímr, er margt manna er frákomit'. Herjólfr'^ hét maðr, er nam land allt út til Hvalsnesskriðna 5 hans son var Eyvindr^ voprii, er Vopnlíugar*^ eru frákomnir. Herjólfr'', bróðlr^ Brynjólfs, nam Heydalalönd fur neðan Tinnudalsá ok út tllOrmsárj hans son var Ozur, er Brelðdællr eru frákomnir. Skiöldólfr hét maðr, er nam stræti' allt fnr utan Gnúp, ok inn öðrum megin til Oss ok til Skjöldolfsness hjá Fagradalsá, [ok Brelðdali"'j hans son var Háleygr, er þar bjó síðanj frá honum er Háleygjaætt komln. þjóðrekr" hét maðr, hann nam fyrst Brelð- dal'^ allan, en hann stökk brott þaðan fur Bryn- jólfi ok ofan í Berufjörð, ok nam þar alla ena neyrðri strönd Berufjarðar, ok fur sunnan uin'^ Búlandsnes ok inn tll Rauðaskriðna öðrum meg- in, ok bjó þar þrjá vetr er nii heltlr SkáII'"*j síðan keypli Björn hlnn háfi jarðlr at honum, ok eru frá honum Berufirðíngar komnlr. Björn sviðinnhorni hét maðr, er nam Alpta- *) heimölu, C; á heimili sinn, E. -) frá [ v. i C. ^) ok hans eptirkomendr bygöu Hest , b. 'v. K. **) Bcrgiílfr , A-J. ?) V. i B. ^') Væpnlíngar, B, C; Vopneyingar, i?; Vopnafiréingar, /, Sk. ^) Bergólfr, Á-J. ^) son, yí-J. ^) Streiti, C. 1°) i BreiSdal, H, C, E. ^^) ÍJórir, AJ. «-) Fljótsdcil, E. í3) ok, C. '4) pannig B, C, Sk ; {'jóöreksskáli, E ; Skó á, /i-J ; Skaöi, A og hin. 4P. 7K. Landnámabók. 197 fjörð hinn nyrðra inn íra Rauðaskriðum , dk Sviðinnhornadal. J)orsteinn trumbubeinn hét frændi Bððvars ens hvíta, ok fór með honum til Islands, hatni nam fur utan Leyruvog til Hvalsnesskriðna-j hans son var Kollr enn grái, faðir J)orsteIns, íöður J)orgríms í Borgarhöfn, föður Steinunnar, er átti Gizur biskup. Böðvarr enn hvíti var son J)orleifs miðhlngs', Böðvarssonar snæþrymu,' J)orleifssonar hvala- skúfs, Anssonar, Arnarsonar^ hyrnu^, þórissonar konimgs, Svínaböðvarssonar , Kaunssonar kon- língs, Sölvasonar"^ komings, Hrólfssonar kon- lings^ or Bergi, [Svasasonar*^ jötuns" norðan af Dofrum. Hrólfr kpniíngr átti Gó, er gói-mánaðr er viðkendr, [systur þeirra Gors, ok Nors, er Noregr er viðkendr; þeir"' [Brand-Onundr, frændi hans^, fóru af Vors til Islands, ok kvámu í Álpta- fjörð enn syðra. Böðvarr nam inn frá Leyruvogí dali þá alla, er þar liggja, ok út öðrum megin til Múla, ok bjó at Hofi, ok reisti þar hof mikit. Son Böðvars var þorsteinn, er átti J^órdísi, dóttur Özurar keiliselgs, HroUaugssonar^ [íeirra son var Síðu-Hallr, er átti Jóreiði^ J)iðranda- dóttur, ok er J)aðan mikil ættkomin^ son þeirra var J)orsteinn, faðir Amunda, föður Guðrúnar, móður J)órdísar, móður Helgu, móður Guðnýjar, móður Sturlusona"^. *) mifilutigs, E. ^) Árnar, hcr og frv. C. ^) konúngs, 6. V. 1i. *) Saugasonar, B. ^) v. i li. ^) Svafasonar, K; SvaÖas., Sk. ') þannig Kh ; ok, y/, C, G, Jí, I, Sk ; ok, i staií' f)css frá fyrra {_ B ; ok, i staií" þess frá siitura [ E. ^) Bröndúlfr, bróðir hans, E. ^) pórdisi , G, /. ^°) Hclga var ok múðir tórtfar prests, fööur Markúes á Melum, b. v. E, 198 ' Landnámabók. 4P. 7K. Brand-Önundr nam land fur norðan Múla, Kambsdal ok Melrakkanes, ok inn til Hamarsár, ok er margt manna frá honum komit. J)órðr skeggi, [son Hrapps, Bjarnarsonar bunu, hann átti Vilborgu Osvaldsdóttur ok Ulfrúnar Játmundardóttur. J)órðr skeggi fór til Isiands, ok' nam lönd öll í Lóni fur norÖan Jökulsá, á milli ok Lónsheiðar, ok bjó í Bæ tíu vetr [eðr lengr^; en er hann frá til öndvegissiilna sinna fur neðan heiði í Leyruvogi, |>á [réðst hann vestr þannig', ok bjó á Skeggjastöðum sem fyrr er ritat. Dóttir J)órðar var Helga, er Ketilbjörn enn gamli átti at Mosfelli. J)órðr skeggi''" seldi |[lönd sín^ Ulflióti lögmanni, er [þar kom út í Lóni'^, [syni J)óru, dóttur Ketils Hörða-Kára- sonar, Aslákssonar, Blfru-Kárasonar, iínarsonar "^, Arnarsonar hyrnu; bjó^ J)órðrnokkura vetr síðan í Lóni, er hánn spurði til öndvegissúlna sinna. En er Úlíljótr var sextugr' at aldri, fór hann til Noregs, ok var þar þrjávetrj þar settu'** þeir J)orleifr enn spaki, móðurbróðir hans, lög J)au, er síðan" voru köllut Ulfljótslög; en er hann kom nt, var sett alf)íng, ok höfðu menn síðan ^in lög á landi hér'^ J)at var upphaf enna heiðnu laga, at menn skyldu eigi hafa höfuðskip í haf, en ef þeir hefði, þá skyldi aftaka höfuð áðr peir kæmi' í landssýn, ok sigla eigi at landi með ») frá [ V. i C. 2) frá [ v. i C. ^) paðan, /; J)annag, Sh. *) /'■« [»'• i C. 5) Lón-lönd, B; land allt fyri austan Jökulsá, E i ni&rl. 6) lög flutd út híngat , B. ') f,^ (^ //^ /^ sk. *) |)ó, b. V. E. ^) nær hálfsextugr, Jí i ni&rl. ^*^) saman- skrifuíJu, E i ni&rl. u) hann haföi út, ok þá , E i ni&rl. **) ok voru {jau nokkurn veg samin eptir Gulajþingslögum, h. V. E i ni&rl. 4P. 7Ki , Landnáuiabók. 199 gapandi höfðum eða gínandí trjónum, svá at landvættir fældist við ' . Baugr tvíeyríngr, eða meiri, skyldi liggja í hverju höfuðhofi á stalla, þann baug skyldi hverr goði hafa á hendi sér til lög- }>ínga allra, þeirra er hann skyldi sjálfr heyja, ok rjóða hann þar áðr í roðru^ nautsblóðs* j)ess,. er hann blótaði þar sjálfr'^} hverr sá maðr, <&r þar þurfti lögskil af hendi at leysa at dómi, skyldi áðr eið vinna at þeim baugi , ok nefna sér vátta tvo eða fleiri; nefni ek^ þat vætti, skyldi hann segja, at ek vinn eið at baugi, lögeið, hjálpi mér svá Freyr, ok Njörðr, ok hinn al- máttki Ass*^, sem ek mun svá sök þessa sækja eða verja, [eða vitni bera, kviðu eða dóma"^, sem ek veit réttast ok sannast ok helzt at lögum, ok öU lögmæt skil af hendi léysa, þau er undir mik koma, meðan ek er á þessu þíngi**. ') þaif" sem eptir er kapttulans kcjlr E, meorsteins, föður Halls á Siðu. Hof i Vntnsdal ok Hof á Kjal- arnesi hafa hér á landi stærst verit einkum , stórt hundraií fóta á lengd ; þat syöra var ok 60 fóta breitt. Kór cða goða- stúka var hjá hvörju hofi, þar voru i goðin ; ^í'órr eða Júppiter var æíístr ok mest göfgaðr, J>á Freyr, son Oðins , sá er fyrst bygi5i Uppsali i Sviariki ; ok ])ó eigi sé glöggt at skilja hvat inörg goð , eða með hvörju nafni þau hafi verit hér dýrkut at sérhvörju hofi, þá eru J)ó i gömlum eyðstaf ánefndir þessir S/. Freyr, NjörÖr, ok Ass, sem vér hyggjum J)á meina með Oðinu, af þvi hann var æðsti höföíngi hingat i NorÖrlönd kominn úr Asia; Æsar eða Æsir kölluöust fleiri. pessi gob I 200 Landnámabók. 4P. 7-8 K. |)á' var landinu skípt { fjórðúnga, ok skyldí vera |)rjú þíng í fjórðúngi, en þrjú höfuðhof 1 J)íngsókn hverri; þar voru menn valdir^ til at geyma hofanna at viti ok réttlætij þeir skyldu nefna dóma á þíngum, ok stýra sakferli, því voru þeir gu^ar^ kallaðir^; hverr maðr skyldi gefa toU til hofs, sem nú til kyrkju tíund^. 8. þorsteinn leggr, son Bjarnar blátannar, fór or Suðreyjum til Islands, ok nam lönd öll fur norðan Horn til Jökulsár í Lóni, ok bjó í Böðvarsholti þrjá vetr, hann seldi siðan löndin, ok fór aptr í Suðreyjar. B.ögnvaidr jarl á Mæri, son Eysteins glumru, Ivarsonar*^ Upplendínga jarls, Hálfdánarsonar hlns gamla,Bögnvaldr áttiBagnhildi,dótturHrólfs nefju; þeirra son var Ivarr, er féll í Suðreyjum með Haraldi konúngi enum hárfagra; annar var Gaunguhrólfr, er vaun Norðmandí, frá honum stóíSxi á' stalli, efia háum bekk ; frammi fyri Jjar stóíJ stalli meö mikliim hagleik, ok piljaíJr ofan meö jánii; þar skyldi á vera eldr sá , er nldrei slokknaöi , þat köUuíSu þeir vigöan eld ; á J)eim stalli skyldi ok «tanda bolli mjök af kopar; þar ekyldi i láta blóð þat allt, er kæmi af fé J>ví, er Jiar var til- " gefit, eöa niönnum |)eim sem til blóts voru dæmdir;> J>at köll- uðu peir hlntbolla, en hhitunuin skyldi bæí5i dreifa yfir menn ok f é (V a t z h y r n a). iþorsteinn Ingólfsson lét setja fyrstr manna J)ing á Kjalarnesi , áðr álþingi var sett , við ráð Helga bjólu ok Erlygs at Esjubergi ok annarra vitra manna, ok fylgir þar enn sökum |)vi goðoröi al|)íngishelgun. i'orkell máni lögsögu- inaðr var son t'orsteins Ingólfssonar ; ÍJormóðr var son þor- kels, er J)á var allsherjargoði, er kristni kom á Island. í'or- geirr Ljósvetningagoði var þá lögsögumaiJr, (Landnáma)., b. V- K. ^) Um daga pórðar gellis, E. ^) vandaðir, E. 3) goðar, JS, Sk, *) ok hofgoðar, en J>eirra tign ok umdæmi kallat goðoríJ, b. V. E. 5) frá fyrra [ v. í B ) ie þat, er til hofs var gefit skyldi hafa til mannfagnaðar J)ar eð blótveizlur voru. NorÖ- lendíngafjórðúngi var skipt i 4 J^ing, hann var stœrri enn hiuir fjúrðiuigarnir, b. v. E. ^) i Vors, soiiar, E. 4P. 8K. Landiiámabók. 201 eru Riiðn]arlar komnir ok Engla konúngar; J)ríði var J)órlr jarl þegjandí, er áttí Alöfu ár- bót, dóttur Haralds koninigs hárfagra, ok var þeirra dóttir Bergljót, mó^ir Hákonar jarls ens ríka. Rögnvaldr (jarl) átti friðlusonu þrjá, hét einn Hrollaugr, annar Einarr, þriði Hallaðr, sá veltist or jarldóminum í Orkneyjum; en er Rögn- valdr jarl frá þat, þá kallaði hann saman sonu sína, ok spurði, hverr þeirra |)á vildi til eyjanna 5 en J)órir bað hann sjá fur sinni ferð; jarlinn [kvað honum velfara, en' kvaðhann þar skyldiríki taka eptir föður sinn. J)á gekk Hrólfr fram, ok bauð sik til fararj Rögnvaldr kvað honum vel hendt fur sakir afls ok hreysli, en kvaðst ætla at meiri ofsi væri í skapi hans, enn hann mætti þegar [at löndum setjast*. J)á gekk Hrollaugr fram , ok spurði , ef hann vildi at hann færi 5 Rögnvaldr kvað hann eigi jarl mundu verða: heíir þú [þat skap, er engi styrjöld fylgir^, manu vegir þínir liggja tillslands, mantu |)ar verða göfugr ok kynsæll á pvi landi , en engi eru hér forlög |)ín. J)á gekk Einarr fram, ok mælti: láttu mik fara til Orkneyja, ok,mun ek þér J)ví heita, er þér mun bezt þykkja, at ek mun áldrí koma aptr þér í augsýn. Jarlinn svarar: vel "þykki mér at þú farir brott, en lítils er mér von at þér, því móðurætt þín öU er þræl- borin. Eptir þat fór Einarr vestr, ok lagði undir sik eyjarnar, sem segir í sögu hans. Hrollaugr fór þá til Haralds konúngs, ok var með honum ») frá [ V. i C. *) fyri riki ráöa, C. ') ekki styrjaldar skaplyndi, C. 202 í:.andnámabók. 4P. 8-9 K. um hríð, þvíat þeír feðgar komu eigi skapi saman eptir þetta. 9. HroUaugr fór til Islands með ráði Har- alds konúngs, ok hafði með sér konu sína ok sonuj hann kom austr at Horni, ok skaut þar fur borð öndvegissúlum sínum, ok bar þær á land í Hornafirði, en hann rak undan ok vestr fur landit, fékk hann J)á útivist harða ok vatn- fáttj þeir tóku land vestr í Leyruvogi á Nesjum, ok var hann þar hinn fyrsta vetr; J>á frá hann til súlna sinna, ok fór austr þannveg, var hann ' annann vetr undir Ingólfsfelli j síðan fór hann austr í Hornafjörð, ok nam land austan frá Horni til Kvíár, ok bp fyrst undir Skarðs- brekku í Hornafirði, en síðan á Breiðabólstað í Fellshverfi; [þá hafði hann lógat þeim löndum, er norðr voru frá Borgarhöfn, en hann átti til dauðadags þau lönd, er suðr voru frá Hreggs- gerðismúla'. Hrollaugr var höfðíngi mikill, ok hélt vingan við Harald konúng, [en fór aldrí utan^. [Haraldr konúngr sendi Hrollaugi^ sverð ok ölhorn, ok gullhríng þann, er vá firam aura; sverð þat átti síðan Kolr son Síðu-Halls, [en Kolskeggr enn fróði sá''' hornit^. Hrollaugr var fáðir Özurar keiliselgs, er átti Gró, dóttur I)órðar ilkiga'^} þeirra dóttir var þórdís, móðir Halls á Síðu. Annar son Hrollaugs var Hró- *) f"''^ [ ^> ' C- ') ff^ C í^- ' B. ^) ok eigi vitjaíJi hann Rögnvalds jarls, föður síns, J)viat honum var útitt við stjúp- móöur sina, en jamnan var vingott með þeim konúngi, ok sendi Haraldr konúngr honum gersimar á deyjanda degi , i staii- þcss frá [ E. 4) iiaM gét, hin. ^) frá [ v. i C. «) sojiar, b. v. E, 4P. 9-10 K. Landnámabók. 203 aldr, faðir Ottars' hvalróar, föður Guðlögar^, móður f>orgerðar, móður Járngerðar, móður Valgerðar, móður Böðvars, föður Guðnýjar, móður Sturlusona^ Önundr var hinn þriði son ^ Hrollaugs. HaUr á Síöu átti Jóreiði þiðranda- dótturj þeirra son var þorsteinn, faðir Magnúss, föður Einars, föður Magnúss biskups. Annar son Halls var Egill, faðir þorger.ðar, móður Jóns biskups eös helga. þorvarðr"^ Hallsson var faðir þórdísar, moður Jórunnar, móður HaJls prests, föður Gizurar, föður Magnúss biskups^. Yng- vildr Hallsdóttir var móðir þóreyjar, móður Sæ- mundar prests ens fróða. þorsteinn Hallsson var faðir Guðríðar, móður Jóreiðar, móður Ara prests ens fróða. þorgerðr Hallsdóttir var móð- ir Yngvildar, móður Ljóts, [föður Járngerðar, móður Valgerðar, móður Böðvars, föður Guð- nýjar, móður Sturlusona^. 10. Ketill hét maðr, er Hrollaugr seldi Hofna- fjarðarströrid [utan frá Horni^ ok inn til Hamra, hann bjó at Meðalfelli j frá honum eru Horníirð- íngar komnir. Auðunn^ hlnn rauði keypti land at Hrollaugí utan'' frá Hömrura ok út öðrum megin til Við- borðs, hann bjó'" í Hofsfelli, ok reisti þar hof mikit^frá honum eru Hofsfellíngar" komnir. þorsteinn hinn skjálgi keypti land at Hroll- augi allt frá Viðborði suðr um Mýrar ok til ^) fööur, b. V, Sk. *) fórlaugar, E eptir Landn. ^) ok fööur ^órí)ar prests, föður Markúss á Melum , 6, v. E. *) torvaldr, Zí, i/, /, Sk. ') ok porvalds, föiöur Gizurar jarls, 6. V. C. ^) sem fyrr var ritat, í stait þess frú [ C. "^) frá Iv. i B. 8) Önundr, A-J. ^) inn, E. í°) fyrstr, b. v, E, *^) HornfirÖíngar, E á spáz. eptir Landn. 204 Landnámabók. 4P. 10 K. H'einabergsár; Kans son var Vestmaðr*, er Mýra- menn eru frákomnir. Ulfr hinn Vorskí keypti land at Hrollaugi suðr frá Heinabergsám^ til Hreggsgerðlsmúla^, ok bjó at Skálafelli [fyrstr manna; frá honum eru Vorsar komnir. Síðan færði Úlfr bii sitt í Pappýli, ok bjó á Breiðabólstað, ok er |)ar haugr hans ok svá J^orgeirs"*" haugr. |)orgeirr var son Vorsa-Ulfs, er bjó á Hofi í Pappýli^. J)órðr illugi son Eyvindar eikikróks^, [Helga- sonar"'', Helgasonar, Bjarnarsonar bunu^, hann braut skip sitt á Breiðársandij honum gaf HroII- augr land milli Jökulsár ok Kvíár, ok bjó hann •undir Felli við Breiðá; hans synir voru þeir Örn hinn sterki, er deildi við |)órdísi jarlsdóttur, systur Hrollaugs, ok Eyvindr smiðr; dætr hans voni pær Gróa, ,er Özur^ átti, ok J)órdís, móðir J)orbjargar, móður J)órdísar, móður J)órðar illuga, er vo A^ígaskútu. Asbjörnhétmaðr, son Heyángrs-Bjarnar, hers- is'" or Sogni", hann andaðist í Islandshafi J)á er hann vildi út fara, en |)orgerðr kona hans ok synir þeirra komu út; [en þat var mælt, at kona skyldi eigi víðara nema land, enn leiðamætti kvígu tvævetra vorlángan dag sólsetra í millum, hálfstalit naut ok haft vel; |)ví leiddi J)orgerðr kvígu sína undan Tóptafelli skamt frá Kvíá suðr, ok í Kiðjaklett" hjá Jökulsfelli fur vestan. J)or- ^) Vestmarr, B, C, Sk ; Vestmann, E; Vestarr, A-J. =) Heinabergsá, B, E, Sk. ^^ HegsgerÖismúla, C. "*) forteits, C. 5) frá [ t'. i B. 6) eikikross , E. ^) ^. ,- e^ g, Sk. ^) frá [ v. i B, II, I; liann fór til Islands, b. v. E. ^) Hrollangsson, b.v. E. ^°) lends nianns, E. ^ ') liann var son Helga Helgas., Bjarnars. buuu, b. v. B, E, ^*) KiÖjaleit, Cj Kviaklett, //, Sk. 4P. 10-11 K. Landnámabók. 205 gercír nain' því land um allt Ingólfshöfðahverfi á mllli Kvíár ok Jökulsár, ok bjó hún at Sand- fellí, [ok Guðlaugr, son |>eirra Asbjarnar, eptlr hana; frá honum eru Sandfellíngar komnirj annar son þelrra var |)orgils, er Hnappfellíngar eru frákomnirj þriÖi^ var Ozur [í Bakkarholtí, ok hinn ellrl Veðormr, faðir |)uríðar hofgyðju. Özur var' faðir þórðar Freysgoða, [er margt uianna er frákomit'*'. [Alfeiðr var móðir jþórðar Freysgoða ok jþuríðar hofgyðju^. Helgi hét annar son Heyángrs-Bjarnar, hann fór til Islands, ok bjó at Rauðalæk [at ráði þor- , gerðar frá Sandfelli'^; hans son var Hildir, er B.auðlækíngar eru frákomnir. BárÖr"^ var enn þriði son Heyángrs-Bjarnar, [er fyrr er getit^, hann nam fyrst Bárðardal norðr, ensíðanfór harín suðr umVonarskarðBárðargötu, ok nam Fljótshverfi allt, ok bjó at Gnúpum; hann var kallaðr Gnúpa-Bárðr j hans synir voru þeir þorsteinn ok Sigmundr, EgiU ok Nefsteinn, þorbjörn krumr, Hjörr ok þorgrímr, [ok Gísli^, ok hinn níundi Biörn, faðir Geira at Lundum*'', föður þorkels læknis, föður Geira, föður þor- kels kanúka,'vinar þorláks blskups ens helga, er" setti reglustað'" í þykkvabæ'^. 11. Eyvindr karpi''* nam land í mllll AI- mannafljóts ok Gelrkmdsúr'^j ok bjó at Forsi fur ^) ok númu, i sta'& pess frá [ B. *) hennar son, í stalí þcss frá [ C. 3) fiá [ v. i li. *) frá \_ v. i C. ^) frá [ v, i n. ö) frá [ V. i B. ■^) Höríír, A-J. ») frú [ v. i C. 9) , i'. I C, Sk. *") Lauginn, J7. ^*) Iiann, B. ^'-) regúlustaíf, 7í, C, E. i5) fjókkabæ, C. ^'^) koi-pi, C, J1, I; karfi, B; korpa, Hk. ^^) Geirsár, A-J. 206 Landnámabók. ^ 4P. 11 K. vestan Móðólfsgnúp ' ; hans synír voru "þeir Móð- ólfr smiðr^, faðir þeirra Hrólfs ok Ketils, ok Astríðar mannvitsbrekkuj annar var Onundr, faðir þraslaugar, móður Tyrfíngs [ok Haldórs, f öður Tyrfíngs, föður Teits ' . [Áðr Almannafljót hlypi, var þat kallat Tóptalækr'*". Ketill hinn fíflski hét maðr , son Jórunnar mannvitsbrekku , dótlur Ketils flatnefs, hann fór til Íslands af Suðreyjum, ok var vel kristinn^ hann nam land á miUum Gelrlandsár ok Fjarð- arár^ fur ofan Nýkoma. Ketill bjó í Kyrkjubæ, J)ar höfðu áðr setit Papar, ok eigi máttu þar heiðnir menn bua. Ketlll var faðir Asbjarnar, föður J)orsteins, föður Surts, föður Sigvats lög- sögumanns, föður Kolbelns, [föður Guðrúnar, móður Narfa ok Loðmundar Skeggjasonar^, [Hildr hét dóttlr Asbiarnar, móðir J)óris, föður Hildar, er Skarphéðinn áttl. þorbjörg hét dóttír Ketlls ens fíflska, hana átti Vali, son Loðmundar ens gamla^. Böðmóðr hét maðr, er land nam milli Dríf- andi ok Fjarðarár^, ok upp tU Böðmóðshorns', hann bjó i Böðmóðstúngu 5 hans son var Olelfr, er Óleifsborg"' er viðkend, hann bjó í Holtij hans son var Vestarr, faðir Helga, föður Gró, er Glæðlr" áttl. >) Meðalfellsgnúp, A-J, «) v. i B. ^) frá [ v. i C. *) Raptalækr, C; frá \_ v. i B. 5) FjaÖrár, C, E. . ^) frá [ v. i B. ') frá [ V. i C ; "póiör hét son Surts or Kyrkjubæ, faöir GvxíSrúnar, móiSurí'óru, móður forsteins hólmuns, fptSur Gunn- hildar, nióiíur Jódísar, móöur Vilborgar, mófíur Magnúss, föÖur Snorra, fööur Hallberu, er átti Marki'is fcnðarson á Mel- um, 6. V. E. **) FjaSrár, C, E. ^) Böðmóðshrauns, C, Sk. í°) Óleifsbjörg, E; Oleifsberg, J-J. ") Gleirr, E; Gl*«r, G, II, Sk. 4P. 11 K. Landnámabók. , 207 . Eysteinn hinn dígri fór af Sunnmærí til ís. lands, hann nam land fur austan Geirlandsá til móts við Ketil hinn fíflska, ok bjó í Geirlandij [hans sonvar |)orsteinn frá Keldugnúpi'. Eysteinn, son Hrana Hildissonar parraks, fór or Noregi lil Islands, hann keypti land at Ey- steini digra, þau er hann hafði numit, ok kvað Vera MeðalLönd, hann bjó at Skarði; haus börn voru þau Hildir, ok J)órljót, er átti þorsteinn at Keldugnúpi. Hildir vildi færa bú sitt í Kyrk- jubæ eptir Ketil, ok hugði at þar mundi heiðinn maðr búa megaj en er hann kom nær at tún- garði, varð hann bráðdauðr, iþar liggr hann í Hildishaugi. Vilbaldr hét maðr, bróðir Askels hnokkans, [þeir voru synir Dofnaks^; hann fór af Irlandí, til Islands, ok hafði skip þat, er hann kallaði Kúða, ok kom í Kúðafljótsósj hann nam Túngu- lönd öll á miUi Skaptár ok Hólmsár, ok bjó á Búlandi; hans börn voru |)au Bjólan, faðir J)or- steins, ok Ölver muðr, ok Bjöllök, er átti Aslákr aurgoði * . Leiðólfr kappi hét maðr, hann nam land fiir austan Skaptá til Drífandi, ok bjó at A fur austaa Skaptá [út frá Skál, en annat bú átti hann^ á Leið- ólfsstöðum undir Leiðólfsfelli , ok var {)ar þá margt bygða. Leiðólfr var faðir J)órunnar, móð- ur Hróars Túngugoða. Hróarr átti Arngunni ') hann var faííir í^orkels, föííur forsteins frá Keldugnúpi, föíJur foriiSar, móður Alofar, nióöur Guðrúnar, nióður iþor- valds , föður IngiríSar , móiSur AstriSar, móöur Ingibjargnr, nióöur ÍJuriÖar, móöur Hallberu, cr átti Markús póríJarson frjí Melum , i stad- þtis frú [ E. *) frá [ v. i B. 3\ ^^ ^ q^ *) frá [ V. i C. 208 Landnámabók. 4P. 1Í-12K. Hámundárclóttur , systur Gunnars at Hlíðarenda; [þelrra börn voru |>au Hámundr haltl ok Orm- hildr'. Vemundr^ hét 8on Hróars ok ambáttar. Hróarr tók þórunni brún, dóttur |)orgils' or Hvammi í Mýdal*; J)orfinnr hét son þeirra. Hróarr bjó fyrst í Asum ; síðan tók hann Lóma- gnúps-lönd af Eysteini, [syni |)orsteins titlíngs ok Auðar'^ Eyvindardóttur,' systur þeirra Móð- ólfs ok Branda^; þraslaug var dóttir |)orsteins titlíngs, er átti J)órðr Freysgoði. Onundr tösku- bak, frændi J)orsteins-barna, skoraði Hróari á hóhn á Skaptafellsþíngi, ok féll at fótum Hroari. |)Orsteinn Upplendíngr tók J)órunni brún, ok hafði utan; Hróarr fór ok utan; þá drap hann |)röst berserk á hóhni, er nauðga vildi eiga^ SigríÖi, húsfreyju hans, en þeir |)orsteinn sætt- ust. [Móðólfssynir voru at vígi Hróars, ok |)órir, mágr þeirra, Brandi frá Gnúpum, ok Steinólfr búi hansj Hámundr hefndi |)eirra Hróars^. 12. Isólfr hét maðr, hann kom út síð land- námatíðar, ok skoraði á Vilbald tll landa eðr hólmgaungu, en Vilbaldr vildi eigi berjast, ok fór brott af Biílandi; hann átti J>á land milli Hólmsár ok Kiiðafljóts^j en Isólfr fór þá í Búland, ok átti land [milli Kúðafljóts"ok'"Skaptárj hans son var Hrani á Hranastöðum , en dóttir Björg, er átti Onundr, sonEyvindarkarpa"; ^ras- 1) frá [_ V. { C. *) Vebvandr, B , C. ^) Brynjólfs, C. *) Mírdal, G, Sk. *) ok Auör; / staií- þess frá [ Sk. «) Brandar, Sk\ "^) v. í C. ^) frá [ v. i C; föSur sins ok bróí- Tir, 6. V. E. 5) ok Skaptár, b. v. E. *°) til, t stað- þess frá l E. ") Korpa, C, Sk. 4P. 12 K. Landnámabók. 209 laug var dóttir þeirra, er átti jþórarínn, son Ölvís í Höfða. Hrafn hafnarlykiU var vikíngr mikilÍ, hann fór til Islands, ok nam (land) í milli Hólmsár ok Eyjarár, ok bjó í Dynskógum; hann vissi fur elds uppkvámu, ok færði þá bú sitt í Lagey'j hans son var Aslákr aurgoði, er Lageyíngar eru frákomnin Hrólfr höggvandi hét maðr, hann b]ó á Norðmæri, bær hans hét Moldatún^; hans synir voru þeir Vemundr ok Molda-Gnúpr, þeir voru vígamenn miklir ok járnsmiðir. Vemundr kvað J)etta, [er hann var í smiðju^: Ek-bar eina af ellifu banaorð, blástu meir! Gniipr fór tillslands fur vígasakir [þeírra bræðra"^, ok nam land [milli Kúðafljóts ok Eyjarár, ok^ Alptav^r allt, þar var þá vatn mikit ok álþtveiðar á. [Gnúpr var mikilmenni, ok seldi land þeim mönnum, er síðar kvámu út'^, ok varð þar fjöl- byggt áðr jarðeldr rann ofan; þá flúðu allir vestr til Höfðabrekku, ok gerðu þar tjaklabúðir^, er" heitir á TjaldavelH, en Vemundr smiðr*^, son Sigmundar kleykis', leyfði þeim eigi þarvist; þá fóru þeir í Hrossagarð, [ok gerðu þar skála"*, ok sátu þar um vetrinn, [ok gerðist þar ófriðr ') Laxey, B. *) Moldartún, E. ^) frá [ v. i C. *) frd Iv.iC. ') fyri vestan K,úftaíliót til Eyjar, C "^) Molda-Gnúpr seldi inörguin mönniim af landnámi sinn, B. "^) búðir, C, E. ») V. i B. 5) klækis, er J^ar átti land, C. »°) frá [ v. i C. Islendinga Sögur, 1 bindi. . *-^ CIO Landnámabók. éP. 12 K. með þeim ok vígafar'; [þar féllu synír Molda- Gnúps tveir ok sjálfr hann, en Björn, son hans, hefndl hans ok þeirra^. [En um'vorít eptirfóru ]þeir Molda-Gnúpr^ vestr í Grindavík, ok stað- festust þar; [þeir höfðu fátt kvikfjár. þeir voru þá fulltíða synir Molda-Gnúps, Björn ok Guiípr, þorsteinn hrúngnir'*' ok þórðr leggjaldi^. Björn dreymdi um nótt at bergbúi kvæmi at honum, ok bauð at gera félag við hanri, en hann þóttlst játa þvíj . eptir J>at kom hafr til geita hans, [ok tímgaðist*^ þá svá skjótt fé hans, at hann Varð- ökjótt'' vellauðigr^; síðan var hann Hafr- Björn kallaðr, [ok var bæði ríkr ok stórauðigr^. þat sá [ófreskir menn'°, at landvættir allar fylgdu Hafr-Birni þá er harm reið til þings, en þorsteini ok þórði, bræðrum hans, þá er þeir [fóru til veiða ok fisktu". Hafr-Björn átti Jórunni'^, stjúp- dóttur tjniips, bróður síns ; [þeirra son var Svert- íngr, er átti Húngerði, dóttur þórodds Túngu- Oddssonar ok Jófríðar Gunnarsdóttur; þeirra dóttir þorbjörg, móðir Sveinbjarnar, föður Bót- ólfs, föður þórdísar, móðurHelgu, móður Guð- nýjar, móður Sturlusona. GniiprMolda-Gnúpsson átti Arnbiörgu Raðormsdóttur, sem fyrr er ritat'^. Iðutin var dóttir Molda-Gnúps, sem átti þjóstarr á Alptanesij þormóðr var son þeirra^^ [Frá ") /^'«t*'- * ^' *) /*■" E '"• * ^' ^) Moldagnúpssynir, Fs, 11; Björn ok Gnúpr, Sk ; Björn fór, i sta& þess fiá [ C ^^ hryngnir, E; hrúgnir, //, Sk ; lirúngverr, G. ') leggjandi, Cf, //, /, Sk; Björn hafði nær ekki kvikfé, i staú- pcss J'rá [ C '5)tingaÖist, /5, G, //, /, Sk, ') innan fárra ára, /?. ») fru [ V. í C. 5) f,.fi j- í,, ,' /j^ lo) ófresk kona, C, E. **) fiskjar, hin; fisktu, í sta'& þess frá [ C. ^^) f'órunni, G. *3) Sjá j)ó scÍHHa 5 P. &da kap. . ^^) frá [ v. i C. ■ I 4P. 12-13 K. Landnáinabók. 2lí Mokla-Gniípi er margt stórmenni komit á Islandi, bæði biskupar ok lögmenn'. 13. Eysteínn hét maðr, son J)orsteins dránga- karls, hann fór til Islands af Hálogalandí, ok braut skip sitt, en meiddist sjálfr í viðumj hann bygði FagradaP; en kerlíngu eina rak af skipinu i Kerlíngarfjörð, þar er nú Höfðársandr. Olver, son Eysteins, nam land fur austan Grímsá, þar hafði engi maðr þorat at nema fur Jandvættum, síðan Hjörleifr var drepinn. Ölver bjó í Höfða; hans son var J)órarinn í Höfða, bróðir sammæðri Haldórs Örnólfssonar, er Mörðr órækja vo undir Hömrum , ok Arnórs*, er þeir Fiosi ok Kolbeinn, synir J)órðarFreysgoða, vógu á Skaptafellsþíngi. Sigmundr kleykir, son Önundar bills'*', nam land á milli Grímsár ok Kerlingarár, er þá féll fur vestan Höfða. Frá Sigmundi eru þrír bisk- npar komnir: þorlákr [hinn helgi^, Páll ok Brandr. Björn hét maðr auðigr, ok ofláti^ mikill, hann fór til Islands af Valdresi, ok nam land á milli Kerlíngarár [ok Hafrsár"^, ok bjó at Reynij hann álti íllt við Loðmund hinn gamla^ frá Reyni-Birni er hinn helgi þorlákr biskup kominn. Loðmundr hinn gamli nam land milli Hafrsár ok Fúlalækjar, sem fyrr er ritatj þat er þá hét "^) frá [ V. { B. *) Fagrabæ, A-J. 3) Arnórr, E. *) bylds, Hróarssonar horns, Brúnasonar, er bragíS vann á Brávolli, E. 5) „. ,' jj^ 6) skartsmaðr, C. ') b. v. hin; V. i A, 14" !212 Landnámabók. 4P. 13 K. Fiiiilækr, er nú kölluð Jökulsá á Sólheimasandl, er skllr landsfjórÖúnga ' . Loðmundr hinn gamli á Sólheimum átti [margt barna': [sex sonu eðr fleiri^; Vali hét son hans, faðir Sigmundar, er átti Oddlaugu ,- dóttur Eyvindar ens Eyverska. Suinarliði hét annar son Loðmundar, faðir |)orsteins hóimuns í Mörk, föður |)óru, móður Steins, föður'*" Surts ens hvíta Skapta- stiúps, hann var Sumarliðason; Skapti lög- máðr áttí J)óru, síðar enn Sumarliði, [þat segir í Olvusíngakyni^. Vemundr hét hinn þriði son Loðmundar, faðir þórkötlu, er átti |)orsteinn vífill^; þeirra dóttir var Arnkatla, móðir Hróa ok |)órdísar, er átti Steinn Brandsson"^^ þeirra dóttir var J)óra, [er átti * * ^®. Ari hét hinn fjórði éon Loðmuhdar, Hróaldr hinnfimti, [Ofeigr hinn sjötti^son Loðmundar, laungetinn^ hann átti jþraslaugu, dóttur Eyvindar [Eyverska, systur ' Oddlaugar'*'j frá |>eim öllum er margt manna komit". Nú eru rltut landnám i Austfirðínga fjórð- tíngi , eptir því sem vitrir menn ok fróðir hafa sagt, hefir í þeim fjórðúngi margt stórmenni verit síðan, .ok þar hafa margar stórar sögur gerzt; en |)essir hafa J)ar stærstir landnámsmepn verit: M Loiímundr bjó i LoíJmundarhvammi ,' ok kallaöi |)ar Sólheima , 5. v. E. *) frá [" t'. i S. 3) frú [ v. i C. *) tóru, inóöur, 6. t). C. ^) frá [ v. i C. «) vifl, C. "^) brandax, C. *) hér er ey'&a fyrir orO-i i A, B, E, G, i/, 7; frá [ «. i 17, Sk. ^) frá [ b. v hin; v. i A. ^°) frá {v. i C. »») ^óra ' Steinsdóttir, systir Surts, vq.r móöir forsteins , föíJur Gunn- hildar, móöur Jódísar, m(SÖur Vilborgar, móöur Magnúss, föiíur Snoj-ra, fööur Hallberu , er átti Markús fórííarson á Mel- um, 6. V. E. 4P. 13K. Landnámabók. 213 |)orsteinn hvíti, Brynjólfr hinn gamli, GrautatU ok KetiU J)Iðraxiclasynir, Hrafnkell goði , Böðvarr hinn hvíti, HroUaugr, son Rögnvalds jails, Ozur, son Asbjarnar Heyángrs-Bjarnarsonar , er Freys- gyðh'ngar eru frákomnir, KetiU enn fíflski ok Leiðólfr kappi'. ') greih pc$8a v. hér i C, kemr vi& ni&rlag sogunnar ; J)at er margra maniia mál, at þat sé úskildr fróísleikr at rita landnáiii , en vfer Jjikkjuinst heldr svara kimna útlendunx mönniim, Jj;l er þeir bregöá oss þvi, at vér séum komnir af Jirælum eöa illmciinum , ef ver vitum víst vorar kynferðir sannar; svo ok þeiui mönnum, er vita vilja forn fræíSi, eí$a rekja ættartölur, at taka lieldr'at upphafi til , enn höggvast 1 miöt mál, enda eru svá allar vitrar þjóðir, at vita vilja npphaf sinna Ittiidsbygía, eða hvers hvergi tilhefjast,*eíía kynslóðir, 6. v. E, I 214 Landnámabók. 5P. iK. Fimtl Partr. Her hefr landnám i Sunnlendingafjór&úngi ^ er [ineð' mestum blóma er alls Islands fur lahdS'' Kosta sakir^ ok höfdingja þeirra^ er þar^ hafct byggtf hœ&i lœr&ir ok ólœr&ir'^. AuSTFiRÐlR bygðust fyrst á Islandi^, en á milli Hornafjarðar ok Reykjaness varð''" seinzt albyggt; þar réð veðr ok brim landtöku manna fur hafnleysis sakir ok öræfis, Sumir þeir, er fyrstir kvámu úí, bygðu nærst fjöllum, ok merktu at J)ví landskostina, at kvikféit fýstist frá sjónum til fjallanna^. þeim mönnum, er síðar kvámu út, J>óttí hinir numit hafa ofmikit land ok ofvíða, (er fyrr komu), en á þat sætti Haraldr konúngr þá hinn hárfagri, át enginn skyldi víðara nema, enn hann mætti eldi yfirfara á degi með skipverjum sínum; menn skyldu eld gera þá er sól væri í austri, þar*^ skyldi gera aðra reyki, svá at hvora sæi frá ö,ðrum, en þeir eldar, er gervir væri þá *) beztr er landskostr á öllu Islandi, ok ágætastir menn, i staV þess frá [ C. *) -leikir, Sk ; m'i má J^ykkja meí$ mestiim blóma ok nmvexti til viröingar alls vors lands, fyri guSs gæzlu ok hinu æSstu höfíSingja , er nú gaeta með honnm {lessarar landsbygiíar , ok i J)eÍTn fjóröúngi byggja ok^ l^yggt hafa, bæöi InprSir ok leikir, þanneíJ ok fyri landskosta sakir, i 'staií' þcss frá \_ R; me& þcssum fjórlY. kemr F vut aptr. ^) nær þvi, h. V. E, F. *) Jjó, b. V. F4, F. ^) ok nndi þar vel; virííum vér svA, at kynfylgja sé hvör Norrænum mönnum ok Islenzkum, fyri því at ^ar bygðist Noregr fyrst, er hann er mjúkastr olc liann gcfr þat flest af scr , er sældarkostr þykir i , J>ótt nú 80 annann veg voröit öndvegi þess lauds, b, V, Ey F, á spáz, cptir Lundn. ^) til, b. v. E, F, 5P. IK. Landnámabók. 215 er sól værí i austri, skyldu brenna til nælrj sið- an skyldu J>eir gánga til þess er sól væri í vestri, ok gera |)ar aðra elda. J)órólfr, son Herjólfs hornabrjóts, ok Olafr, bróðir hans, voru kommgar at Upplöndum j með þeim var Fleinn skáld Hjörsson, sá er fæddist upp norðr á IVIæri í eyju þeirri skamt frá Borg- und, er Jösrheið heitir, þar bjó faðir hans. Fleinn fór til Danmerkr á fund Eysteins kon- úngs, ok fékk þar mikla virðíng af skáldskap sínum, svá at konúngr gaf honum dóttur sína'. J)rasi var son |)órólfs^ hornabrjóts; hann fór af Hörðalandi til Islands, ok nam land miUi Jök- ulsár^ ok Kaldaklofsar, [ok bjó á Bjallabrekku^ þar heita nú J)rasastaðir skamt austr frá forsin- um, en leiði J)rasa er fur austan"*" Forsá , heldr nær ánni í Drángshlíð, undir gnúpinum, ok er skriða áhlaupin^. Son J)rasa var Geirmundr, faðir J)orbjarnar, föður Brands i Skógum, [föður Skeggja, föður BoUa í Skógum, föður Skeggja, föður Hildar, er átti Njáll í Skógum Sigmundar- son; þeirra son Skeggi, faðir Eyjólfs , föður Brands, er [nú býr'^ í Skógum'. Hrafn hinn heimski hét göfigr^ maðr, son Valgarðs', Vemundarsonar [örðlukárs'*', J)ór- ólfssonar voganefs, Hrærekssonar" slaungvan- ^) frá hyrjun fjór&úngsins V. i 1t, *) Herjólfssonar, b. v. E. 3) Jökulsvíkrár, /'/', F, eplir Landn. *) vestan , C, O, II, í, Sk. ') haiin bjó í Skógiiin eiium eystnim; liann var rammauk- inn mjök, ok átti dcilur viö LoÖmund enn gamla, sem áftr er . ritat, í sluir J/css frú [ /?. <^) bjó, /. ^) frá fyrra l v. i B. ^) V. i n. 5) Ævarssonar, b.v. E, F. ^°) Örðlnkárssonar, E, F, cptir Hauksbók. ^^) þannij^ hin; Hárekssonar, A. . ' 216 Landnámabók. 5P. 1-2 K. bauga', Haraldssonar hildítannar, Dana konúngs; hann fór or J)rándheimi til Íslands, ok nam land mllH Kaldaklofsár ok Lambafellsár , hann bjó at - Rauðafelli^ enu eystra, ok var et mesta göfug- mennij hans börn voru þau Jörundr goði, ok Helgi bláfauskr, ok Freygerðr, [Jörundr goði ' var faðir Svarts', föðunLoðmundar, föður Sig- fúss, föður Sæmundar ensfróða, föÖur Lopts, er átti |)óru, dóttur Magnúss konúngs berbeinsj J>eirra son Jón, faðir Sæmundar, ok Páls bisk- ups, ok Sigurðar, föður Jóns í Asi, föður Sal- gerðar''', móður Steinunnar^. 2. Asgeirr kneif "^ hét maðr, son Ólelfs hvíta, Skæríngssonar, þórólfssonar ; móðir hans var |)órhildr, dóttir J>orsteins haugabrjóts. Asgeirr fór til Islands, ok nam land í miUi Lambafellsár ok Seljalandsár, ok bjó þar, er nú heitir at Auðiium; hans son var Jörundr, ok þorkell, íaðir Ögmundar, föður Jóns þlskups ens helga. Dótt r Xsgeirs var Helga, móðir J)órunnar, móð- Lir [HöUu, móður"^ þorláks biskups hins helga. [iis^eirf hafnaði sjálfráði blótum^, . þorgelrr hinn Hörðski, son Bárðar blöndu>- horns, fór or Viggjum' or þrándheimi til Is- lands, hann keypti land at Ásgeiri kneif í millum Lambafellsár ok Irarár"', ok bjó í Holti"; fám vetrum síðar fékk hann Asgerðar, dóttur Asks ') váganefs, í'órólfssonar , Öriílukái^ssonar , l'randarsonar hins gamla, i sía.t fjess frá [ E, F. *) Ranfarfelli , C. 3) Surts, E, V. 4) Valgei^ar, E, F. ^) frá [ v. i B. «) hreif, E, F. '') t'orláks, föður l'órhalls, föiJur, i staíf þess frá [ lí, Ej F. 8) frd [ V. i B. ») Viggju, C, Sk, »°) Irár, C, Sks Yfrjarár, E, F. »') fyrstr, b.' v. E, F. ^P. 2K.-. Landnámabók. 217 hins ómálga, ok voru |>eirra synir f)orgrímr enn mikli, ok Holta-þórir', faðir þorleifs kráks ok Skorar-Geirs. Ofeigr hét maðr ágætr í Raumsdælafylki^, hann átti Asgerði, dóttur Asks ens ómálga. Ófeigr varð missáttr viÖ Harald konimghárfagra, ok bjóst af því til Islandsferðarj en er hann [var búinn% sendi Haraldr konúngr menn til hans, ok lét taka hann af lífij en Asgerðr fór út með börn þeirra, ok með henni bróðir hennar laun- getinn, er þórólfr hét. Asgerðr nam land miUi Seljalandsmúla ok Markaríljóts , Lánganes allt upp til Jöldusteins, ok bjó norðan'*' í Katanesi^. Börn Ofeigs ok Asgerðar voru þau þorgeirr goll- nir ok þorsteinn flöshuskegg, þoibjörn enn kyrri'*, ok Aíöf Elliðaskiöldr, er átti þorbergr kornamúli; þeirra börn Eysteinn ok Hafþóra,' er Eiör Skeggjasón átti. þorgerðr var ok Ofeigsdóttir, er átti Finnr Ottkelsson, þórólfr, bróðir Asgerðar"^, nam land at ráði hennar fur vestan Fljót milli Deildará^ tveggja, ok bjó í þórólfsfellij hann fæddi þar þorgeir gollni, son Asgerðar, er þar bjó síðan; hann vai; faðir Njáls, er inni var brendr [með átta' menn á Bergþórshvoli'°. Asbjörn Reyrketilsson ok Steinfinnr, bróðir hans, námu land fur i ofan Krossá ok f ur austan Fljót. Stemfinnr bjó á Steinfinnsstöðum, ok er eigi manna frá honum komit. Asbjörn helgaði ») Þórir í Holti, E, F." ») Raumsdal, C. 3) ^átÚst báinn lil útláts, E, F, eptir Landn. ^*) noríír, //, Sk. 5) Kattarncsi, A-J. ^') kvirri, C. "^) laungetinn, 6. v. E, F. «) Deilda, R ^) sjöunda, E, F, ^^) frá [ v. i B. 519 Landnámabók, 5P. 2-3 K» landnám sitt J)ór , ok kallaði þórsmörk ; hans son var Ketill enn auðgi, er átti þorgerði' Gollnis- dóttur; þelrra börn voru |>au Helgi ok Asgerðr. [Herjólfr, sonBárðarBárekssonar, bróðírHalI- gríms sviðbálka^, bygði fyrst Vestmannaeyjar, ok bjó i Herjólfsdal fur innan Æ^isdyr, þar sem nú er hraun brunnitj hans son var Ormr aurgi*, er bjó á Ormsstöðum við hamar niðri, þar sem nú er blásit allt, ok átti einn allar eyjarnar; þær h'ggj'a fur Eyjasandi; en áðr var þar veiðistaða ok aungra manna vetrseta. Ormr átti þorgerði, dóttur Odds'*' kaldmunns; þeirra dóttir Haldóra, er átti Eylífr Valla-Brandsson^. 3. Ketill hængr hét ágætr maðr í Naumu- dalafylki^, son þorkels Naumdæla jarls ok Hrafnhildar, dóttur Ketils hængs or Hrafnistu, [Hallbjarnarsonar hálftrölls"'. KetiII bjó þá í Nanmudal er Haraldr konúngr hárfagri sendi þá Hallvarð harðfara ok Sigtrygg snarfara til þór- ólfs ÍCvöIdúIfssonar, frænda Ketils j þá dró Ket- ill lið saman, ok ætlaði at veita þórólfi 5 en Har- aldr konúngr fór hit efra um Eldueið, ok fékk sér skip í Naumdælafylki, ok fór svá norðr [í Alest^ á Sandnes , ok tók þar af íífi þórólf Kvöld- úlfsson, fór þá norðan^ hit ytra, ok fann þá marga menn, er til liðs ætluðu við þórólf, ok hnekkti konúngr þeim þá. Litlu síðar fór KetiII hængr norðr í Torgar, ok brendi inni Hárek ok Hrærek'" Hildiríðarsyni , er þórólf höfðu rægðan ») í'uriöi, B. *) snibbaka, E; suiöbálka, F. '^) avgri, C; aulígi, G; óargi, Sk. •*) Orms , /. ') frá [ v. hér i IJ, sjá 5P. 5 k. ^) Naumudal, C. ') frrí [ v. i li. «) á Lost, li; i Álost, hin. 5) uorílr, B, Sk, »°) Herrek, C. 5P. 3K. Landnámabók. 219 dauðarógi; en eptir þat fór Ketill til Islands með Ingunni', konu sína, ok sonu þeirraj hann kom skipi sínu í Rángárós, ok var hinn fyrsta vetr at Hrafntóptum. Ketill nam öll lönd á milli ^jórsár ok MarkarfljótSj þar námu síðan margir göfgir menn í landnámi Ketils at ráði hans. Ketill eignaði sér einkum land á milli Rángár ok Hróarslækjar, allt fur neðan Reyðarvatn^, ok bjó at Hofi. þá er Ketill háfði fært flestöll faung sín til Hofs, varð Ingunn, kona hans, léttari, ok fæddi þar-Hrafn, er [fyrst * igði lög upp á Islandi^, því heitir þar nú at Hrafnstóptum. Hængr hafði ok undir sér lönd öll fur austan Rángá hina eystri, ok Vatnsfell*, til lækjar þess, er fellr fur utan^ Breiðabólstað, ok fur ofan þverá allt, nema Dufþaksholt ok mýrina; þat gaf hann þeim manni, er Dufþakr hét*^, hann var hamrammr mjök. [Helgi hét annar son Hængs, hann áttiValgerði^ Jólgeirsdóttur; þeirra dóttir var Helga; er átti Oddbjörn askasmiðrj við hann er kendt Oddbjarnarleiði. Börn þeirra Oddbjarnar ok Helgu voru þau Hróaldr, Kol- beinn, ok Kolfinna, ok Asvör^. Stórólfr var enn þriði son Hængs; hans börn voru þau Ormr hinn sterki ok Ottkell, ok Hrafnhildr, er átti Gunnarr Baugsson; þeirra son var Hámundr, faðir Gunnars at Hlíðarenda. Vestarr hét hinn fjórði son Hængs', hann átti Móeiði; [þeirr^ *) Gunn-Ingnnni, hér Jt. *) þannt'g E, F, G, //, /, Sk; Reiðurvatn, hcr U; ReyÖarvötn, C; Hreiöarvatn , kcr .4. ^) siöan Tar lögsöguniaÖr, C. *) vatnsföll, E. '') austan, % F. ^) ok mýrina, cr Dufþakr liaföi á«r nuihit, b. v.. K. "^) Val, disi, B, C. «) frá [ v. i i?, F, ^) er bjó uudir VestfeUi, 6. V. E, F. 220 Landiiámabóki 5P. 3Ki. clóttlr var Asný, ér. átti Ófelgr grettlr'; peirra börn voru ])au Asmundr skeggJauSi Asbjörn ok Aldís^, móðir Valla-Brands% ok Asvör , móðir Helga ens svarta^^ Æsa bét ein. Heriólfr bél binn fimti s-on Hængs, faðir Sumarllða, föður A^etrliða skáldsj þeir bjuggu í Sumarllðabæ, þar beitir nii undir Brekkum, Vetrliða vógu þeir J)ángbrandr prestr ok Guðleifr Arason af Reyk- jabólum um níð*. Sæbjörn^ goði*^ var son Hrafns Hængssonar, er átti Unni, dóttur Sig- mundar; þeirra ton var Arngeirr"'. Sigvatr hinn rauði bét göf ugr maðr á Háloga- landi, bann áttl Rannvejgu, dóttur Eyvindar lamba [ok Sigríðar, er átti bafði þórbrólfr Kvöld- úlf.sson^ Rannvelg var systir Finns ens skjálga®, [föðursysllr Eývindar skáldaspillis; [en Land- náma segir móðir bennar bafi verit Ingibjörg Hávarðsdóttir, Grjótgarðssonar Háleygja jarls'. Sigvatr fór til Islands at fýsi sinni, ok nam land at ráði Hængs í bans landnámi fur vestan Mark- arfljót, Einbyrníngsmörk"' fur ofan Deildará, ok bjó í Bólstaðj bans son var Signiundr, faðir Marðar gýgju, [er mestr böfÖíngi var á Rángár- völium um bans daga, ok þat var hvört kallat loklausuþíng", er bann kom eigi til. Sígmundr féll við Sandbólaf erju j. þar er haugr hans fur >) frá [v. i C. ^) Asdi3, Ti. 3) Valbrands, B. ♦) Vetr- liíi niddi fíingbraud; fyri J)vi vá í'ángl)randr hann at torfgröí^im ; lianu varb'iöt meö torfskera Guöleifi Arasyni af Reykjauesi; í'áiigbrandr lagði liann meö spjóti. Um Guöleif orti Ljóhaikeptr lofdnípu, 6. v. E, F, á spúz. ') Snæbjörn, /, Sk } SvMnbjörn, C, E, F, "5) gutii, C. ') Arngrimr, C, E, F. ^) f''^ í ^- ' ^' ^) /''" C fy'^^^ ^- ^ J^ ) móöir h. var Ingi- björg, o. s. frv.f i sta& þ&as frá si&ara [ C; v. i E, F, '°) {•rihyrningsmörk , A-J. ^*) lögleysuj)ing, ii/, F. 5V.3 K. . Landnámabók. 221 aiistan J)jórsá'. Rannveíg vat ok dóttlr Sig- muiKlar, er átti Hámundr Gúnnarsson; þeirra son Gunnarr at Hlíðarenda. [Sigfúss í Hlíð var ok son Sigmundar, ok Ijambi á Lambastöðum, ok J)orgerðr, dóttir hans, er átti Önundr bíldr í Flóa. Annar^ soii; Sigvats var Bárekr', faðir þórðar, föður Steina. Jörundr goði, son Hrafns ens heimska, bygði fur vestan Fljót, þar er nú heitir á Svertíngs- stöðum'*"; hann reisti þar hof mikit. BJór einn lá ónuminn fur austan^ Fljót^.millim Krossár ok Jöldusteins, um þat land fór Jörundr eldi, ok lagði til hofsins, Jörundr fékk þurjðar, dóttur |)orbjarnar ens Gaulverska, ok var brvillup þeirra i Skarfanesi at Flosa, er öll lönd átti millum þjórsár ók Engár; þeirra börn voru þau Úlfr aurgoði, [er Oddaverjar eru frákomnir ok Stur- kingar. Dóttir Jörundar var^ þÖrunn, eráttiVig- fúss í Hlíð, einninn var hans son Valgarðr goði at Hofi, faðir Marðar. Móðir Valgarðs"' var ,J)órlaug, dóttir Hrafns Hængssonar; hann áttí :Unni» dóttur Marðar gýgju, síðar enn Hrútr á ■JCambsnesi; [margt slórmenni er frá . Jörundi komit á Islandi^. þorkell bundinn fótí nam land at ráði Hængs umhverfis J>ríhyrní ng, ok bjó þar undir fjallinu, hann var hamrammr nijökj lians börn voru |>au Börkr blátannarskegg'^, faðir Starkaðar undir þríhyrníngi , ~ok þórunn'", er átti Ormr hinn sterki, ok Dagrún, raóðir Bersa. ^) frá l^i B. -),frú i V. i C. 3) Hárekr, E, F, eptír Land. ■*) SvortíngsvolustöÖurn , lí. ^) vestan, //, /. '») pk, f .stu& þcss frá IC. ■') ValgerÖar, Sk. ») frú [ v. i C. *) bláskeggi, K, F, eptir Landn. •'=) ÍJórný, //. 222 Landnámabók. 5P. 4K, 4. Haiigr hét maðr, fóstbróðír Hængs, hann fór tll Islands, ok var hinn fyrsta vetr á Baug- stöðum, en annann með Hængi. [Baugr var son Rauðs Kjallakssonar , Kjarvalssonar Ira kon- nngs'j hann nam Fljótshlíð alla, at ráÖi Ketils, ofan um Breiðabólstað til móts við Hæng, ok bjó at Hlíðarenda; hans son var Gunnarr í Gunnarsholti, ok Eyvindr at Eyvindarmúla, {)riði Steinn hinn snjalli, ok Hildr, er átti Orn í Vælu- gerði^. |)eir Steinn hinn snjalli ok Sigmundr, son Sigvats rauða, áttu för utan af Eyrum, ok kvámu til Sandhólaferju allir senn, Sigmundr ok förunautar hans ok Steinn, ok vildu hvárir fyrr fara yfir ána. "þelr Sigmundr stökuðu* hús- körlum Steins, ok ráku J)á frá skipinuj þá kom Steinn at, ok hjó þegar Sigmund banahögg. Um víg J)etta urðu Baugssynir allir sekir (or Hlíðinni), fór Gunnarr í Gunnarsholt, en Ey vindr undir Fjöll austr í Eyvindarhóla, en Snjall-Steinn lítí Snjallsteinshöfða'''. J^at líkaði iUa |)orgerðí, dóttur Sigmundar, er föðurbani hennar fór ut |)ángat, ok egg]aði Onund bíld, bónda sinn, at hefna Sigmundar. Önundr fór með þrjátígi manna í Snjallshöfða, ok bar þar eld at húsum; Snjallsteínn gekk iit, ok gafst upp; {)eir leiddu hann í höfðann, ok vógu hann þar; eptir víg {)at mælti Gunnarr, bróðir hans^ hann átti |)á Hrafnhildi Stórólfsdóttur , systur Orms hins sterka; Hámundr var son þeirraj [þeir voru báðir afi-eksmenn at afli ok vænleik^, Onundr ' ) fiá [ V. i B. *) Vœliger*i , B, E, F. ^) sköniín, C. *) Snjallsliöföa, C. 5) frá [ v. i C. SV. 4K. Landnámabók. 223 varð sekr iim vig Snjallstelns ; hann sat með fjölmenni tvo vetr. Orn í Vælugerði, mágr eir Mörð gýgjn, [frænda sinn% at eptirmáli^; Mörðr sagði þat óhægt^ um sekjan mann; þeir kváðu sér við Orn vest líka, er þeim sat nærst. Mörðr lagði {)at til, at þeir skyldu fá Erní skóggángssök , ok koma honum svá or héraði. Önundarsynir toku beitíngamál á hendr Erni, ok varð sú sætt, at Örn skyldi falla óheilagr fur Onundarsonum hvervetna, nema í Vælugerði ok örskotshelgi við landeign sína;, Onundar- synir sátu jamnan um hann, en hann gætti sín vel. f)at var einn tíma, er Örn rak naut or landi sínu, {)á kvámu þeir at honum, ok vógu hann, ok hugðu menn at hann mundi óheilagr fallit hafa. þorleifr gneisti, bróðir Arnar, keypti at þormóði þjóstarssyni at hann helgaði Örn; þor- móðr var {)á kominn"'" út á Eyrum; hann skaut þá skot svá lángt af handboga, at fall Arnar varð í örskotshelgi hans. þá mæltu {)eir Há- mundr Gunnarsson ok þorleifr eptir Örn, en . ') u. rii. 2) frænda síns, b. v. B. ^) óhætt, Sk. ^*) nýkvániinn, E, F. , 224 Landnámabók. 5P. 4-5 K. Mörðr veltti þelm bræÖrum; þeir guldu eigi fé, en skyldu vera héraðssekir or Flóa. þá bað Mörðr til handa Eylífi þórkötlu Ketilbjarnar- dóttur, ok fylgdu henni heiman Höfðalönð', ok bjó Eylífr þarj en tll handa Sigmundi bað hann Arngunnar, dóttur J)orsteins drángakarls, [ok réðst hann austr í sveit^. J)á gipti Mörðr Rannvelgu , systur sína>. Hámundi Gunnarssyni, ok fór hann þá at búa at Hh'ðarenda , ok voru þeirra synir Gunnarr at Hlíðarenda , [Hjörtr, ok Helgi, 'ok Hafr, ok Oimr skógarnef, er féll á Orminum lánga meÖ Olafi. konúngi^. ; \; Hildir''' ok Hallgeirr, ok Ljót, systir þeirra, voru [kynjut af Vestrlöndum^j þau fóru til Islands, ok námu land milli FJjóts ok Rángár, Eyjasveit alla upp til þverár. Hildir bjó íHildisey; hann var faÖir Móeiðar^. Hallgeirr bjó í Hallgeirsey; hans dóttlr var Mábil, er átti Helgi Hængsson"', en Ljót bjó á Ljótarstöðum. 5. Dufþakr í Dufþaksholti var leysíngi |)elrra bræðra; hann var hamrammr mjök, ok svá var Stórólfr Hængsson, hann bjó þá at Hvoh; J)á sklldi á úm beitíngar. þat sá ófreskr maðr um [kvöld, nær dagsetri*^, at biörn mikill gékk frá Hvoli, en griðúngr frá Dufþaksholti, ok "fundust á Stórólfsvelli, ok gengust at reiðir, ok mátti björninn méira; um morgininn var þat sét, at dalr var þar eptlr, er þeir höfðu fundizt, sem um væri snúit jörðunni, ok heitir þat nú ») HæíSaland, C. ^) frá [ v. i C. ^) frá [ v. i C. *) Ha]dóri% /Í-J. 5)irsk, C. ^) ^t MóeiiSarhvoli, 6. «. C, A^-. ^) bróðir Vestars, er bjó i Hallgeirseyjum, 6.«. E, F. *) nótt, C. 6?, 6K. Landnámabók. 225 Öldugröf; báÖir voru J>elr meiddir [ok lágu í rekkju'. '^ Eylífr^ ok Björn, bræðr, fóru or Sogni til Íslands ; Eylífr nam Odda hinn litla upp tll Reyð- arvatns ok til Víkíngslækjar; hann átli Helgii, dóttur Önundar bíldsj þeirra son var Eylífr hinn úngi , er átti Oddnýju , dóttur Odds ens miÓfa; |)eirra dóttir var J)uríðr, er átti J)orgeirr í Odda; þeirra dóttir var Helga. Björn bjó í Svínhaga, ok nam land upp með Rángáj hans börn voru þau f)orsteInn,^ faðir Gríms Holtaskálla, ok Hallveig, móðir pór- unnar , móður Guðrúnar, móður Sæmundar, föð- ur Brands biskups. Bolli^ hét maðr, son Ottars ballar, hann nam land fur austan Reyðarvatn, ok Stotalæk'*' [fur vestan l^ángá, ok^ Tröllaskóg [til móts viðj)or- stein tjaldstæðíng^,- ok bjó í Sandgili; hans son var EglII, er sat fur Gunnari Hámundarsyni [hjá Knafahólum"^, ok féll þar sjálfr ok Aust- menn tveir ok Ari, húskarl hans, en Hjörtr, bróðir Gunnars, af hans liði. [Synir Gunnars voru J)eir Grani ok Hámundr. Gunnarr barð- ist við Ottkel or Kyrkjubæ við garð at Hofi, ok féll Ottkell [)ar ok Skammkell. Geirr goði ok Gizur hvíti ok Asgrímr Elliðagrímsson, Störkuðr undan *) f'" [ «'• ' li, sem Jiér bœtir viít (sjú 6tti frrcin b P. 2i.): Onur áuuufigi, sou BártSar Bárekssonar, Ijróíiir Hallgríins sviöbálka, bygfii fyrst Vestmannjieyjar, en íiör var |^ar vei.^istöíí," ok litil vctrseta eíía eugi; luuis dóttir var Haldóra , cr átti ' Eylifr Valabrandsson. =) Óleifr, A-J. ^) Kolr, C, E, F. ' *) Stóralæk, K; Slotalæk, A-J. ^) of, i sta& pess frá [ C^ '^) fid [f. i B. 7) Kuæfahólum, G, II, I, Sk ; Knapphóluin/ E, F; frú [ V. i n. Íslendínga Sögur, 1 ijindi. ^^ 226 Landhániabók. 6.V. 5K. ]þríhyrníngi, soh Bárðar l)láskeggs, þorkelssonar bundinnfóta, er áttí þuríði Egilsdóttur frá Sand- gili, þeir íóru um Leiðarskelð ok kvámu um nótt með þrjátígi manna til Hlíðarenda, en Gunnarr var fur með elnn karlmann fulltíða; tveir menn féllu or liði Geirs, en sextán urðu sárir áðr Gunnarr féll'. Hrólfr rauðskeggr hét maðr, hann nam HólmslÖnd öll milli Fiskár ok Rángár, ok bjó at Forsij hans börn voru þau þorsteinn rauð- nefr, er þar bjó síðan, ok þóra, móðir þorkels mána, ok Asa^, móðir þórnýjar^ móður þor- geirs at Ljósavatni, ok Helga, móðir Odds frá Mjösyndij dóttir Odds var Asbjörg,- er átti þor- steinn goði, faðir Bjarnar ens spaka, föður Skeggja, föður Markúss lögsögumanns. þor- steinn rauðnefr var blótmaðr mikill , hann blót- aði forsinn, ok skyldi bera leifar allar á forsinn*; hann var ok framsýnn mjök. þorsteinn lét telja [sauð sinn or rétt"^: tuttugu hundruð, en Ijóp alla réttina þaðan af; en því var sauðrinn svá margr, at hann sá um haustum hverir feigir voru, ok lét þá skera allaj en hií síðasta haust er hann Hfði, þá mælti hann í sauðarétt: skeri þér nú sauði þá, er þér vilið, feigr era ek níí, eða allr sauðrinn ella, nema bæði sé. En þá nótt^, er þorsteinn dó, rak sauðinn allan út í forsinn, [ok fórst þar; Helga hét dóttir hans, er átti Helgi rogn*^ Kjallaksson'^. I) frá C V. i B. =) Æsa, 'E, F. 3) ÍJórunnar, B, E, F. *) saiifti sína, oTí retta , nnz voru, E, F. *) næstu , b. v. E, F. <5) rjogn, E, F. ') frá [ v. i B. 5V.6K, Landnámabók. 227 6. Ulfr gyldir' hét hersir ríkr í Noregí á í^elamörk, hann bjó [í Stardal^ á Fíflavöllumj hans son var Asgrímr, er þar bjó síðan; [As- grímr var faðir þeirra |)orsteins ok þórlaugarj J)órkatla hét móðir þeirra, er hríngja var köll- uð*. Haraldr konúngr hinn hárfagri sendi J)ór- orm'*, frænda sinn, or þmmu af Ögðum at heimta skatt af Asgrími, sem konúngr bauð-honum; en hann galdt eigi, [þvíat hann hafði sendt kon- úngi lithi áðr hest Gauzkan ok silfr mikit, ok sagði þat gjöf skyldu, en eigi gjald, þvíat hann hafði aldrí áðr skatt golditj^aptr sendi kon- úngr féit, ok vildi eigi þiggja. þórkatla, kona" Asgríms, fæddi sveinbarn; Asgrímr bað iltbera; þræll hvatti grefsa^, er honum skyldi gröf grafa, en sveinninn var lagðr niðr á gólf; þá heyrðist Jjeim öllum sem sveinninn kvæði þetta: Láti mik'^ til móður, mér er kaldt á gólfi,' hvar muni sveinninn sæmrí enn at síns föðurs örnum'''? þarf eigi járn at eggja, né jarðarmen skerða^, léttið Ijótu verkl, lifa mun ek enn með mönnum. Síðan var sveinninn vatni ausinn ok kallaðr J)orsteinn^.'En er þórormr kom annat sinn at heimta skatt, kvaddi iísgrímr þíngs, ok spurði ') guldir, E, F. 2) Rímsdal, C; frá [ v. í í?. ^) frá [ v. i B. *) í>órarinn, K, F, eptir Landn. 5) gref, sá, E, F; grefíl, íf, L «) mög, C. 7) örmum, E, F, Sk. *) skera, E, F. ») frá [ V. i B; hanii vóx "pp, ok varí mikill matfr, 6. v. Sk. ±5^ 228 Landnámabók. 5^,6K. bændr, éf "þeir vildl greiða þvílíkan skatt sem beiðst var; þeir báðu hami svara fur sik, vildii \}6 eigi greiða. f)íngit var við skóg^ ok er þá varði minnst, Ijóp fram þræll þórorms at Asgrími, ok drap hann ; bændr drápu hann þegar. J)orsteinn var þá í hernaði*, ok er hann spurði víg föður síns, seldi hann jarðir sínar til silfrs, ok bjóst til Islands or Grænmar fur austan Líð- andisnes; ok áðr hann færi, brendi J)orsteinn þórorm í |)rumu inni ok hjú hans öll, en hjó búit, ok rænti öllu lausafé, ok hefrldi föður síns 5 þorgeirr hét bróðir hans, hann var þá tíu vetra, er J)órormr lét drepa föður |>eirra; hann fór til Islands með J)orsteini, ok þórunn, móðursystir |)eirra , er " nam J>órunnarhálsa , ok bygði |)ar síðan. |)orsteinn kom í Rángárós, ok nam land at ráði Flosa^ fur ofan Víkíngslæk, ok út til móts við-Svínhaga-Björn, ok bjó í Skarðinu eystra; um hans daga kom þat skip út í Rangárós , er sótt var á mikii , ok vildi engi við þeim taka né hjálpa þeimj en þorsteinn fór eptír þeim, ok gerði þeim tjaldbúð, |)ar sem nú heita Tialdar- staðir, ok þjónaði þeim þar sjálfr meðan þeir lifðu, en J)eir dóu allir; hann var síðan kallaðr J)orsteinn tialdstœðíngr; en sá {)eirra, er lengst lifði, fal gull ok silfr, ok gróf niðr, svá at þat hefir engi fundit síðan. [J)orsteinn átti fyrr J)uríði Gunnarsdóttur, Hámundarsonar j J)eirra börn: Gunnarr, J)órhallr, Jósteinn, Jórunrij síð- ar átti J)prsteinn J)uríði, dóttur Sigfiíss í Hlíðj Jyeirra börn: Skeggi ok J)orkada, Rannveig ok ') ok, Ci Fj, F, II, I. *) er imniit hafíi áör Rángárv., b. v. li, scm frá vix. o^ hínga& iH er or&fœrri , en þó sama efnis. 5P. 6-7K. Landiia'mabók. 229 Arnóra'. |)orgeIrr, bróðlr J)orsteins, keypti Ofklalönd at Hrafni Hængssyni, Strandir báðar ok VarmadaP, ok oddan allan niilli Hróarslækjar okRángárj hann bjó fyrstr í Odda, ok átti J)ur- íði, dótturEylífs [ens únga^j "[>elrra dóttlr Helga, er átti Svartr Ulfsson; J>eirra son Loðmundr í Odda, faðir Sigfúss prests , föður Sæmundar hins fróða^. 7. Flosi'hét maðr, son J)orbjarnar ens Gául- verska , hann drap þrjá sýshimenn Haralds kon- úngshinshárfagra, okfóreptir J^attillslandsj hann nam land fur austan Rángá, alla Rángárvollu ena eystri; hans dóttir var Asný, móðir J)uríðar, er Valla-Brandr^ átti. Son Valla-Brands^ var Flosí, faðir [Kolbeins, föður*' Guðrúnar, er Sæmundr enn fróði átti. [Flosi átti Guðrunu J)órisdóttur, Skeggbroddasonar; J)eirra synir voru J>eir Kol- beinn, er fyrr var nefndr, ok Bjarni, faðir Bjarna, föður Flosa, föður Valgerðar, móður herra, Er- lends, föður Hauks, Af J)ví fór Loptr hinn gamli, systurson Flosa, at blóta á Gaulum, at Flosa var ófriðt í Noregi. FIosi enn Norræni átti J)ór- dísi ena miklu, dóttur J)órunnar ennar auðgu, Ketilsdóttur eiis einhendaj {)eirra dóttlr var As- ný, er átti J)orgeirr''. Ketill enn einhendi hét maðr, son Auðunnar J)umikárs^, hann nam RángárvöIIu alla ena ytri, fur ofan Lækjarbotna ok fur austan J^jórsá, ok bjó at Aý hann áíti Asleifu J)orgiIsdóttur; J)eirra ') synir "p. voru þeir Guniiarr ok Skeggi, í sta& pess frá [ B. 2) Vatnadal, U. ^) au8ga, G, ^/, /, Sk. ^) frá [ v. i U. 5) Valabraudr, /?. ^) frú [ v. i Sh: ") Asgrimssoii, b. V. H, Sk; frá [ u. i 1(. ») furkárs, E, F. 230 Landnámabók. 5P. 7K. 8on var Auðunn, faðir [Brynjólfs, föður |)or- bergs', föður J)orláks^, föður |)orhalls, föður ■þorláks blskups ens helga. Ketill örriði', bræðrúngr Ketíls ens einhenda, nam land hit ytra með J^jórsá, ok bjó á Völlum enum ytrum; hans son var Helgi hrogn, er átti Helgu, dóttur [þorsteins rauðnefs''^; þeirra son var Oddr mjófi, faðir Asgerðar% er átti þorsteinn goðl, ok Oddnýjar"', er Eylífr enn úngi átti. Ormr"^ auðgi^, son Ulfs ens hvassa, nam land með Rángá at ráði Ketils hins einhenda, ok bjó í Húsagarði, ók Askell, son hans, eptir hannj en^ hans son reisti fyrst bæ á Völlumj frá hon- um eru Vallverjar komnir. |)orsteinn lúna'" hét maðr Norrænn ok far- maðr mikill, honum var þat spáð, at hann mundi á því landi deyja, er þá var enn eigi byggt. þorsteinn fór til Íslands í ^lli sinni með þorgilsi, syni sínum ; þeir námu hinn efra lut þjórsárholta, ok bjuggu í Lúnansholti, ok þar var þorsteinn heygðr. Dóttir þorgils var Asleif, er átti KetiU enn einhendi; þeirra synir voru þeir Auðunn, er áðr var nefndr, ok Eylífr, faðir þorgeirs, föður Skeggja, föður Hjalta í þjórsárdal; hann var faðir Jórunnar, móður Guðrúnar", móður Einars, föður Míignúss biskups. Gunnsteinn berserkjabani, son Bölverks blind- íngatrjónu, drap tvo berserki, ok hafði annar *) Berg|)órs, B. *) Runólfs, fööur Bergjjórs, i sta9 þes$ frá [ E, í\ eptir Land. ^) aurreifji, E, F. *) Hrólfs rau«- skeggs, B. 5) Ásborgar, B. «) Oddny, B. "^) Grimr, B. ^) öríugi, E, F; ánauögi, ^, E, F, á spáz. eptir Landn. ^) Brandr, b. v. E, F. »<=) launan, C. »•) Guifnýjar, G. 5P. 7-8 K. Landnámabók. ' 231 |)eirra áÖr drepit Grjótgarcí Háleyjajarl í Sölvu' 'fur innan Agðanes. Giiniisteinn var síðan skot- inn Öru Finnskri or skógi á skipi sínu norðr { Hefni. Son Gunnsteins var þorgeirr, er átti |)órunni^ hina auðgu, dóttur^ Ketils ens ein- hendaj þeirra dóttir var J)órdís en mikla. 8. Raðormr ok Jólgeirr'^, bræðr, kvámu vest- . an um haf til Islands, |)eir námu land milli J)íórsár ok Rángár. Raðormr eignaðist land fur austan Rauðalæk^, ok bjó í Vetleifsholti ^ hans dóttir var Arnbjörg, er átti Svertíngr 'Hjörleifs- 80^*^5 þeirra börn voru þau Grímr lögsögumaðr ök Jórunn. Síðar átti Arnbjörgu Gnúpr Mol- da-Gnúpsson, ok voru |>eirra börn Hallsteinn á Hjalla, ok Rannveig, móðir Skapta lögmanns, ok Geirný, móðir Skáldrafns. Jólgeirr eignaðist land fur utan Rauðalæk ok til Steinslækjar, hann bjó á Jólgeirsstöðum. - Askell hnokan"', sonDufþaks, Dúfnjálssonar*, Kjarvalssonar Ira konúngs, hann nam land mllli Steinslækjar ok J)jórsár, ok bjó í Askelshöfða; hans son var Ásmundr, faðir Asgauts, föður Skeggja, föður |)orvaIds, föður ^jórlaugar, móð- ur |)orgerðar, móður Jóns biskups ens helga. f)orkeIl þjálfi^, fóstbróðir Raðorms, eignað- ist lönd öll milli Rángár ok þjórsár, ok bjó í Háfij hann átti þórunni Eyversku; þeirra dóttir J)órdís, móðir Skeggja, föður |)orvalds í Asi; I) Sölva, B, C; Sölfna, E, F. ^) Jótunni, E, F. 5) þannig E, F; móöur, J og hin. *) Sólgeirr, A-J. ') Rauðá, E, K ^) HroUeifsson, E, F. ^) hnokkan, E, F, Sk. «) Dufmálss., G, II, I, Sk. 9) þannig C, E, F, G, H, I, Sk; !>rálfi, Jí bjálfí, B. 232 Landnámabók. 6V, 8K. J>aðan haíði Hjaltí, mágr hans, reiðskjóta tll al- þíngls, ok þeir tólf', þá er hann var útkominn með kristni, því engi treystist annar fur ofríki Runólfs Ulfssonar^, er sektan hafði Hjalta um goðgá. [Nú eru ritaðir þeir menn, er land hafa numit ok þegit 1 landnámi Ketils hængs^ . Loptr, son Orms Fróðasonar, fór af Gaulum tll Islands úngr at aldri , ok nam land fur utan"*" |)jórsá, milli Rauðár ok þjórsár, ok upp til Skúfslækjar, ok Breiðamýrl hina eystri upp tii Súluholts, ok bjó í Gaulverjabæ, ok Oddný, móðir hans, dóttir J)orbjarnar hins Gauherska. Loptriór utan hit þriðja hvert sumar fur hönd J)elrra Flosa beggja, móðurbróður síns, at blóta at hofi því, er J)orbjörn móðurfaðir^ hans hafði þar varðveitt [at Gauhim. þorbjörn var rikr hersir í Noregi í FJalafylki, hann var Orm- arsson, ok átti Hildi Ulfarsdóttur ok þórunnar Græníngiarjiipu. Vemundr hinn gamli, son Vík- íngs Skáneyjarskelmis , mágr Bjarnar bunu , var hersir; [hans son var Fróði, faðir Orms, föður Lopts ens gamla'^j frá Lopti er margt stórmenni komit: þorlákr hinn helgi, ok Brandr biskup, ok Páll biskup. þorviðr, son Ulfars, bróðir Hildar, fór af Vors til Islands, en Loptr, frændi hans, gaf hon- um land á Breiðamýri , ok bjó hann í Vorsabæ ; hans börn voru þau Hrafn, ok Flallveig, er átti Ozur enn hvítij jþeirra son J)orgrímr kampi, I) 14, tí. ») LÍlfarssonar, H, I, Sk. 3) frá [ v. i E, F. ♦) þanriig- B, C; austan, ^í, E, F; vestan, G, H, I, Sk. ^) jiiótíurbróðir, E, F. ^) fráf\jrra f r. i B; frá si&ara [ v. i E, F, 5P. 8-9 K. Landnámabók. 233 J)órarinn hét maðr, son |)orkels or Alviðru, Halftjarnarsonar HörÖakappa, hann kom skipi sínu í |)jórsárós, ok hafði þjórshöfuð á fram- stafní, ok er þar áin viðkend. |)órarinn nam land fvir ofan Skúfslæk til Rauðár, ofan með J)jóil5á; hans dóttir var Heimlaug, er Loptr gekk at eiga sextuga'. 9. Haraldr gullskeggr hét konúngr í Sogní, hann átti Salvörn^, dóttur Hundólfs jarls, syst- ur Atla jarls ens mjófa; þeirra dætr voru þær J)óra, er átti Hálfdán svarti Upplendínga kon- úngr, ok |)uríðr, er átti KetiU helluflagi^ Har- aldr úngi var son þeirra Hálfdánar ok J)óru, honum gaf Haraldr gullskeggr nafn sitt ok ríki. Haraldr konúngr andaðist fyrstr þeirra, en þá J)óra, en Haraldr úngi síðarst; þá bar ríkit und- ir Hálfdán konúng, en hann setti yíir þat Atla jarl enn mjófa. Síðan fékk Hálfdán''' konúngr Ragnhildar, dóttur Sigu'rðar hjartar, ok var þeirra son Haraldr enn hárfagri. þá er Haraldr kon- úngr gekk til ríkis í Noregi, ok hann mægðist við Hákon jarl Grjótgarðsson, fékk hann Sygna- fylki Hákoni jarli, mági sínum, en^ Haraldr kon- úngr fór í Vík austrj en Atli jarl vildi eigi af- ^, láta ríkinu, áðr hann fyndi Harald konúng; jarl- arnir þreyttu þetta með kappi, ok drógu her; saman^ þeir fundust á Fjölum í Stafanesvogi ok börðust, þar féll Hákon iarlj en Atli varð sárr, ok fluttr í Atley , ok dó þar or sárum j en eptir þat hélt Hásteinn'^, son hans, ríkinu, þartil er ~ *) sextugrTB, G, H, I, Sk. *) Sölvöru, B, C, 1; Sæl- vör«, E, F. 3) helliflagi, C. "^) þantiifr hin ; Haraldr, A. ^) er, JB, C, E, F, G. ^) Hallsteinn, / alst. ÍJ34 Landiiámabók. 5P. 9K. Haraldr konúngr ok Sígurðr jarl drógu her at honumj Hásteinn stökk' J>á undan, ok réð tíl Islandsferðarj hann átti þóru Ölvisdóttur; Ölver ok Atli voru synir þeirra. Hásteinn skaut set- stokkum fur borð í hafi, at fornum siðj þeir kvámu á Stálfjöru fur Stokkseyri, en Hásteinn kom í Hásteinssund fur austan Stokkseyri^ ok braut þar. Hásteinn nam land milli Rauðár ok Olvisár upp til Fúlalækjar^, ok Breiðamýri alla upp at Holtum j hann bjó at Stokkseyri, ok Atli, son hans, eptir hann, áðr hann færði sik í Trað- arholt. Olver hét annar son Hásteins, hann bjó at Stjörnusteinum, hann andaðist barnlaus,- en Atli tók eptir hann arf allan; [Stjörnusteinar heita nú Ölversstaðir, Olver hafði landnám allt fur utan Grímsá, Stokkseyri ok As'gautsstaði , en Atli allt milli Grímsár ok Rauðár, hann bjó í Trað- arholti^ Leysíngi Olvis var Brattr, er bjó í Brattsholti, ok Leiðólfr á Leiðólfsstöðum. Atli var faðir J)órðar dofna, föður þorgils errubeins- stjúps^, [föður^ Gríms glammaðs, föður Ingjalds, föður Gríms, föður þeirra Barkar ok Einars, '' föður Hallkötlu, er átti Hrafn Sveinbjarnarson ; Jjeirra dætr Steinunn, móðir herra Erlends*^, ok Herdís, móðir Ala"^, föður Steinunnar, er Haukr Erlendsson átti. Börkr Grímsson var faðir Ragn- hildar , er Flosi Bjamason átti ; þeirra börn Ein- arr, ok Bjarni, ok Valgerðr, móðir herra Erlends, föður Hauks j þórdís var þriðja dóttir Flosa, móð- jy tók, C. «) Fyllarlækjar, B, E, F. 3) frá [ v. i €. *) orrabeins, C, H, Sk; errubeins, E, F. *) stjúpfööur, C, E, F; stjúpfaöir, Sk. «) Rafns, C, Sk. ' ') Atla, E, F, G, JF/, /, Sk. 5P. 9K. Landnámabók. 235 ír fni Ingigerðar, móður frú Guðriínar ok Hall- beru abbadísar. Halla var ok dóttir Flosa, móð- ir herra Kristófórus'. Hallsteinn hét maðr, er fór or Sogni tll Is- lands, mágr Hásteíns, honum gaf hann ytra lut Eyrarbakka, hann bjó á Framnesij hans son var I)orsteinn, faðir Arngríms, er veginn var at fauska- grefti; hans son var iþorbjörn á Framnesi^. I)órir, son Asa hersis, Ingjaldssonar, Hró- aldssonar, fór til Islands, ok nam Kaldnesínga- hrepp' allan upp frá Fyllarlæk, ok bjó at Selforsij hans son var Tyrfíngr, faðir [þuríðar, móður Tyrfíngs, föður''" þorbjarnar prests ok Hámund- ar prests í Goðdölum^. Hroðgeirr hinn spaki ok Oddgeirr*^, bróðir hans"^, er þeir Finnr hinn auðgi ok Hafnar-Ormr keyptu or landnámi sínu, þeir námu Hraungerð- ínga hrepp, ok bjó Oddgeirr í Oddgeirshóhim ; hans son var þorsteinn öxnabroddr^, faðir Hroð- geirs, föður Ogrs í Kambakistuj en dóttir Hroð- geirs hins spaka var Gunnvör, er átti Kolgrímr' hinn gamlij þaðan eru Kvistlíngar komnir. Önundr bíldr, er fyrr var getit, nam land fur austan Hróarslæk"*, [ok bjó í Onundarholtij ffá honumi er margt stórmenni komit", sem áðr er ritat'^ ») frá [ «. i B. *) er par bjó lengi siían, 6. v. E, F. 3) Kallnesíngahrepp , C, jB, F. *) frá [ v. i C. ^) Haldórs, fö8ur I'órclísar ok Tyrfíngs, föíur í'orbjarnar prests, ok Há- munöar prests i Guödölum, ok Jámgerðar, er átti Guímundr bast, í stað- þess frá [ E, F. *) þráör, 6. v. E, F. ^) voru Vestmenn , h. v. E^ F. *) yxnabrjótr, E, F. ') ík)r- grimr, A-J. »o) Hróarsholt, jB, F. ^^) frá \_v. i C. »») Jón biskup hinn helgi, ok forlákr biskup hinn fyrri, Jón Lopts- soii, Ari hinn fróöi, Hallr í Hóhim, b. v. E, F. 236 Landiiámabók. 5P. 10 K. 10. Özur liinn hvíti hét maðr, son |)or- leifs o'r Sogni. Özurr vá víg í veum á Upp- löndum, þá er hann var í brúðför me^ Sigurði hrísaj fur þat varð hann landflótti' til Islands, ok nam fyrst^ öll Holtalönd milli þjórsár ok Hraunslækjar; þá var hann sautján^ vetra, er hann vo vígitj hann fékk Hallveigar þorviðar- dótturj þeirra son var þqrgrímr kampi, faðir Oz- urar, föður þorbjarnar, föður þórarins, föður'^ Gríms Tófusonar. Ozur bjó í Kampaholti j hans leysíngi var Böðvarr, er bjó at Böðvarstóptum við Víðiskógj honum gaf Ozur lut í skóginum, ok skildi sér eptir hann barnlausan. Orn or Vælu- gerði, er fyrr var getit, stefndi Böðvari um sauða- töku ; því handsalaði Böðvarr Atla Hásteinssyni fé sitt, en hann ónýtti mkV fur Erni. Özur and- aðist |)á er þorgrímr var úngr; þá tók Rafn þor- viðarson^ við fjárvarðveizlu þorgríms. Eptir andlát Böðvars taldi Hrafn til Víðiskógs, ok bann- aði Atla, en Atli þóttist eiga. þeir Atli fjórir fóru eptír viði, Leiðólfr fór með honum; smalamaðr sagði Hrafni þat, en hann reið eptlr þeim með [tíunda mann"^j þeir fundust í Orrostudal, ok börðust þar; þar féllu hiískarlar Hrafns fjórir*, en sjálfr hann varð sárr mjök; einn féll Atla húskarl , en hann varð sárr banasárum , ok reið heim. Önundr bíldr skildi þá, [ok bauð Atla til sín^. þórðr dofni, son Alla, [var þá níu vetra ; ») landflæmdr, C. *) fyrstr, E, F. 3) átján, G, /7, /, Sk. •*) 6k, IJ, I, Sk: 5) f^, sitt, C. 6) nióöurbróðir lians , 6. v. E, F. ') átta mann, B ; tíu manna, C. *) tveir, B. ^) frá [ V. i C; Atli andttSist heima i Traííarholti , *. v. E, F. 5 P. 10 K. Landnámabók. 237 en er hann* var fimtáYi vetra, reiðHrafn til skips í Einarshöfn^, hann reíð heim um nótt, ok var í blárri kápu; J)órðr sat einn fur honum við Haugavað, skamt frá Traðarholti, ok vo hann |>ar með spjóti; þar er Hrafnshaugr fur austan göt-, una, en fur vestan Hásteinshaugr, [Ölvishaugr ok Atlahaugr^; vígin féllust í faðmaj J)órðr varð frægr af þessu; hann fékk þá J)órunnar, dóttur Asgeirs'*" Austmannaskelmis^, er drap sklpshöfn Austmanna í Grímsárósi, fur rán þat, er hann var ræntr [í Noregi'^, j)órðr hafði J>á tvo vetr ok tultugu, er hann keypti $]^ip í Knarrarsundi, ok vildi heimta arf sinn, J>á fal hann fé mikit; því vildi þórunn elgi fara, ok tók hún við [búi í Traðarholti^; þorgils, son þórðar, var þá tvævetr. Skip þórðar hvarf, ok spurðist eigi til ; vetri síÖar kom þorgrímr^ errubeinn til ráða með þórunni, hann var son þormóðar'' ok þur- íðar KetUbjarnardóttur; hann fékk þóruunar, ok var þeirra son Hæríngr. Olafr tvennumbrúnl hét maðr, hann fór afí liófat'" til Islands, hann nam Skeið Öll milli Jjjórsár ok" Sandlækjar; hann var hamrammr mjök. Olafr bjó á OlafsvöUum; hann liggr í Brúnahaugi undir Vörðufelli. Ólafr átti As- hildi, ok var þeirra son Helgi trausti, ok þórlr drífa, faðir þorkels gullkárs, föður Orms, föður ')../'•« C t'- « (^' *) Eyjíirhöfn, E, F. 3) þaiiniff hin ; v. i A; Oziir ok í'orgrímr, feðgar , Hggjn í einum liangi báöir, skamt frá TraÖarliolti , h. v. E, F. 4-) Ásgrims, E, F. ^) A\istmanns skelfis, li. ^) austr, li. "^) löndum, fí. ^) fianni;^ hin; porgils, y/. ^) forlijarnar, E, F. i°) Lófot, B, C, 11, /, Sk ; eyju peirri, er Lófot heitir, liún liggr fyri Firmmörk, /S F. »«) Hvitár, ok til, h. v. E, F. 238 Landnámabók. 5P. 10 K. Helgi;, móður Orms' Hallvarðssonar ; Vaðí var hinn þriði son Ólafs, faðir Gerðar. J)orgrimr orrabeinn lagði hug á Ashlldi, þá er Olafr var dauðr, en Helgi trausti vandaði um; hann sat fur J)orgrími við gatnamót fur neðan Ashild- armýri; Helgi bað hann láta af kvámum; |)or- grímr lézt eigi hafa bama skap; þeir börðust, þar féll J)orgrímr. Ashildr spurði, hvar Helgi hefði veritj hann kvað vísu: ^ Var ek þar er féll tll fyllar, * [fram sótti vinr dróttar^, [Errubeinn, en unnar* ítf túngur hátt''" súngu; Asmóðar gaf ^ ek Óðni arfa þróttardjarfan ; guldum*^ gálgavaldí [Gauts tafn"', en ná^ hrafni. Ashlldr kvað hann hafa höggvit sér höfuðsbana. Helgi tók sér far í Einarshöfn. Hæríngr, son |)orgríms, var |>á sextán vetra, er hann reið í Höfða at íinna Teit Gizurarson með þriðja mann; þeir Teitr riðu fimmtán at banna' Helga för'". |)eir Helgi fundust í Merkrhrauni upp frá Mörk við Helgahvol"; þeir Helgi voru þrír saman komnir af Eyrum; þar féll Helgi ok maðr með honum, ok einn af þeim Teiti; í faðma fellust víg þau. Son Helga var Sigurðr hinn Land- verski, ok SkefiU enn Haukdælski, faðir Helga -») Odds, B, C. *) fram svekktu rinar dróttir, E, F. ^) þrútinn em unar, E, F. *) hatr, B; ho« (eita Ijóíí), C. *) gat, E. <5) gildum, E. ^) l^annig B, C, G, //, /, Sk ; Gauts tá, A. K) Gauts tafni má, E. ») bana, /. "°) far, B, C; frá [ V. i. L »») Helgahraun, B. 5P. 10-11 K. Landnámabók. 239 dýfs, er barðist víð Sigurð, son Ljóts laungubaks jt Oxarárhólmi á alþíngij [um þat ortíHelgi þetta: Band er á hægri hendi, hlaut ek sár af týbáru, lýg* ek eigi þat^ leygjar linvængis bil minni*. Hrafn var annar son Skefils, faðir Gríms, föð- ur Asgeirs, föður Helga'''. 41. |)rándr mjöksiglandi Bjarnarson, [bróð- ír Eyvindar Austmanns^, er fyrr er getit, hann var í Hafrsfirði mót Haraldi konúngi , ok varð síðan landflótti, ok kom til Islands síð landnáma- tíðar; hann nam land milli þjórsár ok Laxár, ok upp til Kálfár ok Sandlækjar, hann bjó í J)ránd- arholti ; hans dóttir var Helga , er þormóðr skapti átti. Ölver barnakarl hét maðr ágætr í Noregí, hann var víkíngr mikillj hann lét eigi henda börn á spjótaoddum, sem þá var víkíngum títt, J>ví var hann barnakarl kallaðr; hans synir voru þeir Steinólfr, faðir Unu, er átti J)orb]örn laxa- karl, ok Einarr, faðlr Ófeigs grettis, ok Oleifs breiðs, föður |)ormóðar skapta. Steinmóðr var hinn briði son OIvis barnakarls, faðir Konáls, föður Aldísar*^ ennar Bareysku, er Oleifr fellan átti. Son Konáls var Steinmóðr, faðir Haldóru, er át^i Eylífr, son Ketlls einhenda. J)eir frændr Ofeigr grettlr ok |)ormóðr skapti fóru til Islands, ok voru hinn fyrsta vetr með |)orbirni laxakarli, ») ligg, /7. *) j>ar, H, Sk. 3) frá [ v. i I. . *) Helgu, móöur Odds, föður póris, E, F. ^) hinn Austræni, E, F. ^) Alfdisar, E, F; Asdisar, Sk. 240 Landnámabók. 6V. 11 K. mágí síniim; en um vorít gaf hann þeim Gnúp- yerjarepp, Ofeigihinnytralut^ milli J)verár ok Kálf- ár, ok bjó (hann) á Ófeigsstöðum hjá Steinsholti ; en . |)ormóði gaf hann hinn eystra lut, ok bjó hann í Skaptaholti. Dætr ]þormóðar voru þær J)órvör, móðir þórodds goða, föÖurLög-Skapta', okþór- veig^, móðir þorsteins goða, föður Bjarna ens spaka^. Ófeigr féll fur þorbirni jarlakappa í Grettisgeil hjá Hæli. Dóttir Ófeigs var Áldís'*', móðir Valla-Brands. J)orbjörn laxakarl ^am J^jórsárdal allan ok Gnúpverjahrepp allan, ok ofan til Kálfár, ok bjó hinn fyrsta vetr at Miðhúsum j hann hafði [þrjár vetrsetur^ áðr hann kom í [Haga, þar bjó hann til dauðadags; hans synir voru þeir Ottkell í^ J^jórsárdal, [ok J)orkell trandiir, ok J)orgIls, fað- irOttkötlu, [móður þorkötlu^, móður J)orvalds, föður Döllu, móður Gizurar biskups. {)orkelI Irandill var faðir Gauks í Staung'. J^orbjörn jarlakappi hét maðr Norrænn at kyni, hann fór af Orkneyjum til Islands^ hann' keypti land í Hrunamannahrepp at Mávi Nadd- oddssyni allt fur neðan Selslæk á milli Laxár, hann bjó í Hólumj hans synir voru þeir Söl- mundr, faðir Brennu-Kára"^", ok þormóðr, faðir í)'~Sl?apta,'l;. *) pórve, B, C; í>órney, E, F. 3) föSur Skeggja, fötSur Markúss lögsögiimaniis , fööur Valgerbar, mó8- iir BöÖvars , föíMir t>órí$ar prests , föSilr ÍJorleifs i GörÖum, ok Markúss á Melum, ok Böðvars i Bæ. Lög-Skapti var faöir t'orsteins hólmuns , fööur Gunnhildar , móöur Goöunar, móS- ur Vilborgar, móöur Magnúss, fuiíur Snorra á Melum, b. v, E, F. 4^ Álfdís, E, F) Ásdis, Sk. ^) þar vetrsetu, Jí, F. <^) frá [ V. i 11, I, Sk. 7) frd [ r. i C. ") ok porkels trand- ils ; Ottkatla var móðir í>orkötlu, i staiy þcss frú [ C; frá [ v. i F., F. ^) frá [ V. i B. i°) Sviöu-Kára, Ji. 5P. liK. Landnámabók. 241 Fínnu, er átti J^ormóðr' í Karlafirði^; þeírra dóttir var Alfgerðr, [móðir Gests', föður Val- gerðar, móður þ.orleifs beiskalda'*'. Bröndólfr^ ok Már, Naddodds synir ok Jór- unnar, dóttur Olvis barnakarls, komu til Islands snemma landsbygðar; þeir námu Hrunamanna- hrepp svá vítt sem vötn deila. Bröndólfr bjó á Berghyi; hans synir voru J>eir þorleifr, faðir Bröndólfs, föður þorkels skotakolls^, föður þór- arins, föður Halls í Haukadal ok þorláks, föð- nr Runólfs, föður "þorláks biskups. Már bjó á Mástöðum; hans son var Beinir, faðir Kolgrímu, ;móour Skeggja, föður Hjalta^. J)orbrandr, son þorbjarnar hins óarga, ok jAsbrandr, son hans, kvámu til Islands síð land- námatíðar, ok vísaði Ketllbjörn þeim til land- náms fiu- ofan múla þann, er framgengr hjá Stakksá ok til Kaldakvíslar, ok bjuggu' í Hauka- dal; þeim þótíi [land oflítit^, er tLuigan hin vestri' var þá bygðý þá jóku þeir landnám sitt, ok námu enn efra hlut Hrunamannahrepps, sjón- P:-'hendíng or Múla í Ingjaldsgntip fur ofan Gyld- arhaga'". Börn Asbrands voru þau Vebrandr ok Arngerðr". [Vebrandr var faðir Oddlaugar, er átti Svertíngr Runólfsson'^ ') f'órormr, B, C. , *) Kollafiríi, G, T, Sk. 3) gr áiú Gcstr, E, F. 4-) fööur ÁlfgerÖar, móíSur porláks, fö8ur Ketils prests, ok Herdisar , móöur barna Púls bisknps , b. v. E, F. ') Brjnjólfr, C, I, alsta^ar. ^) skotakarls , Sk. "^) er meft kristni kom til Islands fyrst, svá at'hún vœri í lög tekin, b. v. E. 8) lönd ^au ser til litils verta, E, F. ') eystri, «, E, F. '°) Galdrahaga, E, F. ") Ásgerör, E, F. »*) /m [ v. i U. Íslendinga Sögur, 1 bindi, lÖ Ö42 Landnámabók. 5 P, 11-1 2 K. Eyfreiðr ' enti gamlí nam tiinguna eystri ik milli Kaldakvíslar ok Hvítár, ok h]6 í TúngÁ; með honum kom út [Drumboddr, er bjó á Drumboddsstöðum'^. 12. Ketilbjörn^ hét maðr ágætr i Nautnu- dal, hann var Ketilsson ok Æsu, dóttur Há- konar jarls Grjótgarðssonar ; hann átti Helgu, dóttur Jiórðar skeggja. Ketilbjörn fór til Is- lands, þá er landit var víða byggt með sjó ; hann hafði skip þat, er Elliði hét, hann kom í Ellíða- árós fur neðan heiði; hann var hinn fyrsta vetr með |)órði skeggja, mági sínum, en um vorit fór hann upp um heiði at leita sér landskosta; þeir höfðu náttból, ok gerðu.sér skála, þar sem nii heitir Skálabrekka [í Bláskógum'*; en er J^eir fóru þaðan, kvámu þeir at á peirri, er þeir kölkiðu Öxará ^ , |>eir týndu þar í öxi sinni ; J>eir áttu dvöl undir fjallsmiila þeim, er þeir köUuðu Reiðarmúla, þar lágu þeim eptir áreyðar'' {>ser, er |)eir tóku or ánni. Ketilbjörn nam Grims- nes allt upp frá Höskuldslækj ok Laugardal allan, ok alla Biskupstúngu upp til Stakksár% ok bjó át Mosfelli. Börn |>eirra voru þau Teitr ok J)ormóðr, J)orleifr ok KetiU, þorkatla ok Odd- leif, |)orgerðr ok f^uríðrj enn var son Ketil- bj^rnar laungetinn Skæríngr. Ketlibjörn var svá auðigr at lausafé, at hann bauð sonum sínum at slá þvertré af silfri í hofit, þat er þeir létu gera; |>eir vildn Jjat eigi; J)á ók hann sllfrit ■*__»* . M EyfróÖr, C, E, F; Vefreiðr, A-J. *) þanmg hin ; Dumboddr, er bjó á Diimboddsst., A. "^) hinn gamli, b. v. I, Sk. ■*) V. i 'lí. 5) pvíat, 6. V. O. ^) úrreiðar, E, F; reiðar, G, H, I, Sk. "^) Stakkslæ^kjari E, F. $T. 12 K. Landnámabók. 243 Mpp á fjallit á tveim yxnum, ok Haki Jjrœll hans, ok Bót ambátt hans, Jjau fálu féit svá, at eigi [hefír fundizt sí^an'; síðan drap hann Haka í Hakaskarði, en Bót í Bótarskarði^. Teitr átti Alufu , dóttur Böðvars af . Vors , ■ Víkíngakára- sonar^ þeirra son var Gizur hvíti, faðir Isleifs biskups, föður Gizurar biskups. Annar son Teits var Ketilbjöm, faðir Kols, föður |)orkel8, föður Kols Víkverja biskups. Margt stórmenni er frá Ketilbirni komit. Asgeirr hét maðr Úlfsson'*^, honum gaf Ket- ilbjörn J)orgerði, dóttur sína, ok lét henni heiman íylgja Hlíðarlönd öll fur ofan Hagagarð, hann bjó í Hlíð^ hinni ytri; þeirra son varGeirr goði, ok J)orgeirr, faðir Bárðar at Mosfelli'^. : Eylífr auðgi, son Onundar bílds, fékk |)or-» • kötlu Ketilbjarnardóttur, ok fylgdu henni heim- an Höíðalönd, þar bjuggu þau; {)eirra son var J)órir, faðir þórarins sælíngs. Veðormr, soa Vemundar ens gamla, var hersir ríkr\ hann stöT^k fur Haraldi konúngi austr á Jamtaland, ok ruddi [þar merkr til bygð- ar^5 Hólmfastr hét son hans, en Grímr syst- urson hansj þeir voru í vestrvíking, ok drápu J)eir í Suðreyjum Asbiörn.jarl skerjablesa, ok tóku J)ar at herfángi Olufu, konu hans, ok Arn- ^y fínnst., R. «) BÓtarsk'ál, E, F. ') Teitr byg«i Fyrstr í Skálaholti, b. v. E, F. -*) Álfsson, E, F. >) Ásgeirsliliíí, ./-/, ^) Geirr goííi var faöir Vigdisar, nióönr í'orstoiiis, föííur Bót- ólfs, fööur í»órdisar, móÖur Helgu, móöur f'óríSar presls, fööur Markúss at Meluni ok í'orbjarnar at Melum, 6. i'. E, F. '') á Upplöndu^i, b. v. E, F. *) ser þar jörft, E, F. ±6' .244 Landnámabók.: áí*: 12K. eíði, dóttur hans, ok hlaut Hólmfastr hana,. ok seldi hana í hendr föður sínum, ok lét vera ambátt. Grímr fékk Alofar, dóttur pÓT^ar vagg- agða', er jarlinn hafði átta. Grímr fór til Is- lands, ok nam Grímsnes allt lípp til Svínavatns, ok. bió í Öndurðunesi f jóra vetr , en síðan at Búrfeliij hans son var J)orgils, er átti Æsu, dóttur^ Gests Oddleifssonar ; þeirra synir vöru þeir f)órarinn at Búrfelli ok Jörundr í Mlðengi. Hailkell,bróðir Ketilbjarnar^ sammæddr'^, hann fór til Islands^, ok var með Ketilbirni hinn fyrsta vetr; KetilbiÖrn bauð at gefa honum land; Hallkatli J>ótti lítilmannligt at þiggia land at honum, ok skoraði á Grím til landa, eðr hólm- gaungu ella. Grímr gekk á hólm við Hallkel undir Hallkelshólum, ok féll þar, en Hallkell bjó síðan at Hólum', hans synir voru þeir Ottkell, er Gunnarr Hámundarson vo, ok Oddr at Kiðia- bergi, faðir Hallbjarnar, er veginn var við Hall- biarnarvörður , ok [Hallkell, faðir Hallvarðs, föður þorsteins, er Einarrí^ Hialtlendíngr vo. Son Hallkels Oddssonar var Biarni, faðir Halls, föður Orms, föður Bárðar, föður Valgerðar, móður Haldóru, er Magnús biskup Gizurarson átti^ Nú er komit at landnámi Ingólfs, [því þeir menn, sem nú verða taldir, hafa byggt í hans landnámi^. ^) ^^gg^r, E, F. ^) systur, E, F, á spáz. cptir Lamln. ^) at Mosfelli, b. V. E, F. ^) samfeöri, E, F, eptir Laiuln. ^) fáni vetnim siðar, b. v. E, F. *) Hallkels , fööur porsteius, föísnr Hallvaríís, er Gunnarr, i stai)- þcss frá [ E, F. 7) Oddr Hallkels- soii var faöir Jódisar, móður Vilborgar, jnóður Magnúss, fööur Mela-Snorra, b. v. E, F. «) frá [ v. i C. ^P. 13 K. Landnáinabók. 245 ' '13^.' fiargrínir bílclr, bró^ir Önundar bílds, [sammæðri við hann, var son Ulís frátlólij bann' •nam öll lönd fur ofan þverá, ok bjó at BíIdsfellL [Steinrauðr Melpatreksson*, göfugs manns af Irlandt, hann var leysíngi J)orgríms bílds, hann átti dóttur J)orgríms, ok var alira manna vænstr j harm nam' öll Vatnslönd ok bjó á Steinrauðar- stöðum'*'^ hansson var^ormóðr, faðirKárs, föður J)ormóðar, föður Brands, föður J)óris, [föður Brands á J)íngvelli. J)órir Brandsson^ átti Helgu Jónsdóttur, Hrolleifr, son Einars^, t)lvissonar barnakarls, kom í Leyruvog þá er byggt var allt með sjó; hann nam lönd til móts við Steinrauð öU fur utan Oxará, er fellr um J)íngvöll, ok bjó í Heiðabæ nokkura.ve'tr; þá skoraði hann áEyvind í Kvígu- vogum til hólmgaungu eða landsölu, en Eyvindr kaus heldr at þeir keypti löndum. Eyvindr bjó nokkura vetr síðan at Heiðabæ, ok fór síðan á RosmhvalanestiIBæarskerja'^j en Hrolleifr bjó síð- an íKvíguvogum, ok er þarheygðr; hans son var Svertíngr, faðir Grímslögsögumanns at Mosfelli^. Ormr hinn gamli, son Eyvindar jarls , Ar- móðssonar' jarls, [Nerelðssonar jarls ens gamla ok'" sínka: Ormr nam land á milli Varmár ok |)verár um Ingólfsfeir allt,- ok bjó í Hvammij [hann átti J)órunni, dóttur Ketils kjalfara, þess er finngálknit barði í hel, hún var systir ' Gríms *) frú [ V. i li. *) Melpureksson, /, Sk. ') hans leysíngi var SteinríuiÖr, faðir Melpatrix, af Irlaudi; hann eignaöist, í ata& þess frá [ R. '^) Melpatrix var manna vænstr, b. v. B. ') cr, » stat- pcss frá [ li. '»> Aruars, C. '') Bæjarskeggja, //, /. *) g'reinina v. i R. ') ArnrnóÖssonar , C; ArnrjóÖs- soiiar, JK, F. »°) frú \_ v. i C. ' ') afasystir, C. 846' Landnámabók. 5 P. 13-14 K. ens Háleysloj J>eírra son Örn-* hinn gamli, faðir Darra, föður'' Arnar. Eyvindr jarl var með Kjötva auðga mót Haraldi konúngi í Hafrsfirði. Alfr hinn Egðski' stökk fur Haraldi konúngi enum hárfagra af Ögðum or Noregi, hann fár til Íslands, ok kom skipi sínu í ós þann, er við hann er kendr, ok Alfsós heitir; hann nam lönd öU fur utan Varmá, ok bjó at Gnúpum. J)or- grímf Grímólfsson var bróðurson Alfs, hann kom út með honum, sá er arf tók eptir hann, þvíat Alfr átti eigi barn. Son J)orgríms var Eyvindr, faðir J)órodds goða, [föður Skapta^'^j Özur var ok son Eyvindar^, er átti Beru, dóttur Egils Skallagrímssonar. Móðir J)orgrims var Kormlöð'^, dóttir Kjarvals Ira konúngs. [Dóttir þórodds goða var Helga, móðir"^ Gríms glömmuðs, föður Ingjalds, föður Gríms, föður 'Barkar, föður Ragnhildar, móður Valgerðar, móður herra Erlends, föður Hauks'. 14. |)órir haustmyrkr nam Selvog ok Krísu- vík, en Heggr', son hans, bjó at Vogi, en Böð- móðr, annar son hans, var faðir |)órarins, föðut Súganda, föður |)orvarðar, föður þórhlldar, móð- ur Sigurðar þorgrímssonar. Moldá - Gnúpssynir bygðu Grindavík, sem fyrr er ritat. Steinunnr'° hin gamla, frændkona Ingólfs, ') Ormr, C; Oauri, E, F. *) hans son var Darri f., i sta& þcss frá C fí. 3) EjJ^í ^. q 4) gy j^t^ Rannveign Gnúps- dóttnr; peirra börn Skapti, ok Jþórdis, niófsir ísleifs biskups, i sfar fycss frú [ /í, F. ') ok Özurar, i stalY þess frá [ /i. **) KornlöÖ, Ji , E, F. ") dóttir, Sk. *) frá [ v. i B. '■') Hcgri, A-J. '°) Stcinniófia, A-J. 5F. 14 K. 'i o' Landnámabók. " 247 £éc til Islands , ok yar með Ingólfi hínn íyrsta vetrj hann bauð at gefa henni Rosmhvalanes allt fur utan Hvassahraun; en hún gaf fur heklu flekkótta Enska, ok vildi kaup kalla, henni þótti þat óhættara við riplíngum. [SteinUnni hafði átt Herlaugr, bróðir Skallagrímsí þeirra son var Njáll ok Arnórr'. Eyvindr hét frændi ok fóstri Steinunnar, honum gaf hún land milli Kvíguvogabjarga ok Hvassahrauns 5 hans son var Erlíngr^, faÖir |)órar- ins, föður Sigvats% föður Jíórörnu, móður J)or4 bjarnar Arnþjófssonar'^ í Krísuvík, [ok Oloíar, móður Finns lögmanns, ok Freygerðar, móður) Lopts, föður Guðlaugs smiðs. Herjólfr, sá er fyrr var frásagt, var fraendi Ingólfs pk fóstbrdðir, af {)ví gaf Ingólfr honum lund á milli Reykjaness ok Vogs; hans sori var Bárðr, faðir Herjólfs {)ess, er fór til Grænalands, ok kom í hafgerðíngar; á skipi hans var Suðr- eyskr maðr, sá orti Hafgerðíngadrápu ; pav er þetta upphaf: ' )á?cí-^ . Allir hlýði ossu fulli amra fjalla Dvalins hallar^. Asbjörn hét maðr Ozufarson, bróðurson Ing- ólfs, hann nam land milli Hraunsholtslækjar ok Hvassahrauns, Alptanes allt, ok bjó á Skúlastöð- um^ hans son var EgiII, faðir [Özurar, föður"^ Jíórarins, föður Olafs, föður Sveinbjarnar, föður Asmundar, föður Sveinbjarnar, föður Styrkars, n /rrf [ V. i fí. *) Egill, B, E. 3) Sigmuiidar, B. *) •. i B. 5) frá [ t'. i B. «) frá [ v. i B. 248 Landnámabók. 5P. i4-í5Kl [föður Hafrbjarnar, föður þeírra J)orsteins ok Gizurar í Seltjarnarnesi'. 15. Nú er yfir farit um landnám þau, er^ verit hafa á Islandi, [eptir því sem fróðir menn hafa skrifat, fyrst Ari prestr hinn fróði J)or- gilsson, ok Kolskeggr hinn vitri. En þessa bók [ritaði herra' Haukr Erlendsson. eptir þeirri bók, sem ritat hafði herra Sturla lögmaðr þórð- arson"^, hinn fróðasti maðr , ok eptlr þeirri bók annari, er ritat hafði Styrmlr hinn fróði, ok hafði^ þat or hverri, sem framar greindi; en mikill þorri.var þat, er þær sögðu báðar eitt, [ok því er þat eigi at undra, at þessi Land- námabók sé lengri enn nokkur önnur^. En þessir landnámsmenn hafa göfgastir verit i Sunnlendíngafióxðungi : Hrafn hinn heim- ski, Ketill hængr, Sigvatr rauði, Hásteinn Atla- son, Ketilbjörn hinngamli, Helgi bjóla, Ingólfr Arnarson, Orlygr hinn gamli, [Kolgrímr hinn gamli"', Björn gullberi, Önundr breiðskeggr. Svá segja fróðir menn, at landit yrði albyggt á sextígi vetrum, svá at eigi hefir síöan vorðit fjölbygðara; þá lifðu enn margir landnámsmenn ok synir þeirrá. þá er landit hafði sextígi vetra byggt verit, voru þessir höfðíngjar mestir á land- inu: í Sunnlendíngafjórðúngi: Mörðr gýgja, Jör- undr goði, Geirr goði, þorsteinn Ingólfsson , Túngu-Oddr; en í Vestfirðíngaf jórðúngi : Eglll Skallagrímsson, þorgrímrKjallaksson, þórðr gell- ^) /'■" [ V. i B; l>a& scm cptir er héYanfrú v. i E, F. *) vér höfum heyrt at, b. v. B. ^) ritaía ek , C. ^) v. i C. ?) hafÖa ek, C. ^) frú þri&ja fyrif. [ v. i B ; frá si&asta l v. i H, I. "^) b. V. hin ; v, i A. 6?, 15 K. L.amlnáinabók. 249 ir; en norðr:- Miðfjarðái>Skeggí , J)orsteInn Ingólfsson, Guðdælir,* Fljaltasynir , Eyjólfr Val- gerðarson , Askell goði ; en í Austfirðínga- fjórðúngi: J)orsteinu hvíti, Hrafnkell goði, |)or- steinn, faðir Síðu-Halls, þórðr Freysgoði ; [Hrafn Hær^gsson hafði þá lögsögn'. Svá segja vitrir menn, at [þessir hafi sklrðir verit landnámsmenn^: Helgi magri, Örlygr hinn gamli, Helgi bjóla, Jörundr hinn kristni, Auðr hin djúpauðga, KetiU hinn fíflski, ok [þeir flestir^ [voru komnir''" vestan um haf; héldu sumir vel kristni til dauðadags, en þat gekk óvíða í ættir, Jjvíat synir þeirra sumir reistu hof ok blótuðu, en landit var alheiðit nær hundraði vetra'. "^' ' ''.■■■'■ 'i ■ . i ■ . . .í-jY S^ilíAtJ. ') /''" L '^- * ^^- *) nokkurir landiiAmsmenn han skirSir verit , þeir er byggt hafa Island, flestir |)eir er kvámu vestan um haf, er til Jiess nefndr: í sta& þes^ frá [ B. ^) enn fleiri menn, B.. ■*} er koniuj B , C. *) hér sleppa B, C, «i^ fullu. 24(1 Landuámabók. Viðb. V i d b æ t i r^ fjPALBARVETR míkíU varð á íslandi í héið'ni, i þann tíma er Haraldr konungr gráfeldr félljfi en Hákoujarl-tók ríki í Noregi, sá hefir mestr vorðit á Isiandi} pá átu menn hrafna ok mel-, rakka^ ok mörg óatan iU varetinj en sumir létu, drepa gamalmenni^ ok ómaga, [ok hryuda fur hamra; þá sultu margir menn til bana', en sum- ir lögðust út at stela, ok urðu fur þat sekir, [ok cireppir''^j . þá vógust skógarraenn sjálíir, J>víat J>at ■>^?r' lögtekit, at ráði Eyjólfs Válgerðar-^ sonar, at hverr frelsti sik, sá er ^rjá dræpi sekja.. Attatígi vetra síðar varð annat óáran, þat hófst þann vetr, er Isleifr tók biskupsvígslu af Al- bertó Brima^ biskupi, þat var um daga Har- alds konúngs Sigurðarsonar.^ En þann fyrsta vetr, er Ísleifr biskup^ var á Islandi , var mann- dauði sem mestr á Islandi af sulti; þá var allt J>at etit, er tönn*^ festi áj en um sumarit lét bisk- up því heita á þíngi, at menn skyldu fasta enn tólfta dag jóla um þrjú ár, þyíat svá var gjört i Herfurðu, þar er biskup hafði í skóla verit á Saxlandij þá var svá snæmikit hvervetna, afe menn gengu flestir til alþíngis; en er heitit var, batnaði þegar veðrátta, ok varð sumar hit bezta ; en veturinn eptir var svá. góðr, at engí *) Hér cr engi fyrisögn i handritunum. *) gamla menu, //, Sk. 3) frá [ V. i Sk. ^) frá [ v. i Sk. 5) Bnina, Sk. «) hönd, H, , Viðb. Landnámabók. 251 kom f>elí { jörð, ok gengu menn berfættír til [tíða um jól, en húsuðu ' ok lögðu garða á þorra. Hit næsta sumar eptir var þat í lög tekit, at jamnan skyldi fasta hinn tólfta dag jóla , ef eigi bæri á drottinsdag. Son Isleifs biskups var Gizur biskup. Bjarni Skeggbroddason sókti eldhúsvið til Noregs, ok gjörði eldhiís í Krossavík hálffertugt föðmum, enfjórtánálnahátt, ok fjórtán álnabreitt, hann var því kallaðrBjarni húslángr j hann drukk- naði [með sjaunda mann^ á Skjálfanda, er hann fór til þíngs. Broddi J)órisson, bróðurson BJarna húslángs, færði skálann mikla or Krossa- vík tii Hofs, ok lét þar uppgera, hann var J>á hálfþrítugr föðmum, ok þrettán álna breiðr, ok þrettán álna hár. Broddi var hinn mesti ágæbí ismaðr, ok varð félaus; hann fór þá vestr til HÖlaí í Hjaltadal til Ketils biskups þorsteinssonar, ok andaðist þar með honum. ^'Mí Sigurðr, son Sigmundar konúngs, er kallaðr var Fáfnisbani, ok Brynhildr Buðladóttir áttu dóttur þá, er Aslaug hét, hún var fædd méð Heimi^ jarli í Hríngdölum |)artil er hann vac drepinn. Ragnarr loðbrók-, son Sigurðar''" hríngs/ átti þóru, dóttur Herrauðar Gauta jarlsj þeirra börn voru þau Agnarr, ok Eiríkr, ok Oluf, er átti Hundasteinarr Engla jarl; þeirra son var Björn, faðir Auðunnar skökuls, föður |)óru mos-. háls, móður Ulfhildar, er átti Guðbrandr kiila;; ^) jólatiía ; um jól húsu8\i Jieir, Sk. *) v. i I. ^) Húna, H, /; Hými, Sk. *) Sigmundar, Sk. jt§{2 Landnúmabók* ViÖb. J>elrra dóttir Asta, móOir Olafs konúngs ens helga. Annar son Hundasteinars ok Olufar hét Eiríkr, hahn vjar faðir Sigurðar bjóðaskalla, föður Víkíngakára, föður þeirra Böðvars, ok Vigfúss, ok Eiríks á Ofrustöðum, föður Ast- ríðar, móður Olafs konúngs Tryggvasonar. Dótt- ir Vigfúss var Astríðr, móðir Víga-Glúms , föður Vigfúss, föður Bergs, föður Steinunnar, móður J)orsteins rángláts, föður Guðrúnar, móður Höllu, móðurFlosa, f öður Valgerðar, móður herra Erleads lögmanns, föður herra Hauks'. Olui bét dótttir Böðvars hersis , er átti Teitr Ketil- biarnarson frá Mosfelli; þeirra son GizUr hvíti, faðir Isleifs biskups^, föður Gizurar biskups. Ragnarr loðbrók átti síðar Aslaugu, dóítur Sig- urðar Fáfnisbana; Sigurðr ormr-í-auga var sori peirra, ok Hvítserkr, okBjörn iárnsíða, ok Ivarr hinn beinlausi, ok Ragnhildr. Hálfdán svarti Upplendínga konúngr, son Guðrauðar^ Ijóma, átti |)óru, dóttur Haralds gullskeggs, Sygna konúngs, ok Sólvarar-Hunn- ólfsdóttur% jarls or FjÖrðum, systur Atla jarls. ens mjófa. Son þeirra Hálfdánar ok |)óru var Haraldr; en er hann var úngr J)á andaðist móðir hans,, en sveinninn litlu siðar^ litlu síðar fékk Hálfdán Ragnhildar, dóttur Sigurðar hjart- arj móðir Sigurðar var Aslaug, dóltir Sigurðar orms-í-auga; þeirra son var Haraldr enn hár- fagrif en þá er hann var tíu vetra, þá drukknaði ») lögmanns, b. v. G, U, J, Sk. *) Guímundar, Sk. ^) Hundólfsd., Sk. yiðb. Landnámabók. 253 Hálfdán, faðir hans, á Hríngaríkl, í.valní Jjví, er Rönd heitír, er hann ók eptir ísinumj þá brast íslnn , er {)eir komu á nautabrunna ' fur Sverðs- stöðum í Ríkinnvík, ok drukknaði hann þar, ok allt lið hans ; tók þá Haraldr konúngs nafn ; en J>á er hann var tvítugr, þá lagði hann fyrst undir sik Sygnafylki, en Adi jarl hafði aldrí skatt golditj en síðan lagði hann undir sik allan Noreg, sem segir í sögu hans. Vikarr hét komíngr, son Haralds Egða^ kon- lings; hans son var Vatnarr konúngr, sá er haug á fur sunnan Hákonarhellu. Einn kaupmaðr í Noregi var sá, er sagði sögu Vatnars, er þeir sigldu með landi fram, ok kallaði hann verit hafa ágætan mann^ en er hann Já við Vatnarshaug, dreymdi hann, at Vatnarr konúngr kom at honum% ok mælti við hann: J>ú hefir sagt sögii mína, vil ek þat launa J>ér, leita þér fjár í haugi raínum, ok mantu finna; hann leitaði, ok fann J>ar mikit fé. Svá er sagt, J)á er Haraldr konúngr harðráði lá við Glaumstein í Hallandi með her sinn: þeir sá þar haug mikinn á s)áfarhellunni , ok annann litlu ofar; hann spurði, hverir þar væri leiddir} en þat kunni enginn at segjaj en um nóttina eptlr, er hann hafði þessa spurt, dreymdi Sigurð' enn hvíta, at maðr kom at honum í herklæðum, ok kvað þetta: Snjallr á hauga hellu , Hjaldr á búð til kalda, *) naiita brúna, Sk. *) Eyía, /. 3) um nóttina, 6. t'. If. 0,54 Landnámabók, Viðb. veki |)ér í dag dreyra, drótt! nú er sigr á spiótum; valdr man* -hitt at hildár hlæ]andí^ rauð^ ek blæju^, ;. : :nL.n skjöld nefni ek svá sköfnum ■ ' > ' ^'iBkjóma fyrstr at rómu. Ena sömu nótt dreymdi Björn búkk, at annar maðr kom at honiím með hinum sama búníngi, ok kvað vísu: Mín stóð bóð síst% bræðra brands gekk hvárr f ur annann, holl*^> ok héldum^ snjallir, hér féllum þá, velli 5 hrósar hug fur vísa Hjaldr, eru víg til sjaldan', gleðr oss þát er val Viðri veit ek þik gefa teitan.. En er Harnldr konúngr kom til Noregs, þá sagði honum Kári enn svarti, frændi |)jóðólfs ör Hvini, at J>eir voru synir Vatnars konúngs, þeir Snjallr ok Hjaldr, ok voru hinir mestu hermenn. Snjallr var faðir Einars, föður Ölvis barnakarls; hans son var Steinmóðr, okSteinólfr, ok Grímr, ok Einarr, faðir þeirra Hrolleifs, föður Svertíngs, föður Gríms at Mosfelli, ok Óleifs' breiðs, föður þeirra |)ormóðs skapta ok Ófeigs grettis; svá segja Sumir menn, at Guðbrandr kúla væri son 01eifs'° breiðs ; en Hjaldr var faðir ») nam, G, /. «) hlœindi, I, Sk. 3) rauf, G. *) blæin, Sk. *),siðst, Sk. 6) höll, G, I. ■') héldu, G. ») skjaldar, /» '■'.) Ofeigs, H. *°) þannig lei&r. ; Ofeigs, öll. Viðb. Landnámabók. 263 Gríms , föður Bjarnar bunu. Bjöm buna áttí Velaugu, systur Vemundar hins ^gamlaj Jjeirra kytÚT voru þeír Ketill ílatnefr, ok Hrappr, ok fíelgi, faðir HeJga, föður Heyángrs-Bjarnar, hverr et ríkr hersir ok ágætr var í Sogní. .. íí./ • Yxna|)órir hét maðr ágætr, á Ögðum, ok auð- igr, hann átti par þær þrjár eyjar, er áttatígi yxna var í hverri ; en er Haraldr konúngr hár- fagri bað hann strandhöggs, þá gaf hann honum eína eyna, ok alla yxina með, af pví var hana kallaðr Yxnaþórir, ok (er) frá honum komit margt stórmenni á Islandi ok Noregi. Son J)óris var Osvaldr, faðir Ölvis hins hvíta, föður [|)orsteins hins hvíla, föður* J)orgils, föður Broddhelga, föður Vígabjarna. A því ári, er Gizur biskup Isleifsson andað- ist, gerði hallæri mikit á Islandij þá kom hríð svá mikil 1 dymbildögum, at menn máttu eigí veita tíðir í kyrkjum í sumum stöðum ok hérv- uðum fur norðan landj föstudag hinn lángá tók upp knör undir Eyiafjöllum, ok snéri á lopti, ok kom hvolfandi niðr, hann [var sex^ rúm ok tuttuguj páskadaginn fyrsta máttu fáir menn tíðir sækja at taka þjónustu, en sumir urðu liti dauðir; annat illviðri kom um sumarit eptir andlát hans, þann dag, er menn riðu á þíngj þá braut kyrkju á |)íngvelli þá, er Haraldr konúngr Sigurðarson lét [höggva viðinn' til; þat sum- ar fóru fjörutígi''' skipa út híngat, ok braut mörg ') frd [ V. i Sk. *) þanntg hin; VII, ^. ^) höggviíinn, Sk, *) þrjátigi ok fímm, G, //, /, d 'spds. eptir Haukíibók. 256 Landnámabók. Viðb. við land, en sum týndust í hafi, ok leystl sundr undir mönnum, en átta ein kvámust brott með {>eim, er áðr voru her, ok kváuiust |>au engl fur Mikkaelismessu af hafi; ^f þeim mannfjölda varð hallæri [svá mikit her á landi^ r i. i) |)á er Gizur biskup andaðist voru f)ésslr mestir höfðíngjar á Islandi : Hafliði Mársson norðr, ok synir Asbjarnar Arnórssonar í Skagafirði, J)orgeirr Hallason ok Ketill þorsteinsson prestr; en austr: Gizur Einarsson, Sigmundr þorgilsson, hann andaðist á því ári í Rómför} en suðr: Hallr Teitsson, Skúli Egilssonj en vestr: Styrm- ir Hreinsson, Haldórr Egilsson, J)orgils Oddason, |)órðr Gilsson, jþórðrþorvaldssonþr Vatnsfirði^. Einum vetri eptir andlát Gizurar biskups var J)orsteinn Hallvarðsson veginn, göfugr maðr, en vetri eptir þat var þíng fjölmenntj J>au miss- éri hafði svá mlkill rtianndauði verit, at Sæmundr prestr enn fróði sagði svá á þíngi, at eigi mundí færri menn hafa andazt af sótt, enn þá voru til þíngs komnir. þat sumar var þraung mikil at dómumj J)á særði þorgils Oddason Hafliða Márs- souj þá varð um ekkert mál at lögum dæmt; þorgils varð sekr um áverkann, ok sat í sekt um vetrinnj |)á var svá lítill vopnaburðr, at éin var stálhúfa á alþíngi, ok reið drjúgum hverr bóndi til þíngs, er þá var á Islandl. þat vor, er þrír vetr voru liðnlr frá andláti Gizurar bikups, andaðist Jdu biskup at Hólum ») /r« [ i / Sk. -) frá [ V. i Sk. Viðb. Landnámabók. 257 9 kalcndas Maji-, þat sumar sat Hafli^í Márs- son á efriim Völlum með [tólf hundruð ' manna, ok ætlaði at banna J)brgllsi Oddasyni {jíngreiðj Jjar var meÖ honum Hallr Teitsson, ok J)órðr or Vatnsfirði, mágr hans, ok margir aðrlr höfð- íngjar; þat var hinn næsta dag fur Jónsmessu; J)orlákr biskup gekk þannig^ til með kennimenn, ok leitaði marga vega um sættir með þeim; en er þat tjáði eigi , |)á furbauð hann þeim |>ar at sitja, ok lézt mundu bannsetja {)á, ef {>eir gengi eigi heim; {>á kvað Hafliði at peh skyldi heim gánga til tíða^. J)orgils reið á {>íng með sjö hundruð manna , með honum voru flestir höfðíngjar or Vestfirðíngafjórðúngi, nema þórðr or Vatnsfirði; en er um sættir var leitat, var {)at í meðal J^eirra, al Hafliði vildi hafa sjálf- dæmi um allt, óskoraf, en ]þorgils vildi und- antaka goðorð, ok staðfestu, ok sektir allar; {>ann skakka gat Ketill prestr J)orsteinsson niðr- feldan með umtölum sínum ; {>at sumar var hann kosinn tíl biskups, í stað Jóns biskups, ok fór vitan. {)orgils handsalaði Hafliða sjálfdæmijen hann gerði sexlígi hundraða'^ sex álna aura vöru virðs fjár, í gulli, eða í brendu silfri, eðr í rífum aurum , eðr í gripum þeim , er honum þættí gersimum sæta, ok hann virði sjálfr, eða {>eir menn, er hann tæki til ; {)etta fé handsöluðu sex menn, ok unnu at íimtardómseið, at {>eir skyldu ") þahnig Kristnisagtt; XCC , pannig skrifa'i- i öllum. «) I>ángat, /; I>atin 19, Sh: ') búÖa, Sk. *) v. i I^ Sk. Íslendínga Sögur, 1 bindi. 17 258 . Landnámabók. ^ Viðb. þetta fé gjalda sem fyrr var mælt. J)orgils ok ííafliði veittu sjálfir trygðir, ok héldu vel sætt J>essa. Hafliði Mársson átti fyrr* |)uríði, dóttur J)órðar Sturlusonarj |)órðr hét son þeirra, hann áttiSölvöru, dótturAsgríms þórhallssonar ; Ívarr hét son þeirra. Hafliði átti síðar Rannveigu, dpttpr Teits or Haukadalj Sigríð hét dóttir þeirra, er átti J)órðr í Vatnsfirðij J)órðr ok Páll voru synir Jíeirra.' Valgerðr hét önnur dóttir J)elrra Hafliða, hana átti Ingimundr prestr IUuga son ok Ornýju^, dóttur J)orkels Gellis- sonar; Illugi var son J)eirra, er drukknaði J)á er hann fluttl lím til. steinkýrkju J)eirrar, er hann ætlaði at láta gera á Breiðabólstað í Vestrhópi^. Rögnvaldr jarl kali'^ var veglnn fimm nóttum eptir Maríumessu fyrri^. Olafr konúngr Trygg- vason barðist á Orminum lánga næsta dag eptlr Maríumessti síðarl*^, J)essi eru nöfn biskupa J)eirra útlendra, er verit hafa á Islandi: Friðrekr, Bjarnarðr, Olafr Grænlendínga biskup, Kolr, Roðólfr, Jón, Bjarnarðr"', Heinrekr, Arnaldr Grænlendínga biskup, [Jón Grænléndínga biskup^, ok Helgi Grænlendínga blskup. Verit hafa enn J)eir fleiri, er biskupar létust vera : Guðiskólkr', Örn- ólfr, [ok J)rír*° af Armenía: Petrus, Stephanus ok Abraham^'. *) «. i I, Sk. ") Oddnýjii, Sk^ 3) þ^;)- frá orttunum a^ framani Á því ári, er Gizur biskup Isleifsson andaðist, og hingaif til^ stendur i Kristnisögu nokkui}' fúor&ara, sem siítasti kup. hennar, *) koii^ q, II, I, Sk, ') annó 11^8, b. v. H. «) þessi grcin stcndr fyrir aptan Kristnis«gu i C ') Bjarn- var«r, //. ») frá l v. i hin. *) GuÖi, Skólér, //, /, Sk, '°) ögný, G. »>) vi& þessa greiii. nefna J, G, Iluuksbák. Vlðb. Landnámabók. 659 Fríðrekr bískup kom í heiðní til Islands með J)orvaldi víðförla, ok var at Giljá ok Læk- jamóti. Bjarnarðr enn bókvísi var á Islandí fímm vetr. Húngrvaka segir , at Bjarnarðr Vilráðssort enn bókvísi haíi verit af Englandi, ok farit til Islands af ráðum Ólafs konúngs ens helga, því hann hafí með honum verit áðr'. Kolr fvar á Islandi) fá ár; hann var með Halli i Haukadal, ok er jarðaðr í Skálaholti fyrstr biskiipá, segir Húngrvaka. Roðólfr (var hér) nítján ár; hann setti múnklífi í Bæ í Bórgarfirði, hann bjó ok^ á Lundi. [Húngrvaka segir Ulfr biskup hafí veril? af Rúðuborg or Englandi, ok nefndr því Rúðu- Ulfr * ♦ Jón hinn Saxneski (var hér) fjögrár. Húngr- vaka segir Jón Irskan, ok farit héðan til Vind- lands"*", kristnat þar, verit þar síðan píndr ok drepinn. Heinrekr (var hér) tvö ár^. Bjamvarðr (var hér) nítján ár; hann bjó at Giljá í Vatnsdal. Húngrvaka talar svá um þenna Bjarnvarð: hinn Sjötti útlenzkr biskup var Bjarnvarðr biskup enn Saxlendski, er var með Magnúsi konúngi enum góða OIai"ssyni, ok fór síðan til Islands, ok var á Islandi tuttugu vetrj hann hafði tvo/bústaði: í Vatnsdal at Giljá ok Steinsstöðum ; ek meina þat Steinnes; hann vígði marga luti, þá er mörg merki hafa at vorðit, kyrkjur ok klukkur, brúar ok brunna, vöð ok vötn, björg ok bjöÍlur, ok þykkja þessir lutir hafa birt sanna tign hans ok M annó 1CK)3, b. v. 11. *) v. i 11, I, Sk. ^) þannig frá [ G, H, I, Sk; Úlfr biskup var af Rú«u or Englaudi, A. *) þannig lei&r.; Vinlands, A og hin. ^) vctr, Sk. 17^ 260 Landnámabók. - Yiðb> gæzkw. Bjarnvarðr var á Islandí meðan Har- aldr konúngr var í Noregí Sigurðarson, þvíat þeir voru eigí saiosáttirf síðan fór hjann utanj ok til handa Olafi konúngi kyrra Haraldssyni, ok síðan fór hann til Róms at bæn konúngs, ok friðaði 'fur önduðum^j en er biskup kom aptr, þá skipaði konúngr hann biskup í Seljuj en síðan fór hann í Björgvin, ok andaðist þar, pk er einmælt hann hafi verit hinn mesti merkis- maðr^. ") orííunum, /, Sk. ^*) or&in mílli () í 'fyrtf. grein eru tekin úr Sk. HEIÐARVIGASÖGU BROT. k ' \' Heidárvígasögú brot. ♦ * ♦ViDARKÖSTR, saknar hann nú hestanna, ok leitar ok fiðr ♦ ♦ ♦ |>ikkir vera illa * * * ner vií^, ok ferr nú til fundar við J)órarinn, verðr nú við hann skapfátt, veitir honum áverka svá -næsta mikinn, at hánum er þat gyldr þykkr, ok eigi banvænligrý en þaðan af kemr þat fyrí þá Höskuld ok Eylíf, beiða þeir bóta fyri þíngmann sinnj hann lætr eigi bráðt við því, ok eigi sætt- ust þeir á þat, ok stendr nú svá búit um hríð. Barði hafði verksmíð mikinn, ok J>eir bræðr, sumai: þat, ok fór verk vel fram um sumarit, er nú var betr tilskipat enn fyrr. Nú er J)ar komit sumri, at sjö vikur lifa sumEirs; pá. ferr Barði at hitta J)órarinn, fóstra sinn, til tækjamótsj J)eir hjöiuðust opt ok laungum við fóstrarnir, ok vissu menn úglöggt, hvat J)eir mæltu. Nú man vera mannamót, segir J)órarinn, á milli Hofs ok Húnavatns, J)ar sem heita J)íngeyrar, en ek hef J)ví ráðit, engin váru hér til; nú skaltu J)ángat fara, ok reyna vini _þína, fýri J)ví, at riú vættir 264 Helðarvígasögu brot. 1 K. mik, at menn sé forkunnar marglr, er lengí hefir dvalizt, man þar nú vera fiölmenntj vættir mik, at þar komi Haldórr, fóstbróðir þinnj bið hann föruneytis ok brautargengis, ef þér er hugr á at fara yr héraði á braut, ok hefna bróður þíns, Bær heitir á Bakka, hann erfyrirutan Húnavatn, J)ar bjó kona sú, er J)órdís hét, ok var kölluð gefn, ok var ekkja; með henni var at ráðum maðr sá, er Oddr hét, hann var gyldr maðr fyri sér, ekki var hanneinskostarfégöfigr eðaættstórr: hann ræðr svörum. þar er kallat í sveit þeirri at Kólgumýrum , ok eru þar bæir margir , ok heitir einn bær at Meðalheimi ; þar bjó sá maðr, er þorgils hét, hann var systrúngr Gefnar-Odds at frændsemi, ok var- hraustr maðr, ok skáld gott, ok átti góða kosti fjár, ok gyldr maðr fyri sér: kveð hann til farar með þér. Bær heitir at Búrfelli, miðlum Svínavatns ok Biöndu, þat er á Hálsi út; J>ar bjó sá maðr, er Eiríkr hét, ok var kallaðr - Eiríkr viðsjá , hann var skáld ok eigi lítili fyri sér: hann skaltu kveðja til föruneytis með þér. I Lángadal heitir bær at Auðólfsstöðum, þar bjó sá maðr, er Auðólfr hét, hann var góðr drengr, ok mikill fyri sérj bróðir hans er iþorvaldr, ok er eigi hans við förina getitj hann bjó þar sem heitir í Sléttadal, þat er upp frá Svínavatni, þar eru tveir bæir, er svá heitaj hann var sterkastr maðr at afli fyri norðan land : eigi skaltu hann kveðja til þessarar ferðar, ok kemr til þess skapferði hans. Bær heitir at Svínavatni, ok bjó þar sá maðr, er Sumarliði hét, ok kallaðr" gjallandi , auðigr at fé IK. Heíðarvígasögu brot. 265 ok mannvirðíngum; með honum var heima dótturson hans, ok heitir þorljótr gjallandafóstri, hraustr maðr: bið hann til föruneytis með þer. Eyjólfr hét maðr, bjó at Asmundargnúpi, þat er milli Vatns ok Víðidals: hann skaltu hltta, bið hann fara með þér, hann er vinr várrj nú vættir mik, segir hann, at Jítt verði íráðit. þetta flytr J)ii fram með mótnu' ♦♦♦, ok leitar þá við J>á um þetta mál, ok segir svá, at þeir séu éigi skyldir til farar með þér, ef eigi þú kemr þann næsta laugardag til hvárs þeirra, er fimm vikur eru til vetrar, ok þaðan skaltu eigi hafá þann, er þá er eigi biiinn, þvíat sá er engi eyrögr. því skaltu þessa menn velja til farar með þér, en eigi aÖra sveitarmenn, at þessir eru nauðleita- menn hvárr annars, ok eigu allir góða kosti, ok svá frændr þeirra eigi síðr, ok er þat þvíiíkt, sem eru sjálfir, ok þessir eru röskvastir af öllum þeim, er þar eru í Víðidal ok öUum *** sveit- um, ok þeir manu yðr bezt viljaðir, en várir vinir hinir mestu. Nii er þat úglíkt at hafa með sér góða drengmenn ok hrausta, eðr ein- hleypínga, þá er sér eiga eigi góðs kosti, ef nokkut hendir til vandræða. Nii eru ok láðnir til farar með þér heimamenn þínir ok nábiiar, er bæði eru frændr þínir ok tengdamenn: Eyjólfr, mágr þinn, frá Borg, hann er hraustr maðr ok góðr drengr. Bær heitir í Vestrópi á þernumýri, þar biia bræðr tveir, heitir aimar þóroddr, þor- gils annar, ok váru Hermundarsynir, bræðrúngar Barða at frændsemi, ok áttu góða kosti íjár, *) likliga: ú mótiuu. 266 Heiðarvígasögu brot. IK. miklir kappsmenn ok góðír áræðis: þeir eru ráðnir til farar með þér. Nú ro þeir ráðnir bræðr til farar þrir. Enn eru nefndir bræðr tveir, er J>ar váru heima með honum, ok hét annar Dagr, en annar Olafr, þeir váru systrúngar Barða, ok höfðu þar uppvaxit með Guðmundi: þeir ^ru ráðnir til farar með þér. Enn eru'nefndir tveir menn, hét annar Grís, ok var kallaðr Koll-Grís, hann var þar uppfæddr í Asbjarnarnesi, en hann var hagr ok verkstjóri þeirra, ok hafði þeim lengi verit velviljaðr; annar hét þórðr, ok var kallaði melrakki, var fóstri þeirra þuríðar ok Guðmundar, höfðu þau hann tekit barn af válaði ok fætt uppj hann var alroskinn ok vel at sér gerr, ok þat segja menn, at fyrir honum var enkis örvænt, orðs né verks, ok unnu þau honum mikit, ok virðu hann meira enn hann var verðr j hann er ráðinn til heimanferðar með þeim. Nú ro nefndir þeir menn, er fara skyldu með Barða. Nú er þeir hafa slíkt talat, skiljast þeir. Drottinsdaginn kemr Barði til Lækjamóts, ok ríðr þaðan til mannamóts; ok er hann kemr þar, þá er þar komit fjölmenni mikit, ok er ; , þar skemtan góð; bar* mönnum nú forkuðr á ' skemtan , er lengi höfðu verit niðrlögð manna- mót. Nú var lítt íráðil: þótt mönnum væri tíðrætt á þeim f undi. Takast at orðum þeir fóst- bræðr, Haldórr ok Barði, spyrr Barði, hváft hann vildi fara með honum nokkut um haustit yr hér- aði. Haldórr segir, at eigi man þat þikkja minn- ^) máske réttara: vax. IK. Heiðarvígasögu brot, 267 ar handar míkilmannliga til orðs, at ek þikkjumst eigi búinn at faraj nú er ferð mín albúin á braut, en ek hef ætlat at fara tvívegis til Nor- egsj nú hef ek þat ætlat, ef svá ferr sem ek vil, at koma þér at liði er meira væri, ef þú þyrftir nokkra nauðsyn héðan frá, fyri því at margir eru betr tilfalinir fararinnar, at því er ek hygg J>ú vilir fara. Barði lætr sér skiljast at svá er sem hann sagði, ok kveðst honum mundi eigi' verri vin enn áðr. En ek man biðja J)ik nokkurs lutar, segir Haldórr: pat var hér í sumar, at mik skildi á við mann þann, er heitir J)órarinn, ok varð hann fyrir áverka af mínu tilræði j hann er lítilsverðr fyri sínar sakir, en þeir menn t)eiða bóta fyrir hann, er mikils ro verðirj nú hæfír mér eigi at varna þeim bóta, þeim Hösk- uldi ok Eyh'fi j vil ek þú sættist á málit fyri mína hönd, en ek get eigi af mér, þó hefí ek áðr synjat at bjóða þeim yfirbætr. Barði gengr þegar at hitta J)á Höskuld ok Eylíf, ok tekr þegar málit fyri Haldór, ok leggja J)eir fund með (sér), at sættast á máUt, er fjórar vikur eru tii vetrar, at Klifum at búi þórarins. Nú kemr Barði at máli við Gefnar-Odd, at hann fari með honum til Borgarfjarðar suðr. Oddr svarar bráðt þessu máli: jþóttú hefðir kvaðt vetri fyrr eðr tveimr, þá mundi ek þó búinn þeirrar ferðar. J)á hitti Barði systrúng Odds, J)orgils, ok talar hit sama mál. Hann svarar: þat manu menn mæla, at eigi hefir pú þessa fyrr kvaðt, enn ván var, ok man ek fara, ef þú vilt. Hittir hann Arn- grím , fóstra Auðólfs , ok spyrr , ef hann muni 268 Heiðarvígasögu brot. iKs. vera í £ör með honum. Hann svarar: bijlnti em ek, þegar þú ert biiinn. Slíkt hlt sania mælti hann vlð alla þá, er fyrr váru nefnclir, ok tóku allir vel máli hans. Nú mælti Barði: |)ér hafið haft drenglliga af þessu við mik, nú man ek kváma laugardaginn til yðar, erfimmvikur eru til vetrar , ok ef ek kem eigi svá , J)á eruð þér enkis skyldir meÖ mér at fara ; ríða nú heim af mannamóti. Hittast þeir nú fóstrarnir, J)ór- arinn ok Jarði, ok segir Barði honum, hvat peir Haldórr ræddust við. .þórarinn lætr (vel) yíir því, ok kvað eígi at síðr þessa för ínundu framkómast, J)ó eigi færi hann: ok má hann enn vel koma þér at haldi; fyri þvi hefik fyri svá skömmu gjört vart við þessa för, at ek vildi sem síðst komi fi étt áðr í hérað þeirra Borg- firðínga. Nii líðr fram at föstudeginum í hinni séttu viku ^ ok at eikð dags þá koma heim hús- kariar Barða, ok höfðu þá lokit mjök svá hey- verkum. Barði var úti ok þeir bræðr, er þeir kvámu heim verkmenn, heilsuðu þeir þeim vel'; höfðu þeir með sér verkfæri sín, ok dregst þórðr mehakki eptir með Ijáorf sitt. Barði mæhi: dregr melrakki eptir sér halann nó. Svá er, segir • þórðr , at ek dreg eptir mér halann minn, ok ber ek lítt upp eða eigi, en þess var- ir mik, at þú dragir halann þinn mjök lengi áðr, enn þú hefnir Halls, bróður þínsj en Barði hefndi honum engu orði. Gánga menu til borða. þeir bræðr matast skjótt, ok stíga undan borð- um þegaí, ok gengr Barði fyri þórð mehakka, ok mælti við haun, leggr fyrir hann verk, hvárt I-K;. Heiðarvígasögu brot, 269 hann skal gjöra um aptaninn ok um dag eptír, laugardaginn; fjörutígi sátna váru úfærðar sam- on í Asbjarnarnesi, ok þat mælti Barði, at hann skal þat saman færa, ok lúka því um aptaninn: en þíi skalt fara á myrgun at sækja foristugeld- íng várn, [er Fleigir* heitir, þvíat geldíngar eru gengnir yr afrétt ok heim í hagaj því vísaði hann honum til þess, at hann var verra at henda enn aðra saiiði; nú skaltu ok á morgyn sækja í Ambárdalyxnifimm vetragamalt, erværegum, ok drepa af, ok færa til Borgar suðr slátrit allt laug- ardaginuj verkit er mikit, en ef eigi er unnit, mantu reyna , hvárr halann sinn berr brattara þaÖan frá. J)órðr svarar, ok kvaðst opt hafa heyrt hót hans digr, ok blotnar hann eigi vi^. Nú ríðr Barði um aptaninn til Lækjamóts ok pe'iv bræðr, ok hjalá J>eir bræðr ok J)órarinn um aptaninn. Nú er at segja frá sýsiu J)órðar, hvörsu honum endist^ saman ók hann heyinu, en Staðit hafði vindr vel; en þá hann kemr heim, býst smalamaðr at reka fé sitt útá Björg, ok ríðr J)órðr hesti þeim, er hann hafði ekit á um daglnn, ok finnr hann geldíngaflokk, sem honum hafði verit ávísat,- ok fær eigi sókt, fyrr enn at Hópsósij nú gjörir hann til geldínginn, ok ríðr hann með slátrit, ok nú hefir hann sprengdan hestinnj nú tekr hann annann hest, ok leypir yfir um dalinn sem leiðliggrj ekki hyrðir hann hvárt hann ferr á nótt eðr dögum; nú kemr hann áfdegis, ok fær yxnit, ok drepr, ok gerir til, ok bindr uppá hestana, ferr síðan leiðar sinnar, ok ') l>annig lei&rctt ; en bettir fleigir, kandrili&. £70 Heiðarvígasögu brot. IK. kemr heím, ok leggr af hestunum, tekr slátr geldíngsins j ok er hann kemr aptr , J)á var i brottu limr uxansj J)órdr mælti eigi gott. |)ur- fðr gengr eigi gegn at; á braut kveðst hún tekit hafa, ok bað hann eigi dyrfa sik um at ræða, nema hann vildi hafa högg. Tekr hann annat slátrit, ok ferr tll Borgar suðr, sem honum var boðit. Nú tekr Alöf, systir Barða, ok fóstra hennar við slátrinu, sú hét ok Alöf, hún var vifr kona, ok fóstra Barða, ok J)eirra Guðmundar- syna, hán var kölluð kjannavík, ok skilit svá nöfn með þeim. Alöf, fóstra Barða, var vitr mjök, ok kunni margt gerla at sjá, ok þeim vel- viljuð Guðmundarsunum ; hún var forn ok fróð i skapi. Nú er frá því at segja, hvat þeir töl- uðust við fóstrar, J)órarinn ok Barði, áðr hann væri í braut búinnj þeir hjöluðu margt; þat var laugardagsmorgyninn snemma þá skyldi hann fara, ok finna föruneyti sitt, er með honum skyldi fara ; ok þá hann er biíinn, eru þar leidd- ir fram hestar tveir hvílir, ok svört eyru á hváru- tveggjum, |)á hesta átti f)órðr á Breiðavaði, þeir höfðu horfit um sumarit á þíngi. Nú mæltí J)órarinn: hér eru hestar |>órða'r, skaltu fara, ok færa honum þá, ok þiggja engin laun af honum fyrir, ok eigi (er) þér vant fyri, þvíat ek veld% er þeir hurfu, ok hafa í minni varðveizlu veritj en f)ví lét ek taka hestana, at mér þótti þetta merkiligra, at spyrja eptir hestum þessum, enn dusilrossum , ok hefi ek opt senda menn suðr til Borgarfjarðar í sumar at spyrja eptir þeim, }) ágiskad' { V. i handritið: IK. Helðarvígasögu brot. 271 þóttí mer þat vera merkilígt eyríndi, ok vættir mik, at eigi verði Iráðitj ok nú hefik sendan mann at nýju suðr, ok man sá sunnan koma á morgyn, ok segja tíðindi sunnan or héraðinu. |)á var kaupstefna á Hvítárvöllum , ok váru skip komin af hafi litlu fyrr enn þat var. Nú ríðr Barði þaðan, ok kemr á Bakka, þar sem J)órdís bjó, ok stóð þar hestr söðlaðr, ok skjöldr stóð þar hjá^ riðu 'pe'iT heira mikinn dyn í túnit eptir hörðum velli; þar var úti karlmaðr ok kona, ok J)ó hún höfuð hans, ok hafði hún eigi þvegit löðr yr höfði honum, ok váru þau J)órdís þar ok Oddr, ok var at van-ljóðum nokkut, er hún J)ó höfuð hansj {)egar hann sá Barða, sþrettr hann upp, ok fagnar honum læjandi} Barði tók vel kveðju hans, ok biðr konu lúka verki sínu, ok'vaska honum betr; hann lét svá gera; nú býst hann, ok ferr með Barða. Nú koma þeir út yfir Blöndu til Breiðavaðs, ok færa J)órði hesta sína. ]þat er at segja, í þann tíma var iþor- gils Arason riðinn norðr til Eyjafjarðar á þeirri vikunni er umb var liðin, er hann skyldi kváng- ast á |)verá, ok var hans norðan ván á annari viku. J)órðr tekr vel við hestum sínum , ok býðr góða hesta gelda at launum; hann kvaðst eigi vilja laun fyri J)etta, ok svá kvað hann þann bjóða, er hafði heimta hestana: skal því vinar, segír hann, í þörf neyta. Ríðr Barði í Lánga- dal, ok á völluna rnjök , svá á bæ Auðólfs , ok sá þeir at maðr reið yr túninu ofan, ok kenna J)ar Arngrím förunaut sinn, er vera skyldi, ok ríðr hann nú með iþeim. Híða þeir nú vestr 272 Heiðarvígasögu brot. IK. yfir Blöndu til Eirlks víðsjá , ok koma |>ar er enibætt er fé at morgynmáli, miUi miðdegi ok dagmála; hitta smalamann, ok spyrja, hvárt Eiríkr væri heimaj en hann sagði, at hann var á hesti í sólar upprás: ok nií vitum vér eigi hvört Hann hefir riðit. Hvört ]3Íkki þér líkh'gast, hvört hann mani hafa riðit? ok kemr í hug, at hanu mani hafa skotlzt undan, én vilja eigi fara; en eigi barr svá raun vitni, at hann hefði undan skotizt. Sá |íeir J)á tvá menn ríða ofan með Húnavatni, þaðan var víðsýnt af bænum, ok kendu, at þat var Eiríkr víðsjá ok |)orljótr g]allandafóstri ; |)ar hittust J)eir við á þá, er Laxá heitir, er fellr yr Svínavatni; fagna hvárir öðrum vel. Ríða nú til J)orgils at Meðalheimi; þeir kvöddust- Vel, ok ríða leiðar sinnar, ok kvámu mjök at Gljúfrá. J)á mælti Barði, at skyldi riða til bæjar atAlviðrgnúpi ok hitta Eyjólf Odds- son; maðr ríðr, segir hann, ok eigi seint frá bænum út ok ofan með ánni, vættir mik, segir ^ hann, at þar sé Eyjólfr , gét ek hann maní vera við vaðit er vær komum þar, ok ríðum fram; svá gerðu |)eir. Nú sá |)eir mann við vaðit, kenna þar Eyjólf , hittast nú, ok kvöddust velj fara nú leiðar sinnar, ok kvámu J)ar, sem heitir á Askviðsdal j þá riðu í mót honum ok föru- nautum hans |)rír menn í litklæðum, ok hittust þeir brátt, er hvárir riðu mót öðrum, ok váru J)ar tveir systursynir Barða í þeirri för, hét annar Húnn, en annar Lamkárr, ok þá er hinn J)riði Vazdælíngr í för með þeimj þeir höíðu kvámit utan vestr í Víðidal, J)ar sem heitir á'Guðbrands- 1 K- Heiðarvígasögu brot. 273 stöðum. Nú verðr þar fagnaðafundr með þelm frændum, er Jíarði hlttí systursunu sínaj segja hvárir öðrum tíðindi. Barði seglr för sínaj hvört hann ætlaði; þeir váru * • ♦ vetra gamlir, ok höfðu einn vetr utan verit; þeir váru hlnir niestu ágætismenn at vænleika, at abli ok at íþróttum , ok þó væri þeir vel at sér gérvir, þótt þeir væri fulltíðari at aldri. Nú Teðu þeir ráðum sínum, ok kveðst þeim á jþví hugr, at ráðast í för með þeim, en förunautr þeirra ferr í Víðidal. Barði ríðr nú þartil hann kemr til Lækjamóts, ok segir nú fóstra sínum svá búit. Nú skaltu ríða heim í Asbjarnarnes, en ek man á morgyn ríða til fundar við f)ik, ok með mér Jjorbergr, sun minn, man ek ríða á leið með yðr. Nú ferr Barði heim ok 'föruneyti hans, ok er heima nótt þá. Um morgyninn býr Kollgrís þeim dagurðj en þat var siðr, at lagðr var matr ' á borð fyri menn, en þá váru engir diskar ; þat varð til nýnæmis,at hurfuþrjárdeildirnar furþrem mönnum; gekk hann ok sagði Barða til þess. Ber þú frarn borð, seglr hann, ok ræð elgi um þat fyrir öðrum mönnum. En þuríðr mælti, at þeim bræðrum hennar skyldi eigi deila dagurð, ok kveðst hún deila mundu. Svá gerir hann, at hann hefir borit borð fram fyri menn, ok deil- ir mat á. þuríðr gengr þá innar, ok leggr sitt, stikki fyri hvArn þeirra bræðra, ok var þat þá yxnis bógrinn, ok brltjaðr í þrennt. Tekr hann Steingrímr þá til orða, ok mælti: þó er nú brit- jat stórmannliga , móðir! ok eigi áttu vanda til A O Isleudinga sögur, 1 bindí, -•-^ 274 Heiðarvígasögu brot. -1 K. at gefa mönnum svá kappsamliga mat, ok er á þessu mikit vaiistiUi, ok ertu úvitandi vlt^ Hán' svarar: eigl er |>etta furða nein, ok máttu |)etta eigi undrast, fyri |>ví at stærra var Hallr, bróðir yðarr, britjaðr, ok heyrða ek yðr eigi J>ess geta, at þat væri nein furðaj hún lætr fylgja slátrinu sinn stein fy rir hvárn J>éirra. '■'• ^ir spurðu, hvát þat skyldi merkja? Hún segir: helzt hafi þér þat, bræðr! er eigi ér Vænna enn steina þessa, er þér hafið eigí þor at hefna Halis bróður yðars, þvílíks manns sem hann var,ok €ru þér orðnir lángt frá yðrum ættmönnum , er mikils eru verðir, ok eigi mandu þeir þvílíka skömm eðr neisu.setit hafa, sem þér hafið þolat um ríð, ok margt ámæli fyrir haft j gekk hún utan ok innaíi eptir gólfinu eyskrandi, ok kvað vísu; Bráðt man Barða fría beiðendr þrimu seiða uUr mantu ættar spillir undlíns tahðr þinnarj nema lýbrautar látr láð& valdandi falda iýðr nema orð sem kváðum lauk hýrs boðu rauðu. Nú vinda þeir fram borðum ok öllu því er á var, gánga til hesta sinna, ok biáast hvatliga; þat var drottinsdaginn er fimm vikur váru til vetrar; nú stíga þeir á bak hestum sínum ok ríða á braut yr túni. Nú siá þeir bræðr þat til þuríð- ar,' móður sinnar, at hún er komin á bak hesti þeim, er þau kölluðu Eykjarð, ok.hún haíði heimt húskad sinn til föruneytis við sik; en svá" IK, Heiðarvígasögu brot. 275 ér sagt, hann man grunnúðígr vera. Nú mæltí Barði: þetta hoírfir til úefnis, er hún er á ferð komin, ok mættum vér þess vel án vera, ok "^erðum nú at leita ráðs, ok launa ofanförna hennar. Hann heimtir til sin þá Olaf ok Dag, heimamenn sína: nú skuluð ið, segir Barði, riða á móti henni, ok mælið við hana sæmiliga ok fagrt, en gjörið sem ek býð: segið, at þat sé vel, at hún sé kvámin í för vára: bindið hann vel, er fylgir henni, húskarlinn, ok styðið hana á baki, ok ríðið svá, unz þér kvámið fram at Saxalæk, hann fellr yr Vestrhópsvatni ok ofan undir Dalsá; skeiðgata Hggf at lækinum norðan, ok svá frá honum, ok þá skuluð ið spretta gjörðunum hennar, skal Dagr |)at gera, ok láta sem hann 'girði heslinn, er þið komið at læk- inum, ok reiðið hana af baki, svá hiin falli í lækinn ofan, ok svá þau bæði, en hafið með hestinn. Nú riðu þeir í mót henni, ok kvöddu hana vel : ok urðu þér til þess at ríða í mót mér, en eigi synir mínir, segir hún, ok sæma mik. þeir buðu okkr þetta eyrindi, segja þeir. Hún segir: því em ek í ferð komin, at mik vættir, at síðr mani fyrifarast nokkut stórræði, fyri þvi at eigi skal skorta til áeggjan, fyri því at þess þarf við. þeir ^áta þat mjök mani bæta, at hún fari. Ríða nú, þartil (þau) koma fram at Saxalæk; þá mæltiDágr: þessi maðr er manvituU, er þér fylgir, þuríðr! hnnn hefir eigi svá vel girðt hest þinn, at þat mani duga, er þat skömm mikil, at fá slíkt til fylgju við dugandi konur. 18^ 276 Heiðarvígasögu brot. 1K# Girðtu betr |)á hestlnn, segir hún, ok fylg mér síðan. Hann tekr nú ok sprettir g]örðum af hesti kerlíngar, rekr þau bæði af bati í Saxalæk, sem þeim var boðit; þar var |)uríði við engu meini hsett, ok grublar hún af lækinum. J)eir ríða nii í brott, ok höfðu með sér hestinn; hún ferr, heim of kveldit ok húskarl hennar, ok eigi eyr-; indi fegln. Barðiríðr nú leiðar sinnar, ok flokkr hans; þartil þeir áttu skamt til Borgar, þá riðu menn móti þeim nokkurir, ok var {)ar pórarinn, fóstri Barða, ok þorbergr, sun hans. J)eir ræð- ast við þegar, ok takast at orðum, fóstrarnir: |)ó hefir þú þar sverð mikit, fóstri! um kné þer. Hefír þii eigi séð mik hafa þetta vápn fyrr? hygginn ok glöggþekkinn, segir |)órarinn, sem er, ók eigi heíjk fyrr haft; nú skalu yér skipta vápnum, skal ek |)athafa, er þú heldr á, ok svá gjörðu |)eir. |)á spurði Barði J)órarinn; hann sagði honum með öllum atburðum hve fór með þeim Lýng-Torfa , ok hve hann hafði lokkat hann til at sækjavápnin: en jþorbergr, sun minn, hefir annat vápnit, ok á þat J)orbiörn, en J)or- gautr á þetta, er pá hefir; þat þókti mér mak- iigast at vápn Jjeirra sílægði ofitietnað ^eirra ök dramb, því ræð ek þessi ráð, ok svá hit sama hefndir þú þeirrar svívirðíngar , er þeir gerðu til yðvarra frænda; nú vilda ek þú vær- ir mér ráðhoUr svá mikla stund sem vér leggjum á yðra sæmd. Nú /-íða þeir í tún á Borg til Eyjólfs, mágs þelrra bræðra; þar váru tveir hestar búnir fyri dyrum, er Barði kom í garð, ok váru á öðrum vistir Jieirra bræðra, er ætl- iK. -Heíðarvígasögu brot. 277 aðar váru þelm til nestis , ok jarðteíknuðu ]>at hin nýju slátrin, er Barði lét þángat færaj {>ær vistir hafði biiitAIöf, systir þeirra, okKjannavík*, fóstra hans. ^á stígr Eyjólfr á bak, ok var al- biiinn at ríða í tún frá dyrum. |)á kemr út kona^ ok kallar á Barða, ok mælti, at hann skyldi áptí ríða þángat til duranna, ok kvaðst eiga við hann mál; {>at var Alöf,- systir hans^ hann bað pá. ríða fyrir, en kvaðst eigi mandi dveljast; kemr hann at durunum, spyrr hvat hún villj hún biðr hann stíga af baki, ok hítta fóstru sínaj hann gerir svá, gengr inn. Kerlíngin s* * ♦ við innari í húsinu, en hiin var í rekkju sinni; hverr ferr þar nú? segir hiinj hann segir; Barði er þar nú: hvat viltu mér fóstra? Gakk þú híngat, segir hún, vel ertu kominn nú, sofit hefir ek nú, segir hún; en vakat hefir ek í nótt at búa vistir yðar, ok systir þín ; íar þú híngat , segir hún ; hann gerði svá sem hún mælti, þvíat hann unni henni mikit ; hún tekr til í hvirflinum uppi, ok þreifar um hann öllumegin allt á tær niðr. Barði mælti : hve kynnist þér til, ok hve ætlar þú vera? Him svarar : vel þikki mér, sagði hún, hvergi þikki mér vlðhnýta, þat ek finn á, stórum. Barði var mik- ill maðr ok sterkr at abli, digr var háls hans, ok spennir hún höndum sínum um háls honum, ok dregr yfir skyrtuna á háls honum stelnaskyrvi miklt, er him tók or serk sér ok hún átti; hann hafði týgilkníf á hálsinum , lét hún hann þar vera, ok bað hann vel fara. Hann ríðr braut eptir förunautum sínumj hún kallar eptir hon- ^) má jafnvcl lcsast: Kjaniiavk í afskriftÍHni. ^6 ■ Helðarvígasögu brot. í, K. um: lát ná svá vera svá buit, sern ek hefi um- búit, ok vættlr mik at þá man lýða; nú er hann Jtemr til liðs síns , þá ríða þeir leiðar sinnar. |)órarinn ferr lángt á leið með þeim, ok hefir umbráð um ferð þeirra; honum þikkir mikit undir, at þeim færist vel : glstíngarstað hefik yðr fengit i Gnúpsdal, er þér skuluð hafa^ Njáll heitir búandi, er þér skuluð í nátt gista at;: svá er sagt, at hann sé eigi mlkiU þegn við aðra menn af féi sínu, þó hefir hann ærit þess, vættir mik at við yðr taki hann at orðsendíngu minni. En nú er sá maðr hér kominn, er í nótt reið sunnan yr Borgarfirði, er ek senda suðr í þess- ari viku ^ at vita tíðindi í héraði , ok karm mér sá gerla satt at segja, ok hefir hann sagt, at Her- mundr Illhugason man vera i kaupstefnu önd- verða þessa viku, ok margir aðrir héraðsmenn; þat manuð þér ok spurt hafa, at þeir bræðr, synir þorgauts, hafa sýslu fyrir höndum í sumar, at slá teig þann , er GuUteigr (heitir) ; nú líðr fram verkit, svá lokit man miðvikudag í þessi viku, ok munu þeir heima vera. Spurt hefir ek þat, at þeim er tiðt at ræða Gíslúngum, þegar nokkut hark eðr háreysti verðr, þá mæla þeir: man eigi Barði koma? gjöra at þyí mikit spott við yðr til svívirðíngar. Nú gerist þat ok hér, ok þat sagt með miklum sannindum, at þat hafa þeir héraðsmenn samráðit, ef nokkur tíðindi verða í héraðinu, þau er af manna völdum eru, þá skulu allir skyldir til eptir þeim at ríða, síð- an þeir Snorri goði höfðu sofit skamt frá bygð- um eptir víg sín ok stórvirki, ok skal sá út- IK. Heiðarvígasögu hroil 279 lagðr, er eígi Verðr til þess búinn, ]þrem mörkurtti hverr, er þíngfararkaupi á at gegna frá Hafnar-* f}öilum ok til Nor^rár, sem JíeirrU |>íngmenn> eru flestir Síðumanna ok Flókdæla. Nú ríðii þér annann dag viku frá Njáli, ok farið tómliga, ok 'hafið náttstað á heiðinnij |)á fékk hún þat namn, at hún var Tvídægra köliuð: ok skuluð koma til vígis þess hvárstveggja, er á heiðinni er, jíáer farit er suðr, ok séð hvárt svá er, seift ek segi yðr. Flói heitir á heiðinni, ok eru þar' vatnsföll stór; J>at er í norðanverðum flóanum vatn Jíat, er nes liggr í, ok eigi breiðara at of*^' anverðu, enn níu menn megu standa jamnfram, ok deiiir norðr vatnsföllum til héraða várra^. þángat vísa ek yðr. Til'er enn annat vígi f surín- anverðum flóanum, er ek vilda síðr at ér hefð-í uð, ef eígi þurfið tii at taka; þar gengr enn neSí fram í vatn, þar megu standa átján menn jamrtl framt, ok deiiir suðr vatnsföil til héraða þeirraV yr því vatni, En þér munuð koma suðr þriðia- dag þann til selja, er allir menn eru farnir or seijum eptlr endilaungum Kjarradal, ok þar eigu allir Síðumenn seifarar, ok hértil hafa þeir þar' dvalizt. Nú vættir mik, at þar komið þér um' eykð dags 5 þá sliulu ríða . tveir menn af liði yðru ofan í hérað þar, ok eptir fjaiii, ok svá til brúa, ok koma eigi til ÍDygða fyrr enn fyri sunnan ána. þá skuluð þér koma á bæ þann, er heitir á Hallvarðsstöðum, ok spyrja bónda tíÖinda, ok frétta eptir hestum þeim , er horfit hafa norðan yrsveitum} þiðskuluð ok spyrja yr kaupstefnu. þá manuð ið sjá á Gullteig, er ið farið ofan með 280 Heiðarvígasögu brot. IK. ánni, hvárt |)iar séu menn at slætti, sem nú er eptirhermt; þá skukið ið ríða upp svá til vaðs, ok láta búanda ykkr til vaðs vísa , ríða svá til heiðarinnar ok upp á heiðinaj þá manuð ið sjá á Gullteig, er ið farið upp með ánni. En mið- viku morgyninn skaltu fára ofan á brúna, þar er séð tiðindi uni hérað, ok skaltu þá skipta liði þínu í þrjá staði ; alls eruð ið átján saman; eptir skai vera inn nítjándi, ok gæta hesta yðvarra, ok skal þat vera Kollgrís, ok láta þá vera búna, er ið þurfið tiljat taka. Sex menn skulu vera á hrekkunni uppi, ok man ek ákveðit gera, hverir þar skuhi vera, eða hví þanninn er tilskipat; þeir frændr skulu þar vera, þeir þorgils af Með- alheimi', ok Arngrímr, ok Eiríkr víðsjá, ok J^orljótr gjallandafóstri, ok EyjúJfr frá Asmundar- gnúpi; því skalu þeir þar sitja, at þeir manu þér vera menn stríðastir ok torsveígastir, er ið komið í hérað, en yðr hæfir eigi svá, at eigi hafið ér stillíng við. En miðleiðis skulu sitja að- rir sex: bræðrnir þóroddr ok þorgils af þernu- mýri, bræðrúngar Barða, ok sá maðr inn þriði, er kom í stað Haldors^: þeir skulu ok þar vera systursynir þínir : Húnn ok Lambakárr,'' Eyjúlfr, mágr þinn, hinn sjötti j þeir manu þér hóti ráð- hoUari , ok eigi fara með jafnmiklum geisíngum 5 fyri því skulu þeir þar sitja, at þá s]á þeir mannfarar um héraðit. En ér sex skukið ofan fara, þú, ok Steinn% bróðir þinn, Steingrímr, Olafrj ok Dagr, ok þórðr, þeir manu þér ráð- ~ ' ■ f *) Gefnarodds er vangeti&. *) likliga ^orh&gr ^órarinS' son. ^) hans er eigi á&r geti&. IK; Heicíarvígasögii brotí ftSÍ hollastir, ok er þeim pó full-liða, er á tegínum eru fyrir, ok skuluð þér þegar á braut fara, er þér hafið |íeim skaða gert, fyri því at eigi man yðr eptirförin Ijúgastj minni man stund á lögð ^ um eptirförina , ef eigí eru sénir meir enn sex menn, ok man eigi þá mjök fjölmennt eptir(sókt), ef svá er meðfarit. Nú skuluð ið undan ríða sem hvatast, þartil er J>ér komið til hins nyrðra vígis á heiðinniy fyri |)ví at þá ber norðr alla kviðburði, ok er yðr þat mest fulltíng, ef þat verðr, en þó grunar mik, at eigi komir þú því við fyri þeirra ofsts^ki, er með þér eruj en (nú) manum vér skiljast at sinni, ok finnast heilir. I Nú kemr Barði at kveldi til Njáls með flokk sinn, ok stendr Njáll úti, ok býðr þeim gistíng öllum ölværlig^j þeir. þiggja þat, láta lausa hesta sína, setjast á báða bekki. Njáll er úti um kveldit at búa vistir gesta sinna, ok kona hans, en sVeinn þeirra er úngr ok skemtir þeim. ' Barði spyrr sveininn , ef hann hafi brýni nokk- vat. Ek veit, segir hann, harðstein nokkurn,' er faðir mlnn á, ok þori ,ek eigi at taka. Ek man kaupa at þér, segir Barði, ok fá þér tll týgilkníf. Já, segir hann sveinnlnn, * ♦ ♦ hví mari _ ek eigi tilráða; þá leitar hann harðsteinslns, oki. Ht fíðr, ok selr Barða. Barði tekr við harðsteininumi,! Hpok tekr týgilkníf af hálsi, ok þokast þá nokkvat steinaskyrvit , er hún hafði kitlt á háls honum kerlíngin, ok þess verðr getit síðar. Nú bryna þeir vápn ,sín, ok þikkíst sveinninn vel hafa hnykkt, er þeir hafa þat, sem þeir þyrftu. Nii eru þeir þar um nótt, ok hafa góðan beina. .Nii 3?^ ' Heiðarvígasögu brot. iXí riða þeír annatin dag viku í góðu ve^ri, ok fóru eigí hart. Barði spyrr Eirík víðsjá, hverníg hana ætlaði at farast myndi. Hann segir, ok kvað vísu: Blóðs höfum hlinir of heiði ræborðs farit nórðani vér hýggjum nag næra nítjan saman rítar; . þó getum hins at hríðar lýntams munni sunnan ár hyggr skáld til sköru skæs nokkuru færi. Nú eru {reir um nóttina á heiðinni, ok ríða mið- vikudag í Kjarradal, ok var þat nær eykð dags. Ok er þeir höfðu átt um ,stund, þá ríða tveir menn ofan í hérað, sem til hafði skipat J)ór- arinn, ok hittu enga menn á bæjum, ok fóru fjall- veg allt, ok komu til Brúar, ok nu á Halivarðs- staði, ok sáu tíðindi gerva á Gullteig, ok sá |)at, at J>ar váru karlar á teiginum, ok slógu allir í skyrtum, ok sýndist, at jamnt myndi eptir dag- dátta sem sagtj finnanú búanda, ok hjöluðu við hann, ok spurðu tíðinda; hvárigrkunniþar öðrum tíðindi at segja; spurðu þeir at hestum þeim, er þeir váru á leit komnir, ok mjök opt höfðu farar verit til- gervar ; hann kvaðst aldregi vita hvar þeir væru, ok, bað þá (eigi) klifa svá ey ok eyar. J)eir spurðu, hvat tíðinda væri í kaupstefnu, eða hve f jöhnennt þar væri 5 hann kveðst úglöggt (vita) hvat þar er tíðt, kveðst ok engu máli þikkja skipta. þeir báðu hann vísa sér leið upp með ánni tilj skiljast þeir; fóru þeir til funðar við föru- nauta sína, ok segja þeim svá búit j sofa af nótt þá. 21^ Heidarvígasögu brotj 283 2. Nú er nokkut at segja frá þeim héraðs- mönnum, er hér köma við þetta mál. J^orbjöni Bjarnason á Veggjum stóð upp snemma, ok biðr húskarl sinn standa upp með sér: ok skal fara upp til smiðju í dag til þorgauts, ok skal smíða J)ar j þat var snemma jþegar í sólar upprás ; hann kvaddi þeim dagurðar, ok var þat eigi ákveðit hvat fengit var annars, enn húsfreyja setti fyri þá trýgil á borðit. þorbjörn yáttar, at honum s^ eigi vel fengit, ok Tekr> meðal. herða henní trýgilinn; hún snýst við, ok verðr há við, ok mælti við hann rápalligt, ok svá hvárt við annat : ok ber þú þat fram, er ekki eru í nema blóð eitt, ok undr er, at pú sér eigi missmíði á Jþví. Hún svarar honum þá stilliliga: ekki bar ek þat fram fyri þik, er eigi mættir þú vel neyta, ok ætla ek eigi því verr, at þau undr beri fyri þik, atþú sér bráðt í helju, ok víst man þetta þíu furðá vera. Hann kvað vfsu: Eigi man sú er egum auðmær at mik dauðan fold vill manns i moldu minn aldr blá falda; ann en ekki vinna ellz má. brík at slíku þat er úskapligt eplis ölselja mér heljar. Hún leypr þá á brott, ok tekr osthleif, ok kast- ar fyrir hann^ hún sezt í pallinn öðrumegin ok grætr. þorbjörn kvað vísu: Uþakkir kann ekkju áta mars þótt gráti S84 Heifovisasögu brdt. 2K. fák rennandi fannar fagrstrykvins mik kykvan; þvía^ amlHtar urmu ofrianð er skal dauðan . .uiu^ hlýra höfgum skúrum iu;y:si • - hejiðíngia mik lejða. En évá bregðr nú kynliga vlð: undan þikki mer riú 'gablhlaðit vera hvárttveggia tmdan húsinu, ok a sýnist mer falla straung eptír héraðinu norð- dn af heiðinni, en mold ein sýnist mér, ok svá kennist mér eigi síðr ostrinn, er ek et; ok stíga þeir undan borðum, ok gánga til hesta sinna, ok stíga á bak j riða yr garði, pá. tekr hann til orða Í^orbjörn: dreymt hefir mik í nátt, seglr hann. Hilskarl spyrr: hvat dreymdi þik? segir hann. |)ar þóktumst ek vera staddr, er eigl þókti öllum einn veg, ok þóktumst ek hafa J>at, er ek hef vanr verit at hafa í hendi mér, en nú er eigi heima, ok brotnaði í sundr, er ek hjó fram; en ek þóktumst kveða vísur tvær í svefninum, ok man ek þær báðar: þat varð mér hin mæra minn vanda ék brag randa hjálmfæris brast hólma hvítvöndr í tvá rítur; þars á mætu móti mótrauðs í örn snóta heimþínga bar hánga hnitu reyr saman dreyra. Værl betr ek bæra benvönd í gný randa 2K. ^, Heiðarvígasögu brot. 285 hleypíkjöls ok hellan haus úkosta lausan j sá er, dalrýrar dauða dýrfitjar skal vítjá herðigaldr pk héldumst her úfáum meiri'. Nú nana sá vísvir báðar, er^hoaum fylgdi, er þeir riðu. Nú svipast hann um|)orb)örn} þá seg- ir hann: heima liggja nú smíðarefnin, eða ella hafa niðr fállit, far pú aptr ok leitaj fiðr þú á leiðinni, þá far \m til smiðju, en ek tnan ríða fyrij nú ^ef eigi fiðr þú á leiðinni, þá far þú |il verks þíns. Nú skiljast þeir j fiðr húskarl eigi smíðarefni. þorbjörn ríðr nú til þorgauts, frænda síns, til smiðju, ok hittir hann fur dagmál dags; kveðjast þeir, ok spurðust at tíðindumj hvárugir kunnu öðrum þar til tíðinda segja. Nú er frá því sagt, at þeir synir þorgauts rísa upp allir, ok fara at slá á Gullteig, ok ræddu um þat, at nú myndi vel bíta , ok myndi slegínn verða Gullteigr hinn sama dag; gánga þeir til teigs, ok lögðu af sér klæði sín ok vápnj gekk Gísli um teiginn nokkvat, svá at sá á, er þeir ætluðu at slá, nemr staðar, ^ok kvað vísu: Hér vildu mik höldar kom fres^ "í stað þessum* fálu fúlra* véla fjöl ræki^ manns sækjaj hitt segir ullr at allr . óðgaldrs munit skáljdi ') handritÍY hcfir : m. *) ógrciniltgt i a/skrl/tihnt. ^) þannig ágizka& ; fura, handr. á8§ Heiðarvígasögu bifot. 2-3^^K, hríðar hlakkar glóðá herðendr tveir verða. Segir draum sihti, at houum þóttí sem J>eir værí J)ar staddir á Gullteig, ok kæmi at {>eim vargar margir, ok ættust þar við, ok var mikit um: ok ek þóktumst vakna við þat, er ek hlióp heim til bæjarin» undan. |)eir tóku til verks síns, ok slógu um Rtund. ^'■■"3. Nú hefir Barði skipat liði sínu í setu, Sfem fóstri hans kendi honum, ok áðr er sagt, ok nú segir hann þeim Öllum, hver fyrirætlan honum éip^í áhuga; þá tindu þeir við hóti betr, ok ætl- iiðu at |)á myndi framkoma þat, er fyrr var ætlat, ok létu sér líka þessa tilskipan at kalla, ok kváð- ust þó ,ætla, at litlar myndu atgerðir verða. J)á var skðgr tnikill í Hvítársíðu, sem var víða á Iatidi,'en þeir &átu fyrir ofan skóginn sex saman, ok sáu á tíðindi á Gullteig. Barði var í skóg- irium, ok snertu eina frá þeim, þar er J)eir slógu, ok þelr sex suman; nú þikkist hann eigi víst vitá, 'hvért kona er hinn þriði maðrinn, er hvítt ér til höfuðsins, eða man þar vera Gísli; gánga riú ofan undan skógiöum hverr eptir öðrum, ok þótti þeim svá fyrst þorgautssunum, sem einn maðr gengi þar, ok tekr hann til orða, hann þor- móðr, er síðst sló á teiginum : menn fara þarna, kyað hann. Mér sýnist, segir Gísli, at einn maðr gángi; en þeir gengu harðt ok runnu; eigi er þat, kvað Ketill brúsi, menn eru þar ok eigi alífáir, ok námu staðar nokkvat ok sáu. KetiU mælti: man eigi Barði þar vera, ok eigi er hon- um úgiíkt, ok kann ek eigi mann at kenna, ef 3K. Heiðarvígasögu brólL 2^7 eígi er hann , ok svá var hann búinn í sumar á |)íngi» |)eír bræðr sá á, Ketill ok J:>ormóðr, en Gísli sló, ok tók til orða: svá látið þér, sem Barði Tnani kouia undan hvarri hríslu í allt sumar, ok hefír hann enn eigi komit. J)eir Barði höfðu skípat til mönnum áðr: tveir skyldu annast ein- hvárn |>eirra j þeir Barði ok Steinn skyldi annast Ketil briísa , hanri var ramr at abli j |)eir Dagr ok Olafr skyldu gánga mót Gísla; |)eir Stein- grímr ok J>órðr skyldu gáuga mót |)ormóðÍ5 nú snúa þeir at jþeim. Nú mælti Ketill: eigi man viðljiigast , at hann Barði er kominn , ok vildi J)rífa til vápna sinna, ok enginn þeirra fékk náð sínum vápnum, Nú er |)eir sjá hvar komit er, |)á vilja {>eir laupa heim til túngarðsins Ketill ok Gísli, ok Barði eptir, ok p)rír hans föru- naútar, en J>ormóðr snýr niðr til árinnar, ok J)eir eptir honum |)órðr ok Steingrímr, ok eka hann á ána, ok grýta hann frá landi; hann kemst yfír ána, ok er hann vel færri. Nú koma þeir heim at garðinum bræðr, verðr Ket- ill fljótari, ok stiklar yfir inn. Ok þá er Gíslí leypr á gárðinn , pk f ellr torfa yr garðinum, ok skriðnar hann; ]>á kemr at Barði, hann varð |)eirra skjótastr, ok höggr til hans með sverðinu þorgauts-naut, ok höggr mjök svá af andlititj nú þegar snýr hann mót förunautum sínum, ok segir þeim, at áverki hafí orðit nokkur; þeir kváðu lítit tilráð orðit myndu ok úsnöfrmann- ligtý hann lét {>á svá biiit myndi verða at vera: ok skulum nú aptr hverfaj hapn verðr at ráða, ok er þat þó mjök í móti vilja þeirra. Ketill 288 HelðarvígasÖgu brot. 3K. kippir honum Gísla inn af garðínuni) ok kastar honum á bak sérj ekki sjá þeir at honum yrði mikill þúngi at honum; hann leypr heim til bæjarins. |)elr þorgautr váru í smiðju ok J)or- björn, ok bíðr, ef húskarl hans kæmi með smíð- arefni j hann mælti : J)orgautr ! þó er hark mikit, er eigi Barði kominn? Ketill kom inn í smiðjuna •í því bili, ok segir: þat fann GísH, son þinn, .at hann er kominrij kastaði.bonumdauðum fyri fætr honum. Barði snýr nú m-óti förunautum sínum, ok kveðst þat ætla,. at kominn myndi maðr fyri mann; J^eir kváðu þá eigi jamnmenní. vera, ok kváðu lítit atgert, þó einn maðr væri ^drepinn, ok fara svá lángt til. Nú er þeir hit.t- ust allir förunautar, mæjtu-þeir, er efri váru,tí setunni, at víst eigi hefðu þeir farit, ef svá skyldi á brant leysnsl;, at eigi skyldi meiri hefnd eptir þvílika harma, sem þeim hefði ger verit^ kvoðu eigi þá jamnmenni Gísla ok Hall, ok iögðu nú ámæli til við Barða, kvoðust ætla, ef þeir yrði viðstaddir, at meira mandi atgertj fara nú til hesta sinna, ok kvoðust vilja hafa dagurð. Barði bað eigi hirða um dagurð nií j þeir kváð^ iist eigi vilja fasta: ok kunnum vér eigi setla hve þér (myndi) innan undan, ef þúhefðirnokkutþat atgert, er frami væri at. Barði kvaðst eigi hirða, hvat þeir ræddu. Nú matast þeir. Nú talast þeir við heima þorgautr ok þorbjörn ok Ketillj rœðir þorgautr, at mikit er aforðit: ok mér er nærri höggvit, en þó sýnist mér, sem eigi mani minna viðhlýta, ok vil ek at hvárgi sé eptir riðit; þeir segja báðir, at þat, skuli aldrei verða. þær 3K. HeiðarvígasögLi brot. 289 heyrðu konur hvat var, ok sendí Ketill {)ær útá Fróðastaði ok Síðumiila at segja tíðindin, ok J)á mætti hverr öðrum segja þaðan frá, svá at orð kæmist í Norðrárdal, at eptir þeim sé riðit, er verk á hafa unnit, ok fyrri sik svá sektum ok fjárlátum. |)eir fára, ok taka hesta sína, ok píða til Háfafells til Arna þorgautssonar; hann átti þar mágum at fagna, var þar komlnn þórarinn |)verhlíðíngr , faðir Astríðar, konu hans; þaðan riðu þeir fimm saman. J)at er nú at segja frá |iormóði, at hann ferr upp fyri sunnan ána, {)ar-, til hann kemr í As, þá var.þar fábyggt fyri sunnan ána, |)á var mannfátt heima, ok váru menn farnir á völlu, en húskarlar á verki. Eyðr sat at tabli ok synir hans tveir, annar hét Illugi, én annar Eysteinn. J)ormóðr segir {)au tíðindi, er orðin váru. J)á var brú á ánni upp hjá Bjarnafossi, ok lengi síðan. Eyðr fýstl eigi far- arinnar, en synir hans grípa til vápna sinna, ok ferðast; fara þeir bræðr til þorgils áHöggvanda- stöðum; {)á var ok heim kominn Eyjólfr, sun h^ns, hafði þá ok út komit um sumarit. þor- móÖr ferr upp á Hallkelsstaði, kemr þar, ok seg- ir tíðindlnj Tindr var heima einn karla, en kom- nir menn til smiðju. Sú kona bjó þar it riæsta, er þorfinna hét, hún var köliuð skáldkona, 'hún bjó á þorvarðsstöðum ; hún átti sun, er Eyjúlfr hét, ok bróður, er hét Tanni, er kallaðr var hinn handrammi, ok eigi var hann sem menskir menn at abU , ok svá hváritveggi þelrra , ok váru fuU- hugar at áræðij þeir váru komnir til smiðju til Islendínga sögur, 1 bindi, ■'-J 290 Heiðarvigasögu brot. 3K. Tínds; en nú var eigi Jíomlt á Gílsbakka, at Her- mundrvartilskips riðinn ok húskarlar hansj þeir Tindr verða fjórir saman, |)ormóðrhinn íimmt!, en þat var síð- dags« Synir Eyðs koma til J)Or- gils höggvanda j þeir bregða við skjótt, ok fara jþaðan sex saman^ \>ar var Eyjólfr, sonr hans, í för ok fjórir menn aðrir. Nú er frá því at segja, hvat þeir Barði sjá tíðindá, ok sjá þeir flokk eigi miðjnngi minna, er þeir höfðu; hann ríðr fyrstr |>eirra, ok nokkuru harðast, svá at hh'ð ~ var á niillum þeirra, en 'þeir riðu heldr tómliga eptir, ok kváðu hann furðu hræddan vera. IVú sjá peir mannaför eptir sér, ok sjá flokk eigi mikhingi minna, enn |>eir höfðu sjálfir, ok glödd- ust þeir förunautar Barða , at nú myndi verða nokkut söguligt um ferðina. jþá mælti Barði: förum undan enn of ríð, ok er eigi minni ván þeir'kostgæfi eptirförina. J>á kvað Eiríkr víð- sjá vísu: ' . Flykkjast fröégir rekkar fúss ér-hverr til snerru |)Íóð tekrharðt á heiðí herkunn dragast sunnan; fara biðr hvárgi herja harðráð fyri Barði geira hreggs frá glyggví gunnórúnga sunn-an. Eigl segir þii þat satt, segir Barði, ^at mæli ek, át; hverr fari sem má, þartil vér komum til víg- ié- |)ess, er fóstri minn mælti át vér skyldum neyta í ney'rðra flóanmn , en því gat Barði eigi á leið komit,^ ok kvoðust þeir J)á fulleltir, er þeir korr Heiðarvígasögu l>rot. 291 ^ omu til sy^ra vígís í flóanum; sér hann nú, at svá man verða at vera, ok snéri nú í mót þeim, kvaðst hann eigi mundu svá mikiu fúsari undan at ríða, heldr enn þeír: ok skulu þeir [>ess sam- kvæðis gjalda, þó má nú eigi letja yðr, at eigi skulum vér fyrr ríða í kveld , enn yðr þikkir mál, ok ér skuluð þat mæla fyrr enn ek, at bíða, eðr hvárugir ella. Nú þikkir þeim allvænt um. I Ross sín létu þeir fram í nesit frá sér, settu þeir J)ar til KoUgrís at gæta, hann var eigi styr- jaldarmaðr, ök af æsku skeiði. þá kvað Eiríkr vísu: Fast höldum vér foldu fram þoki hverr at snerru látum randaval reyndan ríðendr í ben sníðja; skal ek þóat sagt sé sunnarl sverðél taki at herða rjóðum harðt á heiði hjálmrið yr stað bíða. A þeim degi var farit eptir Hermundi á vöku, ok var hann heim á för, ok hittu sendimenn hann á leið upp frá þíngnesi; hann lét ok fara leið allan farángr sinn, ok biðr hvern mann til farar með sér, er komast mætti , ok biðr ser liðs, ok ríðr eþtlr þeim. Nú hittast sunnanmenn- irnir ok Barði, stíga þeir af hestum sínum. Hafa þeir Barði fylkt liði sínu um þvert nesit: gangi nú eriginn fram yr þessum sporum, segir Barði, þvíat mik grunar, at fleiri manna man von. þat stóðst á, nesit þvert ok Jylkíng þeirra átjáu 19' 292 Heiðarvígasögu brot. 3K. manna, ok var einumegin at þeim gengit: ok er melri (ván) at ið fáið at reyna vápn, segir Barði, ok væri betra at hafa hit nyrðrá vígit , ok eigi myndu þat til ámælis lagt, þótt svá gerðum vér, en betra til eptirmáls, ok skulum ver ótta hér við gjalda. J)elr stóðu með brugðnum vápnumj á.aðra hönd Barða stóð þorbergr, ok á aðra hlið Gefnar-Oddr, þá bræðr Barða tveir. . Nú ráða þelr eigi svá skjótt-á/þá, þéii: sunnanmenn, sem þeir hugðu, ok melra lið var fyrirenn þeir vættu; |>ar var höfðíngi |)orgautr ok l^orbjörn ok Ket- ill. J)á mælti |)orgautr : ráðligra er at bíða meira liðs, hafa þeir háftráð mlkit, er |)eir koma fáir í hérað. Nú gánga "þeir eigi at; ok er sá norð- anmenn, ]þá ætla þeir sitt ráð; mælir J)orbergr: hvárt er Brúsi í liðinu ? Hann seglr, at hann var . J)ar. Hvárt kennir \)ú sverð þetta, er ek held á ? Hann kvaðst eigi vita þess vánir^ eða hvárr ertu? Ek heiti J)orbergr, en sverð þetta seldi mér Lýngtorfi, frændi þinn, ok hér af skaltti margt högg þola í dag , at ' því er ek vilda ; eða hví sækið'þér nú eigi at, en hafið þrásamliga eptir- sókt í dag, at því er mér sýnist, riðit ok runnit? Hann segir, vera kann, at þar sé vápn, er ek á, en áðr vér skiljumst í dag mantu lítt oss frýja þurfa. |)á mælti J)orbergr: ef pú ert drengr fullr, hvat skaltu þá bíða meira ofreblis? J>á tekr Barði lil orða: hvat er tíðínda at segja yr hér- aði? J)au tíðindi, er J)ér man góð J)ikkja, víg Gísla, bróður míns. Hann svarar: eigi löstum vér J)at, ok eigi J)óktumst vér allgruusamliga unnit hafaj eða hvessu er, J)ikkist J^ú, Ketill! 3K. Heíðarvígasögii brot. 293 eða ið feðgar engis eiga hefna oss? mik iiiinnlr, at þat var fyri skörnmu, er |)ú komt heim, Ketill ! berandi hendi feör þínum með bak byrði ; nú ef J)ú mant eigt, þá man hér vera þetta sama sverð, er enn er eigi þornaðr heilinn á, ok skekr at honum sverðit: þikkist |>ú engis eiga hefna oss? ok sé hérna, at eigi er heilinn þornaðr á, ok skekrþá enn at honum sverðit, f J)etta f á • þeir ejgi staðizt, ok laupa at þeim. þorbjörn leypr at Barða ok höggr á hálsinn, ok brast við furðu hátt, ók kom á stein þann í ' sörvinu, er þokast hafði, þá er hann tók knífinn ok gaf syni Njáls, ok steinninn brast í sundr, ok ;;.dreyrði tveim megin bandsins. þá mælti þov- ^bjöm: tröll! er þik bíta eigi iárnj nú listir ■'þeim saman eptir höggit þetta hit mikla , stýrir hann þegar í móti þóroddi , ok eigast þeir við vápnaskipti. KetiU gengr í mót honum (Barða),^ þorgautr okþorbergrj þár skorli éigi högg stór ok áeggjan. Nú er fyrst at segja viðskipti þeirra Barða ok Kétils: Ketill var manna sterk- astr ok ofrhugij kemr þar at, at Barði slæmir'á síðu honum, ok fellr Ketlll, ok hleypr nú at þorgauti, ok veitir honum banasár, ok hnigu þeir báðir fyri því vápni , er þeir áttu sjálfir. Nú er at segja ftá þorblrni ok þóroddi: þeir gángast at í oðrum stað , ok skortir þar elgi stór högg; ok eitt högg höggr þóroddr til þor- bjarnar, ok af fótinn í ristarliðnum, ok eigi berst hann at síðr, ok leggr fram sverðinu í kvið þór- oddi, ok fellr hann, ok hggja úti iðrin. þor- bergr sér nú frændr sína, ok hirðir eigi um líf 294 Heiðarvígasögu brot. 3 K. með örkum/lum þessum. Nú snúa þeir fram synir Guðbrands í móti J)orbimij bann mælti: leitlð ykkr annarstaðar færis, ekki befði þut •úngmennis verit furrmeir at keppast við oss; leypr bann siðan at Barða, ok berst við bann. J)á mælti Barðí: þú þikkir mér tröll, er þú berst svá, at af [>ér er fótrinn. Nei, segir |)or- björn, eigi er þat tröllskapr, at maðr J>oli vel sár, ok sé eigi svá blautr, at eigi verist bann, meðan bann má, ok virða þat til drengskapar, en trylla menn eigi, alls |)ii ert góðr drengr kallaðr, ok |>at skuluð |>ér eiga at segja, at ek nenti at vísu at neyta vápna, áðr enn ek bníg í grasj |>ar féll bann fyri Barða, ok fékk gott orð. Nii skortir eigi sókn, ok sezt pó með J>ví, at sunnanmenn taka undan. Ok þat er sagt, at J)orljótr bét maðr, kappi mikill, bann átti beima á Veggjum, sumir segja bann frá Sleggjulæk; - hann barðist við Eirík víðsjá, ok áðr |>eir berð- - ust, kvað Eiríkr vísu: Hleðið böfum rjóðr af reiði randir þuðra branda berum eigi vægð at vígí Yegg-bergr saman leggja; mjök bef ek beyrt af bjarta hug þínum viðbrugðit nú skalum foldar fjötra fýrr leynir þat reyna. |>eir eigust við lengi, at varliga sé braustari menn, hvárrtveggju manna mestr ok sterkastr, vápn- færir vel ok ofrbugar. Nú böggr Eiríkr til |)orljóts með sverðij ok brast í sundr sverðit, 3K. HeiðarvígasögLi brot. 295 hann þrífr blóð'refilinn, ok höggr tU hans, -ok veltir honurn mikit sár, ok hann fellr. Nú er á hvíld nokkur^ ok nú er sén reið; m^nna sex> Jjar vár þorgils höggvandi ok Eyjólfr, snn hans, ok synir Eyðs; sjá nú vanrétti sinna manna, ok mjök hefir ávegizt þeirra kit, ok nna nti illa við. Synir Guðbrands verða varir við, at Eyjólfr er |>ar, biðja Barða at veita sér, at þeir. nái lífi hans ok hefna sín;. en þat hafði.verit, er þeir váru austr, at hann hafði rundit þeim yr loptriði nokkuru ok í sorpit ofan, hafðu þeir farit neysu- liga, ok hafa því gert ferðina at upphafi meÖ honum, ef þeir næðí honum. Nú segir Barði: ið eru vaskir menn ok mikils virðir, ok mikit tjón ef ið látist ; nú sk'alum vér enn viÖ leita, at yðarr vili framgángi, en biðja vil ek, at ið gángið ekki yr fylkíngu; þeir fá eigi stiUt sik, qk laupa á mót honum á braut,,ok berjast. Eyjólfr var hinn mesti sundrgerðaraaðr , sem faðir hans, fullgerr at abli, reyjit sik mjök í framgaungu, ok er atgángr þeirra harðr, ok lýkst með því, at hvárutveggi eru svá þráir ok kappssamir, ok miklir fyri sér, at þeir liggja allir dauðir at skilnaði. Synir Eyðs berjast ok fast, ok gánga fast fram, okberjastkarlmannliga, SteinnokStein- grímr þarámóti; oknú berjastþeir allir, ok gjöra mikit af sér, ok þar falla þelr synir Eyðs, ok var Barði nærstaddr, er þeir létu líf sitt. þor- gils höggvandi hlífist eigi við, þikkir svá mikiil skaði gerr í dauða sonar sírsj hann var mestr fyri sér af sunnanmönnum , ok betr vápnfærr eiin aðrir mennj hann höggr á tvær hendr, ok 296 Heiðarvígasögu brót. 3K. þlkkír eigi betra líf enn hel. J)eir eru mest til J)ess neí'ndir, at framast hafi verit, þorgils ok Eiríkr ok |>óroddr. Jyorgils hlífir sér eigi, ok eigi var sá maðr í því héraði, öllum þótti meira brautargengi at enn honum; |)orgils ræðst hon- um í móti, bróðir |)órodds, ok eigast við lengi, ok eigi skortir harðfengi hvárutveggja j ok eitt högg höggr J)órgils til hans. or brúnum ofan nefit, ok mælti : nú fékk pú gott mark , ok þér hæfiligt, slíkt skyldu |)eir fleiri hafa. j>á mælti ,|)orgils: eigi er markit gott, en meiri ván at ek |>ori at bera hreystiliga,' ok lítt þurfi þér enn at hælast, ok höggr til hans svá hann feílr, ok er vígr. Nú verðr hvíld nokkur á bardaganum^ ok binda menn sár sín. Nú er sén reið manna fjögra, |>ar var Tindr ok Tanni, Eyjólfr ok þor- móðr; ok er [>eir kvámu at, eggja |>eir i^pjök, yáru RJálfir miklir ofrkappsmenn. Tekst bardagi hit {>rið]a sinn. Tanni ræðst mót Barða, tekst þar víg afburða fræknligt. Tanni höggr til Barða, er enn sém fyrr, at hann er torsóktr, ok lýkr meÖ |>ví þeirra máli, at Tanni fellr fyri Barða. Eyjólfr gengr móti.Oddi, ok berjast {>eir, ok er {>ar hvárutveggi hinn bezti drengr j ok nú höggr Eyjólfr til Odds, ok kemr í kinnina ok í hvápt- inn, ok verðr {>at mikit sár; {>á mælti Eyjólfr: vera kann at ekkjunni {>ikki versna at kyssa {>ik. Hann segir: lengi hefir eigi gott verit, en {>ó man mikit hafa umspilzt, ok þó kann vera {>ú segir eigi {>Gtta þinni vinkonu, ok höggr til hans svá, at hann fékk mikit sár; var hér sem fyrr, at Barði var nærstaddr, ok veitir honum skaða. 3K. Hei^arvígasögu brot. 297 J)ornióðr J)orgautsson var hraustr ma^r, ok gekk vel framj Eyjólfr frá Borg ræðst honum í móti, ok verðr mjök sárrj ok þótt þessir séu mest nefndir af Norðlendíngum , J>á gengu allir vei ok hraustliga fram, fyri þvíat þeir höíðu einvala lið; ok er þessir váru fallnir, þá létti bardagan- um. Nú mælti þorbergr, at þeir skyldu undan leita, ok váru átta sunnan fallnir, en þrír norðan. Nú spyrr Barði þórodd? ef hann myndi fara megaj hann lætr eigi þess ván, ok biðr þá undan ríða; Barði sé í sárit. Nú sjá þeir liðit, sem sunnan ferr, sem í skóg sæi; spyrr Barði, ef þeir vili bíða; þeir kváðust ríða vilja, ok svá gera þeir, ríða nú sextán saman, flestir sárir. Nú er at- seg]a frállluga: hann kemr íjí, vetfánginn, ok sér þar ný tíðinði, ok þó mikil; þar lá Tindr; ok er IUugi spurði, hve margir þeir myndu hafa verit, (kvað hann): Hátt hefir ask við aska átján lagar mána veðstafir lágu laið hýrs níu dauða, slíks bíðum yér siðan sverðs nema hefndir verði. Eyðs eru æví meiða allbert í hýr fallnir ok í gný geira Guðbrands synir handan, trautt líðr minni ið mesta móðs aldregi bætr. * segir hann, hvat viltu leggja til í slátrin * ♦ * ') hér, vantaiTi 2 blö(y i söguörotii); 298 Heiðarvígasögu brot. 3K.. vlð oss, ef vér ökum nokkut í för?' |)orbiörn jnælti: ekki man ek tilleggja, J>ví at ek er enkis um skyldr. Nú áttu menn luti við Björn, ok fékst eigi gott af honum. Bárði mælti: hvár- igr man þá vald hafa, ok manu þeir gjalda, er áfallit er, en |)ann lut skal giöra, er |)ér er úvirðiligastr. Nefnir Barrli sér vátta, ok segir «kilit við Guðrúnu, dóttur hans, ok finnr |>at til: at þii ert mildu meiri níðíngr, enn dugandi manni sómi at eiga |)ik at mági, mundu hvárki ná af mér mund né Keimanfylgju. Nú heyra |>eir gný mikinn, at menn ríða margir til árinnar, var þar kominn þorgils Arason norðan of land frá brúðlaupi sínu, ok Snorri goði með honum, ok riðu saman áttatígi manna. |)á mælti Barði: tökurn ofan búnað várn, ok ríðum í flokkinn, ok aldrei nenia einn í senn, ok manu þeir ekki í- ráða, er myrkt er. Ríðr Barði at Snorra-goða, ok hjalar við hann á váðinu, ok segir honum tíðind- in. Nú ríða J>eir af vaðinuj þá mælti Snorri: hér viljum vér æyja ok eiga dvöl, ok hjalast við, áðr vér skipum oss á gistíng. Bræðr Barða ríða hjá flokkinum, ok ráða menn eigi í þat. |)or- gils ætlar of kveldit á Breiðabólstað. Nú er bar niðrsezt^ pd mælti Snorri: þat er mér sagt, þor- gils! seglr hann, at enginn maðr mæli jamnvel fyri griðum sern |>új ok önnur lögskil. LítlII umba * ♦ * ir, segir þorgils. Nei, segir Snorri, mikit man tilhaft, er eínn maðr, er nemndr. þorgils segir: eigi vSvá * * ♦ fyrih* ♦ * ek mæli betr fyri griðum énn aðrir menn, ok má þó lögfullt vera. þat vil ek, segir Snorri, at þú látir mik heyra. 3K. .íHelðarvígasðgu brot. 299 Hann svarar: hver er |)ess þörf? eru hér nokk- urir ínissáttir? Hann kvaðst aldrei {>at vita: en aldrei er því mlsráðit, ok ger sem ek-vil, ok skorar fast á. J)orgiIs segir, at svá skal vera; hann tók þá tll ináls: {)at er upphaf griðamála várra, at guð sé við oss alla sáttr, vér skulum ok allir vera menn sáltir vár í miUum, ok s* ♦ * verrir at öldri ok at áti, ok ,at þíngi ok þjóð- stefnu, at kirknasókn ok at konúngshúsi , ok hvervetna þar, er .manna fundir verða, þá ok J)elum+ ♦ * svá sáttir, sem aldri hafi fjandskapr vár í millum verit; vér skulum deíla kyn ok kitst* ♦ *kkar, alla luti vár í mllli, sem frændr ok eigi £jandr; ef sakar gerast héðan af á milli vár, þær skal fé bæta mega, bein rjóða; en sá vorr, er gengr á gervar sættir, eða vegr á veittar trygð- ír, þá skal hann svá víða vargr rækr ok rekínn, sem menn víðast varga reka, kristnir menn kirk- jur sækja, heiðnir menn hof blóta, eldar upp- brenna, jörð grær, mögf móður kallar^ skip skríðr, skildir blika, sól skin, snæ leggr, Finnr skríðr á skíðum, fura vex, valr flýgr vorlángan dag, standi hánum beinn byrr undir báða vængi, viðr vex, veitir. vatni til sjáfar, karlar korni sá; hann skal fyrrast kirkjur ok kristna menn, guðs hús, ok gyma heim hvern, nema helvíti; tekr hvárr vár trygðir við annann fyri sik ok sinn erfíngja, alinn ok úborinn, getinn ok úgetinn, nefndan ok únefndan, en hverr veitir i mót trygðir ok ævin- trygðir, metrtrygðir ok megintrygðir , þær er æ skulu haldast, meðan moldir ok menn hfaj nú erumk vér sáttir ok sammála hvar sem vér ðOO HeiÖarvígasögu brot. 3 K. jRnnumst á landí eða legl, skípi e^a skíði, 1 hafi eða hestbaki, árar at mlc^li eða össkotu, Jjóftu ok þilju, ef pöri gjörast, iamnsáttir sem sunr við föður, eða faðir viÖ sun í samförum öllum; haf- pm'nú lófatak,at trygðamálum, ok höldum vel trygðir, at vilja Krists ok vitni allra manna, pelrra er nú heyrðu trygðamál vár; hafi sá guðs hylli, er heldr trygðir, en sá gremi guðs, er rífr réttar trygðir, en hylli sá er heldr; höfum heilir sezt, en guð sé við alla sáttr. Ok er |)orgils hafði lokit at mælá fyri griðum, þá mælti Snorrl: haf þökk, vinr! stórvel er mælt, ok er J)at sýnt, sá er á bak gengr, er griðníð- íngr at vísú, ok sé hann viðstaddr. Nú segir Snorri tíðindin sem orðin váru , ok þat, at þeir Barði v^ru þar komnir í 'flokk þeirra |)brgils. J)ar váru marglr vinir sunnanmanna ok náfrændr. |)orgils hafði ok fyrr átt Grímu Hallkelsdóttur, systur IUuga ens svarta. Jþá mælti |)orgils: vel hefðum vér mátt missa þín, Snorri! nú at slnni. Hann svarar : eigi er þat, góðr vinr ! ærin eru nú orðin vandræði með mönnum , |)ótt hér nemi staðar. J)orgils vill nú eigí gánga á grlð f)essl, er hann hefir sjálfr fyrimælt, ok skiljast menn nú. Ríðr Snorri með tuttugu menn, ok Barði með honum, ok hans menn, til Lækjamóts, ok tekr J)órarinn vel við þeim , ok eru nú kátir, pk ráða ráðum sínum at **** þjóstum laust ek |)ik, þvíat mér |)ókti eigi annat at pér gej- anda. *) hér vantaf-{ eitt blaf, sem shoriú' var útúr skinnbókinnit en hún ^byrjar aptut þannig. 4K. Heiðarvígasögu brot. 301 4. f)á stendr upp eínn gamall maðr, ok var Jiar EyÖr Skeggjasun , ok mælti : ok kunnum vér mikla úþökk, at menn skattyrðast hér, hvárt er J>at gera várir menn eðr aðrir, til eiigis kemr þat góðs, en opt gerist íllt af þvíj skyldu menii |>at mæla hér,- at sátt á værij ætlum vér, at eigi mani aÖrir eiga meir eptir sínum lut at sjá enn vær, eðr öðrum rnani stárugi meira harma leitat, enn merj sýnist oss þó þat ráð, at sættast manum vær, því eigi vorkynna öðrum , þóat hér skatt- yrðast, er þat ok vænast til, at illa gefist sem fyrr, at velja mönnum neysHg orðj hann fékk góðan róm at sínu máli. Er nú- leitat hvárir vænstir sé um sættir at leita. Snorri er tilnemndr, at mest leitaði um sættir, hann var þá mjök hníglnn (at aldri) j þorgils var annar, vinr Snorra, þeir áttu systr tvær, ok ræddu svá hváritveggju, atslegitmandiígjörð ok í mannjöfnuð, en menn höfðu þó sárt haldit frændum sínum. Kunnum vær nú ekki annat at segja, enn til mannjafnaðar váru bgðir menn, er fallnir váru, ok var Snorri tekinn til gjörðar af hendi Barða, ok Guðmundr Eyjúlfssun, þorgils Aiasun ok Illugi af hendí sunnanmanna^ ræddu nú sín á milli hvat værr- hgast væri til sátta. Nú sýndist þat, at menn skal leggja tii mannjafnaðar, syni Eyðs ok syni Guð- brands, en þóroddr Hermundarsun ok þorbjörn, , þeir váru jamnir. Borgfirðíngum {^ókti freklíga horfa við Hall Guðmundarsun, ok hurfu frá, ok rufu sættir , en þeir vissu áhuga Barða. En fiá málalokum er þat at segja, at synir þorgauts, Ketill ok Gísli , váru jafnir við Hall Guðmundar- I 302 Heiðarvigasögu brot. 4-5 K. sun. Alls fórust níu menn sunnan; |)á eru fjórlr norðan við fimm Gíslúnga^ |)á váru fjórir úbættir sunnanmanna: |)orgIls ok Eyjúlfr, sun hans, Tanni inn handrammi ok Eyjúlfr, systursun hans. En Barði sagði, at hann var enginn auðmaðr né þeir frændr þeirra: ok eigi munum vér biðja oss fjár til bóta. Snorri svarar: eigi man hér J)ó hvárki koma fé, né mannsektir. Barði svar- ar, at hann vill eigi því neita, at menn færi ut- an, ok ættu þó útkvæmtj ok færi því íleiri: ok' er sá éinn, at eigi er færr, ok skal fé fyrir hann gjalda, en þó kann vera, at þeir þikkist saknæmt við hann . eiga : Gríss, félagi várr, man eigi sak- bitinn. Hesthöfði, er býr þar, er nú heitir at Stað í Skagafirði, hann er frændi hans, hann tók með honumii pat komst á leið^ at sættir verða at |)ví, ok kom pat helzt saman með þeim, at |)eir færi utan, ok |)ikkir pat helzt nokkura nafn- bót vera, alls Barði var eigi bítr á fébætr; væntu |)eir, at sjatna mundi heldr úfriðrinn , ok þókti sér þat eigi minni sæmd, at þeir væru utan, ok þókti vitrum mönnum þat líkligast , at sjatna myndi þeirra ofsi, svá mikill sem var., at sé eigi fyrst samlendir. Fjórtán m^nn skyldu utan fara, þeir sem verit böfðu at Heiðarvígum, ok vera utan þrjá vetr, ok eiga útkvæmt hit þriðja sumar, en ekki skyldi fé til farníngar þeim, ok var sæzt á málit fyri dóma ; ok sú var virðíng á, atBarðiþ'óktihaldithafafulIanhit, okþelr, erhoh- iim veittu í svá úvænt efni, sem komit var um hríð. 5. Nú sendir Barði menn heim í hérað; þelr höfðu selt land sitt af hendi ok bú, ef þess- 5K. Heiðarvígasögu brot. 303 ar yrÖi málalyktír, er eigl var áðr ráðit {>at. Sá inaðr het þófoddr ok kallaðr kergarðr, ekki vinsæll, hann skyldi hafa 3 5 hann var frændi })eirra Guðmundarsiina , auðigr at fé; var nii [ ráðit at kalla kaup [)eirra. Nú kemr skip af hafí í Blöndós, er átti Haldórr, fóstbróðir Barða. Nú koma menn heim af þíngi. Ok er Haldörr spyrr, at Barði skai utan fara, lætr hann bera far- minn af skipinu, ok flyzt uppí hópit fyrir hús Barða, verðr |)ar fagnafundr. Frændi! segir Haldórr, |)ú hefir vel í höndum við mik haft, veitt mér opt mikit, stlggst eigi við, at ek fór eigij nú heiti ek þér nokkuru tillagi , skaltu nú þat heyra: skip þetta vil ek gefa þer með rá ok relða. Barði þakkar honum,^ þikkir hann stór- mannliga gjörfhafa; býr hann nii skip þetta, ok er með honum hálfr þriði tugr manna, verða heldr síðbiínir, láta í haf, ok eru -níu daga úti;. verðr á þá leið, at hann Vírýtr skipit við Siglu- nesnorðr, oktýnaþeirmikhi', (en) mennhaldast. Guðmundr gamli var þá riðlnn útá Gáimarströnd, ok spyrr tíðlnda, ok hvatar heim ; ok um kveldit mælti Eyjúlfr', sun hans: vera má, at Barði sé fyrir handan, er héðan of sér, sögðu margir þat væri elgi úglíkligt. Hvársu myndir þú hátta , seg- ir hann Eyjúlfr, ef hann væri aptrreka orðiníi? Hann svarar: hvat sýnist þér ráð'^ Hann mælti: bjóða þeim öUurn heim til vistar, þat væri þirm- Ish'gt. Guðmundr svarar: miklt er þér í hug, ok elgi veit ek þat sé iiráðligt. Hann svarar Eyiúlfr: mæl manna heilastr! ek kann segja þér, ^) hcldur enn: mjólu. 304 Heiðarvígasögu brot. 5-6 K. at |)eírBarðí eru aptrrel^a orðnir, okbrotit (skipit) í spán vlð Siglunes, en tý^nt mestum luta fjár- insj man þér at þessu verða virðíng, ok tekr fyri munn honum. Guðmundi Jþikkir eigi eim betr, ok lætr hann ráða. 6. Eyjúlfr gerir ferð sína, ok hefir hálfan þriðja tug hesta í mót þeim, ok hittir þá á Strönd- um. Eyjúlfr kveðr þá vel, ok biðr þá fara heim með sér, at ráði föður sínsj þeir gera svá, skipa þar á annann bekk um vetrinn, ok er Guðmundr reifr við þá, ok veitlr þeim stór- mannh'ga. þetta spyrst víða. Einarr Járnskeggja- sim býðr þeim þar ok opt at vera með sér, ok. nú eru þeir kátlr. Er nú til þess at taka, er þórarinn réð, at þeir váru með Baiða er (váru) mikils verðir, ok mikils átlu kosti; láta nú gera eptir féi sínu vestr, ok ætla enn utan um sumarit. pat var um vetrlnn, at maðr spurði Eirík skáld af atburðum, ok hversu inikit mannfall yrði. Hann kvað vísu: Lágu líðar frægir lögðis skelðs á heiði lind sprakir um randa rauð elllfu dauða; hitt varð áðr enn auðar ógnar glms í rlmmu jókum sókn við sæki sár þíslar fékk Gísli. Enn verðr þess dæmi, at nú var spurt, hve m.argir fallnir váru af hverurn. Hann kvað vísu:_ þrír hafa alls af oru itrstalls liði fallit 6K« Helðarvígasögu brot. 305 vær ruðum sverði sárum sígrborðs viðr norðanj en fyr þollar féllu Fjölnis seiðs á heiði gjörðist grimt með firðum gunnél híu sunnan. f)á verðr ok ræðt, at mjök hafi ávegizt þeirra lið, Jxeirra sunnanmannaj þá kvað hann vísu; Styrr lét snarr ok Snorri sverðþíng háit verða þar er gnýverðr gerðu Gíslúnga hlut þúngan; énn varð eigí enn minna eitt skarð Jj>at er h)ó Barði féll geisla lið Gísla gunnórúnga at sunnan. Nu tóku þeir fé sitt félagar Barða, ok bjuggust til utanferðar með góðan fjárlut. Barði sendir orð ok þeir bræðr, at þeir vili hafa land sitt ok selja, þikkist þurfa lausafé. Hann vill eigi láta laust landit, vill at kaupit sé sem ætlat var; verða nii annathvárt at missa fjárins, eða drepa hann. Nii seglr Eyjúlfr, at hann man fá þeim jamnmikil fé, sem land er verðt, kveðst annat- hvárt á því sumri hafa chepit hann, eðr rekit af landinu, ok kastat sinni eigu á. Barði kaupir skip, er uppi stóð í Húsavík, fór þá utan, ok leiddi Eyiúlfr þá virðuliga á braut, ok ferst nú vel, ok kemr af hafi norðr við þrándheim í kaup- ángi, lætr nú uppsetja skipit sitt ok búa vel um. Olafr konúngr hinn helgi réði þá Norvegi , var hann í kaupbænum. Barði gengr fyri konúng Islendinga sögnr, 1 bindi. "^^ 306 Heiðarvigasögu brot. 6 K. ok hans förunautar , kvöddu hann vel sem sæmdí : ok er á þá leið, herra ! segir Barði, at vér vildum vera vetrgestir þínlr. Konúngr svarar á pá leið: vér höfum frétt til þín, Barði! segir hann, at Jþú ert ættstórr máðr ok mikill lyri þer, ok þér eruð vaskligir menn, ok hitt í nokkur stórræði, ok rekit harma yðvarra, ok verit þó lengi fyrir, ok þó hafið |)ér nokkut forneskju, ok þesskonar átrúnað, sem oss er úskaptíðr, ok fyri pá sök, at vér höfum þat svá mjök frá oss skilit, J>á viljum vér eigi taka við yðr, en þó skulum vér vera vinir yðrir, Barði! segir hann, ok man nokkut mikilligt fyrir yðr hggja; en J>at kann opt verða, er menn hitta í slíka lutl, bk verðr svá mikit rið at, ef nokkut verðr vlðblaiidit forneskju, at menn trúa á pat ofmjök. pa mælti Barði: eigi er sá maðr, segir hann, at ek vildi heldr minn vin, enn yðr, ok kunnum ver þökk J)inna ummæla. Barði hefir þar bæjarsetu um vetrinn, ok virðist Öllum vel; en um várit býr hannskip sitt tilDanmerkr, ok er J>ar vetr annann í góðu yfirlæti, ok nú er eigi getit tiðinda; eptir þetta býr hann skip sitt til Islands , ok kvámu fyri norðan land út, ok váru mjök svá félausir. Guðmundr var þá andaðr, ok kom Eyjúrfr J>á í móti þeim, ok bauð til sín, ok síðan fór hverr til sinna heimkynna, er allir váru siknir. Eyjúlfr gefr þeim bræðrum upp föður- leifð sína, ok lýsti enn stórmennsku sinni sem fyrr, veitti þeim enginn maðr jamnmikit lið sem hann. Barði ferr til mágs sins, Guðbrands; hann var bæði auðigr ok kynstórr, ok kallaðr nokkut f^fastr. En bræðr Barða fóru til Borgar innar 6K. Heiðarvígasögu brot. 307 syðri tll Eyjúlfs, mágs sínsf þá var fóstr^ J)eirra dauð. Nú keypti Eyjúlfr land undir þá bræðr, ok leysir Barða .frá með lausafé; setja nú bú saman á föðurleifð sinni, ok urðu ellidauðir, nýtir menn, ok eigi jamnmiklir sem ættmenn þeirra, ok (váru) báðir kvongaðir, ok menn frá þeim komnir. Barði riðr til þíngs, eptir er bann hafði einn vetr verit hér á land.ij |>á bað hann sér konu, sú hét Auðr, dóttir Snorra goða, ok er hún föstuð honum, ok skyldi brúðkaup vera í Sælíngsdal at Snorra goða, föður hennarj eigi er ákveðit, hve mikit féhenni skyldi heiman fylgja, en líkligt at vera myndi góðr sómi; hún var skörúngr mikill, ok unni Snorri henni mikitj móðir hennar var þuríÖr, dóttir Illuga hins rauða. Barði ríðr um þíngit til Vatnsdals, til mága slnna, ok unir vel við ferð sína, ok hefir góða virðíiig af mönnum; fór eptir því, sem vitrir menn höfðu fyriséð, at sætt manna hélzt, sem á var. Nú býr Snorri veizluna, sem ætlat var, ok kemr þar fjölmenni mikit, ok ferr hún fram sköru- liga, sem ván var, ok er Barði þar of vetrinn ok bæði þau ; en um várit fara þau í braut með' allt sitt, ok skiljast þeir Barði ok Snorri góðir vinir; hann fór nú norðr til Vatnsdals , " ok er þar'með Guðbrandi, mági sínum. Ok at vári býr hann ferð sína,-kaupir skip, ok ferr utan, ok konahans með honum, ok er sagt honum greidd- ist vel ferðin, ok kemr af hafi norðr viðHálogaland, ok er þar um vetrinn í þjóttu með Sveini Háreks- syni, ok var vel virðr, ok þóktust menn sjá á hon- um stórmennsku, ok virði hann þaubæði mikils. 2a^. 3Ö8 Heiðarvígasögii brot. 7K. 7. Svá bar til" einn myrgin, er þau váru útí skemmu bæði , at Barði vildi sofa , en hún vildi vekja hann, ok tekr eitt hægindi lítit, ok kastar í andlit honum svá sem með glensi; hann kastaðí braut, ok ferr svá nokkrum sinnum; ok eltt sinn kastar hann til hennar, ok lætr fylgja hendína ; hún reiðist við, ok hefir f engit í stein, ok kastar til hans. Ok um daginn eptir drykkju stendr Barði (upp), ok segir skilit við Auði, ok segir, at hann vill eigi af henni ofríki taka né öðrum mönnumj ekki tjáir orðum við at koma, svá er þetta fast sett. Er nú fjárlu^im sklpt þeirra á milli, ok hann ræðst þaðan braut um várit, ok lætr eigi af ferð sinni, fyrr enn har.n kom'í Garðaríki, gekk þar á mála, ok var með Væríngjum, ok þókti öllum Norðmönnum m'k- ils um hann verðt, ok höfðu hann í kærleikum með sérávalt; er konimgs ríki skal verja, erhann'í leiðángri, ok fær gott orð af reysti sinni, ok hef- ir um sik mikla sveit manna; þar er Barði þrjá vefr i mikilli sæmd frá konúngi ok öUum Vær- íngjum. Ok eitt sinn, er þeir váru á galeiðum við her, ok vörðu enn konúngsríki, þá kom at þeimherr; gera nubardaga mikinn, okfellrmjök lið konúngs, er við ofrebli var at brjótast, ok gjörðu áðr mörg stórvirkij ok þar féll Barði með góðan orðstýr,, hafði drengiliga neytt sinna vápna til dauða. Auðr var glpt öðrum manni, syni |>óris hund^, er Sigurðr hét, ok eru þaðan komnlr Bjarkeyíngar , hinlr ágætustu menn, ok lýkr þar |)es3ari sögu. Í-2K. 309 Ágrip Vígastyrssögu ok fyrra parts Heidarvígasögu , ritat af Jóni Ólafssyni frá Grunnavík. XjLtli stóð í dyrum úti, ok vár lianii vegiiin af inaniii uokkrum, sem deiltli við Iiann af einura lángási (niau ek eigi, hvort sá var þræll Atla), reiddi hann burt ás- inn. {>ar me^ endaðist sá kapituli. 2. |)arnæst getr um, at Stýrr vo þenna sama mann^, ok at hann heti fjormóör^, eír þvílíku nafni, vildi sá foríSast Stýr, ok hafði vara á sérj var hanii tekinn til at færa sik úr bygSinni, er Stýrr frfetti til ferba haus; tók hann sik J)á heiman raeÖ fjóra menn, ok reiÖ af staÖ um nóttina, eíSr í dögun ; spuríSi hann upp náttstaÖi hans í tveira stdðum, vildu JxS báÖir þeir bændr leyna manninura ; reið Stýrr svo upp veg eptir honura; þetta var á einukveldi; raætti haun {)á möiiii- um, sem sögSust hafa sí;8 menn rfóa fyrir utan al- meuníngs veg; hvataði Stýrr þá eptirreiðinni , ok val:5 varr viö menuiua í víÖirkjörum nokkurum, eÖr kvos- uin , skaint frá veginum ; reiÖ hann {)egar þar at , ok fóru éigi raörg orð milli peirra, áÖr Stýrr vo haun, bk var haun götvaÖr par viÖ veginn'. ') ininnir niik, ^) Kannske, ok svo minnir mik, hann hafi heitit t'orbjöru, oksé sá saini Landn. umgeir kap. 17, brótSir Klep- járns, 6)1 fórdis, systir þeirra, ^tannske hafi verit nióísir Gests, ok hann nefnist Jiar l^orgestr. ^) þau ont og greinir, se/« þaiuiig stanrla gisnari cnn ella , crií ^jáljrur a&alsö^itnnar ortt, cr höfundr ágripsins haftYi uppteiknUiT, þá er hunn af~ skxifa&Í skinnbókina, cr ásamt vieiy afskriftpini glata&ist. 310 Ágrip Vígastýrs- ok 3K. Af Berserhjtintim. 3. VermniidrhÍ5t maÖr, kallaÖr Verimindíhinn mjófi, hann bjó i IsafirÖi á bæ {)eini, er Laugaból heitir% sá var bróÖir Stýrs; honuni {xítti bær sinn lasinn ok mjök at falli koniinn, pessvegna fór hann utan til Nor- ega at sækja sér við til húsabótar. Ilákon jarl rí:M {)á í Noregi; Vermundr hitti .á par hann sat uni vetr- inn ; brátt kora hann sfcr í vingun viÖ jarlinn, ok gaf Iionum gráfeldi ok skinnavöru , sem hann haffti meö ser fært; par var haiin um vetrinn racð jarii í góöri Tináttu. Berserkir tveir voru meÖ hirÖ jarls , hfet sá eini Ilalli, annar Leiknir, hann var þeirra ýngri*; hafði jarlinn fá til stórvirkja, því þeir voru menu mikiir fyri sér, skapstórir, ok sterkari öÖrura monnura ; væri Jeir eggjaÖir eÖr rciÖir, stóÖ ekki fyri jþeim, ok kom [)á at {)eim slíkr bferserksgángr, at aungvir menn stóð- ust, þótti því flestum ódælt viö þá at skipta. At vori pá kaupmenn bjuggust til Islands, ok Vcrmiindr hafM búit skip sitt, kveíSr' jarlinn hann at máli eitt sinn, ok biÖf hann mæla til pess í sinni eigu, sem honum leikr Iielzt hugr á. Verniundr svarar, ^t nokkut sí? {)at, sem sí;r Jjyki helzt gripr í, en sfe uggandi, hvort jarl- inn vifi veita sér J»at. Jarlinn spyr, hvat helzt J)at sé. Vermundr segir pat vera menn þá tvo hina öflgu, sera cru í hirÖ hans , pyki ser mesta gersemi í peim , ef jarlinn vifi gefa sér, J)ví sér megi vera raikit traust at |)eim , en hann egi sökótt ví§a. Jarlinn svarar, at hanu hefÖi ætlat hann mundi til annars'hGldr mælast, ") f'at mun heldr hafa yerit í VatnsfiríSi, þH-Eyrbyggja, kap. 46, getr eigi um, at Vermundr hafi búit þar, fyir enn hann fylgdi Snorra til Borgarfjarðar vorit eptir er Stýrr var veginn, ok eptir Grettissögn,kap. 51, (aíS reikningí>ormói5ar : 1018, pá Grettir kom ])ar vestr); en J>at er Eyrb. kap. 25 segir, athann hafi bi'iit í Hi-aunhöfn, Jiá hann fékk berserkina (því hiín lætr hann hafa tekit Yáx vi8 búi 982, en þegit berserkina 983), man ek fyri ^vist at þessi saga sagði eigi , heldr á Vestfjöröum, þó er Eyr- byggjii sögn líkligri. *) Eyrb. kap. 23 segir J>eir hafi verit Svenskir at kyni, þvi Eirikr exin. sigrsæli Svia konúngr hafði seHda J)á jcirlinum. 3K. ' Heiðarvíga - sögu. 311 ólk annat ræn honura þarfai'a, {>vi hann jj^ekki svo skaplyndi berserkjaiina , at eigi se bæudum heiult at hahla 'þá, ef eigi er at þeirra skapi gjört, rnuui shr þykja á sinn hluta gjört , ef iiJa er at þeiiu farit , eí5r veitt nokkr vélræÖi, ok bý^r Vermundi at kjósa aunat. En Vermuudr viil eigi auuat þiggja, ok lætr at þessi vandhæii shu eigi svo mikii , at hann geti þá eigi vel haldit fyri skapsmuna sakir, svo þeir vel uni. Jarl- inn svarar, at þá skuli hann þessu rá^a, en miklu þyki ser varÖa, at vel sé vií) þá gjört; heitir Vermuudr góííu um þat. Ok þat verðr at lyktum, at berserkirnir fara með Vermundi ; gefr þeira vel byri heira ura sumarit, ok tekr Vermuudr strax at bæta hiís síu, ok hafÖi þá til heimilis starfa. Brátt faunst {mt á skapi berserkjanua, at þeir voru eigi feidir til viunu, eu voru fúsir til maundrápa ok stiSrvirkja; sögÖu þeir Vermuudi, at jarlinu liefði seldt sik honum í heudr til trausts móti fjauduiöuuum haus, en eigi til vinnu; voru þeir skapstirÖir, ok gjörÖust nú ofrefli Verraundar'; iÖrast haun uú at haun beiddi þessarar gjafar af jariiuum, csk Iiuxar ura, hveruiun hann geti koniit þeira af ser. J>etta spyrst víÖa , at Vermuudr hefir þegit berserkiua af jarJiuura; þikir nú óvinum Verrauudar háifu verra á liann at ráða euu áðr. Vermuudr átti dóttur eiua fullvaxna; Ilalli lagð| hug á liaua, ok var opt á ræíSura viÖ hana; þetta róra- aÖist brátt, ok verðr Vermuudr þessa varr, en lætr sem hanu viti eigi. Ura vetrinn* á útmánuðum sendir Vermuudr mann at Hrauni til Víga-Stýrs, bróÖur síns, þess erindis, at hann býðr houum at heimboÖi til sín. Stýrr tekr því fáliga í fyrstu, en segir þií hann muui koma, telr þat i '^) Eyrb. kap. 25 segir öönivís frá Jjessu, nl., at Halli baíJ Vprrnund at fá sér kvonfáng sæmiligt, cn Veym. taldist iindan ^ ok þvi sló Halli á sik úlfbú* ok illindum. ^) eu Eyrb. kap. 25 segir, at berserkirnir liafí koniit til Styrs um haustit 984. 312 Ágrip Vígastýrs- ok 3K. eigi liafa verit vaHda bróÖur síus fyrfi j oV lieWr h^T muni nokkiit undir búa, Jm' fátt liafÖi J»eirra raiiU verit þángat til, fer |)ó heimaii raeð nokkra raqnn, ok ríÖr vestr í IsafjörÖ at Laugabólij tekr Vermvndr, á móti honum báÖum höudum, ok f akkar honuixi þar- komuna; gistir þar Stýrr I)rjár nætr í góðu yfirlÆíli, var þat kallat kynnisför^ |>anu dag, er Stýrr viil burt ríÖa, sitja J)eir bræðr yfir drykkjuboröum, cru nú. báÖ- ir allglaðir, ok fellr allt vel á raeð þ^ira, I>á raælir Verraundr: nú skaltu hafa |íokk, bróðir ! a,t þú hefir eptir bón minni lieirasókt mik, ok J)ar þat liefir eigi fyrri verit, vilda ek þú nytir þess í uokkru: hfer er gjöf sú , er mfer sýnist þer vel í hag koma, þat eru ber- serkir tveir, er hí;r hefi ek meÖ mer; veit ek, a,t þú átt raarga ra(itgöngumenn, ok víÖa árása von. Stýrr mælti: þetta er raikil gjöf, ok af því ek veit þat eigi í . minni eigu, er þes&u sh jafnvægt, þá kann ek þér eigi betri laun, enn ek gefi þfcr þessa berserki aptr, svo þú njótir þcirra sjálfr. Vermundr þykkist við, ok segir haun gjöri eigi rí;tt at virða illa, er liann býðr honura til sæmdar svo þarfa gjöf. Slýrr svarar: segÖu hitt, brdöir ! at þú iðrast, at þú hafir viÖ berserkjunura tek- it, þvi nú finnr þú þik eigi megnugan at lialda þá fyri þeii'ra skapsmuna sakir. Verjuundr segir þá, at 8V0 er, dk lætr uþp aiit hit sanna, ok bíðr hann at leysa sik viö þetta vandræði. Stýrr kveÖst deigr viÖ þeim at taka, því jarlinn sí; til eptirraælis, ef þá soki nokkut, rauni hann þd þar at ráÖa, ef þeir vili sér fylgja, ok Jeysa svo vandræði liansj Vermunðr verðr þessu glaÖr. Nú eru berserkirnir kaiiaSir þángat, ok spurðir, ef þeir vili Stýr fyigja; segir Vermundr, at Stýrs ok þeirra lunderni muiii betr samankoraa , þvi hann egi sökcíttara , en sí; skörúngr í geÖi , en sik ^) Sbr. pórííar hreíín sögn, kap. 5 : Eiðr várð þessa varr at kynnisvist at Reykjuni. 3-4 K. Heiðarvíga-sögu. 313 þurfa heldr ai snúas^-viö bii.skapar aiinríki. Berserk- iruir se^ja, at jarlíim haíi sik hoiiuni alleíua tii fylgd- ar fengit, en vel ok höföíagliga iítist sfer á Stýr, þ»í rauni þeir her á hætta, þar haiui loíi at gjöra eptir 6inu skapi, ok brúka sík tii mannhefnda uieir enii búsýsiu. Verðr þat af, at berserkirnir skulu fara meÖ Stj/r, ok sidlja nú viÖ Verraund allir. 4. Jjorbjörn het maÖr, kallaðr |>orbjörn kjálki, híinn bjó í KjáJ[kafi,rÖi'; á milli Stýrs ok ,hans höfÖu lengi deilur verit, ok hafÖi Stýrr aldrei n᧠hefndum á honum eptir sinum vilja; nú þótti honum vel til- fallit ajt brúka berserkína þar til, svo hann kæmi skt i geðþokka við þá ; segir hann {>eim þessa fyrirætlaii, ok eru þeir þess allfúsir. pángat koma þeir á nóttu, ok berja at dyrum; en af því fólk allt var í svefni, var eigi skjptt Ul dyra gengit; skipar Stýrr þá at brjóta upp dyrnar, ok þat gjöra berserkirnir. J)orbjörn hvíldí í skála ; liann vakuar við þenna hávaða, ok spyr; hverr þar fari meÖ slíkura rfspektum, at brjóta hús á fólki ura nætr. Stýrr segist þar vcra, ok nú liafi hann [)á menn raeÖ sér, er þori at sjá honura í augu, ok uú vifi hann launa honum raargar skaprauuir, olc^ hafí þat allt oflengi undandregizt, ok sé honura ut verða við. J>orbjörn kveðst hvorki raundi flýja, nfe frið- ar beiÖast, segist senn kominn af fótum frara, peir raegi gjöra hvat þeir geti, hann vili taka viÖ eptiii faungum. þorbjörn lá í lokrekkju, hleypr hann nú. upp í sængiuni, ok tekr sverð, er þar hekk, ok ver sik. Stýrr eggjar nú berserkina stórura, ok segir þat eigi skararalaust, at einn raaðr standi svo lengi fyri þeiin. Ok yið þessi fríunarorð verÖa berserkirnir óÖir, ok brjóta lokrekkjuna at þorbirni, en áraa?la Stýr, at hann frýi sí;r hugar, en vogi hv.ergi sjálfr nærri at koina. Stýrr gengr þá fraiu í ákafa, ok sækir at }>or- *) þessi kap. er að öUu samliljóda Eyrbyggju. 314 -^grip Vígastýrs- ok • 4K. birni, ok lcggr Iiann í kvií3iiin, e\o hann fellr; geiSjast uú berserkjunum vel at liaas framgaungu, ok segjast gjarnan vilja fylgja svo djörfum foríngja. RíÖa nú þaÖ- an, ok lýsa víginu; getr um náttstaÖi peirra í sögunni, voru Jíeir fjíírir', ok eiiin í Ljáskógum; koma nú lieim ai Hrauni, ok geðjast nú hvorutveggi vel at öÖrura , ok Jjykir þeim Stýrr g(íör ok röskr höfðíngi ; stóð nú eigi minni ótti af honum, enn aÖr, ok J)ótti óvinum Stýrs hann nú alhUrenniiigr. Líðr nú af vetrinn. Stýrr áiti dóttur gjafvaxta, er Asdís hfet. Leiknir*^ sá ýngri berserkrinn, lagÖi þat í vanda sinn , at hann sat iaungum á tali við hana ok at tafli; tók {>á mönn- ura til at verÖa margræíSt um Jjetta, ok kora Jjat fyri Stýr, en liann kvaÖ J)at engu varÖa, ok let sem hanu ekki vissi, J)ó hann J)at vcl sæi. Nokkrura tíma síöar talast þeir við, berserkirnir ok Stýrr, spyr hann, hversu peim getist at sínu haldi. þeir láta vel yfir, ok segja sl'r þyki hann vera höfðíngi J)eim til hæfís. Falla þá 8VO orð í peirra ræíSu, at Stýrr spyr, hvort þeir vili eigi leita sÍ5r nokkurrar staÖfestu, ok kvænast. Leiknir svarar, eigi «í; pat sér fjærri. Stýrr spyr, hvar honum renni hugr til. Leiknir svarar, þat muni helzt í hans valdi. Stýrr svarar, at pö her se nokkr ójöfriuÖr á, {)á f61Ii sér haun vel i geð, ofc mætti þat ennú reynast betr. Stýrr spyr ok Ilalla, hvort honum standi hugr til nokkurrar konu. Ilalli segir þat vera. Stýrr spyr: hvar? Halli segir, Vermuní5r egi þar svörum at rá§a , ok mundi {)at með hans atfylgi takast mega. Stýrr tekr engu fjærri, ok fella nú þetta tal um sinn. Litlu síöar vekr Leiknir sama mál. Stýrr raælti : tií skapsmuna ertu mjök við mitt lyndi , en J)ess skaltu gæta, at pú hefir eigi fe móti at leggja. Leiknir svarar: þó ek se maÖr félaus, þá kann vera ek geti 1) m. m. *) Eyrbyggja, 28 kap., segir : Halli. 4 K. Helðarvíga - sögu. 315 unnit {>au verk, sem {)rek er í, þer til vilja, sein aiJrir menn cru eigi í færum um, ok mc^ l>ví móti leyst mik frá fjártillagi, en vcrit pí;r jafnan hfer eptir tii liÖs me(3 Halla, brdÖurmínum; áttþú mótstöðumenn marga, ok er pér ^)ví þörf traustra manná, eu þú fá mer ból- festii uokkura. Stýrr kvaÖ {)at satt vera, því shr væri stíírt traust at J)eirra gjörfugleika, ok vildi hanu gjöra þar nokkura tiiraun á áÖr. |>ykir nú berserkjunura eigi <}vænliga áhorfast. Ura vorit ríör Stýrr út at Helgafelli til Snorra, i'inátta var þá góð J)eirra á millum, gekk Saorri á veg meÖ lionum, ok ræddust J)eir viÖ aliandagínn; «n cngi raaör vissi , hvat þeir töluÖu, eör hvaöa eyrindi Stýrr átti vi8 Snorra. Eru berscrkirnir mjök eptirleitnir um konumálin , ok einna mest Leiknir. Stýrr segir liann verÖi at sýna nokkurt þrekvirki áÖr. Leiknir læzt J)ess aibúinn, ok spyr,, hvat þat se. Stýrr mælti: liér er Iiraun lijá bðe mínum íllt yíirferöar, hefi ek opt huxat, at ek vildi láta gjöra veg par um, ok r>íja þat, en mik liefir skort mannstyrk; nú vilda ek þú gjörÖir J>at. Leiknir segir, þat þyki sér eigi raikit fyrir, ef hann njóti liðs Halla , bróður síns. Stýrr sagöi hanii mætti þat viö liann eiga. Taka lui berserkirnir at ryiS- ja hraunit at kveldi dags, ok at þeirri sýslan eru þeir , ura nóttina; vega þeir stór björg upp þar pess [)urfti, ok færa út fyri brautina , en surastaíSar koma þeir stör- ^ ura steinura í gryfjurnar, en gjöra slett yfir , sera enn raá sjá ; var þa á þeira hinn ÍEcsti berserksgángr. Ura raorguninn liöföu J)eir því lokit, ok er pat eitt liit mesta stcirvirki, er raenn viti, ok mun sá vegr æ hald- ast meí5 þeim umraerkjum, sem á eni , meÖan landit stendr. Skulu þeir nú gjöra eitt gerbi, ok liafa því lokit at dagmáium. Á raeían býr Stýrr þeim baÖ, sem Leir skulu í fara , þá þeir hafa aílokit gerðiuu ; en at raorgni skal Leiknir hafa brullaup. BaÖit var svo 316 Ágnp Vígastýrs- ok 4K. tilbúit, at {)ar var feldr stór Iilemmr ofaii í gíílfit meb eiinim glngga á, sem vatuíuii var inn um hellt: liúsit var gratit í jörÖ , ok ^^oru dyr fvri því me« sterkum stokkum, ok liúsit allt af uýjum viÖum, ok hit rarabyggiligasta; tröppur voru fjrir húsiuu upp at gáuga. Um morguuinu, þá þeir-eru at geríSissmíÖiuui , lætr Stýrr Asdísi búa ííik sem allra bezt, eu bauuar heuui at vara berserkina viÖ , hvat hann hafi í ráÖi ; ok áðr enu Jíeir hafa lokit gerðiim, geugr hún burt frá hiis- unum á svig viö berserkina, ]jar |)eir eru at sínu starfi. Leiknir kallar til hennar, ok spyr, hvert hún skuli ; hún svarar engu. J>á kvaö Leiknir vísu þessaM Hvert hafiÖ gerÖr um gjörfa gángför liÖar háuga , Ijiígvættr af raer leyjar í línbundin för ]þína*í þvíat í vetr en vitra Tángs sá ek þik gánga hirÖidís frá húsi Iiúns skrautliga búna. Nú hafa þeir aflokit þessu starfi ; segir nú Stýrr hann hafi búit þeira baÖ, er þeir skuli í fara , hafi þeir iiú þat þrekvirki unnit, er sér vel hugníst, ok uppi rauni Teröa um alla æfi. Halli er í fyrstu eigi ráÖinn at gánga í bað , ok Spyr , ef eigi skuli fleiri gáiiga í baÖ- stofu meS þeim. Stýrr svarar, þat muni eigi hendt öð- miiii, at gánga í bað ásamt slikum afdrmöunum, sera þeir eru; en Leiknir vill gjöra þat at vilja Stýrs. Nú setjast þeir í baÖstofu, ok er hlemmriun iagðr ylir, ok borit grjót,á, dyrunum er ok lokat, ok borit grjót fýri sera ramraligast, en á tröppurnar erbreidd blaut uxahúb; baðstofan er gjörS ákafliga heit. En þá þeir hafa setit í bá^inu litlá stund, lætr Stý.rr bera sem *) Hún er svo eptirEyrb., ok svö'minnir mik visaii væri, eu hvorthin, sem í Eyrb. eptirfylgir, var þar, minnist ek eigi. 4-iíK. Heiðarvíga-sögu. 317 óMst brennlicitt ratn, ok stcypa inn um glugfi^Inii. Finna nú berserkirnir, at eigi er allt lieilt viÖ pá; hani- ast þeir nú í baiSinu , ok brjótast á hlemininn, spríngr Leiknir inui , en Ilalii keiust út; ok er hann keiur á tröppurnar, verÖr honura fótaskortr, ok feJlr áhiitSinni; en Stýrr er þar fyri meÖ reiiltla öxi, ok höggr á háls honum, svo Halli lét þar lífit. At þessu veiki unnu lætr Stýrr iciÖa heiin þjóra tvo tvíevelra, ok hÖggr þá, því þat var triia í þá daga, at ef svo væri g:jört, yrÖi ei^ af eptirmálum. Spurbist þetta yíða, ok rætldu menn misjafnt of vi'g þcssí. Skömmu siÖar gipti Stýpr dóttur s/na ^uorra got5a, ok varÖ hanu viö þœr tengdir traiiðtari móti ttviimm súntm. 5. Nó vaxa svo luctorft ok yfirgángr Stýrs, at flestum stóö mikill títti af; þótt haun vægi menn, ba'tti hann engu, ok flestir urÖu svo at láta vera scm haiin Tihli, því engi fckkst rettr yfir honumj stóöu ok raargir ri'kir menn at lionura, viuír ok inágar, svo fáir þorÖu at veita honum nokkurar tilgjör^ir. Maír liet Einarr^; á hann taldiStýrr nokkurarsakir, ok lct d<$ra- endr dæma ser stórar febætr. þessí maðr átti Akr- eyjar á Breiðafirði, sló Stýrr á þær eigu sinni, cn engi mælti á raóti; flúbi maÖrinn af búi síiiu, ok duld- ist um sumarit hi'ugat ok þángat í Brciðafjaríiarcyjiim. um vetriun fór hann út á Mýrar, ok skaut J>órliaili á Jörfa skjóli yfir hann , ok annar bóntU þar nálægt á JárngeríarstöÖum*, Jiéidu þeir liann til skiptis ura vetrinn; en um vorit eptir vildi hann flytja sik siií3r til BorgarfjarÖar, ok liafÖi einn c6r tvo húskarla meö ser ok fácina klyfjalicsta. Stýrr héldt spuruura fyri þessu, ok rciÖ heiman vi8 nokkura raenn, ok varÖ vís, hvar liann heiti verit um uóttina; reiÖ hann eptir liouuin upp frá bæjum, ok sií á einuni litlura hálsi til manna undan scr; en þá þeir urÖu varir viÖ eptirreiÖ- *) in. m. *) m. m. 318 -^g^Jp Vígastýrs- ok 5-6 K. ina, foru peir af almenníngs vegi; en af því þeir fdru meÖ klyfjahesta, cn hinir rii5n lausu, ok ört á eptir, har brátt saraan raeð þeim ; let maíSrinn húskarlana undanfara ok meinti Stýrr mundi heldr eptir þeira rí^a; enStýrrpekktihann; parvar mýrlendierþeir hittust, sto eigi var§ greiíSri^it. Stýrr spyr, hvat valdi þessu fyritæki hans, at flytja sik úr bygÖum , eðr því hann hafi fyri ser dulizt. Hinn svarar, at flestum sh kunnugr ofsi hans ok yfirgángr, ok hafi hann skilit margan viS líf, sem hann hafi lagt minni þykkju á. Stýrr segir haun heri sök á baki shr mcð þessu fyritæki , ok hafi hann nógar sakir til at drepa hann, ok þess eyrindis sh hann kominn. Ma<5rinn hleypr af hestinum, ok vill taka til fóta, ok renna undan; en þat varS torsókt, því mýrift var blaut, ok ffell hann í henni, enda vorii hinir fléiri, er eptirsóktu J verör þat skilna^r þeirra, at Stýrr vegr hann þar, disjar, ok lýsir víginu síðan. pá kvað Stýrr vísu, í hverri hann segist nú hafa vegit'83 menn, gem hann hefði eigi febótum bætt, ok svo varð ura þetta víg. y4f pórhaUa. 6. Nú telr Stýrr fullar sakir á þábáíSa, |>órhalla ok Iiinn,, er haldit hafa áÖrgreindan mann; áttu margir hlut þar at til friöstillíngar, veríSr hinn bónd- inn fyri fjár útlátum ; en af því Stýrr þótti J)órhalli hafa átt her meiri hlut í, þá krefr hann af honura meiri bóta; gjörist sá sami á máli þeirra , at |)órhalli skal standa honum fyri kosti , þá Stýrr vill hjá hon- um gista, hvort sem hann fer frá eÖr til, eðr hvat raarga menn sera hann meÖ sí;r hefir ; heitir þórhalli þessu, því honum leizt þúngt at etja kappi^viS Stýr. Líða nú nokkr misseri, at svo stendr, eu Stýrr þóttíst hafa þeira íveitt, at hann let þá lífi halda. ') atf vísu, eör 36, þó minnir mik, at liit fyrra steeíJi i sögiinui. 7K. Heidarvíga-sögu. 319 7. þat bar til uýlundu eitt haust, at mií5r Iieim- tist af fjölhim enn vant var, {)ó vandliga vaeri leitat; kcndu nienn pcssar illar fjárheimtur útileguþjófum, nema ef einhverir væri í bygÖ , er þessu ylíi , en þat varð þó eigi uppvíst. Stýrr var Jiar mestr sveitarhöfíS- íngi, ok setti þau lög meÖ fremstu bœndum, at hverr maíSr skyldi eitt au^kenni brúka á f6 gínu, ok sýna nágrönnum sínura. Sumarit eptir ber svo við eitt sinn, at von er Stýrs tii Jörfa; þar var einn alinn hrútr, sfem á sumrum gekk í töðum ok túnum , ómark— aÖr, {)ví hann var alitíi^ heima viÖ bæ, ok gekk eigi mei> öSru ffe; hann var glettinn viÖ vinnukonur, ok spiiti opt mjólk þeirra , lögðu þær til hann væri slát- raír, at fagna Stýr raeíS, því hann var vel feitr ; þat J)«>tti hcndi næst, ok á [)at fellst húsfreyja, sem J)or- gerfer^ het; var nii svo gjört. Stýrr kemr, ok gistir þar um nótt, er honum gjörÖr góör beini, sem vant var. At morgni, áðr Stýrr vill burt, gánga peir til dag^erÖar; er nú slátrit af hrútnum borit fram, ok fylgdi þar höfuðit raeð. Ok þá þeir sitja at borÖura , tekr einn Stýrs raauna höfuÖit upp, ok segir þetta s^ geisifeitr sauðr. Stýrr lítr til, ok skoðar höfuÖit ok mælir: petta er furðu mikit höfuÖ, eÖr .sýinst öíSrum sera mér, at ekkert er autkenni á eynim; þeir segja svo vera. Stýrr mælti: veiztu eigi, |>órhalli! at vér sveit- arhöf€iínffj*r höfum í lög sett, at hverr maÖr haíi eitt raark á fí; sínu, en þctta er ómerktr sauÖr. þórhalli kveÖst [)at vel vita, en segir, at sauSr þessi hafi gengit heima í töðum, síi5an hann var lamb , ok hafi menn því eigi hirét at marka hann. Stýrr mælti, at samt heföi honum borit at gýna hann nágrönnura s/uura, 8V0 þeir beri vitni herum. j>órhalli segir, at hvorki þeira ne öÖrum síi })at dult, því sauiSrinn hafi hclgat sik hans eign , þar hanu hafi heima viÖ bæinu gengit fyrir ») m. m. 320 Ág-rip Vígastýrs- ok 7K. allra angum;óátalit. Stýrr segir, at þat hæfi [>ó eigi bændum , at kasta orÖum sveitarhöfÖíngja undir fætr sÍ5r svo gálausliga, ok hafi hann optsinnis eigi látit minni sakir óhegndar. J)orgerí5r kemr at í ][)essu, ok segir, at {>at sít (íjöfnuÖr stór, at Stýrr kenni bónda gínum fjófnað, ok launi þanninn göíSan greiða, gem menn hans hafi margopt illa |)egit; verÖr hún óÖa- málug mjök. En Stýrr svarar fáu, en safnar reiÖi, ok segir, hann muni eigi h'ða bændum lagabrot drefst , ok »vo kunni her at verða. Skiljast |)eír siðan, ok líkar hvorutveggjum allilla. Nú huxar fjórhalli um þetta mrál, ok i^ykir f)iings at von, þar sem Stýrr, er; mágar ok frændr hans voru í Borgarfirí^i, fer hann siíðr um haustit seint, ok spyr ^á ráÖa, Kleppjárn, Illuga svarta, ok fjorsteire Gíslason, mág sinn. J)eir ráða honum til at færa sik burt úr héraðinu, ok sæta cigi lengr álögum StýrSy því eigi megi vita, nenia hann bíði líffjón af lians vöidum, ok bjóöa honum þángat suðr til sín,: svo hanii 8« ohultai-i fyri Stýr, ok skuli hann fiytja sik at vori. peíiB. boð {)ekkist fxSrhalIi, ok J'ykir allgott ráð; fer heim til sín vestr, ok lætr eigi á þessu bera, ok h'ðr »ú svo af vetrinn. Vorit var kaldt ok vindasamt, ok víÖa harðt milii fólks, var {>ví ílll til hesta, ok komn grös seint upp. Lætr |>órhalli ekkert á s-fnu áformi brydda, ok bíÖr fram til alþíngis, þartil Stýrr er riðinn heiman, ok vill þá flytja allt sitt suðr; en Stýrr fær þó njósnir hííTura. Nú spýr Jxirhalli, at Stýrr er heimari farinn; ok herum eptir tvo daga^ tekr hann sik upp, ©k flytr nú fyrst búsgögn si'n, liefii* hann meðferðis níu klyfjaða hesta ok einn Iniskarl með , sem Ingjaldr hét, ætlar hann í næstu ferð at flytja sik alfarit nieð konu ok börnum-. Stýrr hefir fengit giun af fyriræt- km f>6rhalla, snýr af vegi sínum , ok sezt í veg fyrir *) m. in. ^ 'JilK-V ' >S^>Heiðarvíga-sögu. 321 liann sunnan í hei^arbrekkunnm, J)ar hann veit at leiíS. |>ór]ialla liggr um; Stýrr reiÖ viÖ íimta mann. Nú líerar þórlialli meÖ húskarli sinum vestan af^fjallinu ofau í brekkurnar; húskarlinn var betr skygn enn \>ór~ halli, ok segist sjá J)ar menn í einni brekku, ok segist ugga, hvort allt muni trútt , ok mætti vel ske at hér vœri Stýrr. J>órhalli segist vera fyri pví óhræddF. |>á peir koma nokkrii nær, segist Ingjaldr þekkja at þetta er Stýrr, ok muni Kann nú hafa eitthvat íUt i sinni , þar hann hagi svo fer^tim sínuni , ok segir þat sh bezta ráð, at peir sniii aptr, ])\í þó þeir heföi hesta lúnari, þá megi enu vei takast at ríÖa undan peim vestr af fjallinu, ok pá verði þeim nóg til mniina styrks. Jiórhalli vili J)at eigi^v^ic segist aldrei skuli svo hræddr, at Iiann renni undaii mönnum , þó íleiri seu , ok bindi svo meÖ hræöslu sakir at sjálfum ser, viti hajin eigi heldr , at ' hajin hafi gjört þær sakir við Stýr, at fess se verbar, at hann leiti eptir bana 8inum. Ingjaldr vill samt til baka ríÖa, því hann hafi skjótari hest, ok afla s^r raánna, ef þeirrakunni atþurfa, sem ser sýnist, ok viÖskipti þcirra yrði eigi svo skjót. |>(}rhalli segir hann megi því ráöa, því ef Stýrr liafi víg í hug, muni hann eptir ser sækja heldr enn hon- um. Ríör nú Ingjaldr til baka þat JiraÖasta hann getr, en J>órhalli^rekr áfram hestana sína leiÖ, ok lætr sera hann verbi eigi þeirra varr. }>egar þeir sjá ]>órhalla, skunda þeir á hesta sína ok ríða í veg fyrir hann; mætast þeir Stýrr, ok heilsar |>órhalli homim Vingjarn- liga. Stýrr spyr, hvat valdi þcssum tiltektura hans, at ser lítist hann viii flytja sik úr heraÖinu. f>ór- halli segist því sjálfr ráÖa, {jó hann leiti sör betri bólfestu, en kveðst eigi kunna skil á , [)ví hann mæti Stýr hér. Stýrr segistsvo hafa tilætlat , at þeir fynd- ist her, ok at þat yríSi fundr þeirra liinn seinasti.' Ísleudínga, sögtir 1 bindi, '^-*^ 322 Agrip >^íga8týrs-:ok 7-8 K. ]>órham seglst eigi vita sik Iiafa [)at til saka gjört, at Jianii þurH at baiina sér leið síua, ok eigi væuti hann iþess, at haun siti eptir lífi sínu. Stýrr mælti, at sivo miuutist hann seiuasta viðtals á Jövfa, at eigi þyldi hauu honura lagabrot eÖr uokkra skaprauu viÖ sik, ok ■^h uú eigi auuars kostr enu verja sik. þórlialli segist eigi flýja mundu. Sækja uú m'enn Stýrs at honum í ,4kafa , en Stýrr gefr sik cigi at ; yerst bórhaili vask- iliga ok veitir þeim mörg sár, eu verí^r ákafliga raóör, .\)vi ihaÖrinn var við aldr; geugr svo j^kJ^ra. stund, :4t þeir sækja, en vinna hann {>ö eigi, ok verÖð ajiir móÖir ; þá kalia þeír at Stýr, at hann korai^ ok.siti eigi hjá, en seli sik í hæfttu; hleypr uú Stýrr at, ok'skiptast J)eir eigi mörgum Iiöggnm , áÖr Stýrr höggr meS öxi aptan í höfuÖ jjórhalla, ok fellir haun {ml- ; ríör þabau burt sem skjótast, en iætr reka alia hestana heim at Hrauni, ok fer leiÖ sína til þíngs , ok gjörir ekki orð á þessu. Frettist þetta uokkru síÖar um sumarit í Borgaríjörð, ok þótti viuum ok mágum |>órhaila sér ttærri höggvit, ok fara stór orÖ frá þeim um haustit. En þá Stýrr heyrir þat, kvað Iiaun vísu, í hverri inni- haldit varorðtoekit: eigi verér þat allt at regni, ét rökkr í lopti , ok svo mundi fara um hótanir Borgfirðinga. .8. I þaun tíraa gjörðust þau góð tíðiiidf á laudi 'hér, at foru trúa vax uiðrlögð, en rettir siÖir upp- tekuir , letu þá raargir ríkir bæudr byggja kyrkju á i>æ síimm ; þeirra einn var Stýrr, ok lét hauu kyrkju reisa at Hrauui. Sú var trúa á tímum þeim, at sá, er kyrkju let gjöra, ætti ráð á svo mörgum hiönnum at kjósa til himnaríkis, sem raargir gætu staðit innan kyrkju haus^. ])órlialli let tvö börn eptir sik, het annat 'Gestr, eu annat Aslau^, þau v^ru bæði úug, þá faÖir þeirra var veginn , varö því eigi af eptirmálum ; ok ») Sbr. Eyrb. kap. 49. - . 8 1^, > "Á Heiðarviga - sögu. 323 li'ía nú sro tímar fram. Gestr var smár vexti ok seinþroska, ok [)ótti þvi mönnum lítíl þreks von at homira. Koin nú sá bóndi at Jörfa, sem þorleikr Uet, ok lielt hann samt nppi gistíngu viö Stýr, óx [)ar Gestr upp meÖhonum. Eptir nokkur misseri ber svo viÖ, j^tbændr tveir í BorgarfirÖi (fyrir) sunnan Hvítá, veríji^ jnissáttir af hestagaungu, het annar Ilaldórr, er bjó á Ferjubakka, hinn het ílöskuldr^, ^r bjó á næsta bæ. Hestar Ilaldórs gengu opt í liögnra Ilöskuldar, ok eitt íiinn, er peir höfðu gjört |)ar nokkurn usla, varí) Ilöskuldr afarrciðr, ok hljóp heim á bæ Ilaldórs, ok illyrÖtist \\t hann, var viö sjálft búit {)eir mundu þcrjast^ en Höskuldr drepa hestana, því {)eir gcngi ser til óhelgi^, Stýrr var mikiU vinr Haldórs ; hann skaut J)essn múlí uiidir hans gjörð , ok J)ví samþyktist hinn. Sendir Haldórrboð vostr Stýr, vin sínum, um haustit, at semja J)essa deilu þeirra á millum. Stýrr segist koma vilja, en verÖa þó at bíða {^ess, at vatnave*tii: mínki, ok ísa leggi ; fer hann nú at heiman um vetrnætr, fylgir honum fjorsteinn, son hans, sem {)á vár fullorðinn at aldri» ok nokkrir menn fleiri; gistir hann á Jörfa, sem hanrt var f jrri vanr , {já hann fer suðr um ; tekr |>orleikr vel við honum, ok yfir bprðura raaplti hann til Stýrs : {)at virðist raönnum þú hafir fyri litlar sakir vegit {jórhalla, stóð hann {^er jafnan fyri kosti, ok vissu aJiir, at sú sök, er pú feldir á hann , var áf einfeldni hans, en engri tilverknan ; nú eru he* börn hans úng ok munaðarlaus eptir , væri pví höfðíngskapr at hugga j^au í nokkru. Stýrr segist vilja sjá sveininn ; er hann nú lei^dr fyri Stýr, okjízt honum sveinninn smár í au":nm seri ok óvænligr til hefnda. Stýrr mælti; eigi hefi ek bætt víg raín hi'ugattil dags, ok verðr {)at mi hit fyrsta sinn sem ek J^at gjÖri; í sumar sögðu griðkonur mínar þar vera hrútiamb eitt, grátt at lit, *) m. m. ' 21" 324 ' Agrip'Vígastýrs- ok 8-9 K. ullarríat, er eigi vildi þrífast; iiú sýnist mer ^át rHt ákomit, at sTeinn |)essi hafi lambit í föbnrgjöldin, en eigi raun hann , frekara af mfer fá. fjorleikr mðelti: J)ctta er hvorki góÖmannliga ne höfÖíngliga raælt, ok hefÖa ek annara orÖa vænt af J)ér, er sveininnm h'til huggnn 1 þessum svörum. Stýrr biðr hann at þegja, ok segir honum muni hendtast at skipta ser eigi meÍT at {)essn , muni svo hljóta at standa sem hann mælt hefir. J)orleiki J^ykir ráÖligast at fella pessa ræðu. llíðr mi Stýrr þaöan súÖr á ieið, en er von hann muni f ar gista, J)á hann fer hcimleiðis. Kemr Stýrr á Ferju- bakka til Haldórs , vinar sínsj ok semr meÖ {»eim, Höskuldi hestadeiluna bótalausi; lætr Höskuldr svó staiidá; en Haldórr gefr Stýr at skilnafei góÖan hest gráan, er þeir Höskuldr höfSu mest um deilt, oK skiljast þeir raeð vínáttu ; fer Stýrr leiÖ sína vestr. Af vigi Stýrs. 9, Gestr sitr nú hugsi um sitt mál, var hann lítill at vexti ok frár á fæti, geyradi hann fjár fóstra síns ; dag pann, er von var Stýrs at sunnan^, sat hann at fe ok skepti öxi sínaj varð {)á sá atburÖr, at blóÖdropar nokkrir fcllu á skaptit; haun kvaÖ pá vísu^ kerar heira síðan, ok hittir systur sína viti, ok segir frá ; hún segir ser J)yki líkast, at einhvörjum tröindura gegni, ok vildi hún þat kærai niðr í makligura. staÖ ; hann kvað énn vísu. J)á |)au erii þetta at raæla, ber þar menn at garði, eru J)at Stýrr ok fylgdarmenn hans, höfíSu |)eir vöknat í Hítará*, en Stýrr hafði skúaÖ-, an hest, ok var J>ví eigi votr; frost var ura daginn, var þeim beinj gjörÖr, dregnar af þeim brækr ok skó- klæöi, ok kyndr eldr npp; Stýrr sat við eldínn. }>ar hafÖi verit höfÖ soÖníng daginn sama, ok stóÖu liitu- katlar utar á gólfinu, sera soÖ vár í; Aslaug, systir Gests, rekr J)ar í brækrnar, ok ber útá vegg ; eldahúsit *) m. in. 9 K. , Heiðarvíga-sögu. p25 var svo la^at, at IiandraÖar voru- iniian veggja , svo gánga luátti á niilli þeirra ok vegsjanua á buki raönn- ura ; tvær dyr voru á Iiúsinu, lágu aÖrar dyr út, ok voru þat laundyr. Förunautar Stýrs segja, at sparaÖr sfe eldiviíSrinn ; hleypr Gestr út, ok sópar saman {jví eldi- viÖar sorpi, er hann finnr, ber inn fullt fáng sitt, ok kastar öllu á eldinn, ok jafnskjótt öðru fángi, iýstr þá upp raiklura reyk í húsin ; hleypr Gestr {)á í hand- raðana kríng á bak til við Stýr, ok hÖggr raeÖ öxi af i>llu afli í höfuð honura , bakviÖ eyrat hægra megin, svo í heila stóÖ, ok raíelti: þar launaÖa ek [íer larabit gráa! hleypr út laundyrnar, ok skellir í lás ; en Stýrr hnígr fram á eldinn; f>orsteinu Iileypr undir hann,' ok þá hann s&r, at hann er höggvinn til bana ok ör- endr, hleypr haun út ok þeir allir ásarat eptir Gesti. Gestr rennr undau allt at Ilítará, áin var rend, ok rann í streing á milli; en raeÖ [ívíGestr var frár, þá stÖkkr hann yfir ána. Förunautar Stýrs komast sumir á raiÖja ieið, ok suúa heira aptr, þykir þeim íllt at etja berura fótum viÖ kiakann ; en |)orsteiun renur allt at ánni, stendr Gestr öÖrumegin, ok varnar honum yfir at komast; ser |>orsteiun at fjandmaör siun stendr hiuumegin, ok vofir yfir höfÖi serj er þar voguu til at ráða, hitt er ok at hætta at hlaupa á ána, ok snýr vi§ |)at aptr. En bóndi læsti Stýr í hi'isi, þartil Suorri kæmi, ok sæi sár haus, eptir því sera lög sögÖu, ok fengu þeir hann eigi; voru þá send boÖ Snorra sem skjótast; hann kora, nefndi votta at sárura Stýrs, ok bjó ura líkit; fer síÖan þaÖau, ok kemr at kveldi til bónda þess, er Snorri het, ok J)jó í Ilrossholti,* sagbist hafa meÖ lík at fara ok beiddist greiða; lionura var veittr hann eplir faungum; líkit liafÖi drcgizt nokkut ofaní Ilaffjarðará , ok vöknat til höfuösins, var \>\i, kyndtr eldr upp at þurka þat. Snorri baÖ fólk at liafa kyrt um sik um nóttina. Bóndi átti dætr tvdgr, het 326 Ágrip Vígastýrs- ok ^K. önilurGuíSnðr, húii vársextán, en hirt fjórtán vetra; \)Sér hvíldn báöar í einni rekkju. |>á fólk var allt í svefni, ök góör tíitoi »f nóttu, tók þeirra eldri svo mjök at dróast , at hún brauzt á hæl ok hnakka ; hln spyr hvat veldr; hún segir, at hún haíi heyrt roikit sagt af Víga-Stýr, en aldrei sH hanu, meöan hann var á lífi, nú sé s^r á engu raeiri fýsn, enn at sjá hann. Hin svarar, hún skuli eigi mæla soddan heimsku, at vilja sjá hann nú dauÖan, er mörgum stóÖ mikitl óiÚ af í lífinui ok hiðr hana hætta þessu tali. Litlu si'öar vekr hún sama mál, ok tekr nú meir íit ókyrrast enn fyrri, segist aldrei fá betra færi at sjá hann enu niij hin ýngri vili hamla sera fyrr, en sú eidri ræÖrmeir; fara nú báÖar á fætr, ræðr sú eldri ferÖinni, en lún fer eptir. Stýrr var rifaÖr í húð, en líkit liaföi dreg- izt ofaní ána ura daginn, ok var J)ví sprett frá höfÖ- inu; eldrinn var útbrunninn ok giæ^r eptir, var Ijóst Iiit efra ura húsit, en dymt hit neÖra. J>ær gánga hljóÖliga inní eldaliúsit, ok stilla nú liægt þángat sera Stýrr liggr, ok skygnast nú sera bezt at Iionura, ok var sú eldri nærgauugulari j sýnist þeim þá Stýrr risa viö í liúöinni, ok kveÖavísu^. SnorrivarÖ varr við, at einhverr var á fdtiiná, kippir fljótliga skdm á fætr ser, ok gongr i'it til eldaln'issins, at forvitnast nm, hvat þær hafist at; en þegar liún heyrir vísuna, bregðr henni svo vi$, at hiín æpir hástöfum, ok ItJeypr í fáng Snorraj koraa menn á fætr ok Iiaida henni, er hiín þá svo ær, at íjórir hafa fullt í fángi með hana; linnti hún aldrei af ópi ok urabrotum alla uóttina, Jjartit undir dag, þá ^^ þat var stiríít kveSin ok £éÖi draugalig dróttkveðin vísa, alls ólik þessari, sem menn haf^ lun hönd : horfinn er fiigr farfi, o. s. frv., en þó var sama iheining fyx'St i henni, ok var þa.r nefndr litr, en eigi farfi; nefndi |)ar í blæ- juheim eör [jvilíkt, ok eigi byíSr hann henni þari at kyssa sik, líeldr segir, at hún muni innanskams byggja meíí sér í möldbiUiheimi, eír |>viUkt, pk |)atvar seinast i henni. 9Í0K. tíeiðary^a^yégúy ^' ' 3:^7 rfeyr hún. Siiórri segir vií5 bónda, at nú se verp láunabr greiíiinu enn hann víldi, ok kveðr pat eigi' Si'na skuld, þó shr hafl ei^i hlýdt verit. lióndi svarar' at liann hafi enga skttld í, þdtt svo illa hafi tiltekizt',^ heldr seu {)at ósköp dóttur sinnar. Snorri býst burt' hit hra^asta, ok fer áleiÖis raeí3 líkit, tekr þá at gjöra mikla snjódríí'u á raóti þeim meÖ frosfi ; ok þá á dag-' inn Ii5r, tékr líkit at fara illa á Iiestinum, ok snúast öfugt, gjörist þat á svo {)úngt, at peir koma því eigi lengrá enn at eyíihúsum nokknim é melholti einu, Ok þar bera þeir grjót at J»ví ok dysja; fara þar eptir leið sína, ok er eigi annars getit enn |)at gcngi greiöt. Ura vorit ]þá upp leysir snjó, fer Snorri eptir líkinu, ok er [>á allt tíðindalaust í peitri ferí ; er þat jarðat at kyrkjunni undir Hratíni , er Stýrr hafÖi sjálfr gera látit; en nokkrum tímum þar eptir, {)á kyrkjan brann, voru bein hans upptekin ok flutt át Helgaífelli. 10. Nú frettist víöa víg Stýrs, ok þykir mörgum mikils um verðt, at GeStr, svo úngr maðr, er aldrei hafði fyrr víg vcgit, skyldi hafa vogat soddan stórræði við slíkan ofsamann , er Stýrr var í lífinu., ok mörg- um stóð ógn af, ok þótti þetta mjök hafa farit at mála- vöxtum. Nú er þat at segja frá Gesti , at peir J>or- steinn skilja far við ána, rennr Gestr suðr á Ici8 til Borgarfjarðar, ok kemr at Mel; sá hétHáldórr, er þar bjó, en koua hans var fóðursystir Gests. Haldórr spyr, Jví sv^ viki tií5 ferðum hans. Gestr greinir allt af vígi Stýrs, ok biðr hann liÖsinnis. Haldórr bregðst stórliga reiðr viö, ok skipar houum at dragast burt frá sínum augum hit skjíításta, ok eigi sc honum at vænta liðs hjá scr, er svo mikit óhappaverk hafi unn- it, at drcpa Stýr, slíkan höfðíngja; en kona hans lcggr beztu orð til við bónda sinn. Gesír verSr fár' við, ok meinar hann muni þenkja sem hanji talar^en {)at var pó reyndar eigi ; er Gesti fengínn hestr á laun. 328 Ágrip Vígastýrs- ok 10 K. 6k iiú þykir honum b^trast hagjp sinn, at liann er kominn á liestbakj ríÖr nú þatSan á leiÖ til Borgar- fjarðar slíkt er hann raá, ok lieíir eigi marga nátt- staéi, áðr haiin kemr suÖr yfir ána ; kerar hann síÖ um kveld at bæ Ilaldórs, ok drepr á dyrj þar kom hús- karl xit; Gestr þiðr hann at kalia þórdísi, konu Hal- ddrs, á tal viÖ sik, hún var systrúíiga Gests j hiin gengr út,; ok ke;nuir eigi Gcst í fyrstuj /Gestr .gegir:- hen^i, hvat hann á um at vera , ok í hvaða vandræÖ- um liann se staddr; hún segir honum skuli til reiðu, sín hjálp, en hún sh uggandi, hversu bóndi sinn verðií við, J)ví hann hafi verit vinr Stýrs, en vili pó freista hvers hún fái viö hann orkat ; lætr Gest vera í útibúri um ncSttina, svo enginn veit af, nema húu Ok húskarl- iun. f>órdís stendr snemma upp um raorguninn áÖr enu Haldórr , lætr hiin aliblítt at honum ; hann mælir, at eittlivat muni undir pessu blíblæti búa, ok rauni hi'in vilja biðja sik einhvers; hún segir, at svo er, ok ef hann láti pessa bón eptir ser, vili hún í öllu geð- þægja honura sera hún getr ; segir , at frændi sinn Gestr se þar kominn, ok leiti hans liðsemdar, ok segir hann liafi vegit Stýr í hefnd eptir föður sinn. Haldórr verÖr óÖamála, ok segir, at ef hann fái fest hendr á Gesti, skuii hann eigi lífs frá ser koraast, er slíkt ódáðaveik Iiafi gjört, at drepa vin sinn ok raesta höfÖ- íngjá. |>ar mátti gánga í kríngum innanveggja allt húsit, ok hengu tjöld fyri sænginni; Gestr steudr á bak viÖ tjaldit at liöfði honura, ok heyrir alla [)eirra viðræðu, ok kveðr þá vísu, peirrar raeiqíngíar, at hanií væri biiinn til at leika við haun sera Stýr, ok rjóða báðar kiðr hans í blóði; hestr hans stóð söðlaðr úti fyrir, hleypr hann strax á bak, ok ríðr at Gilsbakka til Illuga svarta*, heiisar Iionum, ok *) Um forfeör Illuga svarta getr Landnáma i Ista parts 12 kap. (þar er hann 4ði frá landnámsmanni), en eptir 2, 1 kap. 10 K. Heiðarvíga - sögu. 329 segir hrerr maí5r hann sc. Illugi spyr, hvat títt sé í ferÖura haus. Gestr kvaÖ vísu. |>á spurði Ilhigi hanu, hversu mikiuu áverka haun hefÖi veitt Stýr; t>á kvab Gesír^: Varat ura sár en sáran sák Víga-Stýr hníga böudum jþarf at binda beit hjálraastóö pveita ; þegar* í brúuar beinum bágluuds Goía mági undasæg í augu allrauöan sák falla. Biðr hann Illuga ásjár; lekr liann því eigi fjærri, eii telr, at sér sh svo mikil fjölskylda á hendi, at hann treystist varla at halda hann meÖ slíkum mauníjölda, sem shr sýnist viöþurfa, ok biÖr hann fyrst a!t fara til Bæjar ok finua f>orsteln Gíslason. Fer nú Géstr- |>a(5an ok til Jjorstcius, kemr |jar á áliönum degi ok drepr á dyr; húskarl eiun kemr til dyra; þann biÖr Gestr at kalla Jjorstein út. }>orsteinn kemr út , ok spyr Gest ^t heiti ok tíÖiudum. Gestr kvaÖ vi'su [>ess iunihalds, at haun hafi vegit Stýr', ok biðr Gestr hanu uú ásjár. Jjorsteiun kveðr sér stóran vanda á er; hann sá 35i ; d^ttur lians nefnir 2, 4 kap., en son hans, Her- inund, Kristindóniss. i 11 kap., hértim lOÖÖ; einninn getr Banda- mannas. um Hermund ok hans andlát, en þar er hann liokkut gamall til at vera samtiöa Gesti forkelssyni ; hka Laxd. 78 kap. um hans afsprengi; um lUuga svarta gctr Eyrb. 17 kap. fyrst 982, svo einn ok hinn sami mun |)essi Illugi vera, en kannske (óvist) hvort sami, sem Vatnsdæla telr vera kom- inn af Grími landnámsmanni. ») Eptir Eddu Sira Magnúsar Olafssonar, ok sá hálfa eptir- komandi. *) e&a þá er. -') |)etta er helmingr af vísu, sem Gestr kvaö pá , eör viíJ einhvem annaim vina sinua i Borgar- firöi, þá hann var at segja frá vigi Stýrs: Gestr hefír geitis rastar galdrs miíjúngi skjaldar dundi djúpra benja dögg röskligast höggvit. 330 ■^gríp Vígastýr?- ok lOÍé'. pessu, par svó raargir ok raiklir epiirrtiæleiulr seu," dlc íllt eitt jnuni hann hljóta af slíkum óhappamanni , ok er heldr enn eigi styggorSr. Gestr "kveÖr ti'su, ok ienil aÖra; |>orsteinn segir ser sé enginu {)okki á vísum hans. Gestr kvaí5 enn ; J>orsteinn biðr hann hætta því, ok segir hann skuli [)ó vera hjá^sér náttlángt; iim morguninn sendir hann Gest til Réykja, ok biÖr Kleppjárn^ at taka viö honum ; Kleppjárh telr þor- steini pat skyldard, ,ok hafi hann aldrei heitit at taka vib nokkrum vandræðamöníium af honum. Verðr Gestr þar þá nótt, fer þaðan til J>orsteins aptr, ok tekr hann þá vel viÖ honumj var hann ýmist raeð Illuga, Kleppjárni eðr Jjorsteini, Um vetrinn, þó lengst- um raeð |>orsteini, ok höfðu {»eir örugga'n. vara á ser alian pann vetr; var hjá ^orsteini sjaldan færra enn sextígi karla um vetrinn. LíÖr ni'i at vordögum. Maðr hét Teitr, at illu einu Itendr, ok var kallaðr Fjalla-Teitr, pví hann lá á' fjöllum úti, ok lifði fví líkara, semhannværi illdýrí, ennhannværi raaðr. Kleppjárn var þar sveitarhöfðíngi ; hafin hafði nýbrejtni þá, at hann gjörði mannsofnuð at ná Teiti, ok hafði hann í böndum**, visst enginn hvar til J)át skyldi, J)ví hann hafði áðr aldrei látit hafa hendr á honum, þótt hann væri þrátt umbeÖinn. Ni'i er at segja frá Snorra : haiín býr raálit á hendr Borgfirðíngum , en þeir hafa búit til liðs fyri fram, ef hann kæmi. Fcr Snorri heiman raeð flokk lúanna, en gjörir áðr orÖ vinum sínum, at koma til liðs við sik, ok J)á þeir eni samankomnir, ríÖa peir alíti* suðr í Borgarfjörð ; Borgfirðíngar höfðu njó^n af ferðum hans, ok hafa liðsafnað fyrir öllum vöðum út til sjáfar , at vérja [)eim ána. Snorri kemr at ánni *) hvort })essi er sami ok Landn. nefnir i Ista parts 13 kap. tvila ek, nema hania hafí orðit æöigamall. lOjK. Helðarvíga-sögu. 331 vestaii frara vií5 Haiigseiida, hefirhannShuudrub manna*, en BorgfirÖiugar 12 huudruÖ*. Gestr kvaÖ vísu um morg- uuiuu, áör hann fer heiraan'. Snorri ríÖr at áuui, ok biÖr þá selja -frara vegaudan. ^eir svara, at nú hafi f eir 8V0 viöbiiizt, at honura muni eigi kostr, at draga Gest úr greipura shr. Með Suorra eru taldir upp hvenr lielztir voru ofrkappsraenn , er mest áfýstu at berjast, svo ok af BorgfirÖ/ngura , at við sjáift lá, at J)eir raundu berjast yfir ura ána; áttu pá margir grfíSir meun lilut í, at eigi skyldi svo mikill raauufjöidi ber- jast ; riÖu hvorutveggi fram í ána. En Snorri reiÖ fram í eina ejri, sera í var miðri áuui, ok kvaÖ þat lög, at tala þar raáli sínu, sejn raaír kæraist' lengst at hættulau«u, ok stefndi Gesti ura v/g Stýrs'^j hrjóta þá margar vi'sur úr flokki BorgfirÖínga til Snorra , eiuna raest fráGesti^. Snorri kveÖst eigi vifja gegua hákyrð- ura lians, ok sé eigi at uudra, þó liaun taii djarft úr flokki; suýr haun frá við svo búit, ok fer vestr Iei§ síua. í Nú lí6r at alj)/ugi. Stýriraaðr einn var f^ennél vetr / ReybarfirÖi í AustfjöríSura , nafp hans var Helgi*-^! ætlaði hann til Noregs ura sumarit; sá var góÖr vin Klcppjárus ; Jjeir Borgfirðíugar taka pau ráÖ, at seuda Iiouura Gest til utauferðar. |>á voru höfðingjaskipti orðin 1 Noregi, ok Eiríkr jarl Hákouarson koraiun í stað Olafs iVyggvasonar ; í hans hirÖ var þorsteinn, sou Síðuhalls^, hann var vinr Kleppjárns. Kleppjárn ^) 4 huridruö segir Eyrb. 56 kap. , þar var í feríí meö honum Vermundr hinn mjófi, bróðir Stýrs, hann bjó ^á i VatnsfirÖi, þar var ok Stein|)órr af Eyri, o. s. frv. ; Eyrb. telr |>ar upp mestu virðxngamenn , sem voru meíS Snorra ok Borgfirðingum. *) meir enn 5 hundrud segir Eyrb., ok er þat trúligra enn liinu mannfjöldinn. ^) ef eigi tvær. •*) ÍJessi . sömu mál ónytti f>orsteiuu Gislason fyri Snorra goÖa um sumarit á alþingi, segir Eyrb. 56 kap. ') voru tvær at visu teiknaSar i sög- unni , ok í einni þeirra kallar hann Snorra blauðan, ok sá ra uöskeggjaði goði hafi riöit vestan raeö hött siðan. ^) m. *m. "^) m. m. 332 Agrip Vígastýrs- ok 10 K. sciidir honum oríS sín at taka viÖ Gesti, ok lætr þar meÖ fylgja Iiríiig tii menja, ef Iiaiin vili eigi trúa orö- um Gests; leggr Jjorsteinn ok Kleppjárn honiim fé til farníngar, en pxírdís var eigi ör þrifráÖa, gefr hún hoiuim gullhríng ok {jrjár raerkr silfrs; skal Fjalia-Teitr fylgja honum austr, {)ví hon- um voru allar leiöirkunnar; fara þeir austr í|jöll ura alþíngistíma fyrir ofan allar sveitir , verÖr því engi raaÖr þeírra varr. Kemr Gestr |>á til Ilelga stýrimaiuis, ok tjáir honum sitt eyrindi ok orÖ Kleppjárns; tekr hann viÖ honum vel, ok á Teitr mecS at fara > hýör Ilelgi Gesti mestan varnað á, at láta nokkurn af skipverjum sínum verða varan við , hverr maör haun sé , því þar seu nokkrir vinir Stýrs á skipinu; lofar Gestr fögru um þat, ok svo gengr nokkra daga; en þat efndist {jó eigi betr enn svo, at eiun dag, er Gestr sat á búlka, kvað hann vísu^ hvaraf skilja mátti , at hann var veg- audi Stýrs; eii þá skipsmenn vissu {>at, hlupu þeir upp, ok ætluðu at honum, svo Helgi varð at gefa þeim ffe til at leggja ekki til hans íllt; var síðan allt kyrt í ferðum peirra; leggja þeir í haf , ok gefr vel byri, ok koma til Noregs. Jarliun var þá staddr í Jjrándheimi', ok |)orsteinn þar raeÖ honu^; lætr Helgi Gest aldrei viÖ sik skilja, fer hit snarasta á fund {>orsteins, ok færir honum Gest með orðum Kleppjárns; jþorsteinn tekr því seinliga, fyrr enn hann sér jarÖteiknirnar, segist þó eigi voga, at láta hanu þar lengi vera, vegna viua Stýrs. Skilst nú Helgi við Gest, ok afsalar scr, en Teitr fer mcð Helga, ok er hann úr sögunni. Gcstr er uiu, vetrinn með þorst'eini; én uni vorit sendir f)or-''x steinu hann til éinnrar ríkrar ekkju, er bjó uorör í FjörÖum, at menn yrðu hans siÖr varir. Eigi hreif- ir Snorri þessu máli á alpíngi. Nú vita meuu ') 111. iu. 10 tö; >'Heiðarvíga^sÖgu;A , 333 ííglöggt, hTftt or Gesti cr orðit fyrst í bráí5, var ]^ví eigi samsumars iitanfarit. l)m vétrinn kerar þtt iipp, at Géstr muni af landi farinn, cylíst sá rónir svo mjök, at meml hafa þat fyri satt. {>orsteini Stýrssyni pykir sér skyldast at gjöra hcfndina; 'fcí*' hiann *m sníiriarit' til Noregs , ok licfiír vcl fe meb ser, ok ffjörir sér menn vinholla meÖ pví nm vctrinn ; fær hann \)á nppspurt', at Gestr cr me^ ekkjunni ; xim vorit fcr Iiann norÖr pángat, ok eru peir saman seytján á skipi ; svo Tar tilfarit, at GkkJ- jan bjó at fjaríSárbotni. E i n u d a g , e r G e s t r v a r róinn á s æ at togf iski,'koma þeir forstcinn seint 'wmkveld í fjörÖ þann, er ckkjan bjó í,< ok voru alls ókunnir leiÖinni, róa þcir skipinu" á sker, svo hvolfir undir peim,, en komast {xS aliir á kjöl. Gestr var vi5 ánn^nn raann á bát , ok sér þctta , róá |>ari at , ^enf menninnir eru á floti , spyr Gestr, ef þeir vifi björg hafa; þeirjáta því fegnir. Gestr segist [)ví ráða viija, hvat marga eÖr hverja hann taki í hvert siun á bat sinn at flytja til iands; tekr Gestr eigi fleiri enn tvo ura sinn, ok ætlar svo til, at J>orstein tekr. hauii seinast, sítr hann 1 öðrum stafni, en Gestr í öðrum, ok hafði yfir sér loÖkápu; þékkir pá: hvorr annann. porstcinn mæltj^, at nii hafi J)eir svo fundizt, at hann hcfÖi kosit at öÖruvís hcfÖi atborit. Gestr mælti: í öndveréu þekta ek þik, ok því vilda ek ráÖa, kvat mörgum yÖar ek bjargaÖi í hvcrt sinn ; vona ck þú munir cigi launa mcr pví Iifgjöfina at sækja cptir lííi raínu. Geta þcir uú eigi framkomit hcfndinni ura kveldit, ok purfa greiÖa éptir penna hrakníng; veitit; ckkjan {)cim hann, ok -^ril {)ar allir ásamt [)á nótt; en þá hún vcit {)cirra cyrindi, átclr hún pá stórum, at peir leiti eptir lífi manns síns fyri litlar sakir, ok ^) in. m. *) m. m. 334 Ágrip Vígastýrs- ok 10 K. launi þanninn illu gott ; vogar J)ó eigi a^ láta Gest vera jþar um nóttinar ol<^ 'S^ii'^ii' hann eínum ríkum bónda, sem Eiríicr hí;t, uppá Raumaríki, hersir at nafnbót- um*; þángat fer Gestr. En þeir þorsteinn ok hans felagar standa upp um morguninn ok leita Gests, en linna hvergi ; segír ekkjan , at eigi muni þeira auÖit at hittíi hahn þat sinn. Fara þeir viÖ svo búit heim aptr, .ok þykir Jferð sín oréin allframkvæmdarlítil. ^okkrúm tíma sí^ar frettir þorsteinn hvar Gcstr er ni^rkominn, fer nú þángat, ok kemr þar einn morgun snemmindis ; bar- þá svo viÖ, at Gestr var genginn til tatns at þvo sér, stó§ sinn hvorumegínn. Gesti br4 eigi vara fyri |)orsteiní; en þorsteinn höggr meS Öxí, sem hann huldí undir. skikkju sinni,, til Gests, ok stefuir i hann raiðjan, íiár höggit útaf síÖunni, skeindist Gestr lítit, ok var þat svöðusár. Bóndi vill þegar taka })orstein, ok láta drepa ; Gestr biír hann gjörí þat eigi, segir, at J)orsteinn þykist eiga liefnda at leitaí ©k mun mhr þetta fyrir engu standa álengd- ar; ok fyri bænir Gests verör þat, at f)orsteinn er laus látinn, ok þykir honum nú þessi feré hálfu ófrægi- ligri enn hin fyrri, verÖr þó svo búnu at upa, ok fer heim. Gestr ser, at hann getr eigi viðhaldizt í Noregi fyrir iimsátrura þorsteins, ok fer at vorí komanda sut^r í MiklagarÖ, ok gengr þar á mála með Væringjum, ætlar sik þar heldr dhultarí ver^a. J)or- steini kemr njósh af þessu, ok fer sama sumar út til MiklagarÖs. En þat er siÖrVæríngjaok NorÖ- raanna, at veria at leikum á daga, ok gángast at fáng- brögíum ; })orsteinn gefr sik í flokk þeirra ; en Gestr þekkir hann nú eigi, bregÖr ok eigi vara fyrir honuin; gengr f)orsteinn til fángs viÖ hann, ok í því bregðr hann saxi undan skikkju sinni, ok mundar til ^) m. m. . • > vlt.pfu-ÖjR á GeSjii, eu sv9 tókfí, tjl,, at á ö^íluia. kopi, .Qk _\:at It^t ógei^væuligt 84?;; sðnn^et hfer ^at . fori)ky^éna J iiteigi niá óf eígura bella, ok skeind- ist Gestr J/^t. . ^/^íeriugjar hJaupa upp þegar, ok er ; eigi auiiprs kostr-i euu |Jorsteiuu sc |jar strax drepiuu, -því /þ%t yo^W lög hjá I>eÍ4n, eí' auilar veitti öÖrum bana tihæÖi, þá {»eir vAru at leikfáugi , skjldi sá fyrigjöra h'íiuu. Gestr feilir bæu at VKríngjura, olc gefr Jieira Ji^lft iife sitt |)or»teini tíl lausnar, segíí þeira aHaii raá;la\öxt, ok biÖr |)orsteini griÖaj eiga þar ok nokkrir raeuu, hlut at , at houura sé líf gefit, ok gjörbu þat þeir nieuB, er tÆÖu máli |Jor- JH^etjjrs at vtlj a !^est8íj,í!^rj vissu ættarfertS |>Orsteius. Nú er porsteinn laus gefiuu, biÖr Gestr hauu .iCú at láta af at silja um líf (sitt) optar, þar lij^nn tilegi. FJá , at hou'Ura verÖr eigi auÖit at koraa s^.raf dögura , ok fari þat rajök at raálavöxtura , því faanu hafi eigi sakalaust vegit Stýr; þorsteiuu heitir því, iCn liiÖr Gest aldrei at vitja á Norbrlönd aptr^ ok því 'heitir Gestr, ok eftídi. iBr nú f>orsteínn /)rÖinn felaua eptir allt þetta, ok gefr Gestr honura fe til ferð- ar, ;:ok skiJjast nii sáttir. Fer fjorsteiun nú til •jNoregs lapfE^ «(ks^eí' þar næsta i^etr eptir; fei: um suraarit til' Islands , ok þykir frændura hans ferÖiu næsta gæfulítil orÖit hafa; eu Gestr kemr aldrei á NorÖrlöud síÖau, þótti þar dúgaudi dreugr, er ha|ia var, ok er eigi getit livort uokkut raanua sé fpá lio«- um komit*. jjorsteinn sezt at bíii undir Ilrauni eptir föbur sinu, ok bjó þar alla æfi upp þaÖan. Nú eru þrír vetr liÖnir, síÖau Jjorsteinn ífór utan í föðurhefiid- irnar, ok eru þeir Gestr úr söguuni. Nú þykir Suorra halla máli at sér, þar þorstei^n bar eigi aubuu til at konia frara hefnbunura, huxar nú ') sýnist þá Gestr at hafa ve4íí 1 heTfðnira undir Basilío ok Koustantiiió. 32Í6 '^Ágrip Vígastýrs- ok 10-11 K. 'ttití^, Íivörsu haim skuli meíS hægasta móti ok minstri niamíliættu vinna á Borgfirbíngura , frændum Gests, ér honum höfí5u undanskotit ; taka peir nú til at verða nokkru óvarari um sik enn á^r, síÖan svo rajök frá- h'ðr falli S.týrs. Svo hafÖi tilborit, at þrjú skip höfÖu komit af hafi um sumarit suSr á Eyrum, var eitt feirra lekt ok öhlúngis dfærandi á sjó; pat seldu kaupmenn J)orsteini Gísiasyni , ok þessa varÖ Snorri vís ; þá kaupstefna er sem óÖust, sendir hann frá Sælíngá- dalstúngu tvo menn á Eyrar suÖr, at njósna um heima- reru J)orsteins ok Borgfirííínga ; annar þeirra var Kol- skeggr* á Lambastfií5um*, ók biÖr þá gjöra sem mínnst 'vart við sik eí5r sitt eyrindi, ní; leggja þar íllt til nokk- urs manns, en taka sem grandgæflligast eptir öllii pviV sera þeir heyra talat at þessum mönnum Iiitandi. j)eir gjöra svö, eru þar tvær næ^tr^ ok gjöra lítil kaup, rífea hít skjótasta heira vestr at Sælíngsdalstúngu, ok segja Shorra, at ^orsteinn Gíslason hafi keypt hit ófæra skipit, ok ætli at draga þat í sundr á raiÖvikudag, eii sveitarnienn skuli flyíja viÖinn heira á raánadagínn iiæsta þareptir, innan þriggja vikna, ok se þorsteinn eigi margmennr heiraa um þessa daga. Snorri sendir orð vinum sínum ok mágUra út í Eyrarsveit', at þeir skulu hittast þann dag, ersex vikur eru tii vetrar^ en Snorri sendir at tvíraánuéi sura- ars, ok skuli þeir hittast í Lækjarskógi í Dölura*. 11. Snorri tekr dagverÖ at raiíjura raorgni , ok standa hestar þeirra söÖIaíSir ; hann átti þrjá sonu, het einn Haldórr, annar GuÖlaugr, var hann þeirra elztr, ^) m. m. ^) ellegar þat hefir verit Lambi, eör (einhverr) Lambason úr Laxárdai; J>ví J)ó Lambi væri hálfbróiíir Olafs pá, ]>ú var hann 1006 með at drepa Bolla , ok hérunibil 1018 at hefna hans á Helga HarÖbeinssyni, La;id. 53 ok 59 kap. , ok getr Jsat pví staöizt aldrsins v'egna; nema þat hafí verit Eyj- ólfr, sonr Snorra, er bjó á LambastöÖum á Mýrum. ^) sem })ar eru á nafn nefndir, eigi færri enn 4, ok eigi fleiri eun 6. ^) m. m. ' . 11 K. Helðarvíga - sögu. 337 ok |>órí5r sá ýngsti, raf hann þá 9 ?etra, ok ikal hanii með fara. GiiMaugr var jafnan heiina, ok let Snorri hann sjálfrá^an hvat liann starfa vildi, var hann eigi heldr mikit laginn til vinnu ; Iiann var sií5- prúÖr ok bænrækinn, ok helt vel trú s?ína, átti ok ekki íllt við fólk, var hanii því eigi lyndislíkr hinum bræÖr- um sínum, en þeir voru glensmiklir, ok köstuðn fyri þetta spotti at horium. Snorri gengr til kyrkju , er hann hafÖi jþar gjöra látit, skein \)Á sóI úr austri; ok er hann gengr inn, mætir hann Gublaugi , ætlar hann þá út at gánga , ok he&: á bænum verit eptir venju sinni. Snorri mælir , hvort hann viTi eigi fara með sér at hefna móÖurföÖur síns. Gu^laugr svarar, at hann ætli svo muni vel mannat, at eigi þurfi síns liÖa viS, ok hafi hann eigi skipt ser af vígaferlum híngat- til, megi faðir sinn ráÖa því, en helzt vifi hann {)« heima sitja. Snorri mælti: ek Iiefi eigi kallat at {>«r um verk þín híngattil , ok skaltu peini sjdlfr rá^a upp frá jþessu , ok er mer vel uni gefit {)ú hvergi farir, ok itekir þína siíSu. Svo hefir Snorri frásagt, at hanii hafi aldrei slíka manns ásjónu set, sem GuÖlaugs, son- ar síns, er hann raætti honum í kyrkjunni, hali hann þá verit rauc5r sem blóíS at sjá í andliti, ok hafi síjr svo sem nokkr ógn af staÖit. GuÖIaugr fór nokkrum vetrum s/Öar til Englands , gaf faÖir hans lionum íb með ^ét, gekk hann þar í múnkaklaustr, færíSi sið- ugan lifnaíS , ok pótti hinn bezti klerkr allt til dauíJa- dags. Snorri ríÖr nú heiman ok fjigdarmenn hans^, hittust hann ok hinir þar í Dölum,"^sem ráíS var fyri- gjört, ríöa síÖan allir saman suÖr Bröttubrekku , var þetta á laugardegi; hallar þá mjök at kvöldi er þeir konia subr af fjallinu, ríða þeir þá fyrir ofan bæi; ») EyrK segir i 56 kap. þeir liafi alls verit 20 ok telr npp 4 þá hektu, þó er ólikligt þeir hafi svo margir verit í þessari fluguferÖ. Islendínga sögnr, 1 bindi. '^^ 338 Agrip Vígastýrs- ok 11 K. ])d mælti Siiorri: eigi pjkkir mer at, þó luikæmi þoka; ríÖa si'Öan suðr Ilvítársíðu, þá rar þoka yfir hér^ aðinu, ok viiitlr af hafi, ok úrvið, láta peir uú taka niÖr hesta sina, ok ægja, ríba þarcptir nokkra stund; tekr þá til at ehla aptr, ok heiÖa upp þokuna, ok sá tíéindi ytir héraðit. Eigi var fleira manna heinia á bæ |)orsteins , enn synir hans , piltr einn, ok kona sú, er erabættir fe. J>areptir ríða þeir yfir ána; ok þá þeir komu svo nærri , at sjá mætti gripi við bæ })orsteins , spyr SuorH , hvort þeir sjái fleiri enn þrjá hesta ^nt heilníi viS túnit, svo sem sfer sýuist; þcir segjast eigi flciri sjá. ^á mælti Snorri, at eigi mundu þeir manumargir heinia vera. Ríöa nú íit bænum, ok þá er sól nýriiuuin upp, ok sjá þcir slíið- ina eptir ser^ er þeir gjört höfðu um nóttiua yfir ána. |>eir Snorri stiga af hestum sinum á bak viÖ hiisiu, segir lianii eiuum, er með Iionum- var', haiin skuli fara uppá skáiaveggiuuhægramcgiu, því þar heflr haun spurt at þorsteinn liggr uudir, ok segir hoimm at reita þckj- iina, ok slíta grásit seiut, ok taka fast ok jafut í, líka sem hestr biti ; maðriiiu gjörir svo. J)0rs'teiuu vakiiar, ok kallar til smalapiltsius, ok segir hann muni ofskamt hafa 'rekit hestaua frá í gærkvöldi , ok skuli hanu fara at reka þá; hanu auzar at eiiis ok sofuar aptr. Ena hcyrir þorstciuu at eitthvat nagar þekjuua, kallar aptr til piltsius , eu haun sófuar aptr ; fer þá jjorsteiuu i fætr út at forvituast um þetta, ok er í Iiubrókum ciu- nm; ok þá haun kcmr út lír dyrunum, litast hauu um, ok verbr viÖ ekkert varr, ok vill ini skygnastvíðar 'at í kn'ugum hiisin ,^ í því bíli hlaupa þeir Suoni at hoii-/ um , er þar ekki at sökum spurt , ok engu orði kemr Iiann fyri áik ; leggja þcir at hoimm fjórir í eiuii, Itenir eitt lagit í kviðiun, ok fellr hauu strax^, draga ; ') minnir niik sú heti Mrðr. =) Eyrb. kap. 5)5 setr vig ÞorsteiriV uni haustit 1008 kenir þat af þvi til, at hún hleypr yfir hefnda eptirsðkn forsteins viö Gest ok þavi árin. 11 K. Heiðarvíga - sögu. 339 þeir haiin nú upp at Teggnum, ok bíða þar liti hlj<íí51iga; lengist þorvaríSi' at faÖir hans kemr eigi inn, ok gengr lU, kemr hann engri vörn fyri sik, ok fer á sömu leiíS*. Annar son ^orsteins var ok heima , het liann Sveinn^ ok var níu vetra gamali ; lengist honum föÖur síns inn í bæinn, ok heyrir eittlivat liark úti, veit ok eigi hvat um er, kemr hann út í dyrnar, ok er hon- um svefn í augura. Snorri mælti viÖ son sinn f>ó r ð k a u s a "* : s e r k ö 1 1 r i n n m ú s i n a ? ún g r skal at lingumi vega. fxHÖr' fóstri haus raæiti: Jjat skal aldrei ske , at svo i'mgr sveinn se vegiun, ok skulura við undir eins falla báÖir. Snorri segir hann skuli ráí5a, þö shr sé grunr, at sá sveinn muni ein- hversstaÖar höggva í ætt sína. Bera þeir nú líkin sam- an í eina kös þar i tiininu, skiijast viö svo búit, ok hraða ser í burtu, var {)etta á lítilii stundu gjört; lýsa víginu á næsta bæ; ríÖa nú upp meÖ ánni, ok jfir í Ilvitársífeu ok upp frá bæjum, stíga þar af liest- um sínum ok taka atfáng, ok leggjast uiÖr, ok livila sik ok hesta sína. Fylgdarmcnn Snorra telja þetta óvitrlegt, at leggjast niðr í grashögiira skamt frá bæj- um ; en Suorri segir eigi muni tilsaka ; liggja þeir þar fram yfir miÖdegi, ok finna smalamann einn ; Snorri biðr hann bera kve&ju Borgfiröíngum frá Snorra goðá, ok segja þeir hafi nú gjört sergreiÖara fyrir enn næst; ríÖa síÖan vestr fjöll, ok hvorr heim til sín, ok þykkir förin vel hafa geugit. , , Nii er at segja hvat gjörist á bæ fjorsteins : kona hans kerar heira úr seli sama drottinsdags raorgun, lítilli stundu eptir ])at þeir Snorri eru burtriÖnir, ok ^) mik minnir hann héti svo; 'Eyrb. nefnir Gunnar son {•orsteins , ok mun ^at réttara, ') 'man ek eigi at |>eir vægi ^ar fleiri , menn. ^) m. m. *) í'órtJr kausi er hér látinu vera nógu úngr, ])vi eptir Eyrb. kap. 55 sendi Snqrri faíir hans hann lit til Fró»ár 1001, at setja dyradóm yfir aptr- gaimgunurii. ^) mun hafa verit tórírköttr, sbr. Laxd. kap. 63. 22 340 Agrip Vígastýrs- ok 11 K. aetlar at færa peim feí5giim hrcinar skirtur; trær dæt- iir liennar lingar eru meÖ henni; ríða þær nú at tún- garíSinum, ok stíga par af baki, ok biÖr hún þær at bíöa sín þar. Hiin gengr heim at bæmim ok sér J)ar vegs umraerki; ok þá hún heíir litit á hverir liggja vegnir, gengr hún burt, okstígr strax á hest, ok getr eigi um fyrir þeim hvat hún hafi heima set. |)ær spyrja, hvat valdi hún kömi svo skjótt aptr. Hún kveÖr eyr- indit eigi hafa krafit Jengri tafar ; ríÖr nú s^m skjót- ast til næsta bæjar, sera heitir Kelda^, ok hittir {)ar klerk einn, frænda sinn, sem Eldjarn^ híit, ok segir honum tíÖindin ; bregÖr hann viö strax , ok tekr mcnii með ser at sjá h'kin, sendir boð á næstu bæi, ok flýgr nii J)egar þessi viðburÖr um BorgarfjörÖ, ok er at vörmu spori farit at leita Snorra, ok peysast v«str um HvítársíÖu, þann veg er h'kast þótti hann riÖit liefÖi; ok hafa þeir eigi af honum. Fell þeim nú allilla, at Snorri gekk svo úr greipura J)eim, ok þáenn fremr, er J)eir fríittu hann hefÖi lcgit par í búfjárhögum uni daginn, ok viröist peim nii Snorri helzt til slægr orÖ- it hafa ; settu ][)eir pá í lög sín , at hverr maÖr skyldi vera skyldr at leita strax um landeign sína at veg- anda, ef víg væri vakit innan héra^s. LíÖr ni'i vetrinii eptirkomandi ok fram at alþíngi, ok búa {)eir eptir- málin BorgfirÖíngar, ok oru eigi þeir aldauiSa, er fylgdu at þeira málum. Eru nú þessi mál uppi höfÖ á alþíngi , ok heldr Snorri svari vegna manna sinha, ok er hann Ijúfr at svara febótura; gengr sá dómr á málit, at víg Stýrs ok ])orstcins-skuIi íallast í faí5ma, ensynirjjorsteinsbættir þrem hundruÖum silfrs', ok helt Snorri uppi fcbótura fyri menn sína ; skulu fjórir {^eirra''^ fara af landi burt, ok vera fyrir utaii prjá vetr ; greiÖir Snorri bætrnar á sama þíngi , en ' ^) minnir mik heldr enn Klúka eír Lækr. '^) m. m, 3) m. m. "*) m. m. 11-12K. Helðarvíga - sögii. 341 liiuir íara samsnmars utan, er til vorn ilæmdír. Lvkt- ar nú [lannin þessum málum at sinni. Af Heitarvigtim'^. 12. GuDnuNDR Iiet maÖr, hann bjó í Asbjarnarnesi á Vatnsnesi; GuÖmundr Iiafói verit hinn mesti garpr ok röskvasti drengr , en var kominn í elli {)á {jessi sai^a gjörbist; hann átti [irjá sonu: Ilallr Iiet sá elzti, BarÖi^ annaf, {)riÖi Steingrímr. Ilailr var i kaup- lerÖum jafnan , spakr at viti , ok hinn bezti drengr; svo bar við [)á hér var komit sögunni , at liann var - staddr í Noregi , sem optar , næsta suraar eptir fáH Jíorsteins. I Björgvin'' voru fyri þeir IIárekssj'nir> ok spyrja þar tii Kolskeggs , sera fyrr er getit at. f}Igdi Snorra at drápi Jiorsteins ; [)á Ilárekssynir urðu haus varir í bæhum , leituíSu [)eir hans , at þeir gæti hefnt á honum fyri víg |>orsteins ; hann var ok* mágr Snorra. Kolskeggr leitar undan; en þeir ná fjárhluta hans , en honura eigi; ]>etta var um vorit, er haun nú felaus ok fary^urfi, falar alstaðar far, en fær hvergí, híttir Ilall , ok biðr iibs, kvariar um hrakning sinu ok bágendi ; Hallr gefr honum skip |sitt ok nokkurn kaupeyri, svo hann kemst undan, ok fer til Eng- lauds^. Ilallr leitar sí?r nií "fars til Islauds , ok fær hvergi, ferhann lit til {)rándheijns, ok finnr [lar maun, er fjorgils het, þeir höfðu átt félag saman fyrri, eu ^) ^at sem nú cr cptír úgripsins cr fyrri partr Ilei&arviga- sögu. Girömundr var Sölmundarson , sá Sölmundr vay Eylífs- son , ok bjó i Ásbjarnarnesi fjrir Son sinn GuiSmund; hans dóttir var furiÖr gyða, systir GuÖmunÖar ; hana átti f orsteinu íiiginiundarson á Hofi i Vatnsd^l; 'þeirra son Ingólfr fagri ; hans dóttir Jórunn, er átti .^sgeirr æiíikollr á Asgeirsá, fat^ir Kálfs ok Hrefnu, er Kjartan.Olafsson átti, sbr. Vatnd. ok Landn. 3 p. 4, 6 kap. ^Laxd. kap. 31 segir, at GuíSmundr eignaöist iJuritíi, dóttur Olafs pá;, þeirra synir : HaUr, Barði, Steinn ok Sleingrimr, en dætr Oluf ok GuÖrún ; f'uríðr var skapstór ok skörúngr mikill, sein i J>essari sögu má, siðar sjá. *) hann er kaliabr Vígabax-í)i Landn. 3, 6, ok eiiw 1 Vatusdæla sögu. 3) m. m. ■*) m, m, '> m. ui. 342' ' Agrip Vígastýrs- ok 12 K höfðu þá skilit; Ilalli- biÖr hann fars; hinn tekr þv£ trcgllga; Ilallr iiiælti, at hann vænti bezt til hans hjíílpar, því {)eir heföu raælt þat fyrrura, ^á [)cir voru í felagi saman, at hverugir skyldi hcndr viÖ öÖrura begja, cf auuar þyrfti hin« li^s í nauÖsyn. - }>orgiIs lætr þa tilleiöast at hann fái farit, J)ó eigi raeð öÖrura kosti ean hann kaupi skipit hálft af s^r, ok þetta gjörir Ilallr. líárekssyjiir spyija, at Hallr hefir , undanskotit Kolskcggi, ok sh skipráÖinn hjá þorgiisi, sjá J)eir at þeir hafa raist roannsins, ok snúast at Ilalli. Ver^a þeir Hallr siÖbúnir; svo skjótt sera byr rann á, leggja þeir út nndir ey þá í Jjrándheirai, er Fólskn lieitir, ok liggja þar nokkurar nætr fyri byr. Bóndi cinu" lítill bjó í eyjunni, hann var vitlftiU ok vcsalmehni, liann átti {)ar all^óöan skóg ; skipverjar þeirra J>orgiIs fóru þángat , ok lijuggu ser efaiviÖ ; en bónda líkaði illa, ok knurraÖi uín. |>eir Hárekssyair fá njósn af, at þeir Ilallr liggja undir eyjunai, taka síir nú lítijui ^át, ok róa þáagat átta saraan frá skipi sHiu uni nótt upp at eynni annarsvegar, tala viö bónda, ok spyrja, luersu spakir kaupraeaa Scu, eðr livort síýri- - maðr se á skipi jafaaa; liaan segir þeira alft af lctta, at Jícir shn óspakir , ok ~"gjöri scr raiklar skeradir á skógi síaum, en Hallr banni þeira, því st; si;r bczt til haii8 þokkat. peir láta scra þcir'egi leyndarraál viÖ Hall at tala, slá til kaups við bónda , ok gefa holiura hálfa niörk silfrs, ef liaaa geti korait Halli á sian fund, 'svo cigi seu aðrir viÖstaddir. Bóada gruaar, at hcr muui prcttir uadirbúa, en þykkir þó fagrt fe, tekr við, ok iofarJ)essu; ferþarcptir til Halls, okhrósargóð- 'mennsku (hans), er liaaa banai atspillaskógi síaum, vili hann nú launa honura með því, at gefa iionum l^f til at höggva sera hoaura líkar, þar beztr er skógrinn, ok skiili hana koaia racð ^ér. Ilallr gegair þessu fá- liga í fyrstuuui , leiðist þó til viÖ fagrraæli bónda, ok 12-13 K. Heiö'arvíga - sögu. 313 fjlgist raeb lionura í rjdÖr eitt þar beztr var skógr- imi; eigi höfðu þcir {jar leiigi staÖit, áðr bóudi geugr frá Ilalli, skilr Iiaun {)ar eiuau eptir , ok Ia;zt uokkut hafa eyriudi, Eu þá bóudi er burtu, liiaupa þeir Ilá- rekssyuir ailir samau úr lauusátriuu at IlalJa, ok vega þar strax at houum, svo par skipti eugum ,orðum , ok eugri viiru kemr haun fyri sik, vega {ícir Iiauu [>ar, h>ya hræ hans, ok róa pareptir í skyudíugu burt. Skipverjum Halls þykir seiuka aptrkvomu hans, spyrja bóuda, hvar hanu haft skiiizt við hanu ; eu bóndí lætr sem hauu hafi gengit frá s^ér í skóginum; trúa feir houum iila, taka hauu ok kúga tii sagna, svo hann verðr at láta l»it sanua uppi ; vísar haun [íeim hvar hauu gekk seiuast fráhonum , fiuua [^eir Ilall [jar dauð- au ok dysja hanu , cu festa bóuda þar jafuskjótt up.p. Ilfírekssýnir pykkjast nú nokkru hafa á vcg komit ura hefudiruar, fara semskjótastsuðr með INoregok allt tii Daumerkr ok at áliÖuu sura'ri brjóta þeir skip sitt í spán viÖ JótlaUds síðu, svo eugiuu afkomst. 13. jjorgils ser at torsókt muni at leita vegaud- anua, tekr fjárhlut Halls'allan ok hirÖir, ok lætr í haf [>á byr gefr; fá þeir um sumarit mótviðri stór, ok eiga harða ok lánga útivist j um vetrnætr taka [leir höfn í Austfjörðum í Vopuafirði , ok vistar [lorgils háseta síua [)ar í kríugum sikum vetriun, ok leggr ríkt undir við [)á at leyna dauÖa Halls ; hann var niaðr spakr ok hægferðugr; um suraarit fer hanu til [)íugs, ok hefr raeð ser fe Ilalls , hafði [)á euginn spurt pessi tíöindl. Guðmuudr faðir Ilalls var á {)íngi. [)egar líðr at Inn^- lokum gengr [)orgils einn dag til lögbergis , ok hefr [)ar upp alla sögu um víg Ilalls , eu hásetar hans sauna raeð houum, hefr hauu [)ar fe hans, ok vill af- henda. j)essi fregn fær Guðmundi svo mikils harms, at hann gengr þegar til búðar sinuar ok legg^st, en Barði er fyri svörura ; spyr hanu [)orgils , [)ví hann 344 Agrlp Vígastýrs- ok 13 K. hafi leynt þessu svo lengí. |>orgils kvað ser sýuast |>etta mál til nógra vandræ^a horfa, þó eigi hcfÖi liann þcss fyrr gelit, þar slílcir menn ættu hlut at', þarmeíS hefÖi hann viljat bíÖa, þartil bærist sönn afspurn ura þessi tíðindi af öÖrum mönnum. BarÖi kvaö hann gjört hafa vitrh'ga: ok hefr þxi haft vel ok drengi- liga úr pessum málum, býðr honum at ciga ffe Hails , sera hann nteÖferÖis hafi ; en J>orgil8 neitar pverliga, ok vill ekkert af hafa, segir, at svó kunni falla, at þeir þurfi sjálfir fjár síns um þat |ietta mál sh til lykta; Baríi vill hann haldi þá hálfu, ok þat verÖr af. pé, Guðmundr kemr heim af þíngi, spyr |>uríðr, kona hans, livat tíiSinda sé af píngi; hann and- æpti mæöiliga, ok kvað vísu ura fráfall sonar peirra ; hún anzar meÖ annari ; leggst [)essi harmr svo uijök á GuÖmund, at hann lifir eigi lengr enn mánuÖ. Um haust- it ber SYO viÖ einhvérju sinni, at BarÖi sezt í sæti þat, sera Ilallr var vanr í at sitja, pá hann var heima, ok sat hann þá þeirra bræÖra efstr; raóí)ir hanskemr inn, ok {>á hún ser þat, rekr hún honum gjidan kinu- hest, ok skipar honum atskreit3ast burt úr sætinu sem bráÖast, ok vera eigi svo djarfan at setjast í sæti Halls , meÖan hans sí; óhefnt ; Barði segir svo skuli \era. Um haustit fretta menn nú allstaðar at 'þcssi tíÖindi ura víg Ilalls , einnin uni fráfall Ilárekssona, þykkir nú mörgum vandast við {)at málit. J>orgiIs seldi skipit hásctum sínum, ok l&tti kaupferðura, tók sér bú í Borgarfirbi , ok sættu Gíslúngar nokkut úfa V i Ö h o n u ra , hef r hann {»at til tals viÖ {)á , ok k v e Ö r |)eireigisik einskis at kuuna; verÖr at því lítit raark at svo stöddu. Nú el- þar til raáls at taka, at Barði hugsar ura eptirmælit. jx^rarinn^ hí:t maör, «pakr at viti ok fram- ' ) Haiis foreldri sjá í Landn. 3,5; systir hans , f>órdisi forvaklsdóttur, diti Haldóri son Snorra goöa, ok er því eigi í'urða, þótt Snorri liafi veitt Jieiui Viödælum at Heiöarviguu- í:3 K. Heiðarvíga - sögu. 345 sýnii, er hjó á Lækjaináti í Vfóidal, hann var fútítri Barí5a. Nt'i líðr frara at alþíngi sumarit eptir. Um leiÖ BarÖi ríÖr á þíng, íinnr hann þórarinn, fóstra sinn, at máli, ok spyr liann nú hversu reisa skuli raáJit. p6r- arinn raælti : {)í?r eigiÖ ura mikinn vanda at raæla, ok ])mí her þolinraæöis við, p v í a t j a f u a n e r u ra a r g i r at frændsemi, ræ^r honum at bifeja Hárek bóta fyri sonu sína á næsta al|)íngi , ok pó hann fái engaf bætr, megi hann eigi Játa sér leiÖast, ef hanu vih sínura ráÖura at hlýta, ok rauni ailir petta vel viri5a. BaríSi hefr upp þessa bótabeiðslu á þíngi. Ilárekr var engi oröaraaðr, hann hafði pá brugí5it búi ok afsalat fésittbróÖur sínura Kleppjárni ; svarar hann þvi, at lianu hafl engi fjárforræíSi , ok geti pví engar bætr goldit; vísar hann því raáli til frænda sinna, ok fær BarÖi ekki frckara svar at fví sinni, ok fer viö svo biiit heim. Annat sumar leitar Barði enn .ráöa til pór- arins ; svarar hann, at á söm« leiíS skuli atfara sera hit fyrra sumarit , kveðr Iiér þurfi ^olinmæði viÖ at hafa, ok muni hit þriíSja sumarit reríSa vissara hvar ^eir skuli atgáng eiga, ef eptir hugbot^i sínu fer, en uú sííu maii^ir jafnkomnir at frændsemi. Bar&i gjörir svo, hefr upp enn þetta raál áÖr {ííngi slítr, ok talar á {)essa lund: raönnum muu kunnigt, at vér* uni, En at sá t'órarinn spakjj.LaxdælargoSi, sem Bandamanna- saga umgetr, sé sami ok þesssi, sýnist öíiganveginn geta stað jzt , hvorki vegna aldrs , J>ví hann verí5r ofgainall , ef |)essi ok sá er hiun sami, né ættar; J)ar er hann sagðr Ospaks- son, Höskuldssonar, KoUssonar, en móðir hans porgerör, dótt- ir Egils Skallagrimssonar, sem eigi kemst heim vi8 Laxdæla- sögu, {>vi Höikuldr átti aujigan Ospuk fyri son, heldr Olíif pá, ok kemst J>at þíi heim, nerna i J)ví, at Laxd. nefnir engan af sonum Olafs meS ÍJórarins nafni, ok eigi annann f^f hans vandamönnum, enn pójrarimj, son Báröar Höskuldssouar, ok kann Jjat at svo mikhi leitr at komast heim , svo pk, at hann er látinn J)ar vera samtíða Hermundi Ilhigasyni ok Gellir, nema hvat ættartalan er órétt , svo ok at hann kallast Laxdæla-goöi , ok þvi er undarligt at Bandamannasaga lætr hann vera i Víöidal eör Húuavatns|)ingi. 346 ^grip Vígastýrs- ok 13K egum ofmikil vandræÖi at vera, [>ar nú er sannspurt, at Halir bróÖir rai nn *r lífi rainnr, beidduníst vér bóta af Iláreki^ f öÖur vegandauna, her í fy'rra sumar, okvar ossengi úrslit veitt, ok mun pví flestum virÖast, at ver berura skarÖan hlut fyrir yÖr; nú ítrekum ver sömu beiðni, ef þér vitiÖ liverju nú skal lieldr svara. H á r e k s v a r e k k i V i ð k 0 $ t r , 0 k s t ó § ii o n u m c 11 i , en hverr binna, sem á jþíngi voru, stúngu liöfÖura Iiverr at öÖrura, ok fer allt á sömu lei<5 sera fyrra sumarit ; en allr {>/ng- heimrinn lofaði liversu spakliga var at málinu farit. Gi'sli* liét maÖr, son f)orsteins^, hanií var í kaupferð- iim laiingum, ofláti mikill ok óvarr í orðum ; þetta iiaust kemr hann út, fer heim í JJorgarfjöiÖ til frænda sínna, ok frfettir af þessutBi málum. |>riéja sumar, áíSr Baröi fer á í>íng, ríÖr hann heim at La'k janróti , ok spyr |)órarinn, hversu nú skuli at fara. . Jxírarinn inælti, at m'i yrði hann enn at biöja bóta sem fjrr, skyldi hann eigi optar ráÖa Iiouui^ til þess; sagði hann nn vera þann mann kominn, sem haun liofði eptir beíSit, {>at var Gísli: spyrst mér svá frá Gi'sla, at hanii er bráöskeyttr tilmálsat taka, f rígjjarn^ ok of kapp*, segir raer svo Inigr um, at hann muni eiu- hvorju því svara , at auögengara vcrði at málinu eptir, enn verit lietir. Barði kvaÖ ser {)ykkja raikiv fyrir at biðja þá enn bóta, en kvaÖ J)at rauiidi \)ó verða vera, \>\í lians ráð mundu ser til*"bezta koma. Narfi hét maðr, frændi Gíshinga , hanu var mesti illhreisíngr ok ofstopamaðr, ramr at afli, lýginn ok (Sjafnaðarfullr at öllu; við alla menn lyndti hönum iUa, en J)ó verst viÖ frændr sína, barði hann á miinnum , ef hann fekk eigj * Hvort sem ])at liefir vei-it Gísli sá, er Grettir hýddi, ok Grettis saga iimgetr i 61 kap., ok erj>ar sagíSr sonr J'or- steins Gíslasonar, er Snorri goöi let drepa; |>ó getr svo verit kannske *) lu. m. ^) eigi varö ööruvis lesit. *) ofrkapps- madr. 13 K. HeiÖarvíga-sögu.;. 347 {)at hann vildi, ok tók af þeira, er hanu mátti , var haun í ýnjs\iin Étöt3uni um land , ok eyrí3i hvergi. þórariun bað Barða fyri kost ok mun at fá [)ann mann norÖr raeb sér , ef hann væri á píngi , ok kvaÖ til uokkurs koraa mundi. BarÖi kerar á ping, þar er Gísli ok fleiri frændr hans BorgfirÖíngar, Barði gengr til lögbergis einn dag á raiöju {)íngi, ok raælir : svo er viövaxit, at ek hcfi h^r tvisvar beÖit bóta fyri víg Ilalls, bróÖur raíns, beiddi raik J)|ar nauÖsyn til, ok var í livorttveggja sinn gefinn lítill gaurar at raáli mínu; nú sýnist iner þar nokkurrar úrgreiÖslu von, er ^ú ert, Gi'sii! svo ek jþurfi eigi lengr at velkjast í [íessura vafa, raunu ok flestir pat raæla, at vér eigi fórura raeÖ raikilli frekju at raálinu , ok er yör því skylílara góÖu at svara. Aungvir anza fyrr cnn Gísli, hann raælir, olt styÖst á spjótskapí frara : ver raunum verða nokkru at svara , al-s þú rekr þitt erindi, okJ)ú hefirbcrligaá raik kveÖit, {xíekþykk- ist nokkut þverkorainn viÖ raálit: í fyrra Bumar á Englandi var ek i þeim staÖ, er heitir at |)úfu- 8teini% þar sat efc á torgi ok hafÖi nokkru silfri at verja, lá þar hjá mer sjóÖr ei"u, sera í voru sjö raerkr silfrs, riðu þar ura torgit nokkrir óskynsamir menn, ok varS eiuum pat fyrir, at hann kyntist til viÖ mik ok stakk spjóti sínu viö sjó$ raínum, ok rendi uppá, ok reið með þat burt, liaföa ek ekki þar af, vísa ek þér þar til bróÖurgjalda, þykkir raér þat at gliku sera pctta raál , því þat silfr tel ek vera á vandar vei fi, ok raunura ver þar eigi önnur fíi tillcggja. Eiðr raælti Skeggjason: segja skal þttrsi, ef hann sitr nokkviðr viÖ eld, ok er illa ok (Svitrliga undirtekit, at svo stórir raenn seni nii egu hlut at. Gíslí svarar: hér sannast þat, sera mælt er: Výiir^ fjarri, en ver sjaldan! ok er þat þín ») e*r eitthvat keudt við steiii* ') varö eigi ötfruvisi lesit. 348 Agrip Vígastýrs- ok 13-14 K. at voii, at halda svo svari frænda* piiina, sem nú má lieyra, ok hleypr í bríxlyrÖi viÖ EiÖ. Nú raælti Eiör: eigi hyrÖuni ver at s.kattyrðast viftj |)ik. Gjöra ménn mi mikinn róm at máli Barða, ok pykkir þúngliga svarat meÖ slíku spaklæti sem ^essa er beiÖst. ' 14. Helga het ekkja úng, hún bjó vestr í Dölura*, Jiennar baÖ maðr sá er Grímr^ het, uorÖan úr Eyja- firði ; konan var í ætt viÖ Kieppjárn ; maðrinn var á alþíngi, ok var honum konan íostnuS, skyldi brulhipit standa hálfum máiiuí5i fyri vetr* ura haustit. BarÖi kom eitt sinn at búÖ Kleppjárns, ok. mæltu {)eir par málum; [)ar sá BarÖi Narfa, ok kom BarÖi sér brátt í tal viÖ hann, ok býÖr honum heim til sín, ok þat {láíii Narfi. J>á BarÖi kemr af þíngi talar hann við pórarinn, ok segir honura af málurasínum, ok sijrþykki púíigliga áhorfast. |>órarinnraælti: núer svokoraitsera ek vildi, e r ;[» a t n ú í þ r e y 1 1 , a t s v o s ý n i s t v i t r u m ' mönnura sera okkr, ok er nú óvandara enn fyrri, at sjá, hvar at skal gánga nra hefudina ; BariSi baÖ hann fyrisjá. Sá raaðr var pat suinar í þíngför meö BarÖa, sera |>órÖr het, bóndi á MárstöÖura íVatnsdal; hann átti tvo liesta alhvíta, neina á eyrunum, þar voru |)eir i^vartir, þóttu honura hestaruir slíkt raetfe, at hann vildi pá eigi raissa fyrir aSra hesta; þat hafði f>óríi orðit tilfarreks, at hestar hansbáÖir v o r u í b r o ttu. Narfi verðr eptir á Lækjaraóti, tekr ])(Srariun á raóti honum ágætavel, svo Narfa pykkir leika í lyndi. ]>órólfr het inaÖr, er bjíS á Sleggjulæk í Borg- arfirði , liann var nú mjök hnígiun á hinn efra aldr, I) teir Gísluilgár er at sjá af sögunni at hafi verit at yisn venslaöir viö IUuga svarta , ef eigi EiÖ; en IUugi átti lugibjörgu, dótturdóttui: Miðfjarðar - Skeggja, systurdóttur Ei«s, sbr. Landn. 2, 17 og 3, 1 , og Laxd. kap. 6, ok er Jivi eigi at undra ])ótt Gisla þœtti skyldug liííveizla EiÖs; en i ^essari sögu juan ek eigi at væru nokkurar ætlartöhir Gests eör Borgfirð- iiiga, ok mun þat hafa verit luulangengit i J)vi tapaöa stykk- imx (?) eius ok vaudt er i söguin. *) m. m. 3) m, m, *) ja, m. 14 K. Heiðarvíga - sögu. 349 en hafíSi rerit hinn gildasti garpr í æsku siunij konu álti hana ser, roru þau altíÖ ósamjjykk, svo sitt rildi hvort, var hún ótimálug nijök ok meíallagi vitr; hann átti vopn gó5 í hirSslum sínum, er hann haf bi cigi álíaldit síÖan hann létti vi'gaferlum. Nokkru síÖar kemr f>órarinn á tal viö Narfa, ok spyr, hvcrsu honum sj^ vingat viÖ frændr sína. Hann svarar, at h'till sé vinskapr peirra á millum. Muntu vilja slá kaupi viÖmik? segir |>órarinn: raer er sagt, at |)ór- ólfr, frændi [)inn, eigi sverð gott, okgetir f)ú sóktmcr þat, vil ek gefa ^hr stóÖhross vænj Narfi vill pat gjarnan. þórarinn selr honum í hendr stóran hiiíf, er liann skal gefa konu þórólfs til at vera meÖ scr í fylgi : er ij^er sagt at vápnin eru sigrauÖig^ segir fiórarinn, mun |)ik eigi bresta at Ijúga hvat pcr sýnist haganligast, hvarfyrir þú biðir vopnanna. Narfi baÖ hann at vera parura úhræd(|an, ok gengr fi'is at kaupinu ; hleypr síðan suðr ura heiði , ok kemr um kveld ofan í Ilvítársíðli til eius frænda síns, er bjó á Veggjum", er [)ar umnóttina, ok bit5r hann at Ijá scr vopn, ok segir at einn Austmaðr norðr í Öxnadal* liafT skorat á sik til einvígis útaf konu einni , er báðir vildu hafa, ok se stefnudagrinn at hálfsmánaðar frcsli, ok fái hann hvergi vopn, segir hann [tat líkligasta til um náttstaði sína; InnU svarar, at þetta muni allt lýgi, ok fái hann engi vopn hjá sér. Líkar Narfa [)at allilia, ok hleypr yfir til [xírólfs, sem srerðit hafÖi, ok segir honuin, hvat Iiann á um at rera, ok til náttstaða sinna, sem á fyrri bænum, var vel við honum tekit at eins; biðr hann Jjórólf at Ijá ser vopn , ok kveðr ser aldrei meiri nauðsyn á vera enn nú. þórólfr kvaS ser annat nær, enn skipta ser af, þó hann gjöri sér illindi við mcnn, ok niegi hanii sjálfr annast sín kvemia- mál , ok eigi inuni hann slcppa víb hann sverÖinu j fcr ') m. m. *) m. m. 3^0 ÁgripVígastýrs-okHeiðarvíga-sögu. 14 Ké Narfi þá til konu hans, ok tjáir henni mál sitt, ok gefr hennihnífinn; hún tekrviÖ ok þykkir þíng í vera , hleypr sera, skjótast til karls si'ns, ok er nti^sta óÖ- málng, kveðr þatskömm mikla, at vilja eigi dngananð- étötldum frændum sínum: eða Iivat skalfretkarli píniim svo gottvopn, þarstúer kominnat fótum fram? ok kve^r J)at liggja ryðgat á kistu- botni, ok rauni nú lítit gagn í vera ; hann svarar sem fyrri , at hojiuni sé eigi þat ura Narfa gefit, at hann sleppi vópnuin sínum viíJ hann, ok telr {>at mangi muni gjört hafa at klækjast á viÖ hann; fer hún {)á ok brýtr upp hirzluna, sera sverÖit lá í, ok A-elr í hendr Narfa; eu hann strýkr þegar nor^r ok fær |)órarni. þórarinn kveðr hann vel hafa rekit eyr- indit , ok biSr hann taka hrossin , ok fara norÖr fyrst ura stund at firrast fund frænda sinna. Narfa þykkir gjöfin g(S^, fer racÖ hrossin burtu, ok er hann úr sögunni. |>eir Gíslúngar^ [)rír* bræðr höfí5u einii teig viÖ Ilvítá at slá, ok gengii at ]jví verki allir samt, ok skyldi teigrinn alltíð búinn á tilteknura tíma eptir J)íng^. Sá hhitr var til nýlundu þar nor^r um heröð, Vatnsdal ok VíÖidal, at aftókust öll raannamót'* á þeira misSíerura. Skip hafí5i korait ura suraarit í Blönduós, hafði stýrimaÖr, sera Einarr* hét, þar hest í hapti ; maðr het Ilaldórr'^, lítillbóndi, er bjó í Kleifum^ viS Blöndubakka. Ilestr stýriraanns hvarf ura haustit; klagar hann þat fyrir Höskuldi goða á IlÖskuIdstöðum, hann var góðr raaðr ok réttdærar. {>ar getr ok um raann nokkurn , son ][)órdísar* spákonu at Spákonu- felli', heldrenn ura hana sjálfa^°. *) m, m. *) heldr enn fjórir, ^) bafa svo Heiíí;.rvígm gjörzt eptir f essari sögu um ■ haustit 1018. *) var svo illa máð, at eigi varíJ öðruvísi lesit. ') m. m. ^) m. m. ") m, m. *) rétt mim |jess minnst, því pessai-ar fórdísar at SpákonU- felli á Skagaströnd getr Kórmakssaga ; f'órólfr liét niaör henn-' ar; hi'in var mjög fjölkunnig; hennar getr ok í Vatnsdæhi at fjölkýngi einu. ^) m. m. >°) hér datt bptninn úr sögunni. A. 351 R E G I S T R yfir Öll manna- ok þjóða-nöfn, o. s. frv., sem finnast í þessu bindi. -*^braliam biskup, 13, 258. Adam, 31. Aðisl konúngr, 19. Adríanus páfí, 24. Agnar Ragnarss. , 251. Agni konúngr, 19. Albertus biskup, '250. Aldís Ófeigsd. , 220, 239. Alexander keisari, 24. Alexius Grikkja konúngr, 18. Álídís Gatnlad. , 130. ÁlfeiSur, 205. — (Alfgeríír) Beiskaldad, , 106, 136, 241. Álfgeirr, 144. ÁlfgerÖr J)ormóí5ard, , 241. Ámjótr, 144. Álfr í DÖlum, 8, 64, 88, 90, 100, 106, 130. — Egíski, 246. — konúngr, 121. — or Ostu, 90, 130. — af Vors, 64. Alfvarinn (Alfarinn) Valas. , 65, 70, 71. Algeir, 72. Ali (Atli), 355, s/«:, Oli. ^ — hersir, 62, .v;<í : Asi. Álof , s/« : Olöf. — árbót, 201. — fóstra Viga-Bar8a, 270, 277. — systir Viga-Barfta, 270, 277. . Alrekr , 183. — konúngr, 19. — formóðars., 154. Ámundi porgeii-ss., 109, 183. — forsteinss. , 189, 197. Án Arnars. , 197, 198. — bogsveigir, 107, 133. — Ávaldss. , 84. Án i Hrauni, 75. — (Örn) i Kyrkjufelli, 75. — - rammi, 194. — rauífeldr, 107- 108. — Þóriss., 178. — I^orsteinss. , 192, Ani, 60- Ari, 225. — p. fróíJi forgilss., 3, 20, 83, 100, 203, 235, 248. — Loíímundars. , 212. — Márss. , 100. — s. t'orbjarnar súrs , 109. — í'jóÖarss. , 151. — t'orvarðss. (porvaldss.) , 169. ArmóÖr gamli, 89. — Héðinss. , 132. — jarl NereiÖss. , 245, — .rauÖi, 105, 107. — skjálgi, 144. Arnaldr, 137. — Grænlendinga biskup , 258. — Sæmundars., 143, 151, Arnfildus patriarki , 18. Arnbjörg, 57. — Höfða - í'órSard. , 151. — Kampagrímsd., 90, 174, — Oleifsd. lángluíls , 58. — RáiJormsd., 210, 231. Arnbjörn sterki Asbrajids*., 72, 80. — hersir, 55, 155. — hersir, 55. — Ólafss. lángháls, 58, 192. — Slettubjarnars. , 89, 149, 151, Arndís auðga, 98, 123. — Héðinsd., 148. • - — Styrbjarnai-cl,, 143i — forkelsd. , 179, s^ A. Ameííír Asbjarnard. , 187. 188, 244. ArnfríífrSIettubjarnard., 149. Arngeirr, l'SO, 181. , — Anstræni, 174. — Bersas. , 59, 123. — hvassi pormóíSss. , 154. — Sæbjarrvars. , 220. Arngerðr Ásbrandsdi, 241. — Skiöad., 154. -- í^orbjarnard. , 98, 121. — I'orkelsd. , 39. Arngrlmr fóstri Auíólfs, 267, 271, 280. — goði Helgas. , 57. — GuiSmundss. , 33. — f>orsteinss. , 235. Arngunnr Hámundard. , 20^7. ^ — porsteinsd, , 224. Arni ' forgaxitss. , 289. — biskup f>orlákss., 109. — Torfas., 42. Arnis ábóti , 109. Arnkatla , sjú : p uriör. — póriJard,, 88. — í'orsteinsd. , 212. Arnkell goöi fórólfs., 71, 72, .79. Arnlaugr, sjá : Örlygr , 83. Arnleif HöfÖa-ÞóriSard. , 151, — Illugad., 80. — af Katanesi, systir Svart- kels, 39. — fóríSard. , 80. Arnljótr póroddss. , 162. ArnriióiJr, ^sjá : ArmóÖr. Arnoddr Olafss. , 153. — Slettubjarnars., 149. Arnólfr , 56. Arnór Björnss. , 151. — Birnus. , 106. — goöi Steinólfss. , 17D. — Herlaugss. , 247, — Hrútss. , 89. — hýnefr , 130. — kerlingarnef , 150, 153. — Skefilss. , 153, — Þorgrimss., 179. — Þóriss. , 170. — í>orkelss., 136. Arn6r í'orkelss. , 45. — Örmílfss., 211. Arnóra Einarsd. , 69, 87. — Gunnbjarnard. , 88. — Steinsd. , 64. *— t>órÖard., 99. — í>orgelrsd., 153. — fJorsteinsd. , 229. Arnríífr Ásgeirsd. , 170. — HéÖinsd., 175. Arnsteinn goi5i, 180. ArnJ)jófr, 247. Arnþór, sjá : Arnór. Arnþóra, sjá : Arnóra. Arn^rúiJr Arinbjarnard., B5, Aron Nafr-Helgas. , 153. Ása .Hrólfsd., 226. Ásbjörg Oddsd., 226. Asbjörn Arnórss., 256. — auiJgi HarÖars. , 56, 87, 131. — AuSunars., 75. — dettiás, 173, — Heyángrs-Bjarnars, , 204, 213 — Hrafnkelss. , 190. — jarl skerjablesi, 187, 243 — .Ketillss. , 206. — IgðinhofSi, 189. ~ —• Ófeigss. , 220. — Reirketilss. , 217. — vö8vi Kjallakss. , 91, 93. — ííórarinss, , 189. , — Özurars., 247. Ásbrandr or Breiðavík, 98. — frá Kambi, 70-72, 80. — Narfas,, 159. — tJorbrandss, , 132. .^ — í>orbrandss, , 241. Asdis BáriSard.,- 71.- — (Aldis)Bareyska, 90, 239. — Knattard. , 41. — Vigastýrsd., 314-317. ^ — í'orgrimsd. , 111-112. Asgavitr Asmundars., 231. Asgeir, 57. Ásgeir, 78. — (Asbjörn) Arnórss., 69. — at Asgeirsá Auiíunars., 133. A. 353 Ásgeir Ásgeirss. , 170. — Austmannaskelmir, 237, — Audunars. , 132-133. — á Eyri Vestarss., 73, 75-77. — Erpss. , 88. — Grímss. , 239. — Kjartanss. , 89. — Knattars., 98. — kneif, 36, 216. — Kvistss. , 170. — rauöfeldr, 158-159. — LÍlfss. , 243. — ætSikollr, 89, 122, 136, 341. Ásgeri5r, systir porgeirs golln- is , 52. — Ásksd. , 216, 217. — Bjarnard. , 62. — Höf«a])óri5ard. , 151. — Ketilsd. , 218. - — Oddsd. , 230. Asgrímr Eilidagrimss. , 168, 22,5. — Úlfss., 227-228. — fórhallas. , 258. — Öndóttss. , , 163 - 168. Áshildr, 237-8. Asi hersir, sjá : Ali , 85, 235. Áskell goði Ey vindars., 175, 249 — hnokan, 207, 231. — Ormss. 230. — tjörfi, 174. — , póriss. , 174, 176. Askr ómálgi, 216, 217. Áslákr aurgoði, 207, 209. — Bifru-Káras. , 198. — i Lángadal Hróarss. , 69, 82, 84. ^_ torlDergss. , 60, 82. ■ Áslaug SigurÖax'd. , 251, 252» — Siguröard. , 252. — l^Órhallad. , 322 - 324. Ásleif ^Þorgilsd. , 229, 230. Asleikr Bjarnars. , 150. Ásmundr, 61. — 134 - 135. — Áskelss., 231. ' — Atlas. , 66. — haerulángr forgrimss. , 122. Islendinga Sögur, 1 bindi. Ásmundr skegglaus, 220. — Sveinhjarnars. , 247» — þorfínnss. , 106. — f>orgestss. , 74, 81. — Öndóttss., 163-168, 177. — Özurars. , l87. Ásný Flosad. , 229. — Sturkid., 102, 11 1. — Vestarsd. , 220. Ásólfr alskik, 41-44. — Flosas., 90. — í HöfíJa , 172, 174,. 184. Áss, 199. Ásta Guöbrandsd., 122, 132, , 252. Astriðr Eiriksd. , ^252. 206. — Hrólfsd. , 76. — Hrútsd., 89. > — mannvitsbrekka, 191, 192, — slœkidrengr , 65. — Vigfúsd. , 157, 170, 252. — f>órarinsd. , 289. — þorgeirsd. , 132. — porkelsd., 70. — porvaldsd. , 189. Ásvaldr Úlfss. , 81, 121. Asvör Brynjólfsd. , 188. — Herjólfsd., 189. — Oddbjarnard. , 219. . — Ofeigsd., 220. —- í^órisd., 185. Atlii,96, 115, 116. — Ásmiindars. , 66. — ór Atleyju, 69. — sjá: Graut-Atli _ Hésteinss. , 234, 236. -— Hrútss. , 89. — Högnas., 103-109. — Höskuldss., 108. — jarl mjófi, 28-29, 233, 252-253. ^ iUingr, 158. — rammi Eylifss. , 143, 151* — rauöi Úlfss., 100-102. — Skiðas., 142, 144. ^ — Tannas. , 98. — Valas. , 65. — - í'óröars. , 79. 23 854 AÆ. Ávaldi Ingjaldss. , 140, Avaldr öngt-í -brjósti, 84. Avángr, 40. AuÖbr ekkn in enn , 1 60. AuWlfr, 141. — at Bægisá, 160,- AuSr RaivíJss. ,51. Audunn Asgeirss. , 133. — Asgeirss. , 133. — jarl geit, 164. — Ketilss., 230. — ranöi, 203. — rotinn , 169. — skökull, 132, 140, 162, 231. — SmiÖkelss. , Sl, 55. — stotj Valas. 65^ 73-74. — ÍJórÖars. , 40.. — J)unn-kár, 229. Au'Önr k. f>órarins i Máfa- hli«, 72. — djúpaiiðga , 5, 19, 36, 85-91, 129, 249. — Eyvindard., 208. — Olafsd. , 209. — Snorrad. , 307, 303. — Vesteinsd., 108, 104. AunguU, sjú : Loðinn. — Svarti, 172. AustmaÖr s/rf: Eyvindr. A'xlhægingar ., 147.- T) -■-'aldvin Jórsala konúngr, 18. Bálki Blængss. , 49, 59, 123, 130, 178. BariJi sjá : Víga-Bari$i. BárÖr, 109. — or Al , 142. — Bárekss., 218, 225. — bláskegg, 226, sjú: Börkr blátan narskegg. — blönduhorn , 216. — sjá : Gnúpa-Barðr. — Hallas. , 169. — Herjólfss, , 83 , 247. — HöfðaþórÖars. , l5l. — Höskuldss. , 88. , ' — Jökulss, , 138. — Kollas., 70, 71. — Ormss. , 244. Bár8r svarti ,104, 108-9. — SuíJreyingr, 153. — í'orgeirss. , 243. — í'orleifss. , 42. Bai'Överjar, l53. Bárekr, 218. — Sighvatss. , 221. Barna-jóroddr Ormss. , 160. Baugr , 222. Beíia prestr, 23. BeigaÖr (göltr), 136. Beinir Hjaltas., 88. — Móss., 68, 241. Beiskaldi, sjá: f>orleifr. Bekan, 45. Bera,Egilsd. , 246. — Ingvarsd. , 60, 62. Bergdis, 62, 63. — Geirsd. , 50. Bergljót þórisd. , 201. Bergr Glýruhallas. , l80. — rakki, 139. — Vesteinss. , llO. — Vigfúss. , 170, 252. BergJ)ór Hrafnss. , 17. — KoUss. , 39, 53. — Runólfss. , 230. — porlákss. , 74. — þormóðars. , 80. Bérglóra Kolgrímsd. , 4l, 44. — Hrútsd. , 89. — Olafsd., 89. Bcrlu-Kári, 46, 186. . Bersi, 38, 41, 221. — goðlaus, 59, 123. — Haldórss. , 116. — sjá: Hólmgaungubersi. — Ketilss. , 4l. — (Bresi) Í>oimói5ars. , 50, 52. ■ — Özurars., 187, 188. Benifírðíngar , 196. Bjaömakr konúngr, 74. Biálfi , sjá : Brunda-Bjálfí. ^ Bjargey Valbrandsd., Il5, ll6. Bjarkéyingar, 308. BjarnaríSr (Bíarnharðr) biskup, 13, í^58-59. Bjarnarðr ])iskup bókvisi, 258- 59. B. 355 Bjarni ,181. — 69. — Bjarnas., 185, 229. — BreiÖvíkingakappi, 72. — Broddhelgas. , 145, 180, 183,255, sjá: Viga-Bjarni. — Flosas., 185, 229. — Flosas., 185, 234. — Hallkelss., 244. — Haraldss. , 14. — Helgas., 67. — húslángr, l85, 251. — Kalmanss*, 54.' — Ófeigss., 146. — enn spaki , 16. — Stiirliis. , 54, 55. — porbrandss. , 70. — spaki í>orsteinss. , 226, 240, Bjarneyja-Ketill , l80. Bjarnhéðinn Sigurðars. , 45. Bjarnvarðr bikup, sjá: Bjam- arðr. Bjartinar Anars., 108. — jarl, 108. Bifrukári, 198. Bjólan konúngr, 75. — Vilbaldss., 207. Bjólfr, 192, 194. Bjöllok Vilbaldsd. , 207. Björg Eyvindard. , lOO. ' — Isóífsd., 208. Björn, sjú : Hafr-Björn, Hella- Björu , Heyángrs - Björn, Jiitim - Björn , Raiiða- Bjorn , Reyni - Biörn , Skjalda - Björn , Skinna- Björn, SIettu-Björn,Svina- Björn. ~ 83. T- 298- -r aiiðgi, 160, — auslræni, 36, 75, 76,86, 97, \'29. — i BjarnarfirÖi, 104, 122. — biskup Gilss., 87. — blátönn, 200. — biikkr, 254. — buna, 34, 35, 198, 204, 232, 255. Björn byrðusmjör, 150. — Bölverkss., 79. — engki, 109. — Gauzki Hrólfss. , 164-66, 162. — Gíiúpu-Báröars. , 205. — þræll Guðniundar lieljar- skinns, 96. — gullberi, 38, 39, 49, 65, 248. — háfi, 196. — - Helgas., 67. — Hjallkarss., 108. — Hýtdælakappi , 59, 60, 123. — Höfðapórðars. , 150, — hvalmagi Kjalíakss. , 91, 92. — konúngr Eirikss. , 24. — konúngr at Haugi , 152, 153. — konúngr járnsiífay 160, 252. — Ljótólfss., 91, 92. — Lundasteinarss., l32, 261. — Márss., 106. ' • — Moldagnúpss., sjá: Hafr- björn. — Ottarss., 75. — reiöarsiöa, l92. — Steinmóöars. , l53. — sterki, 75, 91. — sviði'nhorni , l96. — i Svinhaga, 225, 228- , — l'orfinnss. , 87. Bjömólfr Grimss. , l7l. — Hrómundars. , 28, 33. Birna Illugad., 106. Birníngr Gnúpss. , 39. Birtingr, ajú : Steinólfr. Bitru-Oddi JJorvaldss. , 122. Blót-Márr, 153. Blund - Kctill, 50,51,56,57. Blundr, sjá : Blundkctill, 1>or-, geir , Hrisa-BUuidr. Blæiigr Sólas. , 59, 123, l78. Blökuætt, 194. Bogi, 159. BoUi Bollas., 76, 88, 106. — (Kolr) Ottarss., 225. 356 B-D. Bolli Skeggjas., ^5. 215. — í'orleikss. , 88, 89, 104. 151. Bót, 243. Bótey, 170. Bót'ólfr porsteinss., 135, 150. ^86, 190, 2r0, 243. — Sveinbjarnars. , 210. Bragi skáld, 55, 94. BrandrfráGnúpum, 192, 208. Brand-Ömmdr , 197-98. Brandr, sjá : Vallabrandr. Fax- abrandr. Brandr Ávaldss. , 140. — bisknp Saemnndss. , 44, 87, 177, 211, 225, 232. — Eyjólfss., 215. • — Gelliss.^ 20. — Gislas.; 110. — Glýruhallas. , 180. — Móöólfssi, 192, 208. — nefja , 55. — Prior hinn fróíJi, 84. — í Skógum, 215. — forgrímss. , 42, 76. — /f'órhaddss., llO. , — ÍJóriss. , 84, 245. — f'ormóðars. , 245^ — fóroddss., 187. — Örvi, 73, 110. Brattr, 234. Braut-Önundr , 70. Breiðdælir, 196. BreiSfirðingar , 5, 84. Breiör Sigmundars. , 69, 80. Brennukári, 240. Bresasynir, 45. Bresi , ^'á : Bersi. ' BrvngerÖr, 152. Brynhildr BuiSlaí, 251. Brynja, 39. Brynjólfr Auðunnars.,230. — gamli, 186-89, 194-96 213. Brodd-Helgi, 145, l83, 185- 86, 255. Broddi, sjá: Skeggbroddi. — Þóriss. , 251. Broddr, 159. BruHda-Bjálfi, 46. Brdni, 211. Brúni Geirmiindarson, , 5S. — hinn hviti, 153. Brúsibr. BárSar Hallss,, 169. Bröndólfr Naddoddss., 24l. ' — porleifss., 2Al. Burizlafr konúngr, l48. Bægifótr, sjá : í>órólfr. BöíSmóSr, 206. BöíJmóÖr or Búlkarúmi , 61. — gerpir, 122, 169, 176. — or skut, 102. — í^óriss., 246. Böííólfr Grimss., 166, 176, 177, 178. , ^ BöíJvar, sjá: Srina-Bötfvar. — 134. — Arnórss. , 179. — bjarki, l3l. — blöííruskalli, 37, 107. — or BöÖvarshólum, 130. — at BöíJvarstóptum , 236. — Hrólfss., 169, 179. — hviti, 197, 199, 213. — snæþryma, 197. — Vígsterkss. , 102, 120. — Vikingakáras., 132, 243, 252. — ííóríSars., 62, 203. — ÍJórtJ^ars., 62, 168,172, 184, 240., — ÍJórSars. , 240. Böggver, sjá : Kluufí. Bölverkr Bliudíngatrjóna, 79, 230. — Eyjólfss., 106. — sjá: Músa-Bölverkr. Börkr á Baugstööum, 185. — blátannarskegg , 221. — digri, 71, 72, '78, 90, 95, 110. — Grimss., 234, 246. — í>ormói5ars., 40, "97, 103 J--'a8i Skáld Bárðars. , 15U Dagr, 266, 275, 280, 287. — konungr, 20. — forkelsd., 179. Dagrún forkelsð. , 221. Dagstyggr konúngr, 148. D-E. 357 Dala-Alfr, sjá: Alfr i Dölum. Dalakollr, 85, 88, 89, 104, 174. Dálkr Refís. , 64. — fóriss, , 170. Dalla Ketilsd.. 178. — forvaldsd. 133, 144, 240- — Önundard. , 60. Darri Arnars. , 246. Digr-Ormr, 139, 140, 142. Dis Ásgeirsd. , I7O. Djúpdælir , 5. Dofnakr, 207. Dómaldr konúngr , 20. Dómarr konúngr, 20. Drafdritr, 30. Drafli, 80. Drángakarl , »Já : porsteinn. Drumb-Oddr, 242. Dúfans, 108. Dufnall Erpss. , 88. Dufqjáll Kjarvalss. , 231. Dufþakr, 30, 31. — 219, 224. — Dufnjálss.,231,syd; Dof- nakr. Dugfús, 140. Dyggvi konúngr, 20. Dvrfinna, 160. Dyri, 110. -tí«mundr helgi, 4, 6, IS, 18. E«na Ketilsd. , 41. Egill Ásbjarnars. . 247. — AuÖunars. , 133, — Bollas. . 225. -^ Gnúpa-BártSars. , 205. • — rauði, 195. — Siöu-Hallss. , 19, 203. — Skallagrimsson , 62, 89, ' 103, 246, 248. ■— Steinbjarnars. , 184. — vendilkráka, 20. — Völusteins. , 112, 114. EiÖfaxi' (hestr), l48. EiÖr Skeggjas., 53, 131. 2l7, 289, 290. 295, 301. — tórliallas. , 131. Einar , sjá : Einar , Lóií-Ein- ar, Tor£-Einar. Einar 19. — 83. AuÖunars. , 169. — Berg|)órss. , 185. — brúðr, 185. — Eyjólfss,, 159-60. — . Flosas., 185, 234. — Gilss. , 70. — Grimss, , 234. — Haldórss., l62. . — Hjaltlendingr, 244. — Járnskeggjas. , 304. — Ketilss. , 87. — Ketilss. , 159. -- Kleppss. , 41, 90. — Knjúkss. , 104. — Konálss., 176. -- Magnúss. , 203. 230. — Osvifrss. , 76. — Rögnvaldss. , 201. — Sigmundars. at Laugar- brekku, sja : Laugaí- brekku-Einar, ■ — skálaglam, 76, — Snjallss. , 254 — Teitss. at Stafholti, 58. 80, 118. — I'orgeirss., 180. — í»óriss. , 186. — fórólfss., 130. — Ölviss., 239, 245, 254. Eindriéi Illugas., 80. Eirikr i Keldudal, 109. -^ Grænlandsbiskup , 39. -— jarl Hákonars. , 13. — Hróaldss.í, í Goddölum, 141, 145, 146, 182, 18S. — Högnas. , 105. • — Höröakonúngr, 94. — • konúngr at uppsölum, 146. — koni'ingr Eymundars., 24. — Luudasteinarsson , 133^ 252. — Ragnarss. , 251. — rauði porvaldss. , 9, 10, 61-84, 101, 121. — snara, l2l. -, vi«sjá, 2&4, 272, 280, 282, 290-295. 358 E. Eirikr Víkíngakáras. á Offru- stöiSiim, 132, 252. ■■ — ölfiis, 165-167. — öríiugskeggi, 145. Eld-Grimr, 57. Eldjárn Arnórss. , 151. Elfráör konúngr riki, 24. Elin Burislafsd. , 148. EUida-Grimr, 40, 167-168. Erlendr himaldi (húnaldi), 76. — sterki (digri), 62, l5l, 159, 185, 229, 234, 246, 252. Erlingr Eyvindars.^ 247, — knýtir, 155. Erlygr, sjá: Örlygr, Ermskir, l3. Erpr, leysíngi Auíar, 8S, S^, 88, 90. — lútandi, b5. Evar, 140, 182. — gamli, 188, 189, 1Ó2, 195. Ey íngjaldsd., 104. Eydis Éinarsd,, 176. Eyfirííingar, 5. Eyfreðr gamli , 242. Eylaugr konúngr, 34- Eylifr, 263, 267. — 225. — auiígi, 223, 224, 243. — Eyhfss. úngi, 225, 229. 230. - - — Ketilss. , 90, 230, 239. ■"— priiöi, 925 93. — Vallabrandss. , 21 8, 225. ^ örn, 142. Eyjar (Einar) í>órhrólfsson , 130. Eyjólfr at Ásnumdargnúpi, 265, 272, 280. -:- frá Borg, 265, 276, 2S0,*^ 297. Eyjólfr Egilss. , 33. — Eyjarss. , (Einarss.), 130. — Einarss., 180. — Einarss. (ValgeríSars.), 10, 169,170-71,176,249,250. — grái, 106, 113. Eyjólfr Guíímundars. Halti , 133, 143, 179. — - GuÖmundars., 19, l43, 303-306. . Hallbjarnars. , 98. — Illugas., 80. — Ingjaldss. , 231, 170. — Knjúkss. , 104. _ Narfas. , 159. saur, 81. — Skeggjas, , 21 5. — or Sviney, 81-82. 91. • — prestr Surtss. , 66. — VaigéríJars., sjá: Eyjólfr Einars. , — í'óröarss. gellis, 20. — forgilss. , 289, 290, 295, 30a. — forkelss. , llO. — son Í>orfinnu , 289, 296, 302. Eyi^byggvar, 80. Eyrny f>iörandad . 98. Eysteinn AuÖunars. , 133. — digri, 207. — Drángakarlss. , 211. — Ei«ss., 52, 289, 290,295. — Eylifss. , 143. — erkibiskup, 91. — glumra, 2t, 85, 171, 200. — Hranas. , 207. — konúngr, 2i5 konúngr, 2(3. — konúngr Magnúss. , 18. — meinfretr, 3, 90, 130. — Rauðúlfss. , 162. — í>oj:bergss. , 52, 217. — í'orgeirss. , 6 1 ." — ' þorsteinss. , 208. Eyvindr, 194. — 106. — auökúla, 140. " — Austma^r, . 5, 85, lOO, 110, 116, 154-156, 163, 239. — Bangss. , ri3. — eikikrókr, 67, 204. — Eyverski 21 2. — eldr, 89, E^G. . 359 Eyvindr hani', 162. — r- Herraiiiíurs. , J2I< — hjalti, 36. _. Hrólfss., 169. — jarl Armóðars. , 245-40. -- karpi, 205, 208. — kné, 109, 115. — Kolsveinss. , 36. — í Kvíguvogum', 245. 247. — lambi, 230. ,— s. Loðins aunguls. , l73. — skáldaspillir 220. — sniiisr, 204. — sörkver, 134, 135, l40, 141. -— vopni, 183, 184, 196. — í'oi^grimss. , 246. • — í>orsteinss. , 175, 182. Eyþjófr, 108. F -*■ agrdœlir, 97. Fálki þórarinss., 168. Fastný Brynjólfsd,, 186. Faxa-Brandr, 139. Faxi, 27. Fjarska-Finnr, llO. Filippus Sviakonún^r, 18, Finna Hrútsd.^ 39. — Skoptad., 64. — fonnóðard., 241. Finnbogi fróði, 69. — Helgas., 67. — Kolbeinss., 64. — .rammi, l39, 173. — f'orgeirss., 61. Finngoir porsteinss. (pórð- ars.), 78. Finni, 183. — Möttulss., 55. — draumspaki porgeirss. , 174. Finnr auígi, 44, 46, ð7> 235. — Jörundars., 142. — lögsögumaör, l89, 247. — Ottkelss., 217. — skjálgi, 220. Finnvarðr Eiuarss. , 69. — Hallkelss., 66. — í>ork(;lss., 69. Fjöhiir konúngr, 19. FjíJrl^if Eyvinðard. , 174-76. Fleinn skáld Hjörss., 215. Flóki, 49, 102. — VilgerfSars., sjá: Hrafna- flóki. Flosi Bjarnars., 151, 159, 185, 229, 234, 252. — Eiríkss. , 121-22. — Kolbeinss., 185. — Vallabrandss, , 229. — forbjarnars. , 221, 229, 232. — fórtars., 211. Flugu-Grimr Snoi-ras., 111. Fóka keisari, 18. Fóstolfr, 142. E'reygeríJr, 247. -- Hrafnsd., 216. Freyja, 11 Freyleif, sjá : Fjörleif. Freyr, 19, 199. Freysgyftlingar, 213. Freysteinn fagri , 195. Freyviðr Álfss., 64. FriíígerSr lUugad., 80. — Kjar'valsd., 150. — l^óiiJard., 157. — pórisd., 150. ' FriÖleifr i Holti, 152-53. FriÖmundr, 134-35. Friðrekr biskup, 13, 140, 258-59. Fróði konúngr, 154. — Vemundars., 223. a lalti Ammáðars. , l44. — Griss. , 178, 180. — Ottarss., 140. — sjá : Snæbjörn. — f'orfinnss., 64. Gálmar, 159. Gamli Skeggjas., 130. — pórðars., 130. Garðár Svafarss. , 26, 175, 190. Gaukr í^orkelss., 240. Gaungu-Hrólfr, 75, 200. Gautr , sjú : Hjábnuu-Gautr. Gautr, 141. — Gautrekss., 97. 360 Gautrekr koniingr orri, 127. Geir aui5gi, 60. Geir i Geirshólmi, 51. — gó»i, 235, 226, 243, 248. Geirbjörg Bálkad.,49, 69, 123. Geirhildr, 161. -^ Flókad., 27. Geiri, 179. — Bjarnars,, 205. — I'orkelss., 205. Geirlaug, 64, 131. — Skúlad., 183. — í^ormóíSard. , 41, 50. Geirleifr, 105, 107. . . ' ^ Hrappss., 160, 276. Geirmundr Bjarnars. , 49. — Eiríkss., 145. — Gunnbjarnars., 58. — heljarskinn , 93-97, 102, 107, 115-16, 120, 129. — Sæmundars., 137-38, 143, 153. — f>orgrimss., 71. — fJrasas. , 215. — Örlygss., 38. Geirný Gnúpsd. , 231. — í>orgilsd., 173. Geirólfr Úlfss., 175-: •i-^ á Geirólfsgnúpi , 121. Geirrauör á Eyri, 78-79. Geirröb'r J)ræll, 30. Geirriðr, 79. — Bægifótsd., 71, 79. ^ Eiríksd. , 167. ' — Geirmimdard., 97. Geirsteinn á" Jörva, 81. — kjálki, 105. Geirvör, 34. Geirþjófr Valpjófss., 108. — pórólfss.. 107. Geitir Lýtingss. , 58, 186. Geitlendíngar,, 63. Gellir, sjá : hestagellir, I>órðr. Bölverkss., 14. — 20. — lllugas. , 80. — lögsögamaíir, 106. — poi-geirss. , 169. — í^orkelss., 7, 14, 15, 76. 88. ' Ger8r BöíJvarsa., 130. — Kjallaksd., 64. 76. Geriír Va«ad., 238. Gestr, 241. — Bjarnars., 67. ■— Oddleifsson spaki , 105, 112-13, 119-20, 244. — ÍJorgéirss. , 61. Gjafaldr, 70. Gjaflaug Kjarlaksd., 75, 91. Gils skeiöarnef, 95, 96, 99, 100, 123. — Snorras., 102, 111. — {"orvaldss., 70. Girðr, 163. Gisli Eyiólfss. , 110. — Gnúpa-BarSars. , 205. — Súrss. , 95, 109. T— porbjarnars. , 68. — pórðars. , 88. — í'orgc^utss., 58. Gisröír, sjá: Gizr biskup, Gizr tiskup Isleifss., 4, 14-18, 19, 133, 144, 197, 240, 243, 251, 252. 255-56. — Einarss., 256. — glatíi, 91. — Hafrbjarnars. , 248. — Hallss. , 110, 162, 187, 203. — hviti, 10, 11,14, 62,132, 225, 252. — jarl, 109, 162, 203. — • Teitss., 19. Gljómal Irakonúngr, 85. Glúmr, sjá: Viga-Glúmr. — Geiras., 95, 99, 150, 179. — á Vatnsleysu í>órarinss,, 39, 61. — porkelss. , 38, 5t. . Glvru-Halli, 180, 183. Glæöir, 139, 206. Gnúpa-BárÖr ,^ 173, 176, 179, 182, 205. "Gnúpr, sjá: Molda-Gnúpr. — Birningss., 39. _- Flókas., 50, ~ Grimkelss., 39, — Molda-Gnúpss., 2l0,23l. Gó konúngsd.j 197. H. 361 GoKún , 240. Gor konúngr, l97. Gormr hersir, 148, — konúngiv gamlí, 2i. Goti Alfarinss., 71 Grani Gunnarss. , 225. — Hrólfss., 179. — Ólafss. , 90. Graut-Atli, 187, 188, l3, Gregórius páfi, l8. GrelöÖ , 85. — Bjartmarsd. jarls, 108. GrenjaÖr Hrappss., 175, l76. Grenjuír Hermundars, 124- Grettir , sjá : Ofeigr. — sterki Asmundars. , 122, 130, 177. — Önundars., 122. Grima Hallkelsd., 56, 69, 300. Grimkell goði Bjarnars. , 39, 49. -- LHfss., .70. Grimólfr Olafs. , 116. — Ólafss. bekks^ 153. — 122, 159. Grímr, sjá ; Eld-Grimr, ElIiSa- Grimr , Flugu - Grimr , Kampa - Grimr , Skalla- Grinlr, Stafn-Grimr og VeÖra - Grimr. — 59. T- 187- — eyrarleggr, 162. — geitskór, 6. — glammaör, 234, 246. — Gráfeldarmúli , 174. — 52. — Grimólfss., 176. — i Grimsnesi, 105, 234, 2U. — Háleyski , 47-48, 54, 56, 133, 245-46. — Helgas. , 159. — hersir Kolbjarnars. , 155- 56, 162-64. -- Hjaldrss. , 255. — holtaskalli, 225. — Hrafnss., 239. — Hrútss., 89. — Ingjaldss. , -62, 63. Grímr Ingjaídss. , 234, 246. — Jónss. , 42. — kamban', 40, 169. — kögr, 112-13. — loðinkinna, 107, l72. — Loðmundars. , 111. _ Oddas., 172. — Semingss., 140. — Svertingss. , 13, 65, 168, 231, 245, 254. _ l^órarinss. (Tófus.), 236. — þorgeirss. , 61. — ÖIviss., 254. GrjótgarSr jarl, 44, 111, 220, 231. Gris, 59. — gleöill, 158. — ' Ljótss. , 178. — Semingss. , 140. Gró, (Gróa) 139. — Bjarnard. , 152. — Dala-Kollsd., 89. — Helgad. ," 206. — Herfinnsd. , 149. -- Karlsd., 158. — kristna Geirleifsd. , 106. — Oddsd., 61. — skygna , ] 52. — f óröard. , 202, 204. — þórólfsd., 109. — í'orsteinsd. , 85. — lorvaríSsd. , 154. ^ Grœnlendingar, 9. GuÖbjörg, 122. GuÖbrandr, 294, 295, 301, 306-7. — Guðleifss. , 66. ~~ kúla, 122, 251, 254. — forsteinss., 138-139. Guðdælir, 249. Guðiskólkr biskup, 1,3, 238. GuÖlaug Arnbjarnard. , *151. — Eyjólfsd., 143. — Hrólfsd., 170, 172. — Óttar^d., 203. GuÖlaugr, 123. ' — 89. ' — Asbjarnars. , 205. — aiiðgi í'ormóöss. , 49, 65. — prestr, 142. 23' 362 G. Gníllaugr smiíír, Loptss. , 247. — í'orbjarnarss. , 71-72. — ÍJorfinnss. , 65 , 142. GuÖleif Helgad. , llO. — Ketilsd., 80. • Guöleifr Aras. , lOO, 220. — GuSlatigss. , 65. — Surtss. , 66. , Guðmundr bast, 235. — biskup Aras. , 169. — Brandss., 11 0. — Eyjólfss., 19, 301-306, — gás, 143. — gris, 109. — Gull-I'óriss. , 96. — Hamalss. , 34. ' — riki, 139, 143, 169. — Sölmandars. , 143. — í'orgeirss, , 17. • — í'orsteinss. , 53, Gu8ný " Böðvarsd. , 53, 150, 197, 203, 210. — . Brynjólfsd. , 187. — Hafþórsd. , 61. — Hrafnkelsd. , 35. — í^órólfsd. , 73. GuíJrauSr Hálfdánars. ,■ 20, 84. — konúngr Ijóml, 252. GuíSriíJi- Brynjólfsd. , l87. — Hrafnsd. ,172. ^ Illugad. , 80. — Mársd. ,75. ^ í>orbjarnard., fi9, 87, iBl.' ,_. forkelsd,, 172. — þorsteinsd., l88, 203. Guörún, 44, 225, 230. — 188. — Ámundad., 183, 189, 197. — Ásólfsd. , 106. — k. Baröa , 293. '— Bjarnad. , l85. — frú, 185, 235. — ^^^HéÖinsd. , l75. — Hrafnkelsd. , 35. — Kolbeinsd. , 229. ^ — , — 206. — Osvifrsd. , 76, ' 88, 99, 104, 106, 180. — Snorrad., 78,169 — fóraiNÍnsd. , 185. Gu«n\n ÍJárðara. ,■ 206. .__ í>c)risd., 185, 229. — forkelsd. , 174. — — 124. — I>orsteinsd., 151, 159, 252. — — 158. — forvaldsd. , 142. GuÖröðr veiísikonúngr, 3, 14. Guíþormr, sjá: Guttormr. Gull-í>órir, 95, 96. Gunnar Baugss. , l9l, 219, 222-23. — Hámundars, 228. — — á Hliðarenda, 191, 208, 219, 221, 224,225, 226, 244. — Hlifars., 51, 90. — spaki, 14, 15. — Valbfandss,, 115. — Úlfliótss., 5, 168. — bróðir porvalds kroppin- skeggja, 6. — þorsteinss. . 228, 229. Gunnbjöm Brynjúlfss. , 186. — gand, 58. — Erpss. , 88. — IJlfss., 70, 82, 110. 'Gunnhildr, 51. — Ásláksd., 69, 80, 84. — Eiriksd. , I4l, 145. — Geirmundard. , 97. -— IsrautSard. , 1 84. — Simonsd. , 69. — þorsteinsd. , 206. 212, ^'ÍO. , . Gunnlaugr ormstúnga , 38, 55, 57, 131. , — Hrólfss., 47, 5«. — Steinjjórss, , 74. Gunnólfr, 148. — gamli, 154. -^- kroppa , 183. Gunnsteinn , 141. — berserkjabani , 230. — Eysteinss. , 162. — Gunnlijarnars. , 11 6. — meinfretr, sjú: Eysteinn. — ,í>óriss. , 192. ' Gunnvaldr Rauöabjarnars. , 60. Q-H. 363 Gunnvör GuÖormsd, , 50. — Hroðgeirsd., 40, 235. Guttornir hertogi Sigurðars. , 46. — Ragas. , 60. Gy»a, 164. Gyftja , sjá : f'órlaug, furiír. Gvröir jarl Sigvaldas. , 65i Götuskeggjar, 86. TT ■^--'■afgrimr, 83. Hafliöi Márss., 17, lll, 143, 25658. — porgestss. ,^ 81. — örvi, 169-70. Hafljótr ÍJorbergss. , lS9. ' Hafnar-Ormr, 41, 45, 46, 48, 235. Hafr Hámundars. , 224. — í'óröars'. , 152. Hafr-Björn, 51, 210.- — Styrkárss. , 248. Hafþór vikiugr, 158. ' — porgeirss. , 61. Hafþóra þbrbergsd. , 52, 131, 217. Haki, 243. — Helg:s. , 133. ' Hákon, 186. — jarl Grjótgarðss., 44, 114, ' 115, 120, 161, 172, 172, 233, 242. — jarl riki, 201, 250. — konúngr Aðalsteinsfóstri, 45, 173. Haldis Erpsd., 88, 90. — þorgriinsd. , Ill-12. Haldór, 206. — 30. ^ 264-268, 280, 303. — Arnljótss. , 162. — Brandss. , 84. — Egilss. , 256. — Garpsdulsgoði , 99. — Gunnbjarnars. , ll6. — Högnas. , 44. — á Hólmslátri, 80. — lllugas., 43, 44. — Kollss. , 131. Haldór Olafss., 89. — Snorrason , 78, 102, 143, 169. — Tyrfingss^ , 235. — í'orgeirss. , 143, 151. — í'óriss., 122. — j'orleifss. , 84. — Örnúlfss. , 211. Haldóra , 176, — 184. — Einarsd. , 185. — Geirmundard , 38. — Gunnsteinsd. (Eysteinss.) 162. — Hrólfsd., 52. — HúnrauÖard. 142. — Grímsd. , 172. — Ormsd., 2i8, 225. — Refsd. , 40. - — Skapböðvarsd. , 15''. — Steinmóðard. , 90, 239. — þórhallad. , 89. — í'orkelsd, , l74. Háleygjaætt, l96. Háleygr Skjöldólfss, 296. Hálfdán hvitbeinn konúngr, 3, 20, 84. — konúngr gamli , 200. mildi og matarilli , 3. — konúngr svarti, 3, 4, 233» 252-53. Hálfr konúngr, Hjörleifss., 93. Híilfsrekkar, 93. Halla, 121. — 216. — 186. — 257. — Eyjólfsd. , 98. — Flosad., 185, 235. — Gestsd. , 106. — Héöinsd., 143. — Jörundard. , 1 85, 252. — Jörundard, 143. — Litjngsd. , 185. _ Mársd., 1.35. _ Steinólfsd., 104, 111. Hallaðr jarl i Orkneyum , 102, lOl. Hallbera abbadis, 185, 235. — Arad. , 100. 364 H. Hallbera Rafnsd., 142, 151. • — Snorrad. , 111. — — 111. — — 57, 78, 100, Ú2, 144, 151, 169, 176, 188, 206, 212. — LHfsd., 46. — í>órálfsá., 97. -- í'orgilsd., 100, 144. — póroddsd.Ct'órólfsd.), 143. 169. — Önundard. , 176. Hallbjörg , 64. — BáriSard. , 88. Hallbjörn Egilss. , 184.^ — hálftröll, 218. — HörÖakappi, 233. ■- Oddss., 51, 117-18, 244. — — l33. i/allfreiJr vandræ?íaskáld, l40. //allfrí«r Egilsd. , l84. — Einarsd.,, 169. — Snorrad. ,19. ' — í'orbjarnard. (Bjarnard.) ^ 88, 89, 104. iíallgeir, 224. — porgeirss. , 186. iíal]ger«r ííórólfsd., 39. — //ólmsteinsd. , 189. — snúinbrók, 88, 89, 117. _ Túngu-Oddsd. 51, ll7. — Vermundard. , 120. — Örnúlfsd. , 105. í/allgils t'orbrandss; , l79. ■//allgrimr Brynjólfss. , 186. — sviðbálki, 218, 225. — Valbrandss. ,115 i/alH, sjá: Glýru-//alli. — hviti , 169. — Ormss. , 169. Hallkatla Bjarnard. , 106. — Einarsd. , 234- — //rafnsd., 53. //allkell, 45, 55, 56, 69. — 117, 244. ~ Oddss., 244. ' Hallormr, 136. //allr, 97, 144. — 189. — ábóti, 176. /íallr Bárííars. Mjófdælingr, 1 53 — Bjarnas. , 244. — Eldjárnss. , 151. — Geirólfss., 175. — GÍTurars. ; 104. ~ Guímundss. , 268, 274, 288, 301. — á //ólum, 17, 235. — á //ofstöðum, 95, 96. — Isleifss. , 14, 15. — Orækjus. , 6. — sjá : SiíSu-//allr. — Styrmiss. , 144. — Teitss. , 203, 256-57. — Víga^týrss. , 88. — í'órarinss. , i //aukadal, 14, 162, 241, 259. — íióriss. , goölaus , 35. //allsteiim , 235. — Gttúpss. ,231. — herstr, 165-166. — ííengilss. , 172. — porbiörnss. , 71, 72. . — í'órólfss,', 7. — í'orskafjaröargoöi, 78, 90, 101. //allvarör, 139. -- //allkelss., 244. — haröfari, 46, 218. — súgandi, 113-14. //allveig Björnsd. , 225. — Einarsd. , 69, 87, 181. — - Fróðad. , 34. — Oddad. , 102. — Tindsd. , 84. — porbjarnard. , 39. — f'orgrimsd. , 89. — í'orviiJard. , 232, 236. //allvcr Oddad. , (tJórhallad.) . 97, 103. Hals póriss. , 174, l76. Hamall SigurÖars. , 34. — formóðss,, 34, 143\ Hamarbyggjar, 58. Hámundr Gunnarsson, 191, 208, 219, 221, 222, 223, 224, 225. — , halti, 191, 208. — heljarskinn, 93, 94, }0S, 156-59, 168-69. H. 365 ííámundr Tyrfíngss., 235. Haraldr, 100. — EgÖakonúngr, 253. — hringr, 132. — konúngr gráfeldr, 45, 179, 250. — konúngr GniJrafSars. , 14. — konúngr gnllskeggr, 140, 233, 252. — konúngr hárfagri, 15, 24, '30, 36, 46, 59, 62, 65, 75, 76, 94, 107, 108, llO, 113, 120, 121, 134, 164, 184, 190, 200, 201, 202, 213, 217, 218, 227, 221), 233-34, 239, 246, 252, 255. — konúngr hilditönn, 216. — konúngr Sigurííars. , 14, 250, 253, 255, 260. — konúngr úngi, 233, 252. — víkingr, 154. Harörefr, lll. Hárekr Hildiríðars. , 46, 218. — jarl , 153, Harri , sjá : Haki Helgas. Há-Snorri, 122. Hásteinn Atlas. , 28, 29, 233- 35, 248. — Hrómundars. , 124, 126, 129, 140. Haukr, 141. — herserkr, 139. — lögmaíJr, 105, 106, 159, 185, 229, 234, 246, 246, 252. Hávarðr Einarss. , 4l, 90. — Grjótgarðss. , 220. — halfi, 98, 113, 115, 116. — hegri, 146. — póriss:, Í74, 176. Hávarr Einarss. , 90. — Kleppss., 4l. Hé«inn, 143. — Gilss., 99. — mildi, 171. ■ — or Mjólu, 162. • — or Sóknadal, 163-64. " — fóriss., 186. — þorstcinss., 174. Heggr fáriss., 246. Hei«r völva, 133. Heímir jarl, 251. Heimlaug pórarinsd. , 233. Heinrekr biskup, 13, 258-59. Helga, ISS. — 170. — Ánsd., 107. — Árnad., 42. — Arnard. , 28-30. — Ásgeirsd., 216. — — 23». — Bjarnad. , 185- — Bjólfsd., 194. — Erlingsd., 155. — Helgad. ,219. — Helgad. magra, 19, — — 169. — Hólmsteinsd. , 188» — Hrólfsd., 226. — Jónsd., 245. — Ketilsd., Öl, 69, 87, 106, 136,143,170. — Kjallaksd., 73, 76.' — Ólafsd. , 90. — Ormsd., 238. — Steingrimsd..i 106. — Steinsd., 75. — ÍJÓrðard., 35,' 145, 198, 242. — — 53, 150, 183, 186, 1«9, 190, 197, 210, 243. — — 159. — í'orgeirsd., 60. — — 225, 229. — — 170, 177. — pórhallsd. ,74. — í^órisd.,/ 124 — íorláksd. , 61, 69. — — 74. — fóroddsd. , 246. — f'ors'teinsd.,'226, 230. ■ — íírándard., 239. — Önundard., 225.' — ~ 69. Helgi, «;« .• Nafar-Helgi, Slétta- Helgi , Brodd-Helgi. — ^ Ásbjarnars. , 190. — Ásgeirss., 239. — - 57, 366 H, Helgi Bjarnars,, 34, 204, 255. — Bjartmarss., 108. — bjóla, 36, 38, 86, 200, 248-49. — Bláfauskr, 216. — Bunhaus , 187, — Dálkss. , 170. — dyr, 238. — Eyjólfss., 110. — (Hergils) Eyl)jófss., 108. — goílaus, 35. — Grænlendíngabiskup, 258. — Halss., 35. — Hámundars., 224. ' — Heyángrsbjarnars. , 205. — Helgas., 204, 255. — hestr, 176. — hrogn Kjallakss.'^ 91,226, 230. — Hrólfss , 67. — — 114. , — í Hvammi , 60. — á Hvanneyri, 70. ~- Högnas., 57. — Höskuldss. , 89. -— (Ketilss.) Hængsson, 219, 224. — Ketilss., 218. — kouúngr, 20. — at Lundi, 58. — magri , 5 , 19, 85, lOO, 104, 110, 116, 156-159, 168, 169, 170, 171, 177, 182, 249. — Narfas., l59. — Ólafss., 84. — Ottarss. , 75. — skarfr, 40, 105, 106. ^ svarti , 230. — trausti, 237-38.. •— Val|>jófss., 170. — Vestarss. , 206. — Vesteinss. , llO. — (Snorri) porbrandss. , 83. — porgilss., l83. — f'óroddss., 133. — f'orsteinss., 133. Helgusteinar, 95, 99, 18Ö. Hella-Björn,s/á; Skjalda-Bjöni HellisfirÖingar , 1 95, Hellismenn, 55. Hellu-Narfi, 159. Herdis, 76. — Bollad. , 88, 106. — HöfíJa-í'órí>ard. , 143, 151. — 'KoÖránsd. , 1 06. — Rafnsd. , 150, 234. — Sveinbjarnard. , 104. — Tindsd., 111. — torláksd., 241. Herfinnr, 121. — Gilss., 100. — l'orgilss. , 148. Hergils hnapprass, 95, 99, 1(X), 107. Hergrímr porgilss. , 148, Herjólfr, 27, 2á, 83, 247. — 196. . — i BreiiJdal, l59. — BárÖars., 2l8, — BárÖars. , 83, 247. — - Eyvindars. , .89. — - hólkinrassi , 73, , — hornabrjótr, 21 5. -- Ketilss., 220. — f>orgeirss. , 188, 196. — Þóriss., 174, 176. Herlaugr Úlfss., 247. Hermundr Eyvindarson, l36, 139, 140. — á Gilsbakka, 290-91. ~ hokinn, 124. — Illugas., 57, 131, 278. — á Mýri, 119. HerrauÖr Gautajarl, 25l. — hvitaský, l2l. Herriðr (Herdis) Gautsd., 97. Hersteinn Atlas., 28, 29, — Bluudketilss., 91. I — þorkelss., 8. Hervör, 34. Herþrúðr Illugad., 80, — pormóöard., 69. Hestagellir,' 124. Heyángrsbjörn , 33, 173, 204,^ 255. Hjaldr,*254. Hjallkár, 108. Hjaltaáynir, 249. Hjalti, 196. H. 367 .fljalti ImgTJriífti, l3l. _ Skálpss. , 149. — Skeffgjason , lO, ÍJ, 52, 230,* 231, 241. — í>orkelss., 88. HjúbngeriSr , 159. Hjálmólfr, 147. Hjálmungautr, 171. Hjálp, 38, Hildigunnur Beinisd., 67-C8. Hildir, 224. — Eysteinss. , 207. -.- Helgas., 205. — parak , 207. HiIdriSarsynir , 46. HildiriíSr, 4íi, 218. Hildr, 180. — Asbjarnard., 206. — Baugsd., 222. — Hermundard. , 139, 140. — mjófa , 93. ' .— Ólafsd., 139. — Ormarsd., 35. — Skeggjad. ,^215. ._ stjarna , 57. . _ Úlfarsd., 232. — fórisd., 206. — f>órormsd., 139. — f>r;íiusd., 158. Hjör, 215. — Gnúpa-BáríSars. , 205. — konúngr, 93, 158. Hjörleifr goði Skaptas., 64. — Höröakonúngr , 93. — Hróömarss. , 28-.32, 211. Hjörtr Hámundars., 224, 225. Hlenni Asmundars. , 106. — gam i , 172, Hlif Heöinsd.; 162. — Helgad., 170. — hestaí^'eldir, 65. — Hrólfsd., 154-55. Hlöbver, 139. — koisari HlöSverss. , 24. Hnaki Asbjarnars. , 87,- Hnappfelliiigar , 205. Hofgaröarefr, 64. Hofkolli , sjá : Dalakollr, Hofsfcllingur, 203. Hokinii, sjá i Hennundr. Holbarki, */rf : l>orvaldr. Holtaþórir, 217. Hólmfastr Veííonnsson , 187, 243. Hólmgaungu-Bersi, 59. Hólmgaungu-Hrafn , 81. > Hólmgaungu-Máni, 142. Hólmgaungu-Starri, l4l, 145. Hólmkell Alfarinss , 71. Hólmsmenn, 49, 51 . Hólm-Starri í'orgestss.,^!, 53. Hólmsteinn, 188. ~ Atlas., 28, 29. — Bersas., l88- _ Órækjus., 188. — Snæbjarnars., 116. — porgeirss. , 44. Holti (Galti), 142. Hornfirííingar, 203. i/raði, 44. iirafn , sjá: fíólmgaungu- /frafn, Skáld-//rafn. _ 83. — 136. — 1S9. _ Dýras,, 110. — Eyvindars., 194. _ hafnarlykill, 209. — heimski, 215, 221, 248. — Hlýmreksfari, 98, lOO. — //ængss., 6, 7. 219, 220, 221, 229, 249. — Narfas. ,41. — • Oddss. , 53, 105. 109, — Skeíilss. , 239. — Sveinbjaniars. , Í04, 105, 109, 234. — LHfhéííinsa. , 142, 151. — porkelss.,' 172. — í'orviðars., 232, 236-37. //rafna-Floki , 26-28, 152. //rafnhildr Ketilsd., 218. — Stórólfsd., 2J9, 222. //rafnkell, 35, — go«i, 190, 213, 249. — Rafnss., l89. — fóröars;, 74 ; sjá : Skáld- //rafn. //rani, 58. • — Griniss., 52. 368 H. Hrani íTildiss. , 207. — Isólfss., 208. Hrappr sjá : Vigahrappr. • — Bjarnarson, 34, 36,198, 255. — Eysteinss., 90, 130. — ííallgeirss. , 186. Hrapps), 92, 93. J/ranndælir , 61. HraunfirÖíngar, 74. Hrefna Ásgeirsd., 89, 122. vHreiíJar,, sjá: Kráku-i/reiðar. — 69. Hreinn ábóti Styrmiss. , 57, 78, 169, 176, 188. — ^ermnndars. , 57. íírifla, 57, 62. JF/ríseyjar-Narfi, 154, Hróaldr bjóla, l84. — Eirikss. , 145. — Geirmnndars. , 145. — or //addingjadal, - 62. — J/rollaugss., 202. — Hrómnndars., 28. — hrygg,r, 150. ^^ — //öskuldss. , 1 /o. — LoiSmundars. , 212. — Oddbjarnarss., 219. — Úlfss. , 52. Hróarr, 149. Hróar HöftJa-t'óriSars., 151. _- horn, 211. '— Túngugoði, 26, 191, 192, 207, 208.; HroiSgeir hvíti , l83. — spaki, 40, 46, 235. — í>orsteinss., 235. Hróömar //róaldss. , 28, Hró«ný Illugad. ,. 106. . — K'etilsd., 72. — $koggjad., 131. , — Unad. , 137. , HróíSólfr biskup, 13, 43, 258- 59. Hrói , 212. — skarpi, 180. Hrólfr , sjá : Gaungu-Hrólfr. — frá Ani , 151. — — digri, 67. Hrólfr i Geitlandi, auöa-i, 48, 52, 54. — í Gnúpufelli, 114. sjá: — Helgas., 100, 156, 169, 175, 179. • — hersir, 40, 44, 76, 95, 97. — höggvandi, 209, — Ingjaldss., 154. Ketilss., 47, 56. — Kjallakss. at Ballará, 97. — konúngr or Bergi , 197. — konúngr kraki, 131. — Móísólfss., 191, 192, 206. — nefja, 200. ' — Raudsendski, 107, 118-20. — rauöskeggr, 173, 226, 230. — ýngri at Ballará, 52-54, 104. Hrollaugr., R.ögnvaldss. , 5, 19, 201, 202, 203, 204, 213. Hrolleifr, 245, 254. . — mikli, 13(M38, 152. Hrómundr Gripss. , 28. — halti, 124-126, 136, 140. — i í'verárhlið iþóriss. , 38, 56, 57, 1S3. Hrossbjörn Raumss. , l33. Hrosskell, 55, 56, 129. — 144. Hrútr af Kambsnesi, 62, 89, 221. — Tannas. , 62. Hrærekr, 144. — //ildiriöars. , 39, 2l8. — slaugvanbaugí, 215. Húnbógi, 98. //undasteinar, sjá: Lunda- steinar. Hundi , 88. Hundólfr, (//unnólfr) * jarl, 233, 252. Húngerðr í>óroddsd., 5l. 210. Húnn, systurson BarÖa, 272, 280. HúnrauiSr VefreiíSars. , 142. Húsvikingar, 102. //valseyjarfiröíngar, 84. a-j. 369 Hvamm-Stwrlft. 102, 168, 170. sjd: Sturla í>órÖars. Hvammþórir, 39, 40. Hvati, 134, 13ð. Hvítserkr Ragnarss. , 252. Húnbogi, 98. Hundasteinar, ajá: Lunda- steinar. Hundi, 88. Hundólfr (Hunnólfr) jarl, 233, 252. HúngcrÖr í'óroddsd., 51, 210. Húnn, systurson Barða, 272, 280. HúnrauÖr Vefreiðars., 142. Húsyíkingar, 192. Hyrningr Kleppjáxnss., 58. Hœngr landnáinsm. , 6, sjá : Ketill. Hænsnajíórir (Hæsnaþórir), 8, 56. Hœringr ÍJorgrimss. , 237-38. Höföa-í'órtJr , 137, 143, 150, 182. HöggvandiU Gunnarss., 91. Högni , 67. — Geirþjófss., 108-109. — hviti, 93, 100, 102, 105, s |20. — Ingimundars. , 134, 138- 40. — l NjarÖey,' 93. Hör«akári, 29, 35, 152, 198. Hör«r, 87. — Grimkelss., 39, 49, 51. Höskuldr Alfarinss. , 7l. — Atlas. , 108-109. — Bollas., 88. — Dalakollss., 89, 101, 104. — læknir, 11 1. — væni, 174. — íiorsteinss., l74. *^árnger«r Ljótsd., W3. — Tirfingsd. , 235. — 'þórarinsd., 70. — í'óröard. , 62. — í'óreyjard., 170. Játmundr konúngr,'34, 20, 198. Játvarír konúngr, 24, ' Isleudinga Sögur, 1 bindi. Iftvin MoldaÆnúp8d.,40, 210. Jesús 23, 31. Illugi, sjá: tórír, — 106. — Aras., 64, 80, lOO. — Birnus., 106. — Eiöss, , 52, 289-90, 295. — Fellsgoíi, 67. — Haldórss. , 43. — Ingimundars. , 258. — rammi, 80-82. — rauíJi , 43 , 53, 56. 97, 307. — Steinbjarnars., 105. — svarti, 38, 51, 56, 57, 62, 87, 131, 300-301, — 'þorbrandss., 79. — fjórííars., 106. — ÍJorvaldsss. , 70, Indriéi Hrútss. , 89. Ingibiörg Arnard. , 178. -— Asbjarnard. . 56, 87, l.'ia. — Gilsd., 96. — Hávarftard. , 220. — HroíJgeirsd , 183, 185. — konúngsd , 143. — ílau«sd. , 149. íngigerör (frú) 185, 235. Ingileif Asbjarnard. , J 89. Ingimundr gamli, 48, 132- 137, 141, 143, 182. . — jarl, 133. ,— Illugas. , 258. IngirííSr Kjartansd. , 142. _ porvaldsd,, 207. Ingjaldr Alfarinss. , 7l. — Brunas. , lll, — FróÖas., 154. — Grimss. , 234, 246, — í Hefui, 133. — Helgas. konúngr, 20, 84, — Helgas. magra, 104, 156, 159, 170. — Hergilss., 95, 99, 180, — Hróaldss. , 62, 233. — Hrólfss., 170, — illrá«i, 20. — Ölafss., 90. — tryggvi, 155, 163-164. — torgilss. , 62. 24 370 ^tl lngó]fr Ai-nars., 4, 28-Í3, S6, 45, 46, 83, 244, 246-47, 248. — fagri, 138, 159. — HerraiiíSars. , 121. — sterki, 82, 84, lQ7. ínguör í>orsteinsd. , 69. - íngvar, 60. Ingvildr, 173. — allrasystir, 160, 169. — Atlad. , 98. ■ .tL AníJólfsd., 162. — Bjarnard. , 183, 185. — Evarsd., l89, 192. — Gunnarsd. , 168. — Hallsd. , 179, 203, — Ketilsd., 35, 75, 156. — Narfad. , 173. — raxiSkinn , 158. — Steinrauðard. , l43. " — Íþorgeirsd. , 69, 87. "^ _ 145. . ^ — forgrímsd. , 104. Ingunn, 219. — Helgad., 156, 169. — fórólfsd;, 180. Jóann bisktip ögmundss. , 18, 19- Jódis, 206, 212. _ 173. _ IHugad . , 80. — Oddsd. , 244. ' — Snartard. , 98. — f>órarinsd. , 106. ' JófreiÖr í'onnóííarson , 70. JófriÖr Báröard. , 42.' — Gunnarsd. , 8, 51, 90, 210. •— Oddsd., Sl, 64. Jóhann Irski biskup, 13, 14. Jóhannes páfí , 24. Jólgeir, 231. — 219. Jón biskup helgi , 36, 203, 216, 231, 235, 256->57. — biskup Saxneski , 258-59. — Grænlendinga biskup , , 258. . -— Járngerííars, j 170. — korpr,'53. , Jón Loplss., 109, 14S, 216, 235. — Péturss. , 53. — á Reirvelli, 76. — SiguriSars. , 2l6. — forgeirss. , 42. Jóra Helgad. ,106, — Harrad. XHakad.) , 133, Jóreiíír Tindsd., 70. — fiftrandad., 188, 197, 20S. — Ölvisd., 55. Jórun, 210. — 106. — Bjarnard. , lOt. — Einarsd. , 70. -- — 162. — Helgad. , 5l. — Hjaltad., 230. — Ingimundard. , 1.32-136. — mannvitsbrekka, 206. — Svertingsd. , 231. — d. fórdisar, 203. — í>orgnýsd. , 171. — í'ormóíSard. , 53. — |>orsteinsd. , 228. — í'orvaldsd. , 151. — Ölvisd.,,241. JósteÍHn , 45. — Þorgeirss. , sjd: Hóím- steinn. , — í orsteinss. , 228. Irskir, 5. Isgeríír Lundasteinarsd., 138. — pormóðard. , 38, , — ííorsteinsd. , 106. Isleifr, 57. — biskup Gizurars. , 4, 14- 18,243,2.50-51,252. — Israuííars. , 142, Ísólfr, 208. ,— Bjólfss., 194, , Israuíír, 57. — 189. — Holtas. , 142, — Hróaldss. , 1 81, Juppíter, 199. Ivar beitill, 122. — beinlausi , 252. , — jarl Há fdánars. , 200. Ivar-Kári Hi-útss. , S9. liK. 371 lYar Ragiiarss. , 4. — Rögnvaldss. jarl , 200. — í>óríiars. , 258. Jökull BárÖars., 138. — Ingimundars. , 135, l3S- 139. Jörundr, 124-126. — Asgeirss. , 216. — Atlas., 81, 101, 102. — goCi, 216, 221, 248. — háls, 134, 135, 143. — Hrútss. , 89. ■ — konúngr, 19. — kristni, 41, 249. — í Skoradal, 80. — Úlfss., 100. — forgilss., 102. — or Mitengi, 105, 244. Jötunbjörn , 133. JVaÖall, 90, 168. Kaðliu Gaunguhrólfsd. , 75. K-álfr , 83. — Ásgeirss. , 122. — skáia Mánas., 142. Kali Kvists. , 44. Kalman, 41, 54. Kampa-Grimr , 90, 174. Kanipi, sjá: porgils, í'orgrimr. Kár Koíránss. , 152. — t^orbrandss. , 79- — t'ormóöars. , 245. Kári, sjá: Berórólfr. Karli , 32, 33. — Konálss. , 54, 5ó. — Ævarss. , 141. Karlsefni, Ið. — - «/d; t>orfinnr. Kauu kenángr SölTas. , 197. Ketilbjom gamli , 5, 1 9, 35, 117, 198, 241, 242, 243, 244, 248. — Teitss. , 245. KetiU, 203. — 83. — 87. — autfgi , 218. — biskup í'orsteiuss., 3, 19, 251, 256-57. — blundr, $já : Blund-Ketill. — Bresas. , 41 , sjá : KetiU gufa. — brimill, 171. — Brúnas. , 153. — brúsi, 286-293, 301. — einhendi, ÖO, 229, 230, 231, 239, — fiflski, 206, 213, 249. — Fjörleifars. , 175. — flatnefr, 34-36, 75, 85, 156, 206, 255. — gufa, 45, 46, 49, 55, 61, 97, 102, 103, 120. — Gunnarss. , l68. — helluflagi, 140, 233. — hængr, 218, 219, 231, 230, 232, 248. _ — 218. — HörÖakáras. , 198. — Höri5ski, 175, 181. — ilbrei«r, 95, 99, 107. — Illugas. , 131. — kappi, 71, 72. ~ Ketilbjarnárs. , 242. •— kjalfari, 47, 56, 245. — Mánas. , 178. _ MóiJólfss., 191, 192, 206. — Raumr, 133. — smiðjuörumbr, 80, — vefir, . hersir, S5, 76, 156. — fitfrandas. , 188, 192, — póriss., 174, 176, $já: Ketill þrymr. — í'orlákss.," (porleik5ð.)6l, , 69, 61, m. m2 K. KetiU porlákss., 69, 67, 106, 136, 143, 170, ISi, 211. — - t>orsteinss. y 170. -— í>orValdss. , 159. — í.rymr, 187, 188, 213. — í>ystill, 67, 180, 181. •— örriísi , 230, KetilriÖr Hólmk€lsd. , 71. Kjallakr, (Kjarlakr) 42. — hinn gamli Bjarnars. ,-75. 76, 91, 92, 96. •— gamli, 65, 75, 76. — Hrólfss, . 52. — Kjarvalss. , 222. — úngi, 91-92. Kjarrdn , 95. Kjartan , 75. — Ásgeirss. , 143. V-, at'^Fróía, llO. — Ólafss., 76, 89, 95, I22r Kjai-valr konúngr, 24, 150, 155. 222, 231 246. Kimbi , s/á; t>orleifr kimbi. Kjölvör, 51, 117. Kjötvi auiígi, 94, 246. Klaufí, sjá : ÍJorgeir. - • — böggver Hafþórss. , l58. Kleppjárn Einarss. , 87. — gamli, 39, 53, 70. Kleppr Jörundars. , 41, 89. Klængr Grimkelss. , 70. — Snæbjarnars. , 41. Knjúkr, 104, 105, 107, 11 6, ajá: Mýraknjúkr, Knútr, sjá: Knjúkr. Knörr Höföa-i'óröars. , l5l, 154. KnÖttr Starras.. 41. — í'jóörekss, 98. Kcörán , 106. ~ 153. — 152. — Eylifs., 143. Kolbeinn, lí>2. — Flosas. , 14. 229. — klakkhöfði, 64. " — Oddbjarnars. , 219. — Sighvatss. , 206. ~- Sigmandars. , l49. Kolbein þórííars. , 88, 90. — — 211. Kolbjörn sneypir, 155. — í'óreyjars. , 170. Kolbrún, sjá : forbjörg. Kolfinna, 170. — Ávaldsd. , 140. — Hallsd. , 144. _ Illugad. ,62. — Oddbjarnard. , 219. — í^orgeirsd. , 144. Kolgreflingar , 74. Kolgrima Beinisd. , 241. Kolgrimr gamli Hrólfss., 40, 41, 49, 235, 248. — Hjaltas.,'196. — l'oi-geirss. , 174. — t>órhallas, , 41, 44. Koli, 51. Kollgris, 266, 273, 230, 291, 302. Kolli undir Felli, 122. — 181. — Arnórss.', 45. — Hróaldss. , 64. — Klængss. , 70. Kollr , sjú : Dalakolír. — grái, 196. -- Illugas. , 80. — Kjallakss. , 53. — i Kollsvík, 37, 107. — Skéggjas. , 52, 131. — pórðars. , 80. ■ — forgilss. , 102. Kolr, 6. — at Kolgröfum, 74. — biskup, 13, 14, 253-59. — Ketilbjarnars. , 243. — SiÖu-Hallss., 202. — Vikverja biskup , 243. Kolskeggr, sjcí : porsteinn. — fróði, ]b9, 192, 202,248. Kolsveinn Eyvindars. , •36. ~ rammi ,148. Kolúmba , Kolumbilla, Kol- umkilla, 36, 38, 44. Konáll, 175. — 51. — 41. — Ketilss. , 176. K-iVi. 373 Konáll Sokkas. l76. — Steinmóðars., 90, 239. Kóri, 101, 103. Kórmakr, 60. Kornilöð Kjarvalsd. , 246. Kráka, sjá: Öíidóttr, HreiS ar, LUfr. Hráku-Hreiöar, 70, 145, 146. * Krákuneflíngar, 106. Krístóffr, (herra^, 185. 235. Kristr, 4, 13, 19, 157. Kroppsmenn, 51. Krossvikíngar , 195. Krumr, 195. Kryinlingar, 195. KrÖmu-OcIdr, 50. Kúgaldi Hrútss., S9. Kvistlingar, 41, 23S. Xvistr, 41, 44. Kvöld-Úlfr, 46-48, 62, 218. Kýlan, 54. 55, T ■*-'ángeyíngar, 209. Lambi, sjá: pór«r, í»orgeir, Eyvindr. — Sigmundars. , 221. — sterki,6l,103. Lambkárr, systurson Barða, 272, 280. Lángaholts-t'óra, 66. Lángdælir, 80. Laugarbrekku-Einar, 67-69, ■ 87, 181. ' LeiiJólfr kappi, I90,l9l, 207, 213. — áLei»ólfsstööum,234, 236 Leifr, sjá: tiorkell. — heppni, tí3, lOl. — Loísiiattars., 93-94. Leó keisari , 24. — 7di páfi, 15. Lina, 109. Ljót, 224. — 136, 138. — Einarsd., l80. Ljótólfr, 91, 92. — go^i, 152, 153, 183. Ljótr, sjá : Mána-Ljótr, Valla- Ljótr. — 203. Ljátr, 137, — laungubak, 239. — óþveginn, 178. • — prestr, 170. — spaki, 11.1-13. — t>orbjarnars. , 57. Ljótun, 49. Litingr Arnbjarnarson , 93, 185, 186, 192. Ljúfvina, 93. LoÖhattr, 93, 94. Lottinn aungull, 172. Loðmundr gamli , 192, 193, 206, 211, 212. — Skeggjas. , 206. — Svartss., 216, 229. Loki, sjá: þorbjörn. Lón-Einar, 67-69, 87. Lopthæna Arinbjarnard. , £5* — Erpsd., 56. Loptr, 247. — biskupss., 189. — Fróiías. gamli, 34, 65. — Ormss. , 65, 229, 232-33. — Sæmundarss. , 143, 216.. Lunda-Steinar jarl, 132, 251. Lýngtorfj, 276, 292. - Lækný, 174. Lögskapti , sjá : Skapti ÍJór- oddsson. -l-Viábil Hallgeirss., 224. MaddaiJr konúngr, 74. Magniis, 203, 206, 212, 240, 244. — biskup Einarss., 203,230. — biskup Gissurarson, 203, 244. — Guðmundars. , llO. Guðmundars. góöi, 109. — konúngr berbeinn , 35, 216. — konúngr góði, 18, 259. — p. f'órðars., 53, 97. — porsteinss., 203. Míg-Snorri, 111. Mána-Ljótr, 71. Máni , sjá : Holmgaungu- Máni , forfinnr, Porkell. — 178. 374 M-U. MAni f'orbrands*. , 143. Már,^ sjái Blótmár, Oddmár. — Ánas., 75. — Asmundars., 106. — ■ Hallvartíss., 90. — Hamalss. , 34. — Hrútss. , 8d. — HúnrauÖars. , 142, — Illugason á Reykhóluni, 80, 95, loa — Jörundarson á Már$stö8- nm, 135, 139, 140. • 'í— (Moss) Naddoddss. , 68, 240, 241. — Viga-Glúmss. , 159, 170. Margrét Höskuldard. , 111. Markús Skeggjason , 15-17, 172, 18-1, 226, 240. póriíars., 57, 62, 64, 78, 97, 100, 131, 142, 144, 151, 168, 172, 183, 184, 186, 188, 189, 190, 197, 203, 206, 212, 240. 243. Marteiun biskup , 15. Mela-Snorri, 244 ; sjá : Snorri fóröarson á Melum. Meldiin, sjá : í'orgeir. — jarl, 85, 88. Melkorka Mýrkj^rtansd. , 59. Melpatrekr, 245. Miðf jaröar - Skeggi , 52, 66, ii\ 124, 131., 249. Mjöll Anard., 133, MóiJólfr smi«r, 191, 206,208. -Móeiðr, 219, 224. Molda-Gnúpr, 40, 209, 2l0, 231, 246. Mosfellingar , 5. Músa'Bölverkr,' 53, 56. Mýraknjúkr, 104, UO. Mýrgjöl Gjómalsd. , 85, 86. Mýr-Kjartan konúngr, 89. Mýrun Bjaðmaksd. komings, 74.' Mýramenn, 204. Mæfa porvariJsd., 57. 3VIör5r Ásmundss., 187. — gyja, 220, 221, 223, 224, 248- — Valgaríss,, 220, Mörftr úrækja, Sli, Möttull konúngr, 55. iNadd-Oddr, 25, 68, 241. Nafr-Helgi, l52. Nagli, 72, Narfi, sjá : Hellu-Naríi , Hcls- eyjar-Narfi. . — Arnars., 159. — Ásmundars. , 187. — Eínarss. , 41. — Finnbogas., 173. — Skeggjas., 206. •— {'ormóiJars. , 154. Náttfari, 26, 176, Nefsteinu Gnúpa-Bárttarson, 205. Nesmenn , 195. Nereiör jarl sinki , 245. Nesjaknjúkr, sjú: Knjúkr. Njáll í Gnúpsdal, 27S-81, 293. / — Herláugss. , 247. — Sigmundars. , 215. — porgeix'ss. , 216. Niðbjörg Bjólansd. konúngs, ■ 75. Nikulás Sigurðars. , 173. Njörtr, 19, 199. Nor konúngr, 197. Norölendingar , 16. NoríJinenn, 23. O, 'blauðr Otryggss,, 93; 102, 120. Oddaverjar, 23 L Oddbjörg Grimsd. , 111. Oddbjörn askasmiíír, 2l9. Oddfriör Helgad., 70. Oddgeir i Oddgeirsbólum , 46, 235. Oddi, sjú: Bitru-Oddi, Oddr. — Yrars. , 53, 97, 104. . — s. f'orgeréar torbjarnard., 97. Oddlaug Eyvindard. , 212. ~ Vebrandsd., 241. Oddleif Ketilbjaniard. , 242. Oddleifr Geirleifss. , 103. o. 375 Oddleifr stafr , 152. Oddmár, 92. Oddnv (Ornv) Einarsd., 176. — Öddsd., 225, 230. — í>orbjarnard., 232. — I'orkelsd., 258. — ^orvaldsd., 64, 131. Oddr, sjá: Drunib - Oddr, Krömu - Oddr Tiingu- Oddr. — (Gefnar-Oddr) , 264, 267, 271, 292, 296. — á Alptanesi , 61. — Arngeirss. kolbítr, 181. — Ásólfss. , 90, 172, 184. — Axlhægíngr í'orgrímsson, 147. — Brei«fír8ingr, 149, 150. — Draflas., 80. — Hallkelss. frá Ki8jabergi., 51, 117, 118. 244. — á Jörva, 81. — kaldmunnr, 218; — Ketilss. , sjá : Oddi Yrars. ^ mjófi,-225, 230. ^ frá Mjósyndi , 226. — múnkr, l22, l3a — Ormss. 133. — r^kki, 64. — skrauti i Skógum , ?5. — Steinbjarnars. , 61. — Steindórss., 122. — Unns., 137, 152. — bóndi ÍJorgerdar í>órÖard., 98. — t'órórmss., 133. ÓíSinn, 1S9. Ófeigr, 52, 217. — burlufótr, 122. — grettir, 220, 239-40, 254. — Herrauöars. , 121. — lafskegg, 145. — LoÖmundars. , 212. — f'órarinss. , ,152. — s. í>óreyjar Asgeirsd., 170. — fórólfss., 97, 120. — J)unnskeggr, 146. Ólafr, 266, 275, 280, 287. — bekkr, 153, 154, — belgr, 71, 99, Ölafr brei»r, 239, 254. — Bö«mó«ss. , 20(f. — á Draungum, n9. — Egilss., 195. — feilun, 8, Í9, 20, 50, 78, 85, 90, 239. — Grænlendingabiskap,25a. — HávarÖss. , 115, 116. — á Haukagili , 140. _ Helgass., 1 la — bjalti, 7, 49. — hviti, 216. — hrafnakollr, (jafnakollr). 109, 12a ^ — konúngr Gu«rau8arson , 20, 84. — konúngr helgi, 5, 15, 18, 122, 132, 252, 259, 305. — konúngr, Herjólfss. 215. — konúngr hviti IngjaMss., 20, 84. — konúngr kyrri, 260. — konúngr trételgja , 3, 20. — konúngr Sœnski Eirikss., 13. — konúngr Tryggvas., 10, 13-15, 18, 129, 132, 177, 224, 252, 258. — kvaran, 49. — lángháls, 58, 192. — pá, 89, 122. — tvennumbrúni , 237- — vöhibrjótr, 158. ^ — ÍJórarinss.^, 247. Qleifr , sjá : Olafr, Óli SvarthöfÖason , 104, 235. sjá : Ali , Atli. OlÖf, sjd : Álof. — Böðvarsd., 130, 243,252., ~ elliöaskjöldr, 52, 131,217. — Ingólfsd., 121. — Ragnarsd., 132, 25l. — fórðard., 187, 243, 244. — f>orgrímsd. , 92. — forsteinjd., 85, 86. Ólúf, sjá: Olöf. Ormar , 35, sjá : Ormr. . Ormhildr Hróarsd. , 208. Ormr, sjá : Digr-Ormr, Hafn- ar-Ormr. 376 0-P. Orinr i Ormsdal, 133. — - s. tiórdísar Björnsd., 150. — auðgi, (ánauögi, aurgi), 218, 225. — auögi (ánauígi), 230. — Erpss., 88. Fróías., 232. — gamli Eyvindars. , 245. — Gelliss. , 169. — Hallas., 169, — Hallss., 244. — Hallvar«ss. , 238. — kapaliii , 133. — KoÖránss., 140. _ mjófí, 71, 99. — prestr, 124. — s. Ragnheiðar Amórsd., , 136. — skeljamoli, 133. /. — skógarnef , 224. — sterki Stórólfss., 221, 222. — töskubak, l72. — í'orfinnss., 64. _ tóriss. , 177. — porkelss. , 237. — f>orvaldss., 160. <)rœkja Hólmsteinsd., 188. Ösk ÍJorsteinsd. , 7, 78, 85, 90, lOl. — porsteinsd. 101. gspakr Ósvifrss. , 76,112. Osvaldr Yxnaþóriss., 256. — konúngr, 34, 198. Ösvifr spaki, 7, 8, 75, 76, , 106. Qtryggr Hjörleifss. , 93. Ottar, 139. •— Bjarnars. , 75. — böllr, 225. — hvalró , 203. — Jófreiííars. , 70. — konún'gr, 20. , ' — í>orgeirss. , 174. Ottkatla, 120. — Jörundaid., lOl, 102. — f>ór«ard., 111. -- íorgilsd., 240. — |)Orvaldsd.,'73. Ottkell, 217. — or Kyrkjubœ, 225, 244. Ottkell Stórólf ss., 21 9. — torbjarnarí. , 240. ■t^áll biskup Jónss., 211,216, 232, 241. — postuli, 15. , , — Sölvas., 97. — Í>órt8ars., 258. Papar, 4, 23, 206. Paschalis 2ar, páfi, 18. Patrekr biskup , 36 , 37. Pétr biskup, 13, 258. — Jón^s. , 63. — á Osi, 132. postuli, 16. R áðormr, 231. Raforta konúngsd., 155. Ragi Olafss., 50. Ragnar konúngr lotSbrók, é, — 20, 1-32, 150, 251-52. RagnheiíSr Arnórsd. , l36. — Eyjólfsd., 171. — porkelsd., 186. Ragnhildr Barkard., 185, 234, 246. — Hallsd., 151. — Hrólfsd., 200. — Ragnarsd. , 252. — SiguriSard., 233, 252. Rannveig d. Steinvarar, llO. — 187. _ 188. — Eiríksd., 185. — Eyvindard. , 220. — Gnúpsd., 231, 246. — Grjótgardsd. , 11 1. — Sigmundard., 220. _ Sigmundard. , 221, 224 — Teitsd,, 258. — í>orgeirtd. , l45. — forsteinsd., 228. RauíSíi-Björn, 59, 60. Rau'ðlækingar, 205. RauiJr, 51. — Gunnarss.. 91. — Kjallakss., 222. — rugga, 149, l58. Rauöúlfr Öxnaþóriss., 162. Raumr, sjá: KetiU. R*S. 377 Raiinguíír, 145-. Refr> sjá: Skáld-Reír, ^ór- ólfr. — frá BaríJi^ 150. "^ GimnsteinsSk (Eysteinss.), 130. — gamli, 39, 40, 44> 106. — mikli , 64. — rau«i, 183, 184L — Steinbjarnars.j l84. Reginleif Sæhiundard. > 143» Rfeini-Björn , 21 1» ReirketiHi 2l7. Heistr, 180. Reyknesihgar, iDOk Rifla, S/a: Hrifla, Rjúpa, sjá: f>órhildr. — Arnaldsd. > 143y l&U — Hrútsd. 89. — I^orkelsd. , 88. RoSólfr) sjá: KroíJólfr. RúSujarlar, 201. RúÖu-Úlfr, '.v/ó: Hroöólfr. Runólfr Auðunars. , SsO. w- Búss. , 70. ^ goði Úlfss., 232. . *— forlákss. , 17, 50, 24L Rögnvaldr jarl kalii 258. ^ Mærajarl, 2Í, 102, Il0> 180, 200, 201, 213. Öalbjörg, 170. — BerÖlukárad. , 46. Salgertí, 188. — Árngeil'sd. , 174» — Birtingsd. , 104. — Jónsd. , 105> 21 6. — Steinólfsd. ,, 170. Salvnr (Sólvör) Asgrímsá.) i258* — Hundólfsd., 233, 252. Sánir Barkars. , 78. — f'orsteinss. , lOL Sandfellingar. 20^. Sandvikingar , 195. Saxi Alfarínss. , 70. Selakálfr Oddss., 147. Selþórir, «/«: pórir Griíuss. Semingr, l40. Sesselja , 109. Stiyöfiröingar, 194. Si8n-tííillr ) 10, 12) 18> 179, 197, 199, 20;, 205. Siííumerin^ 5. Sigár konúrigr, 173. Sigfastr Jarl , 154-155. Sigfús Ásgrímsi. > 163. — Ellíiía-Grimss. , 40w >- LoSmundars. , 2i6, 229, -— i HIiíí Sigmundars., 221. 2:28. Sighvatr Hallbjarnars. , l33» -^ br Liöuni) 155. — ÍögsögumaSr, 106, 206» — rau«i, 220^ 222, 248. — Stuílris.,53iS/itíí Hvamra* Sturla. ■ — Surtss. , l5. — fórarinss. , 247. Sigmrindrj 59. — Gnúpa-Bárííars.i, 173>179> 205. ^ — Grimss. , 1 ll2. — KetUsS. , fi7i 87) 181. — kleykir, 209, 211) 223» 224. ^ Sighvatss.) 220, 222. — Valas.) 212. — á Vestfold) 149. — Volsúngr konúngr> 25li — í>orgilss. ) 256. — for^kelss., 149, 179. Signý Oblaiiösd. ) 102, 120. — Sighvatsd. > 155^ 163. ^ Valþjófsd. (Valbrandsd.)» .39)^49, 61. Sigri«r Hafli«ad», 258. — Sighvatsd. , 185. — Skjöldúlfsd. , 187. — Slettubjarriard. , 109» — í'órarinsd. > 53. — . — 168. -^ |>orgeirsd. ) 174. .Sigtryggr snarfax-i, 46) J2l8. Sigvaldi jarl, 65. Sigurðr bjóöaskalli, 132, 252. ' — Grimss., 112. — Hálfdtínars., 14. — Hákonars. , jarl, 234. — Hlööverss. , 139» — hrisi, 14, 2.3«. 24^ 378 S. Sigiir«r hviti , 253. — Jónss. , 216. — Jósteinss. , 45. — konúngr fáfnisbani, 25 1, 252. — — hjörtr, 47, 233, 234, 252. — — hríngr, 251. — — ormr-í-auga, 252. — Landvérski , 238. — Ljótss. , 239. — Magnáss. kyrri^ konúngr, 18. —. Márss , 34.. — ríki , biskup , 177. — riki, jarl, 24, 86. — svínhöfbi , 73. — í>órarinss. , 183. — I'orgrimss. , 246. — fóriss. , 308. SilfrstæíSingar, 147. Símon , ()9. Skagi Skoptas. , 170. Skallagrím^r, 46-50, 59-62, 129, 247. Skáld-Helgi f óröars., Sl, 131. Skáld-Hrafn, 69, 231. *káld-Refr, 64, 67. Skáld-Steinunn , 64. Skammkell , 225. Skapti , sjá : í'ormóSr. — Tannason, ]33. — f>óriíarson , 64. — póroddss. , lögsögumaSr, 13,194,212,231,240,246. Skaríi porgeirss. , 6l. SkarphéÖinn V€freiÖars., 139- . 142, 206. Skati &pss. , 88. Skeílll, 143, 144. — Haukdælski , 238. Skeggbroddi Bjarnars., 185, 229, 251., Skeggi , sjá : Avaldr , SkútaS- ar-Skeggi , Miöfjaröar- Skeggi , Smiðskeggi og pórðr. — Asgautsson , 23 1. — Bjarnars. , 226, 240. — Bö:öólfss. , 166, 177. Skeggi Kollas. , 70. — skammhöndúngr , 130. — í Skógum Bollas., 2l5. — í Skógum Brandss. , 44, 212. — i Skógum Njálss., 215. — í>orgeirss. , 230. — í>orsteinss.,, 228. Skjálgr, sjá: Ulfr, þorsteinn, Finnr. ^ á JaSri, 153. ■ Skjalda-Björn Herfínnss., 121. SkííSi gamli BáriSars. , 142, 144. — or Skiðadal , 1 54. — á SkiiJastöíJum , 1 39. — fiorbrandss. , 79. Skinnabjörn, 131. Skjöldólfr, 196. — Vemundars. , l86. . Skjæríngr Ketilbjamars., 242. — í^órólfss., 216. Skopti , sjá : Skapti. Skorargeir, 216. Skorri , 45, 49, l02, 103. — 101, 103. Skotar, 85. Skrælingjar, 9. Skúli Egilss. , 256. ' — herkja, 183. — Jörundars. , 71. — Riflus. , 52. Skúmr, 142. — 178. — Kjartanss. , 89. — fJrándars. , 62. SkútaÖar-Skeggi, 131. Slettu-Björn, 98, 109, 149.~ Slettu Helgi , 124-126, 129, 140. Smiðkell forvaríSss. , 55, 151. Smiör Ingimundarson, l35, 138. Smiðskeggi, 160. Snertlingar, i72l Snjallr Vatnarss. , 254. Snjallsteinn, 222, 223. Snorri, sja: Há-Snorri, Mág- Snorri. — Álfss. , 90, 106. Si 379 Snorri goði í>orgrímss., 4, 60, 69, 72, 74-80, 87, 90, 102, 110, 111, 142, 151, 278, 298. 300-307. — Haldórss., 78, 16». — HliðarniannagoÖi , 162. — Húnbogas. , 98. — Höföa-^óröars. , l5l. — Jörundars., lOl, 102, lll. — Magnúss. , 78, 169, 206, 212, 240, 244. — Markúss., á Melum, 67, 6l, 69, 87, 106, 136, 143, 170, 181, 8já: Mark- lis Í>ór8ars. — Oddss. , 122. — Stnrlus., 53, sjá: Hvam- Sturla. — forbrandss. , 79. — I'óröars., 111. — ÍJorfínnss., 19, 151. Snörtr fórarinss. , 98. — íiormóíars. , 172. SnaJbjörn Eyvindars., l72. — galti, 116-119. — go«i Rafnss. , 220. — Ormss. , 41. Snælaug, 64, 131. Sokki fóröars. , 176. Solveig Jónsd. , 109. Sóti, sjá: Auðunn. — undir Sótafeyi, 132. — af Sótanesi, 123.^ Spak-Bö«var Öndóttss., 149. Stafngrimr Hranas. , 52. Starkaíir gamli, 154. — imdan t>rihyrningi , 221, 225, 226. Starri , sjá : Hólmgaungu- Starri, Hólm-Starri. Steinar , sjá : Helgusteinar, Limdasteinar. — 163. — Önundars. , 60. Steinbjörn ^Sveinbjöm) As- mundars. , 61. — Hrafnkclss., 190. — kortr, 184, 185. — sterki Asgeirss. , 57. Steindór Oddai. , 122. Steindór Ólafss. pá , 89, 122. — í^orlákss. , 73, 74. Steinfínnr Reirketilss. , 217. Steingrímr, 122. — 273, 230, 287, 295- — Eyjólfss., 113. — Eyvindars., 1C6. — Hrúíss. , 89. — í'orgrim?s. , 1 05. — örnúlfss. , at Kroppi, 160, 175. Steini f»(5r«ars., 221. Steinmóíír Gunnarss., 168. — Konálss. , 90, 239. — Olafss., 153. — Ölviss., 90, 239, 254. Steinn Auðunnars. , 75. . — bróðir Bar«a, 280, 287. — Brandas. , 194. ~ Brandss., 212. — - Hrútss. , 89. — Höföa-í'óriJars. , 151. — Kolgrímss. , 41. — lögsögumaíír , 8l. — mjöksiglandi, 61, 80, lOl. ^ — skáld, 76. — snjalli, 222, 223, sjá: Snjallsteinn. — sjá: Völiisteinn. — í-orfínnss. , 50, 64, 91. — Porgestss. , 14. — Þorgilss., 105. Steinólfr, 208. — birtingr, 104. — Eyjólfss., 170. — Gunnólfss. , 154. — i Hraundal, 61, 62. — lági, 94, 95, 97-99, 123. — — or Hrisey, 170. — Márss., 176. — f organtss. , 104, 11 1. — ÍJorkelss., 109. — ÖIviss., 239, 254. Steinuír, sjá: Steinunn. Steinrauír Héðinss. , ll3, — Melpatrekss. , 245. — rammi 161. — Steinþór, í/ó .• Ateindór. •yteinnnn Álad. , 105 , 216, 234. 880 S. áíteinunn Bergsd., l70, 252. — Bjarnard., 69, b7, 104, 181. -^ Brandsd,, 187. — DáiKsd., sýá; Skálá-Stein' unn. — gamla, 45, 246, 247. — Hrafnsd., l04, l09. ~ Hrútsd,, 62 89, r-~ J6nsd. ,53, — Olad., sjá: 5'teinunn Alad, — A'norrad. , l5l. -r. í>orgrimsd. , 185, lft7. íteinvör Brandsd. , 110. á»\ephanus biskup., 13, 258, 'Vtjarna sjifl Hildr, j *toÖfirftíngar , 196, íítórólf? Hængss. , 219, 222- 26. • - -w Yxna í*óriss, , 162. ^traumfirðingar, 65, 74, í»turlív, sjá; Hvarnm-ííturla, Víga-A'turla. T-. goðí Kalmanss. , 51 , 54. . — ^Jónss, , 53. — 'Vighvatss. , 33. ■r-, í>ióðrekss,, s. Yiga-^Vturla. •^ Í>óri5ars i Hvammi, 53. . — 65, 85, 111, 168, 170, 1Ö7,,203, 210. — • f'órðarss, , lögsög;umaíír, 53, 243. 5'turliingar, 142, 221, ^turinsynir, 53, 150, 197, 203, 2lO. %rbjörn, 119, 120, — ' í>órarinss. , 143, íítyrkár ^Weinbjarnars, , 247. JStyrmir fróði , 348, — Hreinss. , 57, 256, -- 'Skeggjas. , 45, — í'orgeirs?. , 144, ítyrr, sjá: Viga-'Vtyrr, AVafar Aiænski, 26. AVana HerrauÖard. , 73, ^Vvanlaug J'ormóÖard., 53. Avanr Bjarnara., 132. íivarÖkeH á Eyri, 50, SvarfaÖr, sjd ; fqrsteinn. ívarthöföi Auöiuiars,, 75, iSvarthÖfÖi Biarnars. , 49, Sl 65. -,- Dugfúss. , 105. iVartkell, 38. AVartr, 103, 103, ^ 139. — Jörundars, .(Úlfss.) 216, 329. . ■SVasi jötun, 197. ákVeinbiörn Asmundars. , 61^ — BárÖars,, 104, l09. ^ Qlafss. , 247. AVeinn ArnmóÖss, 132. — w Haraldss. konúngr, 13, — Hárekss. , 307. AVeinúngr, 119, 130. ^181. — í'óriss. , 192. ívertingr Hafrb}arnars, , £l, "210. — (Hrolleifss ) Hjörleifss* , 231, 345, 254. — Grimss. , 1 68, -^- Runólfsss. , 241. — f'órarinss. , 246. ' A^vina-PöiSvar Kaunss., 197, .Vúlki konúngr, 94, Sumarliöi gjallandi, 264. — Herjólfsí. , 330. — Hrappss., 88. — Loðmundars. , 1U4, 213, -r- IíQ,rgeirss. , 118. Sávr, sjá: f'orbjörn. Aurtr, 31 2, sjá: þo'rsteinn,. ' — Asmundss, , 66. • — Atlas. , 66. — , BoUas., 88. — hviti .Vumai-liðas. , 212, — i Kii-kjubce íiQvsteiuss. , 106, 21X1 . ^ — smiör GuÖbraudss,, , 66, — i 6\irtshelli , 151" .Væbjörn Hrafnss. , 230, -Væhildr, llO, 187. ífæiuun^r, 44, 225. — ■ Jónss. , 3i6. — prestr fróði, 36, 40, 143, 203, ?16, 321, 229, 256. — prestr 6'igfúss. , 3 , l3- 16. S-U. 381 jSSaBmundr íuífreyikl, 134, 137, 142-145, 182. Swu^r (A^æunn) Skalla - Grimsd., 59, 60. 5ökkólfr, 88. A'ölmimdr Eylifss. , 138, 143. — í'orbjarnars. , 240. — fórólfss. , 40. Sölvar Gauta konúiigr, 154, 155. íölvi, 67, ^ 83. ~ Ásólfss. , 43. •— Högnas., 9.3. ^ konúngr Hrólfss., 197, — prúði Asbrandss. , 132. — f>ór«ars. , 53, 97. «-»- I'órðars. i Geitlandi, 53, 97. ííörkver, sjá: Eyvindr, 5öxólfr Höföa-Í>óriSars. , 151. J- anni, 133. —r hinn liandrammi , 289, 290, 302. ^ Torfas., 62. Teitr Gizurars., 238. — ísleifss, , 4, 5, 10-15, 258. — Ketilbjarnarson, 10, 19, 242-43, 252. — í Stafholti, 58. ^ Tirfingss. , 206, Tindr Hallkelss. , 56, 70, 84. — á Hallkelsstöanm , 289, 2S0, 296. Tinforni, 91, Tintcinn, sjá : í'orvaldr, Tirfingr Haklórss. , 'A)6, 235, — í'óriss., 206, 235. Tjörfi , sjá : porsteinn, Áskell. — háösami, 191, 1U2, ■ — jþorgeirss., 174, Tófa, 2^6. Torf-Einar jarl, 24, 171, 180, Torfi , sjá ; porstt^inn, •^ Bjarnai-s., 185, — Hamalss., 34, — Skúmss. , 62. — Valbrandss., 38, 39, 51, — t>orbrandss,, 70, Torfí ÍJorgeirss. , 61. TorráSr Ösvifrss., 76. Trefill, sjá: porkell, f>orsteinn. Tiingu.Xári, *yá,' Kári. Túngu-Oddr, 8, 39, 41, 49-51. 53, 56, 64, 65/ JK), li7, 248. Túngu-Steinn , 146, 152. Túnhani, yá: Eyvindr hi^ni. U, Ifar kappi , 78, 79. — i AlptalirÖi, 79. — Ulfss., 50. — 232. Úlfhébinn, 142, — Brúnas. , 153. — Gunnarss. , 6, 9, 17. — VefreiÖars. , 141, 142. — á VíiSimýri , l04. ÚlfheiÖr Eyjólfsd., 133. — Ín^jaldsd., 159, Úlfhildr, 132, 251. — Nafrahelgad,, 152. Úlfkell, 134. Úlfljótr lögmaör, 5, Q, I£ 168, 198. Úlfr, 175. ' — aurgoöi, 221, — Bjarnars., 49. — . s. Brunda-Bjálfa, 46. — fítjumskeergi , 50. — gyldcr, 227. .— Gvimsg., 4-!, 52. ' — HéÖinss. , 163, — frá Hóli, 245. — hvussi, 230. — knika, 70, 82, U6. — RauÖss., 51. — skjálgi, 93-95, 100, 108 129, ^ stallari, 76, 111, 112. — óargi, 46 ; sjú ; KeldUlfr, — Ospakss-, 112. — Uggas., 70. — vikingr, 153. — Vorskj, 204. ,— - Yj(na|)óriss. , 81, 12!. l'lfrún Játmimdard,, 34, 195. Una Álfsd., 64. — . Steinólfsd., 239. 382 U-V. Una í>órisd. , 69. Uni Gar«ars., 26, 188, 190, 191. — i UnaÖsdal, 137. Urinr Hákonard., 44. — Marðard., 221. — Sigmundárd., 220. Urækja, sjá: Mörðr. ^ — Hólmsteinss., 188. Úspakr, sjá: Ospakr. Y, a8i Olaf ss., 238. V Valbrandr Eyvindars. , 1 15. — Valþjófss., 38, 39, 49, 51. Valdis Hreinsd., 57, 78, 142, 151, 188 — porbrandsd. , 178. Valgaríír Jörundars. , 221 — Vemundars., 215. Valgerír, 163. — BárSard. , 244. — Erlendsd. , 62, 185. — Flosad., 151, 159, 185, 229, 234, 216, 252. , — Gestsd., 241. — - Guiðlaugsd. , 65. ' — Hafliðad., 258. — Hrafnsd. , 53. — Jólgeirsd., 21 9. — Ketilsd., 51. , — Markúsd., 172, 184, 203, 2,40. — Ottarsd., 139. — Runólfsd., 169. " — Skúlad., 71. — ViíJarsd., 70. -- Úlfsd., 108. -r íiorbrandsd. , 70. — f'orgilsd., 70. — póroddsd., 130. ^Vali LoÖmundars., 206, 212. ' — sterki, 65, 70, 74. . Vallabrandr, 220, 229. Valla-Ljótr, 177, 183. Vallverjar, 230. Valþjófr Hrólfss. , 169. — á Val])}ófsstöi5um , 81. — Örlygss., 38, 39, 51, 52, 70, 1Ö4. VaJJjýfingakyn, 39. ' Vanlandi konúngr, l9. Vatnar konúngrVikarss., 253, 254. Vebjörn ^ygnakappi , {Sygn&- trausti), 109, 114-16, 120, 154. Vebrandr Úlfarss. , 79. — Asbrandss., 241, Vedis, li4-16, 120. . Vei5ormr Asbjarnars., 205. • — Vegeirss., 112. — Vemundars. , 187, 243. VeíJrar-Grimr hersir , 34, 85, Vefreiör, 141, 145, Vegeirr, 109, 115, l54. Vegestr Bjartmarss. , l08. - — Bjartmarss., l08. — Vegeirss. , 115. Vekell hamrami, 144. Velaug Örlygsd. , 38, 55, 57. — 34, 255. Veleifr gamli , 49, 59, 89, 123, 180. Vemundr, 180.. 195, — gamli, 34,. 187, 232, 243, 255. — Hróarss., 208. — kögr, 160, 174, 176. — Loðmundars., 212 — Rólfss., 209. — Sigmundars. , 209. — Vegeirss. , 11 5. .— þengilss. , 172. — örðlukári, 215. Vený porsteinsd. , 106. Vermundr mjófi, 72, 73, 76, 80, 110. Vestar, 188. — Hængss. , 219, 224. — Óleifss., 206. — pórólfss., 73, 97, 105. Vesteinn Vegeirss. , 108, 109, 115. — Vesteinss., 108, 109, llS. Vestliði Ketilss., 87. Vestmaðr f orsteinss. , 204. Vestmgr, 175, 180. Vestmenn, 23, 33. Vetrliði Arnbjarnars., l92. — skáld, 220. V-þ. 383 Veörn Ve^eirss. , 1 ^5. -ViíSar Hrólfss., 159. ViÖfírttíngar, 19.5.! Vifíll sjú: í'orsteinn. — þræll, 32, 33. — 87, 92, Víga-Barí5i, )42, 143, 263-72. Viga-Bjarni, l85, 255; sjá: Bjarni Broddhelgas. Viga-Hrappr, 3fi. Viga-Glúmr, 1.32, 149, 159, 162, 170, 179, 252. Víga-Skúta Áskelss., 175,204. Viga-St.irla, 98, 102, lll, 121. Viga-Styr, 72, 76, 88. Vigbjóör BöiJmóðss., 61, 80. Vigdís Ásólfsd. , 90. — Auðunard., 169. — BárÖard. , 70. — Geirsd., 243. _ d. Haldóru, 142. — d. Höllu, 135- _ Konálsd., 175, 176. — Ólafsd. feilans, 90. — Ólafsd., 140. — Steinsd., 105. — Svertingsd., 102, l68, 170. — í)órarinsd., 50, 91. — fórarinsd., 98. — í>orgilsd., 105. — f'órisd., 134, 1.35. — pórisd., 179, 169. — í»orsteinsd., 85, 90. Vigfús i DrápuhliiJ,'75. — Eyjólfss. , 132, 170. — i HliiJ, 231. — Viga-GUimss. , 169, 170, 179, 252. — Vikingakáras. , 132, 170, 252. Viglundr væni , 71." Vigsterkr, 102. Vikar konúngr Haraldss, 253. Vikingakári, 132, 170, 243, 252. Vikingr, sjú: L'lfr. — Skáneyarskelmir , 232. Vilbaldr Dofnakss., 207, 208. Vilborg, 2{!6, 21 2, 240, 2-Í4. — Arnoddsd. , l53. Vilborg Gizurard., 52. — Ósvaldsd., 34, 198. Vilgeir Bjarnars. , 76. VilgerÖr Höríakárad., 26, 152. Visburr konúngr, 19. Vopnlingar, 196. Vorsa-Úlfr, sjd: Úlfr Vorski. Vorsar, 204. Völusteinn, 99, 114. t ;*• ngvildr , sjá : Ingvíldr. ýr Geirmundard. , 97, 103, 120. Yxna])órir, 25, 81, 121, 145, 147, 162, 184, 255. Þ ángbrandr prestr, 10, 2S). f>engill mjöksiglandi, 172. í'iörandi , sjá : í>órir- — Ketilss., 188. fijóiíar Friiíleifss. , 152. íijóiJgerftr Flókad., 152. — Koöránsd., 152. ÍJjóiJhiIdr Eyvindard,, llO. ' — Jöruníard. , 81, lOl. — ÍJorkelsd., 192. fjjóiíólfr goiii, 143. — or Höfn, 76. — or Hvini, 254. — Kalas., 55. pjóiJrekr, 196. — Sléttubjarnarson , 98, 99, 121. — t'jóiJrekss., 98, 121. f>jórsdælir, 181. "þjóstar á Álptancsi, 210; ajá: í^onnóiJr {"jóstars. þjóstólfr, 141, 142. — Bjarnars., 38, 49. fJór, 156, 199, 218. póra , sjá : Lángholt8-I»óra. — 36. — 206. — 109. — Bjarnard., 109. — Eireksd., l48. — Eylifsd., 90. — Gislad. , 1 10. — Guiiniundard., 109. 384 M-0. I>óra GnrtMsteínsd. j lOÖ. — Gnrtmteiiisd. (Steinsd.), 120. - — Haraldíd. , 253, 25ð. — Helgad.> líí8. — Herrauííard. Borgarhjörtrj 231. ~ Hrólfsd., 226. — Hörfíalíárad. , 35^ 197. — Ketilsd., 198. »— Magnúsd., 216. — moshtils, 132, 2.51; , ■■ — Nesjaknjúksd. , 104) 105) JIO. — Ólafsd. > 78. — Steitisd-., 194, 212. — — 212. >^ Vermundard , llO. — Vestarsd.) 105. — í'orstéinsd., l85. _ í^orsteinsd., 194, 2l2. — Ölvisd., 234. póraldr EyíSss., 131. lórálfr Oddas., 97. I'órarinnj 112. _ 2ft3, 267-71, 304. . — 'Ás'lDJarnai's., 189» — Atks., 143. ^ blindi, 49. -^ BöÖmóiJss,, 246* ' — Dagss., 1~9. — Egílss., 184. — Eylifss. , 92. . — Erlíngss., 'ii'^é ■ — -Fálkas, 108. — fýlsenni, 98. — Finníís. , 183. — giallahdij 99. ' — Glúmss., :^9, 51» — go«i, 132. — Hafrss. , l52. „ — - Hallkels. , 56. '— (ííórormr) HclgaS; , 133. — Hevgilss. , sjá : fórarinn Ingjaldssi — illi, 53. — illi, 170. — Inícialdss., 95, 99, 180. — KoLss., 74. - — konii, 70» í'órarlnn lcrókr, §9. — á Láekjamóti , 300, ~ ragabróttir , 7, 9, 16, S0> 9Í. — Skeggjas., 16. — Smiðkelss., 55.» »— . spaki, 142» ■ s -^ svarti, 71-73, 79t "- sæhngr, 185, 243» ■ » _ tosti, 122. *-^ l'orbjarnafs., 236» •^ í'oí'geirss., 61. 1 porgilss., 62. »— porgilss.j 105. _ porgilss.) 106, 244» -^ iþóríss., 168. _ f>orkels., 233» — í'orkelss., 241» ' - ^ f'orsteinss. , 101, 102» — !>veihli»ingr, 289» — Ölviss.) 200, 211» ^— Özurars., 247. pórafna Asgeirsd. , 88^ — Ingólfsd. , J07. — Ketilsd. , 95, 99, 107. — Sighvatsd. , 247. ' -^ fófoddsd.) 151. — ÍJrúndafd., 100) 169. f'orbergr i Lángadal, 80. — Brynjólfss., 230. — HrUtss.) 89. *- kornamúli) 52> 131, 2l7. — Ölafss.) 89. — í'órarinss., 276, 280,292, 297. ^ — ÍJorvaldss. , 189» ftybjörg, 204» — 189-; ^ bæarbót, 133, 136. -- digra Ólafsd. , 89. — » Hákonardí, 186> -* Hólmasól, 157, 166, 177» — Hrólfsd., 100. -* katla, 40, 106. — Ketilsd. , 206. — knarrarbringa j 81, lOO, 101. — kolbrún, 104. ' — .Skpggjad., 56, 87, 131. *-* staung, 60. 3Ö5 forb)örg Svertíngsd., 2l0. — forfmnsd. , 78, 79. — f'orsteinsd. , 185. — Önundard. , 179. porbjörn, 276, 2S3-30i: — Armóðars. , 107. — or Arnarholti, 49. — Arnbjarnars. , 58. — Arngrímss. , 235. — Arnþjófss., 247. — bitra, 123. T— blesi, 58. — Brunas. , 58. — digri, 70-72, IIO. — Einarss. , 87. — Eyvindars. , l84. — Gaulverski, 35, 221, 224, 232. — Geirmundars. , 21 5. — glóra, 83. — Graut-Atlas. , l88, 189. — Haukdœlski, 81, 88, 89, 101. — Hra-Sas. , 44. — jarlakappi , 240. — Israu<$ars. , 57. — kirri, 217.' — kblkan, 140. — kollr, 39. — krumr, 60. — Laxakarl, 239. — l^ki , 1*02. — Óargi, 241. — Qddas., 97. — Osvífrss. , 76. -■- Skagas. , 171. — skagi, 175-176. -— Skjaldabjarnars., 98, 121. — skröfuör, 91. — skúma, 37, 107, 112. — spörr, 37, .ijá: Jíórólfr. — sierki, 120. — .itrjúgr, J41. -r- súr, 71, 109. — svarti , 48. — tálkni, 37, 99, 107. — ,Tir£ingss. , 235. — Vifilss., 61, 69, 82, $7. — yxnamegn, 130. — í»iíJrandas. , 192. Isleudínga Sögtir, 1 bindi. I f'orbjönn ÍJjóihrekss., 98^ Wl, 112, 116, 121. — bjótr, 154. — Póríars., 243. — í'orleifss. , 74. — í>óroddss., 130. — í'orvaldss. , 72. — þynna, 124, 125, 140. — ,Özurars. , 236. forbrandr porbjarnars., 24í. -- or Alptafírfti, 64, 74, 78, 79, 81. — or Dölum, 142. — Haraldss., l32. — i Skarfsnesi, 15!. — at Ölvisvatni , 70. — ðrrekr, 147. pórdis, 212. — 133. — 204. — 170. — ^^Bjarnard. , 150. — Bótólfsd., 135, 150, 183, 186, 189, 190, 197. 210, 243. — Einarsd. , 87. — Torf-Einarsd. , 180. — Flosad. , 185, 234. — gefn, 264, 267, 271. — Guölaugsd., 65, 89, 102. — Haldórsd., l3l. — — 235. — Helgad. , 106. — Íngimundard. , 133. I — — 135. — — 135, 13«, 139. — íngvarsd. , 61, 103. — K,a«alsd., 168. — mikla, 229, 231. — Ólafsd. , 50. — Ormsd. ,150. — Rögnvaldsd., 204. — Snorrad., 111. — spákona, 140. _ Svirsd. , 71, 110. — Svarthöftíad. , 49, 65. — ^joöólfsd. , 76. — ^orbjarnard. , 70. — þóríard., 204. 25 886 f>órdis iJorfínnsd., 69, 60. — l'orgeirsd. , lOl, l02. — porgilsd. , 74. — pórhaddsd., (t»óroddsd.) 59. 123. — forkelsd., 23 1. — fóroddsd. , 246. — pórólfsd. , 62. — porsteinsd. , lOl. — f'orvaldsd. , (í'orvarífsd.) 203. ■ — — 142. — Özurard., 19, 197, 202. tórír Arndísars. kornamúli, 68, 123. — Bárekss. , 221. — Barkars. , 40. — beigaldi , 60; — bjáíki , 170. — blýgr, 73, 80. — á Breiðavaöi, 270, 271, 280, 287. - — Brúnas. , 153. — BöíJvarss. , (52, 168. — — 92, 135, 16S, 172, 183, 184, 186, 189, 190, 197, 240; 243. — dofni Atlas., 234, 236- 237. — erra, 58. — Eyjólfss., l.'JO. — Eysteinss. (Gunnsteinss.), 90, 130. — FreysgoíJÍ, 205, 208, 211, 249. — gellir, 8, 19, 20,, 56, 78, 80, 82, 86, 90, 131,1 51, 200, 248. — Gestss., 106. — Gilss., 65, 89, 102, 211," 170, 256. — Glúmss. , sjá: fórðr Íng- unnars. — gnúpa, 64. — HafliíJas. , 258. — liálmi , 186. — Helgas. , 57. — — i Álfsnesi, 35. — hesthöföi, 19, I5l, 302. — Öjaltas., 149, 152. fórír, ajá: Höfffa-Í'órír. — hviti, sjá: fórSr örvöndr. — iUugi, 202, 204. — ,— . 204. — Ingunnars. , 88. 180. — knappr, 152. — Kolbeins. skáld , 64, 90. — Konálss. , 176. •— krákunef, 106. — köttr, 76, 88. — lambi, 39, 6l, 103. — leðrháls, sjá: fórir. — leggjandi, 210. , — Magnúss. , 53. — mikli Ævarss. , 141. — Narfas., I6l. — Oddleifss., 111, — Rafnss., 159, 172. — ri'ipeyrarskáld , 74. — Skatas. , 83. — skeggi, 34, 35,145,198, 242 — Skúlas., 62. ' — sUtandi, ,160, 16]. ^ — Steinólfss., 109. -^ Sturlus., 98, 111, 258." ' — • — 5.3, l85; sjá: Hvamm-Sturla. — Surtss., 206. ' — Sölvas., 53, 97. — — 53, 97. — vaggagíír, 244. — Vílilss., 93. — Vikingss. . 105, 110, 129. -— líórðars., 258. forgeirss. , 79. — ^ 170. -, forkelss. ,109. — í'orsteinss., 106. — í'orsteinsson , sjáf Í'órSr önundr. — I'orvaldss., 256, 258. — f'rándarson, sjá: pórir. — |)urs, 60. — þvari, 187. — — 187. — Önundr, 185. — Örnólfss., 160. — örvöndr, 110-13. I'órey á.t'óreyjargnúpi, 139. — d. Ýngvildar, 203. !>• 387 f'iSrey Asgeirsd., 170. — Einarsd. , 176. — Eyjólfsd., 143. — Gestsd. , 106. tðrelfr Álfsd., 90. I'orflnna Vcrmundard. , 73. — skáidkona, 'iSií. f'orfinnr, 186. — ábóti, 105, 111. — Iiinngeirss., 78, 79. ~ Geirleifss., 106. — Guðlaugssou (Gutileifss,), 65. ~ Hlennas., .106. — Hróarss. , 208. — jarl hausakJjúfr, 85, lOO. — karlsefni, 87, 151. — máni, 174, — Selþóriss., 51, 64, 65, 79. ~ strángi, 59, 60. — porbjarnars. , 58. — - í'orbrandss.j 79. torgautr, 56. — 276. 233, 285, 288, 292- 93. — Mýraknjúkss. , 104, l2l. iJorgeir, 173. — Ásbrandss., 132. — Asgeirss. ,.243. ~ Ásgrimss., 225, 228, 229. blundr, 50. — Ey ifss., 230, __ Eirikss. , 145, — Finnss. , 44. — - at Fiskilæk , 177. — flöskubak, 122. ~ Galtas., 144, ,178. — goöi, 89. — golnii:, 52, l3l, 217. — - Gunnsteinss., 231. — Hallas., 169, 256. — HávaríSss., 41. — Hávarss., 90. — or Hytardal, 81, 82. — Hvínverski, 166, 167. — Höf«aí>órðars. , 143, l5l. ~ höggvinkinni, 45, 87, 179. ~ Höröski , 42, 216. — jarðlángr, 60. ~ Ka«alss., 90. í'orgeir keingr, 77, 7ð. ~ klaufí, 180. — Kleppís., 41. ~ Kötlus. , 104. — lambi, 61, 103. — lánghöfði, 105, 106. — Ljósavatnsgoði, 9, 12, 13, 172, 173, 200, 226. — mcldun, 49, 59. — i Odda, yti: {'orgeir A«- grimsspn. ~ óöi Ljótólfss., 153. ~ ofláti, 153. ~ Ormss., 169. — - I^^fnss. ,41. ~ rauíSr, 118. -^ reyír, 60. — skólm, 161. — smjörkeingr, 160. — suða, lOl. — Úlfss., 204. — Vestarss., l88. •^ á VíÖimýri, 60. — Vifilss., 69, 67. — .póriíars. , 170. — í'órhaddss. , 61. — í>orvalðss., 186. porgeríír, 109. — 109. — 176. — • 204, 205. — Álfsd. , 90, 100. — Bollad., 88. — Brandsd., 84. — Böðólfsd., 166, 177. ' — Egilsd. , 89. — Egilsd. , 19, 20S. — Eylaugsd. , 34. - — Einarsd. , 76. — Eyvindard. , 46. — Gislad. , 88. — Glúmsd., 95, 99, 180. — Gollnisd., 218. — heibarckkia , 58 — Helgad. hests, 176. — Hrafnssd., 53. — Nafra-Helgad.,J53. — höggvinkinna, 79. — Höskuldard., 88, 69. . — Ketilbjarnard. , 242-43. 388 forgertlr Oddsd., 218. — Ofeigsd., 217. — Sííu^Hallsd., 203. •— Sigfússd., 40, 168. — Sigmundard., 221, 222, — ' Skoptad. , 64. — Val|)jqfsd., 70. — torbjarnard., 61. — — 71. — — 97. — porbrandsd. , 74. — íóröard., 58. .— — 98.- — forgeirsd. 87. — ~ — 132. — I'orsteinsd. rauís, 85, 89. torgestr, 58. — Bersas., 41. — Steinss., 80-82. — 87. torgils, 183. — 173. — Aras., 56, 60, 74, 100. — — 100, — — 271, 298, 300. — Arngeirss., 181. — Ásbjarnars., 205. — auga, 52. — errubeinsstjúpr, 234, 237. — Geirsteinss. , 105, llO, 111- — Gelliss., 20. — gjallandi, 132, 139, 140. — Gormss., 148, — Grímss. , 105, 244. — Hermundars. , 265, 280, 295, — or Hvammi, 208. — á HöggvandastöÖum, 289, 290, 295, 296, 302. — Höllus., 90, 106. — knappi , 6l. — Kollss. , lOJ, 102. — at MeiSalheimi, 264,267, 272, 2ö0. — Oddas., 256-53." — orraskáld, 49. — Snorras., 106. — - vomúli, 176. — - forbjarnars., 2á0. forgils f'orbjarnars. , 192. — • porfínnss. , 64. — í>orgeirss. , 174. — porsteinss., 185, 186, 255. — porsteinss., 230. l'orgnýr lögmaíJr, 171. forgrúma skeiö'akinni 151.^ í'orgrimr, 142. — bíldr, 245. — brækir, 57. — Eyjólfss., 104. — errubeinn, 237-33. — gagrar, 112. — Gnúpa-Bárðars. , 205. — gotSi , 76, 77. — Grimólfss., 246. — Gunnólfss., 154. — Gunnsteinss. (Eysteinss.), 162. — háfí, 185. — * Hariírefss., lll. — Hlifars., 162. — • hærukollr, 122. — HöfðaJ)órðars.,. 151. — kampi, 232, 236. — Kjallakss., 42, 218. — Kolss. , 72. — kornárgoði, 136, 159. — kuggi, 147. — mikli, 217. — Oddss., 71. — Pétrss., 132. ""* sviöi , 1 06. — Vermundars., 80. — J)aungull, 9l, 92. í J>ykkvaskógi , 89. ~™ torbjarnars. skaga, 175, 176. - ' — porgeirss., 174, — — 174. — fóriss., 168. — í'orsteinss , 197. -—, — 78, 90, 110. — — 179. f'órhaddr gamli, 195. — i Hýtardal, 59, 61, 80. — skál, 189. — forgestss., 81. pórhallr EiÖss., 231. — Hrútss. , ÖO. 389 JJÓrhallr Kálfss., 74. — Kelilss., 97, lOS. — Kolgrimss. , 40, 42. — porlákss.', 2.^0. — í'orsteinss., 228. |>órliilclr Bjartmarsd. , 108, 109. — Helgad., 162. — rjúpa, 19, 151. — Sölvad., 42. — í>orkelsd. , 192. — torsteinsd. , 85, 90, 150. — — 216. — ^ í'orvarösd., 246. fórhrólfr , sjá : í'órólfr. í>órir, sjá : GullJ>órir, Hvamm- J)órir, Hœnsnaþórir,Yxna- þórir, Selþóri'r, Holta- tórir. — s. Hildar, 206. — 69. — .1,39. — Ásas., 235. — Brandss. , 245. — drifa, 237. — dúfunef, 147, 148. — Eylifss., 243. — i Garöi Skeggjas., l77. — goílaus, 35. — Graut-Atlaso», 185, 186, 188. — Grímss. (Seltórir), 62-64, 79, 129, 174. — Gunnlaugss., 47, 56, 133. — Gunnólfss., 154 — háfi, 195. — hafrsí)jó, 135, 138, 139. — haklángr, 134. — Hallaðars. , 103. — Haldórss. , 84. , — Hámundars., 159, 168 — hauknefr, 183. — haustmyrkr, 80, 246. — Helgas., ÍÍO, l79. '— hersir Hróaldss., 55. —• hláandi, 50. ~ huudr, 308.. "~* hýma, 150. — jarl á Vermalandi, lS3i pórir Jarl þegjandi, 154, 135, 201. — keilismúli, 166, 167. _ Ketilss. , 1»1, I92i 208. _ kroppinskeggi, 6. konúngr Svina-Böörar**., 197. _ leSrháls, 173, 176. _ lina, 192. — Oddss., 239. _ Rafnkelss., 190. refskegg, l34. — Skeggbroddas., 185, 229. — snepiU, l7l. __ Steingrimss. ,. 122. - svarti, 153. þiÖrandi , 187. Í5orbrandss, 70. porfinnss. , 64. — í'orgilss. , 62. — fjorkelss. , 124. — prándars., 62. — jþursasprengr, 16l. ÍJorlíatla BöSvarsd. , 89, 179» — Dalakollsd., 174, — Haldórsd. , 102, l42. — — 131. — Hergilsd., 95, lOO, — hringja, 227. — Höskuldsd., 113. — Ketilbjarnard., 224, 242, 243. _ Máfsd., 170. — Ofeigsd. , 97. _ Skeggjad., 70. ^ Vemundard. , 212, _ í'orgrimsd. , 84. ' — ííorsteinsd. , 228. — porvaldsd., 58. í'orkell alviörukappi, 1 10, 232. — Ásgeirss., 36, 2l6. — blaká , 194. — Blundkctilss., 8, 56. — bundinfótr, 221, 226. — Dúfnalss., 88. — Einarss., 69. — Eyjólfss., 20, 88. — EiriRss., 109. — Eirikss., 145, 182. 390 törkell Eysteinss., 307. — farserkr, 84. — fullspakr, 192. __ Geiras., 179. — , Geiras. kanúki, 205. — Geitisson, 100, 180, 184, " 186. — Gelliss., 4, 5, lO, 20, 258. — Gravit-Atlas. , 186.. ' — Grimss., 112. — gullkár, 237. — Gunnvaldss., 60, — liáfi , 179, sjá : torkell leifr. — hákr, 174. — á Helgavatni, 139. — Hrútss. , 89. — Ingólfss. , 6. — Kolss., 243. -— kornamúli, 52. — krafla, l36, 139, l40, 142. — kuggi, 122. — leifr, 173, sjá: forkell háfí. — læknir, 205.. — máni , 6, 8, 9, 34, 143, 200, 226. — I^aumdælajarl , 218. — Osvifrss. , 76. — Sigmundars. , 69, 70. __ skeifr , 45. skotakollrBröndúIfss., 241 Skúmss. ábóti , 178, _ Steinólfss., 104, 111. —^ Súrss., 110. -_ svarti, 170, 172, 174. — Svartkelss. , 38. — Tjörfas., 14. -- Torfas. , 39, 51. — trandill, 240. — trefill, 56, 101, 102, 119, 120. — vingnir, 144. — þjélfí', 231. • — póríars. , 109. — f)orfí8ars. , 186. — porfinnsj. , 64. — ííorgeirss. , 118, ll9. — í'orgilss. , 139. ' — t>rastars, , 12-1. torketill,, $Jú: torkell. forlákr Ásgeirss. , 73, 75. — auðgi, 6l. — biskup helgi,3, 133,205, 211, 216, 230, 232. — biskup Runólfss. , 3, 17, 18, 19, 50, 235, 241, 257. — GuíJmundars. , 109. — Ketilss., 69, 87, 106, 136, 170, 181, 241. — Narfas. , 61. — f órarinss,, 241. — Í'orbergss. , 230. forlaug Ásgrímssd., 227.. — Atlad., 141 — Gimnarsd., 168. — gyðja, 53. — Hrólfsd. , 104. — HöfðaJ)órðard., 149, 15í, — Klængsd. , 36. — Rafnsd. , 221. — Sæmundard. , 142. — I'ormóðard. , 50. — t'orvaldsd. , 23 1. Þorleif, d. Kjalvarar., 51. — pórSard. , 109. Þorleifr Ásmundars., 177, — Avangrss. , 40. — beiskaldi, 61, 136, 241. — Brandss. , 42. — Bröndólfss., 241. — Eyvindars. , 109, llS. — gneisti, 223. — frá Hafragili , 74. — Hrómundarfóstri , 124- 126, 129. — hvalaskúfr, 197. — Ketilbjarnars. , 242. — krákr, 217. — kymbi, 79, 80. — miölúngr, 197. — skáld, l58. — or Sogni , 236. — spaki, 6, 198. — Steinólfss. , 61. — J)jóstólfss. , 38. — |)órÖars., 240.' — |)orgrímss. , l76. — J)orvaldss. , 84. 391 J>orleikr, ajd : J>nrlákr. — Bollas., 76, 88. — Höskuldss., 88, 89, 104, 151. — Ormss. , 136. ~ ^orleifss. beiskalda, 61. torljót Eysteinsd. , 207. ^ Hjaltad., 149. — Steinranítard. , 162. Porljótr gjnllanda fóstri, 205, 272, 180. — Hnítss. , 89. — á Veggjum, 294. t>ormó8r, 172. — 102, 103. — allsherjargobi , 34, 199, 200. — Breiðss. , 69. — Bresas., 38, 41, 50, 52. — goöi, 64, 74, 7J5. — ' Hamalss. , 34. — HöfiíajþóriJars. , 151. — Kárss. , 245. — íKársfir«i(Kollafir«i,)24l. — Ketilhjarnarss. , 242. — Kleppjárnss. , 70. — kolbrúnarskáld, 104, 116. — rammi , 153, 154. — skapti , 239, 240, 254. — Skeii5agoði , 34. — SteiiirauíSars. , 245. — stikublýgr, l84. — J)jóstarss. , 40, 53, 97, 104, 210, 223. — J)orbjarnars. , 240. — í^orbrandss. , 79. — J)orgautss. , 2S(i-297. — |)0rkelss. trefíls. , 60. — j)orlákss. , 74, 80. í'órný, 226. — Sigmundard. , 149. |)órodda Önundard. , 50. þóroddr, sjú: Barna|)óroddr. — drápustúfr, l30. — goði, 240, 246. — Hermundars. , 265, 280, 293, 297, 301. — hjálmr, 143, 151, 162. — hrísablundr, 50. -- kergarífr, 303. Nroddr Oddss, 153. ' — skattkaupandi, llQ. — Túngu-Oddss. , 51, 90, 210. — i Jjingnesi, Il7-ll9, — þorbrandss. , 79. — þóröars. , 187. — sjá: J)órhadd¥ or Hýt- ardal. — á J)óroddsstöiíum , 130, Þórólfr 217. — blöííruskalli , 73. — brækir, 109, 114. — bægifótr, 71, 79. — Eysteiuss. (Gunnsteinss.). 130. ^* __ fasthaldi, 120, 130. . — fróiSi, 177. — hcílmi, 187. — heljarskinn, 136, 139. — Herjólfss., 215. —. karlhöfi5i, 152. — Kvöld-Úlfss.,,46, 62,218, 220. — leikgoiíi, 142. — Loptss., 65. — mostraskegg, Örnólfs. , 7. 76, -il, 101, 129. — Osvifrss., 76. — refr, 8, 90. ' — Skallagrímsson , 60, 62, '€já: |3órólfr Kvöldúlfss, — sleggja, ]39. — smjör., 27, 28, 40, 169. — Snorras., 122. -- spörr, 104, 106, 107, $Já: J)orbjörn. — sterki, 161. — Veleifss., 18p. — viligisl, 39. — - voganef, 21 5, — þorsteinss. , 73, 79. þórormr, sjá : J)órarinn Helga- son. — 136. — 136, 139. — J)orfinns. , 64. — or prumu, 217, 228. pórsnesingar, 77. porsteinn, 188. 392 f'orsteiiin , iS9. — Asbjarnars.', lOð, 20«. — .Ás'geirss., 57. — Ásgrimss., s/á : í'orsteinn tjaldstæbingr. — Áskelss. , 175. — Gnúpu-BáríJars., 173, 205. — Bjarnars., 225. — Bjólanss. , 207, - — Bö«varss., 197, 199, 249. — Brandss., 55. — búandi, 98. — drángakarl, 211, 224. — EgHss., 8, 62, 90. *- Eyjólfss., 19, 143. — Eyjólfss., 159,' 170. — Eirikss., 87. — Eysteinss., 133, 207. ■"• fagri, 186. — flöskuskega;^:, 217. . , — goði, 176,^226, 230,240. — - Gunnarss. , 168. — Hafrbjarnars., 248. — Hallsteinss., 235. — HallvarÖss. , .244, 255. — haugabrjótr, 2i6. — heii5menningr, 143. — hólmun, ífkaptason, 206, ' 240, — ■ hólmun ,, SumarliíJason, 194,212. — hrúngnir, 210. ' — hvíti, 101, 183, 184, 212, 213, 249, 255. — höföi,: 175. — Ingimundars. , 135, 137, 138. — Jngólfss., 243. ^ Ingólfss., 9, 34, 200, 249.- — frá Xeldugnúpi, 207. — Ketilss. , sjá: porsteinn Raumss. — kleggi, 292. — KoUss., 197. — kolskeggr, 73, — Kröflus., 106.' — Kuggas., 73. • > - — leggr, 200. — Ljótólfss.', 91, 92. — lúna, 230. ^ líorsteinn Oddleifss, 105-107. — ógjæfa, 114. — ránglátr, 151, 159, 170, 251. — rauíJnefr, 226, 230. — rauSr, 7, 19,20, 78,85, 86, 89, 90, 101, 130. — Raumss., 133. — 'Siííu-Hallson, 185, 197, 203. — Sigmundars. , 173, 179. — Skeggjas., 53. — skjálgi, 203. — Skjöldúlfss., 186. — skrofa, 40, 169. ■ — Smiíiskeggjas., 160. — Snorras., 60, 87. — snrtr, 7, 78, 90, lOl, 227-28. — Sveinbjamars,, 135, 190. — svörfuðr, 149, 158. — Sölmundars., 40, 106. — tjaldstæðingr , 225, 227- 23. — titlingr, 208. . ' . — torfi, í^a, 192. — trefill, 101, 102. — trumbubeinn, 197, — upplendingr, 208. ~ yifill, 212. ' — Vigastyrss., 72. — ; J)ynníng, 91. — ^jokkubein, 183. — ^orgeirss., 174. ' — — 179. — torskabitr í'órólfss., "71, 72, 77. -- |urs, 174. — öndr, 78. — Öxnabroddr, 235. í'órunn, 216. — i þórunnarholti, 58. — 45. — Arnard. , 159. — - Asgeirsd. , 237. — autíga, 229, 231. ■ — Barkard., 334. — BarnapórÖard., 160. — blákinn, 153. — brún , 208. 393 Í'órunn Eyverska, 2,11, — Græníugja rjnpa, 37, l32. — Gunnarsd. , 3, 91. — d. Gnnnvarar, 50. — Holbarkad. , 189. — Hólmsteinsd, , 44. — hyrna, 36, l56, 157. — Illugad. , 105. — Jörundard. , 221. — Ketilsd. , 245. — Leibólfsd., 190, 191, 207. — ^ Skallagrimsd. , 50. — Stcinólfsd. , 61. — Stórólfsd., 162. — í>orbjarnard. , 49v — forgeirsd. , 45. — forkelsd., 221. — í^órolfsd. , 177. — d. í'órunnar J)orgeirsd., 45 — t>orsteinsd. , l73. — at pórunnarhálsum, 225, 228. — at í>órunnartóptum , 92, torva-ldr Anars. (Arnarson), 84. ' — Ásgeirss., 133, 240. — Ásvaldss., 81, 121. ' — Eiöss., I3l. _ Eyjólfss., 159. — Gáhnarss. , l59. — Gizurars., 162, 203. — Haldórss., 99, — Hjaltas., sjú: forvaríír, — holbarki, 151, 189. — hviti, 105, 110, 111. — Isleifss. , 14, 142. — Kjartanss. , 142. — krókr, 159, 168. — kroppinskeggi, 6. — Óhifss. , 99. — (í'orvarðr) SíSu-Hallss, , 203. — Skeggjas. ,231. — i Sléttadal, 264. — Teitss. , 58. — Tindss. , 70. — tinteinn, l43. — Túngu-Oddss., 8, 5l. — i Vatnsfirisi , 170. forvaldr Koitránss. viöförli, 140, 143, 259. ' — í'orgeirss. , 169. — 'Þorgrimss. , 57* — f'ormóöss., 74. — í'orsteinss. , 186. — i forvaldsdal , 159, 160. — örgoði, 122. forvarðr, 55. — '■ Asgeirss. , 57. — Hjaltas., 149, 178. — ■ i Kristnesi, 160, 163. — Súgandas. , 146. — frá UrCum, 154. — í'orbjarnars. , 49. — porgeirsss. , l60, 174. ÍJorveig í'ormóíJard. , 240. í'orviör, 144. — Freyvifiars. , 64. — Skoptas, , 64. — Úlfarss. , 232. t'órvör þorbjarnard. , 41. — í'ormóbard. , 246. í'riiinn svartipurs, 158. í'rándr gamli , 216. — i Götu, 27. ^ mjóbeinn, 95, 90, 99, 169. — mjöksiglandi , 155, 163, 167, 239. — Narfas. , 154. — póriss. , 62. t'rasi í Skógum Í>órólfs«., 215, 193. fraslaug Eyvindard. , 2J2. — líorsteinsd. , 208. — Önundard., 206, 20S. f>rjótólfr, 141. _ J>rondr at Vatni, 70. í'röstr, 208. — Egilss. , 184. , — Hermundars., 124. turiíír, 229. — Arnbjarnard. , 89. — Arngeii-sd. , 181. _ Arnkatla Helgad. , lOS. , — Arnórsd., 170. — Ásbrandsd., 70-72. — Á.sgeirsd. , 122. — Ásmundard, , 74. 25^ 394 t-O. piiriör AuíJiinard , 73. _ Barkard., 71, 72, UÓ. _ dylla, 38, 55, 56. _ Egilsd. , 220. _ Eylifsd. , 225, 229. — Eyvindard. , 85, &6. _ Gunnarsd. , 228. — Gumilaugsd. , 57. _ Hallsd., 97, 100, 144. _ — . 152. — Haraldsd. , sjá: í'uríír Hallsd. — Haraldsd., 140, 233. _ — • 152. — Helgad. Dálkss. , l70. - — — sjá: fiuiíír Arn- katla. _ hofgyÖia, 205, -. Hrafnsd., llO. — Höföaþóröard. , 151. _ Höskuldard., 88, 69. _ Illugad., 307. — Ketilbjarnard. , 35, 137, 242. _ Olafsd, pá, 89. — — feilans j 91. — Refsd. , 150. - -^ Jlvmgilta, 109, 115. _ Sigfússd. , 228. — spaka Snorrad. , 4, 74. — spaka Túngu-Oddsd. , 49, 51, 65. -. — spíikona, 58. — Stcinólfsd. , 98. — Sturlud. , 53. ■ — stindafyllir , Il4. — Tirfíngsd. , 235. -- Vklþjófsd. , 52, 104. — torbjarnard. , 70, 71. — — , 231. — torííard. , 15 1. — — 98, 111, 258. — — 145. — porfinflsd. , 59. — — * 64. — í^órisd. , 102. — í'orkelsd., 152. — d. í'orleifar, 5K ~ f orleifsd. , 40. {•uriðr porleifsí. , 109. — . — 177. — í'orsteinsd. , 207. Æ, 'ðikollr, sjá : Asgeir. Ægileif porsteinsd. , 104. — Hrólfsd., 175. Æsa Gestsd. (Oddleifsd.), 105, 244. — Hákonard. , 242. — Hrólfsd. , 173, sjá : Ása. — Ijósa, 93, — Ljótólfsd., 452'. — Ófeigsd. , 220. — i Sviney , 9l. Æivar , sjá : Evar. • • n ^--'ðr, sjá: AuSr. Ögmundr Völusteinss., 99; 112, 114. — porkelss., 36, 216. , Ögr i Kambakistu , 235. Ölmóitr'gamli, 29. — Vemundars. , 195. ÖlmæÖlíngar, 195. Ölver barnakarl, 25, 76', 90, 95, 97, 170, 239, 241, — 215, 252, 254. — Eysteinss. , 2il. ~ Finnas, , 55. — Hásteinss. , 234. — hviti, 164, 255. — 1 Höfga, 209. — muíír, 207. — Yxnujjóriss. , 181. Ön gamli , 20. Öndótt, 76, 95, 97. Öndóttr í ViSvik, 149. _ kráka, 155, 156, 162- 165. ÖnguU, sjá: Aungull. Önundr, sjá : Brasid-Önundr, í>óríSr — Blængss. , 178. — breiðskeggr, 50, 248. , —-býldr, 211, 221, 222, 223, 235, 236, 243, 245. _ Eyvindars., 206, 208. ö. 39o Ömmclr Hrollaugss., 233. — Krömii-Oddss. , 50. — sjóni , 60. 71. — töskubak, 20á. — tréfótr, 123. — Vikíngss. , 113. — vis, 146, 147.^ — forgilss. , 176. Örlygr, 79. .— sjá: Arnlangr. _ Böífvarss., 102,' 130. — at Esjubergi , 200. — gamli Hrapps. , 36-39, 51, 52, 104, 107, 248- 249. Örn, 147, 148. ■ _ i ArníiTfiriSÍ, 107-108, 159. _ Ánars. , 178. — Ávaldss. , 84. — Brynjúlfs?. , 28. — Darrass. , 246. — sjá: Eylifr. — Eysteinss. , 143. — gamli, 58. — — Ormss., 246. •örn Geirmundai-s. , 97. — hyrna, 197, ,198. — sterki^ 204. — í Vælugeröi, 222, 223, 2.36. Örnólfr, 56. — Armóðss., 105, 'l07. — biskup , l3. — — 258. — Biörnólfss. , 171, — fiskreki, 76. — Héífinss. , 163. — Slettubjarnars.j 149. — í'órSars.., 160, 169. ' Öxnaþórir, sjá: Yxna-Í'órir. Özur Asbjarnars. , 205, 213. — Brynjólfss., 187, 188. — tgilss. , 247. — Eyvindarss. , 246. — Herjólfss. , 196. — Hrollaugss. , 19. — hviti, 232, 236. •— keiliselgr, 197, 202,204. — slagakoUr , ltí7. — í'orgrímss. , 236. 396 A-B. REGISTÍa yfir Öll fljóta- landa- ok staða-nöfn o. s. frv, sem finnast i þessu bit^i. A, 207. Á 220. Aðalvik', 96, 97, 120. AgKanes , Uy 23l. Agbir, 95, 116, 155, 153, 167, 227, 246, 255. Akrafell, 4Í. Akranes, 41, 42, 45, 50, 52, 53, 55. - Akrar , 62. Álfgeirsvellir , 144. Alfsnes , 35. Álfsós, 246. Áll. 142. Almannafljót, 205, 306. ÁLndalir, 184. Álptá, 60, 61, 62. AlptafjöriSr, 83. — 74. — 115. — syðri, 29, 30, 190, 197. — 197. Alptanes, 40, 48, 52, 53, 61. Alptanes , 247. Álptaver, 210. •AlviiJrgnúpr , 272. Alviöra, 110, 113, 233. Álöst, 46, 118. Ambárdalr, 269. Ambáttará ,132. Án, 154. Ánabtekka, 60. Andakýlsá, 45, 48. Andarkelda , 97. Arastaðir, 92. ArnaldsstaÖir, 189. Arnarbæli, 58. Arnarfell, 148. Arnarfjörör,, 107, 108, 109, 159. Arnarholt, 49, 58, 192. Arnarhóll, 157, 169, l70. Arnarhvol, 33. Arnarnes, 159. Arnarþi'ifa , 180. Arnbjargarlækr, 57, 5S*_ ArneiðarstaÖir , 188. Arnlaiigsfiörör , 83. Ás, 52. — 138.. — 178. — 203, — 231. 239. Ásar, 208. Ásbjarnarnes , l38, 266, 269, 27a Ásbjarnarstaöir , 56. Ásbjarnarvík, 176, Ásgantsstaðir, 234. Ásgeirsá, l32, 133. Áshildarmyri , 238. Áskelshöföi,. 231. Áskviðsdalr , 272. ^smnndargnúpr, HGSf, 380. Ásmundarleiði , 66. Ásólfsskáli, 72, Atlahaugr, 237. Atley, 64, 233. Auðartóptir , 86. Auðkúhistaðir, 140. Auðuir, 21 6. Auðólfsstaðir, 1^1, 177, 264." Auðstaðir, 51. Auðunnarstaðir , 132. Augastaðir , 52, Aunguley, 172. Austfirðir, 6, 25, 26,. 193. Áxlarhagi , 147. •Dakkarliolt, 205. ' Bakki, 64, 27L. B. 397 BálkastaíJir, 59, 123. Ballará, 53, 104. Baröi, 37, 107, 150, 152. — 266, 269. Bártardalr, 173, 205. Báröargata, 173, 205. Barííaströnd, 27, 40, 104,105, BarSsnes, 195. Barðsneskvik, 195. Barésvik, 96, Baugsstaðir, 185,222, BeigaÖarhvol, l36. Beigaldi, 60. BekánsstatJir, 45. Belgsdalr, 99. Belgsstaðir, 99. Berg, 197. Bergshylr, 241. Bérgshlið, 105. Bcrgþórshvol , 217. Berjadalsá, 45, BersastaiSir , 123. — 187. Berserksejri , 74, . Berufell, 105. Berufjörðr, 99, 100, 107. " — 196. Beruvíkrhraun, 67, 70, 7l. Bjallabrekka, 315. Bjargaós, 132. Bjarkey, 158. Bjarmaland, 45, 93. Bjarnadalr, 59. Bjarnafjörðr, 104, 121; 123. Bjarnafoss, 2é9. Bjarnarhöfn , 75. Bjarnarnes, 121. Bjarnarstaðir, 55' Bjarneyjarflói, 95, ' Bildsá, 157. Bildsfell, 245. Björg, 132. Björgvin, 25, 260. Birgisvik, 122- Biskupstiingr, 243. Bitra, 96, 123. Blanda, 140, 145, 264, 271, 272, 303. Bláserkr, 82. Bláskógar, 6, 49, 243. Bláskágsá, 40, 44. BlesastaÖir, 58. Blöndudalr, 235, 240. BlönduhliÖ, 147. Blundsvatn, 50. BöÖnióðshorn, 206, Bö{ímóÖstii.nga, 206. BöÖvarsdalr, 180, 186. Böðvarshólar, 130. Böövarsholt, 200. Böðvarstóptir , 236. Bólstaðará, 147. Bólstaðr, 220. Bplúngarvik, 114, BoriJeyri, 123, 124. Borg, 48, 62. — 139. -^ 265, 269, 276, 306. Borgardalr, 79. Borgarfjöríír , 192. -— 8, 27, 48, 49, 63, 83, 136, 259. Borgarhöfn, 197, 202. Borgarholt, 65, 75, Borgarhraun, 44, 64, Borgarlækr, 75. Borgarsandr, 146. Borgund, 2 15. Bótarskaorð, 243. Botn, 40. Botnsá, 40. Brattahliö, 83. Brattaholt, 234, Brattsholt, 234. Brávöllr, 211. Braurarholt, 40. BreiíJá, 204. Brei«amýri, 176, 232, 234. Beitiársandr, 204. Breiöavaft, 270, 271. , Brei«avík, 192. ^ 80. Breiödalr, 159, l89, 196. BreiöibólstaÖr , 142, 25Ö. — 88. — 219, 223. — 202. — 204. — 39. 50. — 70, 80. 398 B-E. BreiSifjöríír, 5, 27, 62, "76, 82, 83,' 86, 107. Brekka, 112, sjá: Fagrabrekka. Brekkr, 50, 220. Brenna, 55. Brenningr, 66. Bretland, 23. Brjáinslækr, 27. Briinar, 250. Brimilsvellir, 71. Brimnesskógar, 147. Brú, 282. Brynjndalr, 39, 40, 41, 44, 106. Brynjudalsá, 33. Brokey, 81. Brúnahangr, 237. BrúnastaSir, 253. Búðardalr, 95. Búland, .207, 208. BxilandshöfÖi, 71, 73. Búkindsnes, 196. Búlkari'im, 61. - Búrfell, 244, 264.- Bæarsker, 245. Bægisá, 162. Bær, 43, 259- — 59, 123. 198. D. 'alsá, 275. • , Dalir, 64, 130, l42. Dalsfjörðr, 28. Danmörk, 12, 18, 24, 131, 215, 306. Dei'dará, 149. — 217, 220. Deildarey, 92. Deildarg'il, 50, 52. Deildarhjalli, 140. Digranes, 183, 184. Dimunarvogr, 82. 'Djúpá, 147. ^ Djúpidalr, 168. ^ Djúpifjörðr, 102. Dofrar, 197. Drángaland, l2l. Drángar, 68, 8l,^.119, 12i. — 460. Drángavík, 121. DrángshliS, 215. , Drápuhlið, 75. Drífandi, 206, 207. Dritsker, 77. Drumboddsstaðir, 242, Diifansdalir, 107, 108. Dúfunefsskeið, 148. Dufþaksholt, 2J9, 224. Dufþakssker, 32. Dumbshaf, 156. Dyflin, 24, 49, 84. . Dyflinarskíði, 84. Dynskógár, 20Í). Dyr, 54. , - Dýrafjörbr, 104, 109, llO. Dögurfará, 86, 91. DögurÖarnes, 72, 86. -t^gilsstabir, 184, Einarsfjörðr, 83, 84. Einarshöfn, 237, 238. Einarssker, 76. Einarsstaðir, 176. Einhyrníngsmörk, 220. Eiríksey, 82. Eiriksfjörðr, 9, 82, 83, 84. Eirikshólmar~, 82. EiríksstaÖir, 81. Eiríksvogr, 82. EldgrimsstaÖir, S8. EtdueiÖ, 218. ElliÖaá, 242. Elliðaey, 95. Engá, 221. EngihliÖ, 142. Engines, 121. England, 15, 18, 24, 31, 3e, 43, 46, 132, 259. ' - Enni,'7l. Esjuberg, 38, 39, Sl, 55, 57, 104, 200. Eskifjörðr, 188, 195. Eskiholt, 60.- Eskihóll, 159, 168, 179. Evarsskarð, 141. Ey, 140. Eyjadalsá,. 173, 174. EyjafjarÖará, 157, l69, 170, 175, í^yjafjöll, 43, 255, E-G. 399 Eyjafjörör, 5, 9, 108, ll4, 156. Eyjarsa«dr, 2i8. Eyará, 209. Eyjarsutid, 66. Eylifsdalsá, 38. Eyrar, l(i7, 222, 223, 238. Eyrarbakki, 65, 235. Eyrarfell , '/9. Eyri, 113. — 38, 50. — 28, 50. — 73. ' ' — 78. — 108. Eyrarfell, 79. Eyvindard, ISS, 189. EyvindarfjörÖr, 121. Eyvindárliólar, 222. Eyvindanuúli, 'T222. ^ ábeinsá, 95, 97. Fagrabrekka, 124. Fagradalsá, 196. Fagravík, l83. Fagridalr, 186. — 97, 99.^ — 211. Fagriskógr, 64. Fáskrúðsfjörðr, 195. Fáxaós, 27, 37. Fell, 204. — 122. — 92. Feldarhólmr, 76. Fcllshverfi, 202. Fellsniúli, l74. Fellsskógar, 92. " Fcrstikla, 40, 44, Fjalir, 23, 3i5, 232, 233. FjarSará, 206. FjarÖarhorn, 74. Fiflavellir, 227. Finnafjörör, lS3. Finnmörk, 95, 237. Firrtir, 2Í), 55, 155, 252. Fiski.-i, 2'Hi. Fiskilækr, Í70, 177. Fitiar,;45, 173. FlángastaÖir, 190. . Flatatúnga, 147. Flatey, 95. Flateyjardalr, 173. Fljót, 65, 56. Fljút, 115, 143, 217. FlK)t:i, 5t. - Fljótsá, 187. Fljótsdalr, 56. — 18«, 195. Fljótshlið, 222. Fljótshverfí, 173, 205. Flói, 46, 221. Fólkadalr, 39, 49, 50, 103. — 152. J'lókadalsá, 49, 50, 152. Flókavarði, 27. Flókavogr, 27. Flugumýri, 147, 148. Fnjóskadalr, 171. > Fnjóskadalsá , 171. Folafótr, ]i6. Fornhagi, 160. Fors, 226. — 205. — 60. — 71. Forsíí, 39, 40, 43. — 215. — 142. Forsfjörör, 108. ForsvöUr, 186. Forsæludalr, 135. Frakkland, l5. Framnes,. 235. FriíJjeifsdalr, 152. Friö'leifsdalsá, 152. Friðmundará, 136. FróÖá, 71, 110. FróÖastaíSir, 289. Fróðárós , 71. Fúlilækr, 193, 21 1. — 234, 235. Fura, 65, 66. Fyllalækr, sjá: Fúlilækr. . FyríJafylki, 29. Fœreyjar, 25, 65, 86- ^^altarhamar , 157, Gálmaströnd, 153, i60, 303. 400 G. Garííar, 4l. . — 148. Gari5aríki , 308. GariJarshólmi, 25> 26* GarpSdallí, 99. ,Gata, 27. Gaular, 28, 229, 232. Gaulverjabær, 232. Gaunguskai'ð, l53. GaUnguskarÖsá, 141, 143, 1<43, 147. Gautland, 15> 133> 154. Gautsdalr, 141. Geiradalr, 179. Geirastaíir , 179. Geirhildarvatn, 2i7. Geirland, 207. Geirlandsá, 205, 206, 207. Geirmundarstabir, 96. — 96, 97, 103. Geirmundarvogr , 95. ' Geirólfsgnúpr, 121. Geirsá, 49, 50. GeirshlitS ,50. Geirshólmi, 39. Geirvör, 80. GeirJ)jófsfjöriír, l08. Geitland, 48, 52, 53, 54. Gerpi, 195. Gilhagi, 144. Giljá, 51, 135, 140, 145. — 143, 144, 259. Giljar, 52. .Gildarhagi,-241. Gilsá, 1^8, 189. Gilsbakki, 38, 290. Gilsfiörisr, 99. Gis,lavatn , Í8. Glaumsteinn, 253. Glerá, 168. Gljúfrá, 148. — 272. — 60. GlóíSafeykisá, 147, 148. Gnúpá, 63. Gnúpar, 173, 192, 196, 208- — 246. Gnúpr, 135. , Gm'ipsdalr, 178. Gniipudalr , 64. Gm\pvei-)areppr, 240. Gnúpufell, 114, 169, 170, 175, 179. Goddalir", 141, 145, 152, 182. Gotalæky, 71. Greipar , 25. Grenjaðarstaííir, 176, Grenitrésnes) lÓl. Grenivik, 172. Grettisgeil, 240" Grimólfsvötn, 116. Grimsá, 234, 237. — 48, 49, 50, 118, 134. — 211. Grímsdalr, 59. Grimsey, 61, 63. Grimsgil, 52. Grímsnes, l05, 244. Grindalækr, 14 1, 142. Grindavik, 210, 246. GrindiU, 152. , . Grindr, 54. . Grjótá, 149. — 61. Grjótgaríshaugr, 44. Grjótvallarmúli, 97, 99. Grisatúnga, 50. Gröf, 58. Grónes, 102. GróustartJir, 139. Grund, 168. — 135. GrunnifiörÖr, 55. Gr.nenavatn, l79. Grænland, 4, 9, 19, 25, 82, 83, 102, 121, 247. Grænmar, 228. ' GuiSbrandsstaðir, 139, 273. GuíSdalir, sjá: Goödalir. Guðlögshöfði, 123. '' GuÖlögsvik, 123. Gufuá, 45, 47, 60 62, 103. Gufudalr, 45. Gufufiör«r, 45, 102, 103. Gufunes, 45, 1Ö2. - Gufuskálar, l02. — 45, 102. Gixllberastatsir, 49. Gullteigr , 280, ,fylg. Gunnarsholt, 222. G-H. 401 Gunnbjamai*sker, 70,82,116, 119. Gunnlaugsstaísir, 57. Gunnólfsá, 154. Gunnólfsfell, l83. Gunnólfsvík, 183. GunnsteinsstaÖir ,141. Gýjarsporsá, 120. •'^ addíngjadalr, 62. Háfafell, 289. * HaffjaríJará , 64. Hafgrimsfjörðr, 83. Hafnarfjall, 43, 62, 279. HafnaWjörör, 28. Háfr, 231. Hafrafell, 99, 100. Hafragil, 74. Hafranes, 195. Hafrsá, 193, 211. Hafrsfjörör, 30, 59, 94, 113, 122, 12S,_ 134, 239, 346. Hafsbotnar, 25. Hafslækr, 60. Hagagarðr, 243. Haganes, 152. ^agbaríSshólmr, 173. Hagi, 240. — 119, 120, 159, 160. HakaskarS, 243. Hákonarhella, 253. Hákonarstaðir, 186. Halland, 253. Hallarmúli, 57. HallbjarnarvörSur, 118,244. Hallgeirsey, 221. Hallkelshólar» 244. HallkelsstaÖir, 45, 55, 289. Hallsteinsnes , 101. Hallvarðsstaíir, 279. Hálogaland, 78, 114, 153, 161, 172, 211, 220, 307. Háls, 168, 169. — 58. Hálsaland, 57. Hí'ilsar, 57, 109, UO. HiUsgröf, 149. Hamar, 57. Hamarsá, 198. Hamrar, 203, 2Í1. Islendinga Sögurj 1 bindi. Hámundarstaftir , 157, 159. Hanatún, 162. Háreksstaíir, 58. Hásteinshaugr, 237. Hásteinssund, 134. Hávararlón , 180. HaugavaÖ, 237. Haugar ,60 Haugr, 152, 153. Haukadalr, 181, 109. —.14, 15, 17, 241, 259. - 88. Haukadalsá, 89. Haukagil, l40. Haukstaííir, 147. HéðinshöfÖi, 143, 175. Hefni, 133, 231. Hegranes, 146. Heydalir, 196. HeiÖarbær , 245. Heinabergsá, 204. Héynes, 45. HeÍgafell, 77. //elgahvol, 238. Helgasker, 129. Helgastaðir, 174, 175. Helgavatn, 135,^ 139. — 57, 59. Helkunduheiöi , 183. Hellisdalr, 58. Hellisfjörðr, l95. Hellisíitjar, 5l. Hellishraun, 67. Hengiforsá, l87, 188. Herftirða, 250. Hergilsey, 95. Herjólfsdalr, 218. Heriólfsfjörðr, 83. - Herjólfshöfn, 28. Herjólfsnes, 83. Hestijörbr, ll6. Hjallaland, 139. Hjallanés, llO, 111. Hjaltadalr, 149, 251. - Hjaltaeyri, 161. Hjaltdælalaut, 150. Hjaltland, 25, 27, l7l. HjarÖarhoIt, llO. Hjarðarnes, 96. Hjaröarues, 105. 26 402 H. HjarSarvatn, 74. Hildisev, 234. ; Hildishaugr, 207. Hisargafl, 29. HjÖrleifshöfói., 32, 33, 193. ■ Hlaðhamar, 40. Hleiðrargarör, 172. Hii8, 95, 342, 243. 221. Hliöarendi, 191, 208, 21 9, 221, 222. HliiSarlönd, 243. ' Hlimreki, 98, 100. HlöÖnvik, 115. Hnjóská, 172. Hnjóskadalr, sjá: Fnjóskadalr. Hof, 145. — 135, 137, 138, 140, — 36. — 143. — 149. — 2 9. — 204. — 263. — 197. — 184, 251. Hofgaröar, 67. Hofsfell, 203. Hofstaöir, 95. — 1.48. — 77. — 53. . Hofsvogr, 7~. Hofsteigr, l86. Hólar, 60. — 240. — 132.* — 18, 140, 25(1. — 244. , Holt, 42, 216. — 152. — 206. Hoítastaöir, 142. Hólmkelisá, 71. Hóhnr, 41, 42, 53. Hólmsá, 207, 208, 209. Hóhnslátr, 80, 82, 84. Hólmslönd, 59, 123, 226. Hopsós, 269. Horn, 2í, 26, 27, 193, 200, 202, 203. Horn, 96, 11 5, 121. HornafjöríSr, 202, 203, 2l4. Hornstrandir , 81, 96, 121. Hrafnista, 46, 107, 218. Hrafnkelsdalr, 190. HrafnsfjörÖr, 120. — 82, 83. Hrafnshaugr, 237. Hrafnstóptir, 219. Hrakkelsstaðir, 45. Hranafall, 58. , Hranastaðir, 52, 208. Hrauná, 33. Hraun, 70. HraunaheiíSi, 176. Hraundalr, 61. HraungerÖi, 46. Hraungerðingahreppr, 46, 235. Hraunhafnará, 67. HraunhÖfn, 181. Hraunsás, 53, 56. Hraunsfjörðr, 74, 75. Hraunsholtslækr , 247. Hraunslækr, 236, Hreíuvatn , 59. Hreggerbismiili , 202, -204. Hreiöarsgeröi, C9. Hringariki, 35, 75, 156, 253, Hringadalir, 251. Hringsstaðir, 132. Hrip, 64. Hrísar , 49, 50. Hrisey, 159, 170. Hróarslækr, 235. Hróarslækr, 219, 229. Hrolleifsdalr , 137, 152. Hrollcifsdalsá, 150. HrómundarstaÖir, 57. KrosskelsstaÖir, 55. ' HrossagarSr, 209. Hraunamannalircppr, 240. J/rútafjöríír, 49, 59, 123, 124. 130, 135, 140,. 178. HriitsstaÖir, 89. Jíræreksgil, 144. fíúnvatn, 136, 179, 263, 264, 272. Hundadalr, 88. J/undsnes, l8l. //úsagarör, 230. /iúsavik, 26, 174, 175, 305, H-J. 403 Húsavik, 192, //úsin, 25. /ívalfjaríJarst.r6nd, 44)' iSQ- i/valfjörí$r, 38, 54. i/vallátr, 84, 107. — 172. — 172. í/valsey, 84. i/valseyjarfjörör 84. i/valseyri„ 28. i/valsnesskriöur, 196, 1Ö7. i/valvatnsfjörSr, 172. i/vammr, 245. — 65, 86. — 3!). — 60. — 148. i/vammsdalir (iívanndalir) , 154. Jívanná, 186. i/vanneyri, 48, 70, 135, i/varf, 24, 82. i/vassahraun, 247. i/vatastaðir,- 135. i/vini, 155, 164, 166, 254. Hvinisfjörörí lð5. i/vinverjadalr, 145, 167. i/vitá, 50, 52, 54, 56, 57. — 242. i/vítárbakki , 54, i/vitársíí5a, 45, 55, 286. Hvitárvellir, 271. i/vítbjgrg, 56. i/vitra-manna-land, lOO. Hvol, 224. i/ýtará, 61, 62, 64. i/v'tardalr, 59, 61, 80, 82, ' 123. i/æll, 240. i/öfftabrekka , 209. i/öfÖársandr, 2ll. i/öf«aströnd, 137, 150. i/öföi, 150. — 209, 211. — 172. — 224, 240, 243. i/öfn, 45, 46. HöggvandastaÖir , 289. í/ögnastaöir, 57. i/ökustaöir, 147. i/öríJadalr, 87. //öi-ðadalsti, 87. //öröaliólar , 57. i/öríJaland, 27, ll3, 175, 215. i/örgá, 160. ^ Hörgárdalr, 158, 160, 162. i/örgárdalsá, 159. i/örgsholt, 65. Höskuldsá, 71. Höskuldslækr, 242. HöskuldsstaÖir, 104. Höskuldsvatn , 175. "aíJar, 81, 153, 162. Jafjörðr, 80. Jafnaskarö, 59. Jamtaland , 243. Jarðfallsgil, llO. JarÖlángsstaSir , 60. Jerúsalem, 18. Ingjaldsgnúpr, 241« íngjaldshvoll , 71. lugjaldssandr, 111. Ingimundarholt , V>5. Ingólfsfell, 4, 32, 245. .— 202. Ingólfsfjöríír, l2l. Ingólfshöfði , 4, 205. Jólgeirsstaðir , 23 1. Jórunnarstaðir , 1 69. Jósurheiði, 215. Irá, 42, 216. Irjar, 184. Irland, 25, 30, 4l, 84, lOO, . 108,- 155. Isaf jariJardjúp , 114. Isafjorör, 28, 98, 114. Isleifsstaðir, 57. IsrauiJsstaðir , 57. mulsá, 198, 200, 201. — 147. — 166, 187. 212. Jökulsdalr, 186. Jökulsfcll, 201. JökuIsfirÖir, 121 . Jöldusteinn, 2l7, 221. Jörundarféll, 135. J.K. Jörundarhejlt , 41. Jörvi, 81. K -álfborgará, 173, 178, Kálfá, 239, 240. Kálfagrafir, l9l. Kálfskinn, 159. ' Kaldá, 61, 63, 64. Kaldakinn, 171, ]74, — 91., Kaldaklofsá, 215, 216. Kaldakvisl, 241, 242. Kaldbakr, 122. Kaldbaksvík, 122. Kaldnesingahreppr, 235. Kalmansá, 40, 41, 44, 54. Kalmanstunga, 54. Kambakista , 235. , Kambr, 70, 72. Kambsdalr, 198. Kambsnes , 62, 86, 89, 221. Kampaholt, 236. Karlafjörðr, 241. ^ Karlastaðir, 141. '' — 54. Karlsá, 158. ~ Karlslircíkka , 57. Karlsdah-, 59. Karlsfell, 53. Kárnsá, sjá: Kornsá. KárstaiJir, 78, Katanes, 217. — 24, 85, — 41, 54. keílavik, 107.- Keldudalr, 109. Keldugtiúpr, 207.- Kelduhverfi , 177, l78. Keldunes, 177, 178. Kerlingará, 211. K,erli n garf j örör , 211., Ketilseyri, Il0. KetilsfjörÖr, 83. KetilsstaiSir, 87, 91. — 189. Kjalarnes, 6, 34, 37, 86, 199. Kjálkafjöríír, .-1Ó5. Kjalvararstatíir , 51, 118. Kjaransvík, 96. Kiarlakshóll, 92. Kjarlaksstaöir, 91. Kjarrá, 55, 56. Kjarradalr, 56, 279, 232. Kiðjaberg,- 51, 117, 244. KiSjafell, 38. Kiðjaklettr, 204? Kjós, 39. Kjölr, 142, 145, 148. Kjörseyri, 124. Kleyfar, 99, 122. Kleyfarlönd, 196. Klif, 56. — 267. Klofasteinar , 95, 97. . Klofningar, 91, 97. Knafahólar, 225. Knappadalr, (J2, 63. Knappsstaðir , 152. Knararnes , 48. Knararsund, 237. Knefilsdalsá, 186. Kolbeinsá 147, 149. Kolbeinsdalr, 149. Kolbeinsey, 25. Kolbeinsstaöir, 64. Kolbeinsvik, l22. ' KolgrafafjörÖr, 73. Kolgrafir, 74. Kólgnmýrar , 264. Kolkumýrar, 140. Kollafjörör, 98, 103, 104. — 120,' 122. Kollavík, 181. Kollsgjá ,6. Kollslækr , 52. ' ' Kolsveinsstatiir, 148, Kolsvik, 37, 104, 107. Kolshamar, 54. Kolssónafell , 74. Kópanes, 107. Kóranes, 103. Kornahaugr, 70. Kornsá, 136, 139. Kristnas, 157, 160, 162. Krisuvik, 216, 247. Krókr , 58. Króksf jarðarnes , 99. Króksfjörðr, 9ö, 93,, 100, l79 Kroj)pr , 160. IC-M. 405 Krossá, 217, 221. Krossás, 180. Krossavik, 184, 186, 195, 251. Krosshólar , 86, KræklingahlíÖ , 162, l66. Kröfiuhellir, 139. Kivöatljót, 207, 208, 209. Kvennvogaströnd , 73. Kviá, 202, 204. Kviabekkr , 153. Kviarmið , 114. JCvigandisfjöríír, 104. Kvigandisnes , 104. Kvíguvogav, 245, 247. Kýlanshólar, 55. Kyrkjubær, 106, 206, 207, 225. Kyrkjufell, 75. Kyrkjufjörðr, 73. •Liagarfljót, 187, 188, 190. Lágey, 209. Lambafellsá, 2l6. Lambastaðir , 61, 103. Lambamót , 1 74. Landbrot, l47. Lángá, 60. Lángadalsá, 78. — 116, 120, Lánganes, 217. — 25, 163. — 108. Lángavatnsdalr , 59, 123. Lángholt, 66. <^ — 144. Lángidalr, 69, 80, 84. — 141, 142. Laugarbrekka , 67, 68, 69. Laugardalr, 1 1 6. — 11, 50, 242. Laxá, 139, 240. • — 44, 45. — 39. — 63, 64, 84. — 175. Laxárdalr, 88, 89, 104. — 142. ^ 176. Leiða^skeið, 226. LeiÖÓIfsfell, 207. Lei«ólfssta»ir , 207. — 234. . . Leikskálar , Sl. Leyrá, 46. Leyrliöfn, 180. Leyrulækr, 61. Leyruvogr, 35, 13I, 197, 198, . 202, 245. Leyruvogr, 196. Leyruvogsá, 33. LíiSandisnes, 163, 228. Liðar, 155. Linakradalr, ISl. Ljósavatn, 9, 172, 173, 226. LjósavatnsskarÖ , 171, 174. Ljótarstaöir, 224. Ljótólfsstabir, 91, LoíJmundarfjörSr, 193. Loðmundarhvammr, 193,212. Lófa, 237. Lómagniipr, 208. Lón, 35, 162, 198, 200. — 67. Lúnansholt , 230. Lundar. 205. Lundarbrekka , l73. Lundr, 52, 58, 259. — 171. Lýsa , 66, 67. Læhjaraót, 259, 266, 269, 273, 300. Lækjarbotnar , 229, M, ^áfahli«, 71, 72. 79. Máná, 178. • Mánafell, l78. Mánavik, 142. Mánapúfa, 142. Mannafallsbrekkur, 68. Marbæli, 162. Markarfljót, 217, 219, 220. Mársstaðir, 241, — 135. Meðalfarssund, 65. MeÖalfell, 39. — 203. Meðalfellsströnd, 95. MeÖalheimr, 264, 273. Mdíallönd, 207. 406 M-0. Meftalhverfí, 45. Melar, 57, 58, 62, 64. — 124. Melrakkadalr, 56. Melrakkanes, 198. Merkisgil, 146, 147, 159, 168. Merkurhraim, 238. Miöengi, 105, 244. MiÖfell, 44. MiÖfjörír, 131. Miöhús, 240. MiÖjökixll, 82.' Migandi, 158. Mikilsstaöir, 141. Miklagil; 139. MikligaríJr, 18, 24. — 177. ^Mjófadalsá, 153. Mjófidalr, 58. MjófifjörSr, 116. — 194. Mjóla, 162. Mjósyndi, 226. Mjors, 148. Móberg, l4l, 142, 153. Móbergsbrekkur, l4l. Móðólfsgnúpr, 206. BlóeiíSarlivol, 224, Mógilsá, 35, 36, 38. Mógilslækr, 135. Moldatún, 209. Mór, 152. Mosfell, 10, 35, 62, 71, 145, 198. — ÍM2. Mostr, 76. Múlafell, 98. Múli, 35, 39. — 123. — 197, 198, 261. MunaSarnes, 60. Mýdalsá, 36, 38. ' Mýdalr, 208. Mynnjiakseyri, 4, 31, 139. Mýrar, 44, 48, 103, Ul, 203. Mýri, 119. Myrká, 160, l6l. Mývatn, 174, 179. Mælifell, 146. — 144. Mælifellsá, 144. Mælifellsdalr, 144. Mælifellsgil, 59. Mærhæfí, 85. Mæri, I95j 21 5. Möðrufell, 168. MöÖruvellir, 169. Mörk, 212, 238. N„,.3.e. ,59. Náttfaravikr, 26, 176. Naiimudalr, 62, 158, 218,242. Nautabú, l49. Nes, 202. — 45, 102. Neshraun, 70. Njarííey, 93. Njarðvík, 188, 192. Noð, 199. Norðfjöríír, 195. Norðmæri, 209. Norðrá, 58, 60, 62, 279. — 147. NorðrárdaÍr, 58, 60, 179. — 147. Norörtúnga, 56. Normandi, 21 5. Nýkoma, 206. ^ddbjarnarlpiði, 219. Oddgeirshólar, 46, 235. Oddi, 229. Oddsás, 137. ~ . Ódeila, 171, l73. Ofeigsf jörðr , 121. > Ofejgsstaðir, 240. OffrustaÖir, 252. Ófæra, 111, 122. Ólafsdalr, 99. Ólaísfjörðr, l53, 154. Qlafsvellir, 237. Olafsvik, 71, 99. Öleifsborg, 206. Orkneyjar, 24, 85, 100, 180, , 201, 240. Ormsá, 187, 196. Ormsdalr, 133. OrmsstatSir, 218. OrrastaÖir, 91. 0-S. 407 Orustudalr, 22S, 236. Os, 79, sjá: Unaós. — 177, 196. Osar, 41. Qsfjöll, 186. Osómi, 112. Qsta, 90, 130. Osvífrslækr, 33. P ■*■ apey, 23. Papvli , 23, 201. Patreksfjörðr, 37, 107. PetlandsfjöriJr, 26. R -ángá, 219, 224,, 226, 228. — 187. Ránga'ÖarvarSa , 145. Rángárhverfi, 6. Rángárvellir, 220, '£20. RauíJá, 232, 233. RauÖabjarnarstaSir, 60. Rauðafell, 216. RauSagnúpr, iSO. RauÖaskriða, 178-79., Rauíilækr, 205, 231. — 57. RauÖimelr, 63, 65. RauÖisandr, 107. RauíkollsstaÖir , 64. Ranösgil, 50, 51, RauSaskriður , 196. Raufarnes, 44. Raumsdalr, 133, 217. Refsstaðir, 184. Reiðarfell, 49. Reiöarfjall, 26. ReiSarfjörðr, 25, l86, 195. ^ Reiðarmúli, 242. Reiðarvat'n, 2l9, 225. Reinisnes , 157. Reinir* 211. — 41. Reirvöllr, 76. Reistará, 159, 160. Rcistargnúpr, l80. Reykhólar, 95, 220. Reykjaá, 154. '^ Rcykjadalr, 175. — 39, 50. — 40, 53. Rcykjadalsá, 50. ReykjahliS, 179. Reykjahólar, 53, 95. Reykjaht)lt , 97, 117. Reykjanes, 25-28, 43, 47, 83, 100, 214, 220, 247. — 100, 107. Reykjarfjörðr, 108. Reykjarhóll, 152. Reykjavellir, 145. Reykjavik, 4, 33. Reykir, 50. — 131. Rikinnvik, 253. Rítagnúpr, 96. Rogaland, 26-27,- 93, 94, 107, 174. Róm, 2Í, 255, 260. Ros, 85. Rosmlivalanes,. 45, 102, 245, 247. Rúðuborg, 42, 259. Rönd, ^53. '^alteyrarás, 72. Sandá, 144. — 58. Sandbrekka, 64. Sanddalr, 58. Sandeyrará , 120. Sandfell, 205. Sandgil, 225, 226. Sandhólaferja , 220. 222. Sandlækr, 237, 239. Sandnes, 46, 218. — 181. Sandvik, 183, 195. — 37. Sauðadalr, 136. Sauðafell, 88. Saurbær, 169. — 44, 46. — '98, 123. Saxahvol, 70. Saxalækr, 275. Saxland, 250. SeiðisfjörÖr, 115. — 189, 194. Selaeyri, 48. Selalón , 48. 408 Selárdalr, 96, 1B4. Selfors, 235. Selja, 260. Seljalandsá, 216. Seljalandsmúli, 217. Seljasnnd, 76, Selslækr, 240. Seltjarnarnes , 248, Sélvogr, 246. Sjáíand, 25, 131. Síöa, 5, 10, I2i 56, 67, 151, 202. SiglufjöríJr, 83. — 154. SiÖumúli, 289. Siglunes, 1S4> í5t. 303. Sigluvik, l7l.^ Sigmundarhaugr, 694 Sigmundarnes, 60. SigmundarstaíSir, 53. Signýjarbúðir, 173. Signyjai-staSir , 39, 46. SiífrastaðahlíS, 147. Sjónarfjöríír, 160. SireksstaÖir,- 184. Sygnakleif, 115. Skag&fjörör, 9, 137, 146, 150, 256, 302. Skagaströnd, 142, l43l Ská'gi, 136. Skál, 207. Skálabrekka, 242. Skálafell, 204. . , 33^ Skákhólt, 15-18, 259. Skálamýri, 146. Skálanes, 103» Skálavik, 114. Skáldskelmisdalr, 54. Skáli, 42. — , 196. Skallanes, 73. Skálmarnes, 63. Skálmarkelda, 64, Skáney, 39, 51. Skaptá, 207, 208. Skaptafell, 208. Skaptaholt, 240. Skarð, 60, 207, — 96. Skar8 , 228. Skarðsbrekka, 202. Skarfanes, 151, 22l. Skeggjastaðir, 35, 198. — 183, 186. Skei«, 237. Skeiösbrekkur, 81. Skeljabrekka , 49. Skjálfandaf jörðr,' 26. Skjálfandafljót, l7l, 17^. Skjálgsdalsá, 159, 168. Skjaldabj'arnarvik l2l. Skjaldey, 76. SkitSadalr, 154. SkiðastaíSir, 139. Skjöldólfsnes, 196. Skjödólfsstaöir, 186. Skógahverfi, 190. Skógar, 45. — 193, 194, 214, 215. — £5. Skógaströnd, 80. Skoradalr, 45, 49, 80, 103. Skoraholt, 45, 103. SkorÖuvik, 175. Skorravik, 91. Skorraey, 45, 103. • Skotland. 75, 85, 101. - Skrattafell, 175. • Skraumuhlaupsá , 84, 86, 87. Skritínesenni , 122, 129, Skriöudalr, 188, 189. SkrúíSey, 195. Skúfslækr, 232, 233. Skuggabjörg, 26, 171. Skúlastaðir, 247. ' Skut, 102. SkutilsfjörÖr, 114. Skötufjörðr , 11 6. Sleggjubeinsá, 67. Sleggjulækr, 5íi, 57, 294. Sleggjustaiíir , 139. Slétta, 121. ,— 180. Sléttanes, 109. Sléttidal'r, 264. Sléttubjarnai-staíJir, 149. — 98. Sléttuhlití, 152, 154. SmiÖst^ðir, 138. s. 409 Smjörsinid , 26. SnjallsteinshöfÖi , 222. Snæfell, >^2. Snæfellsnes, 24, 43, 103, 181. Snæfjöll, 120, 130. Snæland, 26. Sogn, 34, 115, 120, 154,177. 204, 225 235, 236, 255. Sóknadalr, 163. Sólarfjall, 157. > Sólheimar, 193, 212. Sólheimasandr, 194, 212. Sólundar , 46. Sótafell, 132. Sótanes, 59, 123. Staðarhóll, 98. StaSr, 302. StaÖr í Nor., 24. Stafá, 152. — 75, 77. Stafanesvogr, 233. Stafángr, 44, 45. Stafliolt, 58, 70. Stafholtstúngr , 58. Stafngrimsstaðir, 52. Stafshvoll, 152. 153. Stakkiá, 241, 242. Stálfjara, 234. Stángarholt, 60. Stapar, 108, l09. Stardalr , 227. Staung, 240. Steig, 173. Steinar, 58, SteinfinnsstaíSir, 217. SteingrimsfjörÖr, 62, 96, 104, 122, 150. Steinkelsstaíic, 190. Steinnes, 259. Steinólfsdalr, 98, 99. Steinólfshjalli, 97. SteinrauðarstaÖir, 190." — 245. Steinsholt, 240. Steinslækr, 231. Steinsstaðir , 146, 259. Stitla , 152, 153 Stigagnúpr, 114. A'tigiindahróf , l36. StjörnustaÖir , 234. Stjönausteinar, 234. StöðvarfjöríJr, 196. StokkahJaíir, 159, 172. Stokkseyri, 234, StórólfshvolJ, 224. StórólfsvöUr , 224. Stotalækr, 225. Strandarheiíi, 119. Strandir, sjá: Hornstrandir, Straumf jarijará , 64, 65. StraumfjörÖr, 6], 142. Straumsnes, 96, 121. Strind, 183. StrjúgstaíSir, 141. Sturhistaðir, 54. Strönd, 158. — 172., SutJrey, 81. Suðreyjar, 26, 35, 36, 65, 75, 85, 139, 156, 163, 187, 200, 206, 243. SuíSrlílnd, 85. SúgandafjöriSr, 114. AYiluholt, 232. í>umarli8abær, 220. A'unninæri, 110, 207. 6^unnudalr, l84. A'úrnadalr, 165. SvalbarÖ, 171. Svalbaríi , 25. Svanshóll, l22. Svarfaíardalr, l57, 158, 183. Svartárdalr, 144. Svartsmyri, 139. Svartssker, 103. Svefneyjar, lOl. Sveinúngsvik, 180, l8it SverÖstaíJir , 253. •Svertingsstaöir, 221. •SviÖinhornadalr, 197. Svinadalr, 95, 98. í»vinadalr, 136, 140. iSvinanes, 96. Svinavatn, 264, 272. — 244. — 74. — 136, 139, Í40. Svíney, 9l. AVinhagi , 22.5. ' iSælíngsdalr , 307. 26" 410 S-V, S'æmundarhlíS, 143, 146. Sæmiindarlækr, 143, 144. iSæmundarstaÖir, 143. Sætnr, 113. Sökkólfsdalr, 88. Sölmundarhöfði, 54. Sölva, 231. Sölvadalr, 156. ■SölvafjöríJr, 83. 5ölvaliamar, 67. ' -L álknafjöríír, 107. Tei£;ará, 186. Tjaídaner, 9S, 107. •TjaldastaiJir, 223. Tjaldavöllr, 209. Tinnudalsá, 196. . ' Tjörnes, 177, 178. Tóptafell, 204. Tóptalækr, 206. TóptavöUr, l84. TorfastaíSir, l84. Torf hvalastaíiir , 59. Torfnesj 98. Torgar, .218. Trai5arholt, 234, 237. Traðir, 81. •Trekyllisvik, l2l. Tröllaháls, 74. Tröllaskógr, 225. TröMatúnga, 122. • TrostansfjöríSr, l08. Túnga, 58. — 54, 55. — 243. — 138. Túngarðr, 91. Túnguá, 152, 177, 207. Túngufell, 49. • ^ 54, 5». TúnguheiÖi^ l74. Tvidægra, 279. U, Ifarsá , 35. ÚlfarsfeJl' 78, 79. Úlfsdalir, 153, 154. U fsstaðir, 5l. Unaðsdalr, 2l6, l20. UnaSsdalr", 137. Unaðsdalsá, IðO* Unalækr, 190. Unaós, 190. Undirfell, 138. Upplönd, 133, 215, 236. Uppsalir, 13, 148, 199. Upsar, 158. Urðarvatn, 135. Uröir, 154. ■ Urriðaá, 45, 86. Uxalækr, 188. Vaðill, 44, 112, 119, 120. Valdtes, 211. Vallanes, 188. - ' Valþjófsstaðir, 81. ^ Varðgjá, -170, 171. ^* Varmá, 245. Varmadalr, 229. Varmalækr, 50. Vatn, 88. — 265. Vatnahveí-fi, 83. Vaínarshaugr, 253. Vatnsá, l6l. Vatnsdalr, 4% 135. 136, 138, 152, 19», 307. Vatnsdalsá, 136, 139, 140. Vatnsendi, l33. ■ Vatnsfell, 219. Vatnsfjörðr, 27, 105. — Ii6, 142, 256. Vatnshorii, 81. Vatnslausa, 38, 5l. Vatn'^nes, ll4. . — 132. Vatnskarð, l39, 140, 142, 143, 144. Veggir, 57, 283, 294. Veiðilausa, 121. Vekellshaugar, 145, 167. Vellankatha, 11. Vellir, 230. Veradalr, 188. Vermaland, 132» Vestarsnes, 97. Vestfold, 149. Vestniannaeyjar, 10, 32, 218, tl5. V-þ. 411 Vestmansvatu , 175- Vestradalsá , 184, 194. Vestrhóp, 132, l;s9, 158, 265. Vestrhópsvatn , 275. Vetleifsholt, 231. ViSbor« , 203. ViöfjöriJr, 183, 195. ViÖidalr, 132, 135, 265, 273. Viíidalsey, 139. ViÖilækr, 58. Vii^imvri, 60, Í.04. Vi«ivii, 149. VifMsdalr, 87. -Vifilsfell, 33. Vifilsstat$ir, 33. Vifilstóptir, 33. 92. Viggja,* 216. VigafjöriJr, 74, 80. Vik, 121. Vikingslækr, 225, 228. Vikr, 107. VikdrskeiS, 86. Villingadalr, 169. Vindland, 02,. 259. Vinland, 9, 100, l51. Vinverjadalr, 145, 147. Vitisgjafi, 179. Vogr, 83, 216. Vomúli, 154. Vonarskarð, 173, 205. VopnafiarÖará, 184. VopnafjörSr, 5-i, lS-4, 186. Vors, 64, 170, 195, 197, 232, 243. Vorsabær, 232. Vælugeröi, 222, 223. VöríJufelL, 237; J^egandadalr, l76. f elamörk, 28. fernumýri, 265. íiernunes, l95. pykkvibær, 205. Í>ykkviskógr , 89. t*ingeyrar, xo'. f'ingeyrasveit, 133, 136, í'ingnes, 8, 117, 119. — 291. f>ingvöllr, 245. íjórsá, 221, 223, 229 231. f>jórsárdalr, 10, 181, 230, 240. í'istilsfjöríJr, 67, 181-. forbrandsstaðir , 147. í>órdisarholt, 135. fóreyjargnúpr, 139. f'orfinnsstaÖir, 58. þorgautsstaöir , 56. í>orgeirsfjör8r, 172.^ í'órgerííarfell, 176. forgilsstaðir, 102. í'órisbjörg, 63, í>órishólar, 40. f»órissta8ir, 96. formóðareyri, l54. f>ormóí5arsker , l03. poroddsstaöir, 130. í^órólfsfell ,217. fórormstúnga , 136, 139. í>órsá, 77. f>orskaf)ör«r, 95, 96, lOO. í>órsmörk, 218. í'órsnes, 77, ll6. ' f'ói-ssteinn, 77. t'orvaldsdalr, 160. forvaldsdalsá, 160. í>orvaldssta{Sir , 51, 57. í>orvarðsstaðir , 51, 55, l5l, 289. Í>órunnarey, l57. pórunnarhálsar, 228. ■þórunnarhylr, 58. fórunnarholt, 56. í>órunnartóptir, 92. pórutóptir, 66. í>rándarholt , 50. Kándarholt, 239. prándheimr, 44, 183, l95, 216, 305. frasastaöir, 215. fnhyrnmgr, 221. ÍTuma, 228. f>rælaeyð , 32. í>rælavik, 69. Í>úfa, 110. ■þutubjorg, 68.' fuluues, l93. í>urstaÖir, 60. í>vcrá, 1.8. 412 þ-Ö. f verá, 132- — 56, 57, 53. — 240. — 102, 170. — 245. — 224. f>verárdalr, 57. f verárhlíö, 38, 55, 57. ÍJverfell, 98. Æ, 'gisdyr, 218. Ægisíi5a, 132. vJarrsvik, 116. Ölfíisá, 4, 32, 134. Ölfusvatn, 11, 33. Öldugröf', 224. ÖlversstaÖir, 234. Ölvishaugr, 237. ÖndveríJtnes, 244, — 70. Önundarfjöríír, ll3i. Önundarholt, 235. Önguley, sjá: Aunguley. Örlygsfjörör, 83. Örlygshöfn, 37. Örlygsstaöir , ^79. Örnólfdalr, 8, 56. .— 56. - Örnólfsdalsá, 57. ÖrnólfsstaíJir , 36. Örreksheiír, 147. • ÖrriÖaá, 41, 45. Öxará, 38. — 174, 242, 245. Öxarfjörðr, 180. — 122, 180. Öxarárhólmr, 239. Öxl, 66. ^ Öxney, sjá: Yxney. Ömd, l6l, 178. ÍSLENDÍNGA SÖGUR. EPTIR GÖMLUM HANDRITUM LTCEFA'AR AT TILHLUTUíC HL\S KONL\GLIGA • NORRÆNA FORXFRÆDA FJELAGS. f UHUAR OKUI '' ^tÉí' ' kvi5dr ekoi madr.'* Fjölshkmssíaí. ANNxiT BINDL LJÓSVETNÍNGA SAGA, SVARFDÆLA SAGA, VALLA-LJÖTS -^AGA, VEMUNDAR SAGA ok. VÍGASKÚTU, VÍGAGLÚMS SAGA. KAUPMANNAHÖFN. FrEMTADAR HJA S. L. MÖLI.EIt, 1830. r " # LJOSVETNÍNGA SAGA, SVARFDÆLA SAGA, yALLALJÓTS SAGA, VEMUND AR S AGA ok VÍ GA- SKÚTU, VÍGAGLIJMS SAGA. EPTIR GÖMLUM HANDRITUM IJTCEF^AR AT TILHLUTIJN HINS KONÚNGLIGA NORRÆNA FORNFRÆÐA FÉLAGS. 9B KAUPMANNAHÖFlV. PrBHTADAR. ■ HjÁ S. L. MÖI.I.ER. 1830. • ^^öoTxii J»œr, er hér koma fram i öSrubindi Islendínga sagna- flokksins, viískoma allar Nortflendingafjóriíúngi , ok voru J)vi hér saman valdar; fara J>ær og að mestu leiti yfír sama tíma- -. bil, og geta víía við sömu raanna og atburöa, eru og allar * líkar aö frásagnar hættinum; en að útgáfu hvörrar sögu sér- ilagi heilr svo búið verið, sem ná skal greina: 1. LJÓSVETNÍNGA feAGA, er og nefnist Reykdæla, en stundum Sagan af GuÖmundi ríka fbls. 1 — 112), er prentuð eptir pappirshandritinu Nr. 485 i ^ljlf. (-vi er pappírshand- ritið Nr. 554 i 4blf. með nýligri hendi og réttritun að öUu leiti samhljóða, og er þess J)vi eigi frekar viögetið; bæði hafa J>au kapitula fyrisögn umfram A^ og er hún vir þeim tekin. Pessi handrit voru þau ein , er hér voni til fuUkomnust af sögunni, J>ó enn vunti nokkuð aptanvið haiia i J^au, hefír og eigi tilspurzt annarra, ,er betur væri farið, J>ótt borið hafí verið ^lindir fróða menn á Islandi , og mim J>vi niðurlag sögunnar eigi framar tilvera. fá kefír enn verið samanborið skiniibókarbrot lir söguimi i Nr. 162 Ai arkarf. (C) ; fyrsta blaðið hefst i 5ta kap. og nær J>áiigað fram i 7da kap. , sem i atli\igasemdun-i um er tilbendt; aniiað blaðið byrjar i llta og nœr fram i 13da kap. , og J>að eð J>riðja, tekur við i 24da og nær fram 25ta kap. Bókin, sem blöðin eru úr, liefir verið i stóru 4blf. og eigi mjög vel rituð , en er J>ó að likeudiun frá *14du aldar lokum ; á henni hafa fleiri Islendiiiga sögur verið, {)vi brot er enn til i sama Nr. af Finnboga sögu ramma , er við hin á. Enn hefir hagnýtt veriö brot af sögunni á kálfskinnsbók, Nr. 561 C i 4blf. (D); |>að er vel ritað, og eigi likliga seinna enn á 14du öld. yiö réttritun þess er það helzt aðgætanda, að œ er þvínær hvervctna i upp- íiafi oröa brúkað fyrir e, Uka er 01 viða viðliaft fyrir i. Fyrra — 6 — brotiS byrjar á sögunni, og nær fram i 48a kap., -þar sem til er bendt; ^að er nokkuö fiábrug;ðiíí, og er helzti orðamxmur þess tekinn ; siíara brotið byrjar i 13da kap., J)ar^sem þess er viSgetiíJ, segir J)ar frá með öUum öíSrum orðum, er og nokkutJ frábrugðið innihaldið, og fer á J)ann hátt fram allt inn 1 18áa kap. , var eigi hæft aö tilgreina J>ann orðamun allan; en úr því, og J)ángað, sem. brotiö endar i 21sta kap., er oríJamunur- inn stööugt tilfærður. f'á hefir enn viðhaft veriíJ pappirshand- ritið Nr. 514 i 4blf. með settaskrift (£), og Aemur {)ví viðarst saman vitJ A, meðan það nær til; en |)ar sem með 21sta kap. er lokið aíJ segja frá málalyktum eptir þorkel hák og seinast frá æfílokum GuíJmundar rika, skilur bæk- urnar, og bindur B rneð tuttugasta og öíJrum kap. enda á SÖguna, er þari ágrip af seinni viðskiptum Ljósvetninga og nokkuð um ætt þeirra, og lýkur sögunni J)armeíJ, sem sjá má af kap. j)essum , er 1 athugasemd er tilfæriJur. f>areð frásögn- inni í hj sem 'nú var sagt, lýkur meö æfidögum I'orkels háks, og sagan er i fyrisögninni viiJ hann, Guðmund rika og í'orgeir, kend, er eigi ólikligt, að frásögn þessi sé sú en sama, er menn kallaö hafa sögu forkels háks*), j)vi eigi fínnst hér hú i handritasöfnum önnur saga, er viS hann sé kend; er og all-lildigt, að Ljósvetninga sagan hafi áður verið í tveira sögum, og hafi sú fyrri, eða eldri sagan, farið yfir æfidaga forkels háks og Guðmundar rika, og se j)aÖ nú talda handrit J)esskonar ; en seinni parturinn sagt frá œfi Eyólfs GuiJmundssonar og ósátt þeirri , er gjöríJist miUi afkomenda GuÖmundar rika og forkels háks , álika og Ve- mundar saga og Vigaskútu, eru aögreindar í skinnbókinni Nr. 661 A i 4blf. 2. SVARFDÆLA SAGA (bls. 113— 198), er prentuíJ eptir pappirshandarriti Nr. 161 i arkarf. (.^), meíJ settleturshendi Sira Jóns Erlendssonar i Villingaholti , en kapitula fyrisögn- innj er seinna viðbætt; réttritunin i bók })essari er á þann veg, að likligt er hxin sé rituö eptir allgóöri skinnbók. I hand- riti J)essu eru nokkrar eyður i söguimi, og tvær J)eiri"a mestar í niÖurlagi 9da kap. og inni i |)eim lOda , og er J)ar mikiS úr f alliiJ ; hinar i lOda , 1 Ita , 14da og 25ta kap. skeröa litt meininguna ; en ekkert handrit það, er tilfékkst bætti i skörðin. Aí visu hafði Herra Prófessor Ra s k áferð sinni i Islandi eign- azt uppfylling til beggja aðaleytJnanna, er hann af Ijúfmenniku sinni léð hefir viÖ útgáfuna, og er sú uppfylling orðrétt prent- uiJ eptir eginhandarriti hans aptanviiJ söguna; en bæíJi bera möíg orðatiltæki i hetmi og lika einstök orð merki ^ess , aiS hún er sjálfri sögunni mikið ýngri, enda má og sjá af sam- anburíJi við Landnámu, að höfuiJatriiJin eru þaðan tilfengin, *) Sjd Cfr. Erichse ns href til Súhm i hans Samlede Skrifter, ibde Deel, Kh. 1798. bls. 445. en hinu viðbætt, eptir ágizkun, og {>vl, sem sá, er úrhætti, hefir helzt ráfliö af efui sögunnar áíS hlýíia nuindi ; hefir liann Jjví og tvisvar (bls. 195, 196, sbr, bls. 139, 140) sett mannanöfu ^au uiilli aðgreiningar strika, er sjálf sagan-telr siöar öftruvis enn Landnáma, eu haldifi þó Landnámu-nöfnuuum; má þaðog enn sjá og segja, aft traxiöla hefir sá, er úrbgetti, aunafi viðhaft til upp- fyllingar sinnar, enn Landnámu, og hka J)aíí, aS eun vantar nokk- uö i inuihaldið, er þó veröur at$ liafa staöið áður í sögunui, þar seiu mauna er getið eptir seinni eyðuna (t. d. Gríssy, seni hvorki uppfylhngin, eða J)að, sem til er af sögunni, nefnir hvömin ástandi. En ^ví þólti hæft aö láta uppfylUng þessa, sem svo er ástatt , fylgja sögunni , að svo raá strax sjá aðalefni þess, scm glatað er. Glöggt má sjá af eyðunum og öðru, að öll handritin , sem tilfengust af sögunni, og samaji hafa veriÖ borin við Á, eru skrifuð annaÖhvort eptir sömu skinnbók sem A- bókin, eða þó lieldur flest eptir sjálfri henni ; eru það : papp- irsbók í 4blf. Nr. 484, me« fljótaskriftarhendi (B); þá pappirsbók Nr. 144 i arkarf. með settlettri (C), á henni eru fleiri Islendíuga sögur ; J>á pappírsbók í arkarf. (flugelsbindis- bókin) Nr. 160 (D) , á henni eru og margar Islend. sögur; {>á pappírsbók i 4blf. Nr. 483, með látínu letri (E); þá pappírsbók, úr viðbætinmm Nr. ÍÍ7 i arkarf. (F), á henni eru allmargar Islendínga sögur. Að siðurstu er og samanborin papp- irsbókin á bókasafni konúngs i Stokkhólmi, Nr. 68 i arkarf. nieð settletri (.V) ; framan á heimi stendiur, að hún sé skrifuð eptir gamalli skinnbók. 3. VALLA-LJÓTS SAGA, eða Sagan af ^viðskiptura þeirra Svarfdæla og Guðmundar ens ríka (bls. 199—228) , er prentuð eptir pappírshandritinu Nr. 161 í arkarf. {A)y sem nú var lýst við Svarfdælu, en i sögu þessari er aungri kapítula fyrisögn viðbætt i handritinu. Handrit þau, er saman hafa verið borin viö J»að eð nú nefnda, eru mjög sam- hljóöa J)ví, og likliga annaíshvort skrifuð eptir þvi, þar sem flest eru þau því yngri, eöa upprunnin af sömu skinnbók sem það, eins og áður var viðgetið um nokkur þeirra við Svarf- dælu; eru þaö: pappírsbókiu Nr. 496 i 4blf. (B) meÖ snar- hendi, helir haiia átt í>orlákur Skálliólts biskup; þá pappírs- bókin Nr. 158 i arkarf. (C) með fljótaskrift; þá pappirsbókin Nr. 55SA i 4blf. (U) nieð fljótaskrift ; þá pappírsbókin Nr. 558 B i 4blf. (E) með fljótaskrift; þá pappirsbokin Nr. 27 i arkarf. úr viðbætri-iuxm i^F); henui er pappirsbókiu Nr. 4C i viðbætirnum samliljóða ; og að ^úöurstu, pappirsbókin Nr. 68 i arkarf. úr konúngsins bókasafni i Stokklxólmi (í), sem fyrr var getiö. 4. VEMUNDAE. SAGA ok VÍGASKÚTU, er og kallast Reykdælinga saga eða Reykdæla (bls. 229— ;i20), er að uokkru leiti preuluö eptir pappirshandritinu Nr. 161 i ark- — 8 — arformi (A) meiJ Settaskriftarhendi Sira Jóns Erlendssonar, sem Svarfdæla og Valla-Ljóts saga líka cru á, og næf þaö frara a8 eytSunni i 30asta kap, EnnokkuÖaf sögunni, nefniliga frá J)vi i aptara liluta 13da kap., og allí þángabtil í miöjan 20asta kap. fram, og þá aptur frá þvi framarliga i 21sta kap. og fram i miöian 28da kap., |jar sem viö er getiS í athugasemdun- um, er sagan prentuö eptir Itálfskinnsbókarbrotinu Nr. 561 A i 4blf. (Dy, J)að er úr góðri skinnbók i 4blf. og allgamalli, líkliga ritaöri á 14du öld, og; meö sömu hendi og tir sömu bók, sem D-brotií, sem getið er viö Ljósvetninga sögu ; nieí5an jþaíJ er viö, er orííamunur úr A vi« paft' tekinn ; i þatj vantar, framanvií söguna, nokkuíJ inn i 13da kap. , lika er niðurlag 20asta og byrjun 21sta kíip. , sem tekur yfir eina blaösiðu i |>ví, gjörmáö , og |)á vantar enn aptaiivití söguna í þvi úr miöjiun 28da kap. og fram aö eytJunni i 30asta kap. Ei má .|>að fullyröa, hvort A er skrifuö eptir £)-handarritinu, áíJur enn af ^vi glataðist J)aS, sein nii var talið að vantaði , J)ó er jþað all-líJcligt, J)vi mjög litiU orðamunur er Jjeii*ra hverv»ítua, og minni J)eirra, enii annarra handritanna, og er J)essháttar, aö vel má vera afskrifara að kenna; var J)vi og D fylgt, að J)vi, er hún tók yfir, að hiin virðtist frumritið, heföi J)að ella . eigi veritS hœft. Kapitula fyrisogn er engin i A eða liinum handritunuih, en i /J vií5arst ináö , og varb J)ó Ifesin, og er |)vi viÖgetiiS i athugasemdunum , aS hún eigi náði yfir alJa . söguna. Svo má virðast, sem saga J)essi hafi áiíur veriií sund- urgreind i tvær sögur, þvi Jjar, sem frá Vemundi kögur lýkur a8 segja, byrjar 17di kap. i Ð með slikri fyrisögn: saga Vigaskútii, sonarAskels. Niðurlag sögunnar, er eptir eyiJuna kemur i 30asta kap. , er prentað eptir aptari blai5siðu fyrsta blaiísins i skinnbókar brotinu Nr. 561B i 4blf. (/?), þar er og á brot af Gvillþóris sögu, og er allt í fyrstu úr aömu bók, sem aðalbrotið £) hér aiS framan. Fyrri siða blaðs þessa er gjörmáÖ, og ekkert handrit heíir {)að uppspurzt, seni ^á auön fylli, er ^ar verður, i niðurlagi sögunnar; en af efninu niá ráða, aií eigi vantar meira i söguna, enn á þvi enu máÖa hálfljlaði staðið hefir, og samsvarar J)a8 1| MaÖsiÖu prent- aiJri. En J)essi handrit hafa við hin samanborin veriö, og ori5amunur úr J)eim tekinn : fyrst pappirsbókin Nr. 496 i 4blf., sem Valla-Ljóts og fleiri Islendinga sögur eru á (B) ; J)á papp- irsbókin Nr. 158 i arkarf. meiJ allmörgum Isl. sögum (C), og ai5 siðurstu pappirsbókin Nr. 507 i 4blf. (E') með fljótaskrift;, aptantil i hana er viðskrifað meÖ Iiendi Arna Magnússonar niðurlags brot sögunnar, er i öll handritin vantar, neina skinn- bókina D og |)essa bók; en J)au 3 nú töldu handrit má J)vinær kalla A og D samhljói$a, J>ó C beri helzt nokkuð útaf. 5. VÍGAGLÚMS-SAGA, er og kallast Glúma, og {)á líka Esphælinga saga (bls. 321 — 98), er áður prentuö i Ágætum Fornmanna - sögum, aiJ forlagi Vice- 9 -- lögmnnns B. Marcússonar, A Hóluin 1756, i 8Wf., bls. 180 — 240, og betiir umvöndníf, ef réttritimin cr frá- skiHn, enn hvör önnnr sagna þeirra, er J>ar eru; öiJni sinní er sagan útgcfin meíS titli : Vigaglúms saga, sive Vita Vigaglnpi, e Manuscriptis Legati Magnæani, Havniæ 1786, i 4blf., og hefir Gu tímnndur Syshimaííur Pétursson samift látínsku iitleggínguna, sem þar er i, og búiö á allan hátt aö beirri litgáfu. Nii er sagan prentuö eptir kálfskinnsbókinni Nr. 13,2 i arkarf.^(á bls. 131-41) {A\ eins oe á«ur Kaupmannahafnar útgáfan, og e'ru þó eigi óviða .þar afbökuö eöa rángt lesin oriJ, úr þvi, sem i skinnbókinni stendur, er sUkt nú allt higfœrt. Skinnbók Jjessi er mikil, og ágæt ai5 letri og réttritun, og litt fábreytilig aö því, ber J)ó stundum til, a5 stafaviHur verða fyriri henni; hefir ]>aft og oröið, |)ar seni örk- um skipti i skinribókinni, aö gleymzt liefir niöurlag visunnar viö lok 23dakap., og l ö'6rum staíJ nokknr oríS úr byrjim seinustu vis- unnar i 26ta kap. ; svo viriSist, sem hún sé skrifuö snemma á 14du öld, og eru enn margar Islendinga sögiir J)ar á, auk J)essarar. Pappirshantíritið Nr. 508 i 4blf., meí settleturshendi Asgeirs Jónssonar, er oriJrétt skrifað eptir skinnbókinni, og þurft.i þvi eigi aö samauberast; sama er að segja um pappirsbækurnar Nr. 144, 153 og 164 B i arkarf., þvi J)ó litill sé oriJamunur Jieirra og >4, mun hann einiingis sprottinn af gáleysi J)eirra, er af- skrifuöu. ViÖ A er sagan i Hóla-útgáfunni {B) samanborin, ber Jieira eigi til muna á milli, nema J)aí5, er I) ein bætir lir stöku-eyf$unni , sem i y/ og hinum handritjxnum er. Enn er oriíamunur tekinn úr pappirsbókinni Nr. 455 i 4blf. meíJ smárri settleturshendi Sira Helga Grimssonar á Húsafelli(C), og er hún allreglixliga skrifuð; á ^irri bók eru ýmsar aörar Isknd- inga sögur ; handrit pau, er nú voru talin og hana, skilur |)að helzt, að hún bætir viö iupphafi sögunnar nokkmm œttartöl- um , sem i þau vanta. Samhljóða C eru að mcstu pappirs- bækiu-nar i arkarformi Nr. 143 meö settletri, Nr. 160 meÖ settleturshendi Sira J. Erlendssonar, Nr. 164 A meö snarhendi Sira J. Gizurssonar, allréttliga rituö, og Nr. 217 B, nijög óregluliga rituö; og þá enn Nr. 509 i 4blf. meö fljótaskriftairhendi Sira J. Erlendssonar, Nr. 565 B og Nr.582ö' i 4blf., og \>ó bækur Ivssat viki stundum i stök\i oröatiltæki frá C, og hvör frá anuari sin imiUum, má þó eigi siiSur fullyröa, a« fœr eru allar af sömu skinnbók eöa frumriti sprottiiar sem hún, og virötist J»vi ój)arft aÖ taka smá-oröamuu úr J>eim. Öll haniirit Jjau, sem her ai$ framan hafa talin verií viÖ serhverja sögti, og eigi var vibgetiíl hvaðan séu, eru úr band- ritasafni Árna Maguússonar á Sivala-turni i Kaup- mannahöfn. AÖ afskrift frumritanna, samanburíi handrita og leiörtlt- ingu prófurka viö sögurnar i bindi jþessu, hafa í sameiuuigu — 10, — starfaS fveir af meSlimum f or nr itanef ndar Fe- lagsins, Ga'nd. í>ORr, eir Gudjiundssoií og ÍJor- sTEiNN HBI.GASÓN, en sá fyrniefndi hefir samiS baeöi reffistnriii aptanViÖ bindiö. "pess má her og geta, aö Ljós- vetninga ,«aga er sérilagi útgefin úr bindi þessu, Uka Svarfdæla og Valla-Ljóts saga báíJar saman, og J>á enn Vemundar saga og Vigaskútu ásamt Vigaghims sögu, og titilblað o. s. frv. prentað við hyörja þessara þriggja deilda úr bindi þessu. KAUPMANStAHÖFÍÍ, DAO 28 JaN. 1830. LJÖSVETNÍNGASAGA. ■^' ' ^r^: Ljósvetníngasaga^* Vi&reign pingmanna ^orgeirs go&a i Reykjadal ok parumkrin< '■ö' J-/ORGEIR' goðí bjó at Ljósavatni, höfðíngí mík- ill. Forni hét macír, er bjó í Haga í ReykjadaP, góðr bóndi. J)á bjó Arnór í Reykjahlíð, 'faðir J)orfinns, kappi mikiU; þeir voru menn^ J)or- geirs goða. J)at er sagt, at J)eir J)orfinnr ok Grettir fundust, ok réð þar hvorgi á annann, ok má af |)ví marka, hvörr kappi hann var. I þann tíma bjó Ofeigr Járngerðarson í Skörðum, höfð- íngi mikill ok garpr. Ölver hét maðr, er bjó atReykjum, góðr bóndi. J)eir bræðr Sölmundr ok Söxólfr''' bjuggu at Gnupum, Viðarssynir, garpar miklir ok ójafnaðarmenn ; [þeir bjuggu fyrst fyrir austan ána^ í dalnum, ok voru óeirðarmenn mildir um kvennamál'^ ok vígaferli, ok höfðu'' svá mik- inn yfirgáng, at fáir treystust á móti þeim at ^) pannig A, D; hhv hefr sögii af í'orgelri goía, Guí- miindi rika ok {•orkeli liák, B; hér byrjast Ljósvetningasaga ei5a Reykdæla, S. ^) Reykjardal, D. ^) þingmenn, H; ymg- menn ok vinir, D. ■*) ^annig D; Eyólfr, hin. *) ok bjiiggii fyrir austan, D. ^) kvennafar, D. "^) því, h. v. tí. D, 4 Ljósvetníngasaga. IK. gánga eðr þeirra vilja ; ærit voru þeir frægir ok þó at illu. Sölmundr var fyrirþeim; hann venr komur sínar til Ölvis at hitta dóttur hans [ok án* vilja frænda ,hennar, ok fékst þó engin fot- sta'ða af lítilmenni^. J)at er at segja, at Ofeigr átti för ihní hérað, ok hitti Ölver hann,- ök hað hann koma |:)ar, er hann færi aptr, ok sagði hon- um ósæmd þeirra bræðra Viðarssona. Ofeigr mælti: illa mun sjatna ójafnaðr þeirra bræðra, ^en koma mijfti ek hér, er ek fer heim. Ölver þakkar Ófeigi góð orð. . Ölver hafði 18 þræla. Ofeigr kom þar um kveldit. Nú er at segja frá þeim Viðarssonum, J>eir fara heiman til Olvis; þá tekr Sölmundt til orða ok mælti: þið bræðr skuluð standa í dyrum ok horfa við drengiliga, væntí ek at rír verði þræla' ættin fyrir oss. Sölmundr gekk inn, ok sókti eptir konunni ok hafði á brott. þá mæltu þrælarnir: hvat munum^ vér nú 18, [^f þeir koma til 3 Viðarssyi^ir^. Síðan spratt Ofeigr upp, tók vopn sín ok gekk út eptir þeim, voru þeir þá komnir at túngarðinum ; ok í því, er Sölmundr .vill taka við konunni ok hafa^ hana útaf garðinum, grípr Ofeigr til hennar ok kippir henni innaf garðinuni, ok mælti: hvartil ætlar |>ú, Sölmundr! segir hann, um þína*^ ós^md, er J)ú gjörir eptir bóndadætrum, ok máttu svá- tilætla, at menn muni eigi þola þér þat;^ í Skörð máttu sækja hana, ef þú vilt, ok reynum við með okkr. Sölmundr mælti: ekki munum við þetta til þrætu^ I) 'þannig B; í mót, D; at íiá henni án, S; ok ná, j4, ^) lit- ilmennsku föínr heunar, D. 3^ gjöráu, D. "■) er þeir V. synir komu at 3, D. «) hefja, D, «) |)á, B. ') þrautar, D. 1 K. JLjósvetníngasaga. S leggja^ ok skíldust at J)ví, at þeir fóru í burt, ok tókust af fiflíngar síðan ok ósæmd af tllkomu Ofeigs ; sat Ölver síðan í friði. Litlu síðarr kom (út) Hallvarðr Arnórsson x Húsavík ; Sigurðr hét maðr, er í skipi álti með honum, norrænn ; þeií Austmenn vistuðust |)ar', ok var Sigurðr með Forna íHaga; hann seldi varníng sinn um vetr- inn^, ok fór um sveitir ok héröð; svá bar til, at hann reið fyrir neðan garð Sölmundar, ok lá hestr hans í keldu ; Sölmundr sá þat ok fór til, ok bauð honum til sín, tók við honum vel ok gjörði honum beinleika, ok falaði vamínginn at honum, ok hét veiði fyrir. Austmaðrinn fór heim, ok sagðiForna, at hann hefði seldt Sölmundi vamínginn. Forni létilla yíir ok sagði, at hann mundi illa'gjalda. Var nú kyrt um vetrinn. En nm vorit ferr Ausfmaðrinn at heimta varníngs verðit. Sölnmndr svarar umiíla, okkvaðfúinn vera vamínginn^ ok vildi ekki gjalda; Austmaðr- inn ferr á burt. En bráðla eptir iþetta fóru þeir stefnuför til Sölmundar Forni o^ Arnór, þeir voru 15 saman; þeir bræðrvoru [í virki sínu^, ok hlýddu til um hríð. J)á mælti Sölmundr: eigi er einsætt at þola þeim slíkan ójöfnuð; þá skaut Söxólfr spjóti til Áustmannsins , ok fékk hann afjþví bana. .J)eir fóru við þetta á burt[; Arnór flutti hann uppí Reykjahlíð. J)eir [bjugg- ust allir'^ til f>íngs, ok var leitat um sættir, ok kom þar, at Söxólfr skyldi fara utan, ok eigi út- ^) iim vetrimi, h. v, D. -) ok sagíSi Foíní, hvar skuldar- slaíir voru beztir, b. v. D. ^) í virki einu , £; 3 Iieijtua; ,2?. •^) bjuggu málit til pings; feir fóra nú, D. 6 Ljósvetníngasaga. 1-2 K. koma , en Sölmundr skyldi utan vera 3 vetr. Fara þeir nú utan, ok lagðist Sölmundr í víkíng, [ok reyndist hinn hraustasti drengr*. , Or&sendíngar Hákonar jarls , ok samtök peirra Gu&mundar ríka ok "þorgeirs go&a. 2. I þann tíma réði Hákon jarl fyrir Nor- egi; fór Sölmundr til hans, þá er honum leidd- ist í víkíng at vera, mat jarl hann mikils. Söl- mundr fýstist um sumarit • tU Islands. Jarl kvað þat óráðligt, slíkt sem hann [ætti J>ar^ um at vera, ok kvaðst fyrr mundi sendá út' gripí nokkra, ok hylla^ svá fyrir honum; hann sendi girzkán hatt [Guðmundi enum ríka, en J)or- geiri lijósvetníngagoða taparöxi^, Sölmundr var 2 vetr í Noregi; eptir þat-fór hann út til ís- lands, ok hittir [Guðmund ók segir honum orð jarls, at hann heíir sendt hann 'þeim til trausts ok halds. Guðmundr tekr við honum, ok fékk hon- um 4 menn til fylgdar; hann færði jþorgeiri þá ena góðu gripi, er jarl hafði sendt honum*^. J)or- geir mælti til Sölmundar: Guðmundi varstu ssndr, j)vx hann var jarli handgenginn. Guðmundr mælti; þorgeiri"' voru gripirnir sendir, ok sæki hann af því , þitt traust, en ef þú vilt eigi við honum taka, J>á skulum vér allir saman veitast at málum þeim. |)orgeir svarar: e^ er vandt viðkominn, er synir mínir ok þíngmenn eiga hér hiut í; *) ok Jjeir hræíír, Í>. ^) átti hér, P, 5) gkip ok, b. v. D. ,*) hlynna, 2?. 5j o^ l.iparöxi þeinx G. ok f>. goíía til trausts, jD. ^) |)á, ok sagíJi Jieim vingau jarls ok orS, en aihendi J^eiin gjafírnar, ok gripi |)á, er jarl haföi sendt; Jieir tóku við honuin, ok voru honuui fenguir 4 nienn til fylgdar, D. 2K. Ljósvetníngasaga. 7 mun ék nú eiga hlut í ok styðja at, segír þor- gejr, en pú vert fyrir málum. Guðmundr svarar : ek kann ekki' í móti [lögum at mæla * . Sé ek ráð til, segir J)orgeir, at yið komum honum á [þín- ar sveitir^, á Eyfirðínga leið, ok Reykdæla leið, ok Ljósvetnínga leið, ok höldum [saman leiðum J)eim Öllum ' , þótt mínir þíngmenn sé meirr norðr j)ar, ok mun þá maðrinn vera friðhelgaðr, ef svá gengr. þorgeir átti fjóra'*' sonu: Tjörfa^^' Höskuld, Finna ok |)orkel'^» J)orfinnr var þá utan úr Reykjahlíð, en Arnór frændi hans fór J)á at hitta J)orgeir goða, ok biðr hann veita sonum sínum. þorgeir svarar: eigi mun ek vera á móti Guðmundi hinum ríka, vin mínum. Arnór mælti : [J)at væri ráð mítt, at eigi gengir pú"^ í móti son- um þínum^. þorgeir svarar: mér þikir þeir^ íUt ráð hafa upptekit, at 'leggja sæmd sína * '^ við eins manns mál útlends, ok sá nú J)ó dauðr, ok mun ek Guðmundi veita. Arnór mælti: kynlig véizla, ok at illu mun verða. Síðan ríðr Arnór á Vagla; þar bjó Höskuldr [þorgeirsson; hann* ' hittir J)á bræðr alla, ok segir, hvert efni hann œtlar í vera um saraband þeirra höfðíngjanna, ok kvað þat ráð, at þeir færi at hitta þórð frænda ' "^ slnn , vitran mann ok yðr velviljaðan ; ok svá gjöra þeir. Nú hðr á sumarit, ok setja þeir njósnir i lið þeirra höfðíngja, ok verða við J)at var- *) J)vi at mæla, er hú hefír lögin l þínu valdi, D. *) |>rjár leiiJir, V; pverárleiö, V. 3) gama leiði, D. ■*, 3, B. ') norræna, B; Torfva, D^ S. ^) '^annig Tettara B, D, S; {•orlák, A. '^S eigi veit ek hvat í slíku er fólgit, ok gakk þú eigi, D. *) er málinu vilja fylgja, b. v. D. . ^) þú, D. '°) i veröing, b.v.D. ") forgeir, rungt, D. »-) fá segir Finni þorgeirsson, at þeir 'muni ríða i mót liði þeirra'höfðíngja, ok svá gjöra þeir, ok stíga nú af baki hjá sauðahiisinu, ok láta hestana á baki húsínu, en þeir gánga inní húsit; [á húsinu voru 2 víndaugu'^, en svá lá til, at þeir Guðmundr urðu at ríða fyrir dyrnar; nú berr J)á at brátt. Finni J)orgeirsson var vel skygn ; hann mælti : þat ræð ek, ef yðr er hugr á at bamia Sölmundi leiðina , þá missið eigi klyíjahestsins , er.í milli þeirra er rekinn höfð- íngjanna. Höskuldr mæltl: ek skal þat hæfa^. Ok . er J)eir ríða fyrlr dyrnar, skýtr Höskuldr spjóti ok fyrlr brjóst Sölmundi''". þelr bræðr hlaupa út úr húslnu ok tll hesta slnna, ok ríða til llðs síns. En þelr Guðmundr ok |)orgeir bregða við skjótt, þegar er þeir vlssu, hverir ollat höfðu, ok ríða eptir þelm; ok er þeir finnast, slær þeg- ar í bardaga með þeim; þar féll Arnór iir Hlíð af liði þeirra |)orgeirssona, |)ar féll ok húskarl Guðmundar, ok elnn maðr af þelm bræðrum ; ná þelr Guðmundr nú elgi lelð slnni. J)órðr, [frændi J)eIrra,J)orgeIrssona^, gekkþarmest,í milli manna, ok kvað J)orgeIri þat mjök missýnast, at hann gekk í móti sonum sínum með orrostu. Skilja þeir nú við petta at sinnú ») í'verilr, D. *) svá var Iiátlat húsimi, at 2 voni vind- aiigu á lilöÖunnj,'D. 3) anj,.js^ jr>^ g 4) ^^^ ^j^^ Jieir fói'u lucö haun, l. V. D. ^) bróðir forgéirs, D. 3K. Ljóavetniíigasaga. 9 Samrœ&ur ok licysafna&r hvoruUtr^gju at mdlum. ^ 3. Eptij fundinn var J)orgeirI sa^, at Hösk- uldr son hans væri sárr mjök.*. |)orgeir svar- ar ok mælti til Guðmundar, at íllt hlyti af málum |)essum, ok mun ek skiljast við þik^. Guð- mundr svarar : þat er nú ráð, at við söfnum okkr liði. ^Ekki mun nú at því verða, segir þorgeir; ok ferf hann heim. En frá Höskuldi er þat at segja, at hann var ekki sárr ; var þetta |)ví til hragðs tekit, at menn vildu at þorgeir skildist við Guð- mund, sem vaí'. þeir bræðr voru nú allir sarnan ok óhelguðu Sölmund , þeir lögðu nú ok f jandsVap 'á Guðraund, sem lengi hélzt síðan. J)eir bræðr sátu nú einir jnv sæmdum, ok áttu fund um vor- it, ok bundu þat saman, at skiljast eigi við málit ; J)eir búa til vígsmálit eptir Arnór ok fjörráð við sik. Guðmundr átti annann fund við menn sína. J)eir bræðr hittu Ofeig, ok báðu hann [koma til liðveizlu við sik% ok sögðust enn'* atfylgja, þótt J)eir höfðu J)ann óhelgaðan, er fyrSt fór nieð vélræði, en sífían með J)ví hann kom fyrr út enn hann átti. Ofeigr hafði áðr setit hjá málum J)ess- mn, ok latti hann, ok kvað ófallit at deila við föður sinn: en mér J)ikir enn allóráðit, hvort hann skilst við málit, ok vilda ek at J)ii^ sættist á málit með jafnaði, ok er sá beztr, ok imin ek ríða til með þér. Höskuldr kvaðst til lítiis er- endis hafa farit á hans íund : ok ertu kallaðr skör- ') ok háSu mcnu hanu skiljast viíí mál Jicssi, ok vcra eif i í\ mót scmim sinum, b. v. D. ;-) ok svá ^jörir haun, *. v. D. sykoma A lciS t. 1. v. s., V, Sj fani til lci«ar, D. ^*) ratti!, D. *) þi», n. 10 Ljósvetníngasaga. 3-4 K. óngr % en ek má ekkí af því hæla. Ofeigr mælti : mikit tekr þú af Jiessu, en leita mætti ek um sættir fyrst, en ekiljast lekki við þik í þraut ; en- J)at ræð ek þér, at pú farir vægiliga með yðru máli, en tak eigi sættum fyrr, enn vær komum. En háifum mánaði fyrir þíng^, reið Tjöríi í Guð- dali% fyrir |>ví at hann var J)ar mægðr, ok það- an reið hann til þíngs. Guðmundr hittir þorgeir, ok spyrr umafla þeirra sona hans. J)orgeir kvaðst œda, at þeir mundi hafa íjölmenni. Mun j^at satt, segir Guðmundr, at til sé búit vígsmálit, ok óhelgaðr Sölmundr? Jorgeir mælti: [víst er J>at''', en háfa mimum við mannf jölða í móti þeim ; ok fara nú allir til þíngs, hvörr ijieð sínu hði. Mdlalyktir á Fjósatúnguþmgi i FnjóskadaL 4. Amsteinn hét maðr, er bjó í Öxarfirði at Ærlæk ^ ; hann átti þriðjúng í goðorði með |)orgeiri, en synir hans þriðjúng. Ofeigr var J)á kominn til þíngs með 50 manna. þeir Tjörfi fóm austan nær*^ 100 manna, qk voru á þíngi nótt eina. |)á geng?a þeir á, fund Amsteins Tjörfi okHöskuIdr, ok kölluðu hann til máls við sik; hann bað f)á inni viðtalast; þeir báðu hann út- gánga, ok svá gjörði hann., J)á mælti Höskuldr: hér horfist til málaferla, ok horfir mjök í móti oss frændúm, en þér vandi á báðar hendr, ok kalla þeir oss ómæta'' íkviðinum; en nú egura vér þriðjúng í goðorði, en faðir vor annann, en þar^ ræðr, hvar j)ú snýst at, ok J)eir hafa meira *) drengr góðr ok garpr mikill, D. ^) '^annig, D; tctta, A. og hh. 3) GoÖdali, V. ^) þat er vegr, D. ^) Ar- læk, B. 0,nieí, D. ?) ómaga, D. ^) {)at, ií, S; pú, D. 4K. Ljósvetníngasaga. 11 hlut, er' þú snýst at með. Arnsteinn svarar: þat er vandi mikill, mér er vel við þorgeir, ok er J)at ráð mitt, at þið leggið ^ hans vald. Hösk- uldr svarar : ~ ekki fara málaefni svá til. Höskuldr 8tóð utan fyrir búðardyrum, en Tjörfi í búðinní, en Amsteinn í milli |>eirra. Tjörfimælti: engin sæmd er boðin fyrir Arnór vin vom. Höskuldr mælti: þat hæfir, at þú gjörir þat, sem vér viljum, en J)ó &c nú ekki at draga fyrir per lengr^, gjör sem vér biðjum, eðr reyn ella, hvort öxin bítr ! Tjörfi mælti: með óhöppum hefir hafizt, ok svá mun slitna, Tak af enn vildra kost, (segja J)eir), ok er svá þetta upphafit, at eigi mun niðrfalla. Hann tekr J)at ráðs, sem þeir vildu, ok skildust at J)ví, ok skyldi hann fara á fund J)eirra um morguninn eptir; J)eir taká við mönnum hans ok tjalda búð hans, ok ætla til dóma at gánga. Guðmundr mæltí tU J)orgeirs: synir J)ínir gánga nú fast fram, en J)ú eldist^ eða hvort er raunar, at J)ú vilt eigi í móti Jieim gánga , ok J)eir hafa allt málit undir sér ok dómendr? J)orgeir mælti: allt munkoma fyrir eitt, bjargat mun málinu verða at lögum. Guð- mundr mælti : J)at er nú sem tekst til við J)á, sem < um er at eiga, ef J)eir koma til alþíngis; par munu J)eir framkoma, J)ó eigi komi J)eir hér fram, eðr hafi eigi til fjölmenni. Síðan mælti Höskuldr: hví seti J)ér eigi dómendr niðr? J)at má vera, sagði Tjörfi, at þeir [afla minnr*, enn J)eir ætluðu. Höskuldr mælti : íllt er J>at, ef föður mlnn J)rýtr drengskapinn, ok gaungum nú ') pan/itp D; ef, hin. *) hir endar fyrsti partr brutiins D. 3) sé afla miuni, 2/, í. 12 Ljósvetníngcslaga. 4K. at þeim Guðmundi. Ofeigr mælti: elgl hæfir J)at, leitum heldr um sættir; en ef þetta kemr til al|)íngis, munu eigur yðvarar uppgánga hér til, megi J)ér þá eigi haldast í öðrum [kostum enn* sættast, ok gjöri J)orgeir um mál J)essi. Höskuldr mælti : eigi mun J)at, ef nokkrr er ann- ar til. Ófeigr svarar: sættast munum vér |)or- geir, J)óat Guðmundr vili ekki sættast, J)víat |)eir eru enn aflamenn miklir. J)eir kvá^ust fús- astir bræðr, at J)eir reyndu með sér, en Hösk- uldr kvaðst mundi bera kviðinn í móti þeim tt öðrum kosti, ok mun J)á framgánga. Ofeigr mælti: lítit ráð, ok er íllt at gjörá J)íngs afglöp- un^. J)orgeir setr eigi niðr dómendr sína, ok má stefna honum af goðorði sínu, [segir Hösk- uldr'. Ofeigr mælti: hvörr mun J)at gjöra? J)ar sé ek eigi mann til. Höskuldr mælti: ek skal stefna honum af goðorðinu. Ofeigr mælti: J)4 mun atgángr takast. Höskuldr mælti : vér skul- um rjóða oss í goða blóði at fornum sið, ok h]ó hrút einn, ok kallaði sér goðorð Arnsteins''', ok ra«ð hendrnar í blóði hrútsins. Arnsteinn nefndi sér votta, en vildi eigi nefna sér^ dóma, fyrir J)ví hann vildi eigi berr verða í málum J)essum. Síðan gekk Höskuldr í J)íngbrekku, ok stefndí J)orgeiri af gQðcrðinu, ok nefndi votta J)ar at ok síðan dDma. J)eir áttu J)á J)mg í ^Fjósatúngu uppfrá lilugastöðum, J)víat J)eir kvomu eigi fram á vor- Jííngi, qk riðu ofan á J)íngit at finna þorgeir, ok Utu standa dóminn á meðan, ok horfðist J)á til >) ])aimip jö^^kÖstum ok, A. '^) er, er ofaukit) her í /}, S, 3) V. ÍA; tekm^úr B. *) Hallsteins, B.^ ' *) v. í B. 4-5 K. Ljósfvetníngasaga. ' 13 atgaungu. Ok þá gekk at með ^ölmenní Snórri Hlíðarmannagoði, ok mælti : óvænt efni horíist hér til; nú eru tveir kostir fyrir hendi: at láta J)á Höskuld dæma mál sín, ok kann vera, at þeir komi því fram með sínum afla, at þorgeir missi goð- orðsins; hinn er annar, at sættast, ok erum vér þess fúsari , þvíat með^ kappi voru málin upp- tekin, ok kann vera þeim aukist vandræðin. Er j)at ríú "einráðit at sættast, ok var þát nú ráð tekit, ok gjörðu þeir þat mest fyrír bænastað vina ok frænda, ok voru handsölut mál í dóm, ok menn til gjörðar nefndir; höfðu þeir Hösk- uldr virðíngarhlut af málum þessum. Sölmundr fell óheilagr; mikil voru fégjöld eptir Arnór, ok J)á ekkí ákveðin. Arnsteinn fékk eigi aptr goð- orð sitt. Sörii Broddhelgason hi&r "^drdísar, dóttur Gu&'' mundar rika* 6. J)at er sagt, at Guðmundr hinn ríkl -var mjök fyrir öðrum mönnum um rausn sína, at hann hafði 100 hjóna bk 100 kúa; þat var ok siðr hans, at láta láilngum vera með sér göfugra manna sonu , ok setti þá svá ágætliga , at þeir skyldu aungan hlut eiga ati^a, en vera ávalt í sam- -sæti með honum; en þat er' þó sá^ siðr þeirra, er þeir voru heima, at þeir unnu, |)ó þeir væri af göfgum. ættum. |)á bjó Einar á þverá. J)at var eitt sumar sagt, at af þíngi riði með Guðmundi Sörli, sonr Broddhelga, enn siðmannllgasti maðr, ok var með honúm í góðu yfírlæti. |)á var heima þar með Guðmundi þórdís dóttlr hans, er ij var, B. , «) {)á, B, S. 14 Ljósvetníngasaga. » 5K. ' Jþá- þóttí vera hínn bezti kostr, ok þat var mál manna, at tal |>eirra Sörla bæri saman opt; kom þat fyrir Guðmund, ok kvaðst hann ætla, at elgi þyrfti orð á J)ví at gjöra; en þá er hann fann, at eigi varð viðsét, lagði hann p6 aldrei eitt orð í við SÖrla, en lét fylgja ofan til þverár þórdísi til Einars. J)at várð enn svá, at þángat bar komur Sörla. Ok éinfi dag, er |)órdís gekk út til lérepta sinna, var sólskin ok sunnanvindr ok veðr gott; þá getr hún at líta, at maðr reið í garðinn mikill; hún mæltí, er hún kendi mann- inn: nú ev inikit um sólðkin ok Sunnanvind, ok ríðr Sörli í garð ; þetta bar saman. Ok Hða nú fram stundlr, ok fór svá fram til þíngsumsum- arit, ok œtlaði Sörli aptr til frænda sinna; ok á þínginu gekk hann einn dag til Einars þverær- íngs, ok heimti hann á tal við , sik, ok segir svá : ek vildi hafa liðsinni þitt, til at vekja bónorð við Guðmund bróður þinn til |)órdísar, dóttur hans. Ek skal þat gjöra, segir Einar, en opt virðir . Guðmundr annarra manna orð ekki minna enn mín ; síðan gekk hann ti^ búðar Guðmundar, ok hittust peir bræðr, ok settust á tal. |)á mælti Éinar: hversu virðist þér Sörli? Guðmundr mælti: vel, því slíkir menn eru vel mannaðir fyrir hvervetna sakir. Einar mælti: hversu er þá? eigi skortir hann ættina góða ok mannvirð- íng ok auð fjár. Satt er þat, segir Guðmundr. Einar mælti : koma mun ek orðum þeim, er Sörli lagði fyrir mik, sem er, at biðja J)órdísar dóttur þinnar. Hann svarar: ek œtla þat fyrir margs sakir vel fallit, en J)ó fyrir orðs sakir annarra manna, 5K. Ljósvetníngasaga. 15 [ok orðróm', er á Kefir leikít, mun ekki af J>ví verða. Síðan hitti Einar Sörla, ok segir honum, at fast var fyrir, ok þat með, hvat til vaf fundit, er viðbar. Hann svarar : heldr þiki . mér |>úng- liga horfá sva búit. J)á mælli Einar: nú mun ekvleggja ráð fyrir |)ik'; maðr heitir þórarinn tóki Nefjólfsson, vitr maðr, hann er vinr mikill Guðmundar; far þú á fimd hans, ok bið hann at leggja ráð á með J)ér, ok svá gjörði Sörli; kom norðr á fund þórarins, heimti hann á tal við sik, ok mælti: sá hlutr er um at væla, er mér þikir núklu máli skipta^, at J)ú viidir til- ráða, at fara með orðum mínum til Guðmundar Eyólfssonar, at biðja^órdísar dóttur hans mér til handa. Hann svárai;: hví leitar þú þessa við mik? Hann segir honum þá hvar komit er, at menn hafa til orðit at tala um, en eigi lágu svörin laus fyrir. þórarinn mælti: þat ræð ek þér, at J>ú farir heim, en ek mun forvitnaSt, ok senda |)ér orð, ef nokkut vinst, þvíat ek sé at þér J)ikir þetta miklu varða. Hann lét sér þat vel hka ; síðan skildu þeir. Fór |)órarinn á fund Guð- mundar, ok fékk hann {)ar góðar viðtökur ; síðan gengu þeir á tal; þá mælti J)órarinn: hvort er svá, sem komit er fyrir mik, at Sörli Brodd^ helgason hafi beðit þórdísar dóttur þinnar? Satt er þat, segir Guðmundr. þórarinn mælti* : vel mannaðr, sem J)ii veizf^. Guðmundr mælti : ekki skortir hann þá hluti, ok gengr þat meirr til, at *) íetíö íír B. *) liir hyrjar fyrsta hret af C. ') hvat leztii svara til veríía; eigi sýndist iiiör pat, kvaíS hann ; hefír haiin eigi ættina til eða er hann eigi, b. v. C. •*) vilt, Bp C. 16 Ljósvetníngasaga. 5K. ek vil ekki gefa J>eim |)órclísi, er orð hefir áðr áleikit um hag þeirra. þórarlnn mælti: einskis er |)at vert; annat berr til, jat þú annt honum ekki ráðsins,, ok veit ek þat, þótt þú látir á þessu brjóta, GuÖmundr mælti : eigi erjþat satt. |)ór- arinn mælti: ekki muntu mega leynast fyrir mér, ok veit ek, hvat í býr skapinu. Guðmmidr mælti: ekki kann ek nú ^ hkit í at eiga , ef J)ú veizt Jjetta gjörr, enn ek. J)órarinn mælti: far þú svámeð^! Guðmundr mælti: f orvitni j er mér á, hvat J>ú œtlar mér í skapi búa. þórarinn mælti : eigi mundir pú mik tilspara at kveða þat upp, er J)ér þikir. Guðmundr mælti : þar er nú komit, at ek œtla at ek vili þat. J)órarinn mælti: svá skal ok vera; því viltu eigi at ráðahagrinn takist, at |)ú sér fyrir landsbygðinni^, at eigi verði sá maðrinn fsetidr, at hann sé dótturson þinn, er maðrinn ert ríkastr, ok ætlar þii, at landsbygðin megi eigi bera ríki þess manns hér á landi, er . svá göfugra manna er. Guðmundr mælti ok, brosti at: þvi .munum vér nú ekki gjöra J)etta |)á at álitamálum? Síðan voru Sörla orð send, ok kom hann heim til mála þe'irra, ok gekk hann at eiga J)órdísi ; þau áttu 2 sonu, Einar ok Brodda, ok voru báðir ágætir menn. Nú er því frá þessu sagt, at Guðmundi þótti gott lofit, en hinn sýndí eptirleitni vitrliga, ok gat nærri skapi mannsins. Dætr 3 [átti Kolbeinn ok Guðríðr"*"; eina dóttur Guðrúnu átti Sæmundr hinn fróði, ok 2 dætr hans áttu þeir '^ bræðr Sæmundar. KolbeinnFlosa- *) homim, B. *) sém Jjú vilt, h. v. B; ^á, h. v. C. ^) ^ann- ig S, Cj S; landsbryg-ðinni, A, *) áttu J>au, B. ^) tveií, C. 6-6 K. Ljósvetníngasaga. 17 son var grafinn í Fljótshverfi, en hún fáerði hann til Rauðalækjar. Frá hreppaskilum í Reykjadal ok tiltœkjum Ofeigs i Skör&um. 6. I þann tíma, er Guðmundr hinn ríki bjó á MöðruvöUum í Eyjafirði, þá bjó á þverá Einar bróðir hans. Guðmundr [var bæði ríkr ok fjölmennr; hami* var því vanr, at fara norðr um héröð á vorin ok hitta þíngmenn sína, ok ráða'^ um héraðsstjórn ok skipa máluVn með mönnum, ok stóð þeim af því hallæri mikit, en höfðu lítt áðr skipat til búa slnna; hann reið opt með 30 manna ok sat víða '6 nætr, ok hafði jafnmarga hesta. |)orbjörn hét maðr, er bjó á Reykjum í Reykjahverfi; hann var mikill maðr ok sterkr, vinsæll ok auðigr. |)á bjó Ofeigr Járn- gerðarson í Skörðum; Onundr hét faðir hans, Hrólfssonar^, Helgasonar hins magra. Ofeigr réð mestu áðr norðr þar ; hann var yin þeirra bræðra, Guðmundar ok Einars. Eitt haust er fundr fjöl- mennr í Skörðum at tala um hreppaskil ok ómegðir manna, ok var J)ví skipt at lögum, en hallæri var mikit norðr þar. J)á mælti þorbjörn : þik kveð ek ' at þessu, Ofeigr ! ok mæli ek fyrir margra höhd, þvíat mikil er óöld á mönnum norðr híngat, en þii veizt siðvenju Guðmundar ens ríka höfðíngja'^, at hann ferr norðr híngat á vorin, ok sitr í sumum stöðum lengi ; nú kynn- um vér^ vel, ef hann færi við 10"^* mann, en ») V. í B. a) ræöa, B, C. 3) ^annig öll. ' *) vors, b. v. B, C. 5) {>ví, b. V. C. Islendinga Sögur, 2 bindi. ~ 18 Ljósvetníngasaga. 6K. J>etta er oss ofrefli. Ofeigr svarar: |>ar sé ek gott ráð til: Guðmundr hinn ríki skal sitja hjá mér hálfan mánuð með öllu liði sínu, ok skulu J)ér færa honum þángat g}afir þær, er, þér gefið honum, ok leysa hann þaðan a burt. |)orbjörn svarar : reyndr ertu at stórmennsku ok stórlyndi, en p6 viljum vér þenna kost eigi. Ofeigr svar- ar: þá mun vandast taka, svá eigi mun öllum vel hka; nú skulu þér setja inn hesta yðar einum fátt í 30, ok alla feita, þeir skulu allir vera grað- ir', en sækið hey til mín, -ef þér þurfið. þeir kvá^ust þetta vilja, ok •skilja at svá mæltu. Líðr nú svá, at kemr éfsta vika lángaföstu; þá kemr isvá, at Ofeigr lætr senda :eptir þeim, sem hestana hafa, ok komu þeiri Skörð; [Ofeigr tók^ þeim vel. Fimtadaginn bað Qfeigr þá leggjasöðla á hesta sína, ok svá gjörðu þeir; en er þeir voru al- búnir, var útleiddr hestr Ofeigs ok lagðr á söð- uU, var hann bæði mikiU ok feitr ok graðr; Ofeigr stígr á bak honum, ok var maðr hinn skörugligasti. Ok ^er þeir ríða úr garði , mælti Ófeigr: þér munuð þikkjast fara mjök at óvissu ráði, en nú mun ek sjá ráð fyrir oss; þeir ját- uðu því allir. þeir ríða upp eptir héraði til Reykjadals , ok svá til Ljósavatns , ok svá til Hnjóskadals% ok svá til Vöðlaheiðar, ok komu til þverár um kvöldit til Einars ; hann tók við þeim vel, ok bauð þeim þar at vera fram yfir páska. Ófeigr þakkar honum boðit,en kvaðst ríða mundi upp at MöðruvöUum á laugardaginn. þat vil ek, r- ^) gráir, B. 2) meS hestana, ok lekr Ofeigr vií, C, S. 3) Fnjóskadals, S alstaiarj se%t ekki í C, 6-7 K. Liósvetníngasaga. 19 sigði Einar, at þú komir her, er þú kemr aptr, ok segir mér tal ykkar Guðmundar bróður mins. Ofeigr kveðst svá gjöra skyldu. Ríðaþeirnúuppá Möðruvöllu á laugardaginn; ok er þeir nálgast bæinn, gekk út húskarl einn o\ inn aptr, ok sagði Guðmundi, at menn riðu at bænum eígi allfáir. Guðmundr kvað (þat) öngva nýlundu þar í Eyjafirði, þótt menn riði þar um hérað; nú er eitt lil marks, hvort þetta eru héraðsmenn vorir, þessir munu ríða þar í hlið, sem þeir koma at, en ef lengra eru atkomnir, þá munu þeir ríða í þjóðhlið, ef noklmr eru merkismenn í förinni. Húskarlinn kom- inn í annat sinn, oksagðisvá: ekki er tU efs, at þeir menn ríða at grindhliði, ok ríðr maðr þar einn fyrir i blárri kápu. Ok er þeir komu út, mælti Guðmundr: vera kann at þeir eigi híngat nokkurt erendi Reykdælamir, eðr nýtt um at vera norðr þar, ^r kappinn þeirra er hé* kominn Ofeigr, Vid^skipti Ofeigs ok Gud'mundar hins rika. 7. Guðmundr hinn ríki fagnar vel Ofeigi ok félögum hans, ok býðr þeim þar at vera, svá lengi sem þeir vOdu. Ofeigr kvað þá þat þiggja mundu: en vandæfi mun þér þikkja á vera, at láta geyma hesta vora, þvíat þeir eru allir graðir, ok má enginn við annann eiga, en vér erum at þeim vandir mjök , þvíat þetta eru stóðhestar vorir töðualdir. Guðnmndr kvaðst œtla, at hús- körium mundi eigi vel hlýða at geyma eigi' svá hesta, at eyrði^ allvel, ok sagði endast mundi 0 V. / yí, B; tem úr C. «) ílng«i; 'C 2' 20 Ljósvetníngasaga, 7 K. hús at Möðruvöllnm , J>víat heldr skal leysa út nautin úr fjósinu, ok búa þar um hestana. J)eir Ofeigr sátu þar frám um páska. Enn f jórða dag páska, er Ofeigr var upprisinn, kom at honum einn förunautr hans ok mælti: hvorsu lengi, ætlar |)ú, at vér skulum hér sitja? Ofeigr svarar: fram um páska viku, Sá svarar: þat kemr lítt við, Jjví nú var farit at kaupa bæði hey ok mat. Ofeigr mælti: sitjum nú sem fastast, ok vilda ek giarnan, át þú segðir satt. A mánudaginn eptir paska- viku hjuggust þeir í burt. Guðmundr hað þá enn 'sitja lengr ok skemta sér, ok er enn margt vantalat. Ofeigr kveðst mundu ríða. Guðmundr lét taka hest sinn, ok ríðr í veg með þeim. |)eir komu at stakkgarði einum;. Guðmundr mælti: hér munum vér af baki stíga ok ægja, eigi vil ek at Einar bróðir minn eigi at hlægja at því í kvöld, at hestar yðrir séu svángir; ok svá gjöra þeir. Guðmundr mælti : |)ú heíir verit með oss, Ofeigr! um hríð, ok vitum vér ekki erendi þitt, nú vildum vér vita, hvört þat væri. Qfeigr svarar: þat er vélr, at þú hefir atspurt, Guð- mundr! ok beið ek þess at; en þat var erendi mitt, at færa þér heim sanninn, þvíat þeim norðr þikir þú hafa oflí,tinn áðr; nú veiztu þat er vandi þinn, at f ara á hendr þíngmönnum þínum norðr um sveitir á vorin með 30 manna, ok setj- ast at eins bonda '6* nætr; nú er þat lítil vægð við þá, sem lítil fé eigu, ok hafa ekki betr enn skipat til ,búa sinna á haustit, ok verðr þeim sHkt mikil yflrskipun; nú höfum vér ekki svá lengi *) 7, Ain. 7 K. L jósvetníngasaga. 21 hér verit, ok þótti mér sem \m þyrftír at kaupa bæði hey ok mat, ok áttir allt nóg, ok ert höfð- íngi yíir mönnum; ek hygg, at þú værir aldrí minni höfðíngi, þó |>á farir til vina við lO^* mann, mundu pví allir vel kunna'. Guðmundr mælti: þetta er harðla vel talat, sem von er at J)ér, er þat ok mest von, at ek haíi þetta^, en athuga er verðt, at þú munir vera í móti mér^ er mín sæmd liggr við, ok er þat víst. Ofeigr mælti: ekki varði mik slíkra orða af J>ér, ok ekki heíir mér J>at í huga verit hértil; varð Ofeigr fárr við þetta, ok varð ekki margt um kveðjur með þeim Ofeígi ok GuÖmundi at skilnaði, ok þótti Guðmundi hvorgi betr sannrinn, enn Ofeigi þótti um grununa^ Guðmundar. Skildu þeir við fetta, ok reið Oféigr til J)verár um kvöldit; tók JEinar við þeim ágæta vel, ok sagði Ofeigr hon- um alh tal þeirra Guðmundar. J>á mælti Einar: mannlig er orðin.ferð þín, en eigi veit ek, hvorsu yðr ferr Reykdælum , en eptirgánga oss Eyfirð- ínguin spár Guðmundar broður míns. Um morg- uninn eptir ríðr Ofeigr norðr ok heim* En um vorit fór Guðmundr heiman norðr með lÖ'^^ mann, ok sat þar nú 2 nætr, er fyrri sat hann 6'^ nætr; hann gisti at Ofeigs í Skörðum, ok var þaf tekit við honum forkunnar vel, sat hann þar viku; en at skilnaði gaf Ófeigr honum 2 uxa rauða, 6 ^ vetra gamla, ok voru þat hinir beztu gripir. Guðmundr mælti : J>etta er vel gef- it, en. ek á aðra 2 uxa alsvarta, er at öngvu >) ker endar fyrsta brot af CL «): gjSrt^ h. v. 5. 5) grim- xmiua, Bi giniuana, S. *) 7, Bj S. *) 7, B, S. 22 Ljósvetníngasaga. 7-8 K. eru verri, ok vll ek gefa þér hvorutveggju til J)ess, at J)u leggir ekki í móti mér, J>á er mia sæmd liggr víð. Ofeigr mælti:- þiggja máttu gjöíina af því, at eigi fylgir undirhyggja við þik. Guðmundr kveðst eigi vita, hvat bætast mundi í J)VÍ, þá hann þægi eigi; síðan fór hann, ok J)ótti Ofeigr mjök hafa vaxit af J)essum viðskipt- um þeirra Guðmundar. Vöð'uhrandr porkelssonfrd Laxamyri ferr utan^ 8. J)orkell hét maðr, er bjó á Mýri, hann var góðr bóndi; Brandr hét son hans, hann var mikill maðr ok sterkr, ok var kallaðr Vöðu- brandr; hann var maðr ádæll ok illr viðreignar, ok heldr óvæginn, svá at trautt mátti faðir hans halda vinnuh]ónum fyrir honum. Eitt sumar kom skip ai haíi norðr við Tjörnes, J)at áttu J)rænzkir menn,, hét annar J>órðr, en annar Sig- urðr'; J)at var þá siðr, at hásetar vistuðust fyrr, enn stýrimenn. Einn dag reið Vöðubrandr til skips, ok fann stýrimenn; þeir spurðu, hvat manna hann væri; hann kvaðst vera bón(^son. |)eir spurðu , ef faðir hans mundi vilja taka til vistar menn; en hann kvað J)ar ekki útlendra manna vist: er J)ar fámennt ok daufligt, en J>ó er anriár meiri annmarki á; J)eir spyrja hvörr sá væri; hann svarar: sá, at enginn má við mik skapi koma ; J)eir kváðust á J)at mundu hætta. Brandr svarar: þá mun ek J)etta mál tala við föður minn. Hann ríðr heim, ok segir föður sínum, at hann heíir tekit við stýrimönnum. þorkell kvað J)at vera hætturáð: en vel J)ætti mér, ef þér yrÖi sæmd *) Sigmuudx-, P. 8 K. L jósvetníngasaga. 23 at; en hann kvað einn* föður sinn ráða skyldii : en betra þikir mér, at við höfum eigi svikit J>á. |)orkell bað hann fyrir ráða: en J>ó kemr mest til þín. Síðan fór hann til móts við Austmennina, ok sagði þeim væri kostr vistarinnar; þeir kváð- ust þat þiggja mundu, ok fara þeir heim með honum. |)at töluðu margir menn, at þeim hefði kynliga umsézt* Síðan var [heim borinn^ varníngr j>eirra stýrimanna, ok reið^ hann [með honum* norðr til Hnjóskadals, ok seldi hann J)ar. J>at töl- uðu þar margir menn, at Brandr mundt enn hafa vana þann, at hann mundi enn illa við J)á liika, sem við alla aðra, en stýrimenn gáfu at J>ví öng^'^an gaum, hvat sem hvörr talaði. Brandr fór allt til: Eyjafjarðar með vamííiginn, áðr enn hann gat seldt allan; ekki gat hann um fyrir stýrimönnum, hvar hann hafði seldt vamíng þeirra, J)á ér hann kom heim. En um vorit fór hann at heimta saman fé Austmanna, ok sýndist öngvum at halda fyrir hon- um réttri skuld, ok heimti hann hvörja alin, J)á sem^hann átti at heimta; en er hann kom heim, sýndi hann stýrim,önnum , ok virðtist J>eim vel, okbáðu hann sjálfan kjósa sér laun fyrir; en hann kvaðst vildu fara utan með J>eim ; J)eir sögðu J>at til reiðu skyldu^ ok báðu hann vera skapvaran: eða hvat er til fararefna? hann kvað J>at mjök undir föður sínum vera. J)eir tóku nú tal við J>orkeI; hann kvaðst hyggja J^eir' mundi vera góðir drengir: ok mun ek láta til við J>ik 15 hundruð, ok er mér J>ó grunr á, at ykkr kosti *) cnn, B. «) hannig S; borinn, At B. ') Srandr meí, b. V. S. -^) Y. i B, S. 24 Ljósvetníngasaga. 8K. meira, ef J>ið vilið honum nókkra ásjá veita. J)eir kváðust á þat hætta mundu. Fóru J>eir nú utan um sumarit, ok líkar jþeim vel við Brand, J>víat hann var bæði knár ok liðvaskr; þeir voru úti lengi, ok komu at norðr við J)rándheim; buðu J>eir bræðr Brandi til sín, ok þat þiggr hann; J>ar áttu menn gleði saman, ok var þar fjölínenni mikit. J)eir bræðr buðu Brandi með sér at vera, en sögðu vandt at vera í stórum samdrykkjum; liann kvaðst- ekki mundu leita á aðra fyrri: en éigi veit ek hvorsu. mer bregðr við, ef aðrir.Ieita á mik. |)eir komu til J>ess manns, er Hárekr hét, hann var œttstórr ok mjök áleitinn, ok hafði ísveít manna um sik við sitt skaplyndi ; en er hann sá íslehdíng, spottaði hann hann á marga vega. Nú fór svá um hrí^, at þeir ortust á vísur, ok varðBrandr hlutdrjúgari, ok fékkHárekr úrverra. Hárekr kvað Brand ekki hafa beðit' bygðarleyfis ; en fyikismenn sögðu, at J>eir bræðr ættu heimila feveitarvist þeim sem |>eir vildu. Hárekr yar hinn mesti vígamaðr, ok bætti öngvarj mann fé. Einn dag gekk Hárekr fyrir Brand með horn mikit, ok bað hann drekka til hálfs við sik; en Brandr kvaðst ekki drekka til.móts vi^ hanh: hefir ek vit ekki ofmikit, þótt ek drekki J>at ekki frá mér, sem ek hefi áðr, muntu ok þurfa vit þitt allt, at því er mér lízt á þik. Hárekr drekkr af til hálfs, ok bauð Brandi at drekka hálft, en hann vildi ekki viðtaka; Hárekr kvað hann skyldi verða at þjóna honum, ok lýsti horn- inu í höfuð honum; en drykkrinn slæst niðr á »') sik, l'. V. B, S. 8-9 K. Ljósvetníngasaga. 25 Brand. Siðan gekk Hárekr tll rúms síns, ok slær nú til spotts við Brand; en Brandr gjörði sik ekki óðan , ok sló í gaman. [Hárekr kvað hon- mn svá við þelta verða, sem hann hefði opt barðr verit ' . En um morguninn, er menn voru komnir í sæti sín, gekk Brandr fyrir Hárek, ok keirði öxi í höfuð honum, ok vo hann ; nú spretta upp hvárirtveggju, ok varð þraung mikil. |>eir bræðr gátuBrandi í burt skotit, ok buðu boð fyrir hann frændum Háreks'; en með því, at hann var óvinsæll, |)á tóku þeir fébætr; gekk þá upp fé þat allt, er Brandr hafði haft af Islandi, ok meira annat. Síðan spurðu þeir bræðr, hvat Brandr vildi ráða sinna; hann kvaðst vilja • fara til Is- Jands, J)ótt nú væri eigi sýn fararefni. Sigurðr kvaðst eigi við fleiri mönnum tekit hafa af Is- landi enn svá, at hann skyldi hafa penínga slíka, sem hann hafði til hans haft: ok eru. hér i}ú 15 hundruð J>ín, ok varit í norrænan eyrir. Síðan fylgdu J>eir bræðr honum til skips, ok skildu við hann eigi fyrr, enn þeir létu í haf; þakkaði Brandr þeim sína liðveizlu , ok skildust vinir. Skipi því byrjaði lítt, ok tóku þeir Reyðarfjörð at áliðnu sumri; snemma tók at hausta, okgjörði fœrðir þúngar sökum snjófa* Tiltektir Fö&uhrands hjd porkeU Geitissyni i Krossavik. 9. þorkell Geitisson bjó^ í Krossavik í Vopnafirði; þá var á vist með honum sá maðr, er Einar hét, hann var Reykdælskr; en er hanu frétti.at Vöðubrandr var útkominn, þá bjó hann ») V. i B. a) þá, b. V. B, s. 28 Ljósvetníngasaga. 9-10 K. pat vel mundu mega. Ok einn dag, er leikr var, keirði J)orbjöxn niðr Brand fall mikit, ok ieikr nú eptir rriegni, ok hafði Bran'dr ekki við, líkaði honum núilla; ok at skilnaði veitti Brandr hon- um mikinn áverka; þar var þraung mikil; þar var kominn Ofeigr úr Skörðum. Brandr fór nú heim til föður síns, ok segir, hvar komit var. J)orkell svarar: þú hefir stýrt oss.í mikrt vand- ræði, ok var mjök at ófyrirsynju, er Jiú fórst í burt frá J)orkeli; nú er þat mitt ráð, at þú farir aptr á hans fund. Brandr kvaðst þess ófúss vera, ok 'þó fór hann austr, ok segir þorkelí j)essi tíðendi ; en hann kvað betra, at hann hefði kyrr verit: en þó mun ek við Jþér taka, |)víat ek man eigi, at ek hafi heimamann minn [fyrir róða* látit. Málatilhúníngr porkels úr Krossavik i móti Gu&mundi rika. 10. Síðan fór |)orkell á fund Guðmundar, ok bauð fé fyrir manninn: ok vil ek at þú gjörir sjálfr. ^ Giiðmundr kvaðst eigi vilja taka fé fyrir sekan óeyrðarmann, er hlaupa viU í höfuð sak- lausum mönnum, ok er landhreinsun at slíkir menn séu afráðnir at lögum. Fékk J)orkell ekki af; en Guðmundr fór norðr í Reykjahverfi , ok tók mál af J»orbirni, ok bjó til vorþíngs. En J)orkell fór austrí Alptafjörð nokkru síðarr, á fund |)orsteins Síðuhallssonar vinar síns, ok tók hann vel við honum. J)orkell mælti: svá^ erbetr^,at Brandr er mikill ónytjúngr , hann hefir unnit á ^) '^annig B; fyrr ráöa, A; fyrir voöa, S. ') sá, Sj, S, 3) (svA er í Vetr), b. v. Ji". 10 K. Ljósvetníngasaga. 29 einiHn bónda, en hann er nú heimamaðr mínn, ok hefir Guðmundr hinn ríki búit mál til Vöðlu- þíngs, en þat kann vera, at hann hafi eigi þat hugat, at hann er eigi þar i fjórðúngi, ok hefír ek handsalat honum lög ok grið, ok [kemr mér þat 1 hug, at oss muni veita máV til laga; nú vilda ek |)itt liðsinni þiggja, ok ^ sækja til þíngs, ok verja málit með kappi fyrir Guðmundi, ef hann skal þó eigi fébótum fyrirkoma, en [reyna skal^^ hvort ek sé annarar handar maðr hans, sem hann svaraði Bjarna Broddhelgasyni, frænda sinum, um sumarit á alþingi. |)orsteinn kvaðst sjá at vörn var í málinu: en þó mun þá þikja með kappi atgengit, ok fara mun ek með þér. Um sumarit búast þeir austan með 60 manna hvorlr, ok ríða tll Jökulsár, en J>á voru góð vöð víða. I)á mælti þojrkell:- nú munu vér skipta llði voru, skal þorsteinn, ok vér 5 saman, fara á'^ almannalelð vestr til þíngs, en flokkrlnn allr annar skal ríða fyrir ofan Mývatn tll Krossdals ok Blelkmýrardals, okfyrir neðan helði; var þar víða skógi vaxit; ok riða þeir ofan eptir Fnjóskadal^, er^ þeir þorkell fóru á Akreyri, þviat'' þeir höfðu'tjöld samlit við skóga; þeir fihnast þar, sem ákveðit var, varð enginn maðr v^r við ferð þeirra. þeir þorkell ok þorsteinn riðu 4 þing á drottinsdaginn, ok þeir 5 saman. þorkell bað menn sína skynja, ef hann þyrfti liðs við, k\ aðst hann þá mundi gánga á hól þann, er var á miUi þíngs ok þeirra, ok hafa í hendi handöxi sina I) niuntu veita oss tíl laga, B. «) at, B. ^) b.v. B, S; r. i A. 4) y, íB^S. 5) Hnjóskadal, B. *) en, B. ') v.iB. 30 Ljósvetníngasaga. 10-11 K. hina reknu, ok veifa henni yfír höfuð sér. Síðan riða þeir á þlngit til búðar Ófeigs Járngerðar- sonar 5 saman; hann bauð þeim þar búðarvist. Maðr kom inní búð Guðmundar ríka; furðu fá- mennir ríða þeir jþorkell á þíngit, segir sá; hvorsu,|)á? segir Guðmundr; þeir voru með 5** mann,i segir hann. Guðmundr kvað marga menn ríða mundu með meira flokki á vöUinn, ef þeir œtluðu al eyða málum fyrir horium: en kemr mér í hug, at vanhugat mun í máli voru; J)eir J)orkell munu kalla hann sinn heimamann, en þó er ólíkligt, at J)orkell eyði málum fyrir oss við 5** mann, en vera má hann búi um brögð nokkr við oss, ok hafi þeir fleiri saman verit; sendir hann J)á menn þegar at spyrja at gistíng- arstöðum þeirra, ok kann enginn þat at segja, þar sem J>eir hafa gist, at þeir hafi fleiri verit saman enn B. |)á mælti Guðmundr: vera kann at þá megi hlýða, ef þeir hafa eigi fleiri austan riðit, ok munu vér þá eigi senda eptir fleira liði at þeim, ok gánga mál þessi sem auðnar. Gu&mundr riki ok "þorkell Geitisson stefna hvorr Öð'rum til alþingis. 11. Guðmundr hinn ríki sækir nú málit í Norðlendíngadóm, ok setr dóminn, ok býðr til varnar. |)á mælti þorkell Geitisson: þat vilda ek , Guðmundr ! at þú takir sættir ok sjálfdæmi sakalaust. Guðmundr svarar: þat munda ek þiggja, ef þú ættir eptir dugandi mann at bjóða, en nú nenni ek eigi um vanmennu þá, er ek hefi {)ó starfa fyrir haft. [Eptir þetta nefndi þorkell' *) '^annig Bj J)etta mælti ÍJorkell ok nefadi, v4, S. 11 K. Ljósvetníugasaga. 31 sér votta, ok setti þeim* lýrittl, ok fyrirbauð |>eiin at dæma. En Guðmundr kvað hann nií með kappi atgánga at verja, ok segir hann skuli þar öngvum sínum málum framkoma. J)á mælti J)orkell: enn munum vér þetta handsala fyrir manninn, ef pú vilt sjálfdæmi talía. Guðmundr kvaðst eigi sækja manninn í J>eirra sveit, ef peix vildu eyða par^ málum fyrirhonum; okskalat vísu maðrinn sekr verða. J)á gekk |)orkell uppá hólinn, ok brá upp öxi sinni; dynja þeir þá þegar fram á þíngit, ok hleypa upp dóminum, ok kom þetta á alla óvára. Guðmundr nefndi sér votta, ok stefndi Jjorkeli um þíngsafglap- an; en J)orkeU stefndi Guðmundi um rángan málatilbúnað , ok stefndu báðir til alþíngis um sumarit, ok fjölmenntu mjök. Var par Bjarni Broddhelgason, ok hafði hann mikinn flokk, ok vissu menn eigi, hvort hann mundi atsnúa um liðveizlu. J)orkell ok J)orsteinn voru fjöl- mennir, en |)ó var Guðmundr miklu íjölmennari, |)orkell átti búð upp við Fángabrekku; var nú leitat um sættir, ok var fast fyrir. Einn dag snemma gekk |)orsteinn Síðuhallsson til biiðar Ofeigs Járngerðarsonar, ok talar við hann. J)or- steinn spyrr: hvorsu segir þér hugr um sættir manna? Ófeigr segir sér þúngt um segja, ok þúngliga áhorfa. þorsteinn mælti: ek vil þér kunnugt gjöra, "[at þar sem eruð um hvorir- tveggju% at hér muni áðr vandræði afgjörast, ef eigi er sæzt á málit; þeir ætla at bjóða Guð- mundi einvígi, ok vill hann heldr hafa bana, enn 32 Ljósvetníngasaga. 'IIK. svívirðíng [ofmikla, ok hætta á við Einar bróður hans ' ; nú væri þat ráðligra , at menn leiti um sættir, ok eigi þar í Einar hlut þann, sem vér egum allir; héfir þorkell þat mjök við orð, at biðja Jórunnar, dóttur Einars á J)verá; nú vil ek at við hittum Einar. Of eigr svarar : vel þikir mér |)eirra mála leitandi við Einar, en hin mála- leitan sýnist mér óvitrlig, Síðan hitta þeir Ein- ar, ok gánga.nú [ok tala^ allir saman. Ofeigr mælti: svá er, sem pú veizt, Einar bróOir^ ! at hér horfir til stórra vandræða meðmönnum, ok eiga þeir menn í hlut, er vitmenni"^ eru báðir, ok þó kappsfullir, en vér erum beggja vinir, ok skyldir til at gánga vel á milli; þá viU þorkell Geitisson hafa þat mál uppi við þik, at biðja tii handa sér Jórunnar, dóttur^ þinnar. Einar kvað þessa vel leitat: en þó mun Guðmundr hér mestu um ráða, pá et við finnum hann. þeir kváðust œtla, at hann mundi'^ vera réttr lögráðandí fyrir dóttur sinni, þó at eigi væri Guðmundr at fund- inn: muntu á líta, atGuðmundr heldr þér"^ lengst um lítt^ til metnaðar eða virðíngar. Éinar mælti: er þorkell ekki félítill? en dóttur minni hæfir mikit fé. Ofeigr svarar : hvörr er stórlyndari enn þorkell, þvíat hann geldr fé fyrir menn áþíngum, eða hvers þeirra bú stendr með meira blóma? hvat er þk undir um penínginn, er hvorki verðr honum gjald af^ né öðrum? ok sitr hann yfir virðíngu allra Austfirðínga. Allvel er nú flutt*° 0 y- iB- *) á tal, B. 3) jjóndi, Sj v. í B. *) ^annig B, S; vitminni, A. ^) Hirbyrjar anna^ brot af C. ^) hér mestu iimrái5a ok, fe. v. JP. ^),sér, B. «) b. v. C. 5) at, B, C, S. »°) Ofeigr, b. v. B, C,- Ofeigr, segir Einar, b. v. S. 11-12 K. Ljósvetníngasaga. ' 33 enda hefír Guðmundr góðs spáð Jórunni dóttur minni, ok gánga jafnan eptir spár hans, [ok má nii ok vel tala um þeirra mál, ef sýnist, ok vili " þorkell híngat gánga. þorsteinn kvað þat eigi mundu atbila'. Fcstar ok brú&kaup "þorkeh Geitissonar. ok mála- lok peirra Gu&mundar rika, 12. þorsteinn gekk þegaí' til búðar |)ór- kels, en hann heilsar honum vel, ok spurði, hvat hann ámar. J)orsteinn svarar: eigi veit ek nú at hvöriu verða vill, en konu hefi ek beðit í morgun tii handa þér. þorkell mælti : miki^ er um liðveizlu þína, er þú gjörir þat ekki síðr [enn ek býð þér um^, en hvör er sú kona? J)or- steinn svarar : sú mær heitir Jórunn, ok er dóttir Einars frá þverá. þorkell mælti: J)á mey vilda ek ok helzt eiga álslandi. þorsteinn mælti: þá er nú ráð at gánga til festarmálanna. Síðan finn- ast þeir Einar, ok tala um málit, ok inrðu á allt sáttir, ok ákveðin brúðkaups stefna^ síðan fóru festar fram, skyldi brúðkaup vera at þverá hálf- um mánaði eptir þíng. Síðan gekk þorsteinn þar nær, sem Guðmundr hinn ríki var, ok þótti honum vel, at tal þeirra bæri saman, ok svá varð. Guðmundr mælti : gaungult verðr þér, þorsteinn! um þíngit, ok munu þér mikit afreka. þorsteinn svarar: ekki síðr mun þér þat þikja^, ef þú veizt gjörla. Guðmundr spyrr: hvat er nú nýrra tíð- enda? þorsteinn svarar: smá eru tíðendi, sem ek ') V. í 2?. 2) er ek biiJ pik eigi, B. 3j -^nnig B, S; V. i hin. Islcndínga Sögiir, 2 bindi. ■«J 34 Ljósvetníngasaga. 12 K. hefi at segja, en þó J)at helzt, at |)orkell Geitis- son festi sér konu. Guðmundr mælti: sú kona er yel gefin, er honum er, þvíat hann er hinn ihesti hreyslimaðr, J>ótt nú sé með okkr fátt, eða hvör ersú kona? |)orsteinn svarar: Jórunn, hróðurdóttir þín. Guðmundr mælti: eigi var Einari J)at 1 hug áðan, er við skildum. þorsteinn mælti: nú rétt gekk ek frá festarmálunum , ok var ek vottrinn ok Ofeigr Járngerðarson. Guð- mundr syarar: satt muntu segja, ok þar mun hugrinn minn mest hafa fyrirborizt, en J^essu mun' mest hafa ráðit Ófeigr Járngerðarson. Siðan var um sættir leitat, ok gekk nú mest at Einar ok Ofeigr Járngerðarspn. J)á mælti Guðmundr: nú er þat framkomit, Ofeigr! er ek spáða þér um vorit, at mín virðing mundi hallast af þinu tilstilli. Ofeigr svarar: eigi hefi ek hallat virð- íngu þinni at heldr, þóat ek hafi fengit pér mága hetri ok fleiri enn áðr. þorkell mælti: enn vil ek, Guðmundr! bjóða pev þau hin sömu boð, at |)ú gjörir sjálfr um fyrir áverkann, en ek gjöri fyrir mála tilbunað, er ek hefi haft við J>ik. Guð- mundr sá nú, at sér gjörði eigi annat, ok tók þetfa boð, ok gjörði svá báðum hugnaði vel, en J)ó eldi hér lengi af með Jþeim bræðrum, en J)or- kell sat yfir allri sæmdinni. Ok einn dag á þíng- inu fundust J)eir Guðmundr hinn riki ok Bjarni Broddhelgason; þá mælti Bjarni: svá sýnistmér, Guðmundr! sem þú hafír J)urft báðar hendr við þorkel frænda minn, ok hafi J)ó ekki af veitt um, ok man ek enn J)at, Guðmundr! er ek bað J)ik, at J)ú skyldir sæt^a okkr þorkel, ok [syar- 12-13 K. Ljósvetníngasaga. 35 aðir ódrengiligar er þú sagðír* hann ekki vera mundi meira, enn annarar handar mann gilds mamis, ok kvað hann hafa hálfþinu^ eina í hendi, en mik höggspjót gildt á háfu skapti ; en ek em nú minni höfðíngi enn þú, ok sýnist mér sera hann muni ekki þar lengi gengit hafa skaptamun- inn'. Síðan fóru menn af |>íngi, ok var brúð- kaup at J)verá, ok gaf J)orkell upp Guðmundi mál þat, er hann hafði rángt tilbúit, er hann sÓkú í NQrðlendíngafjórðáng þat, er'hann átti í Austfirðínga dóm at sækja; síðan fór J)orkell heim með konu sína, ok þótti hann mjök vaxit hafa af þessari ferð. Jórunn var hinn mesti kvennskörúngr í ætt hennar; hún kom ok J)ví til leiðar, sem enginn hefir'^ áðr komit, at þeir sætt-. ust frændmir Geittissynir ^ ok Bjarni Broddhelga- son, ok héldu þá sætt vel ok drengiliga s|ðan. J)orkell bjó í Krossavík til elli, ok þótti ávalt ^ ' hinn mesti garpr, þar sem hann kemr við sö^r. Vöðubrandr fór austan, ok bjó á föðurleifð sinni, ok samdist mikit ok þótti góðr bóndi, ok þótt- ist aldrí full-launat geta þorkeli Geitissyni sína liðveizlu ok góðvilja, [ok lýkr þar þessum þætti af Vöðubrandi^. Kvonfáng porsteins verkstjóra Gu&mundar ríka. 13. Guðmundr hinn ríki átti þorlaugu, dóttur Atla hins ramma; Herdís hét móðir þorlaúgar, dóttlr J)órðar írá Höiða. þar óx sá maðr upp ^) svaraisir þú, B; svaraíi engi drengiligar, enn J>ií, ok sag^Sir, B. ^) háliud-ýnn, B ; hHlf{)ynnu, C 3^ '^annig C; skiplaimuiinn, hin. ■*) hafiSi, C, 5. ') porkell Gcitisson, B. ^) V. / B. 3^ 36 Ljósvetníngasaga. 13 K. með Guðmtindí, er |)orstemn hét, ok gjörðist •verkstjóri; ekki var hann stórrar ættar, en mann- aðr vel. |)á bjó þórir Helgason, Valþjófssonar, Helgasonar hins magra, atLaugalandi* í Hörgár- dal, hann var göðorðsmaÖr ok garpr mikill; Geir- laug hét kóna hans, hún var skörííngr mikill ok Vel mennt. Einar bjó pk at þverá, spekíngr mik- íll, ok.vinr |)óris^ Helgasonar; ^eir veittust at öllum málum. Fátt var með |>eim "bræðrum, Einari ok Gufeundi, þvíat Guðmundr sat mjök yfir metorðum manna norðr þar. þorkell hákr, son J)Orgeirs lögsögumanns , bjó þá at Oxará í Ljósavatnsskarði; hann var einlyndr ok hétja mikil, hann hafði fátt hjóna, ok átti |)á^ sökótt. Bruni hét maðr, er bjó í Gnúpufelli ; Eylífr^ hét bróðir hans, ok var kallaðr skyti, mikill ok váskr maðr; þeir höfðu goðorð, ok vom komnir frá Helga hinum magra. J)at er frásagt, at J)orsteinn kom at máli við Guðmund ok mælti: svá er . mál með vexti, at ek hefi hér uppsezt át þér, ok 'tekit hér þrifnað, nú vilda ek leita mér kvon- fángs, ok hafa þartil yðart liðsinni. Gnðmundr mælti: J)ú munt þetta áðr hugsal hafa, hvar niðr skal koma, en heimil munu þartil vor orð. Hann svarar: rétt getr J)ú, hugfest hefi ek J>etta; kona heitir Guðrún, ok er frændkona bóndans á Bæsá^, ok er þar matselja fyrir búi, hennar vilda ek at Jþú beiddir mér til handa; iþín orð munu |>ar meira metin fá, enn mín mörg. Guð- mundr svarar: ek kalla þat jafnligt ok vel leitat, í) Laugarlandi, B. ^^ fórÖar, C A^r. ^) -^6, B, C. 4)Ey- ólfr, tí. 5) Bæisá, B alsta^arj Bægisá, C alstatar. 13 K. Ljósvetníngasaga. 37 en lítit er mér um at fara í sveit þóris Helga- sonar, ok at hann eigi meiri afla enn ek; en er hestapíng er á Oddeyri í Hörgárdal, þá mun ek vekja til, en gjöra ekki at því feroir mínar ein- virðuliga. Síðan var hestaþíngit, ok kom þar margt manna; J)ar kom ok Guðmundr, ok brá bónda á eintal þegar frá Bæsá, ok mælti:* |)or- steinn heitir maðr, er upp hefir fæðst með oss, ók höfum vér hann at góðu reynt; hann vil mæla tll ráðahags við Guðrúnu frændkonu þína, vilj- um vér flytja mál mannsins. Bóndi svarar; all- vel er maðrinn tilfenginn at flytja hans mál, ok líiunum vér mikils meta J)ín orð; síðan hitti hann konuna, ok spurði hversu heuni væri um- gefit, en hún bað hann gjöra sem hann vildi. Síðan er ákveðit um brúðlaups stefnu, ok skal vera at Bæsá. |)orsteinn mælti : nú er ætlat, at ek muni fara til brúðlaups míns, en ek vilbiðjaþik, Guðmundr! til ferðar með mér, þviat mér er mestr sómi at þér. Hann svarar : þetta em ek ófúss at veita þer, ok fær J>ú ærna menn til þessa. þor- steinn segir : meiri sæmd er at þér einum, enn at mörgum öðrum, ok mun dælt við mik J^ikja, ef þú ert eigi í för. Guðmundr mælti: ek mun ok fara, en fyrir því þikir mér. [Nú var farit til brúðlaupsins ' . Guðmundr sat í öndvegi, en þórir Hclgason gagnvart honum, en konur sátu á palli , Ijós brunnu björt , ok Voru borð fram- settj brúður sat á miðjan pall, ok þorlaug á aðra hönd, en Geirlaug á aðra; kona fór með vatn fyrir pallinn, ok hafði dúk á öxl, ok fór fyrir í) uk^ ír B; v. i hin. \ 38 Ljósvetníngasaga. 13 K. Geirlangu, þvíat hún hafði verit með henni fyrri vetrinn. Geirlaug tók til orða: pú ferr með góð- um vilja, en eigi með nógum álitum: færðu |)or- laugu fyrr vatnit, svá á at vera; hún gjörði svá. |)orlaug drap við hendi öfugri, ok mælti: ofgjörð er beinan, Geirlaug! þvíat sú kona gjÖrir rétt, eigi býr J)at í mínu skapi, at mér leiki á þessu öf- und ; er sýnt at * önnr áé konan göfugri í héraðinu, enn' J>ú ? sagði hún. Geirlaug mælti : ofg)örðr^ erbeininn, J)orlaug! enn hefir pú metnað til at véra mest metin, hefír ek^ engan hlut til jafns við |)ik, nema gjaforð. |)orlaug svarar: víst held ek J)ik vel gefna, [nú er {)at komit fyrir því, at ek veit eigi'* aðra framarr gipta enn mik. Geir- laug svarar: J)á værir þú vel gefín, ef J)at væri einmælt um, at bóndí J)inn væri vel hugaðr eða snjallr. J)orlaug svarar: J)etta er illa mælt, ok muntu fyrst mæla. Hún svarar : [satt er J)at, fyrír J)vi at^ fleiri mæla, en þorkell hákr hefir haft J^at*^ fyrst ok J)órir bóndi minn, ok hvörr maðr mælir J)at sá, er túngu hrærir. |)orlaug mælti : ber híngat vatnit, kona! ok hættum tali J)essu; síðan . hneig hún upp át J)ilinu ok mataðist ekki. Ok er menn voru at boðinu' í fyrstu, J)á hvíldu sér hvorir konur ok karlar; ok um morguninn risu menn upp ok fóru til kyrkju; ok er at mess- um kom, sá Guðmundr at jþorlaug var ekki í kvennaliðip.u ; hann spurði konu eina,- hvörju þat sætti; hún kvað hana hafa tekit sótt. Guðmundr mælti: siti J)ér hér eptir, en einhvörr gángi með ^) eigi, b. V. B. *) 'þannig B; ógjördr, A ; sezt eiki i C. 3) hh endar annaii hrot af C. *) en eigi veit ek, B, ') v. i B. «) Yannig B, S; J>ik, A. '') boÖum, B. t 13 K. Ljósvetníngasaga. 39 mér; hann gekk at rúmínu; ertu a]úk, J)orlaug? sagði hann; hún kvað, at ósýnt værl um heils- una, en þó vilda ek í burt í dag ok leggjast eigi hér. GuOmundrmælti: þetta er mér mikill skaði, en fúsari væri ek at kyrt væri á meðan boð þetta stæði. Hún svarar; engi hlutr má mér í hald koma, ef ek em hér, ok hafi, ek nokkut vel til þín gjört, þá lát þú J>etta eptir mér. Guðmundr mælti: mikils krefr þú nú, hvatsem J>ér í brjósti býr, ok gekk í burt. Ok er tíðum var lokit ok dagverði, þá mælti Guðmundr: nú skal taka hesta vora, nú vil ek heim fara, Jjvíat J)orlaug. er sjúk. Húskarlinn' |)orsteinn m'ælti: gjörðu þat eig^, Guðmundr! at |>ú farir heim þegar. Hann segir: beiðtu nú eigi framarr, enn ek vil veita þér, Jnvi þat mun eigi stóða. Síðan riða þau á burt; ok er þau komu í skógana frá Laugalandi , þá veik Guðmundr hestinum aptr, ok mælti við Jann mann, er fylgdi hesti J)or- laugar : ríttu nú fyrr, en ek mun fylgja J)orlaugu ; ok svá var. Síðan mælti Guðmundr: við J)ik vil ek tala, ek sé J)ú ert ekki sjúk, seg mér hvörju J)at gegnir. Hún segir: ek mun svá gjöra, en sjaldan hefi ek þat mælt fyrir J)ér, er þér megi þat verr líka enn áðr, en nú eru þau efni í, er eigi má ek leyna þik; síðan sagði hún honum, hvat þær höfðu talat, ok f jandmæli manna við hann. Guðmundr mælti: nú þætti mér ek be^r ráðit hafa, at við hefðum hvorgi farit, ok væri þá óhættara við orðum manna, en af verðr at ráða nokkut úr hvörju vandræði, ok ") Brú«g«minn, B. 40 ■ Ljósvetníngasaga. « 13 K. lielm iTiunu f'Ö fara, ok skaltu nú fyrst iiggia vlk'u, ols^iúta þér þá enn ]:)atna hægt, at jöfnu skál ek'tríð !>%' tala, en eígi þiki mér |>at ráðit, livort oss verðr þetta at öngvu. þaðan riðu Jjau ok komu heim, ok fór sem Guðmundr gjörði rað fyrir. Síðan riðr Guðmundr norðr í Reykja- dal á fund Einars Konálfssonar, fóstra síns ok .ens bezta vinar; Einar var spekíngr mikill. Síðan mælti Guðmundr: svá er mál meÖ vexti, Einar! at ek vil segja þér f jandmæli þau,' er menn hafa frammi við m.ik, jþorkell hákr ok [þórir Helga- son', vissa ek ok óvingan þeirra til mín. Éinar mælti: illa er slíkt gjört við göfga menn, en ek vil biðja þik, at |>ú hafir þrótt við, ok verði því meiri hefndin, sem lengr er. Guðmundr svarar: ekki er J>ess a^ leita , hefna skal, hvort sem þat verðr fyrr eða síðarr^. Einar mælti: |>á vil ek tilhlutast með þérj ek vil s\;á ráð setja, at J>ú tak sök hvörja, er J>ii fær, á hönd þíngmönnum þórls Helgasonar, ok mun þat fé brátt safnast. Guðmundr þákkar honum þessi ráð o^ fleiri önnr, ok ferr síðan á burt.* Líða nú eigi lángar stundir, áðr Guðmundr hendir sakir á þíngmönn- um þóris. þórir' hét maðr, ok var kallaðr Akra- karl"^, ok var þíngmaðr þóris Helgasonar, auðigr ok eigi yinsæll, ok slægr í kaupum við menn. Skip kom íEyjafjðrð, ok átti sá maðr, erHelgi^ hét, ok var Arnstélnsson, farmaðr mikiU, ok var ^) ^annig B; IþeirHelg.isynir, r'átigt lesv6 ár landi í A. *) Í riíríeÖií', þciíari byrjar aptr D^ en segir her fiá Gllu fneð ii^irum orií- hm og fráhrugbnum. 3) forgils, Ð alst.Öar. *) Akra|)órir, B yfl)arst. 5) Ingjaldr, /X> ahtaiiar j án pesí at geta, Íivers son fiann sh 13 K. Ljósvetníngasaga. ■ií. ávalt með Guðmundi, er hann var út her, mik; ils virðr. Gufcundr reið til skips ok mælti:'v þat er mitt erendi, lielgi! at bjóða þér heim\ hvört sinn, er |jú ert hér á Islandi. Hann svarar: \ þat mun ek þiggja, Guðmundr! ok kunnaþér J)ökk fyrir; hann var með Guðmundi um vetr- inn, ok fór með Jieim vingiarnliga. J)eir Akra- skeggi komu til skips ok hitta Helga, ok kváð- ust vilja kaupa at honum. Helgi lét þat vel mega, ok tók upp varníng, ok voru J)ar niæltir fyrir vararfeldir, ok skilit, hvorsu þykkröggvaðir veira skyldu. Helgi bjó skip sitt'; en er hann var albúinn, J>á ríðr hann á Möðruvöllu at hitta Guðmund ; síðan mælti Helgi við Guðmund : nú er, [herra! at líta á^ vistarlaunin , J)ó minni se, enn J)ú værir verðr; |)at var skikkja, ok pell- dyegin yfír skinnin ok [gullband á týglinum ' , ok yar hiri mesta gersemi. Guðmundr mælti: haf J)ökk fyrir! ok hefir ek eigí betra grip Jjegit, ok skildust J)eir góðir vinir. Síðan fór Helgi til skips, ok héldu J)eir mjök til flýtis, ok va'r . mjök borit á skip. pónr hafði eigi öfan komit. Ok einn dag sjá J)eir at maðr gekk af landi ofan til skips, J)at var þórir Akraskeggi; hann hilti Hélga, ok bað hann taka við gjaldinu, en Helgi kastaði inní tjaldit, J)ví honum var annt, ok leysti eigi til, ok kvað hann síð komit hafa. J)órir kvaðst fleira eiga at sýsla, enn sjá uppá kaup- menn, ok fór í burt. þeir drógu upp segl, ok fóru lít til Hríseyjar, J)á tók af vindinn; þeir ') nm vorit, b. v. B. =■) lier á at lita, B. ^) gullbönd á trýg^lura, l^. 42 Ljósvetníngasaga. 13-14 K. lögðu' þá seglit; þá leysti Helgi baggana ok fann 'pa.T í feld, ok voru margar raufar á feldin- um; J>á mælti Helgi: þetta eru mikil svik, ok skal honum at illu verða. Hann réri J>aðan til lands, ok fékk sér hest ok reið á Möðruvöllu, ok kom þar snemma; hann hðimti Guðmund á tal við sik; hann lágnaði honum vel: eðr hvat er tíðenda? Hann lézt engin tíðendi hafa, en orðit befir i prettr nokkr við oss. Guðmundr mælti : • hvat er í því? Helgi segir, hvorsu farit hafði með þeim |)óri Akraskegg^ : en ek vil at J)ú takir við málinu, J)víat ek vil sigla. Guðmundr mælti: opt heíir jþú mér hallkvæmr verit, en eigi mun nú smærstu ráða, ok má mér þetta koma at miklu haldi. Heimti Guðmrmdr til sín 2 menn, ok tók sök á hönd Akraþóri , en Guðmundr gaf Helga góðar gjafir ok skildust at J)ví, ok fór Helgi utan ok byrjaði vel. Guúfmundr sœttist vi& Eihar hró&ur sinn, ok stefnir Akraþóri. 14. En litlu síðarr lét Guðmundr taka hest sínn, ok reið ofan til J)verár, en menn voru ekki upprisnir, nema sauðamaðr; hann kvaddi Guð- mund,'^k spurði, hví hann riði einnsaman; hann lét ýmsa vega at gegna : eða hvort er Einar bróðir minn heima? Sauðamaðr svarar, at hann sé heima ; hann gekk inn ok mælti : maðr er úti ok viU hitta þik. [Einar mælti: hvörr er hann? Hinn mælti: Guðmundr bróðir þinn^. Einar ^ mælti: hvat er með honum? Hann er einnsaman, segir hann. Einar mælti : þat er honum eigi opt »') læ^ðu, B. 2) Akrakalli, B^ ^) tem úr B, v. l jÍ. 14 K. Ljósvetníngasaga. 43 tíðt, at ríða sveinalausum, ok skií ek eigi þetta^ Hann gekk út ok heilsaði Guðmuncii. Hann tók^ því vel, okmælti: setjumst við niðr, bróðir ! ok tölumstvið; en svá er mál með vexti, at fátt heíir verit með okkr um frændsémi, ok vilda ek því leita meira minnar sæmdar, enn at gæta frændsemi minnar viðþikj hefir þú trautt afla við mér, en J>ú ert maðr vitrari, en ef við værum báðir at einu ok samhugá, þá ætla ek at fátt skyldi við- haldast ; nii vilda ek at bi5tr væri enn fyrr, þvíat J)ú hefir |)at gnægara, er mest þarf við, skal ek í millum leggja vingunar þinnar; síðan tók hann upp skikkju góða ok gaf honum. Einar svarar: J>etta er góðr gripr, ok ferr þelta nú annann veg, enn líkligt værl, ok kalla ek mínu kaupi vel keypt, ok allgóðr er meðalaukinn. Tókust J>eir nú í hendr at guðs vitni, at veitast at öllum mál- um, [því þat er makligast, ok svá gjörðu J>eir'. Síðan reið Guðmundr í burt, én Einar skipaði sauðamanni sínum at hann skyldi snemma upp- rísa hVern dag, ok fylgja sólu, meðan hærst væri sumars, ok þegar er líthallaði á kveldum, skyldi hann halda til stjörnu, ok vera úti með solsetr- um: ok skynja alla hluti J>á, er þér bera fyrir augu ok eyru, ok segja sér Öll nýnæmi^ stór ok smá. Einar var árvakr ok ósvefnugr, gekk hann út opt um nætr, ok sá himintúngl ok hugði at vand- liga, ok kunni [J>ará gott^ skyn. þat var eínn morgun, at sauðamaðr hafðl ótgengit; hann lit- aðist um , J>á sá hann reið 20 manns ofan með Eyjafjarðará hvatliga ; hann gekk inn til rúms Ein- *) V. I S. *) nýmæli, B. 3) J»eir hafa farit at sækja heim Guðmund bróður minn, þo vér höfum þat eigi spurt,, eðr Guð- mundr mun J>ar ríða sjálfr, ok þikir mér þat miklu líkara, en eigi mun örvænt hvört hann stefhir, eða hvört erendit mun vera, en skamt mun til, at vér munum þess vísir verða. Einar bað'at húskarlar skyldu gefa geymdir at, er hann riði aptr, ok látið hesta vora vera nærri túni. Einar gekk inn aptr til rekkju sinnar, ok lagðist niðr. En um daginn um nónskeið riðu þeir Guðmundr aptr. Einar reið á móti bróður sín- um, ok kvöddust þeir vel ; J>á mælti Einar : hvört haíi þér farit, eða hvat er at erendum? Guð- mundr svarar: ek reið nú til Hörgárdals, ok stefnda ek mann-niðíngnum Akraþóri fyrir burt- töku fjár Helga Amsteinssonar , ok hefir hann' á hverium manni^ vélar lengi haft, hefir hann samandregit of fjárj ok segir honum inniliga frá kaupinu, ok hvar |>á var komit, er Helgi fór burt: vU ek nú, bróðir! hafa liðsinni J>itt til þeirra mála, svá sem við höfum áðr mælt. Einar svarar fá, ok reið Einar aptr at annari stundu, ok voru' kveðjur með þeim at skilnaði. J)egar eptir stefnu J>essa, reið AkraJ>órir á fund J>óris Helgasonar, ») sök, fc. V. B, S. 2) oTc, b. V. Bf í. ^) góiiar, b. v. JP, S. 14 K. Ljósvetiiíngasaga. 45 ok sagÖi honum, hvat tíðt var, ok bað hann líðsA þvíat ek er í þíngreið með þér. þórir svarar: leiðt er at fást í með "þér, en veita mun ek þér, ok setti þá átölur við hann um þæfni sína ok ránglæti. þórir mælti: ek mun gefa J>ér vin- gjafir, ef at J)ú leggr hlut þinn við þetta.' Litlu síðarr reið þórir Helgason til þverár á fund Ein- ars, ok mælti: nú er ek hér kominn at sækja lið þitt, Einar! sem við höfimi mælt. Hann svarar: svá má vera, stiltir erum við nokkut, en hitta má ek Guðmund ok leita um sættir, ok mun ek fara til þíngs, áðr enn alls er fótum undan mér skotit, en grunr er mér á, at hann vili ekki annat, enn framfari sektir. Síðan reið hann á fund Guð- mundar, ok kvöddust þeir vel; síðan mæltiEinar: þórir Helgason býðr gjörð sína á þessu máli, ok veit ek, bróðir! at þar mun þikja margttilþess fundit, fyrst faslmæli okkar ok frændsemi. Guð- mundr svarar: eigi ann ek þess þóri, at fara sektalausum af þessu máli, ok ann ek ekki öðr- um manni hér um at mæla ' , enn mér. Einar svar- ar: þá mun ok^ velta til vandans, at þú munt öngvan meta, nema þik einn, í þessu máli, ok kann vera at skamt taki frá borði. Guðmundr mælti: engin vorkunn þiki mér þat þér, at pú leggir hlut þinn við mál okkar þóris, er hann ok ekki bundinn í vináttu við þik, en hann flest- um mönnum óþekkr, ok engin héraðsbót at hon- um. þá skildust þeir at svá búnu. En er menn komu á Vöðluþíng, var Guðmundr allfjölmennr; þórir Helgason var ok fjöhnennr, en Einar var •") dæma, li. .*) enn, B, S. 46 Ljósvetníngasaga. 14 K. eigl til þíngs kominn, ok var leitat um sættir; en Guðpiundr kvað eigi þat þurfa at leita ura sættir, ok vil ekeigi annat, enn J)órir sé gjörr sekr. J)órir Akraskeggr svarar: viltu at þið þórir Helga- son gjörið um málit? Guðmundr svarar: ekki œtla ek at við verðum samdóma um málin , en mér virðist |)ú makligr at láta þitt fyrir J)úng svik við oss. Akraþórir hltti nafna sinn, ok spurði, hvort þar mundi staðar nema, at hann mundi éigi á líta með sér: er hér til lítils at slægj- ast [ok sjá, er þú ert; ávalt fær einn veg, at þú lætr* þinn hlut fyrir Guðmundi. J)órir svarar: mikiU ríkismunr er með okkr Quðmundi, |)ó^ má hann mér margt íllt þola'. Akraskeggr kvað J)á mjök undir fótum troðna: ok væri betra, at menn tali J)at við Guðmund varliga, enn láta sæmd sína. Ok er at dómum kom, vildi J)órir Helgason eigi afláta at verja málit, ok kon;i málit í dóm; þá gekk at þórir Akraskeggr, ok bauð sættir at nýu, ok kvað sæzt á slík mál. Guð- mundr kvaðst engin gjöld vilja: fen eigi muntu mjök aptr halda ójafnaðinum, þórir! sagði. hann'*", má enn eigl svá vera, at J)ú þættir ^ hlutlauss hjá* J)órir Akraskeggr varð sekr, ok J)ótti mönnum fast fylgt málinu ; grunuðu margir at annat mundi meir búa undir f jandskapnum , enn J)á var bert gjörf. J)eir sjá nú hvar komit var, ok fóru norðr í Húsavík um J)íngit með mikit lausafé, en lönd stóðu eptir, ok óhóf kvikfjár á skuldastöðum^. ») er þú lætr ávalt, B. ^) ok, B. ^) b v. S; v. l hin. ■*) ok hefir þú, fórir! eigi mjök til þessa aptr haldit ójafn- adinum, tí. ') áért, B. ^) leigiistööum, B. 14K. Ljósvetníiigasaga. 47 I>órir fór utan, ok er hann úr'sögunni*. Guð- mundr frétti þat, ok vissi at æfarfé mikit var eptir. Féránsdóm átti J)órirHelgason at nefna ept- ir þíngmann sinn, en Guðmundr átti at sækja, ok svá gjörði hann, ok var *|)eim tilboðit, erheimta áttu at Akraþóri, ok var Jángat boðit öllu fé, sem féránsdómr átti at vera. Guðmundr var fjöl- mennr, ok var enginn mannafli á mót. Guð- mundr háði féránsdóm eptir Akraþóri , en síðan lét hann safna kvikfé J)óris öllu, ok fékk til menn at reka í l)urt; en er fét var rekit með túngarðinum, J)á hlupu geldíngarnir innfyrir garðinn í lún. Sauðamaðr Guðmundar setti eptir ok elti sauðina eptir túninu, ok út at garðinum; ' J)ar stóð sauðahús ; sauðamaðr hljóp fyrir dyrn- ar; þa sá hann, at nær 30 hafra voru þar inni í húsinu. J)á mælti sauðamaðr : mörgu ræðr pú nú fénu, Guðmundr! Hann svarar: féríngir* verða þeir nú þíngmenn Jíóris. Sauðamaðr svar- ar: svá væri, ef J)ú hefðir gjörsamliga allt fét. Guðmundr mælti: hvat skortir? Eigimikit, en sét hefir verit eptir minna, ok segir honum til hafranna. Guðmundr mælti : verða má þér þetta at gæfu, ok munda ek svá helzt kjósa, at þórir gjörði skóggángs sök á hönð sér. ^ Guðmundr reið á fundþóris, [ok kveðst eigi vilja stelast at honum. Guðmundr leit tiP ok mælti: hús stendr þar útvið garðinn, [ok mun maðrinn satt sagt hafa''', ok rýkr þaraf upp, ok mun þar fé inni; ok nú hlupu þar út 30 hafrar, ok ') Isfiiinsettr stelarinii, b. y. A,S, mci rúnattöfum. -) ^ann- ig Bj íöcUjiigir, A. ^) V. í h. "^) V. í t. 43 Ljósvetníngasaga. ±4.-15 K. vom allír nýmar^aðir, ok fært til marks iþóris Helgasonar. [Síðan reið Guðmundr aptr til fóðr J)óris, ok spyrr', hvörju gegncli, er J)ar var fé inni markat. J)órir svarar: AkraT)órir gaf mér hafra þessa á vori til liðs sér, þegar þii hafðir stefnt honum , en nú var með markit fyrir fé- ránsdóma, ok á ek hafrana. Guðmundr svarar : mundi sú gjöf nokkut löglig, meðan sakir voru hafðar á hendr honum? þú vissir at fét var allt dæmt. Síðan nefndi Guðmundr sér votta, ok stefndi |)óri Helgasyni um fé J)at, er hann hafði markat ok viUt á heimildir, er Akra|)órir hafði átt, síðan er sök var hafin á hendr honum, ok telr harm eiga verða sekan fjörbaugsmann^, ok stefndi til alþíngis. |)órir svarar: eigi kantu nú hófi þínu um ágánginn! Guðmuncjr kvað J)etta upphaíit mega heita: ok er seint mann at reyna, [ek þeinkti pú mimdír hlutvandr maðr vera'! |)órir svarar: geistr ferr pú nú! 'Fé þetta var stórliga mikit, er Guðmundr fékk, ok tók Einar -Konálfsson við. Samtal Einars ok Gu&mundar Eyólfssonar, 15. Guðmundr [var nú heima'''; ok er þetta spyrr Einar Eyólfsson, J)á mælti hann: svá mæli ek um, at tröU hafi J)á skikkju, hefir hann^ komit á vitsmuni við mik, ok hefir þat ekki fyrr orðit. Siðan reið J)órir Helgason tU J)verár, ok sagði Einari, hvar J)á var komit málum þeirra Guð- mundar, ok bað hannásjár, ok taldi til fornrar vináttu. Einar svarar: J)át ætla ek, at Guðmundr ^)j GnÖmundr spyrr f>óri, P. ^) fjóröúngsmann, *^J. ^) r. i B. *+) ferr nú lieim, B. ') Guiuiiuidr, B. 1l5}Í, Ljósvetníngasaga. 49 t hyggi at reka þat fjandskapar við þikigpr hon- uni er sagt frá orðum þínum, meira erín hon- ura gángi siðviandi * til" við héraðsbygð, {ió Akra- þórir næði eigi at sitja hjá mönnum í hygð fyrir honum, hefir þú margt satt.í þínu máli; vera kann Guðmundi þiki ek ekki torsóktligr^ eptir, ef hann kvistar af mér slíka' vinina, sem pú ert, eða aðra þvílíka} ætla ek |)at sannast, at ek skal aldrí bregða okkar vináttu, meðan þú vilt halda. Síðan reið þórir heim ; en Einar fór á fund Guð- ftiundar, ok hafði skikkjuna rneð sér, okmælti: ek vil bjóðast til þess, frændi! at sætta ykkr |)óri, ok mik til ummæla í miUi ykkár, ok munu menn þat mæla, at þínu máli sé framarr komit, J)óat á þetta sé sæzt^. " Guðmundr svarar: ek mun nii ok hafa liðveizlu'^ til mála okkra J>óris, svá sem pú hefir áðr heitit.mér at guðs vitni; væri þat J)ó hin mesta óhæfa, at verða mér ekki at Uði ok fulltíngi, þótt frændsemi ein væri til^ at telja, en nú er þat ógjöranda, méð því þú hefir J)ví áðr til guðs skotit, ok þegit af mér dýr- gripi. Einar svarar: ærnir eru skyldugleikar í rfiilli okkar, eigi varðveitlr J)ú J)á betr enn sváj |)ikist J)ú nú hafa komist^ á spektar mun við mik, en ék kalla {)at vélar, ok læt ek at brugðit sé öllu ummælli okkru, Jjvíat þú heíir mik at víðsjármanni um mál þessi, en til einskis trún- áðar, skilr ok ekki svá mikit vizku okkar, at eigi sjái ek þau ráð, er þú gjörir; tak nú við ») þannig ii; siívani, A^ S. *) torsóktr, B. 3) jilr vantmr aptr i D í f»/órir næði eigi at sitja hjá mönnum í bygð fyrir honum, hefir þú margt satt.í |)mu máli; vera **^ kann Guðmundi J)iki ek ekki torsóktligr* eptir, ef hann kvistar af mér slíka vinina, sem þú ert, eða aðra þvílika 5 ætla ek þat sannast, at ek skal aldrí bregða okkar vináttu, meðan |)ú vilt halda. Siðan reið J)órir heim; en Einarfór á fund Guð- ftiundar, ok hafði skikkjuna rneð sér, ok mælti: ek vil bjóðast til J)ess, frændi! at sætta ykkr ^ |)óri, ok mik til ummæla í milli ykkar, ok munu menn þat mæla, at þínu máli sé framarr komit, J)óat á þetta sé sæzt^. " Guðmundr svarar: ek mun nii ok hafa liðveizlu'^ til mála okkra þóris, svá sem þú hefir áðr heitit.mér at guðs vitni; væri þat þó hin mesta óhæfa, at verða mér ekki at liði ok fulltíngi, þótt frændsemi ein væri ti^ at telja, en nú er þat ógjöranda, méð J)ví pú hefir J)ví áðr til guðs skotlt, ok þegit af mér dýr- gripi. Einar svarar: æmir eru skyldugleikar í rpilli okkar, eigi varðveitir J>ú J)á betr enn svá 5 Jiikist J)ú nú hafa komist^ á spektar mun við mik, en ék kalla J)at vélar, ok læt ek at brugðit sé öllu ummælli okkru, J)víat J)ú heíir mik at viðsjármanni um mál J)essi , en til einskis trún- áðar, skilr ok ekki svá mikit vizku okkar, at eigi sjái ek J)au ráð, er J)ú gjörir; tak nú við *) ^annig B; siÖvani, Ap S. *) torsóktr, B. 3) fiir vantmr aptr i D i fc/dðí., 0/7 er á hana y^rskri/a^ ngrip innihaldsint mri$ nýrfi hendi, aíS byrjun þfíf 18 kap. **) j[jina, b. V. B^ S. *) koiilit, B, Islendinga Sögiir, 2 biudi, 4 50 LJósvetníngasaga. 15-16 K. skikkju J>ínni, er þér hafa lengi áðr augu til- sta^it! ok kastaðiEinar skikkjunni til hans. Guð- mundr mælti: eigi mun ek við henni taka, selt hefi ek hana ok fullu verði, háf j>ú nú alltsaman, skikkjuna ok andvirðit! ok get ek at svá búist ^ Jyú um, at J>ér verði at bæði heimska ok klækis- skapr; nú mun ek eigi kaupa at þér vandraun né frelsi*, ok ertu makligr at sitja í nokkru vandkvæði. Einar mælti: er nu jafnmjúkliga mælt, ok J>á, er J)ú komst á fund minn með skikkjuna? ok væri þat víst góðr gripr, ef eigi hefði vélar undir búit. Guðmundr mælti: kasta þú pðr skjkkjunni, ef J>ú vilt! fyrr skal hún fúna, enn neinn taki hana upp. Einar reið heim með skikkjuna, ok skildu J>eir bræðr at J>ví. Frd peim brœð'rum^ ok.því^ er "þórir bý&r Gu&mundi til hólmgaungu, 16. J)at er sagt frá J>eim bræðrum, J)á er J>eir voru úngir, at Guðmundr átti sér fóstra sköllóttan, ok unni hann honum miltit ; ok einn dag svaf hrnn iiti í sólskini, ok settist mý margt á skalla honum, en Guðmundr rakaði á burt með hendi sinni, ok J>ótti honum sem fóstra sín- um mundi mein at verða. Einar mælti: högg þú til öxi J>inni, vinr! í skalla karlsins. Hann . gjörði svá; skallinn blæddi, en mýit hófst upp, en karlinn vaknaði, ok mæltj.: erviðt er nu, Guðmundr ! er J>ú vinnr á méí*. Hann svarar : nú finn ek í fyrsta sinn, at ráðin Einars eru eigi af heilu við m^j má vera at J>ví komi opt, at heldr eldist^ hér lángr óJ>okki af. Einar [fánn ')_.ójfrelsi, B. ..*) Jeim, ofauklH i A. 16 K. Ljósvetníngasaga. 51 nú þóri, ok segír honum frá viðskíptum þeirra Guðmundar*, kveðst nu vandt viðkominn fyrir frændsemis sakir ok svá fyrir gjörða sakir. Síðan riðu menn til þíngs allfjölmennir; var nú um sættir leitat. J)órir kvaðst ætla, at hann mundi seint betr framleggja fyrir þettamál; enGuðmundr [lét sér ok ekki betr falla; en sakir hans var Guðmundr miklu fjglmennari'^. Ok eitr sinn spurði Einar |)óri á þínginu, hvörja meðferð hann ætlaði at hafa: eða því ætlar pú at Guð-, mundr þíngi svá fast um þetta? ok kann vera, at honum þ%i þér framarliga talat hafa^. J)órir mælti: eigi hefi ek varorðr verit við Guðmund, sem margir aðrir, en auðsætt er nú, at hann ætlar at vér munum engin faung í móti hafa. Einar mælti: hvat berstu fyrir? þórir maélti: þat er ætlun mín, þá er vér komum til lögbergis, at bjóða honum hólmgaungu, ok mætti ]já fnýkjast ofsi hans. Einar svarar: þat er erendi gott, en eigi lítilmannligt. þat var venja þeirra bræðra Guðmundar ok Einars, er þeir voru á al|)íngi, at þeir gengu til tiða báðir saman, ok sátu sunnan undir kyrkju, en flokkr Einars stóð vestr frá þeim, en Guðmundar flokkr austr, var svá, hvort eð var í miUum þeirra margt eðr fátt. þórir Helgason sat nærst Einari,'en nærst Guð-, mundi sat Vigfús Vígaglúmsson, ok voru nokkrir félagar hans á þíngi. Margir menn leituðu um sættir með þeim Guðmunði ok J)óri, ok gjörði þat ekki, því Guðmundr vildi ékki annat, enn ») t. V. B, *) lezt eigi mundi heldr tilhalla, Bj 3) átfr, l. V. B. 4^ 52 Ljósvetmngasaga. ' 16 K. sjálfdsemi sitt, en J)órir vildi ekki fé bjóða. Einn dag at lögbergi, þá er menn höfðii lokit þar lögskiium at mæla^ J)á spurði |)órir Helgason, livort Guðmundr væri at lögbergi. Hann kvaðst .J)ar vera. pá mælti J)órir; vinir vorir margir ok göfugir menn hafa lagt ámæli við mik um málaferli okkar, ok veita xner ámæli fyrir þat, at ek ^il eigi fé bjóða fyrir sakir þær, er pá hefr á hendr mér , skal* nú eigi svá lengr fram- faraj skal nú bjóða pex Jþess betr, sem ek hefi lengr frestat, ok vil ek bjóða |)ér handsöl mín, ok gjörð Einars bróður þíns. Guðnupdr svarar: öngvum manni ann ek at gjöra um J)essi mál, nema sjálfum mér, setla ek nú at þú skulir vita, at J)ér Hörgdælir hafið lengi haft tvímæli á, hvorr okkar væri ríkari. |)órir mælti hátt; eigi mun ek énn láta þrjóta boðin við þik, Guðmundr! Jþvíat ek veit at þér jþikir annat miklu stórmann- ligra við mik, enn um haframerkíngina |)óris Akrakarls, J)víat ek veit at J)ú kennir mér J)at, er margir mæla, ok [eru eigi minna afvaldir, at ,ek hafi mælt rángliga við J)ik*; vil ek J)at nú reyna [at J)at eru eigi sannmæli', J)ví ek vil skora á 'J)ik til hólmgaungu, at J)ú komir á 3 nátta fresti í hólm J)enna, er liggr í Oxará^, ok menn hafa áðr vanir verit á hólm at gánga, ok ber- jumst J)ar, svá sem forn lög liggja til; ætla ek, áðr enn J)eim fundi Ijúki, at færast skal af tví- mælit, hvort sannara er, at J)ú 'sert maðr snjallr ok vel hugaðr, eðr sé hinn veg, sem vér höfum ^) er ék eigi ininna afvaldr, enn aífrir, S. *) hvort pctta eru sauuuiæli eðu eigi, B, 16-17 K. Ljósvetníngasaga. S3 áðr orðum tilkomit, ok allmargir hafa sagt fyrír oss, at þú sért eigi snjallr. J)á er mikit óp gjört út orðum hans ; en menn skildu óhappalaust þar um sinn at lögbergi. Rád' Viffúsar Vigaglúmssonar^ ok mtrleiki Einars Eyólfssonar. 17. |)eir bræðr Guðmundr ok Einar gengu J)at kvöld tit aptansaungs, sem J>eir voru vanir, ok var Guðmundr allkátrj en eptir um nóttina, |)á er heldr tók at morgna, vaknar Vigfús Víga- glúmsson, ok mælti til Guðmundar: lítt sefr þú í nótt, hyggr þú eigi gott til hólmgaungunnar , við |)óri? eðr hvern veg ætlar J)ú at feifa me^ málum J)inum? Guðmundr svarar: smátt bregðr sllkt svefni minum , en ráðit hefi ek skjótan , úrskurð um J)etta mál okkar J)óris, J)víat hann bauð mér J)at, er ek átta honum at bjóða; ætla ek at hamíngja ok málaejEni muni skiptar með okkr hólmgaungunni ; ætla ek mál véra, at færa af hendi iHmælit. Vigf ús mælti : nú mun ek því viðbregða, at ek hefi eigi fyrr náð við J^ik at tala, Guðmmidrl at ek^myn vera maðr mikhi vitrari enn J)ú, fyrir því at ek sé^ at j^ú ert verr enn dáðhuss, en ek kami þér gott ráð hér til, J)at er virðíng J)ín má vaxa við, en J)ú munj^ verða í öngri mannhættu, muntu eigi þurfa miima til at kosta, en af málum hafa þat er J)ú vilt.' Guðmundr leit við honum ok mælti : nú er enn komin gautun J)ín, eðr hvat J)ikist þú kunna at sjá þat i J)es9u máli, er ek sé eigi? Vigfós svarar: ck mun gánga til lögbergis i dag; siðan ' 54 Ljósyetníngasaga. 17 K. mun ek skorá til hólmgaúngu * Einar bróður J)inn, at hann berist nú^ við mik í dag, skal ek veita formæli þar at miklu frekligara, enn við |)ik var mælt, eíEinar viil eigi berjast viðmikj skörtir þar eigi nógar sakir til minnar handar við hann, er þess er óhefnt, at Einar rak oss föður minn af þverár landí af allri mannvírðíngu, ok horfir Einari öngyum mun betr hólmgángan við mik, enn J)ér við J)óri ; nú látum hann f jrrst hafa hnikunar^ rúmit, ef svá er, at hann þorir eigi^ áhólm at gáDga,en ef hann bersf við mik, þá mun ek drepa hann, en höfðíngjarnir munu leita annars ráðs, enn þið bræðr séuð höggnir niðr á J)íngí báðir. Guðmundr mælti : slika menn getr varla til vitrleiks^ sem J)ú ert , , þótt menn eigi góða marga kosti. Vigfús mælti: l^ttu nú eigí finna á þér feginleikinn, þviat ef Einar finnr af vizku sinni, at skiptir skapi |)ínu, þá mun hann hitta bragð til af viti sínu, at þetta ráð komi eigi upp. 'Ok um daginn, þá er þeir gengu til tíða, sátu þeir þá enn í rúmum sínum. Guð- mundr var hijóðr, ok mælti ekki orð, ok hafði höfuðit í' feldi sínum. En þar varð lítill at- burðr: bam eitt hvarflaði þar á hellunum fyrir Guðmundi ok fretaði, en sumir menn hlóu at. En er Einar ok þórir komu til búðar, þá mælti Einar við þóri: hvörn veg leizt þér nú á Guð- mund bróður minn við kyrkjuna? Hann mælti: svá sem ek vilda, ok þótti mér hann eigi hefja höfuðit sitt, ok mun hann vera því hryggri, er meirr dregr at óvirðíng hans, þeirri er hann I) viö, b. V. 1). ') livikunar, B. 3) y. i B. 17 K. Ljósvetníngasaga. 55 á fyrír höndum. Einar mælti: eigi sýndist mer þat svá í gær at aptansaung , þá þótti mér hann allglaðligr ' : sástu eigi at feldarröggvamar hrærð- ust, et Hann hló? nú munu þeir hitt hafa ráf$ nQkkut,''er oss mun illu gegna, ef fram kemr, ok skal ei^ þess bíða; ok skal nii þegar gánga á f und GSSmundar, 6k lúka málum þar, sem framast má koifia. Síðan gengu þeir Einar til búðar Guðmundar, ok mæltiEinar: þat er erendi mitt híngat, at makligt er, at ek vil sætta ykkr þóri, ok hefi ek komit honum til þess, at hann vili bjcíÖa þér sjálfdæmi, svá scm þú Hefir áðr beiðt um mál ykkxir öU. J)á laut Vigfús at Guðmundi ok mælti: þú hefir eigi gætt at bera af þér feginleikinn, ok hefír Einar nú fundit af spekt sinni gleði þína, en þó er nú einsætt at þiggja þenna kost, er svá er vel boðit. Margir tóku undir, ok fluttu þetta með Einari. Siðan lét Guðmundr koma til sín höíðíngja ok vini sína J>á, er honum höfðu áðr liði heitit, ok varð til þess fundar allfjölmennt. Síðan handsalaði þórlr Guðmundi sjálfdæmi. J)á mælti Guðmundr: ek gjöri á hönd þóri hundrað silfrs, ok veit ek at þat eru stinn manngjöld, ok. kveð ek þess vertj |)ú skalt ok sekr, ok vera utan 3 vetr svá sem fjörbaugsmaðr, en fyrir hvöm vetr, ef þú erí hér á landi, skaltu gjalda hundrað silfrs. Svá kom þar orðrómr, at Guðniundr heíir haft mestan sæmdarhlut af málum þessum. ') Idta alIglaöHga, en var þó hryggr raunar, en nú sýnd- iít luuin liljóör, en, £. 66 LjóWetníngasaga. 18 K. ' Frd utanferú' "^órís Helgasonar, okfrá "^or- hirni Rinclli, 18. |)at sumar fór |)órir Helgason utan [í Skagaíirði% en bú hans stóð eptir á Laugalandi ; hann var vetr þann i Orkneyjum; en eptir um vorit kom hann út aptr til Islands [í ]>|jafirði'^, er 3 vikr vóru af sumri, ok reið J)á neim til Laiigalands, ok tók' sér hjá, ok reið eptir um sumarit til alþíngis^ ok svá var hann á Vöðlu- þíngi, ok héldu þeirEinar flokkum sínum saman; hann var heima um sumarit at búsýslu sinni, ok fór utan um haustit, ok þá til Nóregs litlu fyrir vetrnætr, ok var þó í Orkneyjum þannvetr; en eptir um sumarit fór hánn til Islands, ók fór hann alla sömu leið, sem hit fyrra sumar. |)órir fór utan um haustit, ok var í Noregi iþann vetr, ók fékk sér húsaviðu, ok stýrði skipi sínu aptr tillslands ok kom í Eyjafjörð, fór þá heim til bús síns á Laugaland, ok bJQ þar til elli, ok ij)ótti skörungr miklll. Ok á þessum hinum sama tímá, sem riú var frásagt, höfðu margir Jiöfðíng- jar liði heitit Guðmundi ; ok 'þegar at |)ínglausn'- . um dró, gekk hann í búðir, ok þakkar mönnum lið; hann gekk í bóð Svínf ellínga ; ok er Guð- mundr snýr utar at dyrunum,. þá sá hann at maðr gekk í búðina, ok bar inn bag.^a ok söðulreiði; Guðmundr leit við honum, ok snýr við Vigfúsi ok imælti: hefir |)ú nokkut þafín sét, at síðr sé nokkrs verðr, enn þessi maðr? Vigfiís svar- ar: eigi veit ek þat þegar. Guðmundr mælti: eigi hefi ekvsét |)ann manri, at betr er fallinn ») V. i n. ^2) V. i B. 18K. Ljósvetníngasaga. , 61 tll flugumanns; hann veik at honum, ok mæltí: hvat heítirþn? Ek heiti þorbjörn ' , segir hann, ok kallaðr Rindill,- austfirðskr^ at ætt. Guð- mimdr mælti: viltu kaupa við mik nokkru? Hann svarar: hvörr ertu? Ek heiti Guðmundr, ok er Eyólfsson. Vel veit ek nú, kvaÖ hann; ek heyri sagt, at flestir fráfælist [af þér^, en fátt liefi ek tll kaupa, ek em félítill. Guðmundr svarar: meirr kemr mér fleira enn fé^ máttu nú koma [á leið vora ''■, ok leita þá til margra vista, en ráð þik hvörgi, en ek mun þá tilkoma^ |)etta var jíú ráðit, ok riðu menn af þínginu, ok komu |)eir á Eyfirðínga lelð; |)ar kom Rirídill, okvarð allhjaldringr við marga menn. Ji^j mælti Guð- mundr: hvörr er sá maðr, er nef hefir í eyra hvörjum manni, ok falar til missra*' vistai, en ræðr enga? Hann svarar: ek heiti J^orbjörn, eðr viltu taka við mér, Guðmundr? Hann kvaðst J)at gjöra, ef hann vildi : J)víat við þurfum marga vega manna; síðan fór hann |)ángat, ok var J)ar um hríð. Ok einn dag mælti Guðmundr: mun nú eigi ráð, at J)ú takir til sýslu? Hann.Iét þat vel fallit ; ok var lionum fengirm Ijár, ok sló hann. Guðmundr mælti: ekki muntu þessu verki vanr vera, eða þiki þér nokkut hægra, at ríða með til laugar um daga? Hann kvað þat enn hægra'. -Svá fór enn fram, at eitt sinn mælti GuÖmundr: nú er á þá leið, át nokkut er á hönd- um; ek vilda hafa nokkut fyrir mitt, ok er eigi örvænna, at ek gjöri þik tignum mönnum kunn- *) f'oístpJnn, D altta^ar. ^X sunnlcnikr, D. ^) þik cigi, fí. *) ^annip I); þángat í snnnar, v4, 3". ') ^annig B; kouia, y}; koiua, scgir liaun, ^. ^') ymsra, Ji. 58 Ljósvetníngasaga. 18 K. ugan, ok mun þat annathvort, at þér mnn verða af því gæfa eða gæfu þrot. I^orbjörn mælti: þessu muntu [fyrir trúnaði þínum' atráða, en hugat mun mér at gæta lífs míns, ok treysta vil ek {)ví, at ek mun per trúr; en ef hælta er í sendiförum, ok yilir þú þat fyrir mik leggja, J)á mun ek um njósna, en áræði er ek ekki trúr, ~J)ó má vera at oss komi [í hald. Guð- mundr svarar^: ek mun nú leggja fyrir þik stór- ræði, er ek berumst fyrirj maðr er nefndr |)0r- kell ok er kallaðr hákr,- ok býr norðr í Ljósa- vatnsskarðij hann vil ek hafa at dauðamanni; J)ángat vil ek þik senda, at njósna fyrir mér, þvíat ek mun brátt eptir sækja. þorbjörn svar- ar : því mun ek heita þér, at ek mun |)ér trúr at njósna slíkt, er |)ú vilt, en eigi rétti ek hendr mínar at vinna á |)orkeli. Guðmundr mælti^: ek mun setja til ráðit: þú skalt hverfa héðan á burt, en ek mun fá þér í hendr hesta 2 magra ok baksára, ok þarmeð [klyfjai á ok ost- ar í^ veskjum^; pú skalt fara Hellugnúpsskarð ok ofan Bárðardal; er nú á hallæri, en hval- reiðar ár er mikit norðr um Tjörnnes, en þú ertöngvum mönnum jafnlíkr, semþeim,er komit hafa austan úr Hálfdánartúngu , ok skaltu lát- ast þaðan vera; stiltu svá til, at þú komir til þorkels í vondu veðri, ok lát vesalliga, ok gakk eigi á burt ; ^ taktu steina lir læk , ok lát vera jafnmarga, sem menn eru fyrit, ok [hafi þér'^ *) V. t Ji. *) at haldi, segir Giiðmimdr, B, S. ^) svá skal vcta, njósna skaltii einasta, eu, h. v. JJ. '*) kláfa', J5... 5) ok vorskinn, S; v. i B. ^) hefi ek J)at, B. 18 K. Ljósvetníngasaga. 59 til marksj ek ætla mér þángat. Síðan fór Rindill, ok kom til Öxarár í drápveðri miklu. J)orkell var líti, ok maeltí: hvörr er sá herra- maðrinn, eðr því komstu hér, eðr hvört skaltu fara,,eðr hvar áttu heima? Hann svarar: ek heiti þórhaili, ok bý ek vestr í Hálfdánartúngu, ok fer ek til hvalkaupa, en því kom ek hér, at mér þótti mál at hvílast, ok mun ek deyja undir húsum þínum úti, ef ek má eigi inn gánga, ok mun þat þikja íllt at vita, svá mikill garpr sem þú ert. þorkell svarar: lítit er oss um ókunna menn, þvíat vér egum lítt vingat við stóra höfðingja, en vitum ógjörla', hvört erendi hvörs í verði:. Hann svarar : þiki þér ek grun- samligr vera ? ehda mun ek hér niðj leggjast, ef þú lætr mik eigi inn, þorkellsvarar: ek ái%el skamt héðan, vertu þar í nótt! Hann svarar: eigi geng ek feti framarr j hann skalf mjök. þor- kell mælti: mjök vesalliga lætr þú, ok lát sjá hestanaj hann gjörði svá, ok tók ofan kláfanaj voru hestarnir baksárir ok fóthrumir. þorkell mælti: satt muntu segja, lángan veg ertu til- kominn, ok muntu vera kotbóndi nokkr, þvíat þessligr er varníngr þinn, ok ber inn reiðíng- inn, fretkarl! Hann kvaðst þat gjarnan vilja. þorkejl var kvongaðr maðrj þorgerðr hpt kona hansj hún tók til orða: hvörn leiðir þú eptir þér þar, herjans soninn? Hann svarar: eigi sýnist mér sá maðr svá bráðhættligr , en eigi nenni ek at hann deyi undir görðum mínum, ok sé mér þat i bríxli fært. Hún svarar: gjörla skil ek nú at þú ert feigrj nii lát harin 60 ' Ljósvetníngasaga. 18 K. oma ^r, ok fari sí^an til sels vors. Rindill svarar : ekki raun ek fara at geipun þinni. Him svarar: hlýta mun ek ok J>ví, er J^orkell baud. Síðan var hún allæf í orðum við hann, en Rind- iU svarar henni illa j tók nú at nátta. |)á mælti |)orkell : sit hér hjá mér, Rindill ! sé ek at konur hafa þúngan hug til J)ín. En eptir mat fór gestr at sofa, ok svá þorkell, ok lá hann í lok- rekkju, en gestrinn utarfráj konur fóru ekki í rekkju. þorkell spurði: hví ferr þú ekki í rekkju, húsfreyja? Hún svarar: ek trúi verr gestinum, enn J)ú. þorkell svarar: þúngt er þér til )ians j , síðan sofnaði hann, ok hvíldi Guðrún dóttir hans hjá honumj hún var 4 vetra. Ok er mjrkt var orðit, reis Rindill upp ók skaut frá loKum ; síðan gekk húsfrey^Ja * eptir gólfi, ok utar 1 öndina, [ok mælti^: varð svá þó, ok lét fyrir lokurnar. þorkell taknaði, ok mælti: hvát er nú, húsfreyja? Slíkt sem mik grunaði, segir hún, at gestrinn vill svíkja þik, ok heSr skotit frá^ lokum. Rindill mælti: mikinn fjandskap sýnir J)ú Við mik, hvenær sem at gjöldum kemr. J)or- kell mælti: eigi mun gáð hafa verit at setja fyrir lokurnarj síðan sofnaði hann. Ok er stund leið, skreiddist Rindill úr rúmi sínu, ok skaut frá lokunum, ok mælti: enn munþorkelí dyljast viðy ok gekk í eldhúsit, ok svaf þorkelÍ |)á j ok þegar Íafnskjótt sprettr Rindill upp, [ok skaut frá lok-^ um'^, ok heyrði þá hundgá, ok at menn riðu at bænumj hann hljóp þegar, ok háfði föt sín ») ^annigB, S; hann, j4. «) tif^i^ ^^ s, S; v. i A. 3) ^ann- ig Bj fyrir, A. *) v. t B. 18-19 K. Ljósvetrúngasaga. 61 í fángi íér, en sjálfr var hann naktr, ok fór nú í klæðnað. / Drepinn 'þorkell hdkr, ok sœzt á málit. 19. Síðan* drifu menn at bænum^, var J>ar kominn Guðmundr ok þeir 20 samanj ok við gnýinn vaknaði |)orkell, ok varð ekki ráðrúm til at fara í brynjunaj hann tók höggspjót í hönd sér, ok setti hjálm á höfuð sér^ mjólkr- ketiU stóð í húsinu í horninu, ok var þraungt. J)á mælti Guðmundr; þat er nú ráð, J)orkell! at sýna sik, ok skríða ekki í hreisi. Nú skal víst sýna, Guðmundr ! kvað {)orkell, ok eigi komstu fyrr, enn ek ætlaði, eða hvörja leið fórstu híngat? Hann svarar: ek fór Brynjubrekku' ok Hellu- gnúpsskarð. J)orkell mælti: J)ú hafðir bratta leið ok erfiða, ok trautt kann ek at ætla, hversu rassinn mundi sveitast ok erfiði hafa í þessari ferð. SíÖan hljóp J)orkell fram með brugðit sverðit, ok hjó þegar til Guðmundar, en hann hopaði undan; hann lét sem hann sæi öngvan mann í atsókn, nema Guðmund^ J)á hlupu menn at ok hjuggu til hans, en hann varðist hraust- liga, ok fengu margir menn sár af honum. J)or- steinn hét maðr, ok var kallaðr hinn rammi, hann gekk mest í móti þorkeli, ok varð hann mjök sárr, þvíat margir voru um eian, ok var hann eigi at óákafari, þóat iðrinn lægi úti á hon- um. En J)á er Guðmundr hopaði, hrapaði'*' hann í mjólkrketilinn j þat sá þorkell, ok hló at ok mælti: nú kveð ek, at rassinn þinn hafí ') Uc\San frá gjörist D flí mettu samhljóHa hinum. *) ok inn, b. V. li, D. 3) Gríiniibrekkii, D. -*) hrataíJi, D. 62 Lj^svemíngasaga. 19-20 K. áðr leitat flestra lækjanna* annarra, en mjólkina hygg ek hann ekki fyrr hafa drukkit, enda ráðstu nú híngat ok fínnumst við, þvíat nú liggja úti iðrin mín, [þat hefir per jafngjarnt verit, er þik lysti þessa^. Síðan drápu J)eir hann. J)á mælti Guðmundr: vill húsfreyja ekki tilbeina [með óss^, at J)orkell sé jarðaðr? Hún svarar: þat vil ek víst eigi, ok verið á burt sem fyrst, ok b^tra f)iki m^r at vera hjá honum dauðum, enn yðr lifandi. Síðan riðu þeir á burt, ok hittu Einar Konálfsonj hann fagnaði Guðmundi vel, ok spurði tíðenda. * Guðmundr mælti : dauðan segi ek J)ér þorkel hák. Einar svarar: eigi þarf at sökum at spyrja, ætla ek nú at þiKmunir taka við fé Jþínu, ok bjóða bætrLjósvetníngum. Síðan var fundr áttr, ok kom þar Guðmundr ok Einar Konálfson ok þeir synir þorgeirs, Tjörfi ok Höskuldr. Einar mælti: spurt munu þér hafa líflát þorkels, ok munu þat eigi margir kalla sak- leysi, en Guðrnundr vill yðr bætr bjóða ok stinn manngjöld, en ekki er þess at vænta, at Guð- mundr flýi land sitt, mun hann ok um kyrt sitja. Höskuldr svarar: þat er nú framkomit, er þér hafið lengi umsetit, ok ótrúligri munu sættir vor- ar verða, þótt Guðmundr hafi nú ríki mikit. Tjörfi svarar: eigi mun þat mitt ráð, at neita fé- boðinu. Síðan greiddi Guðmundr fé upp, ok voru sáttir at kalla. Eylífr i Gnúpufelli drepr Rindil, ok frá pvi^ er Hlenni i Saurhœ kemr honum undan.^ 20. Rindill fór heim með Guðmundi, ok lét ») -klækjanna, D. ») v. i B, D. 3) vorn, D. ' 20 K. Ljósvetníiigasaga. 63 hann vel yfir honum, ekkí var hann þó þokkaðr af alþýðu. þelr bræðr í Gnúpufelli voru ok bundnir í tengdum við þorkel hák. Eylífr' átti þórdísi skjaldkonu^; hann var maðr mikiU ok knárr, hann var bogmaðr, laungetinn var hann. Bruni átti Alfdísi Koðránsdóttur, ok voru' bræðr- úngar, ok þorlaug Atladóttir, kona Guðmundar; en móðir þorkels háks var Guðríðr, er þorgeir goði átti, [en eigi Hjalti Eiríksson''", en hennar móðir var dóttir Hrólfs Ingjaldssonar í Gnúpu- felli^ Hlenni hét maðr, hann bjó í Saurbæ, hann var kallaðr Hlenni hinn spaki"^; þeir voru bræðrasynir ok þorgeir goði;' Hlenni var þá blindr ok gamall. þar kom um sumarit, at menn riðu til leiðan Guðmundr var vanr at ríða fjöl- mennr, [ok fór út"' frá garði, en þeir, er ofanriðu, fóru [hratt neðra* með ánni, ok hittust at ákveð- num stað ^. Menn voru þá mettir, ok voru rekin heim hross, ok kom eigi hestr Rindils ; Guðmundr bað leita hestsins. Rindill svarar : þat hæfir eigi, at aðrir menn leiti míns hests, er ek veit hvar haníi er, olc ríðið ' ° fyrst. Guðmundr [hafði virð- íng mikla á honum, ok héldt hann vel, ok mælti: far J)ú, sem ek mæli! en enginn vildi sinn hest láta fyrlr Rindli**. þeir Guðmundr riðu fyrir; en Rindill ok maðr einn-var eptir hjá honum, ok tóku til dagverðar [á meðan * ^ hestrinn var fund- inn. Rindill hafði skyr, ok mataðist skjótt, þvíat ») ^aiinig A, D; íleifr, B^ S aUtaÍar. ») skáldkonu, JB, D. 3) þeir, b. V. hin. •*) v. i D. ') ok var fræhdsemi metf þeim porkeli ok brætíriim i Gnúpufelli , b, v. hin. ^) skakki , D. 7) at, D. 8) itefra, D. "^) jra fyrra [ v, i B, »<^) "^annig hin; rvÖY, A. ") V. i B. »=) pegar, I>. 64 Ljósvetníngasaga. 20 K. skyrít var þunt, ok riðu út frá garðí í skóginn; síðan riðu meiin á móti þeim , ' ok var þar Ey- lífr' ok maðr með honumj þar varð ekki af -kveðju. Eylífr setti þegar kesjuna á nindil miðjan, en skyrit sprændi úr honum, ok ofan yfir hann EyUf ; en förunautr Rindils ' sagði Guðmundi; hann varð óðr við, ok snýr þegar ferðinni eptir þeim , en fékk mann til at helga leið. [fjeir Bruni^ urðu varir við, ok snéru aptr, en^ J>eir Eylífr snéru í Saurbæ; Hlenni var líti, ok bjó ferð húskarls síns, ok skyldi fara í Selja- dal'^ með kálfa; þeir sögðu honum, hvat þeir hefðu gjört, ok biðja, hann á sjá, þvíat Guðmundr vill hafa fjör vort, ok ríða eptir oss. Hlenni svarar; hvat er til? EyHfr svarar; ek hefi skotit Rindil, ok hefir Guðmundr þvi reiðst. Hlenni svarar; litill mannskaði, en ek má lítit traust veita, en |)ó gángi þið inn, ok verist úr bænum ! ok svá gjörðu þeir. Síðan komu jþeir Guð- mundr 1 túnit, ok kvöddust þeir Guðmundr ok Hlenni. Guðmundr mælti ; eru þeir hér ódáða- menninnir hjá þér, Hlenni! Eylífr ok förunautr hans? Hlenni mælti: hér eru þeir, Guðmundr! ok er eigi sem harmsaga^ sé, þótt Rindill sé drepinn. Guðmundr mælti ; gjör annathvort, sel þá fram, eða við munum brenna upp bæinnj öngvum skal hlýða at drepa heimamenn mína. Hlenni svarar: vera má J)at, at nú megir |)ú gjöra shkt, er |>ú vilt, en' verit mundi hafa fyrr ^) '^annig D; rett her og framvefjit i A, tptir ]>r/, scm fyrst stO^. *) þannjg D; Björn, -W, S, líkliga rángt. ^) frá [ v. i B. *) sel, B. 5) ^annig D, hrcin saga, hin. 20 K. Ljósvetníngasaga. 65 meir, at fjölrædt mundi í heraÖinu, ef þíí gjorír mér óvirðíng5 en þann veg er mér um gefit, at betra þiki mér, at þeir séu eigi fyrir mér drepn- ir, svá ek sjái þat, vil ek nú senda þá í E)Tar- skóg. Guðmundr mælti: viltu þvíheita, at þeir komi þar? ok vil ek þann kost taka, því jafnt þikja mer þín heit, sem handsöl ahnarra manna. Síðan gekk Hlenni inn, ok mælti: nú er Guð- raundr hér kominn, ok vill hafa líf þitt, en ek hefi öngva viðstöðu í móti hönum. Eylifr svarar: slíks er at von, ok skal ek útgánga. þá mæltí Hlenni: þú skalt eigi svá skjótt hvata þessu, en litit mun verða undcmbragðit, ok skulu þið fara yfir í Eyrarskóg rneð þeim hætti, at í sínu hripi skal vera hvorr ykkar, ok bera á ykkr gras, ' en kálfr skal liggja á hvorjum ykkra, en þó má vera, at Guðmundr sjái eigi þetta undanbragðit fyrir reiði sakir, en ef þik berr skjótt framhjá, þá skífðu* þegar hnappinn úr hripsgrindinni , enda mun auðna.ráða. Svá var um þá búit, sem Hlenní mæki ; ok er hann^ kom yfir ána í skóginn, þá drifu þeir Guðmundr at þeim, ok mæki: því eru þeir Eylifr svá seinir? Hannsvarar: ek ætla at þeim þiki eigi til öls boðit, en þó voru þeir búnir, er ek fór áðr; en hann reið framhjá þeim; þá hljóp hann þegar aptr hjá hestinum, ok hleypti þeim niðr úr hripunum, ok þegar hlupu þeir í skóginn ok til Gniipufells. þá mæki Guðmundr: nú erum vér villtir, þeir hafa verit i hripunuiií, ok nú sé ek eptir, hvorsu fast at hestrinn sté at ») kiptu pegar, D. *) Iniskarl, Jí. Islendíng.isögiir, 2 bintli. "^ 66 Ljósvetníngasaga. " 20 K. grjótinu, er hófarnír lögðust fyrir; nii mnnHlenni eigi þikjast at mér logit hafa, ok er hann vitr maðr, ok snúum nú eptir þeim: Síðan komu Jjeir í Gntípufell, pk gengu at dyrum, en hurðir voru aptr, ok stóð Eylífr fýrir innan hurð með skeyti sín. Guðmimdr rriælti : seld.u [upp hurð- ina, Eylífr'! e,ða munum vér leggja eld at bæn- 'um, Hann svarar: eigi mun ek hirða út at gánga, ok endimligt er þat, ef þer sýnist þat, at hafa stórvirki á vorum frændum, ok mæla eptir um slíka, er einskis eru verðir. Guðmundr mælti, at takaskyldi eldinn; þá var farit eptir. þá gekk köna til hurðarinnar, ok mðelti: má Guðmundr heyra mál mitt? Hann kvað'st heyra: eða er J)or- laug J)ar, ok er einsætt at gánga út ? Hún svar- ar: eigimun ek skilja viðÁlfdísi írændkonu mína, en hún skilr eigi við.bónda. Guðmundr mælti: ef Jþú vUt kjósa- heldr at deyja með skömm hér, enn lifa með mér með sætnd ok virðíngu, J>á skal J>ó eigi verkit fyrirfarast. J)á gekk maðr í dyrnar úngr, ok mælti : hvort má Guðmundr heyra mál mitt? Hann kvaðst heyra: eða hvort er Haldór |>ar, sonr minn? Hann kvað svá vera. Guðmundr mælti: gakk þú út, frændi! Hanh svarar: eigi þarftu þess svá mjök at eggja, J)ví- at J)ér skal enginn verri enn ek , ef móðir mín brennr inni. Síðan áttu menn hlut at við Guð- mund, at hann gjörði eigi svá mikla óhœfu, ok svá var. Síðan fór Guðmundr burt, ok var aldrei síðan vel með þeim. Guðmundr sat yfir metorðum mestum í héraðinu. *) fram, Bruni! Eylíf ádáöamaiminn, D, 21 K. Ljósvemíngasaga. 67 Frá draum Gu&mundar ok við'rœú'um^ fráfall hans, X 21. þat bar til eitt sinn, at'Guðmund dreymdi drautn mikinn; sí^ían fór hann á fund Drauma- Finna norðr í Köldukinn undir Fell, ok mælti: draum vil ek segja þér, er fyrir mik bar. Hann svarar: óþökk er mér á öllum draumum * þínum sakir harma vorra. Guðmundr mælti: engin kemr grimd til þéssa, ok þigg af mér fíngrgull þetta! Hann tók við, ok mælti: hvat dreymdí Jíik? Hann svarar: ek Jjóttumst ríðanorðr um Ljósavatnsskarð, ok er ek kom gegnt bænum at Öxará, J)á sýndist mér vera höfuð þorkels háks á J)á hlið, er at bænum vissi; ok er ek reið norðan, sat höfuðit á annari öxl mér^, ok steAdr mér ótti af J)essu, Finnimælti: sjá J)ikjumst ek J)enna fyrirburð; J)at get ek í hvört sinn, er J)ú ríðr norðr ok norðan, komi J)ér í hug víg J)or- kels háks, ok frændr hans sitja hér í hvörju húsi, ok mun J)ér ótti af J)eim standa; en J>ví skiptist J)at á öxlum J)ér, at svá berr [bæum til', ok eigi kemr mér J)at at óvart, at nær stýrt verði nokkrum J)ínum frændum. Síðan reið Guð- mundr á burt, ok norðr í sveitir til þíngmanna sinna, ok gisti á Tjörnnesi, ok var honum skipat í öndvegi, en innarr frá honum sat Ofeigr Járn- gerðarson; ok er borð komu fram, J)á settiOfeigr ímefann á borðit, ok mælti: hvorsu mikill J)iki J)ér hnefi sá, Guðmundr ? Hann svarar : víst mikiU. ") kvomum, D. ^) þeirri, er J)á horfííi viö bæuum, b.v, D. 3) bænixm til, B; 'bæniim viö, D. 5" 6Ö I/jósvetníngasaga. 21 K. Ofeigr mæltí: J)at muntu' ætla, at afl munll vera? Guðmundr mælti: ek ætla þat víst. Ofeigr mælti : mikit muntu æ tla at [höggit verði ^ . Stórmtkit, segir Guðmundr. Ofeigr mælti: .[hvat mikit^ muntu œtla at saka muni? Guð'mundr svarar: beinbrot eðr bana'*'. Ofeigr mælti : . hvorsu mun þér þikja sá dauðdagi? Guðmundr mælti: stórillr, ok eigi munda ek vilja. Ofeigr mælti : síttu þá ekki í rúmi mínu. Guðmundr mælti : svá skal vera, ok settíst öðrumegin. |)at fannst á, at Ofeigr vildí þar mest metinn vera, en hann svífðist eihskis |)ess, er honum bjó í , skapi. Kona hét J)ór- hildr^y ok var köIIuðVaðlaekkja, ok.bjó at Naust- um, hún var forn í skapi, ók vinr Guðmundar mikill. Guðmundr fór á fund hennar, ok mæltl: forvitni. er mér á J)ví mikil, ,J)órhiIdr! hvort nokkr mannhefnd muni framkoma fyrir |)orkel h.ák. Hún svarar: kom I öðru sinni, okhittmik einnsamann. Síðan liðu stundirj ok einn morg- un reið Guðmundr heiman einnsaman, ok kom til Vaðla, ok var Iþórhildr úti, ok girð í brækr, ok hafði hjálm á höfðl ok öxl í hendlf hún mælti: far þú með mér, Guðmundr ! Hún fór ofan " til fjarðarlns, ok gjörðist heldr þrístilig; hún óð útá vaðlana, ok hjó fram öxinni á sjóinn, ok þótti Guðmundi*^ öngva skipun taka. Síðan kom hún aptr, ok mælti: ekki ætla ek at maðr verÖi til, at sjái' mannhefndir * við þik, ok muntu sitja mega í sæmd þlnnl. |)á mælti Guðmundr: nú , ^) munda ek, P. ^) högg y^eríJi af, D, S. ^) Jjanm'g B; J>étta, A. •*) ^annig Bj bajii, j4. ^ fórlialla A' alstaSar. ^) þat, *. V. hin. "^ slá i D. 21 K. Ljósvetníngasaga. ^9 vikla ek at þú víssir hvort synir mínír munflu imdan stýra. ' Hún svarar: nú gjörir pú mér' mikit fyrir. Síðan óð hún út á Vaðlana, ok enn ' hjó hún á sjóinn, ok varð af brestr mikill ok blóðugr allr sjórinn; síðan mælti hún: þat ætla ek, Guðmundr! at nær stýrt verði einhvörjum syni J)ínum, ok mun ek nú ekki optarr J)raut til gjöra, því öngvan veg kostar mig þat lítit, ok mun hvorki tjá við ógnir né blíðmæli. Guð- mundr mælti: ekki mun ek |>essa |)raut optarr fyrir þik leggja hir eptir. Guðmundr sitr í virð- íngu sinni ; ok er- áleið æfi hans, þá er J>ess getit, at maðr hét þórhalli * , ok bjó á bæ nokkrum í Eýjafirði; hann dreymdi draum, ok fór hann norðr á fund Finnaj ok er hann kom í dyr, mælti |)órhalli : jdraum vilda ek at J)ú réðir , er mik hefir dreymt. Finni mælti: far J)ú í burt, ok vil ek eigi heyra drauminn, ok rak aptr dym- ar, ok mælti : far þú í burt sem skjótast, ok seg Guðmundi á Möðruvöllum, eða þú munt með vopnum burt keirðr þegar. Síðan fór hann í burt ok á Möðruvöllu; en Guðmundr reið^ um dag- inn ót eptir héraði, ok var heim von um kvöldit. Ei'nar bróðir hans lagðist niðr, ok sofnaði; hann dreymdi þat, at uxi gekk upp eptir héraðinu skör- iigligr' mjök ok hyrndr fast, ok kom upp á MöðruvöUu, gekk til'^ hvörs húss, er var á hænum, ok síðarst til öndvegis, ok féll þar niðr dauðr. Siðan mælti Einar: slíkt mun fyrir níikl- wm tiðendum, ok er þetta mannafylgjur^ þá ») ÍJÓihallr, Ð alstaVar. *) var ri«inn,. D. ^) skraulligr, Ð, *) her endar D. ^) mamisfylgja, B. • 70 • Ljósvetníngasaga. 2i K. kom Guðmundr heim, ok var J)at síðr hans, at koma til hvörs htíss, sem á bænum var; ok er hann gekk lil öndvegis, þá lagðist hann upp, ok talaði við |)órhall, ok sagði hann honum draum sinn , ok eptir þat réttist hann upp , ok var þá fram kominn matrj mjólk var heit, ok voru á steinar. |)á mælti Guðmundr: ekki er heitt. |)orlaug mælti : kynliga er J)á, ok heitti steinana. Síðan drakk Guðmundr, ok mælti : ekki er heitt. |)orlaug mælti: eigi veit ek nú, Guðmundr! [hvar kemr til' heitfengi þit^ Ok enn drakk hann, okmælti: ekki er heitt; þá hneig hann á bak aptr, ok var þá arídaðr. J)á mælti J)orlaug: mikil tíðendi, ok munu víða spyrjast, en engi niaðr skal taka á honum, en grunat hefír Einar [opt minni tíðendi^. Siðan komEinar ok veitti honum umbúnað. Einar mælti : eigi hefir draumr þinn, |)órhalli! lítinn krapt, ok |>at hefir Finni sét á þér, at sá væri feigr, er pú segðir draum- inn, en J)at unni hann Guðmundi; kaldr hefir hann nú verit innan, er haínn kendi sin eigi^. ') hvaöan kemr, B, ') v. í S. "^) I B Ifkr her sögunni "^annig : 22. SVnir GuíJmundar Ey- ilfr ok KoíJrán tóku f é eptirliann; vildi Eyólfr eigi unnabróöur sínum jafnaöar, ok eigi vildi hann at hann byggi hjá sér á MöÖruvöHum; samdist J)á svá, at KoÖrán bjó í MöÖrufelli, hann var maíír efniligr ok vinsæll. Eyólfr var rikastr mabr fyrir noríían land. í>orvarí$r Höskuldsson, f'orgeirssonar goÖa, bj6 J)á á FornastöÖum, vitr niaðr ok stiltr ; Höskuldr het son hans, uppvööslumaör mikill. forkell hét maíSr Hallgilsson , hann bjó á Veisu; móöfr hans hét Solveg pórííardóttir ; póriJr var bróöir f>orgeirs gotJa. Rafn forkelsson háks bjó fá at Lunda- brekku ; J)essir voru Ljósvetningar kallaöir. Deihir hófust nieð Jjeim Eyólfi^ ok Ljósvetningum, ok J)ar kom um siöir, at peir réÖu til bai-daga viö Eyólf eitt sinn, er hann reiÖ norðr |)ann- ig. Höskuldr forvarÖsson ok Rafn í'orkelsson voru mjök fýs- andi fuudarins, en forvarör var eigi við í fyrstu, pvi vináttu- 22 K. Ljósvetníngasaga. 7i Af sonum Gudmundar ríka ok ajkomendum porgeirs go&a, , 22. Síðan tóku synir hans fé Eyólfr ok Koðrán. Koðrán var manna vænstr, efníligr ok vinsæll ; hann óx upp með Hlenni. Haldór GuÖ- mundsson var þá utan farinn, hann féll í Brjáms orrostu. Eyólfr vildi einn hafa föðurleifð ^ína, ok unni eigi jafnaðar brdður sínum ; Eyólfr var vænn maðr ok miklll. En er Koðrán var full- lominn til aldrs, þá beiddist hann fjárskiptis við Eyólf. Hann svarar: eigi vil ek hafa tvíbýli á Möðruvöllum, ok eigi rísa upp fyrir þér. Síðan 'mál höfðu farit áðr i milliEyólfs ok hans; "þó fór svá, atpor- varSr kom til fuiidai'ins , ok veitti Ljósvetníngum ; honum fylgdi Hallr Otryggsson, dótturson í'orkels háks ; fundr peirra var vií5 hól þann, er nefnist KakalahóU. KoÖrán GuÖmuuds- son kom til liðs við Eyólf bróínr sinn, ok var þá hvíld orð- in á bardaganuin, svá eigi börtust aðrir, enn þeir, sem sakir éttust yiö; Koftrán gekk i miUi, ok skildi menn; pá hljóp at Halhr Otryggsson, ok hjó í höfuS honum, ok 'var þat banasár }■ Ötryggr faðir hans var þá veginn. Sæzt var á vig Ko&ráns á Hegrauess þingiv fyrir meíJalgaungu Skeggbrodda ok GoUis; yoru gjörí 8 hundruí silfrs fyrir víg Koðráns, ok skyldi Hallr iitan fara, ok eiga eigi aptrkvæmt ; í'orvarðr, f'orkell ok Höskuldr skyldu utan vera 3 vetr. porvarðr gekk suör; ok á meðan hani> var utan, drap Eyólfr pórarinn Höskuldsson á Brettingsstööum, bróöur f>orvarÖs, þvi liann undi illa við, at eigi skyldu maini- hefndir koma eptir Koðrán. f>orvarí5r fríjtti vig bróöur sins, j)á hann kom siuinan fra Róni, í Saxlandi; hann mælti þá: lángt er nú öxa vorra í milli, ok þat viljn ,þeir Möðruvell- iiigar, at þær tæki enn saman, ef ek kcm til Islands, ok veröl nú, sem Petr postuli viU! Skömmu þareptir andaðist pprvarðr. Eyólfrbætti vig í'órárins stinnnm manngjöldiun. Hallr Otryggs- son var me« Haraldi konúngi SigitrOarsyni , er hann baríSist viö Hdkon jarl^ ívarsson ; ok er Hallr hjó isinn, hljóp at hon- um í'ormóðr Ásgeirsson,, frændi Möðruvellínga, ok veitti hon- uni bana, senx segir i sögu Haralds konúngs. Deilur Eyólfs ok Ljósvetnínga hófust af þvi, at Braudr Gunnsteinsson á Ljósalandi barna«i Friðgerði, dóttur Friðgcirs bónda, þingmajins Eyólfs, ok vildi siöan eigi undirgánga ; Brandr var fóstbróðir Hö3kuldar í>orvar«ssonar , ok féll á Euglaudi me« Haraldi Sigurðarsyni ; ok lýk&t hör svá þessl suga. 72 Ljósvetníngasaga. 22 K. hitti Koðrán Hlenni fóstra sinn, ok segir honum svá búit, at eigi mundi sannlig vörnin, ef ek skal rænast aríinum. Hlenni svaraij: ekki kemr mér á úvart ofsinn Eyólfs, en eigi ræð ek at J>ú dæmir þik sjálfr af arfinum, heldr gjörir pú hÚ3 útfr^ garði á Möðruvöllum, ok þat var ráðhaftj en J>at ráð samdist svá síðan, at Koðrán bjó í Möðrufelli, Einar Arnórsson bjó J)á at Hrafna- gili, vitr maðr, göfugr ok ættstórr. Eyólfr var ríkastr maðr fyrir norðan lánd. |)orvarðr Hösk- vildsson, |)orgeirssonar, bjó þá at Fornastöðum í Hnjóskadal, hann var fyrir þeim Ljósvetníngum ; hann var Ýitr maðr ok stiltr vel, ok nokkut aldraðr j Eyólfr sendi menn á fund hans, ok bauð honum heim tU sín, ok þann kost tók hann. Eyólfr tók vel við honum, ok mælti: undir þín- um |)okka þikir mér mest af þínum frændum, ok J)ótt fátt hafi verit um með oss af hinum fyrri atburðum, J)á vil ek nú vingast við þik, ok skaltu þiggja at mér stóðhest, þessi er hér beztr í hér- a^inu. |)orvarðr svarar: þiggja mun ek hestinn, ok háf J>ökk fyrir! ok hlýða mun okkr, ef eigi spiíla aðrir menn um; hann fór heim siðan. Höskuldr hét son þorvarðs, hann var mikill maðr ok sterkr, ok uppvöðslumaðr mikill. |)or- kell hét maðr, hann bjó at Veisu, hann var Hall- gilssonj móðir hans hét Solveig J^órðardóttirj J)órðr var bróðir jþorgeirs at Ljósavatni; með honum var at uppfseðski Höskuldr J)orvarðsson. Gunnsteinn hét maðr,ó ertu illa viðkom- inn, ætla ek ráð at hún spari við mik, eða til min, ek má ekki aka ' undan öllum fæti, en svá mun þíkja, ef þetta er kyrt. Isólfr svarar: þann veg mun virðt vera, at eigi haidi J)ér sæmdum, nema tilhlutist yðr tignari menn. Ek mun við máli taka (segir Eyólfr), J)ótt eigi sé vandalaust, ok fylgja honum'^ til míuy ok mun ek þó lítil- þægr at yfirbótj vænti ek at |)orvarði bezt, ef hans ráð eru höfð, en litlrar sæmdar vænta at öðrum þeim, er hér eiga hlut 1; ok tókust þeir í hendr, ok sekli Isólfr honum málit. Eyolfr Gu&mundsson fylgir máLi Isólfs, ok frá skirslu Fri&gerð'ar, 23. Síðan fór Isólfr heim ok leið vetrinn. Ok einmánað öndverðan var samkoma at Hálsi í Hnjóskadal, en nú er í Kaupángi. Eyólfr kom seint, ok var J)ar lokit öllum samkomu malum 5 var |)orvarðr í burt ok bændr. Eyólfr spurði: hvat er títt um ferðir |)orvarðs? Honum var sagt, at hann var heim farinn. Eyólfr segir: þat er oss engin gæfa, eða hvort er hér J)orkeII Hall- gilsson? Hér er ek,^ kvað hanrt, Eyólfr mælti : við höfum vel hitst at málum, eðr hvarsu viltu ») ^annig S^ taka, A. ^) henui, S. 23 K. I.jósvetníngasaga. 77 svara málum þeirra Frið'gerðar ok ísólfs, en' menn kalla yðr endataka-félagaj mér er sagt \y\í egir sókn' ok vörn mála þeirra, er við' eru kendir Brandr ok Höskuldr, nú mun ek ekki mikilþægr at um yfirbætr, ef vel er svarat. |)orkell svar- ar: þetta berr breytiliga til, er J)ú hefir at gánga eptir kvittun óvísra manna^ nú mun ek veita fyrst bræðrum mínum eigi ólið, eða sanna J>4at því máli, er allir eru jafnlíkligir til samlags við Friðgerði; nú mun ek eigi svara betr, en vita hvör sannendi til eru af þeim, er J>ér kennið málit. Eyólfr svarar: þá erum vér tregari, enn vér mundum vilja, en ek mun hógliga tilmæla: viltu handsala í lögréttu, ok skíri hún sik, ok handsala faðerni, ef hún verðr skír. J)orkell svarar : þúngr verðr hlutrinn vor, ef ek handsala faðerni, en annar verði sannr at, en skírslunnar mun ek ekki varna, sumir kveða þó lángstaðit, ok-vil ek handsala rétt prestí þeim, er skírslu giörir. Hann svarar: þat mun ilýsast, at ek vil sættast, ok kýs ek þetta af. Síðan gjörði J>or- kell svá, at hann handsalaði presti rétt, ef hun yrði skír, ok eindaga á fénu ; skírsla skyldi vera í Laufási, en sá prestr hét Ketill, er gjörði skírsl- . ima, er kallaðr var Möðruvellíngaprestr; þá var í Skálholti ísleifr biskup. Siðan fastaði húnj en Eyólfr bauðst nú til at sjá skírsluna, ok kvað auð- veldt, at J)eír vildi enn tefja málit, ok skal því meiri hug áleggja eptir at sjá. " þorkell kom, ok var nú leyst til handarinnar^ prestr veitti eigi skjót atkvæði. þá mæltí þorkell: því [er nú^ >; er, S. *) ertu, S, 78 Ljósvetníngasaga. 23 K, svá míkill verrfeðrúngr, at segja eigi, at hún er brunnin? ok nefiadi sér votta at því. Prestr mælti : nú ferr úliðliga, er ,J)ið dæmið, ok takið málit fyrir hendr mér fram, er ek á atkvæðit at veita, ok skal vera enn tilraiín örinr skírari. Eyólfr svarar: "eigi má skírari vera, en fyrir fjandskap þinn ok mútur, er þú hefir til tekit, þá skal ek heimta sem föðurarf minn. |)orkell svarar: vit- um vér þat Ljósvetníngar , at ósparir hafi þér lengi verit við oss um fjandskapinn. Eyólfr svar- ar: þér hófuð fyrri fjandskapinn, enkomuðniðr hart eptir verðleikum. |)orkell svarar: fyrir þessa sök skal ék láta annathvort allt fé mitt, eðr ekki. Eyólfr svarar: eigi mundi þorvarðr svá svara, frændi þinn. Síðan skildu þeir at því. J)á kom skip at Gásum, ok voru þeirá fóstbræðr, Brandr ok Höskuldr. |)orkell hitti þá brátt, ok mælti : heimil mun vist méð mér sem fyrr, pó vandt ' sé. J)eir þágu þat, ök fóru til Veisu. J)á mælti þor- kell: svá er nú málavöxtr, at Eyólfr vill bera þik sökurn, Brandr! með jþeim hætti, at J)ú hafir legit dóttur Isólfs, ok mælt svá ferliga, at hann mundi svá heimta rétt hennar, sem arfinn eptir Guðmund föður sinnj en ek ætla hún gjöri lítt þat eptir sannri raun, þvíat skírslur hygg ^ek at honúm^ gángi æ^ til smánar, ok sá ék fyrir* hönd hennar ófegri enn áðr, ok sýndist í því fjöllyndi hennar; en Eyólfr viU enn vekja foma óhæfu við oss frændr. Brandr svarar: öngvan greiða mun ek á p\í gjöra, at ek sé þar í meirí venzlum, • enn aðrir menn. þorkell mælti : hvörja ») voudt, S. ^) heniii, S. ^) ^annig S; eigi, -4. *) v. ( S. 23 K. LJósvetníngasaga. 79 ^ meðferð vili þér hafa? þvíat frændr vcrir allir vilja með Eyólfi vera , nema Hrafn þorJcdssoa frá Ljósavatni, hann bjó þá at Lundabre'dcu í Bárðardal, hann vænti ek oss sinni eigi síðr, hann skortir eigi vitj kona Hrafns var æltufJ iir Guðdölum'; nú vænti ek at hann fái til iiokkut ráð, at vér fáum hærra hlut, ok yrði svá vel, at Eyólfr réðist norðr híngat, athann hefir skamt- aðar erendi. Höskuldr mælti: auðsýnt er, at vér ' stöndum við. Síðan hittu þeir Hrafn, ok bar Höskuldr málit upp, ok mælti: spurt muntu hafa óþykktar svip Isólfs ok Eyólfs til vor enn at nýu ; nú viljum vér í móti rísa með |>ínu ráði. Hann svarar: þú segir satt, Eyólfr vill nú gánga yfir alla þjóð, en þeim þikir ekki til vor koma, nema • til þorvarðar eins, ok er mér til nokkrs^ en farið nú til Oðslu, ok hittið Ótrygg, ok bindið hann í liði með yðr, ok til vina vorra i Hnjóska- dal, þvíat ek kenni ofsa Eyólfs, at hann muu norðr híngat leita, verum þá viðbimir ok leyn- um þorvarð. þat er sagt þat sumar, at Eyólfr átti samkomu í héraði, ok mælti: þat er yðr kunnugt, at ek em kallaðr höfðíngi yðvaixj nú þiki mér sem þat muni sannligt kaup með oss, at hvorir veiti öðrum at réttum málum, ok at þér styrkið oss til ímóts við mína ágángsmenn, en ek sé yðarr liðsinnismaðr í yðrum nauðsynjum. Mönnum þótti þetta vel sagt. Síðan rei5 Ey- ólfr til Hr-afnagils til Einars Arnórssonar, hann var virðíngamaðr ok vinr Eyólfs, ok mælti : svá r * er því máli háttat, er ek vil ræða við þik: mér ') Goödöliun, S. 80 Ljósvetníngasaga. 23 K. er nú at Sækja elnclagann , en ef ek fer f jölmennr, J)á mun ek viðlelta at þrengja at þeim með fjand- skap ^ en J)orvarðr einn er vægðar verðr. Hann svarar: gamall maðr er hann nú víst, ok góðr clrengr er hann, pvíat hann barðist við Girði, þá er hann var með J)órólli, er honum vel varit, hann er variíðigr ok mikill fyrir sér, ok þvíat eins* dugir þeim frændum, ef hann sezt fyrlr málit j er pat mitt ráð, at þú farir meðlSda mann, ok seg, at þú farir eptir fángi til Flateyjardals. Síðan bjóst Eyólfr, ok með honum J)orsteinn rami af Arnarstöðum, ok J)órir, son Finnboga hins rama , heimamaðr hans 5 veðr var hvast, er þeir riðu á Vaðlaheiði. J)eir komu á Draflastaði til Atla bónda, hann var maðr auðigr ok J)íng- maðr Eyólfs 5 J>eir komu síð, ok var vel við J)eim tekit. Bóndi spurði um ferðir Eyólfs. Hann kvaðst ætla út til Flateyjardals: en J)ú skalt vita hvat undir býr^ ek vil at J)ú gjörir mann yfir til Veisu, ok vita hvat J)ar er heima manna. Bóndi var fámálugr. Eyólfr mælti: J)vi ertu svá fá- látr? Atli s\arar: ek væri' glaðari, ef J)ú værir með 100 manns. Eyólfr svarar : vel er J)at mælt, eðr veiztu nokkut tit tiðenda frá Veisu? Hann svarar: ekki nema kyrt, en ekki er J)eim um J)ik. Eyólfr bað hann senda húskarl sinn til Veisu, ok vita hvat til tíðenda væri. Hann gjörði svá. Húskarlinn kom til Veisu. Höskuldr stóð úti í dyrum, ok mæltí : snemma ertu á 1 ót- um, félagi! ok brá honum til ghmu, ok kvað hann hafa vanda til at glepja konur', ok tók ') vorar, h. v. S. 23-24 K. Ljósvetníngasaga. 81 hann at reika á fótunum; hann ætlar þá af gánga at öÖrum d^Tum, ok var Brandr þar íyrir ok mælti: eigi muntu hér inn gánga, sofa vill húnj en þeir reiddu hann aptr ok fram eptir vellin- um, ok rifu af honum klæðin, ok varð hann því feginn, at hann komst á burt. Síðan fór hann heim, ok spurði Eyólfr at um ferðina. Hann lét hana orðna iUa: voru þeir fóstbræðr úti, ok œtla ek þeir hafi grunat mik , ok gjörðu mér atfarir margár, -ok rifu af mér klæðin, ok voru hurðir aptr fyrst , er ek kom , ok fékk ek þó sét frá hurðinni, hvat tíðt var inni, ok gruha ek at íjölmenni muni fyrir, ok þeir hafi njósn af um f erðir þínar. Eyólfr svarar : eigi er þat ólík- ligt. J)at var síðan vanr at mæla J)orvarðr þor- geirsson, þá er hark var haft: höfum nú Veisu- bríigð. "Adi mælti: slíks grunaði mik. Eyólfr svarar : eigi er f örin góð svá búit. Atli svarar : ek býð þér 10 menn vel bima, ojs: far apti*, ok legg eigi menn J>ína í hættu. Frá fundum þeirra Eyólfs ok Ljósvetninga, 24. Siðan riðu þeirEyólfr atánni; J)á sjá þeír at menn riðu frá husunum, ok eigi færri enn 70, ok létu þeir þegar drífa at þeim grjót, ok voru þeir inennEyólfs dun^paðir illa um herðarnar, ok «néru Jjeir aptr. Ath kvað farit hafa, sem hann grunaði. Eyólfr mælti: nú skal senda eptirOdda Grímssyni í Höfða, .vin vorum, ok svá var gjört;' menn voru ok sendir til fjarðarins eptir mönn- um. Ok er þeir Koðrán ok iþóroddr heyrðu þetta, mælti Hlenni : lángsærr hefir Eyólfr verit Islendínga Sögulf, 2 bindi. " 82 Ljósvetníngasaga. 24 K. nú, ok Snérust menn vel víð, ok voru menn meir vanir at harðfengí, enn flölda. Oddi brást þegar við, ok fór með lO^* mann, ok reið Eyólfr þégar í mót honum. |)á mælti Oddi: hvort gjöra Ljósvetníngar pér eigi greiðfært um vöðin, eðr hvör er ætlan þín um f erð J)ína, er svá er stofn- uð? Eyólfr svarar: ek ætla at ríða at peim aptr [á annat * land ok þar eigast^ við. Oddi svarar: mikilmannligt er þat, ok eigi ráðligt, mun þeim eigf |)ikja J)úngt falla at svá búnu. Eyólfr mælti : hvat leggr þú til? Oddi mælti: ríðum hart fram at ánni, en |>á skulum vér snúa upp til Hestavaðs, þar er mikit djúp at landi 5 þetta var allt fyrir, áðr. þeir Koðrán komu, ok ríða þeir nú til vaðs- ins. |)etta sjá Veisumenn, ok réðust í móti, ok þraungdust at vaðinu, en þeir snéru þá hest- unum uppmeð ánni. J)á mælti Hrafn: bragð hitta þeir nú í. Höskuldr svarar: látum þat fyrir lítit koma, ok rennum upp á móti j ok svá gjörðu J)eir, ok snúa Ljósvétníngar at, ok ríða útá ána, en hinir ríða undan; skauzt hestr Ey- ólfs i kaf, en þeir |)orsteinn ok J)órir tók sínu megin í brjóstgjörðina hvorr', J)á mælti Oddi: ^igi gengr nú fram, Eyólfr ! ok snúum aptr. Ey- ólfr svarar : aldrí skulum vér nú undan fara. . Höskuldr snéri at Odda örðigum, er J)eir snéru hestunum, ok nam axarhyrnan í miUi herða hon- umj J)eir komu aptr til sama lands. J)á mælti Oddi: eigi sækist skjótt reiðin, Eyólfr"^! eigimun- um vér enn skildir. J)á var enn mönnum hleypt ^) tekiií úr S; v. i A. *) |Ú2nnig S; eigwast, A. '^) ok hófii svá upp hestinn undir Eyólfi, ok snéru aptr, b, v. S. "*) mælti, ^. V. S. 24 K. Ljósvetníngasaga. 83 til férátisdóma á hvörn bæ. Síðan báru Ljósvetn- íngar ráð saman j þá mælti Höskuldr til Hrafns : hvat Hggr nú til, frændi! eða þiki þér ekki ráð, at vér förum í móti þeim til þriðjúngavcíðs, |)víat þángat tnunu þeir leita? Hrafnsvarar: til er slíkt, en þess get ek, at nú leiti þeir þángat til, er þeir hafa melra tráust enn nú j þat er nú ráð mitt, at gjöra njósnarmeim til þriðjúngavaðs ok á þíngmanna leið, at sjá ferðir manna. Hösk- uldr svarar: þat munum við Brandr gjöra fóst- bræðr, en þá var víða skógi vaxit. þeir sjá at menn fóru at Beljarskarði, ok snéru aptr siðan, ok sögðu mönnum sínum. þá mælti Hrafn: nú erum vér farnir, nemá þorvarðr ráðist í. Hösk- uldr mælti : þat mun yðr ráð þikja, at ek fari á Fprnastaði, ok biði þorvarð liðs 5 hann gjörir nú svá, ok kom á Fornastaði^ hann gekk inní stoín, hún var sklpuð öU af mönnum, þat voru frændr ok vinir þorvarðs. Höskuldr mælti: skjótt er mitt erendi: llðs er þörf, vér munum skjótt ofr- liði bornir af Eyólfi, nema vér njótum þín at, ok sagði honum hvorsu farit hefði. þorvarðr svarar : síð hefi ek at þessum málum kvaddr ver- it, mundi vera hógligar at farit, ef ek réðaj nú fýsi ek ekki mína meim at fara í heímsku þessa. Höskuldr mæhi; eigi skal lengi Utils biðja þik, ok muntu htit veita ok óh^Ukvæmt, en aldrí skal ek við þá skiljast. J)á tók kona þorvarðs til orða: hitt er at hta, at' til þín muni koma þikja, ef Höskuldr er drepinn, ok er eigi betra eptir at mæla. þorvarðr svarar: veit ek ákafa 6^ 84 Ljósvetníngasaga. 24 K, kvenna, en gott mán at hepta vandræði ]þetta.^ Hún svarar : |)ú munt llla mæla eptir hann dauð- a,n, er pú þorír eigi at veita honum lifanda , en eigi skal ek þá annann ala son, ef pú selr þenna undir vopn, |)orvarðr svarar: er. eigi þat ólík- ligt, at opt standist ráð yðar kvenna, ok látið bú- inn náttvörð nokkrum mönnum í kveld, ok spratt upp. Hún svarar : ek skal þat annast. En þor- varðr sendi mann á fund Gunnsteins, ok svá til Otryggs, er átti Guðrúnu, dóttur þorkels háks. Hallr Ótryggsson var á J)verá í Hnjóiskadal með konu þéirri, er þoxgerðr hét, ok gekk at sauð- um þann morgin, ok hafði skipt verkum við þann, er f jár geymdi, |>ví hann var opt á Grítu- bakka í Höfðahverfi, ok hafði þar sláttu; hann fór uppí dalinn. Otryggr faðir h^ns var þá gamall, ok þó hinn vaskasti; hanum komu orð þorvarðs at nýu, ok þá er sendimaðr kom, var hann at höfuðþvætti, ok kvað eigi búinn. þá mæltiGuðrún: satt var þat, at þorkell hákr var mér skyldr, en ekki skyldr þér, enda skal ek fara. Otryggr svarar: mér sómir förin, enda skal ek fara;, fór hann þá síðan til þorvarðs. Gunn- steinn fór til fundar við þorvarð^ þá kom at þræll hans, ok bað hann at fara. Gunnsteinn mælti: þú skalt heima vera, ok halda hýbýlum upp. þrælínn svarar: hvat sér þú þat á mér, at ek skal heima vera? nú mun ek þó fara, ok hirða ekki um fé þitt 5 svá skal vera, sagði Gunn- steinn. þeir þorvarðr fóru nú með 70 manna, ok fóru tveimmegin árinnar. Nú var ekki varit EyfirÖíngum vaðitj þeir Koðrán komu ok þór- 24 K. Ljósvetníngasagai 85 oddr, Hjálmr ok Eínar Arnórssynir, ok höíöu miklt lið^ pe'iT komu tii hóls þess, er kallaðr er Kakalahóll, {>ar var i^iýri blaut ok lækjartall, ok stöðvaði þar íyrst áhlaup manna. A aðra hönd Eyólfi stóð Oddi Grímsson, hann var sköllóttr ok gamall j Koðrán hal'ði elnn sér lið. J)eir |)or- steinn hinn rami fylgdu Eyólfi allra fastast, er Eyólfr veik undan á mýrina, ok lá hestr hansí feni, ok hljóp af baki, ok snýt at þorvarði, ok tóku til at berjast í sólar upprás ; Otryggr snéri þegar at fram. {)orvarðr virðtí, sem Eyólfr vildi jþar at eins til snúa, sem honum þætti næst standa hefndinni. Eyólfr íhugaði at |)orvarðr hefði vitat óþokkann Iþeirra á milli. \ya mælti Otryggr : Hjálmr inn úngi ! hvörr skal hér í dag víg vekja? Hvörr nema {)ú, Háks mágr! Siðaii tókust áhlaup mikil. ' Otryggr lét serti hánrt sæi öngvan mann, nema Eyólf. |)orvarðr var ekki í fyrstu bráðorðr. Otryggr lagði spjóti til Eyólfs, en Eyólfr var í skarlatskirtli rauðum, ok hafði drepit upp skautunum, en Otryggr lagði felina, en J)orsteinn hinn rami laust ofaná. axarhamrinum svá hart, at fal eggina ^jótsins* Otryggr laut eptir; en er Eyólfr sá þat, þá lagði hann Ótrygg í gegnum með spjóti y hann snarað- ist við, ok féll í lækinn, ok dó þar; þá frýðu menn ei þorvarð fram. Stari hét maðr, er var meðþorvarði; hann átti Herdísi, dóttur Haldórs Guðmundssonar, bróður Eyólfs; hann var son þorgerÖíir. Tjörfadóttur, ok var hann.beggja vinr. þorvarÖr gekk hart fram, ok bar hann yfir Ótryggj þá rann Stari á hami, ok héldt hou- .86 Ljósvetníngasaga. 24 K. um ^ ok í því hjó Eyólfr á J)umalfíngrinn á hon- um, ok loddi köggulllnn í sinunum. J)á mælti |)orvarðr til Odda frá Mývatni, hann var sonr J)orgeirs öxarstafs Greniaðarsonar , ok kominn frá Fjall-Qddij hann áttiVigdísi, systur J^orvarðs. Síðan hljóp Oddi at Stara, ok gaf honum axar- hamars högg, svá at fætmir horfðu upp. |)or~ varði hrumdi sárit, ok vildi snara. af sériírigr- inn. J>á mælti Oddi: lát lafa, muna þeir mein, er þiggjai er þú kemr heim jafnan, ok svá gjörði hann. ' Höskuldr'jþorvarðsson gekk í móti Odda, ok áttust þeír við. |)á mælti Gunnsteinn: fr.emstr vill Höskuldr frændi vorr vera, ok eir ráð at fylgja honum vel, er þó er margr um einn. J)á mælti J)orsteinn, heimamaðr Gunnsteins ' ; ekki er í hættilígra lagi hjá |)ér í dag, bóndi! er J>ú berst við hann J)ver£Qríng,; Einar Járnskeggjason 5 nú mun ek rá^ast fyrst í burt;, síðan snýr hann at með húskarla 4,, ok setr i höfuð Odda, ok var J)at svöðusár í enninu, ok blæddi mikit} J)á spfatt hann upp^ ok mælti: búinh era ek at berj- ast. J)á mælti J)orsteinn skuldarmaðr; nú mun ek í burt, Höskuldr! ver, nú,hendr J)ínar póv- álfr ! héðan f rá. Brandr gekk vel fram Gunnsteins- son. Nú er at segja frá Halli Otryggssynij hann komtil Ness, ok var jökulbarinný hann spurði, hvort at sauðamaðr væri helma. Konur svör- uðu; hvat mun J>ér undir J)ví um sauðamann, viltu eigi tilráðást, er frændr J)ínir berjast^? HalL: mælti hratt: fáið mér heldr vopn nokkut! Síðan tóku J)ær viðaröxi eina ok fengu honum ; ok er ^) ^annig rittara S; Eyólfs, A. *) ef j^orir, b, v. S. 24 K. Ljósvetníngasaga. 87 hann kom aptr at, stóð hann, ok mæltí : hvat er hértíðenda? Ma^r svarar: sér þú eigi, at faðir þinn er veginn, ok liggr hér fyrir fótum þér? ok Eyólfr Guðmundöson vó hann. Síðan gekk Hallr fram. Koðrán. gekk í kvíuna, ok skildi menn, ok var þá svá komit, at þeir einir menn börðust, er sakir áttust við, ok stóðu velflestir, ok þurfti enginn meir at skilja þá j en Koðrán tók sinni hendi hvörn Jjeirra, ok skaut þeim svá tveggja vega frá sér j í því hjó Hallr í höfuð -honum} ,þá kallaði maðr:. þar fór nú einn bezti maðr úr Eyjafirði.. Hallr raælti : var Guðmunds- son, þóat góðr væri.. Koðrán var J)á borinn ^ burt á skildi, ok bundin, sár han.s, þvíat Ljós- vetníngar voru við skóg nokkrn. Eyólfr eggj- aði nú fast, at hvörr dygði, sem mætti. J)á svarar þóroddr ok Hjálmr: þat hugsar þú nú, Eyólfr! hvat gjört er, en miðr hyggr þú at vægja bróður þínum , er nú ok veginn húskarl Einars á þverá. Eyólfr svarar : tjaldið um Koðrán, ekki nenni ek at leita honum hér lækníngar, ok skal færa hann til Svalbarðs til þorvarðar læknis. þá sögðu ok menn, at Hrafn gætti ekki miðr skógarins, €nn fundarins. þá mælti Hrafn: þat er ráð, at fela sik í skóginum,ok þat annat,at segjaþorvarð sáran til ólífís. þá svarar Hö.skuldr^ þat er örrugt ráð ok f jærri skapi föður míns, en ræða m^ ek þetta við hann, ok svá gjörði hann'. þorvarðr svarar: seg þú honum þau mín orð, at hann segi svá vesalan sem hann vill, en Ijúgi ekki á mlk, ok þar liggr á mín reiði. Nú var framorðit dagsinsj Eyólfr eggjaði atgaungu. Hrafn hafði verit um nóttina 88 Ljósvetníngasaga. 24-25 K, á Hálsí, ok kom utan úr Flateyjardal, ok var þat meírr af atburð, enn honum þættí þar allgott. Hrafn fannEyólf, okmselti: ssl fundr hefir harðr verit, Koðrán. sárr mjök, en J^orvarðf óvígr, ok er einsætt at hætta. J)á mqeltiKoðrán: já skilið nú! ekki mun mik saka. Síðan skildu þeíf, Eyólfr; vissi eigi, hvorsu mjök Koðrán var sár. r Ok eií J)orvarðr spyrr þetta, mælti hann : heyrðu á end- imi, at Ijúga til sára manna ! verði fundr sá, sem auðnar, "^rum vér seinir til óhæfu, en skilja eigi nú fyrry enn öðrum þikir mál. Ekki urðu menn til þess, at segjaEyólfi/þessi orð. En þeir Ey- ólfr fóru til Sválbarðs, ok fu"ndu þorvarð ' lækni, ok leysti hann til sársinsj Eyólfr spyrr, hvorsu honum segði hugr um. Hann svarar : ef Koðr- 4n hefði kyrr verit, |>á væri von í, en nú er engi. . Eyólfr svarar, at lionum mætti á^ einum firigri dreirá vekja. Síðan var eldr gjörr, ok af- klæddust þeir jþar viðj Eyólfr mátti eigi komast úr kirdi þeim , ef hann var í , svá var hann þrútinn; en Koðrán andadist um.nóttina, ok hörmuðu menn þat miök ^ haun var færÖr inn til Eyjafjarðar, ok búit vei um hans líkama. Li&safnadr til eptirmfilcí*. r 25. Síðan er sagt frá Ljósvetníngum^ "at þor- kell Hallgilsson^ mælti : bjóða vil ek öUum mönnum til mín, sem hér hafa verit viðstaddir, nema Halli Otryggssyni. Gunnsteinn mælti: sHkum orðum yil ek mæla. þá mælti þorvarðr: ek vil bjóða öUum til mín i kveld, ok fyrst Halli Ótryggssyni, er skömm hefir af oss fengit ok höggit, ok skal *) í'orbjörn, S. ^) her byrjar s^ja brotití af C, ^) b. v. S, 25 K. Ljósvetníngasaga. 89 eitt yfir oss gánga. Síðan fór þorvarðr heim með allan flokkinn á Fornastaði, ok mæltii. hitt er nú, húsfreyja ! at leysa beinann af hencli. Hún svarar: eigi mim skorta beinann í kveld.' Hösk- uldr |)orvarðsson var kátr , ok veitti mönnum beina, ok mælti: faðir! hvort skal skipta mönn- utn at maniivirðíngu,eðr eptirframgaungu? Hann svarar: Hrafn skal mér næstr sitja. Hallrhvarf í eldhúsdyrum, ok vissu memi eigi um nóttina hvat af honum mundi orðit, en hann var |>á i eldhiisskoti at baki J)orvarði. Síðan sendi hann orð þíngmönnum, ok mælti, er |>eir ko'mu: nú höfum vér hitt í stór vandræði, ok munum vér nú ráða viðþurfa, skal ek nú senda menn fyrst tll Eyjafiarðar með boðum til Eyólfs; hann gjörði svá. iþeir sögðu Eyólfi, at haim viU gjalda tvö hundruð silfrs fyrir Köðrán, ok utanferð Halls, ok kæmi hann aldrí út. Eyólfr mælti: ekki ætla ek at hafa þenna dóminn þorvarðs í bróðurbætr, ok neita ek þessu. Sendimenn fóru aptr. Eyólfr sen.di menn til allra höfðíngia at biðja J>á liðveizlu, ok svá vestr til Gellis vinar síns, at hann f jölmennti til Hegraness þings. Gellir var góðr drengr, ok bauð hann Eyólfi eyri silfrs fyrir nef hvört, ok hvörjum höfðíngja, er til þings riði, hálfa mörkj hann sendi menn tll spna Eyðs 1 Asi í Borgarfjörð, ok bauð þeim fé til liðveizlu, ok svá Guðdækim; þá var um- ræða á, at Hrafn mundi þar fyrir sökum hafðr"; þviat honum þótti ekki mamihættligr verit hafa fundrinnj vel flestir höfðíngjar hétu honum' 90 Liósvetníngasaga. 25-26 K. líði. Hárekr hét maðr, er bjó at Asi í Keldu- hverfí, hann átti f)orgerði, dóttur J)orvarðs, hanrr var þíngmaðr Skeggbrodda ; J)orvarðr sendi hann austr til Skeggbrodda at biðja hann liðs: ok vil ek gefa honum guUhríng. Skeggbroddi átti Guð- rúnu, |)órarinsdóttur sælings ok Haldóru, dóttur Einars at þverá. Eyólfr sendi menn þángat, ok gistu at Hrafns at Lundarbrekku , ok mælti til vináttu við hann, ok kunni hann eigi um sakir skyldast við, ok' vera í öngri ráðagjörð með J)orvarði, ok sendi^ Hrafni hálfan eyri gulls ; ok er sendimenn komu, tók hann þenna kost; ok. síðan hittu þeir Skeggbrodda, ok báru fyrir hann mélit. Hann svarar: ekki veit ek um Hðveizlu |>á, lítinn sóma hafa þeir gjört frændkonu sinn- ar Möðruveningar , enda munu þeir eigi J)urfa lið úr Auslfirðínga fjórðúngi, en koma muri ek til þíngs, en hðinu heiti ek öngvu. |)eir fóru aptr, er sendir voru. Draumr Eyólfs, ok för peírra porvarð'ar til J^allnalaiCgar þíngs. 26. Síðan kom Hárekr austr til Skeggbrodda, ok bar honum kveðju þorvarðs, ok sýndi hon- um hrín^inn. Hann svarar : spurt hefi ek mála- ferli J>eirra, en þat hefir ek mælt, at ek mun þeim veita, sem færri eru, en hríngrinn mun dveljast eptir. Síðan komu þau í rekkju hjón ^ þá mælti hann: gesti egum við, Guðrún! Hún svarar: hvört er erendi þeirra? Hannsvárar: |)orvarðr sendir þér hríng þenna, at J)ú værir ekki í mótí honum. Hún svarar : ekki virði ek hrínginn svá ') menn, ok báöu hann, S. *) Eyólfr, b. v, S. 26 K. « Ljósvetníngasaga. 91 mikils, at ek vlrði þik ekki melir, ok veit ek at þér er sendr hríngrlnn til liðveizlu. Hann svarar: koma mun ek ok til þíngs. Nú fóru sendimenn á burt. Eyólfr átti sér fóstra; Ey- ólfr var hljótr mjök um vetrinn ok íhyggjusamr j ok einn morgun kom hann í stofu, ok mælti: dreymt heiir mik í nótt: ek þóttlst ríða norðr Háls, ok sá ek nautaflokk koma í móti mér, þar var í oxi einn mikill rauðr, hann vildi illa við mik gjöra, þar var ok graðúngr mánnýgðr, ok margt smáneyti ; þá- kom yfir mik þoka mikil, ok sá ek elgi nautln. Fóstri hans svarar: þat eru míinnafylgjur óvlna þinna, ök oxi fylgir þorvarði, en graðúngr Halh', en þat, er myrkr kom yíir, sé ek eigi fyrir annann enda umjmál yðar. Eyólfr bjó mál til, ok bannaði þat englnn maðrj þá rlðu þeir, ok var ill færð um fjöll, ok var féfellir mikiU. þofvarðr hitti i^ini sína, ok onælti: man ekki \iat ráð, at snerpast' við um þíngförina? ef þér vilið mér lið veita, þá sé ek ekki til vænna, enn menn fari, ok hafi tvennir saman hest, því ek veit at Eyólfr mun fjölmennr. Menn urðu vel við, ok fékk hann vígliga 100 marína ; þeir fóru degi fyrr, enn Eyólfr, ok fóru Öxnadalsheiði , ok ofan Norðrárdal, ok áðu í Svínanesi. Eyólfr hafði nærri 300^ manna, þar voru í för þóroddr ok Hjálmr% ok Eipar þver- æríngr^ ok er hinir riðu úr Svínanesi, riðu þelr- Eyólfr í nesit. þá' .varð þeim þorvarði farar- tálmi, at klyfbera bandit brast í &undr, ok fóru ') ^annig C, S; sneipast, j4. «) ^annig ííkL rcttara C; 30, A^S. 3) ^anuig C, S; Hjálfr, A her. 92 Ljósvetníngasaga. 26 K. ofan klyfjar. J)orvarðr mælti: hvat er nú til ráða, Hrafn frændi? Hann svarar: ekki sé ek annat til, enn hafa sik undan. [þorvarðr svar- ar': [eigi er þat^ drengiHga skilist við mQnn sína, ok er nú verra, enn fyrr, at hitta Eyólf ? ok þótt J)á væri hlýdt ráðum |>ínum, {)á mun ek nú eigi hlýða þeim, ok voru hinir þá ekki búnir. Einar sá |>á, ok {>ótti búit til mikils voða, ok leitaði sér fángaráðs, ok reið frarh hjá Eyólfi, ok mælti : sjái þér flokkinn þeirra Jiorvarðs? Hann kvaðst sjá, ok sýnist mér sem skamt muni verða'til fundar vors.. Einar svarar: hvar kemr fé þat, er {>á hefir heitit höfðíngjum til liðs þér? Eyólfr svar- arí ekki mun nú illá fallit, at vér reynum með oss, ok viU fram ríða. J)á brá Einar öxi á söðul- gjörðina, ok gekk Eyólfr af baki, ok varð þá dvöl á eptirreiðinni, en |)eir Jjorvarðr riðu undan* |)eir Eyólfr riðu á Silfrastaði, en þeir J)orvarðir riðu ofan eptir héraðinu á Miklabæf pk reið maðr í mótihonum. J)orvarðr mæíti: þú stefnir til vor. Sá mælti: hvar er |)orvarðr? sagði hann, |)orgerðr húsfreyja bauð þér heim. Hann svarar: hafa munum vér |>ar- náttverð, ok ríða síðan til Vallalaugar, svá at vér komum til þíngstaðar fyrri. J)orgerðr var ekkja, ok hafði hana átt Haldór, bróðir þorvarðs. J)á mælti húsfreyja: nú hafi |)ér vel gjört, sét hýbýli mín; nú vil ek fá yðr tjöld ok viðu, ok SOmannavist. Hann svarar: sýnir J>ú stórniennsk.u |>ína, en ekki eru gist- íngarlaunin^ [en eigi^ skulu þeir fara, ok leggja þá"^ í hættu, en annann beina munum vér piiggjaí ^)b. y. C, S. a) er {)á, C. 3) þannig C; ok, A, S. *) þat, C. 26-27 K. Liósvetningasaga. 93 svá var gjörtj þeir tjölduðu ágæt herbergi við J)ínghelgi til vægðar við Eyólf, Málatokin á f^allalaugar phigu 27. Eyólfr kom á þíng með miklu íjöl- menni, ok átti öUum^önnum búðarrúm at fá, ok vaf þat mikill mannfjöldi. Gellir kom at vestan með 200* manna; ok er J>eír riðu á j)íngit, þá skipuðu þeir svá liðinu, at hvörr rann eptir öðrum, ok þótti mönnum þat frágerða liÖ til at sjá, ok störðu menn á, en einn var sá maðr', er þeim fannst einna mest um, er á baki var; þat þótti mönnum lýtit á, at þeim sýndist hann ríða folaldi. Ok er þeir stigu af baki ok hestar voru lausir látnir, þá þótti sá hestr miklu mestr," er sá maðr hafði riðit, er þar var kominn, en þat var Skeggi hinn rami, bróðir Alfs úr Döluifi., Ok er menn höfðu eina nótt á þíngi verit, þá sáu þeir ferju á fírðinum, ok 12 menn á, ok einn i [vararskinns úlpu'*, ok um utan 1 blárri kápu, ok hafði verit hvast veðr^ þeir voru afburðarmenn á at líta, ok bar þó höfðínginn af öUum. þeir Eyólfr gengu upp í móti þeim í lendíngu , en þeir þorvarðr gengu þar í móti þeim, er verra var upp at gánga, ok er þeir höfðu hlaðit seglum^ síðan réð Skeggbroddi á hðit, ok mælti : híngat munum við fara í Hð þess- ara. þorvarðr mælti : kom þú nú heill ! ok kunn- um vér allir þökk, at þii farir til búðar með ossj þeir gjöra nú svá, ok var þar rædt um við Skeggja, hvorsu fúss . at hann mundi gánga i móti Skeggbrodda, ef saman lysti hðinu. þat I) ^annie likl. rettara i C; 20, A, S. «) varskinns-ólpu, €. 94 Ljcsvetníngasaga. 27 K. ætla ek eigi (segir hann\ at mér endíst* afl við Skeggbrodda, er |>ó hugr, en hamíngju'^ ^ggií'^ mik at ek hafi eígi við honum. Síðan var rædt við Skeggbroddá þetta sama mál. Hann svarar: mikil von er mér á, at ^eggja skorti ekki afl, en þat ætla ek J)ó, e£ svá væri tilskipat í voru liði, sem hér er, at J)orvarðr yrði eigi aflvani. Morguninn eptir gekk Skeggbrbddi til biíðar Eyólfs, ok var engin blíða við hann af Eyólfi. Skeggbroddi mælti: er þat vænst at sættast? Eyólfr mælti; má sem vill. Skeggbroddi svarar: fast er nú fyrir, ok gengr til ok hittir Gelli vin sinn. |)á mælti Skeggbroddi: fasthga horfir ræða Eyólfs. Gellir mælti , góðan málahluta Eyólfs. Skegbroddi svarar : þat sómir vel, enda væri J)á nokkrsstaðar: eru með okkr jþeir^ menn, er eiga hér í hlut, at aúkast munu vandræði, ef J)eir verða sekir, ok mun J)á meiri vandræði um at tala, enn fyrr umj sækjum nií báðir eitt ráð, ok fríum menn óhöppum. Gellir svarar: ek veit vilja Eyólfs, at hann vill sjálfr ákveða ok fjár- sektum ráða, vill hann eigi sættast við |)orvarð, ok Brandr ok Höskuldr, |)orkell ok Hallr fari utan skógarmenn ferjandi. Skeggbroddi svarar: ek veit ok vilja Eyólfs, at hann vill at hann gjöri einn um fjársekt milli þeirra, ok ei^i þeir eigi útkvæmt, nema Hallr, ok vilda ek sá burtgjöri væri lagðr fyrir okkr, at ákveða mannsektir. Gellirmælti: mundu fyrst, hvat fyrir komi! Síðan hittu þeir Eyólf, ok mælti Skeggbroddi : óráðligt *) meir, b, v. C. *) lidiníngjan ræðr, S. '^) hcr endar jja hrotfá af C. 27 K. Ljósvetníngasaga. 95 er enn at vilja eigi sættast, þvíat eigi munu allir á mótí þorvarði gánga, láttu mæla um Gell- ir vi5 sannvihi hans. Eyólfr svarar: ekki sé ek þat, at ek muni skyldr til vera, at virða þinn vilja. Skeggbroddi svarar : svá er lítit mitt traust, nú hefí ek ekki vígsgengi at veita mínum mönn- um, en þó skulu nokkrir tannsárir verða, áð'r enn þorvarðr er drepinn. þá svarar Gellir: þá ferr illa málahlutrinn vorr, ef vandrgeðin aukast, ok þó Skeggbroddi hafi nú fá menn, þá sómir eigi at fyrirlíta* hann. Höskuldr^ -svarar: eigi horfir þorvarði vænliga dómrinn. þá var um rædt, at dómar mundu útfara, ok treysti Eyólfr f jölmenni sínu, ok bað fylkja við dóminn, með- an þeir hefði fram mál sín: en ætlum þeim í kvíarnar at gánga. ef þeir vilja. Ok er þorvarðr spurði þetta, mælti hann: hvat hggr nú til? mun þat eigi betra ráð, at við berjumst, ef vér erum áðr sektaðir? tökum til vopna, en sumir færi Reim hesta, þvíat fundr sá mun verða, at í burt munu komast nokkrir^ svá gjörðu þeir, ok snéru at hart. Dagr hét maðr, er var með þorvarði, ok átti Sigríði, dóttur þorgeirs goðaj hanngekk fyrstr, en þá 5 saman, ok þá 10, ok skipuðu liði sinu öllu, þvíat fáum var þekkt í þeirra liði at faraseint. þá mælti Skeggbroddi tíl Gellis: hér kémr iUa í hald, at góðir menn margir eru hér viðstaddir j þú ert fjölmennr mjök, Gellir! ok vel vingaðr við Guðdæli, snú svá til fjölmenni þínu, at þú verðir belri drengr af, ok fyllum báðir einn flokk, ok gaungum í miUi þeirra, snú- ') fyrirláta, S. *) þðn/iig S,- v, l A. 96 Ljósvetníngasaga. 27 K. umst at með þeím, er okkar orð vilja vírða. Gellir svarar: nú er skipt með okkr,,|)ú hefir drengskapinn, en ek fét. Síðan gengu þeir með dómum með liði sínu, áðr enn málaferli færi fram, en J)á var svá komit, at hvorutveggju var búiilh. at berjast. J)á mælti Skeggbroddi: má Eyólfr heyra mál mitt? Heyri ek, segir hann. Skegg- broddi mælti: hér horfir dvænt, at menn skuli hér berjast fyrir þitt tilstiUi, kalla ek þat heldr bezt ráð, at hvorr sætti sína menn. Gellir seg- ir: öUum er þat auðsætt at sjá, at verstr hlutr er, at berjast, ok mun ek bjóðast til, at gjöra um málin. Eyólfr svarar': mun eigi'^ þeim draga^, er drengrinn er beztr, ok gef ek þér eigi fé til afrkosta. Gellir mælti: þá at þessu"*" mjök ráð vanda^, er þú verst nú fyrir, ok snýst i móti J)orvarði. J)orvarðr mælti: hvat vili |)ér nú gjöra, Gellir? ferr pú nú mjök, en friðarmenn skulum vér. Gellir mælti þá: meir hyggr þú nú at ofrkappi, enn forsjá, er J)ú gengrat, slíkt ofrefli sem fyrir er; gángið eigi at dómum svá, at þreyngt verði at yðr. J)orvarðr svarar: þat er eigi örvænt, at þeir unni oss jafnaðar um höggit, en verra er J)ó, at vér séum fyrr saktekn- ir, en drepnir síðan. Skeggbroddi svarar:- mun eigi annat réh'gra^, enn.færa menn í slík vand- ræði? ok sættast heldr. J)orvarðr svarar: óvanr em ek, at láta dra^a alla sæmd úr hendi mér. Skeggbroddi mælti: hyggr þú nokkutat þessu, hvat at er? þótt ek veiti J)ér lið, þá eru þó ») b. V. S. 2) ek, S. 3) duga, S. ^) er, b. v. S. «) vand- anda, S. ^) ráðligra, S. 27-28 K. Ljósvetníngasaga* ^l margir á mótí, sýnist mer svá betr, at þii munír játa vorum ummælum. Hann svarar: ek skal játa. Síoan stöðvaðist liðit, ok var J)á fram- gengit, tóku þeir þar tal við. ^á mælti Eyólfr : hví mun nú eigi ráðj at snúa til loka máli voru ? Skeggbroddi svárar : þat er einsætt, en láta Gelli fyrirsjá um sinn^ en þer mun ekki gjöra at meira mejn. Eyólfr svarar : hvi mun hann meirr kunnai enn allir aðrir? Er þettá mál um síðir lagt undir Gelli^ ok ókyldi hann kveðá á mann^ sektir, en þeir sögðu þat upp^ at allir menn skyldu eiga aptrkvæmt, nema Hallr; þat líkaði Eyólfi illa. Gellir gjörði 8 hundruð silfrs [fyrir Koðrárt', en pat stóðst á, víg Otryggs ok atfarir þeirra Höskuldar í fyrstu við Eyólf j áverkar |)orvarðs ok Odda voru Ukir kallaðir; víg hús- karls Einará Guðmundarbróður var bætt fé ; J)or- varðr skyldi vera utan 3 vetr, |)orkell, Brandí ok HöskuÍdr, en Hallr eiga ekki Utart vort* Síðart var mælt fyrir trygðum^ ok fé uppgoldit. Eyólfi j)ótti sirtrt hluti til lágr^ ok stóð þat meira af kappii ok drap ókaéti fyrir hönum mest* Frá EfóÍJif ^ofvar&i^ ok Halli Otryggssym, 28* Skip stóð uppi í Svarfaðardals ósi) et átti Kálfr enrt kristni* J)orvarðr ætlaði sér ekki heim^ ok fór til skipS, eri þeir frærtdr skildu ékkí^ sem fyrr voru nefrtdir^ ok höfðu tjald á laudié |)orvarðr skoraði á Kálf um skipkaup* Hann mælti: elgi mun skipkaup fyrr ráðit^ enn þú skipar at helmíngi, þvíat þér mun þat bezt líka* ' >) b. V. Si Islendinga Sögror, 2 bindi. • 98 Ljósvetníngasaga. . 28 K. |)orvarðr kva'ð svá vera skyldí. Hrafn {>orðí eigi eptir at vera, ok vildi hann fara með J)or- varði. Eyólfr spurði þetta, ok íhugaði hvat látit var, ok reið í Hlíð til þorkels vinar síns, ok sagði honum, at hann ætlaði at |)orvarði, ok drepa hann. Hann lét illa yfir |>ví, at gánga á sættir, ok ,latti mjök, ok sagði, at þeir hefði tjald á skipi. Eyólfr kvaðst fara mundu, o]c kvaðst eigi nenna at engi kæmi mannhefnd fyr- ir. En er menn komu í rekkju, þá var harit á hurð, ok gekk bóndi út, ok kom inn aplr. Eyólfr spurði hvörr kominn væri. Bóndi segir, at sá var utan úr Dalnum. Eyólfr mæíti : hvat mun tíðt um Austmennina ? Bóndi seglr J)á hafa utan látit. Eyólfr kvað þá eigi orðit hafa, sem hann viidi, ok reið heim; ok tveim nóttum síðarrspurði hann, at þeir höfðu eigi át látit, .ok sagði reiði á bónda, ok kvað hann rángt hafa við sik gjört; ok 'ér J)orvarðr spurði þetta, sendi hann honiim 20 skjólna ketil ok stóðhross af Fornastöðum. Síðan iögðu þeir |)orvarðr skipinu út undir Hrís-. ey^ byrr var enginn, en bátrinn lauss, ok* fór þá innan frá landi, þar var rekkjumaðr^ í skut; þá stóð maðr upp, ok mælti: hvort er sá maðr á skipi, er Márr heitir, ok hafi sér far tekit? Hann k.vaðst þar vera. þá mælti maðrinn: tak pú við |)orvaldi hinum líkþráa, frænda þípum, eða vér munum banna per far. Síðan tók hann við hon- um : ek á fé á landi inn hjá mönnum , (segir hann), ok skal ek þángat fara með hannj síðan kom hann aptr, ok kvaðst sét hafa ráðstafa fyrir ^) bátr, S. *) skrifast reykjumaír í A. 28 K» Ljósvetníngasaga* 99 honum. Síðan haustaði, ok gaf þeím eígí byrí* Austmenn báru ráð sín saman, ok kváðust mundu eyða skip, eðr láta Hall af skipi. þorvarðr svarar i tökura annat ráð : föstum 3 daga, ok vitum hvört guð sýnir hvat veldr, ok fari hlutir í sveitir» ok dðemum þann af skipi, er hlýtr, hvort sem er yðarr maðr eða vorr. Hlutir voru vígðir, ok komu upp hlutir þeirra Kálfs, en Márr var Jiai í sveit, ok kom hsCns hlutr upp. , Síðan stefndu j>eir honum á land^ ok kváðu honum illa mundi farit hafa við frænda sinn. Honum fannst fátt um, ok voru þar efni til, hafði hann myrðtan hann; síðan vildu þeir drepa hann, en þat var |)ó ráðs tekit, at hann yðraðist, ok gaf hálfan hluta eigu sinnar fátækum mönnum, en annann helmíng frændum mannsins. Síðan héldu þeir undan Hrísey, ok kom þá skip af haíi; þat átti Eldjárn Arnórsson kellíngarnefs ok þorlaugar* Vígaglúmsdóttur. þá mælti Eldjárn til þorvarðsi hafið eigi Hall í gaungum ' , fullboðit er oss þó. jþorvarðr svarar: hvat annat sæmiligra, enn hann fari með oss frændum sínum? Síðan gjörði út- nyrðíng ok kaldt veðr, ok heimtu |>eir þorvarðr upp ankeri sín, ok brast hnakkböndinj þor- varðr bað nokkurn sýna atgjörfi sína, ok fari til* Austmenn þeir urðu eigi tilbúnir. Hallr svarar: ek em eigi sparandi til, ok fá mér snærit ! Síðan fór hann úr stakki sínum ok kafaði niðr^ ok kom snærinu í ankeris hrínginn, ok náði upp ankerinu, ok fékk hann af þessu gott orð. *) gegmim Imf, S. 100 Ljósvetníngasaga. 29 K. Utanför ^orvar&s^ ok frá þeim felögum, 29« Síðan flutú þeir ut hjá þeim Eildjární, . Tk var færit á strenginum, ok hafði maðr vöttu höndum, ok mælti: Hallr félagi! segir hann, óhræddr mun ek fyrir þér gánga, er {>ú vattar streng. Síðaii lögðu þeir margir gott til Halls, er áðr höfðu ó|)okkast við hann; síðan létu þeir í haf. Hallr var knárr máðr ok liðgóðr. |)á bar norðr at Noregi, ok sigldu suðr síðan, ok höfðu byr hvassan, ok sáu við sker nokkr bát einn, ok voru á sveinar 2, ok héldt annar skipinu, en annar jós. |)á mælti þorvarðr: hjálpum mönnum |>essum, er at dauða eru kom- nir, ok er skip þeirra fullt. Kálfr svarar: þú leggr oss í hættu ok vort fé. Hann svarar: ek skal skip, ábyrgjast, ekki áttu betra til at láta fé, enn ek. Kálfr svarar: góð þikja mér þín ráð. Síðan skutu - þeir báti þorvarðr ok Hallr, ok hlnpu þar á, ok var þá skip sveinanna fullt, en ' hundar 2 voru bundnir í skipinu, ok fjötraðir við innviðu. þorvarðr greip þann svein, er við árarnar sat, en Hallr annann, ok héldt á hundin- um, ok brá þeim á knörinn, ok beitti at eyjunni. ]þorvarðr spurði, hvörir þeir væri. þeir sögðu, annar héti Ospakr, en annar Osvífr: en við erum hundasveinar Ulfs stallara, ok höfum við þetta af hundunum hlotit, ok tjáði okkr ekki at bíða, en þá við komum voru þeir þá í burtu , ok erum við systursynir hans, ok ætluðum heim eptir þeim. iþorvarðr mælti-: hvat er íslenzkra manna með konún^i í mestum virðíngum? þeir svara: Úlfr er þar.mest virðtr j enn er þó annar 29 K. Ljósvetíiíngasaga. 101 maðr, ok heítír Járnskeggií síðan gaf þorvárðr þeim feldí ok vopn 5 síðan skildu þeir, ok héldu þeir eptir konúngi, ok spurðu þeir hvar hann drakk, ok komu þar. Ulfr fagnar þeim vel, ok spurði um ferðir þ^irra. þeir kváðust hafa komit skipi sínu á voginn, ok eru (hér) aðrir * góðir drengir, ok lífgjafar vorir. Ulfrmælti: hvörir eru þeir? þor- varðf heiti ek, ok er Liósvetníngr, Höskuldssont, ok annar Hallr ok er Otryggsson, afreyndr maðr. þá mæltu menn: ykkr mundi ekki nær fallit, er Islendíngar dugðu^. Ulfr mælti: gjörið ekki mikit um þetta. Skeggi heyrði þetta, ok hitti konilng ok mælti : ek vilda at þú veittir mér lið at drepa menn þessa, er sakaðir eru við oss, ok sagði honum allan málavöxt. Konúngr mælti: þat er eigi til, at láta drepa mina þegna, en þótt þú gjörist til, þá mun ykkr á því umbun verða. Hann hitti marga menn konúngs, ok gaf þeim fé til. þá mælti sveinninn Osvífr: því lælr |)ú svá, Járnskeggi? [Ulfr segir^ : hann ásakar menn þá, er ykkr hafa lið veibt. Sveinninn svarar: skaltu ekki athafast? þverrnúdvengskapr- inn þinn. Haim svarar : eigi mun ek þeirra mun gjöra. Sveinninn svarar : íllt egum vér, at þjóna yðr, mundum vér nú dauðir, ef þeir hefðu eigi hjálpat oss. Ulfr svarar: þetta fær ykkr mikils. Sveinninu svarar: lítit megum við, en meðþor- varði skulum við vera, ok hlupu til strandar, ok sögðu þorvarði hvat tíðt var. þorvarðr mælti: enn er vandræði u^i at vera, Kálfr! nú vil ek kaupa at þér skipit, en þér gángið af, ok »)~á, S, *) ^annig S; deytfu, A. ^) b. v.[ S. 102, Ljósvetníngasaga. 29 K, gjaldi vor eigí aðrír menn, en vér munum flytja út grjót. Kálfr svarar; eigi skal svá vera, eigi munum vér við |)ik skiljaj allir þeir vildu hon- um fylgja. Skeggi hafði fengit til skip, ok hitti konúng. Hann mælti : nú er liðit fengit, herra ! Konúngr mælti : hefir þú f undit Úlf, eðr hefir J)ú haft fuUtíngi við? J)á eru við sáttir. Síðan hitti Skeggi Ulf, ok segir honum nauðsyn sína. Ulfr svarar: vel hefir oss við þik líkat, ok munura vér þarfyrir veita þér, er pú biðr. Síðan keror Skeggi fyrir konung, ok segir honum þessi orð Úlfs. Konúngrmælti: þá hefir hann vel við orðit, en undir væri þér, hvorjumegin hann snéri aí. Nú er þar frá at segja, at J)orvarðr * mælti til svein- anna: farið til Ulfs! endast skal oss. Nú skilr þat drengskap vom (segja þeir), ok munum vér eigí við þik skiljast. Nú fara skip á voginn, ok er þar Ulfr^ Hvört mun hans erendi? segir J)orvarðr- Osvífr mælti : hart mun hann at róa, ef hann vilHlla. Síðan komu þeir at kaupskipinu, ok réru kyrt, ok lögðu skip sín á sitt borð hvort. |)orvarðr spurðí, hvörr fyrir skipum ætti at ráða. Ulfr mæhi: friðmenn, ok hafi þér til þess unnit. Síðan gekk konóngr út, ok sá hvat tíðt var, ok mælti: Skeggi félagi! lát kyrt vera, ok leyfi ek öngvum manni at berjast við Ulf, en mínír menn leggi á höndr, hefir pú hugat |)á menn sekta- lausa, ok er svá fyrir mik komitj ok er nú eptir vitnum leitat, ok gengr |)orvarði vel. Skeggí kvað J)á ekki við sik satta; Konúngr mælti: efc hefi athu^at málit, ok sýnist mér sem ^igi hæfí ') ^dnnig Si lianu, A: 29-30 K. Ljósvetníugasagai 103 agángr vic$ þá, sem goldit hafa ofr fjár, ok fiúít land sitt*, ok lætr fconúngr þá í friði íarav Síðan héldu þeir til Danmerkr, ok fóru austr tilVíkrj þar hilti þorvarðr góðan dreng, er Bátðr hét, ok vingaðist við hann, ok fékk honum í hendr HallÓtryggsson; eri þorvarðr bjóst til Róms. En Bárðr héldt skipi sínu í Austrvcg, ok komu at þeim víkíngar, ök huðu þéim kost, hvort þeir vildu uppgefa, ok halda lífínu, ef þeir veittu iét. En Bárðr kvað þat mundi silt kjör at berj^ ast eigi, ok því tóku flestir skipverjar. Hallr , svar^r: eigi mun ek þrautarlaust uppgefast. . Bárðr mælti: hættum við eigí á vald vikínga. Hallr 'svarar: versnar nú skulduneyti mitt yið stórvirkjum, ok bið þú eigi þess, ok muri ek gjöra þat, er ek em fúsari til^ ok tók beitiáis einn, ok varði öðrumegin borðit, ok barði á tvær iiendr ok örkumslaði ménrií ök ler þat sáíi skipverjar hans, tóku þeir lil ok vÖrÖu öðrumegin borðit, ok höfðu þeir sigr. Kaupmenn oJc Brandr fóru til Róms með þorvarði frænda sínumi ' Eyólfr drepr pórarinn, bró&ur Jyorvarðs, ek frá eptirmálum. 30. Nii er at segja frá Eyólfí Guðmunds- syni, at hann undi sva iíla við víg Koðráns, at eigi komu mannhefndir. Hann gjörðí heimau för sína, ok voru saman 40 manna, öfc fór hórðr í Flateyjardal á Brettíngsstaði j þar bjó þórarinn Höskuldsson, bróðjr þorvarðarj þar var Eylífr eptir með honum ok Einar Járnskeggjason. Forni hét: maðr, er farinn var til rétta-, en- sá maðr var fyrir búi hans, er þorgeir het, er bjó 104 Ljósvetníngasa^a, 30 K, (it þverá í Hnjóskadal; enn hét Ketíll sá maðr, er farínn var tíl rétta, ok gistu þeir hjá Eyólfi, ok höfðu J)ar góðan beina, þá mælti bóndi: hvört er ætluð förin? Eyólfr svarar: frek gjör- ast nú boðin vor Eyfirðínga, ok J>arf tilfánga 9t ætla, ok til Flateyjar eptir, fángi, Bóndi svar- ar: þó skal nú mjök skipa virðíngamönnum í för þessa, Eyólfr svarar; viðrkvæmiligt er, at við förnm allir fr?endr, Öngvan höfðu menn grun á um ferð hans, frá því allir voru sáttir. Eyólfr (ór nú, ok komujþeir til J)órarins^ ok gengu þar inní húS) ok báru þegar vopn á hann ok YÓu hann, ok 2 menn aðra, Ok er þeir komu ofan yfir Vöðlaheiði frá víginu, þá ræddu þeir Um athurðinn j J>á hrapaði hestr undir Eyólfi, ok fell hann af baki; ok er hann vildi uppstanda, þá varð honum stirðr fótrinn, ok gekk hann haltrj ok er menn riðu til alþíngis, þá bauð hann öngvar sættir, en svá var honum fótrinn ^tirðir, at hanu mátti eigi gánga, ok reið hann i miUi húða, þeir fundust Finni ok Eyólfr. Finni spurði, hvorsu hann hef ði f engit meinit. Hann segir honum þat. Finni mælti: þess munda ek geta, at far mundir J)ú eigi hafa staðizt fylgjur þeirra |)orvarðs ok frænda hans , er fjandskap leggja á |>ik. Eyólfr mælti; ætlar þú at þeirra fylgjur séu meiri fyrir sér, eiin mínar ok minna frænda? (Finní mælti): eigi kveð ek at því, þó er þat reynt, ef yér spyrjum um förþorvarðs, Hrólfr hét sonr|)OTkelsTjörfasQnar, |)orgeirssonar fráEjósa- vatni j hann fór með Ljósvetnínga goðorð á J>íng- iíiu, ok var ieitat um sættir. Eyólfr kvaðst óráð- 30 K. Ljósvetníngasflga. 105 inn til at bæta féí en þeir höfðu búit mál til á* hendr Eyólfi hálfan 5ta tiig manna. Hrólfr bað ser liðs; ok er bann fann þorkel Geitissoh, mælti hann slikum málum við Hrólf : hann svar- ar: þú mælir sannara, en eigi nenni ek at gánga í móti Eyólfí. Síðan hitti Hrólfr Skeggbrodda, ok mælti : flestum mönnum mun.nii kunnugt mál mitt, ok riðr þegar út um þíngvöllinn : ok virða menn meirr afla Eyólfs, enn sannsæi. Hann svar- ar : ek ætla þik atgánga at liðsbón, en hafa litit at sökj öngvan tek ek af um líðveizKi við þik, en halda mun ek réttyrði þeim, er menn vlro- ast hér at -, en ef Eyólfr vill öngvu bæta, enda fáir \yú öngvum málum framkomit, þá (er) laust. Hrólfr svarar: eigi mun ek.þik lengi pæfa um liðs- j)éina, en segjá mun ek þér ætlun mína, ef ek má eigi mál fram hafa fyrir fjölmenni: Eyólfí mun ek bjóða hóhngaungu, hvort hann vill við 4ða mann, eðr við eigumst við 2; vilda ek þá til- kjósa Einarana tvo, þórð ok Hjálm, er mér eru falastir til þúngs hlutar, en ek ætla í móti starfs- menn ok ræníngja. Skeggbroddi mælti: þú ert hetja mikil! ok ertu eigi ráðlauss, ok haltu þessu fram , en ek skal til með þér , ok munu menn ráðast í móti þeim nöfnum, ef þarf, ok má þat verða, at þú skilir eigi með óvirðíngu. Síðan hitti Skeggbroddi Gelli vin sinn, ok segir hon- um þetta, Hann svarar: iUa læt ek yfír því, er hólmgaungur takast upp, ok er þat heiðinna manna. Skeggbroddi mæhi : hvörs var at von, ef maðr býr allilla til sitt mál, enn menn muni " þat illu gjalda, pk drepr saklausa menn á gjörvar 106 Ljósvetníngasaga. 30 K. sættír? J)etta var sagt Eyólfi. Hann svarar: fjand- maðrvorrgiöristSkeggbroddijheíirhann nú tveim sinnum brugðizt mér. Skeggbroddi svarar: ek firrta* þik ok næst á Hegranessþíngí vandræð- um, sem von var at verða mundi, ef J>ú sæktir |)orvarð ok frændr hansj drapstu bróðurhans, ok viltu þat nú öngvu bæta, eða hvar ætlar þú til ? eru nú tveir kostir fyrir höndum, láta okkr Gelli ráða ok dæma, eðr hólmgaungur munu framfara. Eyólfr kvaðst ætía, at betra muni at bæta. J)á ^tu margir hhit í, ok kom par, at manngjöld skyldi lúka, ok galdst þat fé allt. Ok er þor- varðr kom sunnan frá Róm , ok í Saxland , J)á hittu |)eir Norðmenn, ok sögðu þeir víg |)ór- arins, er orðit hafði um haustit. |)orvarðr mælti: lángt er til öxanna vorra í milli ok þeirra Möðru- vellínga, ok þat vilja þeir enn, at þær takist til, ef ek kem til Islands, ok verði nú, sem Pétr postuli vill ! ok ætla ek at betr væri, at ek kæmi eigi út aptrj ok þat segja menn, at fáar míhir gekk hann {)aðanfrá, ok misti auga síns af verk, en andaðist síðan. Brandr fór síðan til Haralds konúngs Sigurðarsonar, ok var með honum, ok svá Hallr Otryggsson, hann var með honum austr í Gautlandi, er Haraldr konúngr.barðist við Hákon Ivarsson. Ok er Haraldr vildi á burt, þá fraus skip hans inni; |)á hjuggu þeir ísinn í milli skip- annaj þá mælti Haraldr konúngr: engi höggr sterk- ligra ísinn, enn Koðránsbani. Maðr er nefndr J)ormóðr, ok var Asgeirsson, frændi Möðruvell- ínga; hann var á skipi Magnúsar koniingssonar, ok ^) friöaði, S. 30-31 K, Ljósvetmngasaga. 107 kom pd af Islandí, ok sat um hann; ok í-því kon- úngr nefndi Koðránsbana, þá hljóp þormóðr at honum, ok hjó hann banahögg, ok hljóp síðan á skip konúngssonar. Haraldr konúngr var reiðr mjök, ok baðleggja at þeim; ok er þeir þreyngd- ust at honum, þá brast ísinn, ok druknuðu marg- ir, en Magniis konúngr komst í burt; en þormóði kom hann af landi, ok létti hann eigi fyrr, enn hann kom út til Miklagarðs, ok gekk þar á mála j en |)eir konúngr ok son hans sættust síðan. Dau&i Brands, ok frá þeim fleirum felögum, 31. Brandr fór vestr með Haraldi konúngi til Englands ; ok er J>eir gengu upp í seinasta sinni, þá hafði Brandr einn brynstakk, en allt annat lið konúngs höfðu eptirlátit brynjur at skipum, Konúngr átti brynju þá, sem Emmá hét, ok tók á miðt bein, ok var svá sterk, at aldrí festi vopii á. Brandr bauð konúngi brynstakk sinn. Koniingr svarar: víst ertu góðr drengr, en hafðu sjálfr bryn- stakkinn, þar féll Brandr með konimgi. Menn Höskuldar komu út á Eyrum ok Hrærekr; ok fóru þaðan norðr á fíall um Kjöí, en flokkr Ey- ólfs Guðmundssonar var fyrir á leiðinni, ok sat Eyólfr þar. Höskuldr mælti: nú er færi at drepa fjandann, ok snýr á rás, Hrærekr hleypr eptir honum, okgrípr í fáng sér, ok mælti: stiU þik, vinr! þetta er ekki færi. Menn Eyólfs mæku: verið hefír þú stundum snerti bráðari, ok ríðum nú eptir þeim ! Eyólfr * mæhi : eigi skaí nú launa svá guði [ok góðum mönnum, er hafa^ á sæzt vandræði vorj ok skildu þeir við þat. Oddí ») Eiuar, S. *) er hefír, 5, 108 Ijjósvetníngasaga. 31 K. Grímsson gekk utan, ok fór suðr, ok kom sunnan félauss á fund Knúts konúngs ens ríka, ok gekk fyrir hann, ok kvaddi hann, ok mælti: féþurfi eru við, herra ! Konúngr mælti : gef þeim 3 merkr silfrs! Oddi mælti: eigi höfum við fyrri svá rík- an mann heimsókt, ok hæfir oss ekki at sjá eigi í mót þessari gjöf, ek vil gefa þér fé. Konúngr mælti: þiki þér lítit fét? Oddi svarar: herra! einum J>ætti mér vel gefit, en vér erum 12. Svá mun satt vera, sagði konúngr, ok gefið 3 merkr hvörjum þeirra. J)á mælti konúngr: hvort barðist þessi Oddinn við frændr sína á'Islandi? Oddi svarar: þar voru þeir menn, er mér voru skyldir, en ek væri í móti. Hann fór út síð- an, ok þótti ræsimaðr j hann var faðir Guð- mundar, er augat stakk úr Katlí biskupi; en svá barst at því, at óvinir Guðmundar* báru þat í eyru Katli, þá er hann bjó á Möðruvöllum, at hann fiflaði konu hans, dóttur Gissurar biskups, ok fundust á förnum vegi, ok veitir Ketill hon- um tilræði, ok varð J)ó sá munr, at Guðmundr varð efri, ok stakk úr honum augatj ok síðan vildiKetilI framfæra mál á hendr honum, en síðan urðu nokkrir til at lemja þat niðr, ok jókst af |>ví óvirðíng. En síðan Guðmundr varð félauss, ok J>urfti annarra, {>á bauð Ketill honum til sín, ok veitti honum, meðan hann lifði, ok snérist Katli síðan hvörr hlutr til sóma, en at lyktum var hann til blskups kjörinn, ok gafst honum svá sitt góð- ræði. En er J)orsteinn skuídarmaðr Gunnsteins- son, sem fyrr gátum vér í sögunni, varð félauss, fór hann til Odda Grímssonar. Oddi mælti: mikit ') Gvendar *g Gv«ndr, S. 31-32 K. Ljósvetníngasaga. 109 er þat um góðan dreng, at engi forlög verða, ok . þótt þii værír nokkut mótsnúinn mér, ok lita^ir á mér skallann , þá mun ek leggja til með þér } síðan fékk hann honum bústað, ok þat með, er hann þurfti, ok sýndist þat í þessu, hvörr drengr hann yar. En þat er at segja frá Hræreki, at hann fór at finna Skeggbrodda, ok mælti: for- , .vítni er mér á um, hvorsu sterkr þú ert, mikit er . af sagt, en em ek kallaðr aflamaðr, en þó mun ek eigi við þér hafa, en vit þú fyrst, hvort þú kemr höndum úr höfði mér. Skeggbroddi svarar: óskyldt ætla ek þat, ok tók þó til, ok sviptir þegar í burt höndum hans ; en er hann gekk at Skegg- brodda, þá stóð hann fyrir, ok hafði hendr í höfði sér; þá kom hann at, ok kom hvorgi í burt, ok mátti sjá hvorr þeirra var meiri. þá mælti Skeggbroddi: ekki þiki mér þú sterkr, en drengr ertu góðr. , ., Frá ^órarni ofsa, er drap ^orgeir Hdvar&sson. 32. þórárinn hét maðr, er kallaðr var ofsi, hann bjó at Stokkahlöðum í Eyjafirði, ofláti mik- ill ok afbragðsmaðr ; hann var son þóris', er mjök verðr getít við Esphælínga sögu, en Hildr var möðir hans, dóttir Gauta Armóðssonar; þór- arinn var farmaðr mikill. þat var eitt sinn, at þórarinn kom skipi sínu í Hrútafjörð, ok hafði sókt sér húsaviðj þar lá fyrir skip þorgeirs Há- varðssonar, ok hafði hann sekr orðit um sumarit um víg þorgils'^, félaga Grettis Asmundarson- ' ar, ok um launvigsmál þóris'. þórarinn kallaði •) hannig UlHritt útá $í6unni i A; fóríSar, Ay S. *) ^annig rittara S; í'orsteins, A. ^) sonar, ofaukX hir i A, e&a ftiiut- mafniH vantar fyrir fratnan; tóris á Hrossá, S. ' 110 Ljósvetníngasaga.* 32 K* saman menn sína, ok mælti: svá er viÖlátit, at hér líggja þeir menn, sem fyrir mörgum eru 'kunnugir at óspekt, ok hafa þeir drepit frændr vora, ok er nú mál eptirsjá at veita, ok er hann hinn versti maðr j síðan hjuggust þeir til at vinna knörinn ; ívar hét maðr, fen annar J)órir, er voru með honum. En er |)orgeir vissi þetta, þá bað hann sína menn sýna jþórarni ' drengskap ok verja sik. Síðan gjörðist orrosfa mikil, ok sóktu at 40 manna, ok var allmikill liðsmunr* J)orgeir varði stafninn alidrengiliga j en er J>yntÍ8t skipunin með borðunum, þá er^ atsóknin um stafninn, ok í jeirri svipan feldi J)orgeir þá Ivar ok ^óri, ok tvo menn aðra, ok féll þar sjálfr; þá hafði.hann alls vegit 14 menn. þórarinn feldi J)ar 7 menn, ok hjó af |>eim höfuð, ok hafði með sér til Eyjafjarðar, ok lagði í salt, er hann kom heim. þessi tíðendi spurðust víða; þetta verk lofuðu menn mjök, ok þótti J>at mesta snar- ræði í vera j en Eyólfr kvað hinn veginn optarst farit hafa, ok at húskarlar Olafs konúngs hafi fáir óbættir drepnir verit; en |)ó er enn eigi víst^ hvorsu lengi J>eir eigu allir sigri át hrósa; hefir mér ok -svá tilspurzt, sem þorgeir hafi átt við liðsmun, |>ótt hann væri óvinsæll, Jþá var hann þó kærr konúngi. Eyólfr var hirðmaðr Olafs konúngs, sem Guðmundr faðir hans. En er menn búast til alþíngis, þá lét þórarinn taka höfuðin, ok kvað þá hafa skyldu þau með sér, ok sýna hvat þau höfðu unnit^. En er þórarinn koih til lög- bergis, var þar sem mest fjölmenni; tók hann þá I) ]fannig Itiirett fyrir póri l A; y. /5. *) óx, S, ^) b.v. S, 32 K. Ljósvetníngasaga. 111 til orða: kunnugt mun hér öUum mönnum vera um atburð þann, er gjörðist í fyrra haust í líflátí |)orgeirs ^ en þeir menn er fé hafa gefit til höfuðs honum, ok hárms sakir áttu at reka, þá ætla ek at mér muni berast vitni um, at ek veld J)ví verki^ þikjumst ek þess fjár egandi orðinn, at menn sögðu til, at þetta verk væri unnitj ef nokkr grunar sögu mína,' þá má her nú líta höf- uð af J)eim , ok Jét pá upphalda. J)á mælti Eyólfr Guðmundsson: þat ætla ek at J)orgeir muni mjök harmdauða vera, ef ek sést vel um í alla staði, því vér vitum at Olafr konúngr var vin hans, ok hirðmaðr var þorgeir hans; en þú ferr at þessu með ofrkappi mikki, en mikil er alvalds raun, ok mörg konúngs ráð. Síðan skilja þeir, ok hafði þórarinn norðr með sér höf uð þeirra. J)á mælti þórarinn: J)á mun flestum mönnum í hug koma dráp þorgeirs, ef vér legg- jum i haug höfuð þeirra hjá Vaðilshomij ok svá var gjört. En er skip gengu á milli landa, þá komu þeir á milli, sem þessa sögu báru íyrir Olaf konúng um líflát þorgeirs ok föru- nauta hans. Konúngr spurði, hvörr því olli 5 en þeir segja J)órarinn haíi gjört, ok hvorsu ferh'ga hann haíi með farit, saltat höfuðin um vetrinn, en flutt til alþíngis um sumarit} ok varð konúngr ákafliga reiðr, ok mælti : opt hafa menn drepnir verit, en þess veit ek eigi dæmi, at svá hafi menn með farit, en víst vil ek, at hann hafi feig- um höndum gjört ' . I þann tíma var þormóðr Kolbrúnarskáld farinn at drepa þorgrím trölla ') Hir hefir S kaplt. yjirskrift ^annig: Greifi þræll drepr J»ór- ariuii ofsa. " 112 Ljósvetníngasaga. 32 K. til Grænlands, en hefna |)orgeirs Hávarðssonar ^ hann orti ok erfidrápu, ok mun sanna þann ^ ' atburð. Konúngr heimti á tal við sig þarin mann, er Sigurðr hét, hann var þá búinn til Islahds. Konúngr mælti: þá er þu kemr til Islands, far þú á fund Eyólfs Guðmundssonar, vinar míns ok hirðmanns, ok fá honum þetta fé, þat , eru 8 merkr vegnar, vil ek gefa honumfét, ok þar- með vingan mína, en ek vil þat í móti hafa, at hann ráÖi af þórarinn ofsa. SigurÖr tók við fénu, ok fór leiðar sinnar, ok kom til Eyiafjarðar skipi sínu, ok tekst brátt kaupstefna með mönnum. Eyólfr reið til skips, ok hitti stýrimann; pelt töluðust við um vistir ok kaup^ ok bauð Eyólfí honum til sín, en hásetar vistuðust um Eyjafjörð* Sigurðr kom heim á Möðruvölluj hatin segir . Eyólfi orðsendíng koiiúngs , ok bar fram fé í en hér í mót viU ha;m at þú drepir þórarinn ofsa fyrir víg þorgeirs. Eyólfr þakkaði konúngi fyrir gjafir sínar ok vinmæli : en þat álag, er hann vill ek gjöri, þá mun ek til stýra með konúngS hamíngjui En um haustit, er menn riðu til leiðar, reið Eyólfr með flokk sinn. þorarinii ofsi reið ok með miklá sveit, ok þræll hans, er- Greifi het, mikill ok sterkr. Menn riðu hart um daginn, ok hleyptí þrællinn hjá þórarni svá klæði hanö vörguðust** þórarinn mælti : vertu allra þræla armastr gjörandi mér slíkt ! ok lýstr hann á hrygginn með syerðs- hjöhum-; en þrællinn snýst við, okspyrr, ef hann viU nokkut leggja til bóta * * * ^. *) förgiiínst, S. *) Framhaldia hHanfrá vantar í 'óll hanáriti SVARFDÆLASAGA. IslendÍHga Sög^r, 2 biiidj. 8 Svarfdælasaga, J-/AT er upphaf at þessí sögu: Haraldr kon- úngr hinn hárfagri réð fyri Noregi. í þann tíma hafði sá maðr forræði fyri Namnudölum, er þorgnýrr* hét; hann átti tvo sonu, ok hét þórólfr hinn ellri, en þorsteinn hinn ýngri; þeir uxu upp með föður sínum , þartil er Jþeir voru frumvaxta; þeir voru ólíkir í skaplyndi. J)órólfr vár mjök við alþýðuskap, vitr maðr ok forsjáll, vinsæll, ok gjörðist kaupmaðr ok fór landa í milli, ok þótti hinn bezti drengr; [hann var ekki mikill maðr, en^ vel á sikkominn, vænn at áliti^. þorsteinn var eigi"** við álþýðu, mik- ill vextij hann bygði eldahús, ok fékk mikit ást- leysi af föður ok móður, ok Öllum frændum sinum; en þórólfr fékk því meiri virðíng, sem hann flutti meira heim; þorsteinn var þvi leið- ari [föður sínum^, sem hann fágaði þá iðn lengr, ok eigi vildi þorgnýrr láta hann sinn son ') torgeir, E alUta^ír. *) þa/iníg S; ok, A, B, C, Et ^) fi'í [ vontar l D. *) '^annig Dj naer, hin. *) v. i B^ P, S, 8^ 116 Svarfdælasaga. 1-2 K. "kalla. Fórnu^vá, þartíl sem J>eír vötu rosknír mennj þá var J)'orstemn svá mikíll, at hann' lá milli setstokka sem hann var lángr tilj öskoi- haugr var á aðra hönd hönum, en éldr^ á aðra höjad, ok féllu menn um fætr honum. " "þorsteínn r{s úr fletinu. 2. J)es!su nærst er þat sagt, at þórdlfr ícom heim í land tU föður síns með mikinn fjárhlut ok margar gersimar, ok gerði faðir hans veizlu ímóti honum méð »vá marga menn, se^n hon- um þótti sinn sómi^ meirrí enn áðr. Nú fór |)órólfr heim með föður sínum, J>at var síðum kvöld; gekk hann inn einnsaman, J)ví honum vom gaimg kunnig, en leið hans lá' um éldhú^it, >|)ar J)orsteinn, bróðir hans, lá í. I þann iíma dags var J)orsteinn vanr a.t leggjast til svefns. ]þórólfr gengr nú um eldahúsj J)orsteinn lá ímiUi setstokkdnna 5 .|)óró]fr gekk at, ok ætláði -tré- drumb vera, en þar barst svá at, at húnn lá fall- ínn um J)orstein, ok hraut á öskuhauginn öðrum- megin, en J)orsteinn skeldi upp, ok hló-; ok þá mælti J)órólfr: tilíUs höfum vér |)iH uppidreg- it, er þú hlðer at óförum vorum. Djarfr ertu, sagði J)orsteinn, at J)ú krytr^ um, J)óat J)ú hafir fallit um fót mér, J)ar sem (ek) get eigi, J)ótt J)ú farir með eigu okkra alla, ok hafir sem J)ú egir; [skaltu J)at vita, at (mér) J)ikkir J)ú einn eyða J)ví, sem við egum báðir'*', ok katipir J)8r með J>ví orðlof ok vinsæld. ]^órölfr segir: vittu J)at' fyri víst, at ek vilda gefa minn eyri til, ok risir Jíú iipp or íleíinu, ok færir á brutt lir J>essu ») uáiíi ok, b, V. C. =) sonr, C. 3) kritar, C, ^) v. i D. 2K. Syarfdælasaga. 117 húsí. þoi'stckin sagði: selnt ætla ek mík fyrí- lata ' hiisit, fyri því, at ekki fær ek mér æðri at- höfn, enn liggja hér í fíétinu. þórólfr segir: þat vilda ek, at J>ú gerðir fyri min órð^ ok skal ek þér þvi meirri^ vera, sem ek á meira^ kosti enn aðrir frændr þínir, ef þú lætr at orð'um mín- um., Jjorsteinn segir: engi þökk get ek at föður þínum sé- á íleipri þessuj en mér litil, þvi mér er meiri von, at hann gjaldi þér fjandskap fyri, þvíat hannvill mik eigi sinn frænda láta kalia fyrir ástleysls sakir við mik. þórólfr seglr: engu þikki mQr varða, hvorthonum þikkir vel eðr illa, lyri því, at mer þikkir ekki uiidir, hvort ek er hér lengr eða skemr; hinu mim ek heita, sem ek skal efna, at við þik mun ek aldrei skilja, meÖan við llfum báðir. þorstelnn segir: von þikki mé^r, bróðir! at þii munir þat efna, er þú heitir, fyri því, at þú ert reyndr at drengskap, jen þó vll ek fyriskilja um þat mál, ef við kaupum saman. Hvat er þat? segír þórólfr: ek mun til vlnna flest, þat 'er þú beiðlr^ ef þii gjörir nii 'mlnnvilja. þorsteinn sagði : kynligt mun þér þlkkjá, hvörs ek beiði:- vil ek eina ráða, ef okkr skilr a, jafnan. þórólfr segír: kynligs hUitar beiðist þú, frændi! ok þikki mér þat meirrivandi enn virðíng, en |><5 vil ek I>at gjama til vinna,.' at þii mættir sæmdarmaðr verða.. Svá er þó, seglr þorsteinn, at ek hygg mik þat mæla meirr 1 þína þörf, enn mína, ok munu vlð nú þesííu kaupa, e£ þú vlll þessu játa, en grunr er mer á, at þú munir þetta elgt efna þá mér þlkkir "^ ^) fyriUta, D. ») yí^^, h. r. S. 118 Svarfdælasaga. 2K. jne&tu máli skipta. J)órólfr segír: eigi ætla ek at vanvirða svá orð mín, því þathefir ek aldrí gjört áðr. Hvörsu sem þat ferr, segir |)orsteinn, J)á raunu við -p^ú þessu kaupa; haim tekr |)á upp hnakíc sinn, ok gengr út með, ok brýtr í sundr, segir^ at eigi skal konum gagn at verða. |)órólfr gekK til móður sinnar, ok bað hana ker- laug gera. Hún spurði, hvat skyldi. |)órólfr segir: J)orsteitm son þinn rís nú upp úr fletinu, ok vill hafa kerlaugina, Góðu heilli ! segir hún ; ok nú færir hún |)orstein af klæðum, vararvoðar stakki ok hökulbrókum þeim, er hann var vanr at vera í, var honum nú þvegit ok kembt hár hans ok skorit; kom |)órólfr nú með klæði, ok bað hann í fara^ klæddist J)orsteinn nú skjótt. Eptlr þat tók |)órólfr af sér seilamöttul, þat var skarlats möttuH, ok undir gráskinn, ok lagði yfir þorsteinj en er hann stóð upp, tók hann honum eigi meirr enn á bróklinda ; tók hann þá af sér skikkjuna, ok bað hann sjálfan með fara, en bað hann fá sér aðra yfírhöfn, þó hún væri eigi jafngóð, þórólfr fékk þá eina loðkápu, ok I bað hann í faraj hann steypir yfir sik káp- unni, ok var hún hvorki síð, né ofstutt. |)á tók jþórólfr af sér sverð, ok gaí honum, þat var góðr gripr o^ velbúit; þorsteinri tók við sverð- inu ok brá þegar, tók blóðrefilinn ok dró sam- an milli handa sér, svá uppi lá blóðrefillinn við hjöltin, þá lét hann aptr hlaupa, ok var þá úr allr staðrinuj seldi hann þá J)órólfi aptr sverðit, ok bað hann fá sér annat vopn sterkara: ok skal mer ekki sneis þessi. þórólfr tók við sverð- 2-3 K. Svarfdælasaga. 119 inu, okþótti spUlt; bað hann þá gánga til vopna- kistu sinnar um morguninn, ok kjóSa |>ar af þat vopn, er honum þætti vænligast. Eptir þat gengu þeir til borðs, ok settist þórólfr nærst föð- ur sínum, en þorsteinn á aðra hönd honum. þorgnýrr sér þá bræðr, ok lætr síga brún á nef, ok kvaddi þorstein enguj en þórólfr orti orða á hvern mann, ok var hinn kátasti. *En um morguninn gengu þeir bræðr til vopnakistu þór- ólfs, ok fann þorsteinn þar bolöxi þá, er hon- um þótti við sitt skap vera, ok færir hana á breiðöxar skapt, gekk síðan til lækjar, ok hvatti hanaj þessa öxi bar hann síðan at vopni. þ,«r hrœ&r fara i vlkingu,. 3. Nú eptir þetta sátu þeir með foður sínum um vetrinn; en um vorit spurði þórólfr þorstein, hvat hann vildi ráða sinna; en hann bað þórólf ráða: þikki mérvel, atþú sjáir (fyrir) hit fyrsta sinn, er við förum báðir saman. Bjó þórólfr þá skip sitt, ok réð til háseta^ Síðaa héldu þeir skipí sínu til kaupstaða, er þat eigi sagt, í hvörja þeir héldu, en hitt er greint, at þeir kvomu heim at hausti; tók þorgnýrr við þórólfi eptir vana virkta vel» en hann lét sem hann sæi eigi þorslein, ok ekki höfðu þeir vio- mæli á hinum fyrrum misserum, síðan hann rei^ úr fletinu; þar voru þeir þann vetr, ok var samt með þeim feðgum, þorgný ok þorsteini, svá fátt, at aldrei mæltust þeir við. Nú lagðist engi mannvirðíng á þorstein, meðan svá búit var. þá spurði þórólfr þorstein bróður sinn, hvat hann vildi athafast um sumarit; mér virðist Í20 Svaridælasaga. 34 K. svá, sem þér þikki lítit gaman at kaupferðum. Rétt getr þú, segir J)orsteinn, þikkja mér kaup- ferðir vera manni meirr til prýði ok ágætis, enn til hreysti. |)á sagði þórólfr: hvat skulu við J)á fyrir okkr leggja. jþorsteinn sagði: hugsat hefir ek nokkut til þess: ek vilda at þú keyptir okkr lángskip 2, en þú héldir knerri okkrum í kaupstaði', sem þú ert vanr. Annat æfla ek fyrri, segir |)órólfr, því þat skal ek enda, sem ek hefir heitit, at við Iþik mun ek aldrei skilja, meðan við lifum báðir. J)orsteinn sagði: J)etta gjörir |)ú illa, pví faðir þinn mun svá virða, ef !þú kemr eigi aptr, sem ek hafi setit um líf J)itt, ok er J)at mikill skaði, ef þér verðr nokkut, en alls enginn um mik, en þetta er mikil háskaferð. Eigi at síðr keypti J)órólfr 2 lángskip, ok seldí knörrinn, héldu J)eir þeim í hernað, ok varð gott til fjár um sumarit, héldu heim um haust- it, ok höfðu 5 skip5 ekki er getit hvar þeir herjuðu. Svá fór fram 3 vetr, ok höfðu |)eir þá 12 skip ok auð fjár. "þorsteinn leitar Ljóts. 4. Svá er sagt, at hit J)riðja haust gekk J)orgTiýrr ímóti J)Orsteini, ok heilsaði honum fyrrif hann tók vel föður sínum, ok voru J)eir J)ar rnn vetrinn bræðr, en hásetar vistuðust annarstaðar. J)orgnýrr bauð J)eim bræðrum, at Jieir tæki við búi ok f jár forráðum 5 en J)eir bræðr sögðu báðir sem einum muimí, ok kvóðust ckki vilja fylgja nema hans ráðum, meðan hann vœri til: enda höfum við enn ekki reynt okkr, -■ ^) kaupfeiiJir, C, 4 K. ' Svarfdælasaga. 121 , segir þorsteinn, í einvígum eða víkíngu, ok mun- um enn freista lengr; vilda ek, faðir! þú vísaðir ' okkr til vikíngs nokkrs þess, er mér væri nokkr frægð í, ok biða ek annathvort bót eða bana, ok væri mín síðan getit at nokkru. J)at er líkast ok, segir þorgnýrr, at þat fáir þú, þegar þú beið- jst, ef þér þikkir allmikit undir at deyja skjótt j I nú mun ek vísa þér til þess manns, at uppi mun vera, meðaji heimrinn stendr, ef þú sigrar hann. Lúk heill munni í sundr! segir þorsteinn, ok yísa mér til hans sem skjótast. Svá skal vera, segir þorgnýrr: Ljótr hinn bleiki heitir maðr, hann er austr í Svíaskerjum við Gautland, ok hefir 15 skip, ok dfeka þann, er járni er varðr allr ofan, hann síglir í gegnum hvört skip, kall- or hann drekann Jámbarða; Ljótr ermikiUmaðr vexti, vænn at álitij enn segja sumir menn, at ' hann bíti eigi vopn. Nú hefir þú vel sagt, sagði þorsteinn, ok skal ek annathvort bíða hel, eðr hafa feldan Ljót at hausti. Bjó þorsteinn þegar skip sitt or landi, en keypti knör einn, svá þórólfr vissi eigi. At sumri bjuggust þeir til ferðar; ok er þeir kvomu til skips, sagði þor- steinn þórólfi fyrirætlan sina: knör þenna, er ek hefi keypt, ætla ek at þú skulir halda í kaup- ferðir i sumar, en ek mun fara í hernað. þór- ólfr segir: hví viltu, bróðir! at viðskiljum,,þar- sem ek hefir því heitit^ at við skyldum aldrei skilja? þorsteinn segir: nii er þar komit, frændi! at ek vil ráða, eptir því sem ek hefi skiht fyri, *' þvíat mörgum mun þikkja mikill skaði um þik, cf þér verðr nokkut til meins, en alls enginn um 122 Svarfdælasaga. ^ 4K. mík, pó ek komi eigi aptr. þórólfr segir: ekki þarftu at mælast undan þessu 5 mér J)ikkir verra líf enn 'hel, ef ek skil við þik. þorsteinn segir: fór sem mik varði, at þú mundir eigi efna þat, er J)ú hézt, en pó mun ek eigi láta letjast ferð-. arinnar, ok segir mér svá hugr, at við munum eigi báðir aptr koma, ok eigi örvænt, at hvorgi komi. þórólfr segir: engi má komast yíir* sitt skapadægr, þikki mér meiri sæmd at deyja með J)ér, enn Hfa við skömm ok hneisu eptir, þú munt nú ráða, sagði þorsteinn 5 ok héldu síðan skipunum til Gautelfar, ok gáfu nú engan gaum at víkíngum. þeir sigldu at skerjunum, ok sá J>ar kastala einn; Jyorsteinn baðþá þar at leggja j þetta var síð um kveld, er þeir lögðu undir skerin, þar sem kastalinn var uppi á; þorsteinn bað þá hljóða vera, ok tjalda yfir sér. þorsteinn bað menn sína nokkra fara um þvert skerit, ok YÍta, ef þeir sæi tíðendi nokkr. En erþeirkvomu uppá skerit, sá þeir hvár drekahöfuð kom upp, var sem á gull eitt sæi; þar töldu þeir 15^ skip hjá drekanum, ok var tjaldat yfir svörtu, Ijós var undir tjöldum, þar sátu menn við drykkju; síðan fóru þeir aptr, ok létu ekki verða vart við sik, sögðu þeir þorsteini sHkt, er þeir höfðu sét. þá skuíu vér (kvað hann) í starfi í nótt, ok færa varnað allan af skipi, ok grafa niðr nokkut, en flytja út grjót í staðinn, fyri því, at ek ann þeim einskis eyris at njófa, ok þegar skulum vér leggja at þeim, er vígljóst er. ») fyri, C, D. 2) Í2, B, E, Sj 14, D. 5 K. Svarfdælasaga. 123 Fall Ljóts vikings'ok "þórólfs porgnÝssonar. 5. J)á er Ijóst var um morgínmn lagðí |)orsteinn farm sinn, ok lét greiða atróðr, ok sagðist vilja tala við víkínga; en er þeir kvomu at þeim, stóð upp maðr á drekanum, ok gekk útá borðit, sá var í rauðum skarlatskirtli ok heklu blá yfir sér, hlaðbúna húfu á höfði; sá kallaði [afdrekanum', okspurði, hverr þar gjörði svá gyldan atróðr. þorsteinn sagði til sín: eðr hverr spyrr at? Sjá heitir Ljótr, sagði hann. þat er vel, segir |)orsteinn, at við höf- um hér fundizt , því^t J>ín hefir ek lengi leitat. Ljótr mælti: hvat hefir þú mér nú hugat? hefir ek þik pigi sét fyrri, en heyrt hefir ek þín getit. þorsteinn segir : skjót eru eyrendi við þik; ek vil gera við |>ik félag. Ljótr spurði: hvorsu er félagsgjörð sú? Skjótr er kostr, sagði |)or- steinn, J>ú skalt gánga á land upp, ok hafa vopn J)in ok klæði, en menn þínir í skirtu ok lín- brókum. Ljótr segir: újafnligr kostr lízt mér þessi, eðr hverr er annar? Sá er annar, segir þorsteinn, at við skulum berjast. Ljótr sagði: hvar^ er Hðskostr sá, [er þú heíir til þess, at þú megir mér slíka afrkosti gera? Hér er liðskostr sá% er ek hefi, sagði þorsteinn, þessi 10 skip. þá brosti Ljótr^'ok mælti: allúlíkligt þikki mér þetta, ok vil ek miklu heldr eiga bardaga við þik, enn láta fé mitt svá skammsamliga. þá leggi fram skip öll, segir þorsteinn, móti mínum skip- um! Ljótr sagði: eigi uni ek við þann kost, at 1) ^annia S; i drekann, A og hin. *) hvöur, liin. ^) v, i B, C, D, E, S. 124 Svarfdælasaga. 5 K. láta fleiri skip til enn þii, því þat hefír ek aldre? fyrr gert, heldr hefir ek jafnan haft færri skip,. ok heíik J>ó sigr haft. þorsteinn sagði: eigi |>arftu at spara mik' til þess. Ljótr segir: eigf mun ek |>ó fleiri framleggja-, enn jafnmörg-, en ef þú viU berjast við liðsmun, þá mun ek láta annat til, þá annat er hroðit, meðán til enu Svá skal vera, segir |)orsteinn. Brugðu þeir nú tjöldum, ok leggja saman sklpum sínum, 10 hvorir f tóku þeir til bardagaj gekk fyrst grjóthríð mikil af skipum J)orsteins, en hvörr steinn, er J)Orsteinn sendi, gekk annathvort ígegnum skip- in eðp hafði mann^ börðtist þ^ir iiú þann dag, allan. En frá lyktum er J>at at segja, at þá hafði J)orsteinn hroðit 14 skip af Ljóti, en 6 (voru hroðin) a£ þo.rsteini, ok margir mjök sárir, en sumir' drepnir 5 voru þá sett gfS ímillum feirra til morgins. Ljótr bað J)orstein.' burtu færa öll J>au skip, sem hann hafði fengit um dag- inn af honum: ok ertu svá frækinn maðr, at eng- imi hefir mér svá á bug ekit, sem |)ii, ok mun engi J>ér þetta til ámælis leggja. Jjorsteinn sagði:. eptir munu' JmS enn gripir góðir nokkrir 9 drekanum, ok ætia ek annathvort, at eignast allt, eða liggja hér eptir. Ljótr mælti: dulinn ertu at J>ér, at J>ú hyggr at vinna drekann með 5 skipum, J>ar sem mér J)ætti mitt vænna, J>ó- at Jxú legðir at með 10' skipy ok fýsi ek J>ik frá at leggja.' þorsteinn sagði: sé ek, at J>ii J)orir eigi at berjast við mik, ok far pú leið þina, ok ber niðíngsorð hvar sem J>ú ferr! Ljótr sagði: vefra beiÖist J)ú, eim J)ú átt kösii, enda skaltu 5 K. Svarfdælasaga. 125 þat hafa, at þú líggir hér eptir, áðr annat kvöld komi, ef ek má ráða. Fór þorsteinn nú til lands með sklp sín ok tjakla yfir sér, ok bundu sár 6Ín, gengu síðan til borðs eptir pat. |)á mælti J)orsteinn: eigi megnm vér í kyrðum sitja í nátt, ef vér skulum geta unnit drekann á morgun; skulu vér leggja at eyju Jjeirri, sem hér er nær oss, hiin er skógi vaxin; yér skulum höggva stór tré jok fella á annat borð drekanum, get ek at hann hallist við, ok má vera at vér komumst þá uppá drekami. Ok nú gera þeir svá, ok leggja at drekanum ok veita harða atsókn; en er þeir höfðu fellt viðuna á drekann, þá hallaðist hann eptir, en þeir á drekanum skutu skjaldborg. Nii fór sem at þorsteinn gat, at þeir gengu á annat borð drekans, beim megin, sem sóknarinh- ar var at yon, lét þíi skipit ^ir^ var nú eigi ofhátt at vega. þat er sagt, at þorsteinn komst fyrst uppá drekann ok þórólfr bróðir hans; tók^t nú harðr bardagi af hvorumtveggjum. J)á kastaÖi þorsteinn öxi sinni, ok þótti hún of seinfeng tii vopns, en liðsmunr mikill, greip hann þá ásstubba einn ók barðist með. þórólfr bróðir hans gekk fram á aðra hönd honum, ok hlifði þeim báðum, því þorsteinn sá fyrir engu öðru, enn drepa allt, sem fyri verðr ; þeir börðust allt'til kvölds^ var þorsteinn nú kcminn aptr at lyptíngu. Ljótr sér nú hvar komit var, ok fleygir frá sér sverðinu til þeirra bræöra, en ætlar at steypa sér útl^yrÖis, ok sér þá eigi undanbragð annat^ en þorsteiiin lýstr hann niðr við skipborð- inu með ásstubbahvim svá hart, at höfuð ok 126 Svarfdælasaga. 5 K. herðar féll útbyrðis, en fótahlutrinn ínní skipit; j)á var svá myrkt af nótt, at hvorki mátti ryðja skipit blóði né búkum. |)á svipaðist þorsteinn um, ok sá eigi fleiri menn upp stanða af Hði sínu enn 12 j ok eptir þat réru þeir til lands, ok ætluðu tll herbúða sinna. En er þeir voru skamt frá ströndu komnir, þá tók J)órólfr til orða: nu mun ek gjöra lykkju á leiðinni, ok nenni ek eigi at gánga lengra. J)orsteinn segir : ertu sárr, bróðir! Ekki dyl ek þess, sagði |)ór- ólfr, þvíat þá er Ljótr kastaði sverðinu, stefndi hann á þik meirr, ok brá ek við skildinum ok var ék |)á berr fyrir,; ok bar sverðit at kviðnum fyri heðan bríngspölu, ok hljóp á hol, svá út féllu iðrinj sveipaði ek þá at mér klæðunum, ok svá hefir ek gengit síðai^, itiun nú ok lokit minni gaungu. |||þá segir J)orsteinn: þá hefir farit sem ek gat, at annarhvorr okkarr mundi éigi aptr koma, ok vilda ek hafa gefit til mikit, at við hefðum för þessa aldrei farit. þórólfr segir: ekki má nú sakast um þat, fyri því, at (Bngi getr komizt yfir sitt skapadægr , ok þikki mér betra at deyja við góðan orðstýr, enn lifa við þá skömm, at hafa eigi fylgt þér, sagði hann, en þó vil ek biðja þik bænar, ef þú vildir veita, ok kennir þat metnaðar. Hvat er þat? frændi! segir þorsteinn. þórólfr segir: þat mun ek segja þér: mér þikkir nafn mitt eigi til lengi hafa uppi verit^ ok mun þat falla niðr sem sina, ok mun mín at engu getit, þegar þú ert liðinn, en ek sé, at þú munt auka ætt vora ok lifa lángan aldr, muntu verða hinn mesti heillamaðr, vilda ek, ef 5-6 K. Svarfdælasaga. 127 J>ér yrði sonar auðit, at- pú 'létir J)órólf heita, en allar þær heillir, sem ek hefir haft, vil ek honum gefa, fyri því þá væntik, at mitt nafn muni uppi, meðan heimr er bygðr. J)orsteinn segir : þetta vil ek veita þér gjarna, því ek væntir at þat sé vor sæmd, ok góð heiU mun fylgja nafni þínu, meðan í vorri ætt er. þórólfr mæhi: nú þikkjumst ek hafa beidt |>ess, sem mér þikkir á liggja. i^ • "þorstemn fór d fund Herrau&s jarls. 6. Eptir þetta andast J)órólfr. Binda J>eir nú sár sín, ok sofa af náttinaj en um [daginn eptir* fóru þeir til drekans, ok ruddu hannbúk- um ok blóði, en fluttu f járhlut í kastalann 5 þar voru þeir viku, ok græddu sár sín. þeir gerðu kistu at líki þórólfs, kvað þorsteinn hann þar eigi jarða skulu. þá er þeir þóttust færir, tóku þeir eina róðrarskútu, ok höfðu af fé þat, er honum þótti bezt, héldu síðan til Svíþjóðar, ok höfðu Hk þórólfs með sér, en allr þorri fjárins var eptir í kastalanum. þeir komu þar við land í Svíþjóð, er jarl einn réð fyri, sá Her- rauðr er nefndr, hann var skamt á land upp. þorsteinn gekk á land upp, ok til hallar jarls með ellefta mann, ok kom þar at dagverðar- drykkju. Dy^verðir sögðu þat engan vana, at úkurinir menn gángi þar inn með vopnum í drykkjustofu jarls. þorsteinn kvaðst ekki þat hirða: ok högg ek þar hvörn sem koniinn er, e£ þið farið eigi frá. þeir fóru skjótt frá dyr- unum, því þeim sýndist maðrinn ógrhgr, ok *) morgtminn, S. 128 • SVarfdælasaga. 6-7 K. þorðu eigi fyrir at standa. Síðan gekk J)or> stejnn inn með alvæpni fyri jarl, ok þeir 11 saman. þorsteinn kvaddi jarl; hann tók vei Ifveðju hans, ok spurÖi, hverr hannværi; hann kvaðst^orsteinn heita, ok veraJ)orgnýsson, norð- an or Naumudölum. Jarl sagði : heyrt hefir ek |)ín getit, at þú sért ágætr maðr, ok mun tíð- endum gegna um þínar ferðir, ok gakk til sæt- is, ok drekkum báðir saman í dag, ok seg mér tiðendi, ok sit gegnt mér í öndvegi! þor- steinn gjörir liú svá, ok drekka um hríð. Jarl spurði, hvar þorsteinn hafði herjat um sum- arit. J)orsteinn segir: ekki hefir ek víða herj- at í sumar, en við Ljót hinn bleika hefik nú barlzt fyri skemstu, ok látit fyrir honum alla mína menn, utan þessa 11, ok þarmeð J)ór- ólf, bróður minn, er ek mun aldrei bætr biða. Sliks var ván, seglr jarl, ok er |)at mikil gæfa, at þú komst undan heill, J)ví engan veit ek J)ann verit hafa annann, enn |)ik. J)orsteinn segir : ek bið, at þéj Ijáið mér höll yðar ok mín- um mönnum, vil ek drekta ern eptir bróður minn, ok heygja hann hér með yðru lofi, skal ek kosta fé til, svá yðr skaði ekki í J)ví. Jarl kvaðst þat gjarnan vilja : af J)ví at ek hyggr mína höll eigi betr skipaða, enn þó pú skipir eða þínir menn. , Frá Molda herserk. 7. J)orsteinn tekr nú til haúgSgerðar ok hans mennj gekk þat skjótt; var |)órólfr i haug lagðr ok nokkrt fé honum tU sæmdar. Síðan bjó þorsteinn veizlu, ok bauð til jarli ok mörgum 7 K. Svarfciæiasaga. 129 pðrum dýnim mðmium j sátu menn at henni 3 nætr, sem siðr var til, leysti |)orsteinn meiin á burt með góðum gjöfum, ok aflaði sér svá vin- sælda. Jarl spurði nú J)orstein, hvat hann vildí ráða sinna: því nú er mjök sumar liðit, en |>ú • átt farveg lángan. þorstein sagði': ek veit eigi hvörs ek á kost. Jari segiri til reiðu er yðr hér veturvist, ef þér vilið, ok kann ek yðr J)ökk fyri. J)orsteinn sagði : þetta er vel boðit, herra! ok skal gjarnan þiggja; er |)orsteinn J)ar um vetrinn, ok hans menn, í góðu yfirlætij virðir jarlinn hann fram yfir hvöm mann, ok * svá gerðu aðrir eptir. Nú leið at iókim, ok giörðist skipan á lund manna; þar hafði verit glaumr ok gleði mikil, en nú tókst þat af, 6k gerist hljóðlæti mikit í höllinni, var þat af J)ví, at jarl gerði svá fyri. þat var einn dag; at por- steinn spurði hirðmann einn, hvat til bæri um ógleði manna. Hirðmaðrinn segir: vorkunn mun |>ér á þikkja, ef |)ii veizt, en þó J)ikki mér J)ú héraðsdaufr maðr, er veizt eigi hvat til berr, Ekki hefik at þvi hugat, segir J)orsteinn, en .^ stórtíðendum þætti mér ega at gegna, er tignilf menn lata sér svá mikils fá. Hirðmaðr sagði: gesta egu vér von at jólum, þeirra sem oss er mikil óþurft í. Hverir eru J)eir? sagði þor- steinn. Hirðmaðrinn segir: maðr heitir Moldí, hann er víkíngr'eðr háif-berserkr, ef svá vill kalla, þeir eru 12 saman, ok hafa komit hér tvisvar áðr; Molda bíta eigi járnj þeir vaða eld 0 svá vera ok, h. v. B, C. D* E, S. Islendínga Söjijnr, 2 bindi. J 130 Svarfdælasaga. ^K. ok bíta í skjaldarrendr. |)orsteinn segir: hvörja kosti gera þeir jarli? Hirðmaðr segír: Moldi viU mæla til mægða við jarl, en til samfara við dóttur hans Ingibjörgu, elligar býðr hann honum á hólm /þrim náttum eptir jól, en ráðast skal hVat jarl viilj mundi hann skjótt kjósa, ef hann væri úngr maðr, en nú er hann or bardögum fyrir aldrs sakir. þorsteinn segir: engi vork- u.n. þikki mér á, at honum fái slíkt svá mikils. J)essu var svá snúit, at J)órsteinn hefði boðizt til' at gánga á, hólm fyri jarl. Ok litki síðarr fundust þeir jarl ok þorsteinn, ok spyrr jarl, hvort þat gengdi nokkru, at hann hafði boðizt til at leysa hann undan, ok gáfiga á hólm við Molda. þoráteinn sagði: við því geng ek eigi, en J)at sagða ek, at mér þætti Hkligt, at maðr mundi til verða at leysa þik undan hólmgaungu, ef J)ú leggr nokkr gæði til við hann. |)at hefik talat, segir jarl, at þeim manni munda ek gipta dóttur mína, er þenna mann gæti afráðit. |)or- steinn segir: ekki spurða ek þessa af því, at ek ætli mér þetta, heklr fyri þat ek veit fleiri munu til verða, svá sem fleiri vita. Hætta ^eir nú þessu tali, ok Hðr at jólumj gladdist jarl nú heldr við orð J^orsteinsj lét jarl búast við veizlu fjölmennri, ok bauð þángat frændum sínum ok viilum, ok öllum hinum beztu mörmum í hans ríki. Atfángadag jóla drífa flokkarnir at bæn- um. Jarl lét auðt 12 manna rúm utar frá önd- vegi j gleði var mikil í höllinni. En J)á eldarnir voru sem bjartastir, var jarli sagt, at Moldi riði at höllinni ok menn hans^ en er þeir kvomu. 7 K. Svarfdælasaga. 131 stígu J>eir af bakí^ gsngu sí^an inní höllina 12 saman, ok vóðu þegar eldana, ok bitu í skjaldar- r^ndr. Moldi gekk fyri jarl, ok kvaddi hann vel ok virðugliga. Járl tók vel kveðju haiis, ok bað hann gánga til sætis. Hann kvaðst ekki mundu þiggja veizlu at honum : ok er mér jafnt í hug við þik, sem fyrr. Jarl sagði: ek mun nú ok segja J)ér: ek vil, at |)ú drekkir með mér um jólin, en ek leita við menn mina, hvort nokkr vill mik undan leysá þessu vannkvæði. Moldi segir: vil ek þá at J)ú leyfir mér at gánga^m höllina fyrir hvern mann, ok spyrja, hvort nokkr Jíikkist mér jafnsniallr, ok er þat mikil gleði, at skemta sér með J^ví^ en eigi mun ek J)at tll J)ín tala, jarl ! J)ví ek vil ekki J)at mæla, er J)ér J)ikkir metnaðarskaiið í vera. Jarl kvaðst eigi miíndubanna honum J)at, at msela slíkt, er hann vildi ok honum J)ætti gaman at. Síðan gengr hann utar frá öndvegi fyrir hvern mann, ok spurði, hvort nokkr teldist honum jafnsnjallr, J)artil er hann kom fyrir öndvegis mann, sá íét draga fætr af stokki, ok hafði breiddan feld yfír höfuð sér. Moldi segir: hvörr sá herkinn (væri), er J)ar lægi, en sæti eigi upp, sem aðrir menn í öndvegi. |)orsteinn kvað hann engu skipta. Moldi segir: þú ert drjúglátr, eða telst J)ii jafn'* snjallr mér? þorsteinn sagði: eigi nennik J)ví, at kallast jamsnjallr J)ér, J)ví ek kalla J)ik J)ess kvikendis læti hafa, sem gengr á fjórum fótum, ok vér köUum meri. Moldi segir: J)á skora ek á J)ik til hólmgaungu 3 nóttum eptir jól. por- 9' 132 ^varfdælasaga, 7-8 K. steínn segir: at heldr eptlr jöl, at mér þikkir |>ví betr, sem við berjumst fyrr, ok þó þú viiir þegar í stað. Moldj ségir: ékki vil ék spilla goÖahelginni , ok fer mér ekki óðt um J>etta; síðan gekk hann í brott, ok þeir allir úr höUinni, ök stigu á hesta sína, ok riðu 1 braut. ^ Vi&búníngr porsteifis til hólmgaungu. 8. Nú þakka menn þorsteini fyrir, ef hann Itokst J>essa hólmgaungu á hendr, >ok urðu menn fegnir, drukku nú glaðir ok kátii; um jólin. Eptir jÓlin fjölmennti jarl mjök til hólmstefnunnar, ok: kvomu J>eir |)orsteinn fyrr til hólms, ok settust niðr á vöUinn. J)á spyrr jarl Jjorstein, hvar sverð þat væri, er þorsteinn ætlaði at berjast með. J)á brá |)orsteinni undan skikkju sinni einu sverði, ok sýndi ]arU, ok mæki: hér er sverð |>at, er ek mun háfa. Jarl brá sverðinu ok leit á, ok maéki: hvörsu komstu at sverði Ljóts hins bleika? þorsteinnsegir: hann gaf mér J>at á deyjanda degi með öðru gózi sínu. Jarl segir: segir J>ú hiér hann dauðan? J)orsteinn segir: dó hann um sinn. Jarl mæíti: J>essa varði mik eigi, ok seg mér: hvörsu fóru ykkr skiptiti? |)or- Steinn sagði : sem farit hafði. Jarl mælti : 'frægð- armaðr ertu mikiU, J)orsteinn! en sverð J>etta dugir J>ér eigi við Molda, mun ek sýna þér hvat J>át dugirj tók í blóðrefiUnn ok dró (saman), svá oddrínn lá í hjöltunum, lét síðan hlaupa aptr, var J>á or staðrinn. Jarlmæki|>á: hér er sverð, J)orsteinn! er ek vil gefa J>ér, J>étta skaku bera ímóti Molda, ok taka eigi fyrr upp, enn J>ú ert búinn at högga, en haf hitt til sýnis, er þú 8-9 K. Svarfdælasaga. 13á berr, á^r. J)orstemn tók víð, ók brá sver^ínu, ok sýndíst riðfrakki einn verra. Jarl bað hann fa sér^ hann gerði svá; jarl laust niðr hjöltunum ú steín, ok féll af rið allt, var þá bjart sverðit sem silfr. Jjetta sverð mun bíta Molda, sagði jarl, en hann deyfir hvört vopn, er hann sér, fyri því skaltu gæta, at eigi verði hann varr við, fyrr enn þú ^höggr til hans. "þorsteinn fellir. Molda á hótmi. 9- J)Qrsteinn tekr nú við sverðinu, ok i-eið Moldi þá at með flokk sinn, ok ms^lti: eigi hefir svátekizt fyrr, at ek hafi orðít seinni á þetta leik- mót, enn aðrir, heldr hefir hitt verit, at ek hefir> vorðit nokkrum mun ' skiótari. J)orsteinn segir : , J)ví seinna skaltu í.burtu komast, sem J)ú kqmst síðarr, ok sprettr upp eptlr þat. Jari bauð at halda skyldi fyri Jjorstein; en hánn ságði, at^ enginn manna skyldi sik í hættu hafa fyrir hann: inun ek sjálfr bera skjöld minn. Síðan gengu þeir þartil, &em þeir skyldu berjast, ok kveðst Moldl mundi segja upp hólmgaungulög: því ek hefir á þik skorat : sínum feldi skal hvorr okk- arr kasta undir fætr sér, skal, hrorr standa á sinum feldl, ok hopa elgi um þveran fíngr, en sá sem hopar, beri níðíngs nafn, en sá sem fram^ gengr skal hélta vaskr maðr, hvar sem hann ferr ; 3 mörkum silfrs skal sik af hólmi leysa, sá er sárr verðr eðr úvígr. Jorsteinn segir; þó þar liggi 6 merkr(við), heldr enn3, |)á þikki mér J)ví betr, sem ek tekr meira. Ekki er J)ér J)ví heltlt, sagði Moldl, fyri því, at ek hefir þat opt- ') 'j^annig B], D, E, S; mönnum, A, C; mumim, F. •134 Svarfdælasaga. 9-10 K. arr átt at taka, enn gjalda. |)orstemn segir: eígi mun nú svá þó. Nú kasta þeir feldum undir fætr sér,. ok gánga þar á. |)at er vandi vorr, segir Moldi, at 3 skjöldu skal taka hvorry ok hlífa sér með, ef höggnir verðaj eðr hvörsu er sverð þat, er pú ætlar at vega með? þorsteinn seldi honum sverðit; en hann tók við ok hrá l^ví, hann mœlti: hvörsu komstu at sverði Ljóts hinsbleika, bró.ður míns? J)orsteinn segir : Ljótr sendi J)ér kveðju á deyjanda degi, ok þat með, at honum þótti pá líkastr til at hefna hans. Moldi segir: segir þú mér líflát Ljóts bróður míns, ok at \m bafir verit hans skaðamaðr? Ekki má þess dylja, sagði |)orsteinn, ok muntu nú vilja hefn^ hans, ok fresta eigi lengr. Moldi seglr: mér þikkir mikiU skaði, at drepa svá vask- an mann. J)orsteinn segir: þat er |)ó satt at • segja, at eigi má geta tilf þat var sagt, at þú kynnir ekki at hræðast, hver ógn sem per væri boðinj nú skil ek, at þúviUt bera bleiðiorð fyri mer, hvar sem J)ú ferr. Eigi skaltu þess bíða', segir Moldi, ok högg nú J)egar, /því mér er annt •atdrepa |)ik, síðan J)ú villt ekki annat, enndeyja. J)drsteinn hjó til hans með [sverðinu jarlsnaut^, ok klauf skjöld hans allan niðr í munðriða; Moldi hjó ímóti til J)orsteins, ok klauf skjöld hans, t ♦ *'. ^orsteiJin fœr Ingihjargar jarls dóttur. 10. |)ai var einn tíma, er þeir voru tveir. *) segja, D. *) '^annig S; sveríSi, ^ og hin. ^) Her vantar i öll handr\tinj, ok er þar ey^a i Jleirítitm , sem samsvarar frentaíiri 10 K. Svarfdælasaga. 135 á tali, jarl ok þorsteinn, ok spurðl jarl, hver laun J)orsteinn vildi hafa lyri þat mikla þrek-' virki, er hann hafði': ok er oss orðin mikil , sæmd at |>ví öllu. J)orsteinn sagði ; þa't vil- ju vér at yðr þiggja, sem þér vilið frammi láta, en varla er von, at vér fáum þat, sem hugr- inn stendr til fyri < manilvirðíngar sakir , sagði hann. Jarl mælti; raun mun mjök undir þér ' vera, hvers þú heiðist, því þat skal til reiðu áf mér, sem þu beiðir. þorsteinn segir: auðkveðin^ eru þá launin, ef ek skal ráða:; þat er Ingibjörg dóttir yðar, með þvílíkri heimanfylgju, sem [henni' sómir^ ok yðr úti at láta. Jarl sagði: fyrir laungu vissa ek þat, ok hefir lengr frestast enn ek hugða, skal ek all|: efna við þik, þat ek hefi heitit, en þó vil ek mæla nokkut mínu máli þar um ok þlnu : mun ek auka \Ana. sæmd í því, at [þú takir jarlsnafn ok^ þú ráðir ríki þessa eptir minn dag, ok komir aldrei til Noregs. þor- steinn sagoi: því vil ek heita, at vera hér:3 vetr, en eptir þat vil ek kjósa hvort ek vil hafa jarl- dóm , fyri því þá mun ek sjá , hvort ek þá þikkjumst mega halda ríkit eðr eigi. Vitrliga er kjörit, segir jarl, ok m«m ek því samþykkr verða, ef IngibjÖrg vili sem ekj þorsteinn kvaðst eigi mundu bekkjast til þess, ef henni væri eigi Ijúft. þeir gengu nú til tals við hana, ok sögðu hénní sína fyrirætlan,' ok; spurðu, hvörsu henni væri um gefitj en hún sagði, at faðir hennar skyldi ^) unnit, h. v. C, D, E; gjört, b. v. S. *) þðnni^ D/ þeim , A, B, C, 'Ei hemii s. viStaka, JF; þclni s. at ineötaka, f. ) b. v.S. • ' ■ s 3)a 13Ö Svarídælasaga. 10 K. fyri ráða, kvað sér jþat vel mundu gegna; var petta nú at ráði gert, ok var búin til sæmilig ■* véizla, ok mörgum mönnum til boðit; sátu menn at veizlu, til þess at lokit varj leiddi þorsteinn menn í burt með góðum gjöfum, ok varð hann af því vinsæll ok víðfrægr. Nú sitr þorsteinn þar um vetrinn, ok gátu þau sér barn, þegar þat mátti verða; ok er at þeirri stundu kom, sem hún skyldi léttari verða, ól hún sveinbarn, ok var hann vatni ausinn, ok kallaðr J>órólfrj hann vóx þar upp, ok var allbráðgjörr, ok Hkr hinum fyrra þórólfí. En er þorsteinn hafði þar verit 3 vetr, sagði hann jarli: nú kefir ek hér verit alla þá stund, sem ek hefir heitit ok mér er hugr á. Jarl sagði: ekki megu vér halda á þér, ef þú villt burtu fara, ok far þú, hvört er þú villt, þá Jét jarl búa skip með þeim farmi', sem þorsteinn hafa vildi til Noregs, ok leiddi (dóttur) síha útmeð sæmdum miklum. þorsteinn mælti: þess beiðir ek yðr, herra! ef svá berr við, at yðar missi vlð, at mínir erfíngjar, af dótt- ur yðvarri tilkomnir, taki lönd ok lausa aura eptir yðr, ef ek sendir þá til. Jarl segir, þat skulu svá vera, sem han.»' vildi at væri, * ♦ ♦^ ok höfðu menn engi vopn, nema lurka, ok börð- ust þeir^5 þar voru sumir drepnir, en sumir lamdir, þar-féllu 17 menn; þar heitir Stafsholt síðan, en dalrinn Deildardalr, Uni héldt til liðU ») föriim, B, D, E, S. «) Her er eyiía i öllum handritun^ ttm; i A^ D eru rámar 2 arkir au\Ur; i^B^ E, S stendr ritaS : i J>vi, 3emJ)etta var eptirskrifat, stóÖ: hér vantar ark i söguna; ^S' if' "" ^Í *'*• '"'^^ ') ^^^ P®""? ^> -^' ^* ^* Í^^^ '"^ ok, r. 10 K. Syarfdælasaga. 137 veizlu þar sem Ljótólfr var, en þeir bræðr þar sem þeir Karl ok þorteinn eru, J)ví Uni er' jafnskildr Ljótólfi, sem þeir bræðr þorsteíní, ok er þess síð'arr getit í sögunni. Nú er at segja, hverir tll liðs snérust með þorsteini: Ólafr or Olafsfirði, [Héðinn or Héðinsíirði, þeir voru bræðr^, ok Svarthöfði * * ♦% er''" druknaði, ok heita þar Svarthöfða steinar, er hann druknaði, því Sigkmes, at þar rak seglit, því Siglufjörðr at þarrak siglutrét; Héðinn átti son, er Svart- höfði hét; Ólafr átti 2 sonu, þórð^ ok Ve- mund^; þessir hnigii allir til liðs við Karl hinn rauða ok maigir aðrir göfugir menn. Sá maðr bjó í dahium, er Höskuldr hét, hann var lög- maðrj þar voru jafnan þíng, ok má enn sjá þar merkij hann átti þann son, er Ögmundr hétj þessir hníga enn tiP með þorsteini ok Karli, ok slíkir bægja þeim Ljótólfi, ok leggja undir sik allan dalinn öðru megin , því þá var dauðr Bárðr" digri, afi Ljótólfs. þorsteinn svörfr^ fór nú millum fjalls ok fjöru, ok lagði- undir sik allan dalinn öðru megin, er*"^ hann ferr til f jalls, ok gerir þar kennimark, sem hann kom fram- arst, ok braut þar í sundr kamb sinn, ok kastaði niðr kambs brotunum, ok lætr eptir silfr í þremr stöðum, hálfa mörk í hvörjum stað, ok er sá rimi kallaðr at Kambi} ok nefnir þorsteinn sér vátta, ok fellir * * hann með því dalinn sér til ^) var, D, F. *) v^ l S. 3 j ^^,. er eyiSa fyrír einu riJa tveim orUfK l y^, C, F, -^) síb'an^ h. v. S, *) er mdí nýari hendiskrtf- At t A. B; en bil fyrir or^i i C, E, F, S. «) Vermund, E, S. "^) liSg, b. V. S. ') 'þannig S; i hinum stendr einasta B. ') á- gi{ka^; garpr, /^7, rángt lesHS^ iill. »o) en, hin. »») hannig li, E, S; fyllir, hin^ 138 Svarfdælasaga 10-11 K. vistar, ok gaf af sér nafn, ok kallaði Svarfaðardal. En þó fátt hefði verit með þeim |)orsteim ok Ljótólfí, |)á var nú í dátt efni komit, svá at þeir -leggja félag með sér% þorstijinn, Ljótólfr Nef- glitason, Bárðr greipr frá Hrauni^ ok |)orkeil Skeggjason af Skeggjastöðum, okOgmundr Hösk- uldsson; þat var félagsgerð þeirra, at þeir gera skip, ok hafa í ánni, ok veiða fyrir hvörs manns landi íiska. J)etta var kært fyrir Höskuldi lög- manni, hvörsu þeir ætluðu at fara. Hann sagði ; at land. skal taka fjórðúng veiðar, þar sem Jjéir veiddu; [en |)eir^ sögðu'*' eYigum til, ok tóku J)at hrafnar, en menn höfðu þá eigi, heldr enn áðr, ok þóttust þeir J)á gjalda mundi álits^, sem Höskuldr hafði dæmt". |)á tóku þeir upp leika í dalnum, ok vildu reyna hnáleik'' sinn, ok var Karl hnástr^; óx nú sundrlindi í dalnum af nýu. Griss fœrir porsteini hörnin. ll.' I J)enna tíma kom sá maðr í dalinn, er Gríss hét, ok fyrr var getit; hann var nýkom- inn út,~ ok ferr hanh til vistar með Lijótólfi, frænda sínum, ok var þar um vetrinn; um vorit fór hann til Steindyra, ok setti þar bú saman, ok hafði mjök skapast um bygðir síðan, meðan hann hafði burtu veritj urðu flestir at leita til vináttu J)ar sem voru aðrirhvorir, þorsteinn eða Ljótólfr. Nú leitar Gríss þar til, sem |)or- ») einn, b. v. A; allir, h. v. F; enn, h. v. B, E, S. ^) Hruní, B, D. 3) þðnníg S; ok, ^, B, Cj E; þeir ejörSu nú svá, skiptu, ok skildu eptir Idudlilut, ok, ' D/ v. l t. ^) J>cir Jni, h. V. F. 5) J>ess, b. v. F, S. ^) hcr stendr úíá síííunfii^ i S: vantar litit; i hinum er her engin ey^a. ") kiiáléik, Í?.. *) knástr, D. ^) her íhppr kapitula tolunni í ullum handritunum, svo eigi má vita, hvé margu kapitula her aÖ framan vantat. 11 K. ' Svarfdælasaga. 139 steínn er; en hann tekr honum ekki fljólt, en sagði pó, ef Gríss kynni hóf sitt, at hann mundi ekki amast* við [bygð hans^: en þó er mér Htit um bygð [frænda Ljótólfs' þessu megin ár. * * f^. Gríss var vel til AsCTeÍrs rauð- felds. Asgeirr hafði selför þat sumar' * ♦ •^ haíÖi kona hans þar umsýslu búss ok smalaferðar. Sá atburðr varð, at hún varð léttari í smalaferð*- iuni, ok: fæddi sveina, 2 í Vatnsdals hólmum J)eim, er Víðihólmar hétu^; heim kom hún með sveinanaum kvöldit, októkíngöldr''' dóttiyhennar við þeim, ok vann sveinunum beina^, ok fann at öðrum bloeddi', ok hafði þar komit við krók- lykill, er hún hafði haft á sér; pat varð henni /á munni,.er hún sá þetta: sjá ben markar spjóti spor. þessir sveinar vaxa J>ar upp, ok hét sá þorleifr, er benina hafði fengit, en hinn Olafr, Eptir þetta ferr Gríss af landi burt, ok var um vetrinn í þrándheimi ; en eptir um vorit bjó hann skip sltt til Islands, ok gekk honum eigi lengra, fenn út til Niðáróss, ok lá'J>arum stund. Kona koTil til fundar við Grís, ok hafði 2 börn meðferðar, ok beiddi Grís, at hann mundi flyt- ja l)örnin til Islands. Hann segir: hvat ega hörnin |>ar, segir hann. Hún kvað móðurbróður barnanna í því héraði, sem hann átti bú; ok heitir þorsteinn svörfr. Gríssmælti: hvat heitir J>ú? Ek heiti þórarna. Eigi mun ek þatgera ') ankast, S. *) honúblv C; lUnú^ B, D, E. 3) Ljótólfs frænda, C. *) her er cy^a fyri tveim Unuin i A^ B, C, F; en heil hljfisDía aiii l U; vantar lítit, steudr á spái'iunni i S. *) her er bil Jyri tvtiiFi orHiim i A, C', F. <>) heila, D. ") ^annig A, ■¥\ Iiigvöldr, lí, E; Ingvcldr, hln. ^) b. v. Ð; v. í hin. 140 Svarfdælasaga. 11 K. Vítnalaust, segir Gríss. Hún vatt J)á undan yfirhöfn ' sinni kefli, ok seldi honum, voru pav á mörg þau orð^, er kend voru J)arsteini svörf. Frekr mun pér ek |)ikk]a til fjár, segir Gríss. Mæl ók slíkt, er J)ú vlllt, sagði hún. Fjögr hundruð silfrs, segir hann, af allgóðu silfri, ok skaltu J)ó sjálf fylgja hörnunum. |)ess er ekki at leita, at ek fylgi þeim (segir hún), en greiða mun ek fé J)at, sem J)ú beiddir; ok J)á sagði hún honum nafn barnanna, ok hét sveinn- inn Klaufi, en mærin Sigríðr. Gríss mælti : J)vi ertu svá dálig orðin af svá góðum ættum ? Hún segir; ek var hertekin af SnækoUi Ljótssyni, ok hann á börn J)essi við mér, síðan rak hann mik frá sér nauðga. J)egar gaf Gxis byr, er hann hafði böm J)essí í skip tekit, ok sigldi til Islands, í sama ós, sem hann var vanrj ok J)egar hann var landfastr, færði hann af hendi bæði börnin, svá engvir vissu fyrir hans komu. A J)ví kvöldi kom hann á Grund til J)orsteins, ok tók hami forkiinnar vel við honum, ok kom J)at mest til, at Karl son hans hafði utaii farit á J)ví móti', er G^íss hafði utan verit, ok vildi hann spyrja at ferðum hans. Gríss. var fárr heldr. J)orsteinn spurði, hvort hann hefði J)ýngd nokkra. Gríss segir , at honum kvaðst eigi J)ikkia örveBnt, at i honum J)ætti nokkut at um tiltekjur hans, J>ví | ek hefir flutt híngat systurbÓrn J)ín 2. Hvörsti ? má J)at vera^ ^sagði J)orsteinn, ok geng ek ekki ;: við frændsemi Jxeirra vitnalaust. J)á sýnir Gríss I .í *) kápn, C. *) 6. V. D; verk, h. v. 5; v. í A og kin. 3) misscri, i?, D, B, S. 11-12 K. Svarfdælasaga. 141 honum keflit, ok kennir þorsteinn þar orð sín, |>ó lángt hafi yerít síðanj hann sagÖi þá: lítit mun ek at |>essu gera kvöldlángt, en við mun ek gánga frænðsemi barna þessara. Um morgunin, er þeir sátu undir borðum, bað J)or- steinn færa sér börnin, ok gerði hann meyjunni þann þykk, at hún grét þegar, en sveininn lék hann miklu harðara, ok |>agði hann. Griss mælti : nú þikki mér, sem pú hafir viðgengit frændsemi bamanna. þorsteinn mælti: þér ætla ek börn' at annast ok fulla fúlgu meðj ek mun látafylgja meyjunni 20 hundruð, en með sveininum 4 tígi hundraða. Griss segir : því gjörir þú svá mik- inn mun barnanna? J)orsteinn segir: kjóá við þik, ok annast hvort J)ú villt. J)á steypti þor- steinn silfri or sjóði, en Gríss taldi sér 40 hundruð. |)orsteinn lýsir kaupi með |)eim undir votta, ok bað Grís ábyrgjast fyri Klaufa orð ok verk. Griss kvaðst vildu |>rælka Klaufa. þorsteinn kvað þat vel vera, ef hann kæmi því við. Ferr Klaufi heim með Gris; var hann þá tvævetr, en Sigriðr fjögra.^ Frd gllmu peirra Klaufa ok "þórð^ar. 12. Nú verðr þess at geta, hvörsU Ljót- ólfr lét laust skipit fyrir Karli, þat sem þeir áttu báðir saman j en skip þat hafði gjört verit uppi í túngunni, ok var þar högginn viðrinn, þvi þar var skógr^ þykkrj en til kjalarins var höfð eyk sú, er stóð niðri í Eykibrekku fyrir ofan Blaðs- gerði''', ok færðu eýkina í siki þat, ,sem suðr er *) börnin, D. ^) her er því neer ein blaSsiiia auÖ i Ðj hér vantar kanske nokkiiö, stendr i ri; vantar litiS, st. l S. ^) mik- iU ok, b. V. U, C, D, £, S. •*) BlóiJsgéríi, í.. 142 Svarfdælasaga. 12 K. ok ofan frá Grund, ok lá hún þar þá' vetr, ok er þat kallat Eykisík síðan, en skip þ^t var kallat Islendíngr, En er skipit var algjört, var þat alfært^ ofaneptir ísujnum velTÍnn gegnt Hofi, ok' létu þar standa skipit ok skorðuðu, heitir |)ar Skorðumýr síðan, ok á því skipi hefir Karl utan farit. Sá maðr var á vist með Ljótólfí, er J)órðr fá'ngari hét*' Ekki hefír gjörst til tíðenda í dalnum siðah Klaufi kom, ok til þess nú er komit sögunni, ok er Klaufi nú á ellefta vetr. pat varð til nýlundu, at J)órðr fángari bauð Klaufa til glímu með ragmæli, ok var sá maðr sendr til Klaufa með rúnakefli, er Heklu-sk^ggi hét, en Skeggi var vinr Klaufa ; hann tók við keflinu ok varðveitti. En um morgunmn kallar Klaufi til Öxar við Grís, ok fékk eigi, fyrr enn hann ógnaði hon- um til; þá ferr hann á Grund, ok reðst um við þorstein frænda sinn, hvort hann skyldi glíma við |)órð. |)orsteinn segir: þat vil ek, at þú ráðir sjálfr, er J)ér kunnúgra afl þitt enii mér. Klaufi segir: pó ek sé úngr aldri, Jþá er mér J)ó leiðt at liggja undir ragmæli þræls þess, ok vil ek, at J)ú farir með mér, ok prófum hvörsu gengr. J)or- steinn sagðist J)at mundu veita honum. Ok eptir þat stefna þeir fjölmennan fund at Hofi, því ^órðr vill hvergi glíma nema J)ar, ok fylgja peiv Klaufa Gríss ok J>orsteirin. J)eir takast fáng- hrögðum ok glíma lengi, J)artil ambátt ein kom í stofudyrnar, ok kallar J)etta ambáttafáng, er hvorgi féll, ok bað J)á kyssast ok hætta síðan. Klaufi reiddist vlð J)etta, ok tekr J)órð uppá ») |)ann, C,- v. iB. *) ^annigy A, B, C, F, S; fært, X?; atfært, E. 12-13 K. Svarfdælasaaa. 143 'ö*- bríngu sér, ok keirir niðr fall mikit, svá allir ætl- uðu hann ineiddanj eptir þat girðir Klaufi hann svá fast, athéldt við meiðsl. Kellíngein sat í stofu-. horni, ok lét allvel yfir þessu verki. Gríss mælti: nafn mun ek gefa þér, Klaiiíi! ok kalla þikBaugju, okskaltuhafaglófa at nafnfesti. pórðr komst til bekkjar með fulltíngi annarra manna. "þá drífa menn út. Ok er Klaufi kom út, mæltl hann: ilia kann sá feginn at verða, er hann lætr eptir handagjörvi sína, þó hann þiggi aðra; gekk hann þá inní stofu, ok sá hvar þórðr satj hann færði J)á öxina í höfuð honum , ok fékk hann bana. Klaufi gekk út þegar. þorsteinn spurði því cxin væri blóðug. Klauli mælti: ek bannaði þórði, at bjóða flelrum mönnum fáng. J)á urðu menn þegar vísir vígsins, ok leituðust um, hverr svara ætti sökinni, en Grísi bárust bætrnar, ok galdthann 6 hundruð silfrs. Fóru menn nú heim, ok er kyrt þat sem eptir var vetrarins. Klaufi vegr 3 menn* 13. J)essa menn nefnum vér til sögunnar: J)orvald" í þorvaldsdal, ok sonu hans, Vigfús ok þorvald. Sá maðr var undir^ hans vernd, er Hrani hét, hann bjó í Birnuriesi; hann var l)róðir Birnu*, er Birnunes er^ viðkennt; en J)orkatla hin gamla var móðir Hrana, er Kötlu- fjall^ er viðkennt, því Helgi hinn magri deyddi hana þar, ok kól hana í hel svá : hann sat henni þar mat þar til hún dó. Sá hinn sami Hrani bauð ójafnað mikinn bónda þeim, er bjó á Hellu, pk þórarinn hétj hann beitti upp engjar hans ; >) Brin, C. *) Brimnes, C. 3) KötlufeU, C. 144 Svarfdælasaga. 13 K» ok akra ; en fyri því, at |)órarlnn var skildr mjök Klaufa, þá sendi hann honum orð, ok ferr Klauíi þegar inn þángat, ok fundu þeir Hrana á akri þórarins með fét sitt, ok sat hann á hesti sínum með alvæpni; en er Klaufi fann hann, sækir Klaufi þegar at Hrana með vopnum, svá hann hefir ekki at gjöra nema hefjast undan, þartil er hann fékk hana; þar heitir síðan at Hranareki% er hann var veginn. Heim fara þeir þórarinn^ ok Klaufi, því þeir vilja gera fúlguföll Grísi í brautvistinni. En er Klaufi fór heim þá fann hann mann, ok reið sá hrossi Gríss, ok drap Klaufi hann; sá maðr hét Örn. ok var húskarl Höskuldar lögmanns, náfrændi hans. Nú fór hann, ok mætti Gríss honum, ok spurði, því öx hans væri blóðug ok klæði. Mat minn vil ek, sagði Klaufi, en ekki hirði ek um þetta. At liðnu matmáli Klaufa ríða 12 menn at garðij kendu þeir þar þorstein svörf, ok með honum Hávarð or þorvaldsdal, ok mæla eptir Hrana. Gríss var þá til andsvara, ok galdt hann 12 hundruð fyri vígit hans Hrana. I þann tíma kom Höskuldr lögmaðr, ok heimti fyri víg frænda síns, ok varð Griss at gjalda 6 ' hundruð fyri víg Arnar; síðan fóru hvorutveggju heim. En Klaufi var nú miklu verri viðreignar enn áðr, ok héldt þá Grís hræddum; en eigi at siðr kvaddi Gríss hann til fiskiveiðar í ána ok ferr Heklu-skeggi með honum; þórðr átti hálfa ána , ok veiðina við Grís. En er Klaufi kom *) '^annig B, E, S; Hranariki íða Hranariki, ^, C. D, F. f ) þan/iifi, V, D, E, F, S; íorsteinn, A, C. 3) 7, B, D, E, S. 13-14 K. Svarfdælasaga. 145 til ok Bjðrn húskarl þórðar, þá greindi J>á þegar á, því Klaufi vildi hafa alla ána til veiðarinnar. Biörn hleypr á Klaufa þveran^ ok ætlar at fella hann útá ána, J>ví hann var bæði mikill ok sterkr ; en Klauíi leitar nú eptir, en Björn undan, ok finnast* með því, at Klaufi drepr Bjöm, ok ferr síðan heim. Ok brátt kom Hrólfr nefglita^ ok beiddi bóta fyri Björn, ok varð Gríss erin at gjalda 6 hundruð silfrs. "þeir Klaufi ok Karl Jinnast. 14. A þessu sumri bjó Gríss skip sítt til utanferðar. Klaufi spurði: hverr skal hér fyri búi sjá meðan? Gríss mælti: þér hefik þatætl- ' at, segir hann. Eigi ætla ek þat J)ó, segir Klaufi, J)ví ek vil utan með þér. Gríss ferr nú, ok hittir þorsteinn svörf, ok spyrr hvörsu með slíku skal fara? J)orsteinn segir: þatlegg ek til, at þú flytir hann, því hann á alla kynslóð austr þar, þætli mér af því likligt, at hann mundi ekki fýsast út'^ híngat. Gríss tók þessu vel, ok varð Klaufi í ferð með honum. þorsteinn bað þá frétta at Karli syni hans: því lángan tíma hefir ekki fréttst til hans. Nú héldu þeir skipi til hafs, ok kvomu til þrándheims, var Gríss þar um vetrinnj en um surharit bjó hann skip sitt til íslands, ok gekk eigi lengra enn til Niðaróss, lögðu síðan út undir Sólskel% ok gafnærstbyr af útnorðri, ok mælti Klaufi með allillu skapi, at þeir mundu sigla suðr með landi. Gríss sagði, at afglapi sá skal ekki þvi ráða, at ek ' I) skiljast, S. *) aptr, b. v. S. ^) Sólkel, B, I>, E» S. Islendínga Sögiir, 2 biiidi. ^" 146 Svarfdælasaga. 14 K. sigli svá lángt afleiðis. Klaufi svaraði: svá skal sigla, sem ek vil, eða siglir pú aldrei Héðan lífs; ok Klaufi varð at ráða^ ok sigla nú Suðr með landi, þartil Jieir kolna at einum hólmi ; J>ar lágu 2 skip, ok voru aungvir menn áj |>elr hlupu uppá anriát skipit Klaufi mælti: segðu, Gríss! hverr skipi þessu hefír/stýrt, J)ví hér eru rúnir |>ær, er segja. Gríss kvaost eigi vita þat. pú veizt |>at, sagði Klaufi, ok skaltu verða at Segja. Nú verðr Gríss at segja hvort hann vill eðr eigl , en svá segja rúnír: Karl réð þá skipi, at rúnir voru ristnar. HIjóp Klaufi þegar í bát, ok réri at landii svá var hann þá reiðr, at hann rak öxi sína í jörð niðr svá stóð á hamri; {>á reif hann upp mikla kylfu, svá at au^gvum sýndist hún vopnhæf, nema ihonum eínum. |)eir heyrðu þá manna mál mikit, ok kvomu þar at, at 12 menn voru bundniri eri fjöldi manns var |>ar hjá, ok leystu menn or böndum, ok var hverr höggv- inn, sem leystr var j þeir menn, sem í böndum voru, var Karl hiiinirauði ok hans félagar. Einn maðr gekk mest at berbrynjaðr at höggva fólkit, hann reiddi sverð um Öxl alleiguligt; þar snéri Klauíi at þeim mamii, ok spurði hverr hann Væri. Sá maðr svaraði allstórmannliga, ok kvað hann J)at engu skipta. Klaufi snéri at honum, , ok barði á báðar hendr * ♦ »/ allvel athlaupa fyrir Atla^ nokkra hríðj svá hét víkíngr sá, er barizt hafði við Karlj en þá er Klaufi náði til hans, þá hlífði hann honum eigi, heldr enn öðr- . I) Hh er eyea fyri fám oríSam Í.A, B, C, E, F, S; tn i D hálf blaisiöa. *) 'þan/dg £>, F; Atíi, A og hin. 14 K. Svárfdælasaga* 147 um, ok gekk af honUm dauðum^ tók sí^art sverðit ok hjó á tvær hendr, allt til þess, er Gríss kallaði hátt, ok mæhi: Klaufi! Klaufi! kunn þú hóf þitt; þá gjörðist Klaufi svá úhnárr^ at hann gat eigi valdit klumbu * þeirri, er áðr barði hann með. þeir Karl Voru ná leystirj varð þar mikiU fagnafundr. Um vorit eptir fara þeír Gríss ok Klaufi í hernað, ok eru í vikíngu 3 sumr, ok fengu jafnan sigr^ ok þá er þeir leggja af hernaðinn, halda þeir tiÍ Noregs, ok sigla í þrándheims mynni, ok erU þái- svá um vetrinn. En um vorit búa þeir Kláufi skip sitt til Is- lands, ok fóru á þvi skipi Karl ok Ögmundr; koma þeir í þær stöðvar, sem þeit Gríss áttu vanda til, ok lögðu skipit Undir Melshöfða, ok fóru allir heim á Grund, ok fengu þar góðar viðtökur. þá mælti Gríss til þorsteinsi misjafnt verða fórnir til mannái Klaufi mælti: kenn þú þér þat ekki, skræfan^ ! eit þú yeldr engu um, en KarÍ ma þar nókkut af segja^ með hvörjum atburðum hann ér heim kominri* Karl sagði sem farit hafði. þorsteinn þakkaði Klaufa^ frænda sínum. Vel Samir at ségja frá yfirlitum Klaufa : hann var þverrar handar ok 5 álna hárr, arm- leggi hafði hann bæði iánga ok digra^ kinnr miklar ok þrekligar greipr 5 hánn var úteygðr ok ennisbrattr mjök^ munnljótr ok neflitill, háls- lángr ok hökumikill, skolbrúnn ok skarpleitr, lágu hátt kinnarbeinin j manna var haun svartastr bæði á brýn ok hár ^ hann var opinnmyntr, ok skögðu ») kumlu, H^ E. «) skræíSan, B, I>, £, S. lO^ 148 Svarfdælasaga. 14-15 K. 2. tennr fram or höff^iiiu, ok allt var hann at áliti, sem hann væri kreptr ok knýttr. Ná fara þeir heim Gríss ok Klaufi, ok er hann nú 18 vetra. |)enna vetr bar ekki til tíðenda, nema þat, at maðr kom til Hofs eitt kvöld, sá ier Skíði var nefndr; hann hafði stokkit undan annars manns ánauð, |)ess er þorgrímr hinn grái hét, hann bjó á Asíandi* í Skagafirði. Skíði bað Ljótólf véita sér traust nokkrt. r Ljótólfr "kvaðst mundu veita honum fyri sakir Una, frænda síris. Skíði bar þræls nafnj eigi bar hann þat nafn af f)ví, at hann hafði til |>ess ætt eðr eðli; hann var manna mestr ok fríðastrj Ljótólfr skip- aði hann fyri verkstjóra ok manna forræði. Um vorít éptir kom |)orgrímr vestr með 30 manna at vitja |)essa manns, ok sömdu þeir Ljótólfr^ svá ok |)orgrímr: at Ljótólfr gal^t fé fyri þat hann hafði haldit Skíða um* vetrinn, ok kölluðust sáttir^ ok hafði J)orgrímr með sér |)rælinn at sinni, þvíat Ljótólfr hafði fámennr heima^ verit. |)á komu 60 manna til móts við Ljótólf, ok snýr hann {)á málinu öllu til heimsóknarj þetta voru • ráð Hrplfs nefglitu, ok kreptu þeir svá at pov- grími, at hann varð at selja Ljótólfi sjálfdæmi, ok lét laust bæði fét ok þrælinn, ok fór heim við þat. Grhs drekkr brullaup sitt til Sigri&ar, 15. At liðnum vetri, J)á er menn vöru á vorþíngi á Höskuldsstöðum, varð mönnum víð- rædt mjök um kvomu Karls. J)á gekk Gríss til tais við Ljótólf frænda sinn, ok mælti : vel samir ») Óslandi, hin.^ ») Ljótr, hh ríngt i A. ^) v. i B,D,E,S. 16 K. Svarfdælasaga. 149 ná at tak um launín skipsins við Karl hínn rauðaý því nú eru margir góðir menn við. Skíði var þar viðstaddr, ok mælti : hygg at J)ví, Gríss ! at þú leggir þat eina til með mönnum, at þá sé eigi verr með mönnum eptir enn áðr. Ok eptir J)at spyrr Ljótólfr Karleptir, hvat hann vill leggja at launum fyri skipit, þat þeir létu gjöra báðir saman. Karl mælti: ek hygg at þú megir þar engvar heimtur fyrir hafa, því |>ú baðst mik ráða verðinu. Gríss-mælti: gott þætti oss hér at gera [Ljótólf J>ér at vin * , ok leggja^ fram fé , nokkut. Karl mæhí : ekki mun framkoma fyri |)in orð, ok einskis annarsat þessu sinni^ ok svá varð. En þeir frændr Karl ok Klaufi heimtu at Grís fjögurra ára^forgift, ok þá greiddi hann fúlgu hans, ok"Tengu þeir'*' land til ábúðar, ok ekki skildu þeir um ábyrgð verka hans þaðan í frá, ok fór hann bygðum til Mela, ok sat þar um sumarit. J)á voru lögréttir útí Túngunni ^ , ok r^ku féit til réttarinnar feðgar tveir úr Teigsfjalli, hét annar Björn, enannar Sigurðr, ok misIíkaðiKlaufa ííárrekstrinn, því hann átti á eina með, ok lík- aði honum illa, er hún var elt afvega*^; ok er þeir komu gegnt honum, hljóp Klaufi til allillu skapi, ok drap par hvörn, sem kominn var, ok fór með þat til réttanna, ok mætti þar Karli' frænda sínum, ok hlupu þeir á réttargarðinn. Ljótólfr spyrr, hvat hann sæi til þeirra manna, er feit ráku. Klaufi sagði: sá ek um stund hvar ') L. ^br at um, B, S; v. l D. *) legSir, D. 3) ^. v. C, E, S ; ih þat nieÖ Klaiífa var lagt , hefir D i sta^inn fyri : f jög- urra ára forgift. *) þat, B, C, E, S. ^) Túngimuin, B, 2>, E, S. *) af haga, C. ') Halli,.iJ, D, E, S. 150 Svarfdælasaga. 15 K. J>eír ráku féit; en nú far |>ú, ok vit hvar hvorr hefir staðar numit ; þá varð víst, at Klaufi hafði drepit þá báða. Eptir þetta varð Klaufi laust at látaMela land, ok fékk Karl honum nú aptr aðra [ok 20 hoskarga', ok reistu J)ár bæ fyri neðan ána uppí dalnum, þar sem nú heitir á Klaufabrekkum , er |>á hét fyrst í Klaufanesi, þvl þat stóð fyrst niðr við ána, ok þótti þar kominn iUa, því miök bar á'hann stórum, sem siðarr bar raun á, Qk eptir þetta gjörðist fullr fjandskapr með mönnum í dalnum. A þeim vetri vænti hvorutveggi sér liðs norðan or dalnum^ af sínum frændum, Kolbeini okUna', þvíat sundr- þykki þeirra var þá sem mest, en [því fórst"*" þat þó þau misseri, pk var þá kyrt at kalla í dalnvim. En at Hðnu surnri bað Gríss konu til handa sér, Sigríðar Snækollsdóttur ^ ý þorsteinn svörf var þar til andsvara, ok veik hann öllu til Klaufa. J)á fór Gríss at finna Klaufa, ok bað hann konunnar. Klaufi svaraði skjótt: mun þá eigi hraust kona illum manni gefin? en þó læt ek þat mitt ráð, sem frændr hennar vilja fyri- ejá. Gríss mælti: koma muntu til boðs míns, ef þeim sýnist at gipta hana. Koma mun ek víst, segirKlaufi; ok síðan var þessu keypt, ok var Ljótólfr ekki við þessa ráðagjörð. Nú var bpðit búit á Grund, ok kom ekki margt manna, en þó" var sem mest vinfengi þeirra Ljótólfs ok Asgeirs rauðfelds, þvíátlngöldr'' fagrkinn var ») ^annifi A, C, F; hoskega, B, £, S; frá [ v. i D. 2) döl- unum, F. 3) ^annig J5, D, E, S; Uni, hin. -*) fyrifórst, F. 5) ^annig F; Klaufadóttur, rángt, yí, JS, C; , Kl. systur, D^E^S. ) þá, B, £, f, S. •>) Ingveldr, C, D; Ingvoldr, hin. 15 K. Svarfdælasaga. > 151 frilla Ljótólfs, ok var aungum boðit frá Brekku ; varð mönnum skipat í sætj á Grund^ sátu allir hlnir ellri menn á anriann bekk, enn þorsteinn svörfr ok Karl son hans, ok Klaufi frændi þeirra', a anrtanu. Gríss tók |)á til orða: vel samir þat í svá góðu samsæti, at tala mest, |)at eptir megi hafa, ok strengja heit, eða taka ser jafnaðarmenn. |)orsteinn sagði J>at úvitrliga tillagit: ok mun þaðan jafnan margt koma, sem Gríss er. Eigi at síðr halda þeir á þessu tali, ok hóf Karl hinn rauði þat fyrst, ok tók ser jafnaðarmann Ljót- ólf goða, ok strengdi þess heit, at hann sl^yldi hafa heimilat ragmæli á hendr honum á þriggja vetra íresti. Gríss tók sér jafnaðarmann , ok nefndi til þess Skíða, ok strengdi ' þess beít, at hæfa þá höfn., sem hann vildi, hvört sinn', er hann siglði landa í milli. Ogmundr sagðist eigi mundu |)á sigla lengra, enn um þverran hropt- ann^. Klaufi tók sér jafnaðarmann Ólaf Asgeirs- son, ok strengði þess heit, at koma í sömu rekkju Ingvöldi fagrkinn, án vilja Ljótólfs goða. Gríss mælti : ekki vita slík orð lítils , ok ekki mundi þreklausir menn slikt tala, ok látum þetta nú eigi at engu verða, ok förum þegar útí Brekku eptir íngvöldi fagrkinn, ok setjum hana á brúðbekk hjá Sigriði. þeir gera sváj standa upp 18 saman, ok gánga út til Brekku. Gríss settist á tal við Ingvöldi ok þórhildi, móður hennar; en þeir Karl tala við Asgeir bónda, ok báðu þai^ öU samt koma suðr síðarr dagsins, ok fóru þeir heim fyrir^, okniættu þeim manni fyrir heima,er þórðr ') ^annig B, J", 5; sem, A og hin. *) hrottan, C. ') ftía fyrri, A. 152 Svarfdœlasa^a. 15 K. o gapa hét. Gríss gekk at honum, ok mælti í eyra hljótt: allíllt er þat, at hann Karl er svá matsparr, at hann býðr eigi slíkum mönnum, sem pú ertj far nú til Hofs, ok Svá muntu eigi hafa þar yerri viðtöku, ef þú segir, hvat hér er í ráða- gjörð. ^órðr hljóp þegar. Karl þekkti þegar, at maðrinn hljóp frá veizlunni, ok bað hlaupa eptir honum, okelta hann; en hann hljóp á ánaundan, ok létti eigi fyrr, enn hann kom til Hofs, ok sagÖi, hvat j leikum var. Ljótólfr brá þegar við, ok safnaði at sér mönnum, ok reið vestr yfir ána til Brekku. Maðr sá var úti á Grund, er hjó eldivið; hann hljóp inn, ok sagði, at20menn riðu yfjr ána ok til Brekku. J)á standa pelr upp 18 saman, ok fóru út til Brekku, ok urðu við þat varir, at margir menn voru í húsunum, en byrgðar dyr. J)á kom Karl at, beiddi Ljótólf ót gánga. þá heyrðu þeir hlátr mikinn inní bæ- inn, [erþauhlóu'íngöldrokHrólfrnefglita. íng- Öldr fagrkinn gekk þá fyri dyrnarj þá gekk Klaufi upp at dyrunum, ok kvað vísu; Hygg ek at héti* . Hrólfr nefglita sábýðrKIaufa ' kvon at verjaj munattu' böggnir brúðar njóta, ve''" nefglita* Yæmir^ lífí. 0 ^anning hin ; eru J)au h(5g, A. *) heiti, P, D, F, 5, 3) máttu, B, D, E, S; nú máttu, C *) b. v. B, £, 5; r. i A og iin. 5) vi9t |)ó, b. V. F. «) rænir, D; vœminB, E. ±6-i6 K. Svarfdœlasaga. 153 Ok enn krað hann: Hlær mest at J)ví Hrólfr nefglita, nærgí* er greppi gjöldum þeírra. J)á gekk Karl hinn rauði at dyrunum, ok kvaÖ visu: Velt ek at seggir sátu, slíkt er minniligt, inni^, ræðir sá er lof leiðir', Ljótólfr, fyrír óskjótaj brims"* get ek enn at ýmsir elskir^ dauðar^ verði, hlátr skal hirði njótum hegna brögðum fegnar"^. Karlbrá|)ásverði, oksettii dyrustafínn, oknefndl sér votta, ok heimilaði ragmæli á Ljótólf goða, er hann vildi eigi út gánga, ok fyldi svo orð sín, er hann hafði talat áGrundj hann bauð Ljótólfi enn útgaungu: ok munu vér gánga frá dyrun- um, segir^ Karl. Ljótólfr viU eigi út hætta mönn- um sinum , ok fór Karl helm , ok sátu þeir at boðinu. Eptir þat fór hverr til sinna heimkynna ; var þá kyrt í dalnum þann vetr. "þau Klaufi ak Ingveldr gánga i eina rekkju. 16. En um vorit eptir ætluðu hvorutveggju til liðs vlð J>á Una ok Kolbein, sem |>eír höfðu hit^ fyrra vorit. Ljótólfr varð fyrri búinn, enn Karl , ok fóru synir Asgeirs með Liótólfí. |)á 0 nægara, S. ») meirr, h. v. B, E, S. 3) leyfír, F, E, S. *) búins, B, E, 5. S),elsku, D, E. ^') dauöir, C, Ej dátt, D. ") þegn.ar, B, E, S. «) ser, By D, E, S. ^) {>aíimp ; ht, j4, B, E, F, i; haft, C; heitit, jP, 154 Svarfdælasaga. 16 K. spurði J)orsteinn svörfr Karl, son slnn, því hann léti svá seint við urn ferðina. Karl kvaðst eigi hirða, J)ó þeir bryti snjó fyrir honum um heicí- ina. I jþann tíma hafði Asgeirr farit uppí daUnn at rýja gemlíuga. Ok nú ferr Karl til heiðarinn- ar, ok kemst eigi lengra, enn uppí heiðina. þá varð þat til tíðenda, at Klauíi féll af baki; þá drápu þeir hross eitt, er laust hljóp með þeim, ok flóu af skinn, ok þöndii um Klaufa, ok bundu hann um J)vert bak á hrossi, ok snúa við þat ofan eptÍT dalnum, ok fundu Asgeir fyri neðan Vatns- dalsá. Asgeirr spurði, því þeir færi svá hverft. Sjá máttu, sagði'Karl, at vér förum hér með Klaufa vegimi. Eigi er þat illa, sagði Asgeirr, |)ví hann hefir mörgum manni mikinn ójafnað sýnt, meðan hann lifði. Karl segír: eigi |)arftu ' at hrósa pví svá mjök, þvíat nú skaltu láta líf þitt, eða fastna Ingvöldi, dóttur þína, Klaufa vegnum. J)at kjöri Asgeirr, at rétta fram höndinaj ok nú - sprettir Karl til handar Klaufa, ok verðr Asgeirr þar í at taka, ok fara festar framj þá kom kveð- língr úr húðinni; Mál er í meyjar hvílu, mjök emk styggiliga höggr, flýgr í' faðm mér eigi lögr drós^ gala mögrum.^^ . munat oss um þrá þessa, þat kvóðu hjú, batna, rétt þau er reisa áttu rauð"^ J)inn* hana inni*^. ») or, B^'Sj á, E. 2) rós, D. ^) mÖgimi, W, E, S;\ mögr, D. •*) rani), hj i rann, D. ^) peini, i', t, i>, £, í. *) manni, 2^, XJ, £, S^ meiri, C. 16-17 K, Svarfdælasaga. 155 jþá mælti Asgeirr: segir þú Klaufa dauðan? Karl svaraði: þat segí ek eigi, en þat sagðik, at hann væri veginn. Ásgeirr segir: við I>ví átta ek ekki gjört, at þú færir með prettum eða ráð- krókum, eða lýgi. Eigi laug ek, sagði Karl, þótt ek segða hann veginn, því þat er sagt vegit, sem reidt er. Ok nú fara þeir ofan til Brekku, ok færir Karl þau í eina sæng, Klaufa ok íngvöldi fagrkinn, en Asgeirr hafðist við uppí dalnum, á meðan þetta fór fram. Bardagi peiri'a Klaufa ok Ljótólfs. 17. Nú halda þeir vestan, eptir þíngit, Ljót- ólfr ok hans menn, ok hafði þorgrímr hinn grái mjök verit ímót þeim Ljótólfí ok Una. Ok nú koma þeir í dalinn í þann tíma, er þeir Karl ok Klaufi fara neðan ' með konuna. Asgeirr var þá kominn í för með Ljótólfi , ok hafÖi sagt honum þat, sem í hafði gjörzt, ámeðan þeir voru vestr. Nú fara þeir Ljótólfr yfir ána hjá Teig- arhöfða, en þeir Karl ok Klaufi neðan eptir eyr- unum at Urðarhúsum'^, var Ljótólfr við 30sta mann, en Karl við 15da mann. Karl hrópaði mikit á Ljótólf, ok bað hann heyra til þess, er hann talaði : hér er íngöldr friUa þín í för með mer ! Ljótólfr lætr eigi sem hann heyri, ok ferr heim við svá biiit; var Karl með Klaufa, svá at um þat voru alrhæli um dalinn, at Karl bæri œgishjálm yfir Ljótólfi, en þó má kalla kyrt um sumarit. Geta verðr þess, hversu fór með þeim Una ok Kolbeini, [at Uni hlaut þat% er ») undcui, E. ") ViiJarhúsiun, J?, C, P, Jí, S. ') ]fannig leibritt i A; um hlut, hin. ±66 SvarfckDksaga. . 17 K. peír deildu um, Jjyí allír voru ímóti Kolbelni ý ok svá varð Kolbeinn relðr, at hann stökk á skip ok sigldi í haf, ok braut skipit við klett þann, erliggr í étnorðjundanGrímsey, ok tyndist Kolbeinn þar, ok er eyinn við hann kend, ok kölluð Kolbeinsey ý enHjalti sitrþareptir, okmínkar ekkivirðíng sína. Um' haustit eptir tókst deila með þeim Klaufa ok Ljótólfíj þótti Klaufa menn Ljótólfs óskil- samliga reka fé |>e!rra J)t)rsteins svörfs ok Karls. Klaufí bað Karl fara uppí dalinn til réttanna :, en Karl kvaðst verða at fara útá Strönd til rétta. Klaufi ríðr út eptir dal, en Karl útá Strönd. Ekki er sagt frá ferðum Klaufa, fyrr enn hann kemr upp at Krókamelum gegnt Búrf ellshúsum , ok |)ar er hann fyrir íjallmönnum við vaðit. Nú er féit rekit at vaðinu, en Klaufi verr vaðit, ok er við 5ta mann, en réttamenn margir, ok tekst þar bardagij en lögréttin var á Hæríngsstöðum , ok bjó.þar Hæríngr; hann sér at féit dreifist J>ar við éna, ok hleypr heiman með lOda mann, ok kom^ ast þeir eigi yfir ána, þvíat Klaufí réðst ímóti, ok Var þá kominn at honum berserksgángr , ok berjast þeir nú fyrir austan ána. 1 þann tíma kom Ljótólfr at með 3ðja mann, ok snýr at með Hæríngi. Klaufi lætr nú, sem ekki sé annat at sækja, ennLiótólf, ok hopar Klaufi nú undan útá • ána, ok berjast þeir nó á miðri ánni. I J)essu bili ríða 9 menn utan eptir eyrunum hvatliga, var par kominn Karl hinn rauðij hann kallar hátt: Klaufi frsendi ! kunn þú hóf þitt. Klaufi mælti: illra heilla komstu mér, þvíat'nú hefða ek sigr- ast ok drepit LJótóIf, ef þú hefðir eigi komit, ok 17-18 K. Svarffkelasaga. 157 , hefðu vlð þá einir ráðit dal þessum. J)at skaltu eigi mæla, frændi! sagði Karl, þvíat Ljótólfr á marga frændr göfga um allt Island, ok mundu við sitja fyrir afarkostum, ef honum væri nokkut til meins gjört, ok sel honum nú sjálfdæmi fyrir all- ansaman ójafnað þann, sem þú hefir gjört hon- um. Klaufi reiddist J)á, ok kvaðst þat aldrei skyldu gjöra. Eru þeir nú skildir, ok var Hær- íngr fallinn ok 15 menn aðrir, ok skildu við svá búit. IStáp Klaufa. 18, A þessu sama hausti sóktu þeir litgrös bræðr or' Brekku, synir Asgeirs, uppá Klaufa- hhð, er móðir þeirra sendi þá eptir, ok kvomu þeir heim í Klaufanes, er þeir höfðu sókt grösin, ok vildu finna Ingöldi systur sína, ok lögðu niðr úti baggana, meðan þeir dvöldust, var annat verja, en annat hít mikil. þá kemr Klaufi at, ok saxar i sundr baggana með páli, ok gekk í burt síðan. En er þeir bræðr kvomu út, sáu þeir, at belgirnir voru ekki tiltækir, ok fara þeir heim, ok mæta móður sinni. Hún spurði, því þeir hefði ekki með at fara. þá varð þt)rleifi vísa á munni: Belg hjó fyri mér böggver snöggvan, en fyrir Olafi ál ok verjuj svá skal verða, ef vær lifum^. »; til, B, C, S. 2) b. {imisa: bræ«r) ofaukit l öll. 158 \ Svarfdælasaga. 18 IC við böl búinil böggver* höggvinn'^. J)at var eitt sinn, at Ingöldr fagrkinn settist í kné Klaufa, ök var Við hanrt allblíð, ok bað hann lofa sér at fata ofan til Brekku ákynnis^ ok kvaðst eigi lengr skyldu í burtu Vera, enn hann vildi, [ok bað, at Heklu-Skeggi skyldi fara með henni. Klaufi leyfði þat. Hún fór síðan, ok var eigi lengr í burtu, enn hattn leyfði''"* En er hún kom heim, settist hún í kné honum, ok var blíð við hann, ok mælti : eigi ætla ek, at Önn- ur kona sé betr gefin, enn ek, en þat líkar mér illa við bræðr mína, er þeir hafa drepit yxni mitt, er mest gersemi var, ok vilda ek gjatna, Klauíi minn! at þú létir þér þetta mislíka, ok sæktir yxnit, J>ar sem þat liggr, tilgjört í húðinni, gegnt dyrum í Brekku niðr* Klaufi svaraði : hvat mun J)at varoa? eigi mun þik hér mat skorta. Hún svarar: eigi varði mik þesá, at þú mundir vilja vera ræníngi bræðra minna* Klaufi spratt þá upp, ok girði sik sverðinu Atlartautj ok var hiun reíðasti, ok gekk ofan í Brekku, ok kom ekki á Grund, ok fann þegar húðina liggja í dyrun- um, ok tók upp allt saman ýxnisfallít, ok kast- aði á bak sér, ok hugðist mundu gánga vít með, en 2>at gekk eigi, þvíat við nam dyrigættinni, ok frá hafði hann þau öll saman, ok gekk með þau suðr at* garði, ok hristi J>ar af sér dyri- gættin öll, ok þar hurðina með, ok gekk siðan heim. En er hanrt kom heim, var lángt af nótt, M liöggvi, F. *) höggum, D, ^) -^anmg^ A; atkynni,F, V. i hin. 4) Jrá [v. í B, D, ii, S. ^) úr, B, D, E, 5. 18 K. Svarfdælasaga. 159 var þar borínn mjök snjór at dyrunumj gekk hann \m inní snjóbyrgítj J>á kora Ingöldr ímót honum, ok var allblíð við hann, ok svá rann Klaufa þá reiðin, at Tiann gat þá þeim bagga eigi valdit, sem hann hafði áðr lengi borit. Hann laut mjök í dyrunum, er hún fagnaði honum, ok rendi sverðit Atlanaut fram með* slíðrun- um, ok tók hún þat, ok kastdði útí snjóbyrgit ok mælti: neyti sá, sem neyta {)orir! Hún dvaldi fyri Klaufa, þartil at hann var laginn ígegn- um, svá hann fékk þegar bana; þessu verki ollu þeir Asgeirssynir^, ok tóku þeir Klaufa, ok dróu undir heygarð at húsbaki. Ingöldr fór þá 'í rekkju sína, en þeir bjiiggust burt. |)egar kom Klaufi til sængr Inguldar, er þeir voru burtuj hún lét þá kalla á þá bræðr, ok hjuggu þeir þá af honum höfuð, ok lögðu neðan við iljarnar. þeir bræðr kvomu heim um' kvöldit í Brekku, ok spurði faðir þeirra J)á, hvat þeir hefði annazt. þorleifr kvað þá yísu : Rauð ek á^ randa gæði rítorms .sakar víti jneiðr í málma þiðri'*' mens, t*ók sverð at grenja^j svá at hættliga í hrínga*' hnitsóP ara fitjar /felli guðr^ meðal fjalla fetils trölli hlóð ek þollr'. Asgeirr segir: finn ek nú, hvat þið haíið gjört, ») úr, D^ F. 2) Ásgrimssynir, D, E. ^^ v. í D. ♦) J)y8r, C; fiðri, D. 5) geyma, C; glansa, D. «) liuga, B, C, D, £, S. ■') hvitsól, E. «) guös, t, E, S\ gnaS, U. ^) þoUar, C. i 160 Svarfdælasoga. 18-19 K, en ekki ber ek traust til at halda ykkr hér, ok fari þið til Ljótólfs. þeir fóru þegar til Hofs, ok gjörðu Liótólfi kunnigt, hvat þeir höfðu gjört. Ljótólfr tók J>ví verki allvel, ok bað þá fara til Gríss: því vér vitum allir saman þessi ráð; ok tók Gríss því allvel, en þó treystist hann eigi. til at geyma þá, svá at Sigríðr vissi eigi, kona hans, ok var^hún nú vör við gjör, hvat til tíðenda var orðit, ok mælti [hún kaup tH, at * leyna þeim, ok bað selja sér sverðit Atla- naut til geymslu, ok kvaðst eigi mundi segja til þeirra, fyrr enn nokkr segði annar, ok þat varð nú kaup þeirra. Bardagi ok sátt þeirra Karls ok Ljótólfs. 19» þat var á öðru kvöldi, at Karl hinn rauði sat við eld ok fylgdarmenn hans 8; þeir heyra at nokkut nauðar á húsinu, ok kom kvið? língr: Sitk á húsi, sé ek til þess, héðan munu vér oss hefnda vænta. Karl mælti : alllíkt er þetta róui þeim, er Klaufi frændi vorr hafði, þá er vér heyrðum til hans, ok má vera, at hann þikkist nokkrs mikils við- þurfa 5 fellr mér svá í geð kveðskapr sjá, at víst er þetta fyri tíðendum, hvort sem þau eru fram- komin eðr eigi; ok fara þeir út eptir þetta al- vopnaðir, ok ætla at snúa yfir^ til Hofs; þá sá þeirekkilitinngrepp suðr við garðinn, ok yar þar Klaufi, ok hafði höfuðit 1 hendi sér ok mælti: ») hvör kaup til at leggja eör, JB, D, E, S. «) suör, C. 19 K. Svarfdælasaga. 161 Suðr er, ok suðr er, svá skulum* stefna. þeir snúa þángat eptir Klaufa, ok fara tll J^ess, erþeir koma til Steindyraj þar nam Klaufi sta'ðar ok laust höfðinu á dyrnar, ok mælti; Hér er, ok hér er, J)ví^ skulum lengra? Karl snýr at dyrununi, ok voru J)ser opnar, ok voru inni eldar, trapiza^ stóð á gólfinu, en mikit slátr var fært/upp ok soðit. Ghss síóð upp í móti þeim^ ok fagnaði Karli vel: ok sezt niðr, mágr! ok tökum snæðíng. Karl svarar: annara er oss at tala um tíðendi J>au, sem orðin eru. Gríss sagði: 'engi koma ný tíðendi at oss, eðr hvat kantu segja? J)at er víst, segir Karl, at ek hygg Klaufi sé veginn ok dauðr. Hvat mun tll vor koma annat, enn láta iUa yfir því, segir Gríss. Karl segir: J)ik hyggjum vér vita, hvörir unnit hafa verkit 5 ok sezt I^arl nú niðr, ok semr nú heldr með þeim, ok snæða sumir menninnir. Gluggr var á húsinu sunnan, ok skildu |)ei;r þar við sitja Asgeirs synir"^, ok sjá, hvat komit væri ; J)eir éru nú við glugginnj ok þá er þeir Karl eru komnir, "þá mælti porleifr: glöggt þikkj- umst ek sjá, hvörsu her mun tilædat: sendt mun eptir Ljótólfi, ok munu þeir ega at veita Karlí atgaungu, en ek þoU þat aldrei, at svá ágætr maðr sé svikinn. þorleifr kvað vísu: Kveðar' sendir mik mundu I) skultt», D, =) hvat, D. ■ ^) þannig, C; leiiSrht i £, F; trapira, A og hin. *) Asgrimssynir, D. ') kveöjur, D. 44 Islendinga Sögur, 2 bindi. ■*■*• / 162 Svarfdælasaea. 4 9K. mund hýrr rekast 'undan ' dyggr sá er hyggr^ mun eggja [dólgr mín rum sína^f ok blóðreyndan''" brandi blóðorrii um kné góðan hræfa' gífrs^ með hreifum heggr í bur á skeggi. Ok enn kvað hann: / - _ Hér svík ok hvetk hvas&an hlymbrand"^ jóru randa, meðan úvínir orir oss leiðar matveiðar': egum bernskligt báðir ból. þat^ er lítt^ nýtr'° sólar, oss hlægir þat eigi, útum hellis skúta. {>etta heyrir Karl, ok kennir mál þorleifs, ok kvað hann vísu þessa: - ^ Hér gelr hvass á húsi hyrlunds mikils styrjar, fleinhríðar" vekr''' fæðir'^ ferð, sá er hræddr skal yerða; J)ví munu Ijóð, en leiðar linnsvegir rendu eigi, bið þú gunnstara'* grennir'^ Grís hætt er ek vætti'^. Ok nú sprettr Karl upp 5 en Sigríðr Klaufa systir I) undir, B, Ð, E, S. ^) hyggin, B, E, S. ^) v. Í D. *) blóöreyndnm, D. ^) liæfa, E. ^ geifrs, E, S. ^) hlin- brand, D; hlinibrand, E, S. **) matreiða, X>; matreitSar, J?, 5». ») litri, D; litni, E. ^^) v. í D. »') 'flcinhiröar, B, £, S., »2) röfl vekar -4y ve^ra, B, E, S; vekja, D. ^3) ^[^^^^ p. i4) gimstara, C. »^) geymir, B, E, $;• greinar, D. »«) mætti, Hy E, S. 19 K. S varfdælasaga. . 163 gekk at honum, ok fékk honum sverðit Atla- naut; hann tók þegar við sverðinu, en kastaði á^ öxl sér umgjörðinni. Gríss var þá óti, ok bar flot á spjótskefti þeirra. Karl hljóp' þá at Grísi, ok hjó hann sundr í tvo hluti með sverð- inu, okmælti: svá brytjum vér grísina^ Grund- armenn^, aldrei meirr, enn í tö''". Hann sá, at floti var ryðit á öll spjótsköptin; hann tók spjót sitt, ok rak í skaflinn, ok dró út.at fjöðrinni^, ok j>erði þannveg í snjónum , ok svá gjörðu allir, ^ ok snúa síðan út or garði, ok sá fara mikinrl grepp gagnvart sér, ok var þar Klaufi kominn; hann kvað þá vísu: Gánga hér fyri garð fram gunnhlaut** enái^, eruð vanir vígum, sem vær fyrri^; sét höfumh sólheim, r ' ' sjá munum annann, eruð þér, sem vér, alls um duldir^, alls um duldins'^. r urð æda ek nokkrum í kvöld, Karl frændi! ^agði Klaufi j ok sjá þeir fara 15 menn frá Bakka- vaði. þeir mætast þar, sem nú heitir Kumla- teigr, ok var þar kominn Ljótólfr goði; voru engar kveðjur ; hlupust menn þegar at, ok varð ») tim, B, P, E, S. a) grisana, B. C» P, B, S. ^) grimd- armenn, C. *) pannig (tav) A, C, F; tvo, hin. ') pannig B^ C. E, f, S; ^Örinui, hin. 6) gunnhlut, E. ?) ein, £>, E, f, S. *) /yra parí vísunnar y. í C. ^) dulir, D. »*") dulins, B, C, E, Si dulir, D. 11 2 164 Svarfdælasaga. 19 K. hinn "harðasti bardagi ; ók er þelr höfðu barizt um hríð, J)á mælti Ögmundr Höskuldsson við JCarl: gættu þín vel, Karl! eptir standa skór þínir i fönninni, ok mun ek standa fyri þér, meðan |)ú kippir á þiké' Karl kvað |)á vísu: |)oku sé ék upp, við ekka oss hlífir Sjá, drifa kols* at Klaufa hvoli^, kornél gjörit^ vélumf nærgi er þeyrr'*" af þeirri^, |)at er"^ mannligra, einu"^ ræð ek þóat rigni blóði randells** í böð' standa. |)á kom Klaufi í bardagann, ok barði blóðugu höfði sínu á tvær hendr, bæði hart ok tíðuni; J)á kom flótti í lið Ljótólfs. J)ví var líkast, þá erKlaufi komtil bardagans, sem þá er vargr kemr í sauðadun'°. peiv Ljótólfr héldu nú undan 9» þn 15 héldu til'^ en hinir voru 6, en 2 fallnir, ok ætlar Ljótólfr at snúa ofan Bleikjudal fyrir utan Bakkagarð, en þess var eigi kostr, þvíat Klaufi var þar fyrir, ok bannaði þeirti þar at fara útj snúa þeir undan, ok ætla út Nafarsdal, fyrir utan teginn; eigi var þess kostr, því Klaufi var fyrij þá bar Karl at, ok tókst bar- dagi í annat sinrt. Undan varð Ljótólfr at halda, Jxá peÍT höfðu skamma stund barizt, því Klaufi var í bardaga; J)á voru þeir Ljótólfr 8, er þeir t) karls, E, S. *) hveli, F. 3) gjört við, F; gjört, hin. *) peir, C; J)yrr, Dj |)eggi, E, S, ^) perri, S. ^) rein, D. '') eimim, C, E, S; enju, F. ^) randelds, D, E, S. ^) bang, D, ^°) saiiöahnapp, D; sauðadaun, F. *') v. * D, af ^eini 15, er til héldu, /. 19 K. Svarfdæksaga. 165 héldu undan, en hinir 4. Fór Ljótólfr nú allt tíl þess, er hann kom at garðinum at Hofíj eigi var kosír, at fara í hliðit, J>ví Klaufi var þar íyr- ir. þá bar Karl at, ok urðu þeir at berjast hít þriðja sinn, J)egar J>eim laust saman. þá kvað Klaufi vísu: Dynr er um allan dal Svarfaðar, eru vinir vorir vals of fyldir; knýum, knýum karls um liðar', látum liggja Ljótólf goða í urð, ok í urð. J>á mælti Ljótólfr, at þeir skyldu æpa upp allir, ok mun Skíði heyra, ok koma til liðs vjð oss með þá menn, sem hann hefir til. Skiði heyrði ópit, ok hljóp útí garðinn með {)riðja mann, ok átti hann þó eigi kost á, at fara til bardagans, J)ví.Klaufi var J>ar fyrir, ok varði honum stíg- inn.. Heim fór Skíði , ok fékk sér eldibrand, ok vafði at næfrum, hljóp siðan útí garðinn, ok við J)etta stökk Klaufi til bardagans; Skiði hljóp ok J)ángat við J)riðja mann, ok sá á grund- unni gölt ok hvítabjörn, ok gengust J)eir at. Skiði skildi menn, okléteigikost, at berjastlengr; J)á voru 2 hvorir; Ljótólfr hófst undan, ok hlifði Skiði honum ok þeir 3 förunautar, en horfinn var þá göltrinn ok svá bessi. -Nú fara þeir svá, þartil er þeir Ljótólfr náði dyrum á ^) lý«ar, D, E^ Sj liiJu, Ð. 166 Svarfdælasaga. 19 K. útibúri sínu, því er hann átti þar í túninu ; þeir voru með Ijótólfi synir Asgeirs rauðfelds. Karl bar J)á at dyrunum, ök var hann við annann mann, ok átti eigi kost inngaungu, J)ví Skíði var þar fyri. Karl eggjar Ljótólf útgaungu, ok lét honum eigi annat sinn vænna til afburðar. Ljótólfr kvaðst nú svá mundu vera láta at sinnij ok ferr Karl heim eptir þetta, ok Ögmunðr með honum. þorsteinn svörfr fagnaði velKarli frænda sínum, ok mælti: sezt niðr, frændi! ok seg frá tíðendum, ok þikkjumst ek eigi vita, því erfiði þetta hefir svá á mik gengit, sem ek hafa verit í bardaganum méð yðr, ok eigi má ek héðan gánga. Karl mælti: vissa ek, faðirminn! at pú varst í bardaganum, ok veittir oss lið. þá voru bundin sár þeirra Karls ok Ögmundar. j)or- steinn svörfr var borinn til hvílu af vanmætti, ok lá hann þá nótt alla ; en um morguninn eptir veitti hann Karli syni sínum mörg heilræði, ok bað hann bregða búi sínu á Grund, ok fara til Upsa: þess vil ek ok biðja þik, son minn! at |)ú sért vinfastr.við þá menn, sem þér eru hollir í sveitinni. Nú mátti kalla kyrt um hríð. þeir kvomu nú til fylgdar við Karl, Vermundr ok J)órðr ok Svarthöfði Héðinsson. [Eptir um vorit lézt J)orsteinn svörfr', ok varhann grafinn^ niðrí á melunum, gegntBlakksgerði^. Eptirandlátþor- steins svörfs''" gjörði Karl veizki á Grund, ok bauð til Hávarði ok sonum hans, ok öllum vin- um sínum innan dals. J)at tóku menn til ráðs, *) þannig Ð; Svarfberar, j4, Jfí, E, F. ') ftá [ y. í C. 3) Bla86ger«i, S. ^) ívarfaéar, B, C, £, S. 19-20 K. Svarfdælasacía. 167 O" er J)ar voru komnír margir góðgjarnlr [menn, at leita um sættlr með þeim Ljótólfi'ý Karl varð J>vi sampykkr um síðir, ok fóru menn til Hofs eptir veizluna, ok leituðu um sættir við Ljótólf, ok gekkst J>at svá við, at hvorutveggju fandust á Grimd, ok mæltu mál sín, ok var Ljótólfr í öllu útregari at sættast, enda voru mjök öU mál dregin undir Karl; þeir urðu utan at fara synir Asgeirs. Skíði gekk þá at^, ok beiddi Karl, at hann legði til við Asgéir rauðfeld hagjörð nokkra, J>ví sú er fjarlæg, er hann á; Karl gjörði sem Skiði bað, ok gaf Asgeiri miklar hagmýrar, Sú varð sætt, at Ljótólfr hlaut at gjalda Karli 3 hundruð silfrs. I Siglufirði stóð skip uppl, ok fóru |>eir á J>ví Asgelrs synir. Svá gengu sættir saman, sem nú var sagt, ok má nú kalla kyrt í dalnum, ok ferr Karl bygðum til Upsa. Hrakningr Ski&a. 20. þessu nærst er J>at at segja, at Ljdtólfi er kona ætluð innan frá Möðruvöllum, þórðis, dóttir Guðmundar hins gamla. þat bar til, at sklp brauti Fljótum, ok komst ekki mannsbara - af, svá at alþýða vrssi. Einn ^orgun var J>at, at Heklu-Skeggi kom inn' at Steindyrumj hann var á vist með Sigríði Klaufa systur^ hann sá, at 2 menn höfðu vaðit yfir ána, sá hann því glöggt, at snjóföl var fallit, ok kaUar' hann á Sigriði, ok kendu þau sporin , at Asgeirs synir höfðu farit þar, þvíat táin hin mesta var miklu , meiri á Ólafi, enn á öðrum mönnum. Hún, bað ») Jmnnig F; v. i A, C; mcnii, nie« þeini Ljótólfí ok Karli saettiun á ai koma, B, D, E, S. ») út, B, D, E, S. 3) kalsar, C. 168 Svarfdæla^aga. 20 K.. hann fara til Upsa, ok segja Karlí j hann' gjörir 8vá. f)egar bregðr Karl við, ok ferr til Hoí's við hinn 18da njann, en Ljótólfr var ekki heima, ok var hann farinn inn til f jarðar. |)au voru fyri búi Ragnhildr ok Skíði, þar var ok Ingöldr fagrkinn, Skíði gat litit för þeirra. Nú voru sveinarnir |)á nýkomnir, synlr Asgeirs, ok stóðu hjá Skíða, ei: hann ók á völl; ekki sá hann ann- at, fángaráð, enn |>eir settust í. hauginn, ok drap at þeim mykju, er frosit hafðij síðan mokaði hann at blautri myki; síðan fór hann suðr á völlinn,, ok har J)á Karl |)ar at, ok fréttu hann at, hvat manna komit væri til hans. Ekki er þat í mínu viti, sagði Skiði, at neinir menn séu hér komnir. Leyndu eigi, Skíði! sagði Karl, því hér eru komnir synir Asgeirs. Sagt er alit, þat ek man, sagði Skíði. Förum heim, sagði Ogmundr, ok þæfum ekki Skiða, ok ransökum bæinn, ok svá gjörðu þeir. Fyri sunnan hús lézt Ögmundr sjá rauðan kyrtil hánga úti á ási, ok dýglaði niðr ór, ok drap i munn.sér, ok kendi, at salt varj jhljóp síðan suðr um húsinn, ok dró eptir sér ^yrtilinn, ok tók þar tík eina, ok hjó af höfuðit, ok færði búkinn i kyrtilinn, ok lét taka strjúpann or höfuðamáttinni, ok dró at dyrunum, J)ar sem pæv voru inni Ragnhildr ok Ingöldr j hann mælti: hér megi Jþið sjá, hvat vér höfum fund- it; iUa hefir sá, er svá ótrúan vin hefir, sem Skíði er, J)ví hann hefir sagt til þeirra bræðra, ok megi Jþið hér sjá annann þeirra; en þær létu, ?em |>ær heyrðu eigi. J)eir hlaupa nú suðr á VöUinn, ok var þar Skíði fyri. Karl hljóp at 20 K. Svarfdœlasaga. 169 Skíða, ók tekr hann, ok keirir niðr fall mikit, ok mælti: seg nú, ef þér er nú betra enn fyrr! vísir erii vér nú orðnir, at þeir eru hér Ásgeirs synir. Skíði mælti: þat segi þeir, sem vilja segja, sagt hefir ek þat ek man. J)á tók Karl reip, ok rendi riímsnörum at fótum Skíða, ok hnýtti í tagl hestinum, ok sté á bak, ok reið fyrir ofan um Skorðumýri ' ; Skíði dragnaði eptir, ok var þá eydt skóginum, ok stóðu stofn- arnir eptirj Jjar hlaut at nötra um, til þess er Ögmundr hjó í sundr taglit í hestinum, ok mælti: ilh munu vér þat, er faðir þinn mælti, er vér kveljum Skíða^ því harin var vi,nr hans. þeir sáu J)á, hvar riðu 30 manna utan at Hofi, Skíði vai mjök meiddr, því honum blæddi víða ; höku- beinit var rifit ok hakan með, or tennr tvær. J>eir fara þá^ yíir ána^ allt var jafnskjótt, at Skíði kom í tún ok Ljótólfr, ok spurði, því hann væri ^svá illa leikinn. Skiði sagði: enginn veldr því, nema haldinyrði mín. þeir Karl búast nú við á hólminum gegnt Grundar húsum , en hinir ríða þángat at með 30ta mann^ ok 2 umfram. þeir synir Asgeirs voru með Ljótólfi. Venda þeir nú yfir ána at Karli, ók tekst þar bardagi, ok lýkr svá, at féllu 8 menn af Ljótólfí, en 2 af Karli. Bárðr sterki lyptí Ljótólfi í söðul upp, . ok bað hann undan ríða, ok svá gerði hann, ok skildust við svá búit; fór Karl heim. þat vard Ljótólfi á munni, er hann sá Skíða: kjóstu sjálfr laup. fyrir haldinyrði þín. Skiði svarar : þú ') SkriÖumýri, 5, S. *) í>ar, Bj E, S. ^) brjá tigu manna, B, c, Ej r, s: 170 Svarfdælasaga. 20 K. skalt gjöra sæmd mína slíka, sem þii viUt, en laun eru auðkiörin , ef ek skal kjósa. Hver eru þau ? sagði Ljótólfr. Ek vil at þú egir hlut at, segir Skíði, at ek fái Ingöldar fagrkinnar, þikkjumst ek makligastr at njóta hennar fyrir hrakníng þann, er Karl fékk mér. Ljótólfr svarar: pví beiðir pú þess, sem mik varði eigi, ok ætlak ' þer þat ekki at v€rða. Skíði svafaði: hvörsu sem þat feir, þá vil ek þetta verðkaupit hafa, en þú ráð sjálfr, hvörja sæmd þú gerir henni. þessa skulú < við leita við hana, segir Ljótólfr. þeir gánga þá til Ingöldar, ok v^kja þetta mái við hana, hvort hún vill gánga með Skíða; hiin mælti til Ljótólfs: lítils þikki mér þú virða mik, er þú villt gipta mik þræli þínum. Ljótólfr svaraði ^ ek mun þat bæta þér, ek gef honum frelsi ok fé svá mikit, at þið séuð eígi meiri menn, þó þið haíið meira. Nærr er þá, segir Ingöldr, ok mun ek þá mæla nokkut mínu máli. Ljótólfr spurði, hvat þat væri. Hún sagði: hann skal hafa fyllt » skarðit í vör sinni á 5 vetra fresti, svá mér þikki vel fuUt vera; þessu játar Skíði, ok var þetta at ráði gjört, ok gaf Ljótólfr^ Skíða dal þann til forræðis, er síðan er kallaðr Skíða-dalr; mörk var svá þykk upp frá túngunni, at aldrei var rjóðr í. Skíði hefir reistan bæ sinn þar, sem síðan heitir á Möðruvöllum ; Ljótólfr fékk hon- um búfé, svá at þau voru vel byrg. þau Skíði ok Ingöldr áttu 3 soni^: þorkell hét hinn elzti, annar Björn, þriði Grímr. þá er þorkell var ') ætla, B, £, S. ») þeim, h. v. B, D, E, S. 20-21 K. Svarfdælasaga. 171 nokkurra vetra gamall, býðr Ljótólfr honum til sín til fóstrs, ok vex hann þar upp. Austma'd'r leitar um sœtt með' peim Karli ok Ljótólfi. 21. Nú verðr þess at geta, er vér hvurfum frá, at þá er Karl hafði heima verit eina nótt, þá ríðr hann útá Strönd, en þoka var míkil; Ljótólfr hafði ok riðit utá Sand, at vitja um viðu, ok skyldi draga heím , fóru þeir 5 saman. Karl reið til þess, er hann kom í Holt hit ytra, ok mætti Geirdísi, er hún gekk frá goðahúsi; hún fagnaði vel Karli; hann frétti, hvortGeiri', son hennar, væri heima; hún kvað hann geng- inn at fé uppí Holtsdal. Karl reið úr garði, ok snéri uppí hlíðina'; Karl spurði, ef þeir sæi nokkut manna fyri sérj þeir sögðu, at maðr rak fé út^ eptir hlíðinni; þann veg munu vér stefna, sagði Karl. þeir mæta Geira við gerði þat, er upp er ok suðr frá Böggstöðum; Karl lét taka Geira ok drepa, ok er þat kallat á Geira- völlum; þá reið Karl heim til Upsa. Eigi lét Ljótólfr, semhannvissi, hvat í hafðigjörzt, oksit- ja nú hvorutveggju um kyrt þrjá''" vetr. Ogmundr var einatt með Karli, ok Svarthöfði Héðinsson, ok tóku mjök at eyðast fein fyri Karli af kostn- aði þeim, er hann hafði, ok gjörðist eigi hægt til bændunum, ok varð hann eigi jafnvinsæll, sem verit hafði. Eitt sumar kom skip af hafi í Svarfaðardalsós , ok hét Gunnar stýrimaðr fyri skipinu; hann var Vikverskr maðr, ok mikiU vin ») Geír, P, D, E, .?, alhtatar. -) brckku, B, D, E, Si hei*mc-i, C. 3) ntaji, B, E, S. *) þá, D. 172 Svarfdæksasa. 21-.22K. tj" Karls. Liótólfr var á þíngí, er skiplt kom. Karl reið tll skips, ok bauð Gunnari til vistar með sér við svá marga menn, sem hann vildi. Gunnar tók því vel: en bíða mun ek Lj^tólfs goða: er- mér sagt, at mikit missætti sé með ykkr, ok mun ek ráðast þángat til vistar, þikki mér J>á væn,st, at ek komi nokkru á leið um sætt með ykkr. Karl ríðr heim til Upsa, en Gunnar bíðr þar nokkra .hríð , ok kemr Ljótólfr elgi heim. Karl elr á málit, at Gunnar mundi til hans fara: ok mun fara at auðnu um sætt með okkr Ljót- ólfi. Gunnar ræðr nú til Upsa með Karli ok nokkrlr menn með honum; litlu síðarr kom Ljótólfr heimj er nú kyrt um vetrinn. Austmaðr fór jafnan upp til Hofs um vetrinn, at leíta um sættir með þeim Karli ok Ljótólfi, ok því kom hann á leið, at sættarfundr var lagðr með þeim iiiðri á brekkunum* hjá Grafarhúsumj tU þess fundar kom Skíði ok Ingöldr fagrkinn. Ok þá er mjök var ráðin sættarstefna með þeim Karli ok Ljótólfi, þá sagði Ingöldr, at seint mundí verða fyllt skarð í vör Skiða, ef sjá sætt skyldi takast. Skíði mælti: mæl {>ú allra kvenna örmust ok vesölust! Gunnar svaraðí : opt stendr íllt af tali kvenna, ok kann vera, at afhljótist þessu tali, sem þá verst hefir afhlotizt. Nú var lokit öllu um sættina, ok skildust úsáttír^. FaU Karls. 22. Olafr kemr nú utan or Olafsfirðí tH Upsa, ok beiðir Karl, at synirlians mundu fara heim með honum, því hann mæddist mjök fyrir ») brekku, 8, U^ S. ^) þanníg B, D, F, 5; ásattir, rdngt i /í, C. 22 K. ' SvarfdæksaíJa. 173 O" aldrs sakir ; fóru þeir nú heim með honum synir (hans), J)órðr ok Vemundr, ok voru Jjeir ekki með Karli síðan. Um vorit eptir hjuggu Aust- menn skip sitt, þartil þeir voru búnir, en Gunnar var at Upsum. J)at var einn morgun, er |)eir voru uti staddir Karl ok Gunnar, ok hoifði Karl uppí himininn, ok fór annar litr í hann, en ann- ar or. Gunnar spurði, því hann væri svá lit- verpr. Karl svarar: Htit bragð mun á J>ví vera, en fjrí bar nokkut. Hvat var |>at? s'egir Gunn- ar. Ek þóttumst sjá Klaufa, frænda minn, ríða í loptinu yfír mér, ok sýndist mér hann á gráum herti^ ok dragnaði þar eptir sleði; þar þóttumst ek sjá ykkr Austmenn mína ok sjálfan mik í sleð- anum, ok skögðu útaf höfuðin, ok get ek mik þá lifum brugðit hafa, er ek sá þetta. Gunnar stegir : ekki ertu svá mikill fyri þér, sem ek ætl- aða, sá ek slíkt allt, ok hygðu nú at, hvort ek hefi nokkut brugðit litj ekki sé ek þat, sagði Karl. En J)á er þeir ræddu J)etta, J)á kvað Klaufí í loptinu: Mikit' mun mönnum þikja, margr^ sér þar til bjargar, svá greiðik lok Hða% lángr''' heimfjötr þángatj koma mun' sáð um síðir, síð hygg ek at þat^ Hði, jafnt læt ek Við ský skrimta skin"' grams, ok ríð framsi, ok ríð framsi. ') inikJl, B^ D, E, S, -) margar, B, D, E, ?. 3) lýija, suw. ■^) láugar, B, C, D, E, S. 5) niuni, H, D, £, S. ^) {^ar, B, D, £, S. 7) skini, B, E, S; skriís^ D. 174 " Svarfdœlasa^a. 22 K. Ok enn kvað hann: Kól aldregl ela* eldrauga ske vélum beit á seggja sveitum, míí* \. , svÍHHn^ ek nú við ský grimmum, '' " svimm^ ek nú við ský grimmum. Ok þámælti hann svá, at þeir heyrðu báðir: heim œtla ek þér með mér í kvöld, Karl frændi! J)á mæltiGunnar, at þeir mundutil skips umdaginn. Karl mælti: ekki er annt um |>at, því ekki er birligt; Gunnar lét ekki letjast. Karl gekk tii |)orgerðar, konu sinnar, ok sagði henni : nú mun ek flytja Austmenn mína til skips í dag, en ek mun segja þér, hvörsu hátta skal, ef ek kem eigi heimí kvöld, iþví eigi veit, hverjum heiUi heiman ferr; hann sagði henni fyriburðinn: nú verði svá, at ek látumsl, þá vil ek, at pú færir bygð J>ína uppá Grund, ok hefir mér allt þýngra fallit, ; síðan ek fór þaðan^ ek vil láta færa mik yfir á J>á, er hér er útá strandinni, ef ek látumst á fundi okkrum Ljótólfs, þikki mér þar gott til- sýni, ef skip sigla út eðr inneptir fírðinum ; ek - vil ok, at þú látir heita eptir mér, ef þú átt svein, því þú ert eigi heil kona, ok væntik, at nokkr heill fylgi. þorgerðr svaraði: gjarnan vilda ek, at þú færir hvergi, ok er mér ekki at skapi fyri- burðr sjá. Karl svaraði: ekki verðr atgert, svá verðr at vera, sem vera vill. Ok eptir þat búast þeir heiman Gunuar ok Karl, Svart- höfði ok Ogmundr, 2 voru Austmenn aðrir, en Gunnar ok Karl var við hinn 6ta mann. Ok ^ í) ala, B, E, S. 2) sveim, », E, S. 22 K. Svarfdælasaga. 175 er þeir komu ofaná hólana* [fyri Gervinessá', ok til dælar þeirrar, er ofan er, ok suðr er frá ánni, þá spretta þar upp íyri þeim 30 manna, ok var þar Ljótólfr; tekst þar bardagi mikiU ok harðr. þá mælti Ljótólfr : grið vilju vér gefa Austmönnum. Gunnar svaraÖi: annathvort munu vér hafa grið allir, eðr engi. Ok er þeir höfðu barizt iengi, þá geta þeir gjörtKarl fráskila sín- um mönnum, ok sækja 7 menn (at honum)} en hann hörfar undan, þartil er hann kom til Hyllt- ínga nausta,^þar feldi hann þá alla, er hannsóklu; ok þá kom Skíði at við 12ta mann; Karl hljóp uppá naustit. Skíði mælti: þat er vel, Karl! at viðhöfumhér funðizt. Eigi lastik þat, sagði Karl, ok kann ek drengskap þínum at því, at þú munt vilja sækja einn at mér, ok er þat þá nokkr framií en ef þú sækir mik með fleiri mönnum, þá þikki mér þú ekki enda skildagann við Ingöldu þann, er þú hézt, þá er þú íékkst hennar, ok þikki mér því at eins fullt skarðit í vör þinni, ef þú berr einn af mér. Skíði mæfti : njóta mun ek nú liðsmunar, ok mun nú verða at leggja til sHkt hverr, sem sýnistj kalli sá fullt skarð Skíða,~sem þat vill, en sá öðruvíss,erþat vill mæla* Nú veita þeir Karli atsókn, en hann verstvaskligaj er svá sagt, at< hann Karl ^egr 3 menn Skíða, en særir flesta þá, sem eptir voru. þeir Skiði létta nú eigi fyrr, enn þeir drepa Karl. þeir Ljótólfr ok Austmenn berjast í öðrum stað, ok falla þeir fyri Ljótólfi allir, ok svá Svarthöfði *) liólnuma, Ð, *) Giimmessá,-27, £, S; Brimncssá, C; frá l V. í D. 176 Svarfdælasaga. 22-23 K. ok Ögmundr, fyjgdarmenn Karls* J)at er sögn manna, at hálfnat haíi lið Ljótólfsj ok eptir- þat ferr hann heim. Ok er þetta fréttist til Upsa, J)á lætr |)orgerðr færa Karl ok Austmennina upp til Karlsár, ok voru þar lagðir í skip, ok fé mikit með þeim, ok því heitir þat at Karlá síðan. Vidreign þeirra "þorkells ok KarU> 23. Eptir þessi tíðendi færir J)orgerðr bú sltt uppá Grund, ok hefir J)p annat bú at Ups- um. Nu líðr af sumarit. Frá því er sagt, at |)orgerðr kennir sér sóttar, ok elr hún sveinbarn, er sá sveínn nefndr Karl, eptir föður sínum 5 hann vex J)ar upp, ok er snemma mikiU vextij en er hann var nokkurra vetra gamall, þá uxu þó eigi mikit vitsmunir hans; hann mælti ekki orð, ok J>ví var hann kallaðr ómáh, ok ekki maðr mikilL |)orkell Skíðason ferr þá heim til föður síns, ok vaxa þeir þar upp allir bræðr, synir Skiða, ok eru efniligir menn allir. Nú líðr svá fram nokkra vetr, at ekki gjörist til tíðenda. Ljótólfr amast ekki við bygð þorgerðar, ok hefir einn mannvirðíng alla. Karl Karlsson vex upp með móður sinni, unz hann var 12 vetra gamall, ok töluðu þat flestir^ at hann væri fifl. þorgerði óhægðist fjárhagrinn mjök, því hún hafði mjök í kostnaði, en voru verk jafnan lítil, en enginn fyrir utan stokk til umsýslué þat var þvínærsr, at hestaþíng var nefrit uppi fyri Túngugerði, skyldu þeir etja hestum Ljótólfr ok þorkell Skiðason; mörgum var þar öðrum hestum til-* mælt, J)ó þeir menn sé eigi nefndir, er þá átlu. 23 K. Svarfdælasaga» 177 A Grund voru rekin at hross um daginn, þau er menn skyldu. ríða^ |)ar var eitt hross þrévett, ótamit, þat var svá mikit, sem þau stærst eru, ok fax á mikit. Karl ómáli var úti, er Hrossin voru heim komin; hann sá hrossit ótamda, ok hleypr á, ok þrífr taglitj hann les sik fram með ok fær þrifit hálsinn, en þat æðist við, ok hleypr viða um völiinn. Karl fylgir vel ok léttir , eigi fyrr, enn komst á bak, ok krækir fótunum niðr undir kviðinn, en heldr sér í faxitj hrossit hleypr aptr ok fram, til þess at þeir eru búnir, 6em fara ætla; þá reið Karl með þeim uppeptir hólmunum, hljóp |)á hrossit ýmist fyri þeim, eðr eptir, ok gjörðu menn óp mikit at honum- Upp koma þeír til mannamótsins , ok hleypr Karl af baki rossi sínu, ok settist niðr einnsaman; þari, hafði maðr kastat niðr glófum, ok þar lá hjá ök silfrrekin j Karl tekr upp, ok leggr íkné sér Kvoru- tveggja, hann strauk einatt öxina ; ekki gekk hann til hestavíga; en þorkell Skíðason hafði þar niðr- kastat. Ok |>á er lokit var hestvígum, þá svip- ast hann um, hvar hann hafi lagt handagjörfi sína, ok þá sá hann, hvar Karl sat, ok strauk öxi hansj |>á gekk J)orkell at honum, ok mælti: þikki þér góð ö!^in, Karl? Hann þagði, ok leit frá hon- um við. Sjá þikkjumst ek, iit þér þikkir góÖ öx- in, ok ræð ek, at þú þiggír allt saman, ok gló^ana með, i föðurbætr. Karl spratt upp, ok kastar frá sér öxinni, ok kom i stein, ok brotnaði or allr muðrinn, ok sezt niðr annarstaðar. En þorkell gekk tii Ljótólfs, ok sýndi honum, hversu sá af- ... 49 Islendínga Sögur, 2 bmch. -*-'^ 178 Svarfdælasaga. 23 K. glapi hefði leíkit öxina: ok hefir hann nú sýnt, hverr fóli hann er. Ljótólfr svarar : heimskr sýn- ist yðr hann vera, en mér lizt hann hyggnari enn J)ér, ok svá mun reynast. J)etta hefir þú aldrei fyrr mælt, sagði porkell. Ekki hefik lagit tilþess, segir Ljótólfr. J)etta skal reyna, sagði |)orkelI, hvorrokkarrvitrari er: ek hefi hér 3 merkr silfrs, er ek skal bjóða honum í föðurbætr, ok hefir ek þat at marki, at hann er fífl, ef hann þegir við, en ef hann svarar, þá er hann ekki jafnheimskr, sem hann lætr. Freista máttu, ef J)ú villt, sagði Ljótólfr, en ráðligra þætti mér, at þér ættuð ekkí við hann, meðan hann talar ekki til yðvar. |)or- kell segir: freista mun nú verða um sinn^ ok gengr J)orkell nú þar at, sem Karl sitr, ok hefir sjóðinn í hendi, ok réttir at honum, ok mælti: villtu fé, Karl? En Karl jþagði við. Hann spurði annat sinn hins sama. Karl svaraði: villtu fé, Karl ? |)orkell mælti : þat vissa ek, at þú mundir mæla kunna j ek vil nú gjalda þér fé þetta í föð- iirbætr, 3 merkr silfrs. [ICarl tók við sjóðnum, ok' setti hann síðan á nasir jþorkeli svá fast, at brotnaði tvær tennr or höfðinu, ok stóðu blóð- bogar or andlitinu, ok gekk J)orkell burt við svá búit, en Karl fór til sinna mannaj ok er Ljótólfr sér þetta á honum, spyrr Ljótólfr, því hann er svá. Haim svaraði: Karl laust mik með sjóðn- um. Ljótólfr svarar: þér var engin þörf á, at eiga við hann, ok munu þið ekki jafnir menn reynast, ef þið skuluð nokkut við egast. í) Frá [ h, V. D, F,- V. i A og hin. 24 K. Svaifdæksaga. 179 Karl ferr at hefna fó&ur sins. 24. Nú hlaupa menn í tvo staði, ok ríða síðan heim af hestaþinginu. J)eir Karl ríða þartil, er þeir kvoma út yfir á; þá nam Karl staðar, ok mælti: hvörir munu þér vera með þíngmönnum mínum^ ef ek þarf nokkrs við? þeir spurðu) hvörs hanti belddi. Hann sagði:' eigi meira, enn eins dags verks, þá ek krefr yðr til, [en » •' ekki í skaða^* þeir svöruðu: hvat muntu framleggja at verkalaunum? Hann sagði: hundrað silfrs mun ek fá hvörjum yðrumj ok mun ek kjósa dag til, nær þer skuluð vinna mér, mun ek þá gjöra yðr vara við. Varði oss þess, sögðu þeir, at þú mundir góðr drengr vera, en ekki kora oss þat í hug, at þú mundir svá mikit verðkaup gefa einum degij vilju vér þat gjarna. Hvörsu margir vili þér vera? segir Karl. Eigi færri enn 18^ sögðu þeir. Ek mun yðr afgreiða féð þá þér vilið, en ráðit kalla ek kaupit, seglr hann. þeir játa nu þessu, ok skildu við svá búit 5 ok reið Karl á Grund, ok sat þar um vetrinn, þartil voraði; þá sendi hann eptir þeim bræðrum sínum, þorgrími, þorsteini ok þorvaldi. Ok er þeir koma, þá fagnar Karl þeim vel; ok þá ieetr hann breiða úti eina öldúngs- húð mikla, ok steypir þar niðr á gulli ok silfri því, sem innan veggjar var, því þeir bræðr vildu skipta láta, ok þótti þeim horfa til auðnu, ef eigi væri skipt. Karl stóð hjá, meðan þeir skiptu, ') hir er bil fyri tvdm oríum i yí, C, m&tkti yíír mun. *) frá [v. i F. 12^ 1§0 . Svarfdælasa^a. 24 K. O" ok lag^i ekki til ^ en þá er skipt var, jþá rótar Karl saman fénu,, ok gekk burt þegjandij þeir spurðu, því hann gerðí svá; en hann þagði. peiT skiptu þá enn aptr; en Karl rótaði jafnan saman. |)eir spyrja, því hann geri svá; ok vilju Við, at pú skiptlr, en við kjósum; [en Karl kvað hvárki vilja'. Hvat þá? sögðu þeir. þið skuluð gjöra annathvort: hafa fé allt, ok hefna föður vors, eðr ek mun hefna hans, ok hafa allt eptir því, sem þá viU auðha tilfalla, ok skulu þið úr öllum vanda þar um. þeir kjöru heldr, at hafa ekki af fénu, ok fara þeir bræðr heim; ok líða nú stundir frá, ok heimtir Karl at sér þá menn, sem 'honum höfðu verkum heitití þeir brugðu við skjótt, ok ætla at þeir skulu fara tll verks nokkrs, gánga at garðlagi eðr hús- aiijfyri því, at margt hús var komit atfallij en er þeir kvomu, tók Karl vel við þeim, ok eru þeir þar um nóttina. Um morguninn er Karl snemma á fótum, ok biðr menn uppstanda^ ok er menn eri;i klæddir, biðr Karl þá gánga til dagverðar; ok vil ek [umsýsla þat oss varðar^; hann var frammí, á meðan þeir mötuðust, ok berr útí tún allskonar herklæði. Ok er þeir koma út^ sjá þeir, at Karl var herklæddr^ þá skaut þeim skelk í bríngu, ok vildu nú gjarna hafa engu keypt, [en þó varð nú svá at verá, sem komit var^. *) fi'^ [ *" ''• ^> ^J i A er hil fyrír álika mörgum or^um; nokhut meita / C, E, S. *) frd [ h. v. B, F; eyia fyri þvi i A, B, S; ok svá gjörííu |)eir, C, D. ^) frá [ b. v, F; v. í A og hin. 25 K. Svarfdælasa«:ía. 181 O" Karl Sfílr Ljótólfí á hendr forrád' fjár slns. 25. J)eír stíga nú á hesta sína; veðrí var svá varít, at þoka var svá mikil, at hvergi sá bæa milli. Karl ríðr nií suðr or garði ok uppá hólma, ok allir þeir eptir; hann ríðr, þartil haun kemr í Skíðadal á Möðruvöllu, þat var snemma morguns, ok var IngÖldr eigi upprisin. Karl ríðr at húsbaki, ok segir, at þeir skyldu bíða hans J)ar. Karl ríðr at dyrum, ok gengr grið- kona ein út. Karl spurði, hvort Skíði væri helma. Hún svarar: hann er farinn upp tll rétta undir hlíðina, ok þar eru synir hans. Hann spyrr: er Íngöldr heima? segir Karl. Hún er í rekkju sinni, sagði hún. Karl ok þeir förunautar harts ríða nú upp til réttanna, ok handtaka þeir þá feðga þegar, ok leiða heim í túnj ok þá gengr Karl inní bæ, ok biðr Ingöldi uppstanda; hún stóð upp, ok vildi klæðast, ok komst eigi í fleira, enn í serk sinn; Karl tók í hönd henni, ok leiddi hana útí tún, ok setti niðr einhvörsstaðar í túninuí hún var faldlaus, ok hafði hárit bæði mikit ok fagrt. Karl brá þá sverði, ok mælti til Ingöldar: hvörsu mikit er nú skarð ív vör Skíða? 'Nei, sagði hún: aldrei er J>ar nú skarð * * »*5 en hún svaraði hinu sama. þá tók hann son þeirra hinn ýngsta Björn, ok höggr höfuð af honum, gengr síðan til Ingöldar, þerrir rui sverðit eptir miðri skirtunni^ ok spyrr, hvort fullt væri skarð í vör Skíða. Hún sagði, at hann þyrfti ekkí jafnan at klifa hins sama: ok ») hlr er e)ta fyri 5 cia 6 líntun l 'óllum handritunum. *) b. V. ív fj*d fyrir oiiiinu i A, C, D, 182 • Svíjrídælasaga. 25 K. hefír [þat allver gróit^. J)á gekkKarl at Skíða, ok spurði, hvort hann vildi þiggja Hf at sér, Hann kveðst |>at gjama vilja þiggja: þó ek |>ægja at miklu verra manni. J)á máttu fara hvert er þú viöt, en ek mun taka hú þetta, en ek mun fá |)ér fararefnij svá þú megir fara hvört er pú villt, en ekki vil ek, at Jjú finnir Liotólf. Hvat leggr J)ú þá til? sagði hann, þú skalt fara utan á ein- hvörju skipij ek mun fá þér 'fé þat, er ek vUj hann fékk honum 2 hesta. Karl mælti: þú gkalt fara upp or Skíðadal^, ok svá vestr; far, 8em ek kennir |>er» ella mun ek gjöra tU þín, ok drepa þik. Skíði fór, sem Karl bauð honum, til þess er hann kora suðr á Eyrar, ok fór þar vtan^ ok er hann or sögunni fyrst. Karl tók upp búit, ok færði á Grundj hann lét Ingöldi fara með sér, ok setti hana hit nærsta ser ; jafnan gekk Karl með bert sverðit þat, sem hann hafði vegit sonu hennar með, ok spurði hana jafnan, hvort fullt væri skarð í vör ,Skíða ; hún sagði Jþat aldrei jafnvel gjört hafa verit, sem nú. Karl sat á Grund þann vetr. Ljótólfr lét eigi sem hanu vissi, hvat fram hafði farit, Ok um vetrinn réðu þeir vinir Karls honum, at hann muudi færa bygð sína af Grund, ok þótti seta hans þar óvarlig, svá nærri Ljótólfi, ok báðu hann fara til Upsa '^ ók svá giörði hann. Karl bió at Upsum einn vetr, ók tók at þverra fiárkostr hans; móðir hans spurði hann, hversu hann ætlaði til um bú sittj enhanngekkundan þeg}andi. Um vorit einn löorgun gekk Karl í burt , ók haf ði heim hest *) bú jbat allnóg, F. ^) þanttig Cj gi<ýrty A og hin. ^) þann- íg B, F, 5; dalavun, Q dal, Ði ejía i /iy E, 25 K. Svaridœlasaga. , 183 sinn, ok ríðr upp tU Hofsj Ljótólfr var í hvílu. Karl drap á dyr, ok gekk út verkakona; hún heilsaði Karli, ok spurði, hvört hann skyldi fara. Hann kveðst eigi lengra mundu fara, ok spyrr, hvortLjótólfr væri heima. Hún sagði hann heima: ok far {)ú i burtu hvatliga, því hann vill aungvan mann f eigari, enn þik. Ek vil finna hann, segir Karl. Hvat er mannameð þér? segirhún. Ek er einnsam- an segir Karl, ok bið pú Ljótólf útgánga. Híin gengr inn, ok kallar á Ljótólf, ok sagði, at Karl ómáli vill fínna hann. Hvörsu fjölmennr er hann? sagði Ljótólfr. Hann er einnsaman, segir hiín. Margir menn stóðu upp, ok vildu gánga át með hon- um. Eigi J)urfi þér upp at hlaupa, ek vil einn útgánga, ok vita, hvat hann yill. Nú gengr Ljót- ólfr út, ok heilsar Karlij hann tók því vel. Hvat viUtu mér, Karl? segir Ljótólfr. Ek vil, at |>ú gángir á götu með mér, því við |)ik er er- endit. Ljótólfr mælti: eru nokkrir menn með þér? Ek er einnsaman, sagði Karl. Skanjt mun ek fara, sagði Ljótólfr, því ek á lítt vanda til, at leiða menn á götu, allra helzt, ef eigi eru vinir minir. Karl veik hestinum ofanfyrir hlað- it; Ljótólfr gekk með honum ofantil árinnar, ok útmeð ánni til |)íngavaðsj hann kvaðst eigi mundu fara lengra : ok lúk erendum þínum. Ek vil, at pú takir við Öllu fé mínu, löndum ok laus- um eyri, ok haf á ávöxt, ok far með, sem þú eglr, þartil sem ek kem til. Hvat ætlar þíi fyri þér? sagði Ljótólfr. Ek ætla utan, sagði Karl. Ljótólfr sagði: margir eru aðrir menn til at taka viÖ fe þínu, ok er eigi víst, at þú náir, þá er þú 184 Svarfdælasagíu 25-26 K. villt. Karl svaraði: því hefír ek þessa leitat, at inér þikkir mitt hvergi jafnvel komit, sem hjá J)ér. Ljótólfr svarar: undarligr maðr þikki mér Jhi vera, en J)ó vil ek játa, at taka viö fé {)ínu, ok mun J)at flestra manna mál, at J)ú verðir heimskr af J)es3u. J)rjá vetr var ráðit umboð Ljótólfi, ef Karl kæmi eigi til fyrr, én laiist, J)egar hann kæmi til. Hann sagði móður sinni J)essa ráð- agjörð. Hún svarar: J)á' verðr þér íUt til manna at varðveita fé J)itt, ok er J)at vænna, at J)ú náir aldrei, Karl svarar : ek sé fyri J)ví, en ekki J)ú, Karl selr Ingöldi. 26. J)á reið Karl vestr til Skagafjarðar, ok keypti skip í Kolbeinsárósi at þeim manni, er Bárðr hét, ok gerði félag við Bárð, ok ' réðst til skips, J>egar hann var búinn; hann lét fara með sér Ingöldi fagrkinri , ok gjörði ** hann T)at til skapraunar við hana, en eigi fyri rœktar sakir, Eptir J)at sigla J)eir í haf, ok kvomu at þrándheimi. Bárðr spyrr, hvat Karl ætlar fyri sér. Karl svarar: ek vil afl^ mér f jár, J)ví langt er sumars eptir , ætla ek at halda tll Danmerkr. Bárðr sagði: J>at líkar mér vel, ok vil ek fara með J)ér. J)eir halda til Dan- merkr, ok l%oma J)ar síð um haustitj ok er J)eir hafa skamma stund J)ar verit, koma 2 menn af landi ofan, miklir ok illiligirj ok er J)eir koma í kaupstefnu, spurðu J)eir, hvort nokkr maðr hefði ambátt at selja J)eim, Karl vSpurði, hvat Jjeir mundu við gefa. þat sem vill, . segja' J)eir. Karl sagði ; á ek ambátt, ok mun ykkr dýr J^ikkja, ok eigi veit ek, hvort J)ið getið |)jáð hana, J)ví hiin er 26-27 K. Svnrídælasaga. 185 óvön verknaði. .J)eir segjast mundu fíat ábyrgj- ast; ok rnet þú hana, sögðu þeir. Karl seg- ir; hún skal vera íyri 3 hundruð silfrs. þcss þyrfti, sögðu þeir, at hún ynni mikit ok vel, avá dýr sem hún er , ok vilju við sjá hana, Karl gengr á skip út, ok bregðr sverði, ok spyrr Ingöldi, hvort fullt væri skarð í vör Skíða. Híin sagði þat aldrei jafnfagrt verit hafa, sem hú. þá skaltu gánga á land með mér, sagði hann, ok tók í hönd henni, ok leiðir hana, ok sýnir þeim ámbáttina. þeir kváðust aungva ambátt jafnfagra sét hafa; þeir töldu honum nii silfrit. Karl mælti: þat vihk skilja í, at kaupa hana þvíliku verði, ef mér sýnist. þeir segja: ekki muntu í raun koma um þat, ok er þat hk- ara, at vér sjáumst aldrei. Síðan gengu þeir á land; en hún sperðist við, ok tók annar í hár henni ok leiddi hana, en annar hafði svipu í hendi ok keirði hana. Karl gengr til skips. Bárðr spyrr, hvat hann vildi at þeir legði fyri sik. Karl segir ; hér munu við í vétr vera. Eárðr sp^Tr at vori, hvat Karl vildi athafast. Hann svarar : spurt hefír ek til víkíngs þess, er Björg- ólfr heitir, hann hefir lángskip ók lið vandat, þar vil ek fara í sveit með honum, ok.afla svá f jár ok frægðar. Bárðr segir : þá munu við skilja f élagit, því ek er enginn hermaðr. Karl mælti : þú skalt fara með sklp okkart, sem þú egir, en er vlð finnumst, gjörum við sem okkr sýnlst, Nú skilja&t þeir góðir vinir, ok ferrKarl lei^ar sinnar. Karl ferr i víkíngu, 27. Svá er sagt, at Karl fær sér eina skiitu, ok heldr suðr með landi, þarlil at þeir koma 186 Svarfdælasaga. 27 K. at ehiní eyju; par var Björgólfr fy^rk Karl réri J)ar at skipunum, ok spyrr, hverr réði fyrir. Einn maðr gekk útá vígit, ok sagði, at sá héti Björgólfr: eðr hvat heitir þú? Ek heiti Karl. Hvaðan ertu af löndum? segir Björgólfr. Ek er af Islandi, segir Karl. Hvört ætiar |>ú at fara? segir Björgólfr. Hann svaraði: ek hefi nú sókt mitt erendi, er ek hefir J)ik fundrt, ok vilda ek ráðast í föruneyti með þér, ok afla mér svá f jár. Björgólfr tók við honum, ok gengr Karl á skip, ok setr Björgólfr hann hit nærsta sér. þeir halda síðan í Suðurríki, okherjavíða umlandit, ok hafa sigr, .hvar sem þeir koma^ |)eir liggja 2 Yetr í víkíngu. J)at var einu sinni, at Karl mælti við Björgólf : nú mun ek létta hernaði, ok fara norðr í land, til áttjarða minna, Björgólfr svarar: |)ú munt ráða, en giaman vildak, at við skildum eigi, J)ví ek hefir enganslíkandrengreyndan, sem þik; nú fara þeir báðir saman til Danmerkr, ok sitr Karl Jþar um vetrinn. En um vorit kaupir Karl knör einn, ok á einn allan farminn; ok er hann var mjök búinn , sér hann, hvar 2 menn gánga, ok leiddu konu í millum sín; þar kennir hann kaupunauta sína ok Ingöldi, ok hékk annar trefill fyrir, en annar á bak. |)eir sögðu Karli: hér föru við með ambátt þá , er pú seldir okkr, ok höfu við engukaupi verr keypt j við börðum hana aldrei svá, at hún vili vinna fyrir okkr, ok vilju við nú gjarna selja þér hana aptr. Karl segir : ek vil ok nú kaupa hanaj hann taldi þeim nú jafn- mikit silfr, sem þeir fengu honumj hann leiddi hana til skips, ok lét gera henni laug, ok klæddi 27 K. Svarfdælasaga. 187 hana góðum klæðum, ok gjörði hana svá sæla, sem þá hún væri sælust, Eptir þat heldr hann til Islands, ok keínr skipi sínu í Svarfdalsárós ' , ok færir varnað sinn tilUpsaj bú hans halði þar stað- it, meðan hann var utan; urðu menn fegnlr mjök hans heimkomu, J)á er hann hafði heima verit um stund, gengrhann tillngöldar, ok bregðr sverði því, sem hann hafði vegit með sonu henn- ar, ok mælti: hvort er fagrt skarð í vör Skíða? Hún kvað þat aldrei jafnfagrt verit hafa. Karl reið fil Hofs einn dag, ok hittir Ljótólf goða. Ljótólfr fagnar honum vel, ok spyrr, hvöi-i hann ætlar at fara. Hann kveðst eigi lengra fara mundu< vil ek nú taka við fé mínu. Ljótólfr svaraði: hefir J)ii eigi meðtekit áðr, ok sezt í búit? Karl svar- aði, at engu væri eydt at svá búnu: ok muntu nú skipta af þínum hlut, því ek veit, at þú munt elga búit at helmingi, eða meirr. Ljótólfr segir : þat þikki mér ráð, at í vor sé skipt fénu, ok vil ek, at þú farir með, sem þú egir. Karl segir ; þat mun vera verða. þeir skilja nú við þetta, ok reið(Karl) heim til Upsa, ok sat þar um vetrinn með fjöl- menni. At liðnum vetri reið Karl til Hofs, ok hittirLjótólf j hann spurði, hvatKarl vildi. Ek vil, at við skiptum fénu, sagðiKarl, ok er nú óhægra, enn nærst, er ek beidda, því ek hefir eydt miklu fé íkostnaði í vetr. Ljótólfr segir: hvat eétlarþú fyrí þér, ef fénu er skipt? Ek ætla utan, sagði Karl, J)ví mér er Htt hendt búit. Ljótólfr mælti: hverr skal þá hafaumboð þitt, meðan þú ert Inirt? Kari svaraði: þér hefik ætlat, ef þú viUt. LjótóUr »') Sarfardalsárós, Vf E, Si SvarfaÖardalsárós, I?, í"- 188 Svarfdælasaga. 27-28 K. segir: iþá {jættí mér eígi skipta þuyfa, en kynligt {>ikki mér, evpú villt jaiaan fá mér í hendr fé þitt, því óvíst er, at ek verða jafn drengr í hvert sinn. Hversn sem {)at ferr, segir Karl, þá mun ek þér mitt umboð fá. Eigi þarf |>á at skipta, segir Ljót- ólfrj ok tekr hann við umboðinu Karls í annann tima. Karl ferr utan, 28. Nú riðr Karl heim, o'k lætr bíia skip sitt; en er hann var búinn, leiddi hann Ingöldi fagrkinn til skips með sér, ok voru skapsmunir hennar hinir söm,u. Karl héldt í haf, ok gaf vel^byri, ok tóku þrándheim, var Karl þar um vétrinnj en um vorit héldt hann til Svíþjóðar; ok er hann kom í einn kaupstað, kerar maðr af lamdi ofan, mikill ok ilHHgr, ok falar ambátt, ef nokkr væri föl, Karl segir: ek hefir at selja, ok mun þér dýr þikkja, eðr hvat heitir þú? Rauðr heiti ek, sagði hann, ok mettu ambáttina. Karl svarar: fyri 6 hundruð silfrsj ok þessu kaupa þeiy j þikki mér því betr, segir Kárl, sem ' |)ú gerir hana vesalli ; síðan gengr Rauðr^. á land upp með hana. En Karl ferr í kaupferðir tll ýmsra Íanda, ok var 3 vetr 1 þessari iðn. Karl var um vetr í Noregi, ok fór um vorit^ i kaupstefnu þángat, sem Háleyxi heitir. Ok ein- hvörn dag gengr maðr af landi ofan, ok leiðir eptir sér konu, svá nakta, at aldrei beið á hana^ riðanda^ ræxn; hún var alblóðug öll. Karl spurði, raeð hvat hann færi. þetta er ambátt ill ok aum'*', er ek keypta hinn fyrra dag, en ') b. V. By E, S; V. i A, og hin. *) lienni, By JB, S. 3) rifanda, D. *) örm, B, E, S. 23-29 K. Svarfdælasaga. 189 J>essi ambátt ferr mjök at kaupum, ok þikkist sá betr hafa, er lausa lætr, enn hínn, er viðtekr, ok vilda ek gjarnan selja hana. Karl mælti: hvat heitir þú? Ek heiti Brynjúlfr. þú munt gera ambáttina (fala), segir Karl. Brynjúlfr segir: eigi nenni ek at selja hana með attöllnm, heldr mun ek kvelja hana til dauða. Karl kaupir nú ambáttina, ok telr Brynjúlfi 6 hundruð silfrs; en Karl leiðir hana til skips, ok var þar Íngöldr fagrkinn; hún lagði þá hendr um háls Karli, ok grét, en þat hafði Karl aldrei áðr set, at kenni hefði nokkrs fengit, hvat sem at henni hafði borizt. Karl lætr gera henni laug, ok fá henni góð klæði; þá gekk Karl til tals við hana, ok brá sverði því, hann hafði vegit með sonu henn- ar, ok spurði, hvort fullt væri skarð í vör Skíða. Hún sagði þat aldrei fullt mundu verða. Karl segir: þá mun ek aíleggja héðan ífrá, ok svá mundak gjört hafa, ef þú hefðir þetta fyrr mælt: skal ek nú færa þik Skíða, bónda þínum, því ek veit nú, hvar hann er niðr kominn. Karl lettir utanfer&mn. 29. þegar byri gaf, siglir Karl til Irlands', ok hefir frétt af, hvar Skíði var; hann hafði þá uimit undir sik mikinn hluta af Itlandi, Karl kom þar at landi, sem Skíði var fyrir; hana var þar genginn á land at berjast við Ira^ ok ætlaði at þá skyldi til skarar skríða með þeim. þá er Karl kom til orrostu, var Skiði búinn at ílýja. Karl gengr þegar í lið með Skíða, ok hans menn, ' ok berjast þann dag allan, ok gekk Karl jafnan ') Islands, rángtt C, 190 Svai'fdælasaga. 29 K. í gegnum lið Ira; ér ok svá Sagt, at hann feldi höfðíngja þann, er fyri því liði var, er Skíði hafði barizt við, ok nálíga allt þat lið. Eptir bardagann gengr Skíði at Karli, ok spyrr, hverr honum hefði lið veitt. þessi maðr hefir verít óvinr þinn mikiU, ok heiti ek Karl, son Karls hins rauða; þat var mest erendi mitt híngat, at veita |)ér lið, ok bseta þér svá sonu þína. J)á fagnaði Skíði honum vel, ok býðr honum allar sæmdir með sér at þiggjá. Skíði segir : eigi vannstu þat framarr, at drepa sonu mína, enn |)ú áttir, þóat þú^ hefndir föður þíns. Karl sagði : hér hefir ek Ingöldi fagrkinn, konu þína. Skíði svaraði : ek vil eigí, at hún komi í augsýn mér; ek hefir e\ki verr^ verk unnit, enn þat, ek af henni hlaut, er ek^ drap f öður þinn. Karl var þar um vetrinn, en Ingöldi var fengin önnur vist. Um vorit býst Karl burt af Írlandi með miklum sæmdum, er Skíði fékk honum, ok skild- ust góðir vinír. Karl hafði Ingöldi með sér, ok heldr skipi sínu til Noregs, ok er þar vetr ann- ann; siðan héldt hann tll Islands, ok kom skipi sínu í Svarfdðardalsáros ; bú hans stóð at Ups- um, ok annat á Grund, ok höfðu kvikfén mik- it framgengit at hvorutveggi búinu. Karl reið upp til Hofs ; Ljótólfr fagnar honum vel. Karl mælti: nú er hér komin Ingöldr fagrkinn, vil ek, at þú takir við henni, máttu nú gipta hana hvörjum, er þú villt, þvíat aungum mun hún nú ofstór þikkjast. Ljótólfr svaraði: þar er sú kona , er ek vilda aldrei sjá , því þat verk hefir ek verst unnit, er af henni ieiddi til, þá 29-30 K. Svarfdælasaga. 191 ek lét drepa föður þinn. Karl sag^i : nú vU ek, at þú skiptir fé með okkr, vil ek taka vlð jafn- raiklu, sem þú tókst af mér, en ek ætla þér ávöxt þann, sem orðit hefir. Ljótólfr svaraði : J>at eina stendr saman at Upsum ok á Grund, at ek æda mér ekki af. Karl segir : gott þikki mér, at J>iggja sæmdir af þér, sé ek, at þú gefr mér allan ávöxtinn. Ljótólfr mælti: ríð nú til Upsa, olc tak þar við búi þínu. Síðan sættust þeir heilum sáttum, ok heldu vel sína vináttu; reið Karl til Upsa. Ljótólfr tók við Ingöldi fögrukinn, ok kunnu menn J>at eigi at segja, hvort hún heíir gipt verit, en sumir segja, at hún hafi tortýnt sér af óyndi. Ljótólfr bjó at Hofí, þartilerhannlézt, ok fannst hann í óþokka- dæl nokkurri á ofanverðum vellinum, ok stóð ígegnum hann saxit, er gert var úr sverðinu Atlanaut, er Klaufi hafði átt, ok Ljótólfr fékk eptir bardaga þeirra Karls hins rauða; Ljótólfr var færðr suðr ok ofan á vöUinn. (Frá aýkomendum Karls ok Ljótólfs.) 30. Yfirgángr Klaufa gerðist svá mikill, at hann meiddi bæði menn ok fénað. Karli þóttu mikil mein á um Klaufa, frænda slnn, er hann gekk aptr ; Karl fór til haugs hans, ok lét grafa hann uppj var hann þá enn ófiiinn; hann lét gjöra hol mikit á steini þeim, sem er fy-rir ofan garð at Klaufabrekku, ok brennir hann til ösku; Karl lét gjöra blýstokk, ok koma í öskunni, ok rekr á 2 járnhánkaj síðan sökkr liann stokkn- um í hver þann, sem er fyri sunnaii garð á Klaufabrekku. Steinn sá, er Klaufi var brendr . 192 Svarfdæksaga. 30 K. á, sprakk stinclr í tvo hluti, ok varð aidí-ei mein at honum Klaufa síðan. Karl sat at Upsum lengi æfi, ok er pat sumra manna sögn, at hann hafi' utan farit, ok aukit |)ar, ætt sína^ en fleiri segja hann hafi átt Ragnhildi LjótóHsdóttur, ok mörg börn með hennij Böggverr hét son hans, er bjó á Böggistöðum'j annar Hrafn, er bjó á Hrafnsstöðum 5 Íngöldr^ hét dóthr hans, er bjó á Íngarastöðum\ En er eyddist fé fyri Karli, þótti^t hann eigi búa m,ega at Upsum fyri kostn- aðar sakir, ok sakir Ljóts Ljótólfssonar. Ljótr tók við manna forræði eptir föður sinn, ok bjó á Völlum; tók "þá at greinast með þeim Ljóti ok KarH, ok vildi Karl víkja burt or dalnum, ok segja menn, at hann hafi farit til Olafsfjarðar, ok verit þar x elli sinni, ok hefir Karl sett þar bæ, sem heitir á Karlsstöðum, ok lét þar Hf sitt, ok þótti hinn bezti drengr. Margir menn egu at telja til Karls únga. En Ljótr hafði manna for- ræði um allan dalínn. Böðvar hyggju vær búit hafa at Urðum, sonr Eyólfs breiöhöfða, er Urða- menn eru frá komhirj Eyólfr breiðhöfði var sonr |)orgils mjök-siglanda. Margar eru sögur af Valla- Ljóti, ok var hann hinn mesti hÖfÖíngi. Ljótr lét drepa Eyglu-Halla, bróður Karls únga. Nú ' lýkr hér Svarfdæla sögu með þvíliku efni. ^) þannig yi',_ C, E, S; Baiiggversstöðiim, S, Dj Baugl- BtöíJnm, F.^ 2) íiigveldr, B, D, E, F, S. "^) Ingvarastöí5um, Jij E, S; Ingvöldarstödum, D. 9. 11 K. Svarfdœlasága. 193 Uppfyllíng til Svarfdælu, Qda kap., ni&rlag^: ' — taka þeir nú aðra fikjöldu} höggr þá þor- Stelnn meÖ sverðinu jarlsnautj en Moldi ætlaði Qt slá við flötum skildinum} þorsteinn sér þat, lætr því hönd síga, svá sverðit kemr á neðan- verðan, fótinn , ok tekr af kálfann ok jarkann ; hopaði nú Moldi útá f eldarskautit, svá hann hall- ast viðj í því slamrar J)orsteinn á háls Molda, svá at hausinn fauk af ; varð þá óp mikit af jarli ok hans mönnum. En þegar felagar Molda sjá íall hans, vilja þeir undan haldaj en jarl biðr menn, at láta þá ekki ná undanhlaupi ; várú þelr öllír drepnir, nema einn, sem Jjorsteinn kúgaði til sagna, hvar fólgit væri fé Molda; var |>at [stórmikit fé% |)ví Moldi hafði verit mikiU hólmgaungumaðr, ok hinn mesti ræníngi; féll þetta fé undir J)orstein, því jarl vildi ekkert af hafa. þakkaði jarl þorsteini sigr þenna, ok frelsi, sem unnit hefir sér ok dóttur sinní. Varð nii þorsteinn mjök frægr af þessu öUu; halda síðan heim til hallar; lætr jarl stofna til ágætrar veizlu, ok drekka hana glaðir.' Til ±Oda kapitula^: 11. Eptir þat bjóst þorsteinn til brottferð- ar, ok fylgdi jarl honum til strandar ; hann mælti þá við þorstein: svá kveð ek at orði, at þií hafír hér mestr maðr komit á Gautland, siðan ek til- vissa, get ek, at við munim eigi optarr sjást, ok ») heihnikill auíJr, tum. *) þepar þeir tptirfylgjandi kapitul^ ár setjatt infil söguna-^ uitihreytltt kapítula-talann vií$ þann lOddf og rerða þú alls l sögunn 34 kapítular, Islendínga Sögur, 2 bindik 13 194 Svarfdælasaga. 11 K. er |>at míkíU harmr, at missa þín a£ ættjörðu, vorri, en allstaðar muntu mesti maðr þikkja, liYaT sem J)ú ferr, ok uppi man namn þitt, meðan heimr er bygðr, ók far þú heill ok vel! Eptir þat skildu |>eir, ok héldt J)or8teinn skipi sínu norðr til Norvegs, ok kom at hausti í Naumdal. Ok sem |)Orgnýrr vissl komu sonar síns, ferr hann ámótihonum, ok varð |)ar enn mesti fagn- aðarfundr 5 bauð |)orgnýn' syni sínum héim með konu hans ok alla fylgdarmenn^ var þar gjör en bezta veizla, ok at henni var mest til skémt- unar haft, at |)orsteinn sagði frá ferðum sínum ok hreystiverkum j mátti þar heyra rhörg afreks- verk hans. J)orgnýrr frétti mjök um J)órúlf, son sinn, hvörsu hann l:iefði varizt mót Ljótl; en J)orsteinn sagði allt, sem farit hafði: þótti mér, sem ek munda verða yfirbugaðr af Ljóti, segir hann, þá hann hafði felda alla .menn mína , utan 12, en ek var sáír ok hlífarlauss fyrir honum. |)orgnýrr mælti: mjök var J)á, sem ek~~^at til, at J)ú mundir fá þikfullreyndan fyri Ljóti bleika, ok hefir mjök atsvorfit fyrir ykkr báðum j mun ek nú auka namn þitt, ok kalla J)ik J)orstein svarfað, ok gefa J)ér at namnfesti bæ J)enna ok bíí, ok J)armeð umráð J)au, er ek hefi haft yfir Naumdölum; er ek nú mjök at elli kominn, ok eigi fær til umsýslu, en J)ú virðistjuér vel til J)ess fallinn fyrir hvervetna sakir. J)orsteinn J)akkaði föður sínum með mörgum- fögrum orð- um, ok var með honurií um vetrinn 5 en er vor- aði, tók hann við búi ok umsýshi, ok gerðist 11-12 K. Syarfdælasaga. 195 brátt vlneœll ok góðr forstjóríj hann áttí ann- ann son víð konu sínni, enn þórúlf, ok var sá nefndr Karl ; ok sem hann éldtist gaf faðir hans honum auknemni, ok kallaði hann Karl enn rauða ; dóttur áttu þau, er Goðrún hét (eða J)ór- arna)} öll voru böra þeirra efnilig. 12.* Tveim vetrum síðarr, enn þorsteinn tók við búi, tók þorgnýrr sótt ok andaðist. j)or- steinn lét efla haug, ok lagði þarí föður sinn, ok mikit fé handa honum; síðan drakk hann erfi eptir föður sinn, ok bauð til mörgu stórmennij ok at henni liðinni, leysti hann alla menn út með gjöfuin, J)ví hann var hinn mesti rausnarmaðr, átti haHU ok gnótt fjár, síðan er /hann feldi Ljót enn bleika ok eignaðist allt hans góts. þar eptir bjó J)orsteinn nokkra vetr at föðurleyfð sinni, ok óx æ meirr ok meirr virðíng hanS ; en ér hann hafði lengi búit, "þá tók Inglbjörg, kvona J)or- éteinS, þúnga sótt, ok lá eigilengi, áðr hún and- aðist; þótti þorsteini þat hinn mesti skaði, sem von var at; lét hann leggja hana í haug hjá föð- ur sínum ; harmaði þorsteinn hana mjök, ok barr þar eigi yndi síðan, ok fýstist brott þaðan fyri þá skuld. Höfðu þá margir tignirmenn í Noregi flúit óðul sín undan ofriki Haralds konúngs hárfagra,- ok fóru sumir vestr um haf til Hetlands ok Orkn- eyja, ok bygðu þar, en margir fóru til Islands, ok tók þat nú at verða mjök fjölbyggt. Ok fyri ») I handarrtttnu kaltait peisi kap. enn 13 ok fylgdarmenn þeirra nokkrir, Yoru at skógarhöggi í dalverpi einu litluj voru J)á menn gjörvir af hendi L}ótúlfs, at ráða at J)eim , hét aá Björn digri , er at þeim fór með marga menn; en þar váru eigí hjá þeím utan bolaxir þeirra'* ') Hir viríSíst sváy sem melra vanti enn rrS, þvi 6etta mál kensr meirr við Hrólfi ,'> [sem vorr er elztr bræðra'*', ok helzt kann forsjó fyrir at hafa. Torfi vekr við pá um brullaups tima; en þeir Hrólfr ok Böðvar kváðu eigi óvænt, at hausti mundi verða samfarir J>eirra. T)á mælti Halli: bíða vilda ek ykkarra andsvara, ok var sliks at von, ok má ek eigi sjá, hvat iþar er ráðligt, ok slíkr maðr er ósýnn til fullræða, (er) mjök hefir litlar mannvirðíngar 5 mun ek ok ekki samþikki þartil gefa, at gefa móður mina göfga lausíngjanum, svá^ göfugt gjaforðj en Hrólfi kvaðst ekki svá sýnast; en hún'^ kveðst eigi mundi af höndum vísa: ok samþikki ek þessi ráð. En Hrólfr kvaðst ráða eiga% kvað ok þat mundi framgánga, sem hann vildi; var brullaup ákveðit at vetrnóttumj Hða stundir. í) barnleikar, B, C, D; kærleikar, S. ^) ^á. kaxn ^ar- fyrir at koma fé ok umsýslan, B, C, D, S. ^) en ti vií5 eiiiræái mitt, en standa læt ek svá, B, C, D, S. *) ok Böðvari, þeir eru elztir bræ«r, B, C, D, S. ') eptir, B, C, D, S. ^^ v. i E, F. ') Halli, b. V. Bi, C, D, S. 2 K. Valla-Ljóts saga. 206 2. þess er getit elnn dag, at konur roru í dýngju sinnij Halli var ok þar kominnj móðir hans mælti: ek á at greiða málagjöld í dag grið- konum vorum j nu vil ek senda þik í Torfufell, ok seg, at Toríi sendi mér grís nokkm, ok þyrfti J)ó, at pú værir eigi of-skapbráðr, þvíat grísinn mun vera illr með at fara, ok mun hann frammi láta, ef mín orð koma til. Fara mun ek, því þú átt þér þar hollan viri; ok er hann kom þar, þá var Torfí at vinnu, ok leit eigi til hans j Halli mælti þá til Torfa; móðir mín sendi mik híngat til þín, at þú sendir henni grís nokkm at gjöra af anæðíng konum sínum. Hann leit ekki til hans, ok mælti þó: þat má ek gjöra, töktu hann sjálfr, ok starfa at honum. Halli mæltl: ekki er formannligt, at gánga í saur at giltu gamalll ókunnum mönnum, Torfi svar- aði: hvat mælir ofrhuginn? Svá mun ek ok ekki hætta til bísnanna (segir Halli), ok send þángat hvern, er þú villt. Torfi mælti : eigi œtla ek þik þikkjast jafnsnjallan giltunni. Halli .svarar svá, betr vera þetta ómælt: ekki jafna ek snilli okk- arri giltu saman, ok má þetta frýuorð kallast; hann hljóp at dyrunum, ok snaraði inn , ok þegar hjó hann af henni ranann, tók grísinn, ok gekk, út. torfí mælti: hafðu nú yfír þángat grísinn at færa herini. Halli svaraði aungvu, ok reið i burt, ok heim á leið, en skógr var um héraðit; Kann steig þá af baki hesti sínum, ok sitr hann nú i skógirium, þartil hann s« mann ríða í blárri kápu yfir ána, ok þar kennir hann Torfa; hann sprettr upp, ok hleypr at honum, ok hjó hann 204 Valfe-Lióts saga. 2 K. banahögg; hann hafði bæði epjót ok sverðj Halli kastaði honum undir bakka, ok huldi hræ kans, en hafði hestinn með sér. Hann kora heim, ok hitti móður sína 5 hún spurði um erendi hans j en hann segir, hvar mál er komit, at Torfi mundi eigi koma í rekkju hennar, eða senda henni grís, er ek skilda við hann; er rennt þelm ráðahag, J>óat yðr þikki þat eigi hkligt. Húnsvarar: þat hygg ek, at opt réttir J>ú J)inar heíadr til ílls, ok mun |)etta upphaf ógiptu þinnar, ok muntu ann- athvQrt gjörr sekr, eða drepinn, sKkir menn sem hér eiga éptimiæli, þar sem Eyólfr er. HívUi svaraði: eigi þarftu at ámæla mér svá fast fyri J>etta verk, J)víat lítjU var mannskaði at honum, J)ó J)ér þætti hann góðr. Hún kvað J)at nær hófi: en betra væri bér óunnit verkit. Síðan • T • ^ fór hann í GnúpufsU tii Ingjalds, frænda síns, ok sagði hoiium tíðendin. Hann svarar honujn: far J)ú á fund Svarfdæla, vina Jjinna ok frænda; eðr hvat gafstu hanum at sök? sagði Íngjaldr. Halli svarar: orð hans óviðrkv^millg til mln, fyri J)at ek vilda ekki gipta honum móður mína, ok svívirða svá ætt vora; veit ek eigi, neraa mér verði nærri stýrt um eptirmælit, ok ek raimi fara óvarliga, en ósnjallara kvaðhann raik, enn gilt- una. J)á svarar Ingjaldr : J)at var illa mælt 5 ver nú með mér, J)artil at lokit er raákira J)ínura.. ,J)á bjó Vígaglúmr at þverá, ok hittast J)eirfrændr; J>eir fóru á fund Eyólfs, ok bjóða honura sátt fyri J)íngmann hans: vér viljum virða J)ik tll J)ess, ok bæta hundraði sllfrs, en falli niðr, gagn- sakir viÖ Torfa fyrir áJ)éttisorð við Halla, er ok 2^ K. Valla.L jóts ' saga. 205 ósýnt, at meira fáist af oss frændum, ok látura oss þetta ekki verða at misþikki. E^^ólfr svar- ar: svá skal ok veraj oss er Halli skyldr, enda er hann ættstórr. Sættust Jjeir at þvíj var Halli þá 17 vetra, er fé þeirrá var skipt. 3. Böiívar ræðst í kaupferðir, en Hrólfr gípr var heima á föðurleifð sinni. Böðvar var utan lánga hríð, ok var enn nýtasti fardrengr, vlnsæll; hann var utan l^ vetr. Halli setti bú saman, ok átti Signýu Bessadóttur, frændkonu þelrra Möðru- vellínga, ok gjörðist þá vel með þeim Eyólfi ok Halla: ok kvað {>at vænst til þelrra vinfengis, at tengdir tækistj Eyólfr kvað hann rétt sét hafa. Halli fór mjök með sakir. Litlu síðarr druknaði Eyólfr í Gnúpufellsá ; }iann var jarðaðr at Möðru- völlum í túnvelllnum heima, ok var primsigndr áðr. Síðan tók Guðmundr enn ríki við virð- íngu, son hans, ok gjörðist með þeim vel Halla ok Guðmundij veitti hann Halla í fjölmenni, en Halli var grjótpáll fyri málum hans, ok var hann kallaðr Hreðu-Halli, ok hefir hann mesta virðíng haft af Guðmundi; þá var hann á fertugs aldri, er hér var komit sögunni, ok var eigi auðsóktr með afla Guðmitndar, en framkvæmd sinni. Bessi heitir son Halla, ok var vænligr maðr. Hrólfr var auðigr maðr ok grályndr. þess ef getit, at Guðmundr héldtboð fjölmennt eitt sinn á Möðru- völlum, ok var Halli þar, sem at hverju boði áðr', þvierGuðmundrhéldt; þar varmjök margt talat. þá mælti Halli : mjök undarliga ferr fram höfðingjaskapr hér á Islandi, ok þverr níi mjök *) ööni, hin. 206 Valla-Ljóts saga. 3 K. mannvalit nOrðr híngat, svá' helzt hérað |)etta. Guðmundr svarar : opt íinnst þat á, at ek -er virðíngargjarn, eða^ munda ek annarstaðar heldr höfðíngi vera í héraði, enn hér? Halli svarar: satt er þat, Guðmundr ! enn eru þau héruð, er * þikkir lángt ímilli vera, þóat mannvalit sé hér* mikit meira. Guðmundr ^ spyrr : hvört er þat ? Hann svarar: þat er Svarfaðardalr. Guðmundr svarar : fleira muntu mæla sannara ok snotrligra, er J)ar snæsamt, ok liggr á vetrarnauð mikil. Halli SYv'rar: hinn veg verðr þó lengstum í útdölurí- um, at fleíri fara þángat at kaupa mat, enn það- an ok híngat , ok fleiri nærast þaðan''' at pen- íngum, enn héðaru Guðmundr svarar: hvat skal þetta at tala, er landakostir eru svá lofaðir? ok ekki sý nist mér svá. Halli Svarar : þat hefir mér í hug komit, at breyta mínum ráðahag, ok færa þángat bygð mína í ættleifð vora. Guðmundr mælti: hví er þér þar betra at biia, enn hér? Halli mælti: þar hafa búit ^öfgir frændr mínir, enda fýsir mik þángat fara, enh sitja samkynnis^ við þik, þvíat mér hagar þat til lítilla vinsælda, segir Halli, ok em ek grjótpáll þinn, ok verða 'mér sumir of-jarlar*^ hér í héraðinu, ok mun þá þat ráð^ falla, ef ek fer héðan, ok skal þó vera okkíirt vinfengi samt ok áðrj en ek mæli [eigí mjök óvitrllga^, at ek fékk óvinsældir af við- skiptum okkrurn Eínars bróður þíns, ok vil ek nú færa mér þat af hendi. Guðmundr svarar: í) I>ó, hin. 2) eigi, S, C, D, S. 3) eigÍ, b. v. S, C, D, S. *) þannig £, Fj ])ar, A og hin. *) sainkjöra, li^ C, D, S, ^) afhallnir, D, ,V. ') niðr, Hf , C, D, S. *) þat uú opin- berliga, ií, C, U, 5. ' [^ 3 K. Valla-Ljóts saga. 207 þetta er sumt satt, en sumt ætla ek þér þat minna til virðíngar, enn óvinsældar. Halli svar- ar: hitt er eigi miðr reyndar, at þeir frændr mínir, synir Ingjalds, eru yíirmenn mínir, ok eigi má ek hér mestr maðr vera vorra frænda, meðan vér erum hér allir, en'þar má ek mestr maðr heita. Guðmundr mælti-: eigi æda ek, at þú fáir þar meiri virðíng, enn slika, sem þú hafir hér haft j ek sé þar þá 4 menn , at engi þeirra vill láta virðíng sína fyri þér. Halli svarar: hvörir eru þeir 4, er ímóti mér munu stan^a? Guð- mundr mælti : þat er einn Valla-Ljótr, [sonr Ljót- ólfs goða ' , er mestr maðr er i dalnum, ok þor- grímr, bróðir hans; enn þriði er Björn at Hofij fjórði er þorvarðr, bróðir hans, þeir eru þor- gríms synir, kynstórir menn, (ok) Ljótr [Ljótólfs- son ok þorgrimr^j ætla ek [svá um þórir, frænda þinn, at þótt þii færist nær honum, at ofrefli muni ykkr i^ við þá at eiga. Halli svarar: þat ætla ek þó muni framfara. Síðan fór hann á fund þóris Vemundarsonar, ok sagði honum sitt erendi, okvildi land kaupa, ok §pyrr, hvarhanrt veit land falt. þórir segir: veit ek land falt at Klaufabrekku , ok mun ek fá þér [engjar til, þviat þar eru engi litil, en ek vil kaupa þat land til handa þér+, ef þú villt hingat' ráðast^ ») þannin $4 Bersason goíía, A; sonr Alfs go8a, B, C, D; goí$i Bersason , £, f . -) þannif; ?; Bersason ok ÍJorgerííar, A, E, F; Alfsson ok porgerKar, B, C; Alfsson ok ÍJorgríinr, D; sbr. hls. 214. ^) þannig E, F; um í»orvar« ('pórir, B, C;) frænda þinn, at pú munir færast at honum, pikki mér |>ér ofrefli, A, B. C; ætla ekki um f»órir fr. þ., at þú m. f. at h., Y iner þ. ofrcfli, H, S. *) frá [f. l B» C, D, >'. *) þángat, D, S. 208 Valla-Ljóts saga. 34 K. en J>ó þikki mér þat ráðligast, at J)ö sérl kyrrj hev mun at reyna fastnæma * menn ok stórýðga, Halli kvað sik J)at ekki mundu í burt reka: ok kauptu landitj síðan réðst hann þángatj ekkl var bygðaleyfis beðit. þeir láta sér ekki um- finnast Svarfdælir, þvíat Ljótr var höfðingi yfir J>eim frændum, ok undu þeir vel við |>at, enda réð hann einn öllu þeirra ímillij hann var óhlutdeilinn umsýslumaðr, enginn stúrumaðr, mikill maðr; ok þat var til marks, hvörsuhonum likaði: hann átti tvennan búnað, blán kyrtii stuttan , ok öxi snaghymda, ok var vafit jární skaptit; j)á var hann svá búinn, er víghugr var á honumj en þá honum líkaði vel, hafði hann J)á brúnan kyrtil, ok bryntröll reklt í hendi* 4. Hrólfr hét bóndi, er bjó uppfrá Klaufa- brekku; hans synir Voru þeir þórðr okþorvaldr; hann var göfugr maðr; hann tók sótt ok andað- ist. þeir bræðr tóku erfð eptir föður sinn, ok vildu, at Ljótr skipti fé með þeim, bæði löndum ok lausum aurum, þeim er þeir áttu. För Ljóts frestaðist nokkra stund, en^ kristnat var fyri litlu landit, ok voru lögleiddir drottins-dagar ; J)á var MikkaeHsmessa, er fundrinn var lagðr -, voru þelr' þar komnir þórlr ok Halll, ok höfðu J)eir sét mannaförlna. Ljótr skipti löndum þelrra bræðraj snjór var falllnn á landamerkl^ hann sklptl löndu,m, ok tekr sjónhending í steín nokk- urn, en úr stelrilhum í ána, ok ferr rétt svá fram, ok nam stað við ána, ok skar þar upp toríu eða jarðkross, ok mælti: svá kann ek at marka ^ '■) þannig tí, C, D; fastvœma, /ij E, F; stóra, S. ^ ér, A. 4K. Valla-Ljóts saga. 209 landaskiptij þeiir! bræðrum líkaði vel, ok öUum, nema Halla. þá mælti Ljótr; við höfum ekki við átst hér, Halli! en fii ert maðr Kygginn, eðr hvörsu lízt þér þelta skipti? Halli Svarar: vel at jafnaði ætla ek J)ik löndum skipt hafa, en er þú innir til þessa, þá ætla ek, at lögin mundu sveigð hafa verit, má ek sva heldr nokkut umræða landaskiptit , eðr hvörsu lögkænn maðr ertu, Ljótr? Hann mælti: eigi kann ek lögin vel. Halli segir: þat ætla ek við lög varða, at vinna á Mikkaelsmessu, þótt hún væri eigi á drottins-degi, ok mun ek stefna J)ér um helgi- brygði. Ljótr svarar: úng er ný* trúan. Halli mælti: svá er atkveðit, at kristnispéll sé í orðit, ok er eigi vel sét fyrir hinum smærrumraönnum, er J)ér gjörið svá fyrir höfðíngjarnir. Ljótr svarar ok segir : þetta er elgi vel gjört, ok mun eigi svá verða i annat sinn. Halli mælti: skjót eru ummæli mín við þik, Ljótr! gjör annat- hvort, gjald mér hálft'^ hundrað silfrs, eðr ek munstefna þér. Ljótr svarar: þat mun ráðligra, at eigi sé orðalaust við mik: ekki' bæta ek fyrí vanhyggju mína, en þikkja bezt, at kyrt sé, eri ek rnun styðja þitt mál. Halli svarar : ekki sómir, at láta mennina fyrikoma hvorugum okkrum. Ljótr svarar: þú skalt eiga heimila hegníng, ef optarr verðr, en legg nú samþikki við mik, ok náir þú þá þökk minni. Halli svarar: þ.it skal sannat"*" vera, ok gjör þú annathvort, gjaldt up^ ») nú, B, C; eun, U, í* «) annat, b, v. C, 3) ok, B^ C, I>, S. *) annat, B, C; annathvort, Xí, S. Isleniiínga sögur, 2 bindi. ^^* 210 _ Valla-Lióts saga: 4K. fét, eðr ek mun stefna þér. Ljótr svarar". eigi vil ek, at þú stefnir mér, heldr vil ek gjalda fét, ok mun vingott ímóti koma; lengi hafa vorir frændr viðhnipp&t, vera má, at í kyn kippi; mun ek þegar gjalda fét, því eigi vil ek reiði engilslns; nú ef þér gengr til vinátta við mik, [þá muntu vera mín hlíf ok skjöldr, en ef þér gengr til fégirrii, ok ágángr við mik% sem ek ætla heldr at vera mun, þá má enn vera, at sjálft sýnist. Halli tók við fénu. Ok á sama hausti var boð á Möðruvöllum, ok kom Halli J)arj þá var Bessi, sonr hans, kominn út, ok var at hoðinu* . Guðmundr setti Halla hit nærsta sér, Ök hafði haft frétt af viðskiptum þeirra Ljóts ok Halla, ok mælti svá : hvörsu líkar J)ér þar í daln- um út? Halli kvað sér vel líka. Guðmundr mælti: eru menn vel við þik út þar? en hann kvað þat með góðnm hætti. þat er sagt, sagði Guðmundr, at- \yú hafir fé iipptekit af Ljóti fyrl Htla sök. Halli svarar: eigi er þann veg jafnt, ek leitaða eptir með réttendum, ok kaus hann þann kost, er honum gegndibetr, okmáttuhér sjá silfrit. Já, segir Guðmundr, sé ek, at þú þikk- ist vel leikit hafa, en svá segir mér hugr um, at rauðt mun sjá í skörina fyrir hinar þriðju vetr- nætr; vil ek þat nú ráða þér, at þú komir eigi út þángat, síðan mun ek kaupa þer hér land, en ábyrgjast þik eigi út þar. Halli svarar: vel er jþetta boðit, en vera þikki mér þar á peir brestir, at ek vil þat eigi, ok mun ek reyna enn meirr, ok fer ek eigi af þeim sökum enn burt. 4K. Valla-Ljóts saga* 211 síðan fór Bessi Hallasoii með honum, ok kvomu þeir út al jólum í dalinn. þórir bauð HallatiJ jólaveizlu á Grund, þar var kyrkjubær, en Bessí, son hans, fór heim» [þórir' lét fara andvirki, þvíat heyfátt var heima um jólin, er áleið^» þau ein orð fóru af Halla til eyrna Valla-Ljótí um skipti þeirra, er heldr voru óvingjarnlig. En eptir jólin bjóst Halli brottj ok þann morg- un hittust sauðamenn af Grund ok Völhwn, spurð- ust tíðenda, ok ræddu um, hvorir betr mundii veitt hafa um jólin, ok fylgdi hvörr sínum bóndaj sagði þóris maðr eigi þar jafnvel skemt hafa verit: þvíat enginn er skemtunarmaðr betri, enn Halli, er þar var um jólin. Húskarl Ljóts spurði, hvenær Halli mundi heimfara; hiiskarl þóris kvað hann aifaradag jólanna fara mundu. þórir spurði húskarl, er hann kom heim, hvat hann hefðí manna fundit; en hann sagði. þórir frétti, hvat þeir hefði. haft at tala ; ^en sauðamaðr sagði allt þat, sem farit hafði. Já, kvað þórir,*vel er Sagt, en þú, Halli! skalt hvörgi fara í dag, ok segir honum hvat tilbarr, ok svá, hvat þeir höfðu rædt húskarlamit; er mér ekki um, at þeir segi lun feroir þínar, er ok mér þar ^runr á, at svá fari, sem Guðmundr sagði, at Ljótr mundi verða þér drjúgr i málunum. Halli svarar: hvat er okkar Ljóts ímilli, nema gott? þórir mæltl: skuggi er honum í málum ykkrum^ Nú skal ek fara, kvað Halli. þórir svarar : þá skulu þer ») mæ]ti ok, ofaum i A, C. *) frá [ r. f I>, S. 3) eptir endat tal ok ráölagning IJóris, niælti Halli, b. v. S. 212 Valla-Ljóts saga. 4-5 K. fylgja húskarlar mínlr 13, en mér er þungt, ok má ek ekki af þyí faraj Halli kvað þess eigi J>urfa mundu. 5. Síðan fóru þeir upp um Hörðabrekku ^ ]þá mælti Halli: farið nú aptr, pYÍat nú á ek skamt heim, ok munu mér aungvir fyri sitja; þeir gjörðu svá, serh Halli mælti. Sauðahús Halla voru á götunni. pé. [mælti förunautr'^ Halla: menn eru f>ar, [sagði hann"^. Halli svarar: má vera, at þat sé Bessi, son minn. [Hann svar- aði^: pat eru ekki vorir menn: peiv voru 12 saman, ok einn í blám kyrtli, ok hefir öxi snag- hyrnda í hendi. Far þú heim ok seg Bessn, at Ljótr þikkist eiga smá erendi við mik, ok er engi þörf þín hér at vera. Hann tók þegar á rás mikiUi. Halli var girðr í brókum, ok hafÖi skikkju yfir sér, haun kastaði henni af sér ; hann hafði hjálm á höfði ok broddstaung í hendi, en girðr sverði, ok gengr ímóti þeim, ok hjá fram, J)á mæhi Ljótr: dvöljum eigi við atgaungu, ok tökum hann. J)eir ráða at honum; en hann gengr snúðigt, ok komst hjá fram, er hann fór iorbrekkt, ok fá þeir ekki við hann fest, er þeir gengu við brekkunni; síðan nam hann staðar á sléttu nokkurri. J>á mælti Ljótr: nú hælist hann um við oss, er hann stendr hærra, enn vér. HalHsvarar: ek mun njóta frækleiks ok fráieika, en bíða eigi. Ljótr mælti : bíða mundi Karl, aíi þinn, |>á er þeir áttu enn efra hlut heimsins, ok aldrí let hann eltast, sem geit. Halli svarar: *) Höfðabrekku, E, F. "^) þanrdf; S; mæltíX fördnavitar, A o^' Ai'/i; stígíu þeir, A og hin; Jjcir svöruðii, A og hin. 5-6 K. Valla-Ljóts saga. 213 staðar skal ok nema, ok berjumst við tveir, er þat sómi þmii, en hitt skömm. Ljótr svarar : eigi er á þat at líta, enda skal ok svá vera. Halli mælti, hvat gefr þú mér at sök? Ljótr segir: sú er sökin, at þú skalt eigi optarr kenna mér helgihalditj nú ef þér hefir gott tilgóngit, ok vili engillinn gefa þér sigr, |)á muntu þess at- njótaj en ef þat var með fégirnd ok ágáng, þá hafðu minna hlut, ok sjái hann mál okkart, ok muntu nú njóta þess hálfs' hundraðs silfrs, er þú tókst af mér, ok haldit síðanj Ljótr gékk at honum með járnaðan skjöld. Halli lagði til Ljóts í skjöldinn, ok kom í bóluna svá hart, at sverðit festi. Ljótr snaraði þá skjöldinn svá fast, at sverðit brast í tánganum; en síðan hjó Ljótr Halla banahöggý þeir færa hann til sauðahússins, ok kvomu heim á bæinn, ok segja tíðendin, ok lýsti Ljótrvígi Halla á hendr sér. Bessi ferr þegar á fund Guðmundar, ok sagði honum þessi tið- endij hann kvað þat farit hafa eptir getu sinni. Bessi bað hann taka við málinu: en ek vil fara utan. þá voru aftekin, hólmgaungu lög öll ok hólmgaungur. 6. Guðmundr tók við málinu, ok býr tií alþíagis, ok fjölmennti mjök. þá var leitat um sæltlr af vinum Ljóts; hann var fíölmennr, ok hafði traust margra höfðíngjaj en svá lauk því málimeðfrændaaflaLjótsokvinastyrk, at hundrað silfrs var goidit fyri vígHalIa, en þathálft hundrað silfrs, er Ljótr galdt Halla, þar kom ekki fyri, þvíat Ljótr vildi, at þat kæmi fyri vanhyggju ') auuars, b. v. C. 214 yalla-Ljóts saga. 6K. sína; en vlnir hans báðu, at hann tæki J)at hálft hundrað undir sér, ok vildi hann þatmeð aungvu móti, sagði þat litlt vera fyri sætt Ljóts, ok hólmgaungu-^boð Halla* Guðmundr undi illa við málalyktum, en varðveitti fé til handa frænd- iim Halia. Skip kom út um sumarit í Eyjafírði, ok var þar kaupstaðr mikill; þeir sóktu út þángat Svarfdælir ; þar vQru þeir í för þorgríms- synir, systur' Ljóts, ok húskarlar hans, ök tóku sér varníng; þar var ok sá maðr, er Sigmundr hét. J)eir dalbyggjarnir voru sofnaðir í dalverpi nokkruj en 1 lýsíngina kom at þeim maðr, ok Uiælti: vitiþér, atEyfirðíngar eru öðrumegin óss- ins? ok fór ek at segja yðr, at þér varist þá, þvíat þeir eru ekki trúligir , ok gakktu út, þor- varðrt ok tölumst við, sagði Sigmundr, þor- varðr svarar: ekki þarf ek viðrtals yðvars nokkrs^ þviat mér þikkir þú ótriiligr; þorvarðr gengr þó út or tjaldinu með honum á hóiinn, ok töhið- lust þar meðj þá komu þar at þeim 9 menn . s^-artk.læddir., þorvarðr vildi þá aptr snúa^ en sá, er hann hafði teygðan með sér, kippti honum i flokk þeirraj þexr báru vopná hann þegar, ok vógu hann þarj Sigmundr vildi hefna hans, ok var honum, haldit; þat verk gjorði Hrólfr gípa með svikum ok í orðum. En er Guðmuridr hitti hann, kvað hann Hrólf illa gjört hafa, at gánga á sættir manna, sagði þat illa reyfa mundu. Hrólfr kvaðst ekki at sættargjörð verit hafa. EnLjótr tók eptirmál um víg þorvarðar, frænda síns. Guð- •) þannig likliga riuar» C; abr.. blats. 207 og 217; systir, J, ^, Fj bræör, li, D, S. 6-7 K. Valla-Ljóts saga. 215 mundr sendir orð Ljótí, at hann vill sættast við hann: ok vilda ek, at þú hefðir hér fullar sæmdir fyrir, ok sagði sér Jietta verk heldr mislíka, ok lét svá bezt fara mundu héraðs-stjórnina, at þeir stilti menn at illvirkjum slikum. A þíngi kvomu til vinir beggja þeirra; var þá um sættir leitát, ok var til þess nefndr Skapti þóroddsson ' , vin Ljóts, með umleitun margra annarra. Ljótr kvaðst eigí enn vera mundu þveilyndr i sliku, en sagði þó shk verk illa upphefjast,- ok kvað mörgum minna þikkja fyrir, at gjöra slikt, enn í fyrstu, kvað enn' megasýiiastannHrra' ágángfyríri við sik raeirri, enn mótgjörðir sínar við aðra. þorvarðr var bættr 2 hundruðum silfrs. Hrólfr undi betr við siðan, enn áðr, ok lifði 2 vetr uppfrá því. 7. Skip kom út um sumarit, ok var þar á BöÖvar Sigmundarson'*' ok Bessi Hallasonj þeir hitta skjótt Guðmurfti^ hann sagði þeim, hvat í hafði gíörzt, ok hvar komit var mál manna. iBöo- var var hófsamr ok stiitr vel, ok sagði sér vel líka forsjá Guðmundar,"en sagði sér leiðt allt sundr- þikki manna í héraðinu, ok kvaðst enn mundu utan fara, ok vera eigi viðriðinn. Ok um vetr- inn, er Guðmundr var eigi heima, komu menn Titan með ^ Ólafsfirði frá ií^viabekk til kaupa ; sá hét Ásmundr, er fyri þeim var, ok keypti til 6 hundraða, ok kvaðst allt mundu útgjalda. Böð- var kvaðst vildu, at Guðmundr sæi honum til handa skuldastaði. Ásmundr svarar: kunnugt mun þat, at vér gjöldum skuldir vorar. Böðvar ') íórtarson, E, f. «) ekki, D, í. ') þatinlg U»ritt ; nnHiinn, dlL *) Sigurtarson, ^in. ") úr, i/, C^ P, 5. 216 Valla-Ljóts saga. 7 K. svarar : þá vll ek, at J>ú færir híngat féit ; en As- mundr* kvaðst vilja^ at hann tæki út þar vör- unaj ok lýkr svá, at þeirkaupa þessu, en síðan fara Jjeir á brott. Guðmundr kom heim j þeir sögðu hoilum kaup aírij hann svarar: elgi skyldu pessi kaup verit hafa, ef ek hefða heima verit. Nú Hða jólin, ok er veðrátta góð; þá bað Böðvar J)á Bessa fara at heimta yörunaj en Guðmundr kvað þat óráðligt, at gánga í greipr þeim Svarf- dælum: ok ætla ek þó, at eigi veiti Ljótr þér ágáng. Fóru þeir þó 4 saman; ok erþeir kvomu útí Olafsfjörð, J)á var varan eigi búin, 'því margir höfðu 'keypt, enn hann^einn íbundinn skyldunni við Böðvar. J)eir höfðu haft ferjur út þángat, er Austmenn áttu; ok er dvölin var laung, þá rak á frost mikit, svá at eigi mátti á skipum fara. Ásmundr kvað J)eim heimilt iþar at vera ; Böðvar kvaðst þat mundu þekkjast, ok voru J)eir J»ar hálfan mánuð hríðfastir; síðan giörði þurrafrost ok færðir góðar, ok leggr fjörðinn, .8vá at ekki mátti á skipum fara. |)á mælti As- jnundr: verið kátir ok velkomnir með oss, Böð- var! En hann kvað þat vel boðit: en fá oss heldr leiðtoga, ok munu vér gánga. Asmundr kvað þat síðr sitt ráð: ok vilda ek vel skiljast við yðr; svá verðr at vera, segir Böðvar. þeir fóru 12 saman til heiðarinnar, þartil skiptast vegir heiðarinnar; J)á þykknaði veðrit ok dreif; færðin var |)úng, en Böðvar var ófrárr ok óvanr gaungu, ok ætluðu til Svarfaðardals um nóttina til Narfaj veðrit gjörðist myrkt, ok vissu þeir 7 K, Valla-Ljóts saga. 217 ógjörla, hvar þeir fóru. J)á mælti Böðvar: vill- ist þér nú vegarins, en náttmyrkrit [við sik'. Jjeir léttu eigi fyrr, enn þeir drápu fótum í hús- um nokkrum í náttmyrkrinu ; þeir drápu {>ar á dyr, en menn sátu þá við eldaj |)á er gengit til dyra, ok spurt, hvörir komnir væri. Böðvar spurði: hvörr býr hér, eðr hvat heitir bær sjá? J)orgrímr býr hér, Ljólólfsson^, en bærinn heitir at Upsum, ok viU bóndi, at þér gángið inn, því- at eigi er úti vært, bauðhannmér svá at segja yðr, hverir sem úti væri. Böðvar svarar: eigi viljii vér fyrr inngánga, enn bónði býðr sjálfr. Maðr- inn gengr inn, segir |)orgrími, at pe'it menn, sem ' komnir eru , vilja at honum boð þiggja ok láta mikiliga. J)orgrímr gengr út, ok spyrr, hvörir ko%mir væri: ok þiggið hér at^vera í nótt. Böð- var svarar, ok kvað suma vera Islenzka, en suma Norræna, ok nefnir sjálfan sik. þorgrímr gekk inn fyrir, ok bað þá niðrsetjast ok þíggja bein- ann: ok skal ekki boði aptra, en kvað aðra eigi síðr öfusu-gesti þar vera, ok annarra eigi minni von verit hafaj þorgrímr lét gjöra þeim elda. Slgmundr var þar á búi , er nefndr var fyrri, fóstbróðir sona* þorgerðar Ljótsdóttur'''; honum bregðr mjök við, segir þorgrími leyniliga frá skilnaði þeirra þorvarðar, frænda hans*. þor- grímr kvað þat mál ekki til sín taka: ok vil ek þeim vel veita, er aungvir eru ílls af mér verðir, ok vil ek, at menn séu þeim trúir, er mik hafa ») er komit, P, 5. -) þanftp (Ljót. son), A; Ljótsson, S, r, D, S; Bessason, £, F. ') í>orvaiÖssonar, S. *) ritt- \ra mun Ljótólfsdóttur , ibr. blait. 207 og 214 bir at framan. 5) íins, /4, Ej F. 218 Vaila-Ljóts saga. 7 K. keimsóktah. J)ar eru pe'vc um nóttina. J)or- grímr býr um hurðína, ok bað aungvan mann fyrri hurðuiu uppljúka, enn hann vildi: en sá skal hörðu mæta er afbregðr. Sigmundr leitaði eigi at j en þeir sváfu fastj innangengt var í fjósit, ok svá kemst hann í brottj þá var rofií veðrit ok var jarðfjúk; liann fékk sér skip, ok kom um nóltina til Hofsár til Bjarnar , ok vakti hann af svefnij hann spurði, hverr kominn væri; Sig- mundr segir til. Björn spyrr, hví hann fari svá óðliga. Hann kvað nauðsyn tilreka: ok inuntu nú mega hefna bróður J>íns. Hvörir eru kamn- ir? segir Bjarni. Hann syarar: Böðvar, bróðir Halla, ok ætlar nú inn til Eyjafjarðar. Biarni svar- ar : ekki samir vel, at kveikja ófrið, at gjörðum sættum,. en sjá maðr er saklauss, ok aldrei verit yið skipti manna hér á landi, væri nærr mikiu at, ef Hrólfr væri, ok sæmdi þó eigi vel; kann ek ok kappi þorgríms frænda, at honuni mun þikkja svívirðíng í um gesti sína, ef at þeim er illa farit. Sigmundr svarar: eigi skiptir þat' at höggum til, er þeir voru afteknir, er skaðinn er at, enn mannlæður slíkar lifa, sem pú ert, ok má oss hugkvæmt þikkja, þá er bróðir binn var drepinn í griðum fyrir oss, nú viiitu eigi hefna hanSj hann fær sér menn, ok verða 8 saman. Björn kvaðst vilja hitta Ljót, frænda sinn, stóðst eigi ámæiisorð Sigmundar oIí hans -kum- pána, fóru þeir á Völiu. Ljótr spyrr, hvat Björn vili, er hann ferr um nætr. Björti svai*ar: ek ætia mér at fara ok hefna þorvarðar,' frænda^ *) þannig S; J)ik, kin. *) bróÖur, D, S. 7-8 K. Valla-Ljóts saga. 219 míns.' [Ljótr mæltí: er Hrólfr kommn? Eígi ér þat, segir Bjarni, hérerkominnBöðvar, bróðir hans í da]', Ljótr mælti: eru þetta þín ráð, frændi ! at drepa saklausan manninn, ok gánga á sættir? ok fer ek ekki þessa ferð, ok leggja virð- íng við þat, at sækja fram ok heim bróður^ minn, Björn' mælti: eigi munu vér {>urfa at sækja heim bróður^ |)inn, til þess at ná þeimi sitjum nú fyri þeim, er þeir fara burt. Sigmundr svar- ar: vér munum sjá för þeirra. Ljótr kvaðst eigi mundu fara. þeir fóru í burtj ok er þeir fóru, þá mælti Sigmundr: komu ver til Tjarnar til þeirra feðga þorsteins ok Eyólfs ; þeir voru Jbarðir menn ok ofrhugar. [Svá gjörðu þeir"*". Biörn mæjti^: liðs vil ek biðja þik, at eigi fari óvihir vorir um þveran dalinn í friði. Hann kvað þat einsætt, ok réðst til feiðar með þeimj en Eyólfr, son hans, var farinn upp í Sauðadal. 8. Nú er at segja frá Böðvari, at hann býst um moTguninn, ok hans föíunautar. þorgrímr mælti: ekki er mér um, Böðvar! at þú farir al- mannaleið, ek veit gjörla, at roaðr hefir burt kom- izt í nótt, ok mun sagt hafa um ferðir þínar, en ek vilda, at ekki ýrði at yðr, er þér hafið mik heimsóktan. Böðvar kvað honum vel fara: ek niun ok svá gjöra. þelr snúa nú á leiðina, ok fóru þó almannaleið. Sigmundr tók til orða í liði Bjarnar: nú sé ek þá, ok eru þeir fyrir oss komnir. Siðan sóktu þeir fast eptir þeim , ok fundust á B.isum'* uppfrá Dalsbæ , milli bæanna ») Jrá C fc. 7i B, C, P, S; V, i hin. ^Í son, D, 5. ^) hann- ie jD, B, F, 5; í'orsteinn, rángt i A, B, C. *) frá [ h. v. i', í. 5) til torateins, b. v. JB, F. «) Hrisiun, D. 220 Valla-Ljóts saga. ' 8 K. ok Hellu, er Narfi bjó. Menn fara þarna^ segír Böðvar, ok hvat mmiu þeír vilja? Bessi svarar: ekki munu |)eír gott vilja, ok má vera, at vér drukknum nærri landi. Böðvar mælti : eigi skulu vér renna. Bessi svarar: ekki ætla ek |)at, segir hann, ok munu vér hér bíða. Böðvar ok Bessi ok stýrjmaðr, Jjelr voru fremstir, voru pe'iT 7 saman; en þeir Björn voru 11 saman. J)á mælti |)orsteinn: förum at með ráðum, eigí ersýnt, hvevégnar svá búit, þéir hafa vígi nokk- ut, en menn harðsnúnir, ok sæki sumir á bak J)eim, [ok vertu hér, J)orgrímr! I því bili hljóp maðr mikill at baki þeim', var J)ar ok komínn Eyólfr |)orsteinsson. J)á mælti Böðvar: höld- umst vér við, ok hlífum oss. Björn var fremstr , í atsókn. J)orsteinn skaut spjóti at Hávarði Aust- manni, ok setti á hann miðjan; þat spjót þrífr Böðvar, ok sendir þat aptr, ok hæfir J)orstein, ok varð honum at skaðaj ok í J)ví kom Eyólfr á bak Böðvari, ok hjó hann banahögg 5 ok í |)ví þrifr Eyólfr til Bessa, ok rendi fótskriðu at hon- um ok í hð þeirra, ok bað þá Björn, at ráða til t hans; hann hljóp at honum ok vó hann, ok mælti: vaskliga fórstu enn, Eyólfr! hafði Bessi vegit Sigmund áðr. þar féll Böðvar, Bessi, Há- varðr Austmann, ok einn af förunautum J^elrra, . ok |)orsteInn af Svarfdælum ok Slgmundr. J)eir gjöra orð Narfa, at hann sæki iíkin. Hann kunni þessu illa, þvi hánn var vinr hvorutveggju 5 hann riðr á Möðruvöllu, ok sagði Guðmundl; hann kvað þetta mikla óhamíngju orðna. EnþelrBjörn ») /rd [ V. *' B, c^ D, S. 8 K. Vaíla-Ljóts saga. 221 ok Eyólfr gjöra ráð sítt. Eyólfr kvað þat sýn- {ist ráð, at hitta Ljót: þóat nokkr ýíis'-orð fylgii þá er þar þó traust, mun hann mer ásjá veita, mun ek hér ekki dveljast, ef þú gjörir eigi svá, þvíat ]þú mátt ekki traust veita. Björn kvað hann letja, at marmahefndir færi fram. Eyólfr kvaðst ætla, at því fastari niundi hann til trausts, sem þeir þyrfti meirr: ok er þetta eitt til, ok þann veg helzt komnar^ mannahefndir frænda hans af voru tilstilli. |)eir fara nii ok hltta Ljót, ok segja honum, at þeir hafa mannhefndir framd- , ar eptir frændr þeirra. Ljótr mælti : eigi er gott, at eiga vonda frændr, þeir koma ok^ í vand- kvæði, ok er nú ok eigi gott til atgjörða. J)eir fara at hitta J)orgrím. |)á mælti Ljótr; því tókstu við óvinum vorum, þorgrímr frændi? Hann svarar : |>at eina sæmdi mér, þótt nú kæmi til Htils, þá var þat þó mitt, er ek gjörða, en þat Sigmundar, er hann gjörði, ok er því fjærri orðit, er ek vilda at væri. þá mælti Ljótr : betr mundi, ef þessi ráð hefði höfð verit, en óráðligt sýnist mér yðr, at sitja í búum yðrum í milli Tjarnar ok Upsa ; kveð ek þat nú betr sama, at vér séum allir saman, heldr enn þeir drepnir, sem mehakkar 1 grenum, ok mun þá þikkja koma til vorra kasta, at veita lið at málum yðr- umj ok mun ek nú leita fyrir at vera, en ek er tregi' tll stórvirkjanna, en þó þlkki mér illt, at láta hlut minn fyri nokkrum manni. þorgrímr mælti:,slíkt llggr nú fyrir, eða hvat skal gjöra Á — - ') ýfru, E; ýfrug, D, S. «) komi«, D; koma, £, S. 5) oss, y, C, D, S; opt, E. 222 Valla-Ljóts saga. 8-9 K. af Eyólfi, er mest er í sökum bundinn ok stór- virkjum? Ljótrsvárar: hann má vera með mér fyr^t, en síðan mun ek senda hann [suðr á Hjalia, ok koma honum þar utan, en aðra suma' skal senda ^ til Hermundar Illugasonar, en 2 til J)or- kels Eyólfssoriar, ok væri þá auðveldt um sættír at leita, ef þeir kæmist utanj en Björn skal með mér vera^ ok eitt yfir okkr gánga. 9. Allt gekk {)etta svá fram. Éyólfr fór utan, ok var í J)íngamanna4iði í Englandi. Naríi var at ræðu við Guðmund, ok þótti honum því verri þessi tíðendi, sem þeir fréttu gjörr, þó fór hann með Narfa ótá ströndina til b oðs, ok frétti þá glöggt um fundinn. Guðmundr mælti : eígi^ hafa J>eir gótt orð af, ok er 'mikill skaði at um''" slika menn, er svá urðu vel við, en sjálfir sak- lausir, ok uppgánga |)eir nú Svarfdælar, ok munu vel við unaj eðr hvörsu eru þeir varir um sik BjÖrn ok |)orgrímr? [Hann sagði: opt er Björn heima með famenni, ok svá |)orgrímr. Gott hefir J)orgrimr^ af málinu; en þó er Ljótr forStjóri þeirra, eðr hvörsu varr er hann um 8ik? Hann sagði, at Ljótr væri varr ura sik. Eigí uni ek nú þó, at svá búit sé, sagði Guð- mundr: vil ek nú hafa við ráð þín, ok sækja út í dalínn, ok forvitnast, ef vér mættum ná nokkr- um þeírra. Narfi kvaðst heimill til þess : er ek nú búinn, er mér ok kunnug öU gaung ok leyni- vegar, en gæfu-vant ér til slíkra ráða. Guðmundr kvaðst á mundu hætta ; ok fóru þeir út í dalinn. ») {)rjá, B, C, S. 2) /Vá [ V. í. D. 3) V. / B, C, X>, S. *) jnissa, C. 5) Jrd [ v. i A, E, F; h. v. hin. 9 K. Valla-Ljóts saga. 223 Narfí mæltl: Ljótr nmn ok rí^a hit efra með fjöUunum ok ofan at Vallabæ. Guðmundr mælti: hér munu vér sltja ok bíða, en þii forvitnast tíðenda af bænum! Ljótr átti sauðahiis skamt í frá þeim. |)at var til tíðenda á bænum, at þeir frændr voru þar komnir allir til boðs, ok höfðu J>eir eigi þat vitat. J)at var vandi Ljóts, at vera snemma á fótum, ok sjá um verk sitt ok fénaðj en J)eir Guðmundr sátu í túngii einni miUi gilja tveggja í skóginum, ok sá, at maðr gekk frá bæn- um í svörtum kyrtli, ok hafði.bryntröll í hendi; , hann ferr inni húsit, ok rekr út íet^ |>á bað Guð- mundr {>á uppspretta ok taka hann höndum, en bera eigi vopn á hann. Ljótr sér þat, ok snýr - undan, en hafði fyri sér bryntröllit, ok hljóp í 'gljúfrit framj enþar var undir hörð fönn reyndar i gilinu, ok rennir hann ofan eptir gilinú, ok sakaði hann ekki. Guðmundr mælti þá: þar íór hann núna, ok skant eptir honum spjóti, ok . hæfir í biyntröllit. Ljótr tók upp spjótit , ok fór heim. EnGuðmundr fór í skóginn, ok mælti: handgóðr er Ljótr, ok er slíkum mönnura vel farit; hann ér óhlutdeilinn, en sjálfr fullhugi ok ráðkamn^ þat eitt ráð lá honum til, er hann hafði, ok mun hann vitat hafa áðr, at fært var í gilit-, bíÖum nú, okvitum, hvörjar tiUekjur hann hefir; látum eigi þá elta oss, þó föru vér nú helztí svipliga. En er Ljótr kom heim, þá varðveitti hann spjótit, þat var guUrekit. þeir spurðu, hvaðan honum kæmi þat spjót. Hann svarar : Guðmundr enn ríki sendi mér þat. þeir spurðu, hverr með færi. En Ljótr kvað ekkí 224 Valla-Ljóts saga. 0 K. öðrum at því hlýta: ok gjörði hann þat sjálfrj Jjeir kváðu hann því oflengi leynt hafa. Hann kvað eigi þat vera: ek vissa þat, at ek mundu yðr eigi stöðvat fá, ef J)ér hefðuð Jetta fyrrí vitat, en oss mundi J)at illa sækjast, ok ofráð vera við J)á Eyfirðínga; ok lætr Ljótr eigi þessum málum snúa áleiðis um fjörráð við sik. Ok líðr nú fram at J)íngi, ok varð |)at allfjölmennt; kvomu J)eir Norðlendíngar, Ljótr ok Guðmundrj fór Guðmundr með vígsmálit á hendr Ljóti. Nú gengu menn um sættir at leita. J)eir Ljótr ok Skapti fundust, vinir, ok löluðust við, ok segír Ljótr honum allan atburðinn um viðsklpti þeirra Guðmundar : ok ef við megum semja mál okkar, mun ek ekki til þessa taka, ok förum við at hitta Guðmund, ok ræðum við hann. Skapti svarar : vel er meðfarit þínar hendr, ok skal ek allan hlut í eiga. Já, sagði Ljótr, undan snéra ek |)á, ok sýndist mér J)á eigi at bíða, hvert orð sem á léki; nú vil ek, at J)ú færir Guðmundi spjótit; Skapti bað hann fara með sér; Ljótr kvað svá vera skyldu: ok má ek vel sjá hann. Guðmundr heilsaði Skapta, ok mælti: því sýnd- ' ist þér, at veita Ljóti gaungulið? Skapti kvað svá bera lil: ok ekki er þat til óvinfengis gjört við þik; en spjót þetta viU Ljótr at pú hafir, ok kvað J)ik sendt hafa. Guðmundr svarar: svá var J)at pev sendt, Ljótr! at ek ætlaða þat til Htilla sæmda. Ljótr svafar: síðan svá hefir til- snúizt, þágjöriekmér þat ekki til fjár, spjótþetta. Hann kvaðst þat gjarnan vilja: en sverð þetta skaltu hafa; þat var gersemi mikil. J)á mælti 9-10 K. VaJIa-Ljóts.saga. 225 Ljótr tll Guðmundar; þígg af mér sverð'þetta, en send mér eigi annat spjót þessháttar, en lúk- um svá málum okkrum, at þú þikkist halda öU- um sóma |)ínum, ok lúkum svá fjandskap okkr- um. Svá skal vera, sagði Guðmundr. Björn var eigi á þíngi, því hann var sendr út til Gríms- . eyjar með ráði Ljóts, ok var á laun með þeim mánni, er þrándr hét; Björn sagði honum orð- sendíng Ljóts, at hann var þángat sendr til þíngs, til ásjar ok trausts um þíngit: en hann mun lúka málum fyri mik. þrándr kvað þá fara mundu með slíku, sem verða mætti. 10. Hrólfr var heima um þíngit} en á þíng. ínu voru málin reifð; kvaðst Ljótr vilja hjóða utanferð manna, ok fésekt virðuliga, ok lögðu margir hinir smærri mennihit verra tilj hinir deildu sér góðan hlut af, ok þótti ve}', at hvör# næði sættum, en Guðmundr fengi sóma af. Svá kemr, at Ljótr yiU, at Skapti gerði af hans hendi} eii Gu^mundr vill sjálfr gera fyri sína hönd, var svá ok; urðu þeir. vel ásáttir, ok skyldi Skapti gerð uppsegja, ok varð þar hjá íjölmenni mikit. Skapti mælti: þat látu við jafnt í þessum málum: fyrisát fyri Böðvari ok víg Sigm^ndar, Bessá víg ok þorvarðs, en fyri kaupmannsins víg 2 hundruð silfrs, en fyri þat skal annat gjaldast, ^r kom fyri víg þorvarðarj en 9 menn skulu eigi eiga útkvæmt; Bjöm skal gjalda hundrað^L o^ vera þar# með fr jáls, ok gjalda 2 sumr á leið, ok saptt- usif at þessu. En Björn var í eynni með þrándi ') þat Ljóti at, E, Islencíínga Söglir, 2 bindi. l^ 226 Valla-Ljóts saga. 10 K. vel haldinn. Ok einh dag um þíngit fýstist Björn at róa með J)rándi; en hann kvað J)ess aungva J)örf : ek vilda, at aungvar umsátur væri um þann mann, er Ljótr sendir mér, ok óvænna er til trausts af smáskipum, enn á eynni. Ekki mun þat saka, seglr Björn; o]í réru þann dag 30 skipa fráeyjunni, ok flest smá; veðr var gott, ok voru menn kátir, þvíat skipin lágu nær. |)á mæltí |)rándr : skip ferr þar inneptir firðinum, ok kenni ek ferju Guðmundar, eðr hvÖrir munu þar vera ? eða viti þér nokkut til, hvort Hrólfr gípr er á þíngi? J)eir svara fískimenninnir, at hann væri heima. ^þrándr mælti: hann mun hér kominn, ok ætlar á fund J)inn, BJörn! ok muntu ver^a kendr fyrir oss, ok munu vér Llla verjast af smá» skipunum, en menn eigi haldinorðir, en þeir hafa stórskip' ok fjölda manna; búumstþó við, at vörn verðr lítil; ok róa nú upp at eyjunni. |)á mæltu ferjumenninnir: geysa þeir nú róðrinn af miðunum, ok kann vera, at þeir uggi oss. J)á mælti Hrólfr: sækjum eptir þeim; ok gjöra þeir svá, ok fundust skjótt. J)á spurði Hrólfr, hvort Björn yæri á skipi. |)rándr svarar;^ leiddu svá getur um. • Hrólfr mælti: sehð fram hann, ok leggið yðr eigi í hættu ok fé yðart, J)víat þér hafið ekki lið; [virðið fyrir^ yðr vandkvæði, ok gjörið yðr ekki heimills-sök á hendr yðr. |)rándr svarar: ekki áttu góðan hlut í málum manna, er j)ú setr j)ik fram fyrir höfðíngja, ok má af |)ví- líku standa vandræði , en villt eigi. halda gjörðir ») skjótt skip, C. ») fyrrjð, B, C^ D. 10 K. Valla-Ljóts saga. 227 höfðíngja, ok giörir þu í slíku sáttrof, ok kveikir sváuppmeð höfðmgjumfuUanfjandskap, kannok vera at (þú) skapir Birni slíkan hlut, sem bróður hans, ok af þér hafa hlötizt þessi víg öU; 'eðr hvat hefir þú spurt af þínginu? eru menn eigi sáttir? ok er J)at óvandi p>inrl, þarmin at sættast fyrst, en drepa menn síðan, ok eigi muntu í fyrstu- hríð ná honum. Vér munurn ná honum, sagði Hrólfr, en drepa yðr. |)rándr svarar: viUtu fé taka? Hrólfr svarar : sjálfdæmi vort. Bjöm svar- ar: iUa gefast sjálfdæmin, ok hættum heldr til, hvörsu at ferr. Jrándr svarar: eigi skortir oss fé, en dreng fær varla slíkan, sem J)ú ert. Björn kvað margt mundi ígjörast, áðr þeir næði hon- um. þrándr kvaðst vilja lúka málunum : ok kemr nú til mitt. Hrólfr mælti : nu þegar skaltu upp- gjalda 2 hundruð silfrs fyri BjÖrn. þrándr svar- aði: erfið verða oss gjöldin svá þraung; en skipa- menn halda upp gjöldum með honum, ok fóru snauðir til lands , ok skildi svá með þeim þrándi ok Hrólfi. Ljótr kom heim af þíngi, ok hittust þeir Bjorn, ok segir hvorr öðrum þau tíðendi, er gjörzt höfðu. Ljótr kvað þránd eigi ámælis verðan, en Hrólfr sýnir skaplyndi sitt, ok hefír honum títt verit til gjaldanna; ná er hægra hjá: vér egum at gjalda Guðmundi 2 hundruð silfrs á leið, nu munu vér þat greiða, en eigi annat, ef þeir Hrólfr láta þat með ósæmd Íaust. Ljótr gjörði Guðmundi orð, ok kvaðst sjá sýnan ágáng í slíku, ok bað hann setja Hrólfj hann kvað svá vera skyldu, ok kvað hann opt til óvirð- 15^ 228 Valla-Lióts saga. 10 K, íngar hafa stýrt, ok greiddi hann aptr allt fét eyjarmönnumj en Ljótr skípaði fyri sína hönd bæði við þránd ok Guðmund, svá at hvoru- tveggjum hkaði vel, ok þótti Ljótr hinn mesti höfðíngij ok lýkr þar viðskiptum þeirra Guð- mundar hins ríka; eu Guðmundr héldt virðíngu sinni allt til dauðadags; ok lýkr þar þessan sögu. SAGAN AP VEMUNDI OK VÍGASKÚTU. «^ Saga af Vemundi ok Vígaskútu^ pORSTEÍlTíí- höfði hét maðr, hanh bjó á Hörða- landi^, ok var hann faðir þeirra Eyvindar ok Ketjls hins Hörzka. J)at var eitt sinn í tali "þeirr^ bræðra, at Eyrindr kvoðst heyra gptt af 'lslandi sagt, ok fýsti bróður sinn, Ketil, til Islands-ferðar með sér, eptir andlát föður síns. Ketill vildi eigi fara, en bað Eyvind svá víðt nema land, at þeim ynnist báðum til vel, ef honum Ukaði J>ar landskostir. Eyvindr fór til Islands, ok koín skipi sínu í Húsavík á Tjörnesi', ok nam Reyk- jardal uppfrá Vestmersvatni'*', ok bjó á Helgastöð- um, ok þar var hann heygðr. Náttfari, sá er Garðari hafði út fylgt, hafði eignat sér áðr Reykj- ardal, ok markat til á viði, hversu víðt hami skyldi eiga. En erEyvindr fann hann, gjörði hann honum tvo kosti, at hann skyldi elga Nátt- faravik, ella alls ekkij þángat fór Náttfari. KeÞ- ill fór til Islands at orðsendíng Eyvindar , bróð- ur síns, ok seldi áðr jarðir sínar austr j hann bjó ^) Saga af Vígaskiit\i, sem öörii nafni kallast Reykdælínga- saga, B. 2) Hörkslandi, B. 3) Tjornnesi, E. *) Hest- mannsvatni, &, C. 232 Vemundar saga 1 K. fyrstr á Einarsstöðum í Reykjardal; hanni.var faðir Konáls, föður Einars, er J>ar bjó lengi. Eyvindr átti TnÖrg börn;«^synir hans voru þeir Helgi á Helgastöðum, er þeir eru viðkendir, hann drukna^i á Grímsey)arsundi, ok Askell goði, er bjó í Hvammi, faðir Vígaskútu ok |)orsteins; Vemundr kögr ok Herjólfr at Mývatni voru ok dóttursynir* hans; en Vemundr átti dóttur þor- kels svarta. Dætr Eyvindar voru þær |)or- björg, er átti J)ormóðr or Laxárdal, ok Fjörleif ^, er átti [þórir leðrháls, son' |)orsteins Gnúpu- Bárðarsonar ; þeirra synir voru þeir Vemundr kögr,* Herjólfr ok Hallketill í Húsavík, Askell ok Hávarðr, er bjó í Fellsmúla. Eysteinn hét maðr, hann var Mánason, ok Rómlendr"^ at kyni 5 hann bjó í Rauðaskriðum við Fljótsheiði , hann var ójafnaðarmaðr mikill; Mýlaugr hét nábúi hans, hann bjó á Mýlaugsstöðum ; hann var barnfóstri Hávarðs Fjörleifarsonar ; Mýlaugr var auðigr maðr ok síngiarn^, Eysteinn fór til við 6ta / ihanit, ok tók fyri Mýíaugi 4 mælihlöss skíða- yiðar, ok hafði með sér heim, þvíat haun vildi eigi selja honum; opt hafði hann fengit honum áðr viði, ok hafði eigi fyri goldit. Mýlaugr sagði tU Hávarði, en Hávarðr Askeli goða, móð- urbróður sínum. Askell kvað Eystein eigi vera jafnaðarmania. Mýlaugs viðreignar, ok vildi hann sjálfr tilvekja um málit við Eystein, sem hann giörði um vorit. , Eysteinn lagði gerð undir Askel um J>etta mál, þvíat hann var maðr rettlátastr í ^) ^gÍKka^ í samanhengt vló þa^ eptirfylgjanda i syiiir, ölthan^r. »> Fjörleifr, V, C, 3). porleikr Hálsson, Sj f. Hallssoii, C. *) lítlendr, B, C *> sanngjarn, J?, C. 1 K« ok Vígaskútu. 233 sættargerðum, hverlr sem í hlut attu. Xskell giörði Mýlaugí við jafnmikinn, ok 12 aura silfrs fyri sakastaði'j |)á var goldit silfrit þegar, en viðrinn þar litlu síðarr, ok kvoðst^ Eysteinn optarr skylclu undir Áskel leggja máf sitt; ekki taldi Askell á J)ví. þat mund^ kom þorsteinn bollkamr eðabolJtaung úti Hrossavík% systurson þeirra Askells, ok átti í skipij hann fór til Há- varðar, ok lét bera varnað sinn til Eyjafjarð^r, ok þótti ekki áverða nema starf eitt, ok seldi J>ar Eysteini or Rauðaskriðum 3 hundruð lérepta ok klæða"^ fyri 10 hundruð, ok bauð Eysteini at flytja til skips í Húsavík verðit', áðr 4 vikr eru af súmri; Hávarði þótti þat í illa skuldastaði seldt, þá er hann vissi> en hélzt kaup sem áðr. Ok er vora tók, þá heimti þorsteinn at Eysteini; hann kvað þorstein eigi þurfa at annast um. Ok annat sinn, er þorsteinn kom at heimta at Eysteini, J)á svaraði Eysteinn: ek hefir, segir hann, seldt öðrum mönnum^ léreptin, nii geldst mér seint af J)eim, sem ek á at heimta at; en verr hefir mér gengít*^, enn ek hugða til, at kaupa við J)ik, J)víat léreptin voru verri, enn ek ætlaða. þorsteinn kvað Eystein óspilltan'' varn- íng tekit hafa. Ok nú J)ikkir sinn veg hvormn þeirra ; ok [píw kom nú mál þeirra^, at Eýsteinn kvað þat mundu bezt, at heimta ekki fyri varn- ínglnn , ok láta J)ai^ niðrfalla J)at mál , sem nú var komit. Hávarðr svarar, at nú fór svá, sem ») sjálfræöi, E. =) liaust, B, C. 3) ^rossavik, C. *) klæSi, C, E. 5) inanui, B, C «) greiðst, B, C. 7) óspunuinV, B, C, ') HávarÖr kom nú svSl mdli siuu, V, C, W 234 Vemundar saga 1-2 K. hann grunaði, ok hann gat til þá, þegar er þor- steinn sagði honum kaup þeirra^ ok |>ar kom nú máli með þeim, at þeir skildu. Hávarðr mælti; {)at sýnist mér fyriligg}a, at [leita til As- kels ^ um þetta mál, sem öU onnur, þau er [hans sómí^ liggr við ok frænda hans, ok er sá líkastr, at rétta þetta mál við Eystein. þorstein kvoðst eigi vilja kæra frændr sina um þetta mál, ok bauð nú Eysteini hólmgaungu, J)á hann varnaði honum gjaldsins. Ok nú tókst hólmgángan m^ð peim, ok varð hún með |)ví móti, at þorsteinn hjó af Eysteini skjöldinn, ok nær undan honum fótinn; tók hann þar 3 merkr silfrs, ok svá fékk hann þar vöru sína allaf ferr hann nú utan, ok þikkir hann mikit hafa vaxit af þessu niáli. En frá Eysteini er þat at segja, at fótr hans var græddr, ok gekk hann jafnan haltr síðan, er hann hafði barizt við |)orstein. 2. Svl er sagt, at Háls^ Fjörleífarson gerðí bú at Tjörnum í Ljósavatnsskarði, ok þar gjörð- ist vinátta mikil ímilli Eysteins 1 Rauðaskriðum. Björn hét maðr, hann var frændi þeirraFjörleifar- sonaj hann kemr einhvörju sinni at hitta Háls'*' Fjörleifarson, ok beiddi hann nokkrs tilbeina um ómegð sína : ok svá, at gefa nokkut til utan- ferðar mér. Háls sagði, at hann mundi annast ámegð hans, ef frændr hans Háls yildi beina til útferðar honum. Björn réð þat nú af, at hann ferr nú til Reykjardals at finna frændr sína, ok hanp kemr at kveldi til Eysteins, ok varð þeim *) pannip JB, C; vara jþik við, ,^, E. ^) þannig B., C; íiösemi, A; liösiiuíi, £. 3) Hali, "B^ C. *) Hala, C. 2K. ok Vígaskútu. 235 margt talat, ok rædclu um hinar ok aðrar tiltekj- ur, er Björn ætlaði at hafaj ok þá spurði hann Eystein, hverju hann ætlaði til at beina til utan- fer^ar hans. Villtu tilvinna nokkut þat, , er hæf- iligt er, eða nenna? Eigi kvaðst hann flugu- mann vilja vera, þóat Eysteinn vildi þat. Ey- steinn segir; ek skal gera þér kost einn fullgóð- an: J>ú skalt reka 15 geldínga til Háls, frænda þíns, J)á sem ek á, ok þó með leynd á þessari nótt, ok setja þar inn ok byrgja, en kasta vött- um þínum ok staf hjá vökinni þar á tjörninni. Björn fór nú eptir ráðura Eysteins , ok rak 15 geldínga til Háls, frænda síns, á laun um nóttina j en Eysteinn fékk honum fararbeina, ok fór hann utan* austr í fjörðum^ með ráði Eysteins. En frá því er at segja, hvat Eysteini gekk til þess, er hann bauð honum, a^ kasta niðr stafnum ok vött- unum hjá vökinni, en hann hugði at menn skyldu þat ætla, at hann væri drukknaðr, ok ætla, at hvarf hans mundi af því vera. Um morguninn eptir fór Eysteinn í ransókn, ok með honum þorkell þorgeirsson* frá Ljósavatni, ok komu þeir til Háls, ok báðu þar ransóknarj ok hann ransakaði, ok fann geldínga sína 15 innibyrgða í geldingahúsi Háls, ok beiddist sjálfdæmis af hon- um. En Háls brást ókunnugr við þetta mál, ok vildi fyrir aungvan mun festa grið fyri þétta mál, er haníi hafði aungvan grun''^ um sauði Eysteins ■þessa, er þar voru komnir, eðr hvörju faraldí þeir hefði þar komit; ok var þat nú l>ans ör- ») V. l C. á) fjörtii, C. 3) þannig Ukliga rettara, thr. blaiít. 238; Geitisson, eia Gettisson, A og hin. *) um {(Ctta mál, c/- auki^ í A og hin. 236 Vemundar saga 2 K. endi, at fara á fund frænda sinná, Áskels goða ok Hávarðar, ok segir þeim til j)essa, þat sem hann mátti af vita. J>eir svöruðu ok sögðu hon- um, at nú hafði svá farit vinátta þeirra Eysteins, sem von var, at hann mundi eigi vel gefast hvorki öðrum, né þér; kváðu þeir miökíbætr bera, er hann hafði einskis mátt' á leið koma^ um [þenna áburð^ Ok nú var su ráðagerð As- kels, at -þeir mundu utan fara báðir''", Háls ok Vemundr, í Eyjafirði. Nú er eigi lángt at bíða, áðr enn fréttist hvarf BJarnar, [ok þótti mönnum J>at með undarligu^ móti vera; ætluðu margir, at þat mundi hafa saman borit hvarfit Bjamar^ ok sauðanná [Eysteins; kváðu J>at mikit í huga mönnum einatt, at eigi væri örvænt við féþurfi Bjarnar ok grunnsæri, en við slægð ok illgimí Eysteins, ok mundu þeir^ með nokkru móti hafa verit báðir á einu ráðij töldu eigi ólíkligt, at Jjann veg mundi Eysteinn [helzt mega þikkj- ast"' reka svívirðíngar sinnar, er hann fékk af þorsteini bolltaung^, at láta frænda hans verða fyri þvílíku ámæli, sem meifr mundi þikkja lík- ligt vera, at Háls fengi af þessum hlut; þótti þat ok undarligt, ef hann færi svá djarfliga með, ok gengi svá gegnt at um ransóknina , nema hann vissi nokkut til áðr. Nú ferr málit til þíngs, ok lauk J)ví 'svá, at Háls var sekr um sauðatök- una, fyri því, at Askell vildi eigi svara fyri hann. ^) þannig E;^ máls, ^ og hin. *) komit, B, C ') þannig E; eyi* í A; þetta efni, B, C. *) bræÖr, b.. v. B, C. 5) frá. [ V. í B, C. ö) þannig B, C; Eysteinn kvaS (kváðu, E.) þat nokkut iliugaveríít ok óreyndt, át eigi væri örvæiit viíf fejjurfí B. grunnsæi, en ^ viíí slægíí Eysleins ok illgirni þeirra norðr, A,E. "ypannig B, C; eigi Ijieilt virSast mega, A, E. **) bol- staung, tum. 3 K. - ok yígaskiítii. 237 3. Nú er at segja frá ferð þeirra Háls ok Vemundar, at þeir fóru utan, ok fundu Björn frænda sinn, ok spurðu, hverju atgegndi um ferðir 'hans. Hann varð fárr við kvomu þeirra, ok fann þat til utanferðar sinnar,' at hann þóttist svá helzt mega forðast ómegð sína. Háls kvað |>at mundu aungu gegnaj hann' segir, hvörsu fór með þeim Birni^, at hann hafði heitit honum, at; annast ómegð hans,^ ef bræðr Háls' vildu til- beina til utanferðar honumj ok nú «egir Ve- mundr, at hann hafi ekki komit at finna þáj ok þikkjast þeir bræðr nú skilja, at hann muni eigi it sanna uppi láta^ ok leita nú eptir við Björn, J)artil er hann lætr uppi it sanna, hversu.farit hafði með þeim Eysteinij ok nú tóku þeir Ve- mundr Björn á sitt vald. |)eir Háls fara aptr til Islands þegar hit nærsta sumar, ok koma sínu skipi í Húsavík, ok hafa nú Björn þar með sér. þat var ráÖagerð Vemundar, at leyna Birni, þar- til er þeir fyndi Áskel goða j Háls sagði þá þegar Kath', bróður sínum, er hann kom til skips. Nú láta þeir skamt at bíða, áðr þeir fara á fund As- kels, ok segja sem nú var komit málinu, ok þikkir honum nú vel hafa gengit, ef Háls mætti fá réttíng síns máls, ok safnar nú at sér mönn- um, þartil er þeir verða saman 60, ok fera þá þegar til Eysteins , ok hugðust at koma þar á ' óvait; en þat bar svá til, at Eysteinn hafði þar ekki færra lið fyri. þeir Askell ok fi ændr hans bera upp sitt mál, ok duldi Eysteinn alls þess um þat, at svá væri, sem þeir sögðu. þá var Í) en,~c! *) .dgiikaH;- EysteiuJ, ðll.' ^) hans, B, C. 238 Vemundar saga 3 K. Björn til leiddr, ok sannar hann sögu Askelsj ok eigi dylr Eysteinn at síðr. Ok nú biðr hann liðs iþorkel, son |)orgeirs LjósvetníngSj en hann ,sagði, at hann mundi eigi gott mál tilbera,' ok kvaðst þat vitaj at Askell vildi aldrei [fylgja raungu niáli; sagði þá ok hafa sannanarmann sögu sinnar: ok berr sá ímóti því, er þú segir, ok er þatBjörn, frændiFjörleifarsona^; lauk hann svá sínu máli, at hann vildi ekki^ lið veita hon- um um þetta mál. Askell lét nú stefna Eyíteini um illmæli þat, sem hann hafði við Háls umi sauðatökuna til alþíngis. Aungvír menn urdu til at svara fyrir Eystein; ok nú verða "þær mála- lyktir, at Eysteinn varð sekr. Ok þegar þeir koma heim af þíngi, þá reið Askell þángat raeð flokk sinn til Eysteins, ok ætlaði at taka hann af lífi. En í öðru lagi er þat at segja frá Ey-. steim, at honum hafði í hug kopiit, at eigi væri örvænt, at Jvílíkar málalyktir mundi verða á f>íng- inu, sem nú voru, ok þótti honum þurfa nokk- urra orræða í.at léita, ef duga skyldi, ok kom þat í hug, at eigi væri ráðit, hve lángt tóm þeir gæfí honum til ráðagerðar, þegar þeir kæmi af þíng- inu, ef hann sættist eigi áðr fyrr^ ok nu varð þat hans orræði, at hann safnaði saman öUu gángarida fé, J)ví sem hann átti, ok rak iniíí húsin , ok lagði eld í húsin , ok brendi upp allt saman, bæinn ok fénaðinn, ok svá hjónin öll |>au, sem verit höfðu hjá honum; en frá því segja menn ýmist, hvat honum sjálfum varð fyrirj er þat sögn sumra manna, at hann hafi farit utan ') Hjörleifsson, liki. rkngt i B, C. *) frá [ v. i Bj C. 3-4 K. ok Vígaskútu. 239 suðr á Eyrum; ok er þat þeirra sögn, at hann haíl farrt* í Vík austr, ok J)aðan farit suðr lil Danmerkr; en sumir segja, at hann muni hafa brunnit með hjónum sínum; ok vitu vér þó eigi, hvort honum hefir heldr at bana vorðit; en jarðir þær, sem þar voru eptir, urðu nú sektarfe. 4. Hánefr hét maðr, hánn bjó í Óþvegins- tungu; fátt verðr frá honum vel sagt í þessari sögu, ok var hann óorðsæll maðr; hann græcldi mikit fé, en pó héldust lítt hjónin hjá Konum. Svá er sagt , at Hánefr ferr til fundar við Ve- mund, ok bauð heim^ þorkötlu, dóttur hans, ok ætlaði hann sér þat mjök tíl trausts við aðra menn; Vemundr var engi jafnaðarmaðr kallaðr, ok vænti Hánefr af slíku, at hans hkur mundi eigi fyri borð vera borinn, þóat hann bæri eigi ávalt gott mái til handa. J)at er at segja, 'at Ve- mundr þá barnfóstr, ok ferr Hánefr nú heim, ok þikkir sín för aUgóð orðin. Nú vérðr As- kell varr við þetta, ok þótti þat kynligt, at Ve- mundr vildi þiggja barnfóstr at svá skitligum manni, sem hann kvoðst hyggja at Hánefr væri, lét ok þat líkligt þikkja, at hann mundi af hon- um nokkut illt hljóta. Vemundr kvað þetta ekki svá vera, sem hann taluði, lét Hánef vera vingóðan mann, ok kvað hann hafa sér marga góða gripi gefna, ok kallaði sér vel líka við hann, ok kvað hann vera góðan dreng. Askell kvað eigi mundu lángt bíða, áðr hann mundi vita, hversu góðr drengr hann er: en hann þikkist ') sézt, Jff, C. *) houum at fóslra, C. .240 Vemundar saga 4 K. nú hafa fenglt sér örugt traustj ök nú hætta |)eír umræðunni. |)orleifr,];iét maðr, hann var kall- aðr melrakki ; hann. kemr til Hánefs , ok skorar á harin til vistar; þá hafði húskarl Hánefs á hiirt hlaupit litlu áðr, ok tekr Hánefr við |)oiíeifi. J)at var siðvandi Hánéfs, at hann lét hvern dag gánga í haga til sauða sinna, ok lét telja. Maðr hét Hrafn, hann bjó al Lundarbrekku í Bárðar- dal, hann var góðr bóndi. Svá er sagt, at Hrafni hvurfu geldíngar 16, ok spurði ekki til, ok þótt- ust menn eigi vita, hvat af var orðit. þat er at segja, at J)orleifr melrakki varð varr við, at Hánefr hvarf margopt ' or hvílu sinni um nætr, ok . þar kom, at hann forvitnaðist hvÖrju gegna mundi; ferr hann nú út, ok leitar hans, ok í einni brekku fellr hann; ok er hann stóð upp, er blóð á hendi honum; ok nú hyggr hann at, hvar hann væri skeindr, er hann sá, at hann var blóðug.'^, ok varð hann ekki þess varr^ ok nii grunar hann, hvörju gegna mundi. J)ar voru hrísrunnar nokkrir, sem hann var, ok þar hittir hann jarðhúss munnaj J>ar var J)ann veg um- búit, at J)ar var borinn fyrir hrísflekkr^, ok stung- it ígegnum hríslum, ok var svá at sjá, ef eigi var allt atgengit, sem J)ar, er heilir runnar stóðul 'ííú ferr hann í jarðhúsit, ok J)reifast J)ar fyri; hann hittirx J)ar gærur ok sauðahöfuð, grábíld- ótt fann hann J)ar eitt-, ok var J)at mjök auð- kennt; J)at tekr hann á burt, ok byrgir aptr eptir sér á J)ann veg, sem áðr var. Síðan kendi hann reykjarj)efj ok J)ví nærst sá hann.eld, ok var ^) þannig E; margt, Aoghin. *) hrisfleki, B; hrisfiókij C 4K. ' ok Vígaskiitii. 241 ketlU yfir eldinum, ok þar var maðr hjá, ok kennir hann Hánef, húsbónda sinn, ok gengr nú atfram at eldinum, ok lætr iUa at Hánef, ér hann er at slíku um nætr. Hánefr kvað hils- freyju rekkjú illa, en sagði sér annt um daga, svá, at'hann mátti þá eigi at vera. Ok nú býðr hann J)orleifi elds'; en hann kvaðst eigi þat vilja, ok segir, at hann mundi eigi lengr með' Hánefi vera, ok kvað sér vera iUan grun á hans málí, ok þar skilja þeirj ferr hann nú þartil, er hann kemf til Hrafns, ok varðveitti áðr höfi^ðit, þat sem hann fór með. Vel fagnar Hr^fn honum, ok spurði, hví hann væri frá Hánef. þorleifr taldi hvorntveggja þeirra geðlausan, ok hann h^ði J>ví í burt farit. Nú varð Hrafni rædt um sauða- hvarfit, ok varð þann veg í ör^um |)orleifs,\at honum jþóttu menn aungvan gaum at gef^ slik- um hlutum, er ekki skal eptir leita þvílikuni hvörfum, er svá eru stödd. Hrafn spurði, ef hann vissi nokkut til , hvert eptir mun vera at leita. Ekki vildi hann þó segja Hrafni greini- liga til, áðr enn Hrafn gaf þorleifí hund'rað silfrs; ok nú sýnir þorleifr honum höfuðit ok markit^. Fara þeir nú til iarðhúSvSÍns, ok fundu J>ar ekkij J)eir þóttust vita, at Hánef mundi hafa grunat, at J)orleifr mundi varr við orðit hafa, ok hafði nú á burt borit. Iþeir Hrafn hitta nú Hánet, ok bera þetta á brýn honum, at hann muni verá nokkrs afvaldr um sauðatökunaj en hann duldi alls um þat. þorleifr segir Hánef þann grun, 1) til elds, B; til ölds, C. *) ok kendi Hirafn, b. v. C. Islendlnga sögnr, 2 bindi. 10 ¥ íi#2 Verfiundar saga 4-5 K, sem hann þóttíst af hafa, ok eigi dylrHánefr at síðr. Hrafn bauð þat, at hafa jafnmarga sauði aptr, sem Hánefr hafði tekit frá honumj eigi vildi Hánefr þatj ok nú skiljast þeir. Fóru þeir Hrafn heim, ok þikkist hann nú víst vita, at Há- nefr heíir stolit frá honxim geklíngunum. |)at er nú at segja, at Hánefr ferr tilfundar við Vemund, vin sinn, ok segir hpnum iUmæli jþat, sem haft ; var at honum. A^emundr spyrr, ef hann væri nokkrs afvaldr um |)etta málj en Hánefr kvað þat fjærri fara, ok biðr nú Vemund styðja sitt málj hann kvað svá vera skyldu. - ^ 6. Maðr hét Steingrímr Örólfsson*, |)órð- arsonar slítanda; hann var mikill fhaðr fyri sér ok góðr böndij hann var kvongaðr maðr, ok hét Astríðr kona hans, þorbjörn hét maðr, er bjó á þeim bæ, er áAskógi^ heitir, þat er áGálma- strönd 5 J)orbjörn hefir átt 2 sonu, er við þessa'sögu koma át nokkru, [hét annar Steinn% én annar Helgij þeir voru efniligir menn, ok enn mun sagt verða frá þeim síðarr í sögimni. Dóttir þorbjarnar ei^ néfnd Astríðr; J)á konu átti Steingrímr Orólfsson, er fyrr var nefndr. Stein- grímr bjó at Kroppi í Eyjafirði; svá var sagt, at hann væri frændi Hrafns, er bjó á Lundarbrekku í Bárðardal. Nú er þat fyrst at segja, at Hrafn sendi J)orleif melrakka til Steingríms, frænda síns, 1 Eyjafjörð, ok vildi eigi hætta honu'm J)ar með' sér, ok kvað hann vera góðverðan frá sér, svá seln honum hafði drengiliga farit í málum Jíeirra ') Örnólfsson, lí. ^) Árskógi, B, C, alstaiar. ^) pannig By C; sá eini Hét Hersteinn, A og hin. 5 K. ok Vígaskátu. 243 Hánefs j kvaðsl þat vilja, at hann hlytí þar ekki íllt af, segir, at hann mun koma um vetrinn at finna hann. þorlelfr kemr mi á fimd Steingríms, ok tekr hann vel við honum at orðsendíng Hrafns, ok er hann nú með honum. Um vetrinn fmnast þeir frændr, ok var þ^t í ráðagjörðum þeirra, at Hrafn skyldi selja jarðir sínar norðr, ok fara slðan vestr í náud Steingrími, ok stefna Hánef um sauðatökuna, en ^á kvoðst Steingrímr vilja taka við málinu síðan. Nú ferr Hrafn svá með, sem honum var ráð tilgefit,* at hann stefndi Há- nef um vorit j ok síðán fór Hrafn á burt þaðan or sveit með allt sitt í Eyjafjörð. En frá því er nokkut at segja, hvern veg Hánefi brá við stefnuna, at hann fékk sér hest, ok reið þegar á fund Vemundar, ok segir honúm, hvar nú var komit málinu ; ok nii lætr hann ásannast fyri Ve- mundi, at hann var valdr sauðatökunnar, ok biðr hanh nú ásjár. Vemundi þótti iUa , at Hániefr hafði dult hann tökunnar, ok sagði, at allt þótti honum nú óhægra hlut í at eiga, er hann hafði eigi áðr vitat; en þó er svá sagt, at Vemundr tekr handsíilum á öUu fé hans , en hafði heim dóttur sína. Nú verðr Askell brátt varr við þetta, 'ok býðr hann Hánef til sín, ok þóttj hann vera þræls efni; segir nú, sem iyrv, at iilt muli af honum hljótast; kvað eigi ólíkt þyí farit hafa, sem hann gat tll fyrir öndverðu, þá er' þeir Ve- mundr töluðust við, þá er hann þá barnfóstr at honum. Steingrimr ferr nú með málit til al- þingis, ok lauk þvi svá, at Hariefr varð sekr um 16" ft /■, 244 Vemundar saga ^ 5 K. sauðatökuna. Hrói hét maðr ; hann bjó rtorðr i Öxarfirði, á þeíiribæ, er heitir í Klifshaga; hann var mikill bóndi fyri sér. Svá er sagt, at Stein- grímr gaf Hróa hundrað silfrs til þess, at drepa Hánef , ef Vemundr sendi hann í Raufarhöfn til skips : J>víat hann viU þar koma honum utan á Slét^nni; en Steingrímr kvoðst mundu varða at Gásum, at eigi kæmíst hann J)ar utan; ok þetta viU Hrói ý ok fará menn nú heim af þínginu. Ve- mundr ferr sandleið heim á Ondórstaði til btis síns í Reykjardal, ok kom hann í Hraunsás hjá Mývatni; |>ar bjó kona só, er |)orgerðr hét; hún átti son, er J)orkell hét, hann var úngr maðr ok frækiligr. Vemundr biðr, at son hennar fari með honum norðr á Sléttu til skips, kvoðst gott þikkja, at slíkir menn færi með honum, sem |)or- kell var, er svá eru vænligir; hún leyfir, ok J)ikkir allmikit fyri; en þó ferr hann með Ve- mundi. Nú ferr Vemundr at finna Askel, frænda sinn, ok ræðst um utanferðina Hánefs við hann; en Askell latti utanferðina, ok bauð honum þar at taka við Hánef , ok sjá {)at ráð fyri honum, sem honum líkaði ; segir honum þann grun, sem hann þóttist vita á með þeim Steingrími ok Hróa í Klifshaga, en kvað aungva von, at hann mundi á burt komast í Eyjafirði, svá at Steingrímr yrði eigi varr við. Vemundr kvoðst þat eina vilja, at koma honum á burt. Aungvan hlut vil ek í því'eiga, kvað Askell, ok far þú með, sem þér líkar, en mikit íllt mun af Hánefi hljótast. Ve- mundr sendi orð Háls, bróður sínum, at hann komi á hans fund; þó kom hónum þat í hug, * K. ok Vígaskiltu. 245 at elgi værí ráðit, hversu at menn vlkist við um hans orðsendíng5 ok því gjörír hann þat ráð heldr, at sejídimaðrinn beri til orða Áskels þeim mönnum, sem hann vildi tilnefna^ hann sendir annannmann tíl þóris geitbegs', erbjó í Laxár- dal , á þeim bæ , er í Holti heitir. þórir bjóst til sels, þá er sendimaðrinn kom. þórir neitti ferðinni, áðr orð Askels komu til; en þá var hann þegar búinn. Ljót at þverá í Laxárdal hitti hann, er þá var at skálasmíði sem óðast, ok hinn þriðja þórodd harðjaxl á Mánahjalla; hann var enn í selför; þessir köstuðu þegar niðr verki sínu, er Askels orð komu til, en eigi fyrr. þessir menn allir fara nú með Vemundi, þar er ok Hánefr í för með þeim; þeir voru 18 saman, ok fara nú síðan þann veg, sem leiðir lágu ; taka gistíngarstað í Reykjahverfi með þeim manni, er Geirrekr hét; haiin var vinr Vemund- ar; hann bauð, at hafa Hánef þar á laun, þartil at skip kæmi at náðugliga, svá at honum mætti utan koma, ok kvoðst þat þikkja ráðligra, enu 6Já meðferð, er Vemundr œtlaði at hafa, ok sagði, at Hrói í Klifshaga hafði fé tiltekit, at drepa Há- nef, af Steingrími, ef honum gæfi færi á, ef þángat væri fars leltat, sem þú ætlar nú til : ok því einu hefir hann þarum játat, at hann mun þat gjarnan enda vilja, ef hann má þvi ákoma. Hitt er Ukara, segir Vemundr, at hann gefi at þessu aungvan gaum, ok munu vér fara þann veg, er vér höfum áðr ætlat. þú munt því ráða, segir Geir- rekr, ok annann veg mun reynast, enn hann Hrói ') geifeskeggs, ,C. 246 Vemundar saga 5-6 K. láti hjá sér líða þat, sem hann er heitbundinn í við vini sína. J>eir Vemundr kögr fara nú i öxarfjörð, ok yfír Jökulsá at ferju hjá Akrs- höfð'a ; sá maðr hét J)órðr, er þar bjó 5 þar hafa J>eir dagvörð at |)órðar. Svá er sagt, at |)órðr ætti þræl, er fyrr var nefndr; hann hafðist |>at at um daginn, er |>eir Vemundr kvomu, athann ók heim viði; ok þegar er j^rællinn varð varr við, hvörir komnir eru, |>á veltir hanh af hlass- ínu; síðan tekr hann á rás mikla, ok rennr J>ar- til, er hahn lítr Hróa í Klifshaga, meðan þeir Vemundr mötuðvist; ok nú segir hann Hróa, at Vemundr var kominn í Akrhöfða við 18da mann, ok J>at, at J>ar eir færi, hvat''fremra, eða hvat efra, um hálsa. |>órðr í Akrhöfða bauð Vemundi at sitja |>ar, ok sagði þat nú um þrælinn, at hann hafði i burt hlaupit, þá er þeir höfðu koinit, ok J^voðst Ætla, at hann mundi hafa farit til Hróa, ok gert hann varan við kvomu J>eirra. Vemundr vill fara , sem hanh hefíf ætlat , ok kvað Hróa ekki mundu þikkja undir um ferð |>elrra. þat er nú at segja, at Hrói safnar iiði, ok hefír 30 manna, áðr hann fór heiman; vildi fóstra hans |>reifa um hann, áðr enn hann fór heiman, ok þóttist hún þá gjörst vita, hvern veg honum mun farast j hiin finnr á fæti honum , en annarstaðar þótti hennl vel vera. '6. Nú férr Hrói meÖ föruneyti sínu 30 manna, ok sútu fyri ^eim Vemundi í einstígi nokkru; 6 K. ok Vígaskútu. 247 Röfðu þelr eígi lengi þar verít, á^r Vemundr koni með flokk sinn at einstiginu. Ok nú hlaupa peirHrói upp fyri þeim, okbiðr hann Vemund nil, at hann.fái Hánef í hendr þeim, ok fari aldrei með slíkt illmenni : heklr láttu mik sjá fyrí honum, segir hann,. þat er mér líkar. Nei, segir Vemundr, eigi ihunda ek þat vilja, Hrói! at þú kæmist þegar svá auðveldliga at hundraðinu því, sem þú tókst af Steingcími til höfuðs Háhef, at ek seli hann nú þegar fram þér í hendr; verði þér at sækja eptir betr, ef þér vilið, -segir hann. Nú slær þegar í bardaga, með þeim, ok skýtr þegar Ve- mundr spjóti til Hróa í rist hansj en Hrói sendi þegar aptr spjótlt til þorkels ígegnum hann, en hann var sonr þorgerðar í Hraunsási. þóroddr harðjaxl vo Helga, bróður Hróa. þat er nú.sngl, at þeir vildu aptr hverfa þóroddr ok Hánefr, en Vemundr vill þat eigi. Ok nú kemr þar Askell . við 30. manna, ok vildi sætta þá j er svá sagt, at ' hann fór þegar, er hann spurði atferðina Ve- mundar , ok þótti þess eins von vera , at eigi ,kæmi þeir skemdarlaust fram ferðinni fyrir Hróa, ok kallar nú mikit á orðit, ok kvað þó þá betra at sættast, enn síðarr. Nú kemr þar til fundar- ins sá maðr, er þórhallr hét; hann bjó í Hafra- fellstúngu, góðr ok skilríkr; hann var. með 30 manna; hann gerir nu tvo kosti: bað þá gera annathvort, at kjósa hvorn er þeir vildi, at þeir hætti at berjast, eðr hann mun ráðast til barðagans með þeim: ferr þá, sém auðit verðr; ok nú láta þeir af a» berjast. Svá er sagt, at fallnir voru af liði Hróa : Helgi, bróðir hans, ok þrællinn , en ,af Vemundi : þóroddr harðjaxl ok 248 Vemundar 9aga 6-7 K, |)orkell, er fyrr var getit ; Hánefr var ok fallinn, |>ótti þat fám mönnum skaði, J)óat hann væri drepinn. Nú er þegar slegit í sætt málinu með J)VÍ, móti, at Askell skal gera um Iþeirra ímiUi. Sú vár gerð Askels, at vígin skulu ástandast ]þor- kels ok Helga, bróður Hróa, Hánefs ok þrælsins, en |)órodd skal bæta Kundraði silfrs; land var goldit í Beykjahverfi , ok voru þat ráð Askels. Eru J)eir nú sáttir eptir þetta, ok fara nú hvoru- tveggju til sinna heimkynna. Nú segir Askell^ at nú hafði pví nær farit, sem hann gat til, ok þótti þessi för betr ófarin. Vemundr kvað hvörn- sínum forlögum fylgja verða, sagði nú hvorn- tveggja mega vel við una sinn hlut, ok segir, at J>á mun hverr deyja, er feigr er. 7. |)á gjörði vetr mikinn þareptir hinn nærsta, ok eiga þeir fund Reykdælar at J)verá at Ljóts hofgoða, ok þat sýndi&t mönnum ráð á samkomunni, at heita til veðrabataj en um þat urðu menn varla ásáttir, hvörju heita skyldi j viU Ljótr J)ví láta heita,' at gefa til hofs, en bera út börn, ok' drepa gamalmenni ; en Askeli þótti þat ómæhligt, ok kvað a^ngvan hlut batna munu við þat heit; sagðist sjá þá hluti, at honum J)ótti likara til at batna mundi, ef heitit væri; ok nú spyrja menn, hvat þat væri, en hann sagði, at ráðligra væri at gjöra skaparanum tign í því, at duga gömlum mönnum, ok leggja iþar fé til," ok iæða upp bömin, Ok svá lauk nú þessu máli, at Askell réð, þóat margír menn mæltu ímóti í fyrstu, ok ölhim þeim, er réttsýnis voru, pótú J>etta vera vel mælt. Einhverju sinni kom Ve- ser 7 K. ok Vígaskútu. 249 mimdr at máli við Áskel, ok ]>að hann Ijá ferju at fara úttil Flateyjar epdr veiðiskap, kvoðst hann bæði mundi flytja at Áskeli ok sérj hann sagðist Ijá ferjuna þegar hann vildi. Askell átti þar mikil faung í eynni, ok hafði þann mann settan' til at geyma, er Kálfr er nefndr; ekki er hann sagðr mikilmenni. Nú ferr Vemundr, þar- tii er hann hittir Kálf, ok biðr hann, at greiða sér faung þau, er Askell átti í hans varðveizlu, ok kvaðst vera eptir sendr. » Kálfr svaraði, at hann kvaðst seldt hafa faungin þeim or Áskógi, þorbirni ok sonum hans, ok sagðinú Stein nýfarinn á brutt, ok at hann hafði kú viðtekit af þeim. Já, sagði Vemundr, þá varð ek heldrtil seinn, en þat væri makligt, at ek dræpa þjóf þinn, ok mættir J)ú þann veg eigi svíkja fleiri góða menn, sem Askel, ók muntu vera hinn versti maðr. Kálfr svarar, at hann ætti ekki refsíng á þessu: lát mik fara á fund Askels, ok vil ek gjarnan, at hann gjöri minn hlut, sem hann vill. Nú fara þeir á fund Askels, Kálfr, ok segir Vemundr honum þat, sem um var. En Askell sagði, at ekki skulu J>eir um þetta deila þurfa, ef verðit gyldist; vil ek nú, segir Askeil, gefa þér, Kálfr! kúna, ok biðr hann nú afla sér heyja um sum- arit, ok sækja sér aðra kú heim til sín, ok kvaðét þá vilja gefa honum, ok kendi sér völd um þat harðrétti, er hann hafði J)olat af Vemundi, ok vlrði J>at til vorkunnar við Kálf. Ok jafnan sýndi Askell J)at, at hann var fáum mönnum líkr sakir rettdœmis, er hann hafði manna ámillum, ok drengskapar við hvörn maim. 250 , Vemundar saga 8 K. 8. En at" vori bað Vemundr Askel ferju sinnar tll Grímseyjar á reka ^þeirra Askels} sá maðr er nefndr Máni, er geymdi rekann J)ann, er Askell áttl þar. Ok nú segir Askell Vemundi, at hann hafði mælt við Mána á vor|)íngi, at hann skyldi selja rekána, ef hann gæti, en ef lyi væri eigi seldt, |>á skyldi Vemundr meðfara. Vemundr kom nú til Grímseyjar, ok dró upp skip í varir Askels ; en |)ar lágií skip fyri, ok tekr Vemundr J>at ráð, at hann hrat|b út skipinu, bJc lét fljóta um ýla; gengu síðan til Mána, ok spyrr eptir fánginu; en Máni kvaðst seldt hafa, sem Askell skipaði áðr. Vemundr segir, at hann var nú eptir sendr fánginu, ok kveðr Mána nú illahafa með- farit, ok viU hann þá enn eigi fara erendislaust ; tekr síðan hval framá ferjuna, er þeir áttu feðg- arnir or Arskógi. Ok í |>ví bili^kom |)orsteinri í eyna, ok mæltust þeir við nokkr orð, ok vill Steinn eigi róa eptir honumj ok skiljast þeir nú at sinni. Nú'kemr Vemundr kögr á fund As- kels, ok segir honum, hvörsu farit hafði, ok bauð hpnum af fánginu slíkt, er harin vildi. Lét As^ kell illa yfir ferðinni, ok kvaðst aungvan hlut vilja hafa af |>ví, er Vemundr stæli, en sagði Mána háfai svá meðfarit, sem hann hafði skipat hon- um, ok segir, at Vemundr vill þat opt ónýta, sem hann leggr til með honum, þótt honum gegndi hvergi verr þat at hafa. Ok nú ségir Vemundr, at eigi skal hann hafa utan flutt farm- inn tll þess, at engi njóti , lætr fly tja í bú Sitt, segir, at n) ta skal fángit, þóat Askell vill eigi hafa. Nú kemr Steinn at hitta Steingrím, mág sinn, ok *) annat, B. 6-9 K. ok Vígaskútu. 251 segír honum þau óskil, er þeim feðgum voru gjör af Vemundi um hvaltökuna. Steingrímr kveðr þá skulu gera eptir dæmum Áskels, ok segir, at þá skal ekki áskilja um hvalfjósir nokkr- ar, ok bað J>á láta vera kyrt. 9." þat er nú at segja, at skip kom í Eyja- fjörð eitthvört sinn við Knarareyri, [sem opt kann við at bera ' , þó helzt sé her nokkut frá sagt at sinnií þat skip var viði hlaðit at miklum hlutaj ok annat skip kemr á Gásum mjök í þat mund, sem hit fyrra. Herjóifr frá Mývatni ok Vemundr; bróöir hans, koma til kaupa. Herjólfr átti skála á velli, ok vildi kaupa til góðan við, ok bauð nú um Vemundí, at vera fyri sína hönd. Hann fór nú, ok falaði viðinn at Austmanni fyrir Her jólf, ok þar vax með kerviðr^, er hann vildi kaupa, ok var hvorutveggi góðr viðrinn. Ok nú segir Austmaðrinn, at Steingrímr frá Kroppi hafi áðr virðt ' viðinn fyri 3 hundruð einlit, en hafði gold- it áðr f yri kerviÖinn í öðru lagi 6 aura. Vemundr héldt enn fram málinu, ok bauð hann hálft verðit ? « mórennt fyri viðinri, en allt mórénnt fyri kervið- ínn j sagði honum eigi verra við sik vera at kaupa, enn við Steingrím, en hefði þó verðit meira fyri. Austmaðrinn kvaðst mundu hafa seldt honum, ef hann hefðl fyrri komit með þvíiíku verði, sem Steingrími: en segist nú ekki mundu taka litla matu, til at bregða þessu kaupi mínu , þar sem ek hefi orðit áðr ásáttr við annann mann. Nú sér Vemunclr, at hann fær ekki atgjört at svá búnu, en vildi þó fyri hvern mun fá viðinn keyj^t- ») b. V. B, C. i) kjörviör, C,^, alhtuear. ') vcíjat, fi, í.. 252 Vemundar soga 9 K. an ; ok nú kaupir hann at einum manni " , ok gefr honum til eyri silfrs, at hann segði í hávaða J>ar við skipit, at Steingrímr hefði keypt við at Gás- um, ok hann mundi nú ekki þessa viðar þurfa, er hann hafði |)ar áðr varðat^ fyri sína höndj ok Jiegar er sjá saga kemst við veðri pav at skipinu, J)á keypti Vemundr þá þegar viðinn þann, er hann hafði áðr falat. Ok nú segir Her- jólfr honum til, er hann viU eigi hafa þenna við, er keyptr var í brygð við annann mann, ok kveðst munu ná enn þeim viði, er menn hefðu eigi áðr keyptan. Vemundr segir , at honum likar J)at vel, þótt hann vili eigi hafaviðinn, kvað ósýnt, at betra mundi hánn viðtaka, eða betra kaup at fá, enn sjá var keyptr með J)vílíku verði. Herjólfi kyoðst betra J)ikkja, J)ótt hann fengi harð- ari kosti á um viðinn, ok væri ekki tvímæli á siðan, hvort hann ætti, eðr aðrir menn. Vemundr kvað J)ví margan lítilmenni vera, at sér lætr allt í augum vaxa, J)ótt smátt komi til. Vemundr geldr nú J)egar fyri viðinn, ok J)á lætr hann J)egar heim flytjaviðinn. Svá er sagt, at nú J)rvtr hross- in fyri J)eim, ok er kjörviðrinn eptir í Hnjósku- dal 'á Vetrliðastöðum við þíngarvað^, en annar keinst heim. Nú verðr Steingrímr J)essa brátt varr, hvörnvegfarithefir um viðinn, ok segir, at hann muni ekki kunna Austmann um J)etta, ok J)ótti honum hafa völ faritj ok eigi vill hann hafa verðit, er hann hafði reidt fyri kerviðinn, kvaðst annathvort skyldu missa hvorutveggja , eðr hafa allan viðinn, þann er hann hafði keypt. Svá er ») þwel, B, C. *) vei-«at, B, C. 3) |)í.ngsvQÖ, E. 9-10 K. ok Víqaskútu. ræla Vemundar ; er sá sagðr fundr þeirra, at J>eir |)orleifr drepa j)rælana Vemundar, en taka á burt kerviðinn, ok hafa heim með sér, ok segja Steingrími, hvat er J>eir höfðu atgjört; en hann lét vel yfir þess^ ari ferð, ok kvað J)á eklíi skulu síns í vatða* um þetta mál. Nú er þat at segja þessu nærst, at Vemundi þikkir mjök seinkast heimkoma [>ræl- anna, ok ferr nú síðan at leita J>eirra, ok finnr |)á við J)íngavað drepna, .ok'hulda með viðinum, ok nú sér hann, at á burtu er kjörviðrinnj nú bregðr honum mjök í brún, ferr nú þegar at finna Askel, kvaðst ekki una við svá búit, at eigi kæmi her nokkut fyri, ok segir honum nú J)at, sem á var orðit. Askell sagði honum, at varla sýndist honum þann veg, kvað ekkimeira at vorðit, enn honum J>ótti von at, svá illa sem Vemundr hafði J>etta mál upptekit fyri öndverðu fyri viðakaupit. Vemundr bað nú Askel at eiga hér nokkrn hlut í, svá at þetta mál mætti til skila gánga, svá at eigi hlytist verra af, enn nú var at orðit. 10. J)at var sagt, at á MöðruvöUum bjó Eyjólfr Valgerðarson ; sendir Áskell honum orð, at hann komi til móts við hann at Tjörnum i Ljósavatnssiarði, ok vildi, at þeir semdi J)etta mál mllli þeirra Steingríms ok Vemundar, ok 254 Vemimdar saga 10-11 K. þótti, sem minna mundi af verða, ef peir hittust eigi sjálíir, er hvorutveggi var kappsmaðr mikiU, en miðlúng góðgjarnir, ok sýndist þat sáttvgen- ligra., .at þeir Ej^ólir semdi þeirra ámilli; hann sendi ok þau orð, at Eyjólfr forvitnaðist af Stein- grími, hvort hann mundi vilja una við svá búít, ok at Eyjólfr skipaði málum fyri hans hönd, sem honum líkaði, en Askell taki málum fyri Vemund. En Steingrímr kváð þá allvel komit sínu máli, at Eyólfr sæi fyri, ok setti niðr sem honum líkaði. Ok nú finnast þeir at ákveðinni stundu, Askell ok Eyjólfr, ok ræða mál með sér; ok var sú gerð þeirra, at jöfnskulu vera kjörviðatakan, er hvorr hafði tekit frá öðrum, ok þræla drápit, er heima- menn Steingríms höfðu drepit við þíngvað. En svá er sagt frá órðum Vemundar, þá er hann vissi gerðina , at hann kvoðst eigi mundu rjúfa gerð þeirra, eri segði þat þó með, at hann þótt- ist ekki hafa fyri þrælana sjálfa. Nú býðr Ás- kell honum af sér at þiggja hvort er hann vili, fé fyri þræla sína, eða þrælana sjálfa; en Ve- mundr kvoðst hvorki þiggja vilja af honum fé, né mansalsmenn, ok kvaðst heldr við svá búit una mundu, sem honum var þá ædat. 11. þat er nú at segja, at Háls kemr á fúnd Askels, frænda síns, at hann vildi látabiðja konu tií handa sér. Askell spyrr, hvarhanshugr leikr á um þetta mál. Háls svarar, at hann vill fá þeirrar konu, er Helga hét, ok var Granadóttir, er bjó .á Graaastöðum' í Eyjafjarðardölum , ok biðr Askel vera fulltíngismann þessa máls fyri *; ÁrnastöÖum, /í, C. 11 K. ok Vígaskiltu. 255 sína hönd. Ok Akell ferr með Hálsl, ok vekr um bónorÖit víð Grana, ok bað hann gera sínn vilja iim þetta mál, ok gefa Háisi konuna. Grani svarar, at Askell skjldi ráða þeim nokkra stað- festu, ok vera þeim jafnan ásjáandi, lét þess þurfa mundu fyri sakir ofstopa Háls ok hlut- deilnij ok nú takast þessi ráð, ok' réð Áskell undir þau Helgastadi j tókust nú ástir með þeim, ok voru þau þó eigi samlík í hmdaríari. Nú er þat fyrst at segja, at Hrafn á Hóli á Krækhnga- hhð skyldi fá dóttur |>ess manns, er Ath hét; hann bjó á Grund í Bárðardalj ok nú biðr Hrafn, at Steingrímr fari með honvim í brúðferðina, ok svá gerði hannj fara íiú til þess, er þeir koma til Atla. Sá maðr er nefndr til sögunnar, er Örnólfr hét, hann var kallaðr hrellaj hann bjó á þeim bæ, er heitir á Alstöðumj Örnólfr var ^, maðr auðigr at gripum ok lausafé. þat er sagt, er Hrafti var at brullaupi sínu, er Atli gipti dótt- ur sína , at Steingrimr falaði yxni tvö rauð at Örnólfi, 6 vetra gömql, þat voru góðir gripir} en hann mat yxnin fyri 5 hundruð; en Steingrímr bauð við stóðhross, ok varð kaup þeirra, at Stein- grímr skyldi gefa til háhmörk silfrs, at hann næði kaupinu. Eigi vildi Steingrímr á brutt hafa yxnin, 'fyrr enn Örnólfr sæi hrossin.^ Steingrímr sendir nú húskarla sína 2, at færa Örnólfí hross- in 2, ok hafa þeir nú á burt með sér yxnin, ok œtluðu heim með at fara tll Steingríms. þeir koma til Lauga í Liósavatnsskarð um kveldit, ok setja inn yxnin, eru þeir þar um nóttina. En þá vai- haustboð undir Felli at Vemundar, ok • 256 Vemundar saga 11 K. kvomuþángatgaungukonur 2, ok sðgðu Vemundi yxna kaupit. Nú kemr Vemundr at máli við Háls, ok bað hann^ at halda |>ar nú háttum at boðinu, en hann kvaðst eiga heimanferð fyri hendl; hann ferr nú við 4ða mann á Jarlstaði til Örnólfs, ok kveðst vilja kaupa yxnin til þess, at gefa Askatli, kvoðst engin yxn eiga þau áðr, at honum þætti honum gefandi. Nú segir Ornólfr kaup þeirra Steingríms, ok J)at með, at þeir hefði þegar í burtu farit með yxnin. J)á brást* við griðkona ein, okkvaðsthafasétyxnin á stöðli um dagin, ok kvað J)at aungvu gegna, 'er hann segði. Örnólfr kvaðþatverithafa. hinu hvítu, enu 5 vetra gömlu yxnin, ok héldt einninn sögu sinni, sem áðr j þótti einskis örvænt fyri Vemundi, ef hann vissi eigi hit sanna , en hugði, at hann mundi heim snúa þaðan, ok vildi hann þat eina láta af sér hljótast ttm mál þeirra, at honum mætti ekki um kenna. Vemundr ferr nú at leita yxnanna , ok grunaði sögu hans. þeir koma nú til Tjarna, ok svá til Lauga, ok var nær, sem þeim væri vísat til yxn- anna j taka í bruttu, ok hafa heim með sér undir Fell um morguninn. Vemundr vildi gefa Askatli yxnin; hann spyrr Vemund, hversu hann hefir fengitj hann sagði, sem farit hafði. Askell viU fyri aungvan mun þiggja, þegar hann veit, hversu farit hafði. Nú tekr Vemundr til sín yxnin, ok Jætr ala til jóla, ok skal Svartr vaka yfir um nætr. Askell lét illa yfir, ok kvað Vemund mundu eigi fyrr afláta óspektinni, enn nokkut íllt hiytist af honum, ok kvað þat líkara, at Steingrímr mundi ' ») vaðst, fi, C. ^^ ^- ok Yígaskútu. 25? eigi vilja hafa svá búít þvílíka svívírðíng, sem f>ú hefir nú gert honum. Vemundr kvaðst eio2 siðr eiga ^t sjá til síns hlutar við Steingrím, ok kvaðst gíarnan vilja, at hann findi þat nokkut sum. Askell bað Vemund, at hann skilaði aptr yxnunumj en hann kvað þat mundu fjærri fara, at hann vili hafa sókta þá til einskis annars, enrl at senda f>á nú aptr þegar, ok kvað Steingrími svá munu pikkja, sem hann mundi nú eigi þoTSL at halda þeim^, ok kvaðst ekki þat gera. Nu skiljast þeir AskeU ok Vemundr, ok þikkir sinn veg hvorum þeirra. Nú koma þeir heim hús- karlarnir, þeir er SteÍngrímr hafði sendt eptir ux- unum, ok segja honjim til svá búins, hvat af þeim var orðit; en hann lét þegar leita eptir, fékk hann til ferðarinnar þorleif melrakka; hann kaus Hrafn verkstjóra at fara með sér. Nú fara þeir til þess, er þeir koma til Vemundar, ok gánga til fjóss. þorleifr spurði Hrafn, hvort hann vildi taka uxana, eða varðveita þann mann- inn, er vakir j Hrafn kaus, at sjá fyri manninum. Nú ráðast þeir inní fjósit, ok leiðir þorleifr út uxanaj en Hrafn gengr nú fyrst þartil, er Svartr var, ok varðveitir hann / þá leið, at han'n 'rak Öxi í höfuð honum, ok veitti honum þegar bana- sár, ok kvaðst þat ætla, at hann mundi eigi segja Vemundi frá þeirra ferð. Nú ráðast þeir á veg- inn ok fara óþyrmiliga með uxana yfir heiðina, er heitir Fljótsheiðij kom þeim þat eina í hug, at Vemundr mundi eptir þeim fara, ok vilja því firrast hann, semþeir mega; ok er lýsa tekr nokk- Islendínga Sögur, 2 bindi. 4.7 v258 Vemundar ssaga 11 K. iít,'en'uxarnlr þreyttust, víkja J)eír af götunní, ok leita sér hælis undir bökkum, Jjar er sízt mátti J)á sjá. Nú er frá því at segja, at einhver grið- kona fór í fjós at. Vemundar, ok vildi vekja Svart, ok kvað hann eigi vera trúlyndan, er hánn vakti svá ódygglligaj 'en hann vaknar eigi við kall hennar; nú |)rífr hún á honum, ok verðr vör við, at hann er-drepinn, hleypr inn með ópí miUu, ok segir Vemundi, at Svartr var dauðr, ok' J)óttist Vemundr þegar vita, 'hverju gegna mundí; býst nú J)egar til ferðar við 12ta mann, ok ætlar, at lelta þeirra, er verkit 'hafa unnit ; hann sendir J)egar eptír Konáli á ElnaTStaði , at hann komí til liðs við hannj Konáll fór ok við l^tamann; ok er J)eir tinnast, fagnar Vemumdr 'honum vel> ok skipta f)eir liði, ok rlou iþeír Konáíl götur fil Ljósavatnsskarðs yfír fljótit; en Vemundr leit- ar á Fliótsheiði, ef þeir hefði elgl'Tcomlzt yfir fljótitý hann hafði sporhunda, er Konáll hafði átt; ok nú finna hundarnir uxana; þá spruttu f)eir' |)orleifr upp ok útá fljótlt, ok höfðu allt á kafi. J)elr Vemundr hleyptu nú eptir J)eim, en J)eir ]þorleifr fóru á hól nokkrn; J)ákvomu J)eir Vemundr J)ar, ok sækja at J)eim. Vemundr skaut spjöti *á hólinn, ok kom a þorleif * miðjan, ok flaug ígegntim í\hann. Hrafn .J)rífr spjótit, ok sendir ofanaptr -at ,J)eim, 'ok^téyptlst sá dauðr af baki, er fyri -varð. '^Hrafn hljóp á bak hesti sirium,' ok hleypir, sem mest má hann, J)artil er harm kom helm, ok sagði Steingrími um sína ferð, sem vorðit var. En J)eir hverfa aptr með uxana, ^) J>rælinii, B, C. 11-12 K. ok Vígaskútu. 259 ok hjó (Vemundr)höfuð af hvorutveggja nautinu, ok sagði, at Steingrímr skal aldrei þeirra njóta J>aðanaf. Ok nú ferr Vemundr á fund Áskels, ok segir honum, hvat milli þeirra Steingríms hafði þá borit. Askeli þótti farit hafa, sem honum kora í hug, ok^von var, ok býðst enn.til at sætta þá, ef hann skal ráða fyri hönd Vemundar ; nú játar Vemundr hans ummælum. J)á sendi Áskell orð Eyjólfi Valgei^ðarsyni, at taka málum fyri hönd. Steingríms, ok koma til móts við hann at Laug- , um í Ljósavatnsskarði ; ok þár finnast þeir, eptir f)ví, sem Askellbeiddist; ok nú tóku þeir til at tala um málin, ok var sú sættargerð þeirra, at vígin ástandast, þorleifs melrakka ok þess manns, er Hrafn vó með því spjóti, er J)orleifr hafoi bama af fengit ; en fyri uxana 6 hundruð, ok virðt til vöru; en Svartr skal koma fyri þat, er teknir voru uxarnir frá Steingrimi í fyrsturmi, ok skap- raun, sem Vemundr gjörðí honum. Ok nú segir Vemundr, at hann þikkist enn aldrei bætr hafa haft fyri þrælana, þá er drepnir voru við þíngs- vað ; en Askell bað hann láta þat eigi ofarr k'om- ast, ok sagði, at hann mátti vel viðuna, er menn vildu honum jafnan sáttar unna, hver endími sem hann tæki til bragðs, ok kvað hann eigi vera meðal-óspektarmajin; ok eru nú sáttir enn um sinn. 12. Svá er sagt, at eitthvért sumar skyldl Steingrimr etja hestum sínum á Ljósvetningaleið við Hnjóskdælskan mann nokkrn; þar koma þeir Beykdælar, Áskell ok Vemundr ok Fjörleifar- öynir. þeir Vemundr ok Háls koma til þegrra 260 Venuuidar saga 12 K. luanría, er at soÖníng voru, ök beíddi Vemundr þá, at þeir mundu gefa honum hnitshöfuð hvítt, er var hjá þeim; þeir spyrja, hvat honum skal ' þat, en kváðust þó eigi mundu spara við hann, ef honum þ-ætti máli varða , at hann næði þvi^ hánn kvað þeim fara vel; ok iiú sví^r hann Utt um höfuðit, ok varðveitir síðan J>at sem honum sýndist. J)eir fara nú ,á' burt þaðan, finna þann mann:, er þorgeirr er nefndr, ok er kallaðr smjör- hríngr; frá honum er þat sagt, at engi fæða værí (honum) jafngóð, sem smjör ok brauð; hann var kallaðr lítill skilamaðrj ok nú segir Vemundr til l^orgeirs: þat er vel, at ek'hefi pik fundit, ók kallar hann frænda sinn:, vil ek gjarna gefa þér mat, meðan við erum hér, ok kvað þat maklig- ast vera, at hann rækist ekki þar á öðrum mönn- um^ en þorgeirr tekr því vel, ok kvað Vemund mundu góðan dreng vera. J)at ér 'sagt, at Askell varð varr við þetta, ok kvaðst eigi vita von í, at |>orgeirr væri þeim nokkut skyldr, ok kallar þat óvitsamligt, at gefa slíkum dvendismanni mat sinn, sem J)orgeirr var, kvaðst eigi vita, hvat undir sllku bjó. En Vemundr gaf aungvan gaum at orðum hans, ok 6Ítr nú á tali við J)orgeir, svá sem hann væri dygandismaðr, ok þat varð í rðéðum þeirra, at Vemundr gjörði honum kaupakost; þorgeirr spurði, hverr sá væri, kvaðst gjarnan vilja við hann kaupa, Vemundr kögr svarar, at hann mun fá honum vétrvist, ef þorgeirr vill þat vinna , til, at Ijósta Steingrím um daginn með sauðarhöfði fyrir augum öllum mönnum. J)orgeirr bað hann gefa ráðit til, eu kv^^ sér eigi munu áræðit bila. 12 K. ok Vígaskútu. 2G± ' Vemundr kvað svá vera skylduj ok nú segFr hann þorgeiri, at þar skal etja hestum um dag- inn, ok Steingrímr á hest at etja : skal ok nú ráð tilleggjá með þér, at þú dragir sauðarhöfudit, ér ek fæ þér, á staung þína, ok gángir mjök at hestavígunum, sem þú ert vanr, en kvað Steín- grím fylgja hesti sínum, ok vera í hvítri skyrtu, ok hafa hlaðbúna húfu á höfði, ok kvað hann vera skrautmenni hit mestaj ok þá bað hann þorgeir láta ríða staung sína at höfði Steingríms, svá at sauðarhöfuðit kæmi á háls honum, sem ' harðast: en ek mun vera nær at duga þér, segir Vemundr. þorgeirr svarar; vitr maðr ertu, ok er þetta ráð af mikilli fyrirhyggju sett; ok nú var þetta kaup ráðit með þeim. þat er sagt, at Áskell mælti við Vemund, áðr hestarnir voru framleiddir, at hann sæti hjá kyrr um daginn, ok ætti aungvan hlut í um hestakeyrslunnar, ok þótti þat J)á Hkara, ef hann sæti hjá, ok skipti sér ekki af. Vemundr sagði: opt þikki þér ek ekki ráðþægr um þá hluti, er þú viUt mér fcenna, þótt mér væri þat betra at hafa, ok nú finn ek, hvörsu óvitrligt þat er, ok nú vil ek svá gera, sem ek œtti iafnan, at taka með þökkum þín heilræðf, kvað svá vera skyldu, sém hann vildi. Ekki vissi Áskell kaupit þeirra Vemundar ok þorgeirs. Ok nu leiða menn saman hestana, ok fór þat eptir því, Vemundr gat til, at Steingrimr keyrði hest sinn sjálfr, ok er vígit gott; hleypr þorgeirr þar , hjá, ok er málóði mjök; menn gefa at þvi aung- van gaum , ok þikkir ekki nýtt um þat. Ok í einhv«rri hvíld, þar er menn varði nuxwst? Þ* 262 Vemundar saga 12 K. lýstr J)orgeirr Stelngrím míkít högg með sauðar- höfðinu á hálsinn, ok kallar nu á Vemund, at hann skyldi duga honumj en Steingrímr hleypr J)egar eptir honum, ok mágar hans með honum, Steinn ok Helgi, ok vó Steingrímr' þorgeir, ok fékk honum nú vetryistina, ok tók þar nú starf af Vemundi ; ná snýr hann aptr, ok kvaðst þessa höggs hefnt hafa. Vemundr hafði nú vel hlýdt ráðum Askels^ ok hafði setit kyrr hjá um dag- inn; en nú J)óttust allir vita, at þetta voru hans ráð, er J)orgeirr bað hann dugnaðar eptir höggit. Nú var þar þraung mikil af mönnum, ok býðr núAskell enn sætt fyrif etta. EnSteingrímr sagði, at jafnan hefði hann sæ2t, ok kvað þá aungva sætt halda vilja, ok segir, at nú mun ekki af verða sættinni, ok kvað eigi mega þá verr verða, enn áðr, þá er þeir voru sáttii; kallaðir. Ok nú vill Askell gefa Steingrími 3 gripi, sverð ok skikkju ok guUhríng , ok voru þat miklar gersemar*; en hann viU aungvan þiggja; nú hefír Eyjólfr tekít við gripunum, er Askell bauð honum, þvíat Stein- grímr vildi eigi viðtaka. Fara menn nú heim -öt leiðinni með aungri sætt, ok una nú hvorugir vel yið sinn hlut ; þóttist Steingrímr aungva sætt hafa haft fyri skömm þá, er honum varger; en Veraundr |)óttist nú verr vera orðinn í miklum ó|)okka við Steingrím, ok þótelrhannekki at því, ok þat hkar honum illa, ef eigi skulu bætr koma fyri J)orgeir, ok kallar hann fyri sér drepinn hafa verit. Askell bað hann þat aldrei gjöra, at heimta bætr fyri mannfýlu |)á, ok kvað hann svá mega *) pannig, Ukliga rlttara F, t/ Steinn, .<4, E, 12-13 K. ok Vígaskútu. 263 gjöra sik berastan at því, at þorgeírr hafcíí hans rá^um framfariti oí^ unir nú Áskell iUa við þat, er honum. þikkir Vemundr jafnan valda þvi, er illa er,. en þótti þat þó illa, er hann fékk aungv- um sættum áltomit miHi þeirra; ok skilja þeir nii at sinni.. 13. þat var 2 vetrum síðarr, enn þat, sem nú var frásagt, eptir alþíng um sumarit, at Stein- grímr kvaddi Hrafn- verkstjóratil selgerðar, ok kvað á, hvörsu lengt hann skal at vera. Hrafn [segir, at' þat var 2.vikna.verk, ok sagðiathann lét eigi vinna þat, er meira lá við, enn riga at slíku. Steingrímr spyrr, hvat- þat er. Hrafn svarar: at hefna sauðarhöf uð-höggsins , er þu vart lostinn. með á leið- um sumarit fyri 2 vetr- um af þorgeiri. smjörhríng., Steingrímr kvað hann eigi mega meira fyrigjalda, enn lífit; enHrafn sagði þá eigi ómakligri at kenna af nokkrs, er þorgeir höfðu þess eggjat, ok kvað hann ekkiþat af sjálfum sér hafa tekit.. Steingrímr kvaðst eigí þat vita: en þó hefi ek annat hugsat þér verkit, enn ek sagða þérj; Hrafn 8p)Tr, hvörtþat er. Nú vil ek senda á. Hól. í Kræklíngahlíð eptir Hrafni, bið hann at koma á minnfundj þú skalt ok koma í Hörgárdal: eptir þeim manni,.er Gnúpr heitir, hann býr á þeim bæ,. er á Öxnhóli heit- ir, ok er góðr bóndi; síðan far þú á Gálma- strönd éptir þeim mágum mínum, Steini ok Helga, ok bið þessa menn alla at koma á minn fund." Hrafn kvað sér þetta betr hendt, enn vera at selgerðinni; nú ferr hann á fund þessara manna, *) þannig B, C; en, A. ^ 264 Vemundar saga 13 K. ok sag^i J)elm sltt örendí j voru J)eír J)egar uppí, er Steingríms orð komu til; ok svá er sagt, at Gníípr mundi farít hafa fyrri, þótt fyrr hefði komit verit, at' J)ví er hann sagði Hrafni; fara J)eir nú allir á f und Steingríms ; hann fagnar þeim vel. Nú ríðr hann heiman við 20asta mann, ok norðr til Reykjardals, ok riðu snemma aptans heíman, taka hvíld á Fljótsheiði, gagnvart Ond- órstöð'um, ok áðu þar, ok er svá sagt, at þeir sofnuðu allír. , Smalamaðr Konáls fór í þat mund J)ar nærri at fé sínu; ok nú sér hann hesta marga, en vissi ekki von manna ferða, snýr nú heim 'pegar, ok segirKonáli þat, sem hann hafði vsét. Konáll þóttist vita, hvörir vera mundu, ok býst nú við, ok sendir eptir Vemundi, ok hann fór þegar á fund Konáls, ok hafa þeir nú 20' manna báðir saman. Nú er þat at segja, at nú vakn- aði Steingrímr, ok sjá nú manna farir til Ondór- staða, ok þikkjast þeír nú skilja, at menn hafa orðit varir við þá, taka nú hesta síná, ok fara nú á bak, ok sjá eigi færi sitt á Vemundi at siriní, ok þótti Steingrími þat ráðligt, at þeir snöri heimleiðis. En þeir Gnúpr ok Steinn svör- uðu, at aldrei vildu þeír við þetta heim snúa, ok þóttubt vita hæðilig orð Vemundar við þá, ef þeir snúa aptr við þetta; kvóðu nú vænna, at snúa til Mývatns ok drepa Herjólf, síðan þeir náðu eigi Vemundi ; ok þángat riðu þeir um nóttina, ok fengu þat ráð, at J)orsteinn blind- íngr, heimamaðr Steingríms, skyldi ríða til húss, ok hafa lýng eða mosa í sekkjum, ók láta vísa ser ')"margt, B, C, ^3 K. ok Vígaskútu. 265 tll Möðrudalsheíðar, svá sem hann œtlaðí ser tU skips, ok teygja Herjólf svá út; ok þétta ráð gekk svá fram, sem þeir ætluðu, at þann veg varð honum útkomit; þeir Gnúpr ok Steinn hlaupa nú at honum, ok leiða hann frá dyrun- um; enþorsteinn gætti hurðarinnar, at engi moétti útkomast, þótt vildi. Svá er sagt, at Gnúpr mat ekki við aðra menn, at vega at Herjóífi. Ok nú riðu þeir heimleiðis; þeir koma til Fjörleifar- tópta í Bárðardal; Hrafn af Hólilýsti þar víglnu Herjólfs fyri Fjörleifu, móður l#ns, ok lét, sem hann skyldi dre^kka, ok fékk sér þat til örenda. Hún sagði, at Herjólfr mun goldit hafa Vemund- ar, ok kvað hann ok hefna mundu, ok sagði, at varla var hijn eiín frændlaus eptir, kvoðst við þat mundu una, at hefnt mundi verða. Nú ríða þelr Steingrímr á fund Eyjólfs, ok segjá honúm vígit; en honum kvoðst þat illa þikkja, at eigí var Vemundr heldr fyrir orðinn, eðr Háls; en Steingrímr sagði, at eigi hefði þeir náð Vémundi : en þó vlldu vér, at hann hefði fyrir orðit. Ey- jólfr kvaðst ekki mundu at þessu telja, ok bauð, at leita um sættlr milli þeirra. Steingrímr kvoðst nú sættast, ef þeir vildi, en sagði þó þat með, at eigi hefði þeir þá haldit sættina, er líkara var til. Svá er sagt, at Eyjólfr sendi orð Askatll, at þeir hittist atLaugum', ok sagðl, at Steingrímr vildi nú sættast á öxamálit. Askeli þótti þat enn vænligast, at taka^ sætt af Steingrími, ok mættí enn svá niðrfalla ófriðrinn at sinni ámilli þeirra; ok fór hann til fundar við Eyjólf. Var sú sættar- »; lögum, p, c. 266 Vemundar saga 13 K. gjörð J)eírra, at gjalda hundrað silfrs fyri víg Herjólfs, en Gnúpr ok Jorsteínn skal fara utan, ok aldrí útkvæmt eiga; ok þat efnir þorsteinn ; en Steinn ok Hrafn af Hóli skyldu vera utan 3 vetrj þessi sekt skal áfalla hit 3ja sumar á Eyja- fjardarleið, pk skyldu þeir útlægir falki Ok nú líðr sjá stund , ok er ekki sagt frá viðrskiptum j>eirra á J)essu máli, til leiðar hit 3ja sumar, Ok J)egar er sú stund er liðin, J)á er þat sagt, at Vemundr kögr mælti við konu sína, þegar eptiir leiðina, at hún ffcLyldi sjá um bú þeirra,. en hann kvoðst mundu ríða til Eyjaf]arðar, ok þræll hans með honum. Nú ríða þeir til frséndkonu Ve- mundar, er |)prgríma hétj hún bjó á Vindheim- um í Hörgárdal; Vemundr kögr spurði at Gnúpi, ef hann væri heima at búi sínu. Hún kvoðst J)at gjörr vita um morguninn, ok sagði, at hann ætlaði at fara eptir fískum til Gása, ok spurði^ hvört Vemundr vill fara; en hann sagðist eiga örendi við Gnúp, ok kvoðst hann hittá vilja.. Ok nú fékk hún honum þræl,. er hún átti, er nefhdr er Melkólfr; ok nú fara þeir Vemundr 3 saraan^ ok hitta Gnúp fyri utan Laugaland á Melunum, ok voru þeir 3 saman, höfðu farit með honura prælar hans 2; ok þar sló þegar í bardaga ; þræl- arnir börðust á^ Vemundr batt áðr hesta sína, ok kvað nú vera makligan fund þeirra, at þeir voru jammargir; Gnúpr kvaðst eigi mundu átelja J)atj hvorutveggi J)eirra hafði skjöld; J)eir sókt- ust lengi. Ok \\m síðir hjó Vemundr undan Gnúpi fótinn; ok nú stóð hann á knjám, ok bauð enn bardag-ann j en Vemundr kvað þá hætta mundu at 13 K. ok Vígaskútu. 267 sinni, ok nú sendir hann heim Melkólf, ok sagði hann vel hafa dugat. Vemundr ríðr nú, o.k |)ræll hans með honum útá Gálmaströnd í Amarnes, ok spurði at þeim Steini ok Helga, mágum Stein- gríms; en honum var sagt, at Helgi var at smið í Skagafirði, en Steinn var farinn útí Hrísey til veggjahlöðslu. Vemundr bað Galta skips, er Jþar hjó, at hann mundi Ijá honum út til Gríms- eyjar, ok vildi, at færi með honum þorvaldr, son Galtaj ok hann léði honum hvorutveggja. Fara |)eÍE nú 3 út til eyjarinnarj ok þar hittu þeir svein einn í eyiunni, ok spurði Vemundr, hvörs son hann væri j en hann kvoðst vera son móður sinnar, Ok nú áttu þeir kau]^ saman, Vemundr ok sveininn, at Vemundr skal gefa honum höðnu- kið til þess, at hann segi honum, hvort Steinn ok húskarlar hans liggja at naustinu um nóttina, eðr heÍTua á bænum'; sveinninn skal gneggja þar á höfðanum "um kveldit, ef þeir fara til naustsins, en fara hvergi, ef þeir væri heima. Ok um kveldit, er hann hafði rekit fé á brott, þá kom hann á höfðann fram, ok gneggjaði, sem hann mátti mest. Nú þikkist Vemundr vita, at Steinn man hafa farit til naustanna, ok bregða þeir nú við skjótt, ok fara hvatliga til naustsins; ok þá sá hvorir aðra, ok voru nú hvorirtveggju á ferð til naustsins, sem þeir megu. Svá er sagt, at Ve- mundr skaut snærisspjóti , ok kom á skjaldar- sporðinn Steins, ok nísti hann við rist honum skjöldinn. Steinn laust í sundr spjótskaptit m(ii öðrum fætinum, ok rann til naustsins siðan, sem »)~Wer hyrjar skianbókarbrotU D, tein jramvegit er fylgt. 268 Vemundar saga 13 K, hann máttí; Vemundr bað hanji eígi rennaj en Steinn gaf at J)ví aungvan gaum. Ok nú er svá at segja, at |)orvaldr, son Galta or Arnarnesi* íéll í naustdyrunum fyri Steini; bk þá vildi Steinn laupa útá ferjuna, ok œtlaði at verja&t þaðan ; en^ J)á kom Vemundr kögr at í því^ ok veitti Steini þegar banasár. Ok nú fara þeir Vemundr þegar á brott, ok hafatneð sér lík J^oivalds^ ekki gjöra J>eir at húskörlunum. Vemundr hittir nú Galta, ok segir honum tiðendin, ok réð hpnum {>at^ at fara til Laufáss á skipi með fé mikit ok allt skuldalið sitt, ok þaðan í*Reykjardal til fundar við sik, ok hét honum bótum fyri víg J)orvalds, sonar hans. Vemundr vildi fara it iðra^, ok ríðr hann í Kræklíngahlíð, ok varð varr við, at Rafn' af Hóli var í einhverjum starfa, ok vildi taka hesta sína ok [skera mön"^ á; ok nú víkr Vemundr (þáng- at), ok kvað Rafn hafa sýnt sik í mótgángi jafnan við sik, ok |)á frændr alla , kvað hann nú skulu hafa fyri þat nokkut, þótt eigi væri mikit ; hleypr síðán Vemundr at Rafni, ok hjó af honum hönd- ina, ok kvað hann þó eflítit hafa; snýr hann nú síðan heim norðr, ok segir Askeli allt af ferðum sínum. En þar er frá at segja nokkut, at húskarU arnir þeir, sem verit höfðu hjá Steini í eyjunni, peh fara nú á fund iþorbjarnar, föður hans, ok segja honum tiðendinj hann bregðr við skjótt ok ferr til Galta; ok er hann kom þar,. var hann allr á brottu ; ok nú ferr haun þegar yfír f jörðinn, ok ætlaði, at þeir Vemundr ok Galti mundu hafa farit báðir samt. En'Galti tók þat ráð, sem Vemundr ») Amarholti, Hn. ») nei^a, kitt, ^) þannig alist. D. *) manskera, hin. 13-14 K. ok Vígaskútu. 269 lagði til moð honum, ok var nú komlnn á lelð með lausafé sitt, ok ætlaði at flytja til Reykjardals. Ok nú koma þeir þorb^öri\eptir Galta; ok þótti þorbirnihaijn hafa mjök efldanVemund tilþessara yerka, er hann fékk honum bæði skip ok son «Ian til ferðarinnar, ok kvéðst þó skyldu bæta honum sonar dauðann meðþví,at hann höggrGalta bana- högg, en tekr upp lausaféit allt, ok flytr heim til sín. , Nú spurðust víða þessi tíðendi. Svá er sagt, at Askell sendir orð Eyjúlfl, at þeir fyndist í Ljósavatnsskarði á Hálsi ; Eyjólfr kom til mdtsins. Sú var sættargjörð þeirra, at Gnúpr ok Rafn skyldu báðir bótalausir, er þeir höfðu ekki á brott farit, sem skyldt varj Steinn falli úhelgr, en víg þorvalds skal vera til sýknu Helga þorbjarnar- sonar, en Galta skal bæta hundraði silfrsj þeir Vemunflr ok Háls skulu falla úhelgir um Eyja- fjörð, nema þeir fylgi Askatli; Helgi skyldi ok falla úhelgr fyri norðan Hnjóská, nema hann væri í för með Eyjúlfi Valgerðarsyni. 14. Maðr * hét Narfi, hann var frændi þelrra Vemundar, ok bjó í Laxárdal. Svá er Sagt, at maðr hét Hafsteinn, ok var þengilsson, hann bjó á þeim bæ, er at Höfða heitir; hann átti dóttur, er þóra er nefnd, hennar bað Helgi, son þorbjarnar or Arskógi, ok var hiin honum föstn- lið, ok ákveðin brúðlaupsstefna , ok skal Haf- steinn pnni hafa boðit^ Svá er sagt, at Vemundr kom at máli við Narfa, frænda sinn, ok taldi um fyri honum, at honum væri þat til, at kvænast, ok ') Verniuidr tók brúíiná, fyrísögn káp. i D. ») haía til- boSit, A. I 270 Vemundar saga 14 K. kveðst hann vera mundu f uUtíngsmaKr á^r * , ef hann viU', ok nefnir til J)óru , dóttur Hafsteins í Höfða. Narfi kvað J>at vera óvænt stofnat : J)ví- at hún er áðr, segir hann, föstnuð Helga or Ar- skógi , en likar mér, segir hann, kvonfángit, ef þú mátt ná til handa mér J>essi konunni. Ok um haustít fara þeirVemundr lOsaman útíHöfða- hverfi á 'þann bæ,^er heitir at Borðatjörn^, þar bjó sú kona, er Isgerðr heitlr; J)ar taka J)eir gistíng; hún var mikil fyri sér, ok fjölkunnig mjök; svá er sagt, at hún var vinkona Vemundarj hún lagði J)au ráð til, at J)eir færi til nausta , ok biði J)ar, ef nokkura veiði bæTÍ í hendr J)eim um morguninn, ok kvað J)á koma mundu brúð- mennina: man ek, segir hún, vera í umsjá um yðvart mál. Ok nú fara J)eir Vemundr, sem fyri J>á var lagt. Steinfiðr hét maðr, hann var íróðr ríiaðr ok fjölkunnigr nokkut^ honum Steinfinna var boðit til boðsins til skemtanar mönnum. Svá ér sagt, at brúðrinn sa* úti í dýngju sinni um daginn, ok margt kvenna hjá henni. Ok J)á er búit var til, at J)ær komi inn konurnar, J)á sendl Hafsteinn húskarl sinn eptir J)eim, at J)ær færl inn or dýngjunni. Húskarlinn tók í hönd henni^, ok leiddl ok hana eptir sér; ok [er J)au komu út, J)á gjörði''" á myrkr svá miklt, at J)au máttu ekkl sjá fyri sér; ok ]þá var húskarlinn sleginn miklt högg meðal herðanna ok um höfuðit, en bili: mikiil kom at henni, svá at hún fauk 1 elnu allt ofan til naustanna j J)á kom kall mikit í naust- n sll/A. • a^BáríJatjörn, B, C hlr og frv. ^) í>á J)au skyldi gánga, kom, B^ C. i4 K. ok Vígaskútu. 271 dyrnar, ok var um rædt, at þeir skyldu hafa hendr á henni þóru, ef þeim væri svá mikit um, at varðveita kost hennar, sem þeir hefðu látit. þeir Vemundr hlaupa nú or naustdyrum«, ok fara á bak. Vefnundr setti þóru í kné sér, ok riðu peir nii á brott með brúðina, ok fara þar- til^ er þeir koma í Hnjóskadal, ok mjök svá til þverárj þar bjó sá maðr, er Gunnsteinn hét; en þá dvaldist ferð þeirra, ok var þat af fjöl- kýngi Steinfinns , sem enn man sagt verða síðarr, Ok er þeim Hafsteini þótti í úvænt efni komit vera, þá er húskarlinn sagði þeim sögu sína, at hann var lostinn mikit högg, 'en brúðurin á brottu tekin, ok þá sagði hann gjöra sva mikit myrkr, at aldrei vissi hann, hvert hún hvarfj en þeir Hafsteinn þóttust þat vita, at af fjölkyngí mundi verit hafa myrktit, ok af ráðum A^mundar ætluðu þeir þetta mundu verit hafa, ok ræddu margt um þetta sín ámilli. Svá er frá Steinfinni at segja, at hann sat* upp^, ok horfði í jörðina fyri sik fram, ok mælti við engan mann. þá spyrja þeir, ef hann þóttist nokkut tilvita, hvat af þóru var orðit; en hann kveðst þat gjörla méga vita, ok sagðist þó eigi mundi segja þeim, nema þeir geíi honum lil '3 merkr silfrs. þeir sögðu, at þat þótti þeim lítit til at vinna, ef iaokkjit mætti þá þessi svívirðíng af þvost þeirra máli } en Helgi segir þat fé vel komit, er honum var gefít. Steinfinnr segir mörgum mein at heimskunni, ok kallar þat úvitrligt, er þeir þótt- ust ekki tilvita, hvat af brúðiimi var orðit. Ok ' «) sá, J3, r. 2) V. l hin. :^' Íi72 Vemuudar saga 14 K? BÚ segií Steinfinnr, at Isgerðr hafÖi par komit frá Borðatjörn, ok rekit fótaskinn sitt unl höfuð hónum húskarlinum, ok af því varð myrkrit, ok svávindrinn sá, er henni feykti ofan tllnaustanna; hann sagði , at þeir Vemundr höfðu þar verlt í naustlnu, ok tóku þar við Jfóru ok reiddu brott ; ok nú kvað harin heldr mundu selnka ferðinni þeirraVemundar. Helgi fór nú [við20asta mann'j en þeir voru allir eptir, Hafsteinn bóndi, ok Steingrímr ok þorbjörn or Arskógi, faðir Helga. Nú fara þeirHelgi, ok finna þá Vemund viðþverá, ok sló þegar í bardaga þar í brekkunni við þá Vemund ok hans förunauta 5 þar féllu 3 menn af liði Vemundar , en 2 af Helga. Húskarl Gunn- steins frá þverá var þar skamt brott frá, er þeir börðustj hann hljóp heim, ok sagði Gunnsteini tilj en harin fór þegar at skilja þá, ok sagði, at hann mundi Vemundi veita, ef Helgi vildi elgi frá^ hverfa með festarkonu sína; ok nú skiljast þeir; fór Helgi heim með konuna, ok gjörði brúðlaup til hennar. Vemundr fór til Askels, ok sagði honum til svá biiins, ok varð Askeli illa við, ok þótti hann mjök kleins'^ hafa til þessa máls, ok kvað hann jafnan láta skamt ámilli óspektanna. Ok riú sendir Askelí enn orð Eyjúlfi Valgerðar- syni, at hann komi til móts við hann, ok fyndist atHálsij ok nútala þelrum máIin,ok var sú gjörð þeirra, at jafna saman vígunum, en víg Narfa skal koma fyri heimsóknina ok [burttöku kon- uniiar^; en hinir menninnir 4, skolu •yera jafnir, er þar féllu. ») me» 20 manna, B, C. «). pannig Dj dyrfst, hin. ^) þannig A, B, C, £■_,- brott taka Itóhuna meS, J}. 15 K. ok Vígaskútu. 273 s 15. Svá^ er:Sagt, at Helga Granadóttir Ijóp rm frá Wú Háls, bórida síns, ok heim tii föður síns, .ofe hitti'ekki AskeL Háls ferr nú á fund Askéls, ok biðr hann eiga liit ;at við Helgu, at hún færi heim aptr til bilss síns; en Askell seg- ist mundu engan lut at elga með þeim, svá fer- liga sem |>au létu' ^afnan, ok kvað þau ekki vilja af því hafa, er þerm var ráðlagt. Vemundr ferr nú einhvern dag á Jarlstaði til fundar við 'Omólf Tellii, ok falar gripi at honum, ok svá hieiddist hann, ai taka mál af homim á hönd Stein- grími um hálfa mork siHrs, þá er eptir hafðí verít öxna icerðsins, þeirra er hann hafði «eldt Steingrímí^ «n Ornólfr segist eigi munu selja honum málit, nema Askell vHi J>af. J)á beitldist Vemundr, at Ömólfr færi á fund Askéls með honum, 'ok vildi [víta, ef Askell samþikti þat,- at Vemundr taki við^ málinu; ok nú fara þeir ^ á hans (fund), ok bera upp fyrir honum. Askell kveðst eigi vilja, at Vemundr tæki vlð málinu af Örnólfi; [ok bauð Askell nú at taka við málinu af Örnólfi^ á hönd Steingrími, ok kvaðst vildu, íjt f)eir Vemundr ok Steingrímr ættist ekki íllt við, ef svá msetti vera. Örnólfr bað Askel me^ fara, sem hannvildi; ok nú létÁskell hann hafa 2 merkr silfrs, ok skiljast nú við svá >mit. J>at er sagt, at Vemundr kom at máli við konu síná einhvern dag, pk segh-, at hann mundi íara á brolt erenda sinna, ok kveðst ekki heim mund« ») Af Vcmimdi kögr ok Steingrími, Jjritogn kap. l Ð^ •) pannig A, B, C, E; li.-inu gjarna vi«taka, D. ^) v. í Wfu ískudinga iögur, 2 "biodL *** 274 Vemundar saga 15 K. líoma í bráð, sagðist J)á mundu fara til Vö^a- þíngs með Askeli. Hann ferr nú hei^an, ok þartil, er hann kemr í kaupáng til manns, er |)órðr hét; hann bjó á Völlum, ok var góðr bóndi; en núnefndist Veinundr Björn, okkveðst vera rekunarmaðr eínn, ok sagðist J>ar vildu bíða |)íngs, ok beiddi hann bónda viðíöku þessa stund. þórðr bóndi bað hann kaupa sér mat með sverðinu því, er hann hafði í hendínni. Hattarmaðr ' vill eigi vera vopnlauss, ok vill heldr vinna til matar ser torf verk. Bóndi þóttist þurfa, at láta gjöra garð um túnsitt fýri þíngmönnum, at eigi beittu þeirupp vöUinn. Tók Björn nú við verkfærumj en bóndi atti heimanferð fyrir höndum, ok vísar hann nií geslinum -á verkit, ok sagði honum, hvát'hann skyldi vinna. Ok nú feldiBjörn gaflað í búðartópt Steingríms, ok síð- an rak hann þángat naut í búðartóptina, ok gjörði þar, sem hann mátti, úreinligast. Nú koma þáng- at húskarlar Steingríms, ok skyldu tjalda búðina, en þeir höfðu engi verkfæri haft með sér; nú þótti þeim -eigi vei í hendr sér búit, at tóptin var fuU af torfi ok grjóti. Björn bauð at Ijá þeim verkfærin, er hann fór -með'; en |>eir vildu þat gjarna. Nú segir hann þeim, at þar var rétt at grafa torfit á vellinum til búðarinnar; en þeir tóku þatráð, okþikkir þat starfminna, enn sækja til lengra, ok .gjöra nú svá, þartil er upp var gjör tóptin. Nú k*om bóndi heim, ok taldi mjök á höndr Bírni, er þetta hafði af hans yöld- um verit, ok segir J>ar gjört mikit jarðarspéll ok ^) hinu komni maílr, hÍK. 15-16 K, ok Vígaskúiu. 275 lagabrot í þeini lut. En Björn kvað svá mimdu um verda húit, at bóndi mætti J>essu vel una, tók nú ofan hattinn, ok kendi bóndi þar Ve- mund kögr, ok bauð hann at taka málit tll með- ferfo ok eptirkæru, segir, at þetta hefir af hon- um hlotizt, ok v-æri þat makligast, at hann rétti lut bónda^ ok nú handsalaði bóndí honum landit, ok er nú vid hann al eiga um J>etta máL Hús- karlarnir «egja nú Síeingrími tll |)essa, ok hann j)óttist þegar vita, aí þetta voru ráð Vemundar* Nú koma menn á þíng, Askell ok frændrhans, þar kom ok Steingrímr. Svá var sagt, at Stein- grímr átti jxann bróðm:, er J)orvarðr het, hann var Örnólfsson ok Yngveldar^ ok kölluð allra systirj hann bjó á þeim bæ, er 1 Kristnesi heitir; hann var vitr maðr, en miðlúngi þótti hann góð- gjarn. Nú íinnast þeir á pínginu, Askell ok Steingrímr, ok segir Askell Steingrími, at hann hafði tekil sök á hönd honum^ en Stelngrímr segir J)át mundu með ^ngum vandræðum verða skulu sinna vegna, ok bað Askel fyriráða þann veg, sem hann vildi, ok galdt Askeli 2 merkr silirsj en Áskell bauð Vemundi at hafa fé J>at, en hann vill eigi hafa fé Askels. Askell víU nú, at niðrlalli sökin Vemundar við Steingrím^ ok þetta lét Vemundr sér hka fyri bæn Askels, ok íara nii heim sáttir af þínginu'. 16. Nú er frá því at seg^a, at Háls kemr ^inhver ju simii á fund Áskels, ok berr upp vann- kvaMÍi sín fyrir hann, segir^ at varla þóttist haim *) Vig S.teingi-iins >ok Áskels £0«a, fjritögn narsta kap. * D^ 18' 276 Vemundar saga 16 K. inega búi halaðan snemma um morgininn, ok var Helga í þelrra ferð, ok Grani lét aka Xskeli tll Vöðla- heiðar. En- er þau koma gegnverðt Kroppf, J>á sá þau 30 manna renna til árinnar; ok nú ])að Askell, at þeir skyldu amdir stakkgarðinn, er þar var hjá Jjeím, ok æja hestum síhum, en síðan bað hann J)á ganga frara á bakkann ok verjast J>aðan, ef eigi væri allt frlðt af Steingríms hendi. ok J>ótti nú vera mega, at elgi J>yrfti nú at dyljast við, hvort Steingrímr hefðl heyrt fyrra dags J>at^ seraHáls mælti. Ok nugánga J^GÍr fram'á bakkanni ^ en svá er sagt, at áin var ísuð, ok var ótraustrísinn á ánnl. Askell spurði J>á, hvat Stelngrímr vllfli^ ershann fór svá hvadiga; en Steingrímr kvaÖ nú mál^ at efna heltstrengíng sína, ok kvað nú ílelri munu gjalda Vemundar, enn J>á, er J>ess vævt makligir. Nú er svá sagt , at J>ar sló J>egar í tardaga, er J>elr voru komnir í skotmál. þá sá Steingrímr, at seint mun at vinnast, meðan J>elr gángast ei^i nærr, enn svá, sem J>á var, ok J>ikk- ir nii J>at eina til, at J>eir leiti yfír íslnn at J>einl Áskeli. Nú mæltl Áskell til Stelngríms, ok bað" hann varliga fara á ísinn, ok kvað hann ótraust- an. [En Helgi or Árskógi svaraði, ök kvað J>á nmnu sára mjök, Aske^ ok förmiauta hans, ok 278 Vemundar sagjí 16 K. iiami mundi fyri því slíkt mæla, 6k letja |)á af- gaungunnar. ]þá segir Ornálfr J)orvarðsson% at honum þikkir atsóknin þeirra Steíngríms úvæn- Kg^-, |)á tók Helgi or Arskógi þat bragða, mágr Steingríms, at hann stakk spiótskaptinu niðr á ísinn,, ok hlióp svá á bakkann upp at þeim As- keli. Háls hjó þeggr framan í fáng Helga, svá at hann félí á bak aptr útá ána, ok fékk þegar bana. Svá er sagt, at nú hjóst niðr spaungia tmdír þeim Steingrími. Sumir vilja þat segja, at Vemundr skyti til Steingríms með spjóti, þá er hann vildi upp or vokirmi á ísinn, ok yrði hon- um þat at bana , en sumir segja, at hann drukn^ aði þar í vökinni ; 2 menn druknuðu aðrir, enn Steingrímr, 2 menp; voru ok drepnir af hans f örunautum, Helgi, mágr hans, ok einn maðr ann- ar, Svá er sagt , at Askell bað þá nú hvatá í brott, sem þeir mega ; e\k.i er þess getif ,. at hann týndi neínum raanni í l^ardaganumj ráðast þau nú tO ferðar. |)elr ríða nú fyriy Vemundr ok förunautar þeirra, ok ræða um, at mpk vel hefði atborizt, er Steingrímr var afráðinn, ok þótti- þeim vel hafa gengít leikrinn.. Frá því er at segja, at sá maðr hafði veril í ferðinni með Steín- grími, er þórir er nefndr, haim var son Ketils flatnefs; hann hafði rennt fótskriðu yfir ísinn, ok Íeyndist þar þá, er hann sá, hversu Steingrími Kafði farizt; þarheitirþví KárapoUr^, sem hann var staddrý nú, er hann þóttist visa, at þeir Ás~ kellmundu broft farnir frá áinni, þá hljóp hann nndan ísinum ok uppá bakkana. þá Vemund ») rettara mim: f>brvartr Öruólfsson, $bn blt, 275. *) frd X V. * hin. ') KáravÖUr, JÍ. 16 K. ok Vígaskútu. 279 haíÖi nú mjök brátt borlt undan fram. þat er frá þóri at segja , at hann hleypr nú fram eptir þeim Askelij ok er hann kom at sleðanum, Jjar sem (þau) óku, þá hjó hann þegartilÁskels goÖa, ok kom í höfujðitj hann snýr nú þegar aptr'tíl árinnar,- ok rennir enn fótskriðu yfir ísinn, ok ferr nú til sinna förunauta, ok sagði þeim frá simii terð^ þeim þótti hann hafa haft gott ér- endi; fara þeir nú heim, ok una sínni ferð illa. Frá Askatíi er þat at segja, at hann bað Helgu binda um höfuð sér, ok ekki skyldi hún gjöra vart við um áverkann, ok kveðst gjama vilja, at hér lytist ekki íllt af, ef hann mætti því við- koma; ok hún gjörði, sem hann beiddi, ok gat ekki um þetta, ok vissu þau tö ein þenna at- ; burð; þau komust áHáls um aptaninn. Ok um morgininn snemma vekr Askell þá, ok biðr upp- standa hvatliga, ok kveðst heim vilja til dagverð- ar um daginnj .ok nú fara þau, ok komast yhr Fljótsheiði. Nú sagði hann þeim, at hann. haiði sárfengit, ok hversuþat hafði atborizt, ok kveðst fyri því eigi fyrr hafa tilsagt, at hann vissi kapp fraenda sinna um þat,. at þeir mundu eigi hafa skilit við svá búit, ef þeir vissi þi þégarj en haim kveðst gjama viija, at engir menn hlyti íllt af vígi hans , ok bað þá vera sáttgjarna, irændr sína, ok kvað þá þat bezt af at gjöra, at stöðva óhöppin sera máttif sagði ok, at hann þóttist þat jafnan gjört hafa um þeirra mál, at Crra þá vandræðum, sem hann mátti, ok bað þá nú þess minnast um þenna lul, er honum þótti svá miklu máli skipta; segir ok, at hann vildi gjörð þeirra 280' Vemundar -saga 16 K^ Eyjúlfs Yalgerðarsonar ók Hávarðs,, 6k hafði hann. |)egar sett ráðíc allt fyrir Hávarði nm giörð'- iná, hvernveg hann'vildi vera láta.. Ná andast Askell goði,. ok þótti mönnum þat mi-kill mann- skaði^ þvíat hann hafði verit raikiU höfðíngi ok vinsællý nú veita þeir Hanum; þivílíkan. umbún>- að, sem hann haföi íyrisagt , o.k þótti nú pessi ' tiðendi helztí fljótt at hendi hafa komit. J>essi tíÖendi spyrjast nú vi^a ^ ok þótti öllum mikit atorðit í fráfalli slíkra manna ,. þótt Askell værr mörgum mönnura meirr harmdauði,- enn Stein- ^rímr, |>á var J>ó hvortveggl mikill höfðíngi.. Nú €r svá sagt, at Eyjúifr sendi orð Hávarði, ok svá jþorsteinij-syni Askels, ok Vemundi, ok öðrnra. frændum hans, þeim sem nokkr# voru verðír,, skyldu þeir koma á Möðruvöllu til sáttarfund- ar;. en J>ví er Skútu Askelssonar ekki hér við- getit,, at hana var |>á eííki á . Íslandi ,. ok hafði liann verit utan um hríð. Ok nú koma menn til fundarin&f er svá sagt , at Einar. Konálsson,. ióstri Eyj.úlfs, átti mikinn lut í sáttmálum millum. jnanna;. er nú umleitazt, ef |>orsteinn eða frændr Jians vildu sættir tal^a. J>orsteinn segír: at því jaefir ek jafnan hugan, þá ek hefi verit viðstaddr, Jþá er faðir. minn var við málaferli manna, at jafnan vildi hann firra menn vandræðura, heldr- -enn- æsa þá fram at óhöppunura, ok svá raikinn: Íiug, sem hann lagði á jafnan, at sætta menn, þá Jízt mér, segir hann, sem gjarna mundi hann vllja, jat hér gjörðisf eigi vaudræði ai á raiUi manna jþessu raáli, er hann tekr svá mjök sjálfan; nú man ek eigi hitta mér betra ráð, enn líkja sem 1(5-17 K. ok Vígaskiitu.' 281 mest eptír pví, sem ek vissi, at hann gjörði, ok mun ek eigi níta' sættunum.' Keinr nu þar, at menn vilja,. at Eyjúlfr ok Hávarðr gjöri um málin eptir því, sem Áskell hafði beidt fyrir öndverðu. Ök erþeir höfðu sáttlr á vorðit á mállt, þá biðja ])elr þorstein koma til sífe, ok (með) öðrum mönnum þeim, seraþar voruviðstaddir. yarsúsættargjörð þeirra Hávarðar ok Eyjúlfs, a't vígin ískels ok Stelngríms skyldu ástandast, en hinir 3 föru- nautar%teingríms, er þar létust, skulu komafyri tilferðina þeirra Steingríms^ en goldin aptr.eyin mikla fyri víg Helga or Arskógij ok voru nú veittar trygðir á milli manna, nema fyri Skútu, hann var utanlands^ J>eir skyldu fara utan, ^k vera aldrí í Norðlendínga fj.órðúngi, meðanFjör- leifar^ synir væri á lái. Eyjúlfr seldi nú gripina í hendr þorsteini ok Hávarði, þá er Askell hafði honum selda eptlr rútshöfuðs höggit. Ok nú skllj,- ast menn vel sáttir^ ok undu nú vel þessum málalyktum. En frá Vemundi kögr er þat at segja, at liann varð sóttdauðr, en þótti 'þó vera inn mesti garpr, meðan hann lifði^. 17. J)at er nú fyrst at segja, at J)orsteínn býr í Hvammi eptir Askel, föður slnn, ok var hann vlnsæll maðr; hann seldi af hendi goðorð þeírra SkútH. Svá er sagt, at anr.^.t sumar eptir kom Skúta til íslands, ok var hann með þor- steini, bróður sínum, un^ vetrinn, ok var laung- um hljóðr á þeim vetrl, ok þikkir sér nær högg- vit hafa verit, ok þóttist engar bætr haft hafa' ») ueita, hiíK *> Saga VigaskúUi, souar Askels, yfirtkrift nctrsta kap. i D. 282 Vemundar saga 17-18 K. fyrl víg föður síns. Ok um vorit eptír skiptu ]þeir bræðr fé sínu ok föðurarfij skal Skúta hafu lausafé or skiptinu, ok hann var til þess ætlaðr, at hefna föður þeirra, ef hann mætti, þvíat hann var í engum trygðum við menn um þessa sök 5 en J)orsteinn skal hafa landit í Hvammi ok halda búinu. Nú kaupir Skúta sér land at Mývatni, ok bjó þar, sera nú heitir at Skútustöðum, gjörð- íst brátt mikilhæfr maðr í mörgu lagi, sem enn man heyra mega síðarr í sögunni. J^arbiergr hét niaðr, ok var kallaðr höggvinkinni, ok ekki vin- sæll við alþýðu manna; hann át'ti 2 sonu, hét annar |)orsteinn, en annar Olvir enn spaki. Geiri Austmaðr' bjó á Geirastöðum fyri norðan Mývatn 5 hann átti 3 sonu, er enn eru nokkut við þessa sögu hafðir, hét son bans [einn Örn^, annar Glúmr, enn |)riði J>orkell ; þeir voru allir miklir menn fyri sér. Arnórr hét maðr ok var |)or- grímsson, ok bjó 1 Reykjahlíð fyri norðan Mý- vatUy hans synir voru þeir j^orfinnr ok Böðvarrf Arnórr var mikill kappr ok góðr bóndi, ok jafnan er frá honum vel sagt, þar sem hann kemr við sögur ok málaferli manna.. Hallr hét maðr, er bjó at Sandfelli við Mývatn,. skamt frá Geira- stöðum ; hann átti dóttur, er |)orkatla hét^.. 18. Eitthvert sumar kemr skip af hafí í Húsavík,. þóat svá bæri optarr at ;. þat sltip áttu bræðr 3,^^ Vagn hét einn, ok var kall'aðr spjót, annarNafarr, ok var kallaðrsax, Skefill inn þriði, ok var kallaðr sverðý þeir voru miklir menn fyri í) hét maðr, hin. *) þannip 7i, C; v. i yí, D; cinn Aiuar, £. ^) Frá Glúmi, fymvgn nœnta kap. i D. 18 K. ok Vígaskútu. 283 ser. Svá er sagt, at hverr þelrra bræðra áttí pat vopn, sem við var kendrj þeim þótti þau í bezta lagi sinnar eigu, ok létu sér áldrí hendi fyrigánga^ ok þat segja menn, at öll þessi vopn væri f orkunnar góð. þelr voru kunníngjar Glúms Geira- sonar, ok æduðu þángat til vistar til þeirra feð- ga, Geiraok Glúms, þvíat Glúmr hafði boðit þeim þángat tW vistar. Nú áttu þeir annríkt mjök, ok varð eigi tóm, at sækja Austmennina, sem ætlat hafði verit, ok þótti þeim feðgum, sem þat mundi engu skipla, þótt þeir kæmi nokk- urum nóttum síðarr, enn þeir höfðu umrædt í fyxstu. Svá er sagt, at (þess) varð varr þor- bergr at Mývatni, ^r enn heldr Amarvatni ' , ok ferr hann þegar til skips, ok bauð Auslmönnum til sínj en þeir segja, at þeir munu fara til Gtóms. Já, segir þorbergr, er ekki "þat, sem mik grun- ar, at nu mun vera liðinn sá tími, er til var tek- inn, at eptir þeim skyldí hafa farit verit? þeir sögðu, atsvá var: kann vera, segja þeir, at Gliimi sé annsamt, ok eigi hann eigi tóm at koma eptir okkr, enhann mun þikkjast vita, at svívirðíngar- laust mun vera. En hitt þætti mér líkara, sagði þorbergr, at honum mundi þat í hug koma, at þeir væri lítt tilfærir, at taka við fr)álsum mönn- um þeim, er nokkuru skiptí, hversu við var gjört, þvíat svá eru þeir feðgar fátækir at fé- munum, segir þorl>ergr, at nær er úti annar bití, þá er annar er etinn. Nú hlýða þeir nokkut á þetta, sem hann sagðij ok þartil taldi hann um fyri þeim, at þelr játta, at íara þángat til vistar ^) Ariivatni, Bj C. 284 Vemundár saga 18 K. tll þorbergs; ferr hann ná heim, ók lætr vel yíír sinni ferð. Nii er svá sagt, at Glúmr kemr tllí' skipk annann dag,, ók sagðist þá vera kQminn eptir J)eim bræðrum, ok vildi J>á heim flytja til sínj en þeir sögðu, at |)orbergr hafði þnr komit tim daginn áðr, ok sögðust xiú vera ráðnír, át fara- J)ángat til vistar, ok kvoðust núí eigi vildu J)VÍ bregða. |)á svarar Glúmr, er J)eir höfðu sagt honum umtalit |jorbergs, ok svá J)at, hversu hann hafði átekit þeim feðgum, þá. segir Glúmr : engi maðr mun þat kunna at segja,^ at honum f)or- bergi verði féskortrinn, en íTeiri munu |)at segja,. at hann láti færrum mönnunj verða gagn at sínu. fé ; ok þótti honum ffla, er þeir skyldu vera raeð svá vdndum manni, sem |)orbergr var. Nú lætr J)orbergr bráðt koma eptir kaupmönnum, ok " lætr flytja J)á heim til sín, ok var við J>á for- kunnar vel. Svá var sagt, at Jioibergr sendí Otrygg, heimamann sinh, at færa útí eyjar fé þat, er slátrat skyldi til jóla, ok svá naut ök kapla;; ok áðr hann færi heiman, bað hann Otrygg færa eina merina í hlöðu Glóms á náttarþelí, ok haga , svá til, at enginn yrði varr við. Nú ferr hann^ sem fyri var mælt,. ok vissi pó engúinj hvat þessu skyldi, kemr heim síðan, ok segir honum íil svá búins; ok nú J>ikkir |)orbergi hanh hafa vel gjört. Um morgininn kemr J)orbergr snemma- inn, ok vekr menn upp, ok segir, at honum var horfít merhryssi gott, ok vill, at inenn fari at leita: ok mun svá eptir at sjá, segir hann, at af manna völdum mun .vera, 'ok get ek, at stollt sé hrossinu. pá svara sumir, at aungva menn 18 K. ok Vígaskútu. . 285 J)óHiist(J)elr) sjá líkliga tíl þess. Eigi má þat vila, segir hann, J)ar sem Íiér sitja þrolsmenn sám- týnis hja oss, ok eru J)elr feðgar líkligastír til, at valda ^essu, 'Geiri ok synir hans, ^víat þeir eru áræðismiklir , ef þeir Jíurfa nokkrs við , ok munu vær þángát fara at rannsaka. Svá er sagt, at |)orkell GeÍTason var nú ekki hér við þessí mál, þ>'íat hann var útlendis. Nú biðr |)orbergr AustmennÍTia verða í ferð með þeim at rannsarka, kvað þá nú sjá mega, at því var vél ráðit, er peir höfðu heldr haft þessa vistina, enn með Glúmi. En Austmenu kvgðu þat vera verra manns bragð, énn Glúms, at stela frá mönnum, ok segj- ast eigi mundu þánl'at fara tii at rannsaka. Er svá sagt, átþorbergr ferr nú ok menri meðhonum; ferr haim nii 43^ héldr djarfliga, er hann þóttist vita, hversu takast mundi ferðiTi, ok koma nö tíl Gláms, okbeiðahann rannsóknar; ok þeir feðgar ;láta uppi rannsóknina ; leitar hannnúvannliga, ok hittrr ekkj, þartil er hann kemr at einhverrí hlöðu, ok þar í löðunni fann hann merina, ók kvað þá vera verri menr^ enn þeir létu yfír, éða margir aðrir, er þeir skyldu vera sannreyr|dir at .þjófskap. þá svaraði Glúmr, ok kvað sér á þessu engan knnnleika vera, ok kvað hann verá sj^Ifan líkligastantil, at hafa þetta bragð gjört, en snúa nú siðan á aðra^menn, ok kvað mönnum þat mikln kunnara, at' hann var vondr maðr. Öllum þótti þetta illá vera orðit, þvíat þelr voru TÍnsælir menn, frændr. Nú spurði þorbergr, e£ Gliimr vildi nokkum bafeta fyri þetta, ok félli þar málit niðr, sera nú vxir komitj en Glúmr Ö86 Vemundar saga 18 K. t kvaÖ J>at fjarri fara, at hann mundí her neinu fyrl bæta, er hann mátti engan grun vita sér á hendr. J)orbergr kvað þó hér mundu verða nokkut fyrir at koma, J)óat honum væri leiðennt* gjört um bótina. Glúmi kvaðst því betr þikkja, er meira kæmi fyrir, ef sá gyldi, er makligastr væri. Ok nú skilja þeir ræðuna at sinni, ok ferr Jjorbergr nú heim , ok þikkist vel hafa* leikít. Spurðist þetta nú víða, ok þótti mönnum þetta illa orðit, þvíat fleiri menn unnu góðs lutar Glúmí, enn |)orbergi, ok vænta enn, at hér muni önnur raun á verða um þetta mál, enn nú var fyrst orðrædt af alþýðu. Nú sitja hvoritveggju í kyrð- um um vetrinn. Svá er sagt, at |)orbergr hittir |)orgeir goða^ frá Ljósavatni, þvíat vinátta var milli þeirra, ok segir* hann ráða um þetta mál, hversu með skal fara ; segir, at hann þikkist þar eiga mikit traust um ráðagjörðir sínar, sem hani^ var, |)orgeirr bauð, at búa til málit á hönd Glúmi^ en J)orbergr kvað [þá |>ann upp kominn, sem honum var mest at skapi'''^ ferr nú heim síðan. Ok er voraði, bjóst hann at fara stefnuför til Glúms, ok biðr nú menn til fararinnar me^ sérj hann ræðir um við vetrtaksmenn sína, ef þeir vilja verða í ferð með honum^ en þeir voru J>ó tregir til, ok fóru |)ó umsíðir við fortölur |)or- bergs. Býst hann nú heiman, ok voru þeir 18 saman; þeir höfðu kaldt veðr um dagínnj fara þeir núþartil, er þeir koma á Geirastaði. pe'ir Glúmr sátu við -eld , pk er peim var sagt, at *) þannig (leiiSdennt), D; leibint, hin. 2) ]iofgoS;i, B, C, 3) beiddi, bin. ^) hann J)á hafa fen^it inann iyn Aik, £. C, 18 K. ok Vígaskútu. 287 menninnír fóniat bænum; nú laupa 'þelr tll klæða sinna, ok vopnast, ok gánga síðan í dyr út; 6k nú senda þeir eptir mönnum, at veita Jjeim lið. Svá er sagt, at þeir Glúmr voru 8 saman þar fyri, J>á er þorbergr kom. 3Nú koma þeir þorbergr at bæhum, ok ríða þegar í túnit, ok steínir þorbergr þegar Glúmi um þjófskap. Svá er sagt, at þá er hann hóf stefnuna, hljóp hann Geiri or dyrunum út ok at honum þorbergi, ok hjó tll hans; en þorsteinn, son þorbergs, brá vlð skildi^ ok þá hljóp Glúmr at, ok hjó til þorsteins, ok. veitti honum þegar bana; nú laupa út allir þeirra menn, ok tii bardagans; ok nií veltir þorbergr Geira sár á fæli. þá kom at Hallr frá Sannfelli* við lOda mann, ok fór þegar til með Gkimi, ok þeir 10, sem með honum voru. Ok nú var skamt at bíða , áðr Skúta kemr þar til með lOda mann; ok nú ræðir hann til slnna manna, at þeir skulu gánga á hæð nokkura, er þar var hjá þeim, ok vildi hann hvorigum veita, ok kvað þeim betr gánga, sem skyldi, seglr ok, ef sá yrði brott gjörr af vígunum, at þá mundi reynast bráðt, hverr ríkastr vœri at Mývatm'. þá kom þorfinur Arnórsson at ríðandi, ok ferr þeg- ar til bardagans með Glúmi; ok svá er, at þor- finnr hjó framan i andlit þorbergi, ok var af því hann kallaðr höggvinkinni. I þessu bili kemr atArnórr orReykjahlíð meðl2la mann, ok gengr hann þegar í milli manna, ok skildi þá. þar féllu allir Austmenninnlr, en sinn húskarl var fallinn af hvorum; en Ótryggr, er áðr var frásagt, var I) Sandfelli, hin. 288 Vemundar sagái 18-19 K« særðr til ólífis, ok græddi Glúmr hann, |)víat hann sagði, hversu farit hafði um merina, \)d cr J)orbergr bauð honum íit ieiða hana í hlöðu GltÍT^s; ok varð nú ■ bert iHmælit af J)dtbergs hendi við Glúm. Er nú leitat um sættir millt þeirra, ok kom svá, at þeir skulu gjöra um málin, |>orgeirr goði frá Ljósavatni ok Arnórr ot Reykjahlíð. Sú var gjörð þeirra, at ágengust vígin húskarlanna^ en áverki Otryggs, er^hann var særðr til ólífis, ok enn aðrir 2 menn líflátnir af liði |>orbergs, skulu koma fyrir áverka Geirá; en sá áverki, er |)orbergr hafði fenglt, skal vera fyri tilförina ok iU málaefni, er hann hafði með svikum at faritý þeir voru ok allir drepnir Aust- menninnir, er toeð |>orbérgi voru, ok lágu þeirra víg kyrr, svá at engi Jyeirra var fé bættr| J>eir v"oru brott gjörvir þaðan -or «v.:íitmni Géiri ok G^hímr, feðgarnir, ok er "Svá sagt, at Geiri bjó í Krossfirði á Geira^öðum. Svá er sagt , at Glúmr fékk Ingunnar jþorólfsdóttur, V.eleifsson- or*; J)eirra son var |)órðíý ok þótti GIii|hr vera mikill maðr fyri sér, seín ena'má. nokkut marka í þessum frásögnum^, " 19. f)at er sagt, at J^ofkeTl Geirason kom út um sumarit í Húsavík^vetri síðárr, enn J)essir Btburðir voru, er nú var frásagt , ok fór hann til vistar til Ofeigs í Skörð. Ofeigr var J)á 18 vetra gamall, ok J)at segja menn, at J)eir J>or- kell væri jafngamlir, Maðr er nefndr J>orsteinn, •ok var kallaðr varastafr, hann bjó 1 Laxárdal; '. : i .. , í >' . ■ ■ ■ í) þannig (Vel. s.), -D; v, » Wrt» ,^) jfirskriJt4i(trU(i^iti:^tulu £ Di Ai fotkeli (jeirasyni. ^9K. ok Vígaskiltu; 259 hann var hólmgaungumaðr mikíll ok lUr vi^r- eignar. I>at er sagt, at hann gjörir heímaS sma emhverju sinni þess erendis, at biðia Tor koju, döttur Halis frá Sandfelli, 'en HaSrsa^: at hann mundi e,gi gipta dóttur sína sv^ vondum m^n., sem hann var, ok kvað I>at mörgu^ monnum kunmgt vera, at varJa fékst m^iri ojafnaðarmaðr, enn I^orsteinn var. Nú bauð Þorstemn HaUi hólmgaungu, sagði fá revna mundu, hvorr ráða skal kosti konunnar; en I^r nenmr varla at gánga undan því, en þóttist þó vera vanfærr, at gánga í mót þvílíkum berserk, sem þorsteinn var. Ok nú fmnast þeir Hallr ok Þorkell Geirason, ok sagði Hallr þorkeli, hvern vanda honum hefir tU handa borít, ok svá, at raðm var hólmgángan með þeim þorsteini vara- staf. þorkeU kvað Hall nú missa Glúms, bróður sms, ok sagði hann þá eigi mundu þurfa at . gánga á hólm við þorstein, ef hann værí hér, svá vmgott' sem með ykkr var. Nú bauð þor- kell,at hann skyldi gánga á hólm fyrir höndHalIs; en hann kvaðsjþat gjarna vilja þiggja af honum. Hallr lét nú taka sverðit Skeíilsnaut; ok erþor- kell skyldi á hólm gánga, fékk Hallr honum sverðit í hendr, ok kvað þat bíta mundu. þat er ná at segja, at þeir Ofeigr ok þorkell söfnuðu at sér mönnum, ok bjuggust nú til hólmsins, ok voru þeir saman 40 maima [ok héldt Ofeigr skUdi fyri þorsteini [eða þorkatli^; þorsteinn hafði ok 40 manna. þorsteinn hét maðr, ok var kaUaðr I) þannig A» B, C^ E; pingotty D, •> r. ; ««, Islendinga Sögur, 2 bindi. 19 290 Vemundar saga 19 K. kiiigr'; hann var vanr at halda skíldi fyrl nafna sínum, ok svá var þá. Ofeigr héldt nú skildi fyri |)orkatli, ok gánga þeir nú á hólminn; er svá sagt frá viðskiptum þeirra, at J^orkell hjó J)Orstein banahögg. Ok þegar er þorsteinn var fallinn, þá mælti Ofeigr til |)orsteins kjúgs, at nú viU hann, at þeir gángi á hólminn, ok reyni með sér: höfu við nu áðr haft skemtan af þeirra bardaga, skulu við nú skemta öðrum mönnum nokkura stund ; en |>orsteinn vill fyrir engan mun í móti mæla, er honum var svá á hólm skorat. Ok nú gánga þeir á hólminii,vOk lauk því máli svá, at þorsteinn fellr fyrir Ofeigi. Svá er Sagt, at |)orkell viU nú láta bera aptr sverðit í kumlit, þar sem þat var tekit til handa honum; en Hallr kvað þat fjarri skulu fara, at engi maðr skuli njóta svá góðs gripar, ok segir, at eigi skal aptr bera sverðit; en jþorkell réð, at ^verðit var þángat borit. Fara menn nú heim af hólmstefnunni , ok pótú mönnum þat vera landhreinsan, at þeir nafnar voru drepnir. Svá er sagt, at um nóttina eptir ena nærstu Bar J)or- keli Skefil í drauma, ok kvað þorkel munu vera góðan dreng, ok þakkaði honum, hve hann hafði drenglliga dugat, ok svá sverðit haft: en ef J)u hefðir eigi viljat, at aptr hefði verit borit sverðit, j)á mundir þú hafa goldit þess í nokkuru, en nú man fara með okkr annann veg, J)víat nú skal hvorgi illa hafa, svá vel sem |)ér h^fir farit, ok vil ek gefa þér sverðit, þvíat ek þarf þess nú ckki, en þú ert svá vaskr maðr, at ek ann þér >) krjgr, j4; kre^gr, B, C. 19-20 K. ok Vígaskúni. 291 allvel at njóta. Ok nú vaknar þorkell, ok var J)ar komít sverðit, ok þótti honum þat allgóðr gripr, ok barr þat lengi æfi. þork^l setti bii saman, ok bjó hann þar í enum ytrum Skörð- um , ok þótti inn bezti bóndi. Spjótit Vagns- naut átti siðan þorvarðr þorgeirsson. Saxít var ok upptekit or kvimli Nafars, ok þótti Öll vopn- in vera forkunnar góð, sem jafnan bar raun á, ef þau voru til nokkrs höfð ; enn eru hér nokkr merki til sögð. Svá er sagt, at skip kom út við Knarreyri' eitthvert sumar, ok Skúta ferr^ til skipsins, ok vo hann þann fyrstan mann í hefnd föður síns : sá maðr hafði verit í ferð með Steingrími, þá er þeír Askell börðust ok Stein- grímr, sem sagt er, fyrr í Reykdæla sögunni frá viðsklptum þeirra; annann mann drap hannlitlu síðarr, er þar hafðiverit á þeim fundi. Eptlrmál var veitt um þessa menn báða, ok bætti þorsteinn J)á, bróðir Skútu, með sinu fé, sem rædt var í máldögum með þeim bræðrum, En ekki kunnu vær með sannendum at segja atburð um líflát þessara manna ; en þat vitu vær, at þetta var in fyrsta hefnd Skúta eptir Askel goða, föður hans^. 20. þórir*, son Ketils flatnefs, er fyrr var frásagt at vo Áskel goða, hann varð sekr eptir vig HróarsTúngu-goðaþunnan um land"*:, er hann hafði at verlt með þeim Móðólfssonúm i þeirri svelt, er heitir Skagahverfi, er þeir börðust þar,^ sem*tiú heitir Hróa-stúnga, þat er i milli Fors^ J) Knareyri^ C *) fyrisUgn noersta kapítula l D: Skúta vo Í>óri á þíngi. ') f'orsteinn, E allstaHar. *) fjri sunnan land, hin, ») t'órs, A, B, E. 2-92 Vemundar saga 20 K. ok Hörstaðá% ok á mílli lækja tveggja, er þar falla ofan af heiðinni. Syá. er -sagt, at þórir f err á fund Eyjúlfs Valgerðarsonar, at vita umhér- aðs vist^ norðr |)ar, þvíat hann var nokkut^kyldr honum ok þó lítt j nú biðr hann Eyjúlf, at « staðfestast þar í héraðinu, er hann kom út^. Eyjúlfr bað lýsa sýknu hans á Hegraness leið%" ok taldi hann vera sýknan, ef fengi talaði á móti/ ok svá á Vöðla leið; svá var gjört, ok fékst þar hvortveggja sýknan, þegar er beidt var^ síðan skal biðja á Ljósvetnínga leið, ok þótti Eyjúlfi |)at Hkast, atþar mundi í móti mælt sýknu hans, en taldi hann vera frjálsan, ef þar fengist [sýknu hifit^. J)ar kom Eyjúlfr til leiðarinnar, ók svá |)argeirr frá Ljósavatni, ok sat J)órir í milii þeirra höfðíngjanna. Svá er sagt, at Skúta kemr nú at máli við |)orstein, bróður sinn, ok spyrr, hvort hann viU heldr vinna á |)óri, eða sétja ráðin til, ok sagði f)á eiga honmm mikla harfna at gjalda, er hann hafði drepit föður þeirra: skaltu fyrí |)ví kjósa um, ^sagði Skúta, at ek mun gjöra þat, sem þú vill síðr, þvíat eigi mun auðveldt l^ijíkja at svá búnu, at komast yfir hann, ok eigi lierr okkr at minni nauðsyn til, |)ótt torveldt sé at ná honum, at xeka okkara harma við hann 5 en jþorsteinn þóttist tilhvorskis veravel færr, Ok nú þóttist Skúta sjá, at þetta mundi verða meirr til hans taka, ok setti þau ráð til, at þorsteinn skal bjóða þorgeiri sætt fyri sekt þess m^ns, er hann hafði fyri ráðit, ok lúka þegar fyri ') þannig: Horst', D; HörshlíÖar, Aí/i. -) sina, b.v, C. ') V. / By C. •*) |>íngi, hin. ') þannig D; sykna hans, hin. 20 K. ok Vígaskútu. 293 sakir fjölskjldar þeírrar, er hann átíi at* annast^ ok nú verðr svá, sem hann setti ráð' til, at þor- steinn bauð f)rri vottum áœttina.; ok Jyorgeirr kvoðst vilja, at þorstéinn gengi'til hahdsalannai ok þó með fá menn. Sknta var J)ar með þor- steini, ok duldist hann. Ok nu, þegar -at Skúta mátti atkomast, |)á hjó hann þegar fil |)óris með öxinni Flugu, ok veítti honum banasár. þá mælti , Skúta: veiddi^ Fluga Flatnefjiíriginn*, þótt hann sætr mil]i tveggja goðanna. Ekki mátti nú lúkast handsölin fyri þraung þeirri, er þar var. Svá er sagt, at Skúta.komst í burtu- or þraunginni, ok á bak hesti sínum, ok hleypti þegar í brutt í skóginn, ok varbæði runnit ok riðit eptir homim, ok varð honum J>ó ekki náð, ok komst hann svá undan. Fara menn nú heimleiðis, ok undu þeir Eyjólfr ilh við J)enna atburð, ok J)orgeirr, J)víat J>eir vildu hafa. haldit hendi yfir mannin- um. Annami dag éptir, þá er smalainaðr þorgeirs goða hafði rekit fé sitt, J)á hittlr hann mann þann, er finna vildi þorgeir, ok kvaðst vera sekr, ok vildi biðja hann dugnaðar ok viðtöku, en Jíorði þó eigi at láta sjá sik, ok biðr hann koma þángat í skóginn, ok kvaðst þar raundú bíða, en bað hann þó aðra menn ekki láta vara verða við J)etta, enn þorgeir. Smalamaðr ferr nú, sem honum varboðit, ok segir þorgeirí; eil hann grunaðr hverju gegna mundi, ok fór nú til skógar við lOda mann, ok lætr hann eptir ____„ ' -' "-"'••> I) hir byrjar en miKa og tlaMiUga sifSa t MHnnhrothm D, cr þvi A f^lgt. *) ná*-, B, C. 3) þannig E; flatnefíngiuttin, A, í^94 Vemuridar saga 20-21 K. mennína við skóglnn. En |>eir fóru 2 einir í skóginn, |)orgeirr ok smalamaðr hans, ok fundu nú hvergi hinn seka manninn, ok ferr þorgeirr nú heim aptr við svá búlt. 21^ Nú er þar til at taka, at Grímr heitir maðr, er |)órðr gellir hafði sektan um áverka eitthvert sumar á þíngi; hann kemr á fund J)orgeirs einhverju sinni, ok bað hann at taka við^sér, pk kvaðst mjök vera þurfandi dugnaðar, en kvaðst þat hafa frétt, at J)orgeirr væri góðf drengr, ok sagðist því fyrst hafa á hans fund sókt, at hann vænti af honum nokkurra hjálpráða. En J)orgeirr kvaðst mundu veita honum ásjá, ef hann vægi Skútuj nú kaupa þeir þessu saman. Síðan sendi |)orgeirr Grím til |)orbergs höggvin- kinna, at hann réði honum ráð til at drepa Skútu. Sú var ráðagjörð, at Grímr skal fara á fund Skútu, ok biðja hann dugnaðar^ ok segja sér alla* af hendi vera, ok at engu gagni vilja koma, ok biðja hann þar vistar ok ásjá, ok bað hann •yera fœrivandan. Nú ierr hann, sem fyrir hanii var lagt, ok bair upp erendi sín fyri Skútu, ok bað hann þar vistar ok ásjá, ok kveðst mjök |)urftygr veraj ok svá kemr, at Skuta tekr við honum, ok hét, at hann mundi þar vera um vetr- inn 5 Ók þar var haim þann vetr, ok veittí Skúta honum vel vistina, enda kunni Grímr vel at J)iggÍa, ok leitaði hann aldrei til, at vinna á Skútu. Um. vorit, er þat sagt, at þeir fara til netja báðir saman, einhvern dag, Skúta ok Grímr, er þar var í vatninu ; ok er þeir hafa farit um hríð, þá *) her byrjar aptr hrotHí D, 21.-22 K. ok Vigaskútu. . 295 ^ losnar skóþvengi Skútu, ok dvaldist hann at, ok batt þvenginui ok þá veitti Grímr honum tllræði, ok hjó til Skútu j en Skúta var þann veg búinn, at hann var í kuíli, ok hafði brynju undir kuflinum; festi öxi Gríms 1 kuflinum, en Skúta sakaði ekkl; ok nú greip hann Grím höiidum, ok spurði, hve hann var svá hverflyndí ok ótrúrr. En hann segir þegar, at þorgelrr hafði hann þángat sendt at drepa Skútu, ok nú bað hann sér griða; en Skúta hét houum aungu um þat, en vita þóttist hann, at þetta voru ráð þorbergs'. Svá er sagt, at Skúta færði Grím úti einn hólm í M) vatnl, ok alnaktan ; síðan batt hann hann þar í hóhuln- um við einn staur, ok kvað hann þar mundu búa verða um hríð, nema þorgeirr byrgi honum. Nú ferr Skiita helm, ok sendi þorgeiri orð um þetta. En þorgeirr spurði, efþeir viJdl nokkut viðhjálpa mannlnum; en þeir kváðust aldrí hirða, hvar hann var, ok kvóðust eigi mundu duga hoijum; ok lét hann þar líf sitt i hólminum, ok ángraði mest suhr ok mýblt, er hann var í «ng- um klæðum^. 22. Maðr hét Ólafr, ok annar þorgautr; þeír voru seklr menn, ok^ þó var þeim margt vel geíit: þeir v'oru menn vænlr ok kurteisir ok góðir fardrenglr. Svá er sagt, at þelr koma elnhverju slnni á fund þorgeirs goða, ok báðu hann ásjáj ok var kaup þeirra með- sama móti, ok þeirra Gríms hafði verit, at hann mun velta þelm ásjá, ef þelr dræpi Skútu. Ok nú sendir ») þannig A, B, C; f)orgrims, D, B. *) fjriiögn nmnu UpituU i D : Enu sTÍk rif Skátu. Ö96 / VeniiuKlar saga 22 K. hann |)á tíl |)orlDergs höggvinkinna, vinar síns, með |)eim erendum, sem fyrr, at hann gæfi enn Táð til, at ná Skútuj pk nú koma þeir á hans fund, ok sögðu honum sín erendi, |>au sem J)or- geirr hafði boðit til hans. Gott þótti |)orbergi, at |)orgeirr lét eigi fyrivinnast um þetta mál, ^kveðst at vísu enn skulu til gefa nokkr ráðj nú var önnur ráðagjörð hans, enn it fyrra sinn : þeir hafa nú varning Norrænan með sér frá J)orbergs, ok skulu segjast hafa komit út á Eyrum suðr, •ok teljast vera frændr þeirra Skefils, ok segja, at því fóru þeir norðr þángat, at þeir vilja bæði "heimta bætr fyri vígin, ok svá fé þat, sem þeir höfðu átt bræðr, ok þorbergr vildi eigi láta af- lakást: skorið þá til vistar við Skútu, ok ásjá um mál ykkat; farið fyrst suðr um vatnit, ok J)aðar\ at húsi. Ok nú fara þeir svá'með- öllu,' sem þeim var fyrisagt, koma nú á fund Skútu, ok bera upp erendi sín, ok tók hann við þeim, sem |)eir beiddu. > Svá var sagt, at þar voru "j^eír, ok var Skúta vel til þeirra, ok hverjum manni líkar vel við þá. Ok um jól um vetrinn^ cða Htlu fyri jólin, fellr þar voðmeiðr, ok kemr einhver kona at Skútu, ok bað hannaígjöra; ok hann ferr til þegar, ok þeir með honum vetr- taksmenn hans; tekr nú Skúta, ok styðrherðum dínum nndir miðt tréit, en þeir Ólafr ok þor- gautr Setja nú kvíslatré undir endanaj þá hjó Ólafr til Skótu. Skúta hljóp nú undan trénu, ok féll þat niðr á milli þeirra, ok kom eigi á hann höggitj hann var þá vo])nlauss, þvíat Fluga st^ð við vegg; |)á hljóp þorgautr at honum 22-23 K. ok Vígaskútu. ' 297 með reídda öxina, ok vildi þegar höggva (ii haas. Ok nú þreif hann upp eitt tré, ér lá hjá ho^ium, ok laust við öxinni með víflinni, er konur voru vanar at hafa til þvottar, ok svá laust hann harðt við, at öxin hrott brott or hendi hon- um þorgautlj ok þá er svá sagt, at Skúta greip þegar öxina, ok hjó þegar Olaf banahögg með þeirri öxi. En frá lífiáti þorgauts segja menn misjafntj sumir segja, at Skúta léti hann koma í Hrafnaskér, ok sendi þorbergi. or-ð, at hann veitti honum nokkura' björg, ef hann vildij en sumir segja, at hann dræpi hann þegarj ok hvort sem þat var heldr, þá hefír hann bana af fengit. Nú eignast Skúta fé allt þat, sem þeir höfðu þángat haft. Nú verða þeir vísir þorgeirr ok J)orbergr, ok þótti þeim miklu viðauka sína svívirðíng,. er þéir fengu, því heldr sem J>eir lögðu meiri stund á at ná Skútu, ok una nú stórilla sínum lut, en létu þar fé mikit, ok þótti þeim þat þó miklu verra, er Skúta skal njóta mega ^árins, en kunna þó eigi tllkall at veita, ok þóttust þá verða berir í svikum við hann, ef þeir kallaði til fjáríns j ok varð nú af því þar niðr at falla þessi mál, sem þá var komit*. 23. þormóðr hét maðr, er bjó í Laxárdal á IVÍáfahjalla^, liann var kvongaðr ma^r, ok hét kona hans þorbjörg, hún var systir Vígaskiito. þau þormóðr áttu son, ok var nefndr Eyjúlfr; hann var vænligr maðr, ok óx þar.upp heima með feðr sinum ok móður. Maðr hét þorstemn, 1) fyrirsögn narsta Itapitula. i D: Vig Bjarna, *) þannig (Máfvalijalla) P,- Mánahjálla, 'hin. 298 Vemimdar saga 23 K. hann bjó á |)eim bæ, er á Mýri heitlr; hann var ok kvángaðr maðr, ok átti þá kónu, er |)orgerðr er nefnd , hún var systir Vígaglúms at |)verá or Oxarfirði; |)au áttu þann son, er Bjarni hét} hann var, mikill maðr þegar á únga aldri, ok ramr at afli. |)au Bjarni voru því vön jafnan um haustum, at fara til pveráv at heimboði, ok nú gjöra þau enn svá á einhverju hausti; tekr Glúmr við þeim forkunnar vel, ok voru þar pk stund, sem þeim líkaði. En er þau búast heim at fara, þá gaf Glumr Bjarna, frænda sínum, hest rauðan, 6 vetra gamlan, ok kveðst mundu fá honum annann hest, ef nokkurir vc2ri hvassari enn sjá. Ok nú fara þau heim frá heimboðinu, ok setr Bjarni þegar hestinn tilheys, ok var allvel varðveittr; ok um sumarit eptir var honum mikil forvitni, hve bítast vildi hestrinn; ræddi hann um, at hann vill etja við hest, er átti J)orkell Geirason or Skörðum, ok var ákveðit, at þeír skulu etja at miðju sumri hestunum á Máfahjallaj en feðgar áttu grán hest föxóttan , ok seldí mönnum jafnan hrossundan [til slátrs', en áttu ekki skap til, at etja hestinum* Svá er sagt, at saman koma hestarnir einhverju sinni þeirra |)ormóðar ok BJarna, ok bitust svá,, at í blóði var hvorrtveggi. Húskarl BJarna kemr nú á f und hans, ok segir hann frá, er (hann) hafðisétbáðahest- ana albitna, ok kvað hvorutuggia vera hestinn ahauðan^. Ok þá sendi Bjarni orðþorkeli, at eigi mundi þeir etja hestunum, segir ok, hvat tilbar, at hans hestr var nú ekki ötufærr. þat ætlaði *) y. i kÍH. ») cinnin^ kitL 23 K. ok Vígaskútu. 299 Bjarní, at þetr Eyjúlfr mundí hafa att hestunum, ok þormóðr, faðir háns, ok því mundu þeír þann veg vera, at af mannavöldum mundi' orðit hafa, ok því bauð [hann þeim at 8 viknum sum- ars' ; en þormóðr bað Eyjúlf, son sinn, fyriráða, hvort etja skal, eðr eigi; en hann vill etja láta. Nú voru hestarnir framleiddir, ok voru góð víg- in, þartil er gengnar voru 11 lotur; þá tekr hestr Eyjúlfs undir kinnarkjálka á hesti Bjarna, ok héldt þar lengi, þartil at Bjarni fór til, ok laust hestinn af takinu; en Eyji'Jfr snérist nú við, ok laust hestinn, ok hraut stafrinn harðt af hestin- um, OK kom á öxl Bjarna; ok nú voru þegar skildir hestarnir; gengrEyjúlfr at Bjama, ok mæl- ti, at þetta hefir honum verr tekizt, enn hann vildi: skal ek, segir hann, raun tilgjöra, hvort mér var þetta voðaverk, eðr eigi; liú vil ek, segir hann, gefa þér 60 geldínga til þess, at þú kunn- ir mik eigi um þetta, ok máttu þá skilja, at ek munda eigi vilja, at svá hefði atborizt. Bjarni kveðst þessu litlu síðr valdit hafa; þikkist hann nú vita, at þeir munu eigi att hafa hestunum; fara menn nú síðan heimleiðis. Ok um haustlt at réttum, drógu þeir Eyjúlfr út 60 geldíngs. Nú spyrr þormóðr, hvat sauðir skulu þeir, sem út voru dregnir; en Eyjúlfr kveðst hafa geíit Bjama sauðina. þá segirþormóðr: bæði æda ek, segir hann, at höggit var mikit, enda er miklu laun- at; ok þegar eptir, er hann hafði þetta mælt, þá snýr hann Bjarni at honum, ok hjó hann ») Bjarni í'ormó«i, at etja hestunum vi« hanu at 4íu viku siimars, hm. 300 Vemundar saga 25 K. banahögg5 ok nú vill hann eigi þíggja geldíng- ana. Eyiúlfr var nú fámennr, svá at hanu mátd ekki ná Bjarna; ok nú segír hann móður sinni, at hann má finna J)prstein * , frænda sinn, at um J)etta mál, ok svá Einar Konálsson, ok beiða |>á ásjá um með sér. En |)orbjörgu, móður hans, pótti mest traust at Skútu, ok kvað honum verr mundu þikkja, ef aðrir væri f)T:r afsóktir, enn hann. Nó gjörir hann svá, at hann hitti Skútu, ok segir honum sín erendi; ok hann tekr við honum forkunnar vel, ok hét þegar sinni ásjá um J)etta mál, tók hann nú við Eyjúlfi. Nú ferr Bjarni á fund Glúms at J)verá, frænda síns, ok segir honum vígit. Glúmr segir, .at hann vill, at Bjarnr séþar með honum um vetrlnn, ok til þess, er lyki málum þessum, ok þótti vera gagnsákir í máhnu. Bjarni sagði, at honum þótti lítil- mannh'gt, at flýja bú sín, ok fór hann af því heim ; en J)ó vildi Glúmr, at hann hefði eigi heim farit á J)ví mæli.. Eyjúlfr vekr nú til við Skúta, frænda sinn, þrjá tíma um tilbúnað málsins, ok tók hann vel it fyrsta sinn, ok kvað enn vera gott tóm til J)ess ; en í annat sinn kvað hann munu íinnast gagnsakir í málinu; ok it þríðja sinn, þá Eyjúlfr hafði þetta mál upp við Skútu, þá kvaðst Skúta vilja hefnd láta fyri koma.^ Ok þá beiddist Eyjúlfr at taka við málinu , en hann hafði áðr Skútu í hendr fengit; en hann varnaði honum þess; ok nú verða þeir frændr andorða um þetta, ok við þat skilja þeir, at sinn vegþótti hvorum. . En bráðliga eptir tal þeirra, ferr Eyjúlfr heiman eian- ») torkel Askelsson, C 23-24 K. ok Vígaskútu. 301 saman, ok þartil er hannkom áMýri', oknemr J>ar staðar undir garði einhverjum háfum^ ok nú ser hann, hvar Bjarni.fóreinnsaman til sauðahúss, ok skal rýja sauÖi [fyrr enn aðrir menn^; nii setr hann hurð fyrir húsit. Eyjiilfr gengr nú þángat, ok þokar hann hurðinni frá dymnum; þá tók Bjarni til hendinni, ok vill láta fyri dyrn- ar; þat sér Eyjúlfr, ok er svá sagt, at hann höggr af Bjarna höndina, er hann rétti út hjá hurðinní, fyri framan úlíliðinn. Bjarni hljóp nú lit með öxi, ok bað Eyjúlf bíða sín j ok svá gjörði hann. Ok þegar er Bjarni kom eptir, þá hjó hann til Eyjúlfs með annari hendi, ok þegar af honum skjöldinn ok í jörðina niðr síðan; þá hjó Eyjúlfr mllli herða Bjarna, ok var þat banahögg. Nú ferr Eyjiilfr á fund móður sinnar ok Skiitu, ok sagði þeim til þessa. Svá er sagt, at nú likar Skútu forkunnar vél, ok þikkir nú gott lut í at eiga með honui|i, er hanu viidi nokkut at manna vera sjálfr, ok kallar hans ferð góða vera^. , * 24. Svá ' er sagt, at þorgerðr, móðir Bjama, ferr þegar á fund Gliims, bróður síns, ok segir honum þessi tíðendi, ok svá selr hiin honum vígs- málit, ok biðr hann taka við eptirmálinu; hann gjörir svá. Glúmr harmaði þetta mjök, ok þótti ver^ jU tíðendi, ferr nú á fund Eyjúlfs Valgerðar- sonar, ok segir honum atburðinn. Eyjúlfr vill, at þeir fari allir í málatilbúnaðinn, kvað veranauð- syn, at slik mál lægi eigi kyrr. Svá er sagt, at Glúmr ferr nú fyrir í njósn með lOda mann til í) hAían hól, kin, «) V. i kin. ') fi/rit»gH nmrtU kafitula l D; Vig Hávaríííwr, 302 Vemundar saga 24 K. Hnjóskadals, ok þaðan til Gnúpsjskarðs ' , svá í Bárðardal, ok átu dagverð J)ar í dalinum at þess manns, er Aslákr hétj þar var stafkarl einn á búí, ok þótti förunautum Glúms gaman, at glett- ast við karl^ Glúmr bað þá ekki glettast við hann, meirr enn hann vildi, kvað þat vera lítilmannligt at erta gamalmenni ; ok nú láta þeir hann lausan. En karl fór þegar á brott, er hann mátti í sjálf- ræði vera, ok þartil, er hann kom á þann bæ, er heitir í Ísólfstúngu, en þar bjó sá maðr, er Há- varðr hét , ok móðir hans. Nú sagði hann Há- varði, at allólíkr var hann þó öðrum mönnum Glúmr, ok kvað hann engan einn lut til þess hafa, at honum væri betr farit, enn öðrum. Mikit tekr J>ú af, sagði Hávarðr, eðr hvat er nú svá nýtt um þetta? Nú sagði karl honum, hvaðan hann var at- kominn, ok hve farit hafði méð förunautum hans (Glúms) ok honum, áðr Glúmr átti lut í með oss, ok iofaði hann Ghim í hverju orði, sem hann kunní. Ok nú bað Hávarðr móður sína gefa karli matj en hann bjóst heiman, ok fór á fund Skútu, vinar sins, ok sagði honum um ferðir Glúms, þat sem hann vissi til. Vel þætti mér þat, sagði Skúta, at Glúmr kæmi híngat til vor, ok vildi ek gjarna, at hann fengi erendi, ef hann kemr hér. Nií ríðr Glúmr yfir fjallit ok hans förunautar. Svá er sagt, at maðr hétGautr, hannbjöþar, sem heitir í Gaut- löndumj hann átti góðan hund, er Flóki hét; ok þat sama kveld gó Flóki einart á fjallit uppj, ok J>á þóttist Gautr vita, at manna raundi von af Jjallinu ofanj ok nú sendi hann þegar hjón sín ')' Gm'ipsdals, hin. 24 K. ok Vígaskútu. 303 öll til Skútu, ef hann |>pftí nokkut manría víð. Ok nú er peh Glúmr koma þar í nánd, heyrir hann manna mál, ok skilr, at nokkr njósn man kominn vera um þeirra ferð, en vildi eigi láta teppa sik J>ar, svá at hann mætti eigi þegar aptr, at hann vildi j ok snna þeir nú aptr á leið, þartil er þeir finna Eyjiílf ok förunauta hans á Hálsi. Skúta segir nii, at honum þótti Gautr minna hafa veitt sér í njósninni, ennhann mundi vílja,J)á er seink- aðist kvoman Glúms ; þóttist hann nú vita, at Glúmr man hafa vorðit varr við mannafararnar, ok snúit þá aptr, er hann skildi njósiiina komna vera fyri þeim. Svá er sagt, at Skúta vill nú verja þeim vaðit á fljótinu , ok hafði hann nær hundrað manna, áðr þeir koma til móts við hann, Einarr ok þorsteinn bróðir hans, eptir orðsendíng Skútu. Nú koma þeir Eyjúlfr ok Glúmr til vaðs- insmeð2hundruðmanna; ok því nær var sagt, at þeir Skúta hefði ok, þvíat Arnórr or R.eykjahlíð veittihomim. jþat er sagt, at þetta var við Eyjar- vað, ok voru nú sínumegin hvorir með flokkana. Eyjúlfr talar til Glúms, at rétt var, at búa þar mál til, er þeir mætti framast komast, svá at þeim væri úhætt. Ok nú íhugar Glúmr máiit, ok fékk hann nú þat ráð, at þeir skulu heyjast við Skútu þeir Eyjúlfr: en Márr, son Glúms, erþá var 18 vetragamall, skal ríða til Mývatns viðlOda mann,at stefna Ey júlfi þormóðssyni; 'hann kom þar snemma um morgininn, ok barði á hurð^ en Hávarðr or ísólfstiingu varþar þá, ok gekk hann þá tll hurð- arinnar; enMárr rak á honum spjótit, Hávarði, ok vo hunn þar, en síðan stelnir haun Eyjúlfi. Eptir 304' Vemundar saea 24 K. O" J)at ferr hann á fund föour síns, ok segir honum til, hvat hann hefir atsýst á þeirri stundu, sem hann hefir á T^rottu verit. Vel líkar þeim Glúmi ok Eyjúlfi förin Márs, ok báðu hann hafa þökk fyri , segja nú Skútu, at Hávarcír mun eigi bera optarr njósnina. Skúta skaut nú yfir vaðit snær- isspjóti, ok kom á þann mann, er þrándr bét, hann var góðr bóndi , ok er svá sagt , at hann fékk þegar bana. Nú mælti Eyjúlfr, at |)ar væri þann- veg varit mönnum í hvorumtuggja stað, at mannskæð mundi verða deilanþeirra. Ok nú eiga 'þeiT lut 1 Eyjúlfr ok Einarr, at "þeir mundi vilja sættast á málit, ok þar kom, at þeir játtuðu báðir teirra ummælum þessara mála. En sú var sættar- gjörð þeirra Eyjúlfs ok Einars, at stafshöggit, er Eyjúlfr laust Bjarna, ok orðin J)ormóðar, skulu óhelga hann sjálfan : Eyjúlfr skal vera utan 3 vetr, ok fara þá til búa sinna, er hann kemr aptr: Bjarná skal bæta hundraði silfrs, þat skal Glúmr látakoma í hendr|)orgerði, systur sinni, enmóður Bjarna. En þat var ráðit á laun, at Skúta skal fá |)orlaugar, dóttur Glúms, ok skal Skútu svá heima standa hundraðit, at Glúmr gyldi því minni heimanfylgjuna, en pó vissi þat ekki fyrst alþýða manna; ok nú skiljast þeir at sinni vel sáttir. Svá er sagt, at Skúta bað J)orlaugar, ok fékk hennar 5 þá var Alfildr önduð , er Skuta hafði fylgt áðr, ok Kolli hafði, átt á Sauðanesi. þat segja menn, at þorlaug hafi átta 3 bændr; fyrst átti hún Skútu, þarnærst þann mann, er Eldjárn hét, ok var kallaðr enn mildi, hann var farmaðr ok góÖr drengr; síðarst átti hana Arnórr kerlíng- 24-25 K. ok Vígaskiltiu 30.5 arnef, ok ehi göfgír menn frá þeim komnir, ok{>ótti hiin vera mikíll sköriingr'. 25. Nú er^t f^nrst at segja, at þorgeirr, son þóris flatnefs, kemr at máli einhverju sinni við "líórodd goða af Hjalla í Ölfusi, frænda sinn, at hann gæfi honum nokkut ráð, til þess at koma Skiitu til alþíngis, ok þóttist þorgeirr eiga at sjá þar til föðurhefnda við Skijtu. þóroddr kvaðst eigi mundu bátna við hans kvomu, enn sjá þikk- ist hann bragð til þessa, s6gir, at búðir þeirra. standa it nærsta fyri vestan á; ok nú gaf hann.þa* ráðit til, at þeir skulu hafa búðartópt Skútii fyrí gáng^ um sumarit, ok svá bað hann ])orgeir reisa þar upp ás, ok jskera á karlhödda^ á etid- anum: ok. væntir mik, segir þóroddr, at Skiita mundi koma til þíngins'^ at sumri, ef þann veg er' meðfarit, þvíat svívirðíng man honum at þikkjaj þá er hann veit. þessa meðferð heíir þorgelrr, sem nú var frásagt. Ok er menn kóma heím í héröð, var mjök ijölrædt um þetta, hvort Skútst' man þola þorgeiri þessa svívirðíng, ok þikkir þat hvergi ólíkara, at hann mundi hefna vilja," svá sem hann ét áðr farinn* við flesta menn, þóat minna vœri tilgjört við flesta menn, enn rtii var. þat er sagt, at þetta kemr til eyma Skútu, ok let hann, sem hann vissi eigi, allt þartii, er menn ])úast til þíngs annat sumar eptir, þá ferr hann á fund Arnórs or Reykjarhlíð, ok.segií honum, at hann vill, at þeir riði tii þíngs um' I) fyrisögn na-rsta kap. i D: Skúta dr«p foigeir. ») þnigí hin. ^)f«a kailhö^a; karlhöféa, A/n. ■*) þoMÍg D. ») frauuv hitt. 20 Islendínga siígin*, 2 bijidi. '^^ 30Ö Vemimdar saga ' 25 K. smnarit; ok nú safna þeir at sér mönnum, ríð'a heiman, sem leiðir liggja til þíngslns. En er þeir l^oma á völluna efri, þá ba^rfkiíta Arnór ríð'a til búðar með liðinu, en hann kveðst eiga annat e^endi af út at snúa. Nú, reið Arnórr með ílokk- inn til búðar Skútu, ok tjalda búðina. En Skúta snýr þángat, sem hann sá mann gánga með við- ar byrði 5 ok nú skiptir hann klæðum við Jienna mann, en tekr upp byrðina, ok getigr vestr yfir 4 með, ok hefir viðaröxina í hendi sér. peir hlupu nú at, menn þorgeirs, ok föluðu viðinn, en fsera hann í reikoð; ok nú sér hann |)orgeirr, ok bað þá vera láta^ ok jþá er hann átti lut í þessu, þá féll ofan byrðrinn,., ok 'í því íeiðir hann upp öxina," Skúta, ok veitti J)orgeíri þegar banasár. Nú hljóp Skúta I>egar til sinna manna , ok fara jþeir á bak, ok riðu brott af þínginu; fara nú þartil, er Skúta var kominn or allri hættuj |)á idðr Skúta heim til búss sínsj en Arnórr snýr aptr til þíngins með allan flokkiníi, ok svá til búðar- innar. Mál eru nú tilbúin á hönd Skútu, ok Glúmr galdt fyrir hann hundrað silfrs þar á þíng-- Inu. Fara menn nú heimleiðis. Ok er þeir finn- ast Skúta ok Glúmr, sagði Glúmr honum, hvar |)á var komit, at sæzt var á málit, ok hann hafði goldit fyri vígit. Skúti sagði , at þat mundi hann aldrí gjört hafa, ef hann hefði ráðit, ok kveðst honum éigi |)ökk fyri kunna. Glúmr kvað hann meiri svívirðíng af mimdu hafa fengit, ef eigi hefði þetta verit atgjört, sem nú var frá- sagt, ok J)ótti sinn veg hvorum, sem Jafnan voru 25-26 K. ok Vígasknm. 307 þeir eigí samlyrífHr mágar. Eidjárn ihn .míldi . Áskelsson kom iit á skipi sínii í Eyjafirði nokk- uru síðarr, liann var farmaðr mikilli dk hanrt kemr á fúnd GliimSi ok sitja þeir á tali allan dag, svá at engi vissi, hvat þeir töUiðu. Ok litlu síðarr sendi Glúmr mann tihMývatns, ok bauð hann þorlaúgu^ dóttur sinni, til boðs, ok bað hana hafa gripi sína hieð sér, ok svá nokkut lausafé; en sumir hienn vilja jbat segja, at Skiitá sendi hana heim til Glúms, þá er vesnaði með þeim, ok þóttist^Skiíta gjöra |>at til svívirðírtgár Glúmi. En hih frásögri er hér höfð, at Skiitá væri eigi heima, pá er sendimaðrinn koní eptlr þorlaugu, ok var hahn fárinn horðr á Slrandir at rekumj hán ferr nú á fund Íöður síns át hans orðsendíngu. Nú urðú menh bráðt varir •við, hvat verit hafði j ialinu þeirra Ghims ok Eldjárns, þvíat þá gipti hánh þorlaugu, dóttur sina, Eldjárni^ ok fóru þau þegar á brott ok utan, ok þótti mönnum þetta ver^ mikil tíðendi, ok þóttust vita, at Skúta mpndi þessa hefna, ef ' hann mætti því viðkoniáS 26. Ásbjörn hét maðr ^ hanri 'vaf frændí þorlaugar ok ónytiúrigr miklll; hann varð sekr á vorþíngi i Skagafirðij hahn kemr nú á fund; Skútu, ok biðr hdnn dugnaðar, þvíat þau þor- l^ug höfðu veitt honhm fyrri i ásjá ; ok Skiita ' het hohnm ásjá, ef hann læri sendlför hans tH Glúms. Ásbjörri kveÖst eigi vilja vera flugiimaðr. Skúta sagði þat eigi vera hans feeri ; þiVskaitíara ») fyrisögn nartta Íap. i D: Áí Giúmi. 20^ 308 Vemundar saga 261^ á:hans fund, ok mælaj)essum orðura, atjþú þikkis* þurfandi, at hann gjörist forsjámaðr ráðs þíns, ok seg, at Jjitt vandræði er mikit, er pú hefii: beðit af vígaferlinu, ok get ek, at |>ann veg beri til um fund ykkarn , at hann sé í þíngreið 5 en hans skaplyndi er J>at, at hann er maðr þraut- góðr, ef menn þurfa hans, ok enn mætti svá verða, ef J>ú gjörir þitt mál líklígt, enda vití hann, at J>ú ert hjálplauss, at hann mæHr, at J>u farir til þverár, ok bíðir hans J>ar, til þess er hann kemr heim af þínginu ; J>á skaltu svá svara, at meirr er þreyngt mínu máli, meðr J>ví, at hugr býr lítill í brjósti: seg, at J>ú hræðist mennina, ok yildir heldr koma á hans fund, er J>ú hittir hann einnsaman; ok með J>ví, at Glúmr er arm- vitegr ' ok vel skapi farinn^ kann vera, at J>ar leggi hann til nokkut ráð ; ok J>ess skallu biðja, at finna hann i MjaðmardaP, er gengr upp frá bænum at |)verá, ok sel hans standa^ lát J>at J>ar sýnast, sem J>ti mant hugboðit hafa, at finna honn at ákveðnum degi ok stund 5 ok ef J>etta gengr " fram, skaltu njóta frá mér, ok mun ek J>á veita J>ér dugnað, enda vinn J>ú J)at eina til, at J>ér samir vel^ ok J>essu játtar Asbjörn. Svá er sagt, at hann hittir nú Glúm, J>á er hann var kominn á leið á Öxnadalsheiði, ok ríðr hjá honum , ofc segir sitt erendi, ok J>au orð öll, er áðr voru sögð. Glúmr kveðst eigi J>at vita, at hann ættí honum góða luti at launa: en fyri J>á sök, at J>ú sýnir J>ik vinlausan, oklætr, at hér liggi við *) þannig D; góöbrjóstaír, hin> *) dalnum, hin» 26 K. ok Vígaskútii. 309 lií þitt^ þá vi! ek, at þú farir norðr tíl þverár, ok bíðir þar minnar heimkvomu. Hann svarar: vel er leyst vandræðit ok mikilniannliga, en 4>ó hefir ek eigi dyrfð til, at sækja þángat, er margh- menn eru fyrir, ok aldrí örvænt, hvörr úvinum mætir. Giúmr svarar: þú ert blauthugaðr: eii at þú skilir, at ek vil þér hjáli)ir veita, þá kom þú í MjaðmardaP at ákveÖinni stundw tll selja minna, þvíat þar man eigi íjölmenni fyrir. Hann svarar: þann kost hefír þú boðit, er mér líkarj skiljast þeir nú. Ferr Glúmr til þíngs, en Ásbjörn ferr til Skútu, ok segir honum, hvar komit er. Skúta segir: vel hefir þú leyst þitt erendi, ok ver nú með mér. En er atlíðr þessum tíma, þá býstSkúta heiman,ok þeirAmórr,með SOmannaý þeir ríða nú norðan, ok koma vestr yfír Vöðia- heiði, ok á hjalla þann, er heitir Rauðahjalli; þar stíga þeir af baki. þá mælti Skúta til Arn- órs : nú munu þér eiga hér dvöl um hrið, en ek man ríða inn með hliðum, ok vita, ef nokkul verðr til fengjar, lángt hefír nií verit, síðan vær höfum hitt menn or héröðum. Hann ríðr með vopnum sínum, ok sér, er hann reið í dalinn, at maðr ríðr neðan eptir dalnum uíJp frá þverá^ mikill, í kápu grænni, ok kennir hann þar Glúm. þá stígr Skúti af hestinum ; hann hafði vesl yíir sér tvískipt, svart ok hviltj hann lét hestinn í rjóðr eitt, ok gengr síðan upp tll selsins, ok vat Glúmr þá kominn í selitj þat var þami dag, er þeir skyldu finnast, Glúmr ok sendiraaðr Skíítu. ^ «7Mj«tsu-dal, A Ji; MtiÖardal, C. 31*Q, , Véi«uníiai: saga 26 K.. Skúta hafðiFlugu í heiidl ak hjálm á höfðii þar segja menn eigi einn veg frá; sumir segja, svá sem hér er sagl, at þat yæri öx, ok heiti Fluga, en sumir segja, at þat væri sverð, ok héti Fkiga ; en, hvort heldr var, þá hafði Skúta þat vopn jafnan í'hendi, o,k svá var nú þetta sinn. Nú gengr Skúta at sels dyrunum, ok laust á, vegginn, pk YÍki^ síÖan hjá selinu aptr. Glúmr gekk þá ýt,. ok hafði ekki í henðinn.i, pk -sér nú eigi manninnj hann sriýr þá, h]á selinu, ok kom í hug, a,t maðrinn var údjarfr, at harin mundi eigi traust ú\ bei:a„ at gánga at sels dyrunum. Nú víkr Skúta milli hans ok dyrannaj, ok er Glúmr sér þat ok kennir rna,nninn, þá hopac hann undan, en ár- gljúfr yoru nær selinuý Skúta biðr hann bíða. Glúmr segir, at þat mundi mælt., at eigi væri fjarri, hvorr þeirra betr væri yígr, ef þeir eru jáfnbúriir til: en eigi, yil ek gánga á yppn þín, ok hopar hann at gíjúfrinu; en 6kúta sækir nú at honum. Ok er Glúmr kom at fram,^ þá steypt- ist hann ofan fyri gíjúfrin. En Skúta leitar þar ofan, er gánga mátti, ok sér í gliúfrinu, hvar kápuna, rak ofan; hann leypr at, ojt leggr til káp- unnar j þá hey^ir hann, at mælt er yíir honum uppi : þat er htil fremd, segíi: sá, at spilla klæð- um inanna. Skúta leit upp,. ok kennir þar Glúm ; ha.fði ha^rin yitat raurxar, at þar var tó, undir, er hann fór ofan, ok i^éð hann þ,ví til, at hann sá elgi færi, at bíða. þá mælti, Skúta : á þat áttu at minnast, Glúmr! at nú hefir þú runnit ok beðit eigi Skú.tu. Satt er þat, segir Glúmr, en vilja 26 K. ok Vígaskutu. 311 munda ek, at pú rinnir eigi skemrj, áðr sól sett- ist í kveld. þá kvað Glúmr þeltu: Hálfs' eyris met ek hverjan hrísrunn fyrir á sunnan, vel hafa viði^ skógar vargfæðanda* borgit. J)ar skilr með þeim; ferr Glúmr helm, ok safnar liði, ok segir, hvert vélræði var fyrir hann sett af úvina hendi, lézt ok vilja, at þat mætti bráðt gjaldast; hann fær á lítilli stundu 60 manna, ok riða síðan upp í dalinn. Skúta gekk til hests síns, ok reið með hlíðinni, ok gat nú at sjá, hvar fjöldi manna reið, ok veit, at þat má honum eigi endast, ef þeir fá staðit hann, leitar nú ráðs: brýtr af skaptinu spjótit, ok hefirfyri staf: tekr af hestinum söðulinn, en snýr veslinu, ok reið nú at saúðum, ok hóar fast á feit. Nú komaþeir eptir honum förunautar Glúms, ok spyrja, ef hann hefði set mann nokkrn sköruligan ok með vopnum riða fram um leitlt. Skúta kvaðst víst set hafa manninn ríða fram um leitit^ hann kvaðst sjá, at maðrinn fór hvatliga, ok dró þá í sundr, er lellit bar í milli þeirra. þeir siiyrja, hvat er hann hét. Skúta segir: ek heiti Margr at Uý- vatni, en Farr í Fiskilækjarhverfí. þeir sögðu: af skætíngu villtu svara oss ok spotti.. Skúta segir: ek kann aldrí sannara at segja; ok þá skilrmeð þeim. þat er sagt, at Skúta tekr vopn sin, ok reið hvatliga til sinna manna. EnhinlrfinnaGlúm, okscgjahonum,atþeirfundu þannmann,er þeim ■~^iáir,rÖ~*) vi»r, j4; vidir, kin. 3) vargi opt iim, hin. 312 Vemuíidar saga 26 K. svaraðí með spotti, ok kvaðst helta Margr í Mý- vatnshverfi, en Fárr í Fiskilækiarhverfi. Glúmr segir: nú hefir yðr orðit ráðfátt nokkut: þar hafi per hitt Skútuj eðr hvat mátti hann sann- ara segja, þvíat i Mývatnshverfi er hverr skúti við annann, en 1 Fiskilækjarhverfi hittir hvérgi skúta, ok hefir nú nær lagt með oss, ok eptir skulu vær enn ríðaj ok koma nú at hjallanum, ok eru J)eir Sk-úta J)ar fyrirj en þar var einstígí vipp at gánga, ok er þar betra at verja með 30 manna, enn sækja at með 60. J)á mælti Skúta: svá er nú, Glúmr! at þú hefir kost tllgefit. at sækja eptír mér, má nú vera, at þú þikkist þin eiga í at hefna fyrir undanhaldit, þvíat allknáliga hélttu undan, ok bart gott áræði til at hlaupa í gilit. Glúmr segir : satt er J>at , at mér leizt |)at ráð, en kunnir pú hræddr at verða, þá er |)ú lézt vera sauðamaðr Eyfirðínga, ok leyndir vopnum J)ínum, ok ætla ek, at eigi rinnir þú skemri leið. Skúta segir: hyersu sem hértil hefir verit, J)á sæk nú at með hálfu fleira lið, en vær munum hér bíða, ok eltast eigi lengra. Glúmr segir : ek ætla, at vær munum nú skilja at sinni, verðr nii virðt, sem má, í hverjum stað. ISú ríðr Glúmr heim til J)verái: með sínum mönn- um, ok ekki bjó hann þetta mál til. Skúta kveðst ætla, at eigi mundi lionum auðit verða at koma Glúmi fyrir, ok sagði, at þat mundi undan bera, át hann yrði honum at skaða, ok ferr hann nú heim við sínum mönnum'. ^) fy.i'i*'>B'^ ncersta kap. i D: Svik vid Vígaski'itxi. 27 K. ok Vígaskútu. 313 27. Nú ér þat fyrst at segja, at þorbergr höggvinkinní gjörir heimanferð sína til fundar vtö þann mann, er Arnórr hét, hann var at, ok smíðaði skot um skála Skiitu, ok gaf honum háJft hundrað silfrs til, at hann skyldi leyna þeim mönn- um þar í skotinu hjá sér, er annar hét Játgeirr, en annar Eyjúlfr j þeir voru sekir menn, ok hafði þorbergr þá sendt til at vinna á Skútu; ok nú var þetta kaup þeirra Arnórs ok þorbergs. Eigí var Skúta heima, þá er þorbetgr hafði þar kom- it; hann kemr nú heim, ok var honum vel fagn- at, sem líkligt var; gengr Skiita nú til, ok lítr á smíðina Arnórs, ok heíir hann ekki vopna í hendi. Arnórr telgdi þá með knífi , en tálgöxin lá þar hjá honum. Nú hleypr ofan þilit ok menn- innir fram; þikkist Skúta nú sjá bragð þeirra, varð honum nú þat fyrir, at hann þreif upp tálg- öxina, ok hjó hann Arnór banahögg, ok kvað hann eigi optarr sik svikja skulu. Ok nú kallar Skúta á sína menn, ok segir þeim, hvert vélræðí var fyrir hann sett ; en húskarlar hans hlupu til, ok drápu flugumennina ; en Skúta hefir silfrit, þat erArnórr hafði haftafþorbergihöggvinkinna. þetta mál var tilbúit á hönd þorbergi til Eyjar- þíngs, ok var þar sæzt á jnálit: skal þorbergr gjalda fyri f jörráðit hálft hundrað silfrs, en þor- bergr skal fara á brott þaðan or sveitinni, ok til Lundarbrekku i Bárðardal, ok þótti þá Uk- ligra til, at af mundi taka óþokkan milli þeirra, ef þeir sætist eigi svá nær, sem áðr hafði veritj ok færir þorbergr þegar bú sitt'. ^) jyrisögKHetrttakap. iD'. Euji fliigiiniaír sendr. 314 Venmndar saga 28 K. 28. Maðr er nefndr Auðgisl', hann var frændi J)orbergs höggvinkinna, ok hinn mesti ú- nytjúngr þótti hann vera^ hann kemr einhverju sinni á fund J)orbergs, frænda síns, ok skorar á hann til nokkurra tillaga við sik. En J>orbergr kvað hann eigi verr tilfallinn at afla sér fjár, enn sik, ef hann hefði þrifnað til, en fá kveðst hann mundu til utanferðar honum, ef hann vægi Skútu. En Auðgisl kveðsL h'tlu verra eiga at launa Skútu, enn honum, en kvaðst þó. [nær mundu honum leggja'^, ef hann vildi; ok nú setti hann sjálfr þau ráð til, at hann man brjóta fatakistu |)orbergs, ok taka á brott feld hans ok kyrtil ok sverð, gánga síðan fyrir hann, ok heitast við hann sjálf- an, ok taka meira, ef bann yildi eigi þetta gefa honum, en fara síðan til Skútu, ok biðja hann ásjá, ok sagði hann eigi gruna mundu, ef hann færi þann veg með. J)orbergi kveðst þetta þikkja féfrekt, en kvað þó Hkligt, at svá mundi gánga, ok viU hann fyri pví þenna kost., Svá ferr Auð- gisl með sínu máli, sem áðr var frásagt, ok kemr á fund Skútu, ok beiddi hann viðtöku ok ásjáj spurt hafði Skúta, at sönn var saga hans, ok tók hann við honum. Svá er sagt, at Skúta haíði látit gjöra sér lokrekkjuj en /þar var svá u^búit, at ketiU var upp yfir rekkjuna , ok reist upp hadd- an yfir katlinum, ok voru þar á festir hríngar, til þess, at €igi, mætti svá^ at koma rekkjunni, at ^) AuíSgils, j4, C, allstaiar. *) verr mtindu Ööruin veita, eftn sér, hin. 3| ^^^ endar höfiiiskinnbókfír-brotiii Dj og er l»vi 28-29 K. ok Vígaskútu. 315 Skúti yrði eigi varr við; var af því haddan upp- reisl, at hann vaknaði við, ef húnféllij ok jarð- hús átti hann undir rúmi sínu, ok annann jarð- húss munna í sauðahiisum sínum. Ekki vissu þetta fleiri menn, enn Skúta, ok fóstra hans, er Sigríðr hét, at væri þann veg umbúit, ok svá unni hann henni mikit, at hann trúði henni einnij at vita með. sér slíka hluti. En er Auðgils hafði þar verit hálfan mánuð, þá var þat Um eina nótt, at Skúta gekk or rúmi sínu, ok læsir hlemminn, er hann kemr aptr til rúmsins, ok leggst nú niðr; síðan réð Auðgils, til, er hann var sofnaðr, ok sté í rekkjugólfit, ok þegar hljóp niðr gólfit und- ir honum 5 J>á féll haldan á katlir^um, þvíat hann hafði komit við festina. Ok nú vaknar Skúta í pví bili við þetta allt saman ; ok nú ieggr hann á Skútu miðjum; en Skúta bregðr upp fætinum, ok lagði hann í fótinn á honum ; nú hljóp Skúta þegar upp, o,k veitti honum banasár, en tekr nú til sin gripina, J>á er þorbergr hafði átt, ok eptirleitar hann við þorberg, ef þetta væri nokkut af hans ráðum; en hann kvað þat fjarri fara, ok kvað Auðgils stolit (hafa)frá sér grip- unum, en barit á honum á svá gert ofan. Nú bjó Skúta þetta mál ekki til, ok féll þetta' J>ar niðr. 29. Einhverju sinni kemr þorbergr á fund þorgeirs goða, ok spgði, at honum þótti eigi vel veita við Skútu, þóttist fá mikit mannljón af honum, en fengit aungvar bætrnar, ok biör nú þorgeir, at eiga hlut i um, sin sakir, at Skútajrði, 316 ^ Vemundar saga 29 K. afráð'Inn; honum kyoðst illa hugr um segja, eii játar þó at vita, hversu til vlll takast um sinn. Um vorit á vorþíngi safnar|)orgeirr at sérmönn- um, ok fór upp í Reykjardal á laun, ok hafði 2 hundruð manna tilLauga, ok ædaði atsitjaþar fyri Skútu, er hann ríðr til Eyrarþíngs. Skúta hafði 60 manna, ok vissl hann aungva von til ferðar J)orgeirs. Nú sér Skúta hrossfjölda mikinn, ok pikkist eigi vita, hverju gegna mundi, hað nú Amór or Reykjahlíð vera fyri Hðinu, en hann vill ríða til húss at Reykjum; nú ferr hann til bæjarins einnsaman, ok síðan at hrossum J)or- geirs, ok hittir hann einn mann J)ar af liði ^or- geirs, er gætti hrossana. Sá maðr sagði allt, hvörju gegndi um farir |)orgeirs , ok spurði, ef Jiann yissinokkut til Skútu; enhannkvaðþatfjarri fara. Nú spurði Skúta, hvörir þar sæti í brekk- unni stund frá þeim; en maðrinn kvað þann heita Vestmann, ér fyrí þeim var, ok í litklæð- um var: en hinir 2 fengnir honum til fylgdar við hann, ok skulu þeir, segir hann, ujósna um ferðir Skútu, þvíat |)orgeirr vill fínna hann. Nú skiljast þeir, ok reið Skúta hjá þeim Vestmanniý hann var í kufli; ok nú fleygir Skúta til Vest- manns spjóti, ok kvað hann nú mega sjá þann manninn, sem hann hafði áðr at leitat; en spjótit kom á Vestmann miðjan, ok fékk hann jþegar bana. Skúta hleypti nú á burt ok til siqna manna; en hinir fóru á fund J)orgelrs, ok segja honum til svá biiins. Nú eggjar J)orbergr mjök, at rj^a eptir Skúfa j ea þorgeirr viU J>at eigi, ok 29-30 K. ok Vígaskótu. 317 kvoðst eigi mundu optarr til leíta ví^ Skútu. J)etta mál var mi borit til Eyrarþíngs, ok sætt- ust þar á þínginu : guldu |>eir þorbergr ok Ein- arr hundrað silfrs fyri vígit Vestmannsj ok J)á lét J)orgeirr þat til, at ef hann næði bótunum, at sltja aldrei síðan um líf Skútu. Nú fara þeir heim af þínginu, voru nú sáttir, ok efndi þor- geirr þat vel, at hamj setti aldrei fjörráð fyri Skútu. 30. Svá er sagt, al þeir koma at málí við þórodd goða Eyvindarson, frænda sinn, synir þóris flatnefs, hét annar þeirra þórðr IUugi, en annar Björn^ þeir báðu hann ráðagjörðar til at drepa Skútu Áskelsson, þvíat hann hafði drepit föður þeirra ok bróður hans. þóroddr vill nú þreifa um þá, ok þóttist gjörr vita, hvat þeir voru, ok þótti honum þórðr Illugi ólíkligr til hefnda, ok bað þá koma önnr misseri í þat mund, ok sagðist þá munu gjörr vita hýbýli Víga- skúta, ok sagðist þá heldr mega vita, hverja meðferð hafa skyldi. Burt fara þeir at sinni bræðr, ok ætla at vísu at koma á hans fund á nefndri stundu, ef nokkut mætti þeir reka réttir sinnar svlvirðíngar. Nú kemr þóroddr at málí viðþannmann, er þorgrímrhét, hann var Óttars- son, þorgrímssonar, ok systrúngr þórodds at frændsemij nú segir hann þorgrimi, at hann var heitbundinn í við þá bræðr, frændr sína, ok sonu þóris ílatnefs, ok kunna at segja þeimftokkut af hýbýlum Vigaskutu at M> vatni, ok ráðit þeim ráð tiJ hefnda^ eptir föður sinn ok fræridr: en 318 Vemundar saga 30 K. mer er par ókunnigt, segir hanri, at svá búnu ; nii triii ek þér bezt, at fara með mínum örendum vestr þángat; en þat skál vera með J>ví móti ok tilstilli, at ek vil, sagði J)óróddr, at þii látir þik áskilja við einhvörn húskarl minn^ ok vinna á honum, síðan skaltu hlaupast í burtii ok til Skiitu, ok biðja hann ásjá, ok'skaltu fiflast á Sigríði, fóstru hans, ok gefa h'énni margt, en tala aldrei um Skútu við hana, ok far til þíngs at sumri tll fundar við mik-. J)órgrímr mælti mjök í móti, en fór J>ó með öllu, sem J)óroddr m.ælti fyri: vinnr nú á hiiskarhnumj ok hleypr á burt síðan, ok norðr á f uhd Skiita, ök bað hanri viðtöku. En Skúti segir, at honum þikkir kynligt, at hann fór norðr þángat, sagði ser margt vera torsóttligt sagt frá J)óroddi, en tók pó við honum, ok var hann J)ar vel haldinh. Hann tekr sér bráðt af at skipta 'við Sigríði^ fóstru Skúta;, ök gat ástir hennar, þvíat Skúta bannaði þat ekki, en þó grunaði hann |)orgrím j var hann þar um vetrinn. Ok um sumarit vill hann fara til þíngs iat hitta |)orodd ; ók nú ferr hann, ök segir |)óróddi til þessa^ þat e'r hann mátti afvita um háttu Skúta, ök þótti þór- oddi ekki færi at svá biinu. Illt pótti J)orgrími at starfa í þessu^ þvíat Skúta var vel til hansi |)óroddr réðþeim Illuga ok Birhi at fara tilOlvis hins* ♦ * * ♦ ♦ ♦ gánga |>eir Illugi ok Björn í jarðhiisit me.ð Ijósi, en Ölvir var hjá jarðhúss munnanum; J)eir gánga hú éptir jarðhiisinuj ok koma át þaA í) Her enda at fullu A, B^ C; i D, tem enn hefir 1 blah ^rílagi-y af hvUrju fyrri tÍíSan pó er fjörmá^ og Vldún^is ölcesiUic^ 30 K, ok Vigaskiiiu. 319 sem umfestina var búit; ok miskáru þeir festína, ok létu síga hógliga niðr höddunaj níi lúka þeir upp jarðhúss munnanum, ok þá kom kaldr blær á Skúta or jarðhúsinu, ok vaknar hann við, ok stóð nú upp. • Ok í því bili lagði Illugi spjóti á Skútu; en Skiita hjó yfír höfuð Uluga ok í höfuð Birni^ ok mælti í því, at eigi hefði allir haldín- Orðir veritj ok nú var hann þó því sári særðr, er hannleidditilbana. Illugi barrnúBjörn,bróður sinn, á brott af jarðhúsinu , ok var hann mjök sárr; ferr hann nú síðan á brott, ok þeir Ölvir allir saman, ok andaðist Björn bráðliga af því sári, seni Skúta hafði veitt honum. þorgrímr bauð nú Sigríði með sér at fara ; en hiin ásakaði hann mjök um þetta, ok kvað þá Skútu hafa újafnt viðhaft: er hann trúði þér vel, en þií hefir nú svikit hann^ ok þó ferr hún nii brott með honum á þeirri nótt, ok giptist honum síð- an. Nú er þat sagt, at mál var tilbúit um víg Skútu, ok varð þórðr Illugi sekr um vígit Skútu, .. pk skal hann vera utan 3 vetr; en þeir halda upp bótum fyri raðin ok tilförina vígs Skútu, þóroddr ' goði ok Ölvir enn spaki, sonr þorbergs höggvin- kinna, ok voru nú sáttir at kalla. þótti mörgum mönnum þat eigi fyrr hafa at hendi borit, enn líklígt var, um málit Skiitu, at hann væri afráðinn j en þó er þat eina satt af honum at segja, at hann var vitr maðr ok inn mesti fullhugi, ok margir er ni^rlag MÖgunnar, sem her fylgir; en elgi er Hkligt, ah hir vanti meira /, enn ólasiligu siiunay liltka og l^ bh. prtntaia; E htfit vg niirlagsbrptii. 320 Vemundar saga ok Vígaskútu. 30 K. gengu ekki betr, enn til jafns við hann,'þóttmiklir pættist fyri sér vera, en eigi þótti hann öllum jafnaðarmaðr vera. Höíu vær nú hér lok þess- arar frásagnar, ok þakki nú hverr, sem verðt Jíikkir ! il VIGAGLUMS SAGA. 21 Islcndinga eögur, 2 liindi. ^ Hér hefr Vígaglúms sögu. Ingjaldr hét maðr, son Helga hins magra, hann bjó at þverá í Eyjafírði'; hann var fom góðorðsmaðr ok höfðíngi mikill, ok þá aldraðr mjök, er sagan gerðist; hann var kvángaðr maðr, ok átti 2 sonu, Steinólf ok Eyjólf; þeir voru menn vel mannaðir, ok voru báðir fríðir sýnum. Ingjaldr var.éinlyndr ok fálátr, údæll ok fastfækr; hann lagði lítinn huga á kaupmenn, vildi ekki yfir sér hafa þeirra ofsa, ok ef hann gimist af kaupmönnum nokkut at hafa, þá sendi hann aðra menn til, en fór eigi sjálfr. Skip kom enn^ eitt sumar í Eyjafjörðj Hreiðarr hét stýrimaðr, ætt- stórr, hann átti bú á Vors í Noregi, manna vask- astr ok vinsælstr. Eyjúlfr Ingjaldsson var opt við skip um sumarlt, pk áttu þeir Hreiðarr margt >) Helgi hét maör, ok var kallaír Helgi hinn magri, hantt var son Eyvindar Aiistmanns ok Raförtu, dóttiir Kjarfals Ira konúngs; Helgi átti í'orunni hymu, dóttur Ketils flatnefs, sonar Bjamar bunu, hersis i Noregi; hann var ríkr ok kyn- stórr, ok bjó i Raumsdal i Raumdælafylki, þat er milli SuSr- mæra ok Norömæra. Helgi hinn magri nam Eyjaförí alUn frá Siglunesi, bjuggu J)au pórunn hynia, kona hans, i Krists- nesi i Eyjafíröi, ok eru frá J>eim komnir Eyfirðíngar ; þau áttu son þann, er Ingjaldr híít, hann bjó at í'verá l Eyjafíríi, sem nú er kölluð Múkaþvevá, l ttab þe$» mianfarna þannig C. *) v. i C. 324 Vígaglúms saga, 1 K. saman í vlnfengí 5 Hreiðarr sagðí honum, at hann vildí hér vistast um v^trinn, kveðst vera fúsastr til Ingjalds at frásögn annarra mannaj Eyjúlfr segir föður sinn ekki hafa þat í vanda lagt, en |)ó lézt hann mundu umsýsla. Ok er hann kemr heim , ræddi hann um við föður sinn , at hann skyldi taka við stýrimanninum , ok kveðst œtla góðan dreng vera ok mikils verðan, ok tjáði málit fyrir honum vel um stýrimanninn. Ingjaldr segir; ef þú hefií boðit honum áðr, hvat mán J)á tjá við atmæla? mun ek þá hljóta fé at kosta, en þu munt hafa starf fyrir, ok lézt aldrí útlend- an mann með sér haft hafa, ok lézt enn ófúss vera. jþá segir Eyjúlfr: eigi er enn við honum tekit utan þitt ráð , en þat er ok bæði , at ek hefir lítt til ráða hlutast, ok viU Jx«, at ek ráða litlu, ef sá maðr skal hér eigi vist hafa, er ek hefi hegat Ijoðit. Ingjaldr segir: nú skaltu ok ráða J)essu, sem jþií vill, at stýrimaðr farihegat við annann itiann, ok vil ek ekki á leggja við hann fyri J>ínar. sakír, en J)ú skalt hafa allan starfa fyri þeim , en ek mun kostnað framleggja 5 hann-segir: J)etta iíkar mér v«l at svá sé. Ferr hann annann dag ok hittir Hreiðar, ok seglr hörium málavöxt; hann lætr vel yfír; er hann þagat flultr með varníng sinn. Ok er J>eir höfðu verit elgi lengi, J)á varð Hreiðarr vatr við, at J)ar skyldi vera • jólaveizla fjölmennj Ingjaldr var fárr vrð hann, ok J)ó vel. Einn dag kailar Hreiðarr Ingjald í iitibúr, J)ar sem varníngr hans var innlj ok hann [gerir su'. jþá mælti Hreið- *) gekk |)ángat, C IK. Vigaglirms saga. 325 arr, ok bað^hann velja af vamínglnum Jjat, er hann vildi. Ingjaldr lézt engis girnast fjár hans, en kaUar honum vel fara. Hreiðarr segir; ek hefi þó hugleidt nokkut, hvat þú þarft af oss at þiggjaj ek hefi komit á nokkura bæi hér í Eyja- íirði, þá ejr beztir eru, ok sé ek engi herbergt slík sem hér, en skálabúnað hefir þú eigi svá gdðan> at eigi sé þvílikr á öð'rum bæumj hann tók or sínum hirzlum svá góðan skálabúnað^ ok gaf Ingjaldi, aem engi hafði betri áðr komit heg* aá til Islands, Ingjaldr þakkaði honum veL, ok var nú allgott vinfengi þeirra í miUum. Síðant um vetrinn segir Eyjúlfr, at hann vill utan fara með Hreiðari um váritj hann. svaraði því óbráðt. E)rjálfr segir: hví villtu eigi flytja mik? Iíkar(þér) eigi vel við mik? Allvel, segir hann,. en lítil munu föður þínum, þikja vistarlaun mín, en eígi mun ek honum iUu launa, at flytja son hans á brott, er honum er hverr sómi at j en ef faðir þinn lofar, þá ílyt ek þik gjarna á brott, ok kann ek þökk mikla, at þú farir þá»" Nú bjuggu kaupmenn ferð sínaý ok er þeir voru búnir, leitar Eyjúlfr ^n eptir um utanferð sína við Hreiðarj hann sagði honum sinn vilja: lézt ekki vilja gera í móti föðurhans lun hans utan-^ ferð. Síðan segir hann föður sínum farfýsi sínay oksvá,hversufarit hafði með þeini Hreiðari. Ingj^ aldr segir, at fáir drengir munu slikir, semHreið- arr: okmeð þessi þinni meðferð, ok at^ reynd* vim drengskap, leyíi ekþér ferðina, ok þíkja belT, at þii farir með honum, enn með öðrum. *) liiins, b. V. B. 32Ö Vígagkims saga. 2 K. 2é Síðan fóru þeír utan, ok komu við Nor- eg. Hreiðarr bauð Eyjúlfi marga kosti um vist- artekjur; en hann vildi eigi þiggja þat, er hann bauð. Hreiðarr mælti: hvat viUtu þá þinna ráða? Hanrí segii*: eigí veit ek. þá segir Hreiðarr: gimist þú ekki til konúnga, eða annarra höfð- íngja, er þar heimill várr tilbeini; þávarHákou Áðalsteinsfóstri [yfir Noregi': sýnist mer slik- um höfðíngium gott at þjónaj yðr stórum mönn- iim ok líkligum tiÍ góðrar fylgdar. Hann seg- ír: vanfærr em ek at fylgja konúngum, en þó kann vera^ at þat gengist eptir mínum vilja, en þó neita ek því- Hreiðarr spyrrí hvat viUtu þá? Hví dregr þu undan at bjóða mér til þin, þvíat þat vil ek? Lítill hugr er mér á því, segir Hreiðarr. Eyjúlfr spyrr: hví sætir þat? Ek nenni eigi at veita þat , sem þér er eigi goít at þiggja, þar er mér þikir þú góðs eins v^rðr írá mér. Forvitni er mér á, hví þat sætir. þat muntu nú vitá verða^ þó samir mer illa frá at segja: bróður á ek mér þann^ er Ivarr heitir, við égúm bú báðií fiamari ok allan fjárlut, ok unntimst við mikitf en við ením þó ejgí skap- glíkir um þat^ at honum þikjá illir Islenzkir menn, svá at þeim er éigi vært þar^; en hann er í vikíngu hvert sumarj en þá ef hann kemr heim, ferr hann með [lOcía manrt eða tólfta^ til míni ok skulu allir þeim þjóna^ þeir er fyrir eruj ok munu þeir allir til þin vera svá illa, at þar er þér at engum kosti vært. Hann segir. *) K V. r. *) er hciun er, b. v. -B, C ^) 10 méiin eö'a 12, B, C. 2-3 K. Vígaglúms saga. 327 forvitni er mér á, hversu þeir láta, ok ertu sak- lauss, ef þii lætr uppi vistina. Hreiðarr segir: mér er vandt við bróður minn, er mér færir gjafar þær, sem hann færir mér, ok hann fær beztar til, at eigi skili okkr á um þik, en mér mun þúngt þikja, ef þeir gumsa þik ok spottá. Mjök villtu þat undan draga, segir Eyjiilfr, at ek fara til þín, eða hverneg mun hann við mik vera^ eigi mun hann berja á mér. Hreiðarr seg- ir: bardaga verra mun þat: hann hefir marga vánda menn með sér, allt þat, er þú mælir eða gerir, munu þeir afleiðis færa fyri þér. Eyjúlfr segir: engi skapraun er þat, ef maðr veitnokk- ut af áðr, er þat úvizka, at bera eigi slikt, ok mun þat ekki viðnema. Hreiðarr segir: vandi er þá á báðar hendr : þú ert vinr minn, en hann er bróðir minn, ok ann ek honum niikít. þat varð, at hann fór heim með Hreiðari til vistar a Nes. Ok þá er Ivars var heim ván, þá tók Ey-» júlír loðkúpu, ok hafði hvern dag, enhann váí. miklll maðr, ok sat hjá Hreiðari jamnan.. 3. Nú kemr Ivarr heim, ok er gengit í mót honum vegliga ok fagnat með blíðu. þá spurði hvárr þeirra annann tiðenda, eða hvar Hreiðarr heíði verit um vetrinn; eri^hann lézt á Islandi verit hafaj en þá spurði Ivarr engra tíðenda; en hvárt er, kvað hann, þar hjá þér maðr, eða , kvikendi? þat er hrúga eigi lítil. Eyjúlfr segir : ek em íslenzkr maðr, ok heiti ek Eyjúlfr, ok ætla ek hér at vera í vetr. þess get ek, kvað ívarr, at ergi sé úhapplaust hér á bæ, ef Islenzkr maðr skal hér vera. Hreiðarr segir: ef þú ert 328 Vígaglúms saga. 3 K. ílla við hann, svá at honum er eigi við vært, J>á mun okkur frændsemi eigi góð vera. Illu heilli hefir J)ú til Islands farit, ef af þeira sökum skulu vér þjóna Íslenzkum mönnum,eða láta ella frændr vára eða vini, ok ek veit eigí, hví þér sýnist at fara til ennar vestu Jjóðar, ok frelst hefir J)ú J)ik um tíðenda sögn við mik. Annann veg er, kvað Hreiðarr, J)ar eru heldr margir góðir dreng- ir. Ivarr segir: eigi er sjá þó sæmiligr í önd- veginu tötabalsinn ' 5 en J)á erlvarrsá, at bróður hans þótti miklu varða um mann þenna, þá tók hann minna af , enn áðr, við Islendínga : en hvat muna ek þá heldr, enn kalla hann Hrúgu? En Eyjúlfr lézt J)ví nafni mundu vel kunna; en allt þat, er hann gerði eða mælti, þá færðu þeir afleiðis. Vigfúss hét maðr, hann var hersir, ok réð fyrlr á Vors; hann var Sigurðarson, Vík- íngakárasonar ; hann átti dóttur J)á, er Astriðr hét. Vinátta var þar mikil í millum þeirra bræðra ok Vigfúss, ok höfðu slnn vetr hvárir jólaveizlu með öðrum, ok skulu þelr bræðr nú búast við jólaveizlu; ,en allt hafði Hreiðarr fyribúit, ok skyldí hann J)á bjóða mönnum, ok bað Eyjúlf fara með sér: ok er mér eigi^ forvitni á, hversu þeir láta at pér. Mér er þúngt, seglr Eyjúlfr, ok má ek eigi fyri þvi fara. Aptan þann, sem hann var heiman farinn, ok "þeir koma í sæti, J)ámæltu förunautar Ivars: nú er Hrúga heima, en Hreiðarr eigi , , nú munu vér hafa gleði sem oss sýnist. Vér skulum mi, seglr Ivarr, hyggja at nokkut, hvat oss hæfir: hér erum við bræðr, 0 pannig A; tötrabassinn, B; totabassinn, C. *) v. i C. 3IC. Vígaglúms saga. 329 ok egum fé báðir saman, ok berr hann nlla ahyggju fjrrir, en ek enga, en sá er einn maÖr, er nann viU veita, ok gerum vér sva, at honum er varla við vært, en hann er við oss saklauss, ok skal engi maðr mæla í mein honum, meðan Hreiðarr er eigi heima. þeir segja nú vel fallit til gamans at hafa nokkut. þá mælti ívarr: af litlum manndóm taliþér, hér |>jóna oss allir, ol^ höfum vér gaman af öllu, sem oss lystir, en aðrir hafa starfa ok áhyggjuj ok þótt sjá maðr hefði drepit bróður minn, þá ætta ek ekki at gera honum til meins fyrir Hreiðars sakir, ok engum skal hlýða atgabba hánn, ok nú skal hann eigi Hrúga heita lengr. Ok um morgininn mælti Ivarr við Eyjúlf : villtu fara í skóg með oss ok skemta þér? Ok hann játti því, ok ferr með þeim, ok höggva þeir sér tré ^ok flytja heim. Eyjúlfr hefir sverð ok handöxi. Ivarrmælti: þat ræð ek þér, Islendíngr! ef sér ferr hverr várr, at þ^ farir heim fyri myrkr. Siðan ferr sinn veg íiverr um skóginn, ok fór Eyjúlfr einn sér; þá ferr hann af loðkápunni, ok lagði á ofan sverð sitt, er hann hafði í hendi 5 ^ en . hann gekk í skóginn ok skemti sér, ok hafði exi, ok hjó tréin þau, sem hpnum sýndist. En er áleið daginn, tók at drífa, ok vill hann þá heim, ok kom þar, er loðkápan hafði legit, ok var hún á brottu, en sverðit var eptir; hann sér sópat snjánum, sem kápan hefði dragnat, en viðbjörn* hafði komit ok dregit kápuna, hafði varla aflit til haft upp at halda^ er björniíin var úngr ok ^) hiðbjörii, B; uröbjöni, C. 330 Vígaglúms saga. 3 K. nýkomínn pr híðinu, ok eigí mannsbani vorð- inn. Síðan fór hann, ok sá, at björninn sat fyrir honum, brá hann sverði, ok hjó af trýnit við augun uppi af dýrinu, ok hafði |>at í hendi sér heim. En Ivarr kom heira fyrri, ok saknar Ey- júlfs, ok mælti: ógegnliga* höfum vér farit, ok iUa skilizt við várn förunaut, honum er ókunn- igt á skóginum, en J)ar ván margra skæðra dýra, ok mun margrædt um, ef hann kemr eigi heim, svá sem áðr voru vér við hann, ok ræð ek, at vér leitim hans, þartil er vér finnum hann. En er þeir komu útfyri dyr, þá kom Eyjúlfr í mót þeim, ok fagnaði Ivarr honum vel, ok spurði, hví hann væri blóðugrj en hann sýndi þeim |>at, er hann héldt á. J)á mælti Ivarr: þat uggí ek, at þú sér sárr. Ver kátr fyri þat, ekki sakar mik, J)á mælti Ivarr: úvitrligt bragð, at spotta úkúnna menn! hann hefir sýnt vaskleik í þess- nm hlut, þar er ek veit eigi, hvárt nokkr várr mundi til verða. Ok annann aptan kom Hreiðarr heim. Ivarrmælti: hví ertu svá hljóðr, bróðir? ertu hugsjúkr um hann Hrúgu? hvat væntir þik, hversu ek mun við hann hafa búit? Hreiðarr ségir: þat mun nú okkr víst máli skipta, hversu J>ú hefir þat gert. Hann segir: hvat muntu nú tilvinna, at ék sé við hann sem þú? Hanri segír:, ek mun gefa þér guUhríng þann, er við egum báðir saman, ok |>ér hefir góðr þótt lengi. Hanh segir : eigi mun ek ágimast f öðurarf þinn, en við hann mun ek vera héðanaf sera við jik sjálfan, ok skal hann nú sitja hjá mér, ea *) ógeymiliga, B. 34 K. Vígaglúms saga. 331 eigí hjá þer. Síðan virðu þeir hann vel báðir, ok sá, at þat rúm var vel skipat, er hann sat íj ok leið nú svá íram'* 4. Nú koma menn til jólaveizlu til þeirra bræðra; en þá er tólfmenníngr var skipaðr til at sitja, ok settir lilutir til, hverr nærst skyldi sitja AstríÖi, dóttur Vigfúss hersis, ok hlaut Eyjiilfr ávallt at sitja hjá henni, en engi maðr sá þau fieira viðtalast, enn aðra menn; en þat ræddu margir, at því mundi þann veg í móti berast, at honum mundi þar konu auðit verða; sUtr veizlu þeirri, ok var hún veitt stórmannliga, ok menn með gjöfum á brott leystir. Eyjúlfr var 4 sumur í víkíngu, ok þótti e^in mesti garpr ok framgaungumaðr , fékk gott orð ok mikit fé. þat var elnn yetr, at sá maðr kom þar á Vors, er þorsteinn hét, ok var frændi þeirra bræðra, ok átti bu á Upplöndum; hann sagði til vand- ræða sinna, at berserkr sá, er Asgautr hét, hafði skorat á hann til hólmgaungu fyri þá sök, at hann synjaði honum systur sinnar, ok bað þá fjölmenna'' sik til hólms, at eigi gengí sjá vík- ingr á efni hans, sagði hann þó fellt hafa marga menn* sína, sagði, at hann mundi láta systur sina, ef þeií vildí hann eigi eflaí em ek ekki traustr til hólmgaungu, nema ek njóta yðvarrar'^ gæfu við; þeir nenntu eigi at synja honum fararinnar. Nú fóru þeir með honum á Upplönd, ok höfðu 30 manna með sér, ok koma í þann stað, er þeir skulu finnast; þá leita þeir við menn sína, hverr ») til jóla, b. V. B; um hrift, h. v. C. *) fuUtmgja, A 3) vjui, C. *) yftvarra ráöa ok, C. 332 Vígaglúms saga. 4K. Jiat vildl vinna sér til konu, at gánga á hólm við Asgaut; en þótt konan þætti fýsilig, þá varcí J)ó engi búinn at vinna þetta til. J)á beiddu J)éir bræðr , at Eyjúlfr myndi halda skildi fyrir hannj J)á segir Eyjúlfr, kvaðst þat við engan mann gert hafa, ok eigi fyri sik sjálfan: ok mán mér eigi gott þikja, ef hann er drepinn í hönd- um mér, þiki mér engi fremd í J)essu; en ef sveinn sjá verðr drepinn í höndum oss, skulum vér J)á heim fara með svá guru, eða skal J)á til- fá annann ok enn J^riðja? ok vex J)á svá vár úvirðíng, svá sem margir falla fyrir oss, ok lítil virðíng mun á för várri, ef vér förum við J)at aptr , at hans sé úhefnt, ef hann felh' fyrir oss ; biði J)ér mik, at ek gánga heldr á hóhn við ber- serkinn, J)at er veitanda vinum sínum, en J)etta vil ek eigi veita. |)eir J)akka honum vel, ok J)ótti J)eim p6 mikit 1 ábyrgð, er hann var. Hann segir : svá sýnist mér, sem engum várum sé aptr- kvæmt, ef hans er eigi hefnt, ok J)iki mér J)á verra at berjast við berserkinn, ef frændi yðvarr er áðr drepinnj síðan gengr hann fram, en Ivarr bauð at halda skildi fyrir honum. Eyjúlfr segir: vel er J)at boðit, eh mér mun mest um- hugat, ok er satt it fornkveðna, at sjálfs hönd er hoUustj gengr á hólm síðan. Berserkrinn mafelti: skal sjá við mik berjast hrúnkinn'? Eyj- úlfr mælti:- er eigi J)at, at þér ægi við mik at berjast? kann J)at vera, at J)ér sé eigi vel farit, er J>ú æðrast mikinn mann, en gambrar yfir litlum. 'Ekki er mér J)at eignat , segir hann , en lögin ') lirúnkrinn, &. 4-5 K. Vígaglúms saga. 333 mun ek "[^er ségja upp um hólmgaungu : sex ' merkr skal mik leysa af hólmi, ef ek verð sárr. Eyjúlfr segir: óskyldt ætla ek vera at halda lögum við J)ik, er þú dæmir sjálfr, hvers þii ert verðr, fyrí pvi at á váru landi mundi slíkt þikja þrafels gjöld, er þii gerir um sjálfan þik. Eyjúlfr átti fyrr at höggva, ok hjó J^at it fyrsta, at sverðit kom á skjaldarsporðinn, ok gekk af sporðrinn ok fótrinn^ af berserknum. Eyjíílfr fékk af þessu verki mikit ágæti, ok fór heim síðan með þeim bræðrum; nú var honum boðit fe mikit at þiggjaj enhann lézt þetta ekki til fjúr hafa gcrt, né til konu, heldr af vinfengí við |>á bræðr. Ás- gautr leysli sik af hólmi, ok lifði við örkuml. Síðan bað Eyjúlfr Astríðar Vigfiissdóttur^ nú er lil at flytja málit Ivarr ok Hreiðarr, segja hann ættstóran mann, ok eiga göfugt ráð á Islandi, ok mikinn frænda afla, ok kölluðu líkligt, at mikit yrði hans forlag. þá mælti Ejjúlfr: vera kann, at frœndum Astriðar þiki ofsi mikill í vám máíí, eri margir vitu á Íslandi , at vér egum göfugt forellri ok mikit fé. Vigfiiss segir: þetta mun vera forlög hennar, þótt til væri ætlat ekki ófram- arr um frændkonu vára^ hiin var honum gefin, ok fór út tll Islands með honum. 5. Böðvarr het maðr, hann yaf son Vík- íngakára, ok bróðir Sigurðar, föður Vigfúss} hann var faðir Ástriðar, móður Eiríks, föður Ástríðar, móður Ólafs Tryggvasonar. Vikínga- kári var son Eymundar' askaspillis* þórissonar. Böðvarr var faðir Ólofar, móður Gissorar liins X) 5, B, C. «) »»« fæte, A. 3) Ejvindar, ö, C. *) /w««- ig C; akaspiUis, A, 834 A^ígaglúms $aga. 6 K. hvíta. J)á er Jíau Eyjúlfr ok Astríor komu iit til Islands, var Ingjaldr þá andaðr ; þá tók Eyj- lílfr vlð búi ok goðorði. IJifeiðr hét dóttir Ingjalds, hana átti Hríseyjar-Narfi. Börn {jsirra Eyjúlfs ok Astriðar voru 4 nefnd : þorsteinn hét son þeirra enn elzti , ok var hann leystr af arfi, J>á er hann kvændist, ok bjó hann at Hólum i Eyjafirði, meðan hann lifði, ok verðr hann litt við söguna riðinn; Vigfúss hét annarj hann fékk Hallfríðar þorkelsdóttur ens háfa fiá Mý- vatnij Glúmrhét enn ýngsti son þeirra, en Helga dóttir, hún var gipt Steingrími í Sigluvík; þeirra son var þorvaldr tasald', er síðarr kemr við málit. En Vigfúss andaðist Htlu síðarr enn hann kvángaðist, ok átti barn eitt, ok lifði þat litlu lengr enn hann, ok bar af því undir Hallfríði alit fé til helmíngs við þau Giúm ok Astriði ; en Eyjúifr var andaðr, þá er hér var komit. þá réðst þorkeil enn háfi til þverár, ok Sigmundr son hans, ok var hann mikiil maðr fyri sér, ok ætiaði, at hann mundi höfðingi gerast, ef hann fengi gott kvánfáng ok mágastoð. þórir hét maðr ok bjó á Espihóii, hann var son Hámund- ar heljarskinns ok Ingunnar Heigadóttur ens magraj hann átti þórdisi Kaðaisdóttur ^ þeirra börn voru þórarinn oit þorvaidr i^rókr, er bjó áGrund í Eyjafirði, ok þorgrímr, er bjó í Möðru- feiii, ok Ingunn, er átti þórðr Freys-goði, 6k Vigdís, er átti Sigmundr. Siðan tóku þeir þor- kell ok Sigmundr at úhægja Astriði bygðina, ok var skipt landinu í heimínga, ok hiutu þáu Giúmr ^) Tasaldi, B. 5-6 K. Vígaglwms saga. 335 ok AstríðV J)ann hita Inndsíns, er ek]\\ var hiís- afír, ok gerðn þau bu á Borgarhóli. En'GIúmr skiptí sér ekki af um bús) slu, þóttl heldr óbráð- gjörr í upprunaj hann var fámálugr ok fáiátr jafnan, hárr maðr vextl, ok nokkut skolbninn, hvítr á hár ok rétthárr, krakligr ' , ok þótti heldr seinligr maðrinn, fór ekki til mannamóta. Nú eyðist fé fyri þeim Astríði, ok gerist ráðahagrlnn úhægr; en Sigmundr ok þorkell bægja þelm, ok höfðu þau it minna af öllu. Hof Freyss var þar fyri sunnan ána á Hripkelsstöðum. þórar- inn á Espihóli var maðr vitr ok vinsæll. J)or- valdr krókr var hólmgaungumaðr ok údæll. Sig- mundr þorkelsson þóttlst maðr mikill fyrí sér, er harin kom í mægðlr vlð Esphælínga. Gliimr segir móður sinni, at hann viU utan ráðast: sé ' ek, at þroski minn vill engi verða, en þat má vera , at ek hljóta gæfu af göfgum frændum minum, en ek nenni eigi at þola ágáng Sig- mundi, en ek sé mik enn vanfæran 1 mót hon- iim 5 en lógaðu elgl landlnu, þóat þraungt verði kostl þínum. þá var Glúmr 15 vetra, er hann fýstist utan. - 6. Nú er at segja frá utanferð Glnms : þeg- ar, er hann kora við land, fór hann uppá Vors tii Vigfiiss^ ok er hann kom at bænum, þá sá hann þar mikit fjölmenni ok margskonar skemt- an ok leika, ok þat þóttlst hann sjá, at þar mundi á öllum lutum stórmennska vera j en þar- sem hann sá marga menn merkiliga, þá vissi hann eigi, hvar Vigfúss mundl vera, frændi hans; ') krokligr, C. 336 Vígagkims saga. 6 K. J>at mark hafði hann til hans, at hann sá mann mikinn ok vegligan í öndvegi í skautfelcli blám, ok lék sér at spjóti gullreknu, gekk siðan at honum, ok kvaddi hann ^ €n hann tók vel kveðju hans. Vigfúss spurði, hvat manna hann væri j en hannkvaðst vera Islenzkr ok Eyfirzkr. J)á spurði Vigfúss at Eyjúlfi, mági sínum, ok Astríði, dóttur sinni^ en hann kvað hann andaðan: en Astríðr lifír; Vigfúss spurði, hvat barna þeirra lifðij eri Gliimr sagði hoimm til syskina sinna, en síðan sagði hann honum, at þar var einn son þeirra komínn fyrir hannj en er hann sagði þat, þá reitist' ekki af umtalit við hann. Gkimr bað hann vísa sér til sætis; en Vigfiiss kvaðst eigi vita, hvat satt væri af J)VÍ, er hann sagði, ok vísaði honum til sætis á hinn óæðra bekk utar- iiga,'ok veitti honum litla virðíng; hann var fámálugr okósiðblendrj þáer aðrir menn drukku, eða höfðu aðra gleði, þá lá hann, ok hafði feld . á höfði sér^; hann þótti þar fól eitt. J)ar var veizla búin at vetrnóttum, ok gjört dísablót, ok allir skulu þessa minníng gera; Glúmr sitr í riimi sínu, ok gengr eigi til. Ok er áleið kveldit, er menn voru komnir, þá var eigi svá mikil gleði, sem líkllgt mundi þikja fyri f^gnaðar sakir ok vina fundar^^ er {>ar voru margir sam- aukomnir. Ok þann dag, er menn höfðu komit tilboðsins,hafði Glúmr eigi útgengit í móti mönn- um, ok bauð engum at sitja hjá sér, eða í hans rúmi. Ok er menn voru komnir undir borð, ^) likl. rætist; réttist, B, C. -) ok gerííi sér aldrei glíitt, b. V. B. 3) fjölda, B. ' ■ 6 K. Vígaglilms saga* 337 I>á var sagt, ,t sá maðr var komlnil at bænum með 12ta mann, er Björn hét ok kallaðr járn- haussi hann var berserkr mikill, ok var því vanr at koma til mannboða fjölmennra, ok leitaði þar orða við menn, ef nokkr vildi þat mæla, at hfni, mætti á þiggja, ok skoraði á raenn til hólmgaun-u En Vigfúss bað þess, at menn skylflu vel stilla orðum sínum: ok er þat mxnnilægíng, emi taka meira íllt afhonum; ok hétu menn honum góð« um þat. En Björn gekk í skálann ínn, ok leít- aði orðheilla við menn, ok spurð-. á enn æðra bekk enn yzta mann, hvárt hann væri jamsnjaUr bonumi en (sá) kvað fjarri þaí fara; síðan spurði hann hvern at öðrum, þartll at hann kom íynr öndvegit; ýmissa orða leiíuðu raenn sér, en þar kom niðr, at engi kveðst jamsnjallr , honum. En er hann kom fyri Vigfús, þá spurði hann, hvar Vigfúss vissi slíkra garpa ván- ir; en hann lézt eigi vita hans jafníngja. þá mæltí hann: vel er svarat ok hyggiliga, sem ván var at, þú ert virðíngamaðr mikill, ok gengit lengi at óskum hf |)itt, ok engi hnekkíng komit vegs þíns ok sóma ; nú er þat vel at ek er, ek þarf ekki við |)ik annat at mæla, enn gott eitt, en spyrja vil ek þik, ef þú þikibt jamn við mlk. Hana svarar; þá er ek var úngr ok í víkíngu, ok vann nokkut til frama, nú veit ek eigi, hvárt ek mætta |)á við J)ik jamnast, en nú hálfu síðr, at ek em garaajl ok örvasi. Hann snýr á brott þaðan, ok ferr utarr með öðrum bekk, ok spyrr enn„ et' þeir þikjast jamnsnjaliir honiim} en þeir kváð- Islendínga sögtir, 2 bindi. 22 338 Vígaglúms saga. 6 K. iist eigi iámsnjallir honum; J)á kom hann at J>ar, er Glúmr lá í pallinum : hví liggr sjá maðr svá, kvað Bjöm, en sitr eigi? Sessunautar hans svara, ok veittu honum orða fuUtíng, ok kváðu hann svá óvitran, at ekki mark mátti at þikja, hvat hann mælti. Björn spyrnir á honum fæti sínum ok mælti, at«hann skyldi sitja upp, sem aðrir menn, ok spurði, ef hann væri jamsnjallr honum. En Gkimr kvað hann ekki þurfa at eiga við sik, ok kveðst eigi vita um snilli hans: ok vil ek af því engu irið þik jamnast, at útá Islandi mundi sá maor kallaðr fól, ev þann veg ^éti, sem J)á lætr, en hér hefi ek vitat alla bezt orðum stillaj hleypr upp síðan, ok at honum, prífr af honum hjálminn, síðan hnykkir hann upp eldistokki, ok keyrir á miUi herða honum, ok lýtr kappinn við, ok pegar annat, ok hvert at öðru, svá at hann féll ; ok þá er hann vildi á fætr færast, |>á laust hann í áiöfuð honum, ok lét svá', þartil at hann k^om út fyri dyr. En þá er Glúmr vildi til sætis, er Vigfúss kominn á gólfit, ok allir þeir, ok fagnaði |)á vel frænda sinum, kvað hann nú hafa raun til gert, at hann var hans ættar: skal ek nú wða þik sem okkr sómir ; lézt þat til hafa gengit í fyrstu, at honum sýndist hann eigi bráðgerviligr: vUda ek |)ess at- bíða, er þú færðir J)ik með ^körúngskap í þína ættj leiðir nú hann til sætis hjá séir. Glúmr kveðst þiggja mundu þat sæti, þótt fyrr væri. Annann dag eptir er sagt andlát Bjarnar. Vigfúss bauð Glúmi at taka ríki eptir sik ok virðíng; en I) gánga, b. y. B, 6-7 K. Vígaglúms faga. 339 Glúmr kveðst þiggja vilja, en fera |>ó lít fyrst til Islands, at eigi eignaðist þeir föðurleifð hans, er hann ann eigi at njóta, kveðst aptr munu koma sem fyrst. Vigfúss kveðst œtla þat for- lög Glúms, at auka sma ætt ok sóma á Idandi. At sumri lætr Vigfúss búa skip til handa Glúmi, ok gefr honum farminn á ok mikit fé í guUI ok silíri, ok mælti: svá segir mér hugr um, at við sjáimst eigi síðan, en einkagripi vil ek þér gefa: feld ok spjót ok sverð , er vér höfum mikinn trúnað á haft frændr, ok meðan J>ú átt grípina, vænti ek, at þú týnir eigi virðíngu, en þá em ek hrœddr um, ef þú ló^ar þeim. Síðan skiljast þeir. 7. Wú ferr Glúmr út til Islands ok heim til þverár, ok móður sína hiíti hann bráðt, ok fagnaði líún honum vel, ok sagði ójafnað þeirra feðga, ok bað hann þó hafa við þolinmæði, en kveðst til litils umfær at gánga þeim í móti. Síðan reið hann heim at garðiý þá sá hann, at færðr var garðrinn ok gengit á hans hlut, ok þá kvað hann vísu: Nærr gengr mér ok míuum, mendöll! hjúum* öUum, þverr við glaum, inn græni* garðr, enn oss of varðij verðr hróðr skotat harðla, hér tjái^ ek þat, mínum, munat enn of styr stála starflauss föður-arfi- ») hiu, Aj hiuum, hin. *) grœna, C *"> tiní, B. 22^ 340 Vígaglúins saga, 7 K, En þat hafðl vorðit tíl tí^enda út hér meðan: Sigmtindr úháegði AstríÖi, ok viidi koma henni af staðíestu; umhaustit, varðvant kvígna tveggja, ep Glúmr haíði utan verit, þeim jþorkatli ok Sig- mundi, ok hugðu |>eir, at stolit mundi vera, ok létu Kkligsta til þræla', er Astríðr átti, ok segja þá einætum etit hafa, ok stefndu þeim um várit um stuld- En þessir |)rælar voru miklu hoU- astir Astríði fyrir umsjá ok verknaðj hún þótt- ist varla mega búi sínu halda, ef J>eir færi frá, ok ferr á fund |)orsteins, sonar síns, ok segir honum, hvern ágáng þeir veita, biðr hann svara fyri þrælana: vil ek heldr fé bæta fyri J>á, enn J)eir verði sekir um álýgi, ef eigi er betri faung á, ok þætti mér J>ú nú eiga at vera brjóst fyrir oss, ok segjast svá í góða eett> iþorsteinn lézt J)at ætla, at mál muni svá uppborit af J)eirra hendi, at þeir munu ætla at fylgja með afla mága sinna: sýnist mér J)at ráð, ef J>essir menn halda upp ráði J>ínu, at vér eigim hlut í fébótum, at þeim korai við. Hún segir: svá segir mér hugr um, at J>ær einar fébætr verði, &c oss mun meins í leitat; en fyri J)ví, at þar er til lít- illar liðsemdar at leita, er J)ú ert, muu verða at leggja á J>eirra vald. En þau gæði fylgdu mest J)verár lanfli: J^át var akr, er kallaðr var Vitaz- gjafi, J)víat hann varð aldr-egi úfrærr, en honum hafði svá skipt verit með landinu, at sitt sumar höfðu hvárir. Nú segir Astríðr þeim feðgum, at mér lízty at J)ið vilið mjök fyrikoma mínu ráði, ok sjáið þat^ at hér þrýtr forystu, en heldr ») tvo, b, V. R. *? K. "Vígaglumfi saga. 341 enn þrælaniír sé uppgefnír, víl ek [>etta mál leggja á ykkarn dóm; {>Gir kváðu þat viti'lígra ráð. Gjöra þeir ná ráð aitt j en sú var ráðagerð J)eirra, at hafa sjálfdæmi fyri þrælana, eða sekja. J)á. En þorsteinn fylgdi eigi betr málinu , eim J)eir höfðu' sjáifdæmi, ok gerðu til handa ser akrinn, at {>eir skyldu hánn einir eiga, ok a^h svá at komast at landinu öllu, at kippa undan J)eirri stoð, er áðr héldt mest upp ráði he'nBiar, Ok J)at sumar, er J>á fór í hönd, átti hún at hafa akririn, ef at réttu færi. En um sumarit, er menn fóru tll þíngs, er J>essii máli var sett, J)á fór nautamaðr um haga, ok fann kvígumar í einu Íarðfalli, ok hafði fokit yfir öndverðan vetr, ok varð nú bert illmælit við þrælana. Ok er J>QÍr feðgar spurðu, at kvígumar voru fundnar, þá buðu þeir fé at gjalda fyrir akrinn, en þeir vildu eÍ2Í íáta handsöl sín a£ akrinum. . En Ástríífe' segir; at eigi muni þd ofmikit koma "fyTÍr ifl- mælít, J>óat hún hefðisitt: ok vil ek annathvárt hafa þat, er ek á, eða missa j þó, vilja engir rétiu málk,' þá skal enn bíða, ok vænti ek, at Gliimr muni út koma, ok leiðrétta várt mél. Sigmiiwch- segir: [seint til vánar sá mán erja*, sitr eáijlii íhjá, er líkligri væri til, þinna sona. Hiin segir: illa seztoptofsinn'', Sigmundr! ok réngendi, kann ok vera,- at þat hendi þik. Ok litlu síðaar sumars kom Glúmr lit, ok er litk ríð við skip, ferr til biiss síns með auð fjárj en it sama skaplyndi hafði hann sem fyrr: var fálátr^ ok lét sem haim heyrÖi iO ; í > •líiir' vonar. ») at seint sb til ronar nm M mann-ena, »; seiatV.W r, at sá muni e*fa, C. *) of»i þinn, C. t342 Vígaglúms saga. 7 K. eigl þat, er gjörzt hafði út hér meðan; hvern morgin svaf hann tU dagmála, ok annaðist ekki um bú. J)at sumar áttu þau Glúmr akrinn at haía, ef at réttu færí ; fé Sigmundar gekk þeim at meini mjök, ok var hvern morgin í túni þeirra. Einn morgin vakti Astríðr Glúm, ok sagði, at nauta fíöldi Sigmundar var kominn í tún, ok vildi, br jóta andvirki : en ek hefi eigi f ráleik til at reka .líbrott, en verkmenn at vinnu. Hann segir: lítt hefir þú mik til vinnu kvadt, ok skal eigi illa við verðaj sprettr hann upp, ok tekr hest sinn? ok í hönd sér trélurk, ok keyrði nautin knáliga, ok barði J>au mjök, þartil er þau koma í tún |)Orkels ok Sigmundar, lætr þau |>ar spilla, sem J)au vildu. J)orkell gætti heiraa andvirkis um morgna, en Sigmundr fylgdi húskörlum. J)or- kell mælti við Glám: J>ess áttu ván, at menn munu þat eigi sitja þér, ef þú meiðir fé manna, þóttú þikist hafa framlt þik utanlendis. Glúmr kvað ómeidd vera öli naut hans nú: en ef þau koma optarr oss at meiní, þá munu eigi öll úlamit, ok láttu þó vel yfír, þú kemr því einu vidj munu vér ok eigi lengr hafa meín af fé yðru. |)á mælti Sigmundr: stórliga lætr þú nú, Glúmr! slíkr glópaldi þikir oss þú nú, sem þá, er þú fórt utan, ok munu vér ekki várt ráð gera eptir geipun þinní. Glúmr veik heim, ok setti at honum hlátr, ok brá honum svá við, at hann gerði fölvan í andliti, ok hrutu or aug- um honum tár þau, er því voru lik, sem hagl þat , er stórt er ; ok þann veg brá honum opt við siðan, þá er víghugr var 9. honum. SK. Vígaglúms saga. 343 8. þat er sagt, þá er áleíð á haustít, at Astríðr kom enn at máli vlð Glúm einn morgin, ok vakti hann, ok bað hann skipf^ til verks, kvað nú heyverkum lokit verða í dag, ef svá væri tilskipat sem hæfði; lokit höfðu þeir Sig- mundr heyverkum fyri stundu: ok fóru J>au Sigmundr ok Vigdís snemma í morgin til akrs Vitazgjafa, ok munu þau vel hyggja, er þau haía akrinn, er vér ættim, ef at réttu. íærí. þá stóð Glúmr upp, ok varð þó eigi fyrr.búinn enn at dagmálumj hann tók þá feldinn blá ok. spjótií guUrekna í hönd sér, lét söðla hest sinn. - En Aslríðr sagði: mjök vandar þú nú, sonr minni búníng til heyverksins. Hann segir: eigi fer ek opt til at vinna, en bæði skal þá gera mikit: at, ok búast vel til, ok kann ek þó ekki vel tll verksins at skipa} mun ek ríða til Hóla upp, ok þiggja heimboð at þorsteini, bróður mínum. Síð-; an reið hann suðr yfír ána 5 en þá er hann kom til akrsins, þá tók hann dálkinn or f eldinum ; en þau voru í akri Vigdís ok Sigmundrj ok er hún Vigdís sá hann, gekk hún í mót honum, ok bað hann heilan koma: þikir oss þat illa, er svá ■fátt er X frændsemi várri, ok viljum ver eiga í allanhlut, at fleira sé um. Glúmrseglr: ekki er enn þess atorðit, er eigi megi vel verða í frænd- semi várrij en því veik ek híngat, at dálkrinn er or feldi mínum, ok vil ek, at þú sanmir á nistingj hún lézt þat gjarna vilja, oklgerðihún þat. Glúmr leit yíir akrinn, ok mæhi: eigibrást hann Vitazgjafi ennj síðanfórhann í feldinn, ok tók spjótit í hönd sér; siðan snarar hann at hon- 344 Vígaglóms saga. 8 K; úm Sígmundi, ok brá spjótínuj én hann spratt upp í móti; en Gliímr hjó þegar í höfuð hon- um^ ok þurfti Sigmundr eigi fléiri. J)á gekk hann at- Vigdísi ý ok sagði', at hún skyldi heim fara: ok seg jþorkatli, at Sigmundr er eigi ein- færr af akrinum. En Glúmr reíð upp til Hóla^ ok segir bróður sínum engi tíðendi; en er J)or- €teinh sá gerðar hahs, er hann hafði bæði feld 'Ok spjót, J)á fann hann blóð í málunum, ok spyrr, ef hann hefði höggvit með J)ví fyri skömmu. Hanusegir: þat er satt: eigi hefir mér í hug komit at ségja, kvað Glúmr, at ek drap Sigmund J)orkél$soh í'dag. |)orsteinn segir: þat mun Iþeiní tiðendi jþikja |)brkatli, eða Esphælíngum, tnágum hans. Glúmr segir: þat er fornt mál, at blóðnætr eru hverjum bráðastar, ok mun þeim ]þikjá lítils verðt Um, er fráliðr. Glúmr var þar 8 nætr at kynni sínu, en þá býst hann heim; J)orsteínn býðr at fara með honum ; Glúmr segir J)ess eigi þurfa: gættu búss |)íns, en ek mun ríða rétta leið mína til |)verár, munu þeir ekki svá mjök eptir þessu gánga. Ferr Glúmr heim til J)verár. En er tíðendi þessi spyrjaét, ferr J)orkell á fund þórarins, ok leitar þángat ráða ok meðferðar. Hann segir: vera má nú þá, át hún segi, Astríðr, at hanh hafi eigi til engís risit á legginn. J)orkell segir: þat ætla ek, at hann hafi á þann legg risit, er hann fær eigi á stígit. J)órarinn segir: þat er nú sem gerist, hafi þér lengi sýnt peím újafnað ok œtlat at færa þau við útgarða, ok litit eigi á þat, hver ván væri á um afkvæmi slíkra manna, sem Eyjúlfr var, er 8-9 K. ' Vígaglúms 8ag% 345 bæði var ættstórr ok enn mesti garpr ; en oss er vandi á'mjök mikill við Glúm, fyri frændsemis sökum, en við yðr um mægðir, ok óhógligt sýn- ist mér málit, ef Glúmr fylgir, sem ek get at vera muni. J)á fór þorkell heim, ok voru þessi mál kyrr um vetrinn. Glúmr'hafði nokkuru mannfleira, enn hann var vanr, um vetrinn. 9. |)at er sagt, at Glúm dreymdi eina nótt : hann J)óttist vera liti staddr á bæ sínum, ok sjá tJt til fjarðarins; hann þóttist sjá konu eina gángá utan eptir héraðinu, ok stefndi þángat til J)verr ár, en hún var svá mikil, at axh'rnar tóku út' fjöllin tveggja vegnaj en hann þóttist gánga or garði á mót henni, ok bauð henni til sín,^ ok siðan vaknaði hann; öllum þotti undarligt; eii hann segir svá: draumr er mikill ok merkiligr, en svá mun ek hann ráða, at Vigfúss, móðurfaðir minn, mun nú vera andaðr, ok mundi kona sjá hans hamíngja vera, er fjöllum hærra gekk, ok var hann um aðra menn fram um flesta kiti at virðíngu , ok hans hamíngja mun leita sér þángat staðfestu, sem ek em. En um sumarit, er skip komu út, spurðist andlát Vigfússj jþá kvað Glúmr vísu: Fara sá ek hólms und hjálmx hauks í miklum auka jörð at Eyjafírði ísúngs fíradísí^; J>á svát dóms ídraumí dals ótta' mér þótti felliguðr með fjöUum I) átí, tí. ») firra disi, B. ^) duls ótU^ B. 346 ' Vígaglúms saga. 9 K. . fólk [vandar bjóð* standa^. 'Um várit hitti þorkell J)orvald krók ok aðra sonu |)óris, leitar^ eptir,at þeir muni fylgja þessu máli; en hann taldi til skyldu við dóttur sína, ok marga aðra vináttu, er hann hefir þeim gjört, ok Sigmundr, son hans. |)orvaldr hittir J)órarinn, segir, at ámælissamt mun verða, nema þeir fylgí máli mágs síns; hann lézt vilja slíkt allt atveita, sem hann hefir faur.g á : ok þat er nú auðsætt, at Glúmr ætlar at miklast af vígi Sigmundar, en vér unnum oss eigi verr metorða i héraðinu. j)orarinn segir: svá lízt mér, sem vandt muni svá málinu at fylgja, at örugt sé, at vér vaxim af, ok enn við uppgáng Glúms er þat eigi örvænt, at honum kippi i kyn ok ætt sína; fer ek þvi treg- ari at, enn þér, at mér sýnist óvís virðíngin at deila við Glúm, en mér þikir ok eigi gott, ef aukast viU úvirðíng vár. En með áeggjun þá bjó þórarinn þórisson mál til alþíngis á hendr Glúmi um víg Sigmundar. En Glúmr bjó mál til á hendr þorkatli enum háfa um illmæli við þræl- ana, ok annat bjó hann á hönd Sigmundi, ok stefndi honum um stuld, ok kveðst hann drepit hafa á eign sinni, ok stefnir honum til óhelgi, er hann féll á hans eign, ok gr'óf Sigmund upp. Siðan fóni mál til alþíngís við svá búit, ok sótti Glúmr þá frændr sína at liðveizlu, Gizor hvíta ok Teit, son Ketilbjamar frá Mosfelli, ok Ásgrím Elliðagrimsson , ok segir þeim allan málavöxt, ok ágáng þeirra feðga ok ránglæti ok marga svívirðing, kveðst hann þar vetta eflíngar til ») vandat hlióí, B, «) vit. v. i C. ') leita, A. ^^' Vígaglúms saga. 347 réttra laga, er þeir voru, en hann værl sjálf^ f>Ti. þeir kváðust allir þess skyldir, at hans lutr lægi eigi í óvina hendi, kváðust fegnir því verða, ef hans uppreist yrði í þeirri ætt. Líðr þíngit at dómuin fram, ok hafa Esphælíngar fram vígs- málit með áeggjun þeirra, er harma sinna áttu at minnast, en víst væri, at eigi mundu spjöllin á vera. Glúmr hefr málit á hendr þorkadi, ok komu sakar í dóm, hafði Glúmr mikinn frænda- afla ok vina. Ok er til varna, var boðit, segir Glúmr: á þá leið er, at.þat má mörgum kunn- igt vera, at þér hafið málit meirr tilbúit með úskapi, enn eigi sé spjöllin á, þvíat Sigmund drap ek á mínu fé, ok áðr ek riða til þíngs, stefnda ek honum til óhelgi j hann nefndi sér at því vátta, ok verr svá sökina, ok veittu þeir frændr honum svá, at Sigmundr féll úheilagr. Síðan hefr Glúmr mál frara á hendr þorkatli um bekráð' til fjár síns, ok horfir þar úvænt þorkatli, þvíat vitni gengu at með Glúmi, ok finnast þar eigi lögvarnir í móti, ok horfði til þess, at þorkell mundi verða sekrj var leitat um sættir við Glúm. Hann segir þá tvá kosti vera, at hann mundi sök fram hafa, eða þorkell seldi honum þverár land með sliku verði, sem hann vildi ákveða, ok var þat eigi betr enn hálfvirði: má ok þorkell þat ætla, ef hann verðr sekr, at við skulim eigi báðir á þíngi annat sumar. Ok nú áttu lut í vinir þorkels, at hann sættist, ok tók þorkell þat ráð, sem honum hæfði : sættist á mál ok seldi Glumi landit, skyldi búa þau missari, ») brekráðT'jP. ♦ 348 Vígagldms saga. 9-10 K. ok voru J>á sáttir at kalla, ok undu Esphælíngar illa við málalok ; ok héðan frá gréri aldregi um heill: með þeim Glúmi ok Esphælíngum. Ok áðr J)prkell fór á brott frá J)verá , J>á gekk hann til hofs Freyss, ok leiddi þagat uxa gamlan, ok mælti svá: Freyrr! sagði hann, er lengi hefir'fulltrúi minn verit, ok margar gjafar at mér þegit ok vel launat, hú gef ek pér uxa þenna til þess, at Glúmr farí eigi únauðgari af þverár landi, enn ek fer hú, ok láttu sjá nokkurar jartegnir, hvárt- tú'þiggr eða eigi. En uxanum þrá svá við, at hann kvað við, ok féll niðr dauf v ok þótti (þor- katli) vel hafa viðlátit, ok var í.ú húghægra, er honum þótti sem pegit mundí heititj hann fór síðan horðr til Mývaths, ok bjó |)ar, ok er hann or sögunni. 10. GMmr tók nú vírðíng mikla í héraðinu. Sá maðr bjó at Lóni í Hörgárdal, er Gunnsteinn hét, mikilmenni'ok ðuðigr, ok taldr með hinum stærrum mönnum; hann átti konu |>á, er Hlíf hétj J)orgrímr hét son þeirra, ok var kendrvið móður sína ok var kallaðr Hlífarson, fyn J)ví, at hún lifði lengr enn Gunnsteinn ; hún var skörimgr mikiU; J)Orgrímr var mannaðr vel, ok gerðist mikilmenni. Grímr hét annar son þeirra, er kall- . aðr var eyrarleggr. Halldóra hét dóttir þeirra, hún var væn kona ok vel skapi farin; sá kostr ]þótti vera einnhverr be.'»tr, fyri sakar frænda ok ' mest kunnostu ' ok framkvæmdar hennar. J»ess- ar konu bað Glúmr, lézt hann lítt þurfa muftdu [frænda at segja ætt^ sína, né svá fjárluti eða *) kunáttu, B, C. ») át segja frænda-ætt, B, ^Ö K. Vígaglúms saga. . 345 atferð: þat tnun yðr kunnigt vera, en ráðakost J)enna hefi ek mér ætlat, með því at frændr hennar vilja. Honum var vel Svarat þessu málí, er hún föstnuð Glúmí með miklu fé, ok gert bruUaup þeirra vel, ok nú er hans ráð enn virð- uligra epn áðr. þorvaldr hét maðr Reimsson', er bjó at Barði í Fljótum, hann átti þuríði, dótt- ur þórðar frá Höfða; börn Jjeirra voru Klaufi ok þorgerðr, pr átti þórarinn á Espihóli. þor- valdr krókr á Crund átti þorkötlu or þjórsárdal. Hlenni enn gamli Örnólfsson töskubaks bjó í Víðinesi,ok áttiOddkötluOddkelsdóttur or þjórs- árdal. Gizorr hét maðr ok var Kaðalsson, harui 'bjó at Tjörnum í Eyjafjarðardal ; iiann átti konu J>á, er Saldís hét, hún var gild húspreyjaí Giz- orr var ok í enu stærra bónda tali, vel fjár eig- andi^ dætr þeirra eru 2 nefndar, þórdís ok Herþrúðr, konur vænar ok oflátar miklir, þóttu vera kostir góðir, óxu þar upp heima. Bróðir Gizorar hét Runólfr, hann var faðir Valgerðar, móður Eyjólfs á MöðruvöIIum. þórdís var dóttir Kaðals, er átti þórir á Espihólí, [ok þeirra börn voru þau, sem, sagt var fyrr^. þorgrímr þóris- son var eigi þórdisarson ok þó skilgetinnj þor- grímr var mikilmenni ok vel at sér; hann ríðr á fund Gizorar þess erendis, at biðja þórdísar, dóttur hans, sér til eginkonu; voru flyténdr þessa máls bróðir hans ok vinír, frændr kon- unnar: þóttust vera nærrkomnir at ráða fyri kosti frændkonu sinnar, ok leizt þeim allvænliga stofn- at. En þorgrími var synjat konunnar; en öllum ») B.eiiisson, C, *) fööur íórarins ok torvtdds krók^, C, Í50 Vígaglóms saga. 10-11 K. J)ótti hann hafa mælt til jamræðis, ok fyri J)ótti bræðrum hans ok frændum. 11. Sá maðr er nefndr til sögunnar, er Arn- órr hét, ok ^var kallaðr rauðkinnr', hann var Steinólfsson, Ingjaldssonar, ok bræðrúngr Glúms atfrændsemi^ hann hafði lengi í förum verit, ok var vel metinn, ok var með Glúmi jamnan, er hann var út hér; hann veik til við Glúm, at hann biði konu til handa honum. Glúmr spyrr^ hverrar konu hann vUi biðja. Arnórr segir: þórdísar Gizorardóttur, er þorgrími þórissyni var synjat. Glúmr segir: óvænt J)iki mér þat horfa, J)víat mér þikir ykkar engi munr, en forgrímr á bústað góðan ok auð fjár, frænda- afla mikinn, en 'þú átt engan bústað ok ógnóg fé; en ek vil eigi ójafnað bjóða Gizori, svá at eigi ráði hann fyri dóttur sinni sem hann viU, j)víat Gizorr er góðs verðr frá mér. Arnórr segir: pk nýt ek góðra frænda, eí ek get J)á betra kost, at J)ú flytir mitt málj heittu honum vinfengi |)ínu, ok mun hann þá gefa konuna, j)víat þetta mundi jamræði kallat, ef eigi hefði svá fríðum manni verit frávísat áðr, sem J)or- grímr er. Glúmr lét ateggjast, ok fór með hon- um á fund Gizorar, ok ijár málit fyrir honum. Gizorr svarar: vera kani?. |)at, Glúmr! segir hann, at þat verði mæk, at mér misJítist, ef ek gef dóttur mína Arnóri, frænda J)ínum, en mér sýndist eigi at gefa |)orgrími. Glumr segir: rétt er mælt, en þó er því at lýsa, ef |)ú vill várt mál virða, at þar i mót mun mitt vinfengl koma. " *J rauökinii, B, C. 11 K. Vígaglúms saga. 351 Gízorr segír: pat þiki mér míkíls verðt, en grunar mik, at þá komi í mót óvinfengi annarra manna. Glúmr segir: J)ú sér ok ráð þitt, en miklu mun hér um skipta minn þótta, hvárt |)ú gerir. þá segir Gizorr: eigi skaliu erend- laust fara þetta sinn, ok rétti fram höndina, ok festir Arnórr sér konu. En Glúmr seg- ir, at hann vill þat tilleggja, at brullaup skal vera at þverá um haustit; ok skilja þeir nú við svá búit. Arnórr átti malt út at Gásum, ok skyldi hann sjálfr sækja ok húskarl einn með honum. En þorgrímr þórisson fór |>ann dag til laugar, er þeirra var utan ván með maltit, ok voru at Hrafnagilslaugu, ok 6 húskarlar hans með honum. En er þeir la>mu utan ok vildu ríða yfir ána, |>á mælli J)orgrímr: mun eigi nú mjök vel fallit at hitta þa Arnór? missum eigi malt- anna, ef vér skulura þó missa konunnarí gíngu þeir þorgrhnr 1 móti þeim með brugðin sverð. Ok er þeir Arnórr ^á þat, hverr liðsmunr var, þá hleypti hann á kaf ok svá jíir ána, -en klyfja- hestarnir voru fyri vestan ána. þá mælti þor- grímr: eigi berum vér til alls lágiptu, Ölit skul- um vér drekka, en þeir munu ráða kosti kon- unnar. þorgrimr jriðr til Espihóls hins syðra; þórir var þá sjónlauss; en þeir förunauíar þor- gríms Toru allkatir-, ok hlóu mjök, ok spyrr þórir, hvat þeim þætti svá hlaugligt. þeir sögð- ust eigi vita, hváxir fyrr mundu veizhma halda, sögðu þar faungin, en þá frá ^lta, er áttu, en brtiðguminn á kafi. Ok er þórir heyrir þetta, þámæltihann: þikir yðr vel komit málinu yðru. 362 Vígaglúms saga. 11 K. er |)ér hlæíð svá mjök? eða hvert mun nú úr- ræÖi yðvart? ætli þér hér í nótt at sofa, ok eng- ís annars viðþurfa? eigi kunni þér þá' skap- lyndi Glúms , ef honum þikir góð för frænda gíns; ek kalla ráð at safna mönnum, meiri ván, at Glúmr hafi nú samandregit marga menn. þar var þá vað á ánni, er nú er ekki. pe'iv söfnuðu n.ú at sér 80 vígra manna um nóttina, ok bjugg- ust við á hólinum * framanverðum, þvíat þar var vaðit á ánni við hólinn sjálfan. En frá Arnóri er at segja, at hann finnr Glúm> ok segir hon- um frá förum «ínum. Hann seglr: ekki kom mér |)at at úvörum, at þeir léti eigi kyrt, ok er nú á vandi nokkr: svívirðíng, ef kyrt er, en allósýn er virðíng,'ef við er leitat at rétta, en J)ó skal nú safna mönnum. Ok er Ijóst var um morgininn, þá kom Glúmr at ánni með 60 manna, ok vildi ríða yfir ána. En þeir grýttu á þá Esp- hælíngar, ok gekk eigi fram reiðin, ok hvarf Glúmr aptr, ok börðust yfir ána með grjóti ok skotum, ok urðu þar margir sárir, en engir eru nefndir. Ok er héraðsmenn urðu varir við, þá drifu þeir til um daginn ok gengu í milli, ok var á komit sættum, ok leitat, hvat EsphæUngar vilja bjóða fyrir úsæmdarhlut þann, er þeir höfðu - gjört Arnóri. En þau komu svör í móti, at ekki mundu bætr fyri þat koma, þóat Arnórr hleyptí frá maltklyfjum sínum. þá var leitat, at Glúmr mundi eiga hlut í, at biðja Arnþrúðar Gizorar- dóttur til handa þorgrími, ok skyldu því at eins ráð takast,með þeim Arnóri ok þórdísi, nema *') hólminum, B. 11-12 K. Vígaglimis.saga. 353 Glumr getí konu f>essa tií handa Þorgnmí, ok l>otti su þelr gefín, er þorgrímr ætti. Nú með ' því at niargir áttu hlut í, þá heitr Glumr sinni mnsyslu, hittir Gizor, ol^ vekr J>etta mál, ok mælti: þat má virðast hlutgirni, ef ek bíð bæði konu mínum frændum ok Esphælíngum, en at óhöpp stöðvist í héraði, þá þikjumst ek skyldr at veita þér mína hollustu, ef þú gerir at mín- um vilja. Gizor segir; svá sýnist mér bezt, at þú ráðir, þvíat mér sýnist vel boðit dóttur minni, atþettasé. Takast nú ráðin hvárratveggju ; gjörði Arnórr bú atUppsöIum, enþorgrímr bjó íMöðru- felli. Litlu síðarr andast Gizorr; þá færði Valdís' bygð sína á Uppsali. Arnórr gat son viðþórdísi, er Steinólfr hét j annann son átti þor^ grínir, ok hét sá Arngrímr, ok var 'efniligr maðr í uppvexti sínum öllum. 12. Valdís ' bauð heim dótturson sínum hvár- umtveggja. Arngrímr var 2 vetrum ellri enn Steinólfr, ok óxu eigi vinsælli menn upp í Eyja- firði, eða allbetr væri at sér gervir, ok unnust allmikit. þá er amíar var 4 vetra, en annar 6 vetra, léku þeir sér um dag, ok bað Steinólfr Arngrím Ijá sér messíngar-hesL Amgrímr svar* aði: ek mun gefa ,þér, þvíat þat er nú heldr þitt leika, enn mitt, fyrir aldrs sökum. En Stein- Ólfr sagði fóstru sinni, hve góða gjöf hann hafði þegit; hún kvað þat vel vera, at hvárr þeirra vgr svá vel til annars. Kona sú fór þar um hér- að, er Oddbjörg hét, gleðimaðr, fróð ok fram- I) riftara mun Saldís, tjá lOrfa og i2ta kap. lílendinga sðgixr, 2 bindi. ^O 354 Vígaglúms saga. 12-13 K. sýn^ |>ótti mikit undir, at húspreyiur fagnaði henni vel um héraðit, sagði nokkut vilhallt, sem henni var beini veittr; hún kom til U^psala, ok tók Saldís ' vel við henni, ok bað hana spá nokk- ut um þá sVeinana, ok spá vel. Hön segir: væn- ligir eru þessir sveinar, ef þeim vinnjst gæfan, þat er mér vansét. Saldís mælti: eigi ætla ek þér nú allgóðan þikja beinann fyri skútu J>essa. Hún segir: ekki mun þetta ráða verðgetum^ þínum, ok þarftu eigi svá orðvönd at vera. Saldís mælti : fámælt skaltu þar um veray ef þér segir eigi vel hugr um. Hún segir: ekki hefi ek enn ofmælt hérum, en eigi ætla ek lengi ástúðigt með þeim. Saldís mælti: annaris þættumst "ek makligri fyri góðan beina , ok mtmtu vera rekin 1 brott, ef þú ferr með illspár. Oddbjörg segirí ek ætla nu eigi þurfa at hlífast við, er þú lætr svá um enga sök, mun ek þik ok eigi optarr heimsækja^ en þú uni við svá vel, sem þú vill: en þat kann ek þér at segja, at þeir munu banaspjót eptir berast, pk mun hvat öðru verra af hljótast hér i héraðij ok er OddbjÖrg or sögunni, 13. þat gerist eitt sumar á alþíngi, at í Fángabrekku gengust menn at sveitum, Norð- lendíngar ok Vestfírðíngar, gekk Norðlendíngum þýngra, var fyri sveit þeirra Márr, sonr Glúms; kemr þaf at maðr einn, ^r Ingölfr hét, son J)or- valds, faðir hans bjó á Rángárvöllum. Márr mælti: þú'ert þrekligr maðr, muntu vera sterkr, veit mér atgáng at fángs! Hann segir: þat mun ek gera fyri þínar sakir. Sá féll, er 1 móti var; ») Valdís, C allst.,frv. *} vería gátum, C. 13 K. Vigaglúms ssga. 355 gengr tll annar, ok enn þriði, ok fór svá; nú hngnaði Norðlendíngum. þá mælti Marr; ef þú þark míns formælis, skal ek J)er at liði verða, eða hvat skal nú ráða þinna? Hann segir: ekki hefi ek ráðit, ok vilda ek helzt norðrum, ok taka verknað. Márr segir : þat vil ek, at þú farir með mer, ok mun ek fá þér vist. Ingólfr útti stóð- hross góð, ok kallaði hestinn Snækoll; hann fór norðr af þingi til þverár, var þar um stund. Einn dag spurði Márr,, hvat Ingólfr ætlaði fyri sér : hér þyrfti verkstjóra, ok væri hagr nokkut, hér er sleði einn, er þú skalt gera, ok ertu bjarg- hagr, ef þú kannt þetta. Ingólfr segir: til þess- ar vistar væra ek fúsastr, en þat hefir orðit stundum, at mein hefir þótt at hrossum mínum i biifjárhögum. Márr segir: ekki mun her at slíku talit. Ingólfr gerir nú at sleðanum, ok kemr Glúmr ok Htr á smiðit^ þetta er vel gert, se^ir Gkimr, eða hvat er' ráða þinna? Ingólfr segir: ek hefi ekki ráðit. Glúmr segir : mik vantar verk- stjóra, eða ertu nokkut við þat brugðinn? Hann segir: lítt í slíkum stöðum, en fúss væra ek með þér at vera. Glúmr segir: hví skal eigi þat? sé ek, at þið Márr leggið lag^ ykkart saman. Nú kemr Márr heim, ok segir Ingólfr honum. Hann segir: gott þiki mér, ef þetta verðr vel, ok segja mun ek þér þrem sinnum, ef föður mínum mis- Hkar, en ef þá gerir þú eigi at, mun ek hætta. íngólfr tekr nú til umsýslu, ok hkar Ghlmí vel. Einn dag ferr Gkimr til hestaþings ok verkstjóri hans, riðr hann meri, en hestr hans rennr hiá, er þar skemtan góð. þar var Kálfr 23' 356 Vígaglúms saga. 13 K. frá StokkaWöðu, hann átti hestklár einn gamlan, en hann kom hverjum hesti fyrir} hann mælti: hví skal eigi þenna hér í móti leiða dýrkálkinn* þeirra J)veræínga? Glúmr segir: þat er újam- ligt, hestr sá ok klárr þinn. Hann segir: pví munu J>ér eigi vilja, at engi hugr mun í vera, kann vera, at sanni it fornkveðna, at fé sé clrottni glíkt. Glúmr segir: þat mun þér ókunnígt, mun ek ok eigi neita fyrir hans hönd, en at mun vera eigi lengr, enn hann vill. Kálfr segir ; vánir má þess vita, at fátt mun í móti yðrum vilja. Voru hestar framleiddir ok bitust vel, ok þótti Öllum hestr Ingólfs betr gánga, ok vill Glúmr þá skilja; ríða heim 5 er Ingólfr þar þau missari, ok hugn- ar Glúmi vel við hann. Samkváma var við Djúpa- dalsá, þar kemr Glúmr ok Ingólfr með hest sinn; Kálfr kemr þar^ hann var vinr Esphælínga, þar var hestr hans, ok býðr, at nú skulu þeir lil þrautar leggja hestaatit. Giúmr kveðr Ingólf ráða skulu; hann lézt ófúss vera, en nennti eigi undan at gánga. Eru héstar ^framleiddir; keyrir Kálfr hest sinn; gengr hestr Ingólfs betr í öllum lotum. jþá keyrir Kálfr stafinn við eyra hesti Ingólfs, svá at hann svimrar, ok þegar eptir réð hann á. Gliimr gekk þá at, ok náist jafnaðr, oklýkrsvá, at hestr Kálfs gekk út, varð þá óp mikit. Ok ak skilnaði laust Kálfr Ingólf með stafnum^ standa menri nú á milli. Glúmr mælti: gefum engan gaum at slíku, svá lýkr hér hvetju hestaþíngi. Márr mælti við Ingólf : svá mun faðir minn tilætla, at pev verði engi svívirðíng at þessu höggi. í) dýrkjálkann, J8, C 14 K. Vígagliims saga. 357 14.^ þorkell hét maðr, er bjó á Hamrl, þáng- afc ferr Ingólfr , ok hittir dóttur bónda , hún var Iríð' kona; faðir hennar hafði^vel fé, ekki var hami mikilmenni; þó geymir Ingólfr vel mnsýslu heima, en smíðar færra, enn var. Márr ræddj mn við hann um sinn: nú finn ek, at föður mín- um mislikar, er þú gengr frá hilsi. Ingólfr svar- ar vel, en þó dregr til sama munar. Márr talar tll öðru sinni ok it þriðja sinn, ok stoðar þó ekki. þat var eitt kveld, er hann kom sið heim, ok voru menn mettir, þá mælti Glúmr : nú skul- um vér taka oss fulltrúa, ok skemtum oss, muii ek kjósa fyrst, ok eru 3 mínir fulltrúar, einn er iésjóðr minn, annar ex mín, þriði stokkabúr. J)á kaus annar at öðrum, þá mælti Glúmr: hvern kýs þú, Íngólfr? Hann segir: þorkel at Hamri. Hann Glúmr sprettr upp, ok hefir sverÖs- hjöltin fyri sér, ok gekk at honum, ok mæltt: makligan fuUtrúa kaustu þér. AUir sá, at Glúmr var reiðr; hann gekk út pk Ingólfr með hon- um; þá mælti Glúmr við Ingólf: far þú BÚ.til fulltrúa^ þíns, ok seg, at þú hafir vegit Hlöðu- Kálf. Hann segir: hví muna ek því Ijiíga á mik? Svá skaltu gera, sem ek vil. Ok nú gengu þeir báÖir saman; ok nú víkr hann Glúmr [i hlöðu út % ok sá þar kálf einn, ok höggr í höfuðit, ok fær honum sverðit blóðugt: gakk nú suðr yfir 'ána, ok seg,* at þú væntir þar at eins trausts, ok sýn honum blóðugt sverðit, at jartegnir ih skýrar^ Hann gerir svá, fínnr þOlrkel, ok sagði honura tíðendiii, at hann minntist höggs þess, er «) *. V. c. 358 Vígaglúms saga. ' 14 K. Kálfr laust hann, ok kveðst hafa drepít hann: ok leita ek mér hegat til trausts, sem þú hefir ^mælt. Hann segir: þú ert glópr mlkiil, drepa góðan dreng, ok dragst út sem skjótast, eigi vil ek, at J)ú sér drepinn í húsum mínum. Hann ferr heim, ok kemr á fund Glúms, ok spyrr hann: hversu gafst nú fulltrúinn? Ingólfr segir: eigi gafst vel. Glúmr segir: reyn Jyú nú minn full- trúa |íá, ok fylgdi honum í stokkabúr út : vand- hæfr inuntu verða, ef hann er drepinn, Hlöðu- Kálfr. Annann dag eptir er sagt víg Hlöðu-Káifs írá Stokkahlöðu; ok nú segir þorkell, at sá mað'r hafði þar komit, er því úhappi lýsti á sikj hafa allir f>at fyri satt ; líðr nú vetr sá. Glúmr sendír Ingólf norðr til Einars Konálssonar, ok fékk • honum 9 hundruð yaðmála, ok mælti : þii hefir ekki kaup haft með mér, ok við fégætni þína ,J)á máttu þessu koma J>éi í gagn; en mál þettá, er J)ér er kennt, mun ek annast, ok mun þik ekki saka, galdt ek þér þat fyri þrályndi þína, ofc 'éf þú kemr út, máttu mín vitja. Ingólfr mælti: þess bi'ð ek, at þú látir eigí gipta konu frá mér, [því væni ek þér'; hross hans voru þar eptlr. Einarr Konálsson kom Ingólfí utan. En þorvaldr bjó má^ eptir ^Kálf til Hegraness þíng$, ok horfði til þess, at Ingólfr mundi^ verða sekr. Glúmr var ok þar, ok frændr Ingólfs nokkurir; þeir hitta Glúm, ok biðja hann ásjá, ók kváðust til mundu leggja ok bæta fyrir hann. Glújnr segir: ek mun ásjá þetta mál fébótalaust. J>á er dómr fór út ok til varna var boðit, þá j ') því heiti ek þer, spjfir Glúmr, JS. 14-15 K. Vígaglúms saga. 359 sagð'i Glúmr, at ónýlt rar mállt; hafi þér öðrum maniii á hendr búit málit enn vegit heíir, eu víginu veld ek; sirían neínir hann vátta, at ónýtt er málit: en þóat íugólfr dræpi hlöðu- kálf, gaf ek honuni enga sök á J>ví; nú muu ek bjóoa sætt, meirr eptir {>ví, sem maðr var verðr, enn eptir ofsa yðrum, Esphælinga. Fvru menn heim af þíngi. Ingólfr var utan J>anu vetr, ok undi J>ví eigi lengr^ verr fé sínu ok kaupir góða grlpi ok tjöld [>au, er góðir gripir voru; Glúmr hafði geiit honum feld góðun, þann skipti hann i skarlats kyrtil. Ok þat sumar, er hann fór utan, kom út sá maðr, er jþjóðólfr hét, móðir hans bjó á Æsustöðumj hann ferr til Hamars, ok hittir Helgu. Einn dag hafði Glúnu- riðit upp til Hóla; ok er hann reið ofan til Saur- bæjar, kom þar í móti honum þjóðólfr. þá sagði Glúmr: um kvámur þínar er mér ekkl til Hamars, ok æda ek mér at annast um ráð Helgu, en ef þú lætr eigi af , mun ek bjóða þér hólm- gaungu. Hann segir, ok kveðst ekki mundu keppa við Glúm, ok lætr af kvámum. 15. Nú kemr út íngólfr ok ferr til þverár, ok tekr Glúmr við honum, ok bauð með ser selu- grið; J>at þiggr hai;in. Einu dag mælti Ingólfr: nú vil ek, Glúmr! at þú sjáir yfir varníngminu; hann gerir svá, ok sýnist honum vel varit vera. þá mælti íngólfr: þú fékkt mér fararefni, nú kalla ek þik eiga þetta fé, þá segir Glúmr: J>at eitt fé hefír þii, at ek ætla ekki mér þat. Htr eru Jíó tjöld, er ek hefí keypt til handa J>ér, J>au skaltu þiggja, ok her or oinn kyrtill. Glúnu: 360 Vígaglúms saga. 15-16 K. segir: |>iggja skal ek gjafar þínar. ' Einn á^í^^ spurði Glúmr, hvárt Ingólfr vilclí vera heima með honum. íngólfr segir : þat er í hugnum, at skil- jast eigi við þik, ef þess er kostr; stóðhross mín vil ek þér gefa. Gkimr segir: ek mun (jiggja hrossin, en nú skulum við finna þorkel á Hamri í dagj svá gera þeir. J)orkell fagnar vel Glúmi. J)á mælti Glúmr: pú hefir'gert sákar við Ing- ólf, en nú máttu bæta þat með þeim hætti, at gipta honum dóttur |>ína , er hann þess ráðs makligr, en ek mun 'fé tilleggja með honum, ok ek hefi hanu reynt at góðum dreng^ én ef þ.ú gerír eigi syá, mimtu missmíði ásiá. þessu játir hann, ok fær Ingólfr þessar konu, ok gerist búmaðr ok nýtr drengr. 1(6. Glúmr gipti þorlaugu, dóttur sína, Víga- skútu at Mývatni norðr, ok fyri sakar þeirra Öundrlyndis, J)á lét hann hana fara heim tll þver- ár, ok lét hana eina ; þat líkaði Glúmi þúngt ; siðan bað hennar Arnórr kerlíngarnef, ok átti hana 5 frá þeim erú komnir göfgir menn; síðan var með þeim Glúmi ok Skútu fæð mikil. Eitt sumar kom einn elnhleypíngr á fund Skútu, ok bað sér viðtoku ; hann spurði, hvat honum vár á hönd- umj hann lézt vera vígamaðr, ok eiga úvært í sínum héruðum. Skúta segir: eigi veit ek mér vanda á við þik, eða hvat vllltu tilvinna ásjá minn- ar? Hann segir: til' hvers mælir þú? Skúta segir: þú skalt fara sendiför mína til Vígaglúms, ok mæla þessum orðum við hann, at þú þik^t þurftugr, at hann sé forstjórnarmaðr þíns'ráðsj ek get, at nú beri svá tll um fund ykkarn, at ^Ö K. Vígaglúms saga. 361 hann sé í J^íngreið^ hann er I>rautgóír, ef menn þurfa hans, ok má vera at hann mælí, at þú farir til þverár, ok bíðir hans þarj þú skalt segja, at meirr sé þér þraungt, ok þá vildir heldr mega tala við hann einnsaman, ok með því kann vera, at hann leggi nokkur ráð til; þess skaltu beiðast, at hilta hann íMiðárdal', er gengr upp frá bænum at þverá, ok sel hans standa í, lát þér þar lika at finna hann at ákveðn- um degi. þessu játir hann; ok gengr nú allt þetta eptir því, sem Skiita setr ráð til. þessi flugumaðr kemr nú aptr til Skútu, ok sagði hon- um. Hann segir : þá heíir þú vel leyst þítt er- endi, ok ver nú með mér. Nú líða stundir. Ok ei^ar kemr tíma, sem Glúmr hafði heitit sendi- manni, at þeir mundi finnast, þá býst Skúla heiman með 30 manna; hann ríðr norðan, ok kemr vestr yfir Vöðlaheiði, ok á hjalla þann, er heitir Rauðahjallij þar stíga þeir af baki. þá mælti Skúta: hér munu þér eiga dvöl um hríð, en ek mun ríða inn með hlíðinni, vita^ ef nokk- ut verði til fengjar. Hann sér, er hann sækir i dalinn, at maðr reið upp frá þverá, mikiU ok í kápu grænni, ok kennir, at þar ríðr Glúmr; þá steig hann af hestinum^ hann hafði vesl yfír sér tvískipt, svart ok hvíttj hann lét hestinn í rjóðrit, ok gengr síðan til selsins, ok var Glúmr þá kom- inn í selit. Skúta hafði sverð i hendi, þat er Fluga hét, ok hjálm á höfði, gengr at selsdyr- unum, ok laust á vegginn, ok vlkr síðan ^iiá sel- inu. Glúmr gengr út, svá at hann hafði ekki í I) iniiíjnni Árdal, B; Mjaðiuardal, C. $62 Vígaglúms saga. 16 K. hendí, ser engan mann, snýr hjá selínu; komst J)á Skúta í milli hans ok seisdyranna. J)á kennir Glúmr manninn, ok hopar undan, en árgljúfrin voru nærr selinu; Skúta biðr hann bíðaj hann telr þat jafnligt, ef þeir væri jambúnir við. Glúmr hopar at gljúfrunum, en Skúta sækir eptir. Glúmr steypist ofanfyri gljúfrin. En Skúta leitar þar ofan, er gánga mátti, ok sér í gljúfrunum, hvar kápuna rak, ok hleypr til, ok leggr þegar til; |)á heyrir hann mál yfir sik : litil fremd, at spilla klæðum manna ! Skúta sér upp, ok kennir þar Glúm ; hann hafði raunar vitat, at þar var undir tó ein, er hann fór ofari. |)á mælti Skúta: á Jþat áttu at minnast, Glúmr! at nú hefir f>ú runn- it, ok beiðt eigi Skútu. Glúmr segir : satt er ^at, en vilja munda ek þat, at þú rynnir eigi skemra, áðr sól settist í kveld. J)á kvað Glúmr |)etta: Háifs eyris met ek hvern' hrísrunu fyrir á^ sunnan, vel hafa viðir skógar Vargi opt um borgit. J)ar skilr með |)eim því sinni* Ferr Glúmr helm, ok samnar sér iiði, ok segir, hvert veiiræði fyrir haun var sett, lézt ok viija, at brátt gyidist; hann fær á skammri stundu 60 manna^ ríða upp í dai^ inn. Skúta gekk tii hests síns, þá er þeir Giiimr skildu, ok reið með hiíðinni, ok sér nú manna- reiðina, olt veít, at þat má hónum eigi endast at finna þá, ieitar sér ráðs : brýtr spjótit af skaptí ok hefir fyri staf, tekr af söðuiinn ok ríðr ber- bakt, snýr vesiinu, ríðr at sauðum ok æpir liátt. ') Kverjan, By C. *) v. i C. iöí^* Vigaglúms saga. 563 J)eir koma eptlr, ok spyrja, ef hann sæi nokk- urn mann riða um leítit fram með vápnum, skör- uligan; hann kveðst sét hafa. þeir spurðu: hvat heitir þú? Hann segir: ek heiti Margr | Mývatnshverfí, en Fárr i Fiskilækjarhveríi. þeir segja: skætíngu ok spotti villtu svara oss. Hann lezt elgi sannara kunna at stgja, ok skilr með þeimj ok þegar þeir voru skildír, tók hann vápn sin ok söðulreiði, reið hvatliga til manna sinna. þeir finna Glúm, ok sögðu, at þeir fundu mann, er þeim svaraði spotti einu, ok sögðu, hvat er hann nefndist. Nú hefir orðit ráðfátt, segir Glúmr, þar hafi þér Skútu fundit, eða hvat mátti hann sannara segja'? þviat í Mývatnshverfi er margr hellis-skúti, en í Eyjafirði í Fískilækjar- hverfi hittir engi skúta, ok hefir nú nærr haft með oss, ok eptir skulum vér enn riða; koma at hjalianum, ok eru þeir þar fyrir; en þar er einstígi at, ok er þar betra at verja með SOmanna, enn sækja at með 60. þá mælti Skúta: kost- gæit hefir þú nú mjök at sækja eptir mér, má nú vera , at þú þikist þess eíga í at hefnast' fyrir undanhaldit, ok gott áræði bartu til at hlaupa í gilit, ekki vartu þá ófóthvatr. Glúmr segir: satt var þat, kunnir þú ok hræddr at verða, þá er þú lézt vera sauðreki þeirra Eyfírðinga, ok leyndir vápnum þínum, en þú brauztsum, æda ek, at eigi rynnir þú skemri leið enn ek. Hversu sem hér til hefir farit, þá sæk nú með hálfu fleira Ilð! Glúmr segir: ek ætla, at nú munim við skilja at sinni, verðr nú virðt sera má i hvárn stað. 364 Vígaglúms saga. 17 K. IT. Skúta ríðr nú norðr, en Glúmr heím til J)verár. þá er J)órir andaðist, gerði þórarinn bú fyri norðan Espihól, ok bjó þar. Glúmr gat börn við konu sinni, hét Márr son hans, sem var getit, annar Vigfúss, voru báðir efniligir ok all-ólíkir; Márr var hljóðr ok spakr, en Vigfiiss hávaðamaðr mikill, újafnaðarmaðr, rammr at aílí ok fuUhugl. Sá maðr var með Ghími, er Hall- varðr hét, lausíngi hans ok fóstri Vigfússj hann rakaði fé saman, refjusamr í fjárreiðumj hánn handsalaði Vigfúsi fé sitt; ekki var hann orð- sæll; hann gerði bú á bæ þeim, er at Tjörn heit- ir, uppi í Eyjaf jarðardal , ok batnuðu ekki vin-- sældir hans við J)at, ok var sva mjök hendisamr í afréttum; en Vigfúss var farmaðr mikili, Sá maðr bjó á Jórunnarstöðum, er Halli hét, ok var kallaðr Halli enn hvíti, hann var þorbjarnarson; móðir hans hét Vigdís, hún var dóttir Auðunar rotins; hann hafði fóstrat Einarr Eyjólfsson, er |)á var kominn bygðum í Saurbæ. Halli var sjónlauss ; hann var við öU sáttmál riðinn í hér- aði, þvíat hann var bæði vitr ok réttdæmr; hans synir voru þeir Ormr ok Brúsi* skáld, ok bjuggu J)eir í Torfufelli, en Bárðr bjó á Skáldstöðum; hann var hávaðamaðr ok újafnaðarmaðr mikiU, ok vígr hverjum manni betr, örmálugr ok ákasta- samr*; hann átti Unu Oddkelsdóttur or þjórsár- dal. Haust eitt hurfu Hálla enum hvíta or af- rétt 10 eða 12 geldíngar, ok fundust eigi; ok er peir Bárðr feðgar fundust, spurði Halli, hvak hann ætlaði af geldíngum hans or ðit. Bárðr ') Bimn, C. *) ákafasanir, C. 17-18 K. Vígaglúms saga. 365 segír: ekki undrumst ek, þóat sauríír liverfí, er pjófar sitja í nærsta hiisi, sícían er Hallvarðr kom híngat í sveit. Halli segir; þat vil ek, at þú búir mái til á hendr honum, ok stefnir honum um stuld, ok get ek, at Glúmr beri eigi af honum tólftarkviðinn , ef ek læt búa þjófsök á hendr honum. Bárðrsegír: torsótt mun at sækja tólftar- kviðinn at þeim feðgum. 18. Nú býr Bárðr mál tll; ok er Vigfuss veit þat, segir hann föður sínum, at dgi mun honum hugna, at menn búa þjófsök á hönd fóstra hans. Glúmr segir: veiztu at hann er ótrúrr, ok mun óvinsællt verða málit -at bera af honum kviðinn. Vigfúss segir: um stærra vilda ek at þá væri at mæla. Glúmr segir; betra þiki 'mér at gjalda fyrlr hann, ok fari hann híngat ok bregði búi , heldr enn leggja fyri slík^n mann virðíng mína. Nú kcma menn til þíngs ok niálit í dóm, ok á Glúmr atbera tólftarkvið; þá varð Vigfúss varr við, at hann ætlaði á' at bera kviðinn, ok gekk at dóminum, ok kveðst vilja mundu, ef fóstri hans yrði sekr, at Ghimi þætti þat alkeypt, ok varð svá, at Glúmr ónýtti málit, ok berr af honum kviðinn, ok fékk af úvirðíng. En er þaðan leið vetr, eða 2, þá hvarf Halla túngöltr svá feitr, at trautt mátti rísa. þá kora Bárðrum dag, ok spurði, ef galti væri drepinn; Halli sagði horfinn vera. Bárðr segir: hann mun farinn at leita sauða þeirra, er stolit var it fyrra haust. Hann segir: þess get ek, at -eina leið hafi farit, muntu stefna viija HalÍTarðL Bárðc 366 Vígaglúms saga. 18 K. seglr: svá skal vera, |)víat nú mun Glúmr eigí af honum bera kviðinn, þvíat Vigfúss olli þá, er af var borinn, en nú er hann eigi hér á landi. Bárðr tekr málít, ok ferr í stefnuför ; ok er hami finnr Hallyarð, hefir hann skjót málalok, höggr af honum höfuð, sagði síðan föður sínum 5 hann lét iUa yfir, ok ferr þegar á fund Glúms, ok sagði honum atburðinn, ok býðr honum ein- dæmi. Glúmr þlggr þat, gerir lítit fé, en lét gjalda fyri göltinn ok sauðina , ok mællst þat vel fyrir. En er Vigfúss kom lít, varð hánn illa Við dráp Hallvarðs. Glúmr seglr: eigi skal hlýða at bregða'þessi sælt, er nú er ger. Nú áttust þeir ekki við, þóat þeir fyndist, Bárðr ok Vig- fúss. Annat sumar var stofnat hestaþíng, þat er öllum hestum skal etja, þeim er til voru í héraðinu, ok skyldu þeir í mót or enum efra hrepp ok enum neðra, ok skyldu sinn mann hvárir til taka, ok kveða at, hvárir betr hefði, ok skulu þeirra atkvæði standa, er til voru kosnirj ofan or hrepp var Bárðr tilkosinn, en or neðra hrepp Vigfúss Glúmsson; var þar fjöldi hesta ok góð skemtan, ok mjök jamvígi, ok voru mörg hestavíg senn um daginný en svá lauk, at jam- margir höfðu vel bitizt, ok jammargir rúnnit, ok urðu þeir á þat sáttir, at jamvígi væri. En þá lézt Vigfúss eiga hest, er eigi var att: ok er sá beztr þeirra, er hér hafa í dag komit, leiði þér þar í mót nokkurn. Bárðr segir: vándr lízt oss sjá, munum vér engan þar í mót láta, ok köllum þó jamvígi. Vigfúss segir: skortir yðr þá, ok muntu eigi þat vilja, at mælt sé, at þér 18 K. Vígaglúms saga. 357 hafið eigí víð. Vel hefír þú einurð haldit hér- til, en nú skýjar á heldr, ok finnst nú þat á, at þii intint optarr hafa staðit nærr búrhUlum, ' ok ráðit um matargjörð með móður þinni, erm geng- it at hestavígum, ok er þann veg litt skegg þitt eigi síðr. Vigfúss hló at ok margir aðrir. Kemr húsk^l Halla heim, ok spurði hann at hestaþínginu. Húskarlinn segir: jamvígi þótti þeim. Halli spurði: urðu þeir ásáttir, Bárðr ok Vigfuss? Hann segir: víst vel, þó mæltí Bárðr orð eitt við Vigfús. Hann spurði: hvert var þat? Hann ^egir. Halli mælti: þat er ílls efni. Húskarlinn «egir: hló Vigfúss at. Halli segir: þat er vani þeirra feðga at hlæja, þá er víghugr er a þeim. Finnast þeír feðgar, Halli ok Bárðr, ok spyrr HallÍ, hví honum yrði þat fyrir, at mæla svá ferligt: ok uggirmik, at dragi til mikillar úgiptu ; mnn þat eitt ráð, at þú farir utan ok sækir þér húsavið, ok ver utan 3 vetr, ella muntu íeigr. Bárðr segir: [ekki lag værí at', ef þú værir eigi ragr, slíkt gerir ellin, at hræðist um sonu þína. Halli segir: þóttú sér hetja mikil, mun þér torsótt at halda þik £ héraðinu. Hann gerir eptir ráðum föður síns, ok ferrutan. Síðan kaupirHalIiat einum einhleypíngi, at fara í Skagafjöfð, eða vestr þaðan, ok segja, at Bárðr færi af því utan, ok treystisl eigi öðru fyri þelm feðgum, enn fara utan fyrir eitt orð: ok engi þorir þeim í mót at gera í héraðinu; hann gerði sem Halli'bað. þetta bragð var til ' þess gert, at frændr Bárðar sæti í friði fyrir hans <} vel er Íagit, Bj ekki lagi at, C '368 Vígaglúms 8aga._ 18-19 K. sakar. Bárðr var einn vetr utan, ok kom þá ót til búss síns. 19. Halli hafði varðveitt 'bú Bárcíar, meðan hann var utan, ok hafði látit höggva í skógi timbr í Miðárdar, er Bárðr átti, hann hafði ok út mikla viðu; hann var stundum at búi sínu, stundum með feðr sínum. BárÖr segir, at hann viU sækja timbr sitt. Halli segir: þat vilda ek, at þú færir eigi sjálfr, ok mun þeim eigi gott ' at trúa feðgum. Bárðr segir, at menn mundu ekki verða varir við^ för þeirra. Hann fór, ok húskarl með honum, at sækja timbrit, ok höfðu f jölda hrossa ; en Una, kona hans, hafði farit í Víðines til Oddkötlu, systur sinnar, ok kom Bárðr J)ar, ok bauð Hlenni honum at fá mann annann í skóginn, en hann biði þar , þótti þat meir'i ' varúðj hann kvað þess eigi þurfa. þær systr leiða hann or garði; en er þær hurfu aptr, leit Una aptr um öxl eptir honum ok féll í óvit; en er hún vitkaðist, spurði systir hennar, hvat hún hafði séit, Ek sá dauða menn gánga á mót honum Bárði, ok mun hann feigr vera, ok munu við eigi sjást síðan. Nú fará þeir Bárðr, ok leggr þoku yfir, er þeir koma í skóginn, ok binda þeir drögur, ok hepta hross. Um morg- uninn snemma var smalamaðr ^fótum at þverá; . þat var opt, at Vigfúss hitti smalamann, ok spurði tíðenda, ok svá var þenna morgin, ok mælti: undarligt er þat, at þú finnr jafnan fé í shku myrkri, aldrí munda ek fé finna 1 slikum myrkva. Hann segir: Utit varð mér fyrir at *} Mjaiímardal, C. ^9K, Vígaglúms saga. 369 hitta féít, meira varð þeim f)Tlr at fínna hross- in í morgin, er ek sá í 8kóginum,,ok stóðu nær hjá þeim sjálfum, ok létu þeir þó vænt yfir sér, ok var annar í grænum kyrtli ok hafðí skjöld á hlið. Vigfúss seglr, ef hann kendí manninn. Hann kveðst ætla, at Bárðr væri: því- at hann á skóginn, er þeir voru í. Vigfúss mælti: sæk hú hesta mína 3. Austmenn voru þafr 2 á vist, þá bað Vigfúss ríða með sér, ok kveðst mundu ríða til laugarj hann stefnir suðr or garði um Laugardal. þá mæltu Austmennt hvert villtu nú ríð^? Haiín segir: ríða at erend- um mínum fyrst, ok reið sýnu fyrr enn þeir, ok fóru fyrir ofan bæi suðr, þartil er þeir sá Bárð fara or skógínum með dragnahrossin. Húskarl v Bárðarsá eptirreiðina, ok mælti: harðt ríða þessír eptir, ségir hann. Hver tíðendi eru þat? segir Bárðr. Hann segir : þat er Vigfúss, ok vilda ek, at við riðim undan, ok er nú svivirðíngarlaust, meðan við Ifetum eigi hvat þeir vilja. Bárðr segir: eigi mun Vigfúss ráða á mik viðSðjamann, ef þú ert eigi með mér. Hann segir: fúsari er ek at fara með hestana, en þú ríðir í Víðines, er þat eigi ámælisverðt, er þií ríðr þángat, er þú átt erendi, enda veiztu eigi víst þeirra er^ endi, er eptir ríða, en Hlénni mælti, at þú skyld* ir eigi trúa þeim. Bárðr segir: þú skalt ríða fyrir, ok gera menn vara við, ef för mín verðr seinni, enn líkendi sé á, þvíat ekki mun skjótt umskipta með okkr Vigfúsi, ef við skulim tveir ásjást, en hann er betri drengr, enn hann muní íslendínga sögur, 2 bmdi, -> /^* 370 Vígagliims sagá. 19 K. með Sðja mann at mér igánga; en ef við erum 2, en þeir 3, J)a muriu þeir njóta liðsmunar. Nú gerði hann sem Bárðr mæltii en Bárðr leysti skjöld sinn, ok bjóst við sem honum þótti vænst; ok er þeir fundust, þá spyrr Bárðr, hvert erendi þeirra væri. Vigfúss sagði, at þeir myndi eigi báðir af þeim fundi fara lífs ; en Bárðr kveðst búinn þess, ef þeir skyldu 2 viðleikast: en þat er engi vaskleikr, at 3 gángi at einum. pé. mæltu Austmenn, at þeir mundu heima hafa setit, ef þeir vissi erendit, en létust þó ekki lið veita mega , ef menn kæmi -til fulltíngs við Bárð, er förunautr hans hleypti í brott. Vigfúss bað J>á sjá fyrst, hversu færi. Síðan börðust J>eir lánga hríð, ok varðfhvárgi éárr, en Vigfúsi horfði , J>ví úvænna, át hann varð at hopa í hverju sinni, áðr hann næ^i höggfæri. Bárðr hafðí sverð, ok varði sík ágæta vel, ok varð ekki sárr. Austmönnum sýnist úfarnaðr mikill, ef Vigfúss er at jörðu lagðr, en þeir standí njá, en menn komi til fuUtíngs við Bárð; þá hlaupa þeir at Bárði dk drepa hann, ok var hann erendr, er þeir Hlenni (komu). En þeir Vigfúss riðu heim, ok lét Glúmr illa yfir verkinu, ok kveðr mlkinn vanda hafa aukizt í héraðlnu. Halli ferr á fund fóstra síns, Einars í .Saurbæ , ok biðr hann taka við málinu; hann lézt þess skyldr, at mæla eptir, frænda sinn ok fóstbróður sinn ; ríða síðan á fund " þórarins ok biðja hann liðveizlu. þórarinn segir, at hann veit eigi vánir þess manns, at hann vili heldr viðeiga, ok bundu sitt vinfengi með" særum , þetta mál ok hvert annat. Fóru mál 19-20 K. Vigaglúms saga, ' , 371 tll þíngs, ok var leieat um sættlrj en þar var svá þúngt fyrlr, at engi voru völ á því, þvíat í móti voru lögvitrir menn ok hugdjarfir, Möðru- vellíngar ok Esphælíngar. Lauk þessu máli svá, at Austmenn ur^u sekir, ok var geíit fé til farn- íngar; [Vigfúss skyldi ok ' 3 sumur leita við iitan- för, ok hafa 3 heimili á hverjum missanim, ok var hann þá íjörbaugsmaðr; en hann mátti eigi heima vera fýrir helgi staðarins, ok var hann at Uppsölum laungum, .ok ætlaðu, at hann mundi vera í öðruxn fjórðúngum landsins, ok vildi hann eigi utan fara á því meli, varð hann ,J)á alsekr, ok héidt Glúmr hann á laun; en því skyldu eigi sekir menn f>ar vera, at Freyrr leyfði eigi, er hof þat átti, er þar varj fór því fram 6 vetr. 20. Nn er þar til máls át taka, er þelr vaxa upp f óstbræðr , Arngrímr ok Steinólfr. Eij þá er þorgrimr andaöist.i Möðrufelli, fór Arngrímr tll búss sins ""ok Steinólfr með honum , ok var þá svá 'ástúðigt með þeim, sem þá er bazt hafði verit. Arngrimr kvángaðist ok átti þórdisi Bjarnardóttur, systur Arnórs kerhngarnefs. Steln- ólfr var í kaupförum, en var með Arngrími, er hann var út hér, þat var eitt sumar, er hann kom út i Eyjafirði, at Arngrímr bauð honum eigi til sin, ok mælti ekki viö hann, þótt þeir sæist, ok fann þat til saka , at- hann hefði fleira talat við þórdisl, konu hans, enn skapligt værl, en þat er flestra manna sögn, at litit væri tilhaft, I) Imnnig B, C; V. ok skyldi, A. .é 372 Vígaglinns saga. 20 K. eða ekkí; f)á bauð Gliimr honum tíl sín, ok víir svá J)á nokkur missari, at hann var með hon- unj, afhann var út hér, ok var ástúðigt í frænd- semi þeirra; Steinólfr var atgervimaðr mikilL Eitt sumar bauð Glúmr honum eigi til sín, ok kveðst vilja, at hann væri at Uppsölum með feðr sínum: en því býð ek þér eigi, at mér þikja eigi góðar húsgaungur, en ef {>ú ert með feðr J)ínum , þá: muntu híngat gánga til J)verár , ok verð ek þá feginn, er við finnumst. Nu ferr |)ví fram nokkura vetr, at Vigfúss var at Upp- sölura með Arnóri rauðkinn, þá er hann í sekt var., enda var Steinóifr pav. Eitt haust gipti dóttur sína búandi í OxnafelH', ok bauð til öll- um búendum þeim, er mestháttar voru í Ey^a- firðij Steinólfi var ok boðit, hannkom til þver- ár, ok vildi fara með Glúmi; hannlézt eigi mundu fara.. Steinólfr mæki: þat jþiki mér at, ef þú est lausmáll. Glúmr segir: minna mein mun at lausmaaJgi minni, enn at úvarleik þínum, ok kem ek ^þar eigi; mikit ráð, segir Gkimr, einum bú- anda, at kalla til sín svá marga stóreflismenn, ok fylgi {)ví engi slægð! er mér á grunr, hvat undir býr þessu boði, eigi tekr búandi þetta af sjálfum sér, ok betr þiki mér, at mínir vinir fari eigi. Fór Steinólfr til boðsins, ok þeir, er boðit var, utan Gliimr. |)eim var tíð- rædtEinariEyjólfssyni ok J)orvaldi ok Steingrími^. J)ann dag, er menn skyldu á brott ríða, pá tal- a& Einarr lángt erendi um héraðsstjórn, X)k kvað hæfa jamnan, at fjölmenni keemi saman, at nokkut *) Gjáfelli, B. *) ^ucngrími, Illd. rettara i 565 h. i Ablf. 20-21 K. Vigaglúms saga. 373 yæri þat mælt, er þá værí mest nau^syntiJ, ok þá yæri betr enn (áðr): en (hér) hefir lengi iifriðr álegit með ofrkappsmönnum; en mín orð koma partil, er þeir frændr eru, Arngrímr ok Stein- ólfr, fæð heíir verit á með þeim, en vér hyggj. um at lýgi hafi verit ok óvina mál; nú vill Arngrímr bjóða Steinólíi til sín, ok gera för hans sæmiliga, ef hann vill þiggja, ok leggið niðr óvingan. Steinólfrkveðstþat viljagjarna,Iézt enga sök vita sér á hendr, kveðst Arngrími mest manna unna. Síðan fór hverr til síns heimilis, en Stein- ólfr fór með Arngrími, ok var hann J>ar nokk- urar nætr við milda sæmd. 21. Einn dag spurði Arngrímr Steinolf, ef hann vildi fara með honum á Grund ofan til skytníngs', ok vera þar nætr 2 eða 3. Hann segir : ek mun heima vera meðan, en fara í ann- at sinn, er þú ert heima. Arngrímr lézt vilja, at hann biði hans heima, ef hann viU eigi með hon- um fara. Nú fór Arngrimr á Grund, en Stein- ólfr var eptir í Möðrufellí um nótt; en um morgininn sat Steinólfr við eld, ok hafði smíð Tiokkura fyrir hendi, var J)at buðk^ nokkurr, er húsfreyja átti. I þat mund kom Arngrímr heim ok þorvaldr krókr með honum^ ok er þeir komu í eldahúsit, laut Steinólfr niðr; J>á höggr Arngrímr til hans í höfuðit, svá at hann fekk bana þegar. þá gekk húsfrúin hjá honum ok mælti: högg þú manna armastr! þetta eru ráð þer vitrari manna, en frá þessum degi skal ek aldrí þín kona vera; ferr hún nú til Arnórs ■ i) skiliningc, Ði »kyiii»gs, C. *> bauílor, C 374 Vígaglúms »aga. 21 K. kerlíngarnefs , ok kom aldrí í sama sæng Arn- grími, ok mæltí, áðr hún reið á brott: þat mun til bóta, at þú munt, Arngrímr! fá lífdaga eiga, |)víat þeir munu verri, er síðarr koma yfir jþik, ok átti hana síðan Asgrímr Elliðagrímsson. J)eir Arngrírar riðu til Espi^hóls, ok sögðu pórarni J)essi tíðendi ok báðu hann ásjá, ok létust hvárki tilhafa vitsmuni né vinsæld at sitja fyri Glúmi, en |)órarinn var bæði vitr ok vinsæll. Hann segir^ kveðst verkit lít^st íllt, ok jézt ugga, at íllt mundi. afstanda. J)orvaldr lét ekki tjóa at sakast um verkit, ok lézt hyggjaj at brátt mundi hanrt eiga unti meiri vandræði at íæta ^ ef hann veitti þeim enga ásjá , létil vera mega ^ at feng- ist fulltíngsménn, ef hann legði sín orð til. |)ór- arinn segir: þat er mitt ráð', at þið fíytið híngat búin bæði af Grund ok Möðrufelli, ok -söfnum at oss mönnum sem tiðast,- ok komum saman búum várum^ áðr Glúmr verði varr við* J)eir • gera ^vá, áðr Gliimr spyri þettaj ok er hann fregnar, safnar hann Hði, fara at "þeim þegarj en engi urðu faung á, þviat Esphælíngar urðu fjöl- mennri^ ok sátu um vétrinn um kyrt. En Glúmr Varð aldrí á þeim vetri (unnirín); hann var sfá varr um sik, athann hittist aldrí í þeirri rekkju, sem honum var búin^ opt svaf hann Htit um nætr, ok gengu þeir Márr ok ræddu um mála- férli; eina nótt' spúrði Márr, hversu hann hefði sofit. Glúmr kvað vísíj: Eigi sofna ek Ofnis ysheims í bæ |)eima, munat eldviðum öldii 21 K. Vígaglúms saga* 375 auöbætt við mik, sætaii'j áðr grindlogí göndlar gellr' í hattar-felli^, ' opt vá ek mann of. mimia, meirr nokkurum þeirra. Nú skal segja þér draum minn: ek hugcíumst gánga hér or garði einnsaman ok slyppr, en mér þótti þórarinn gáng^ at móti mér ok hafa haröstein mikinn í hendi, ok þóttumst ek van- búinn við fundi okkrum, ok er ek hugðag at, sá ek annann harðstein hjá mér, ok réðumst ek í mót; ok er við fundumst, pá vildi hvárr Ijósta annann, en steinamir komu saman, ok varð af brestr hárr. Márr spyrr: hvárt þótti þér heita inega híbýla-brestr? Glúmr seglr: meiri var enn svá. þótti þér heita mega héraðs-brestr ? Glúmr segir: vel er J)ví tiljafnat, þvíat ek þótt- umst vita, at heyrði um allt héraðitj ok er ek. vaknaða, kvað ek vísu: , Harðsteini lét húna' harðgerðr''" Limafjarðar, [þat sá dóms^ í draumí, dynnjörðr mik barðanj en ek þrádráttar. þóttumst þjósti keyrðr of* Ijósta sefar"'-hr;afns, ,í svefni snarr, beinanda* steini. Márr kvað þat likllgt, at sannast mundi forn- kveðit mál, athvárr ykkarr mun Ijósta annann ill- um steini, áðr létti. Glúmr segir: eigi er úvænt I) s^ettan, B; sættum, C =) pdli, C 3) hnúa, B ♦) janda, C. S76 Yígagláms saga. 21-22 K. at slíkt se, berr nú margt fyrir; er enn annar draumr at segja J)ér: ek þóttumst úti staddr, ok sá ek konur 2, J)ær höfðu trog í mllli sín , ok námu þær staðar á Hrísateigi ok jósu blóði um , héraðit allt , ok vaknaða ek síðan, ok hygg ek fyri tíðendum vera, ok kvað vísu: Menstiklir sá mikla', mun sverða-brak verða, koínin er grárra geira, goðreið, af^ tröð^ kveðja; þar er ósynjur''" jósu eggmóts of fjör^ seggja, ' vinir fagna því vagna*^, {vígmóðar fram"' blóði. jþánn morgín fór Márr í Möðrufell með 18da niann at stefna Arngrími um vígit , en Glúmr var heima við 6ta mann, ok bað þá skjótt heim koma. Jöðurr var heima hjá Glúmi ok Eyjólfr, son J)orleifs ens háfa, jþorvaldr tasaldi, systur- son Glúms, ok þrælar 2. 22. Helga, systir Ghims, er átt hafði Steín- grímr í Sigluvík, var pa. komin á Laugaland, hún var móðir J)orvalds tasalda, ok var hann J)á 18 vetra. J)orvarðr* hét maðr, Ornólfsson ok son Yngvildar, 'er kölluð var allra-systir, hann bjó í Kristnesi; Guðbrnndr hét son hans, 12 vétra gamall. þorvarðr^ var vitr maðr ok var j[)á gam- all, meðallagi góðgjarn; hann var snemma á fótum þann morgiu, ok bað sveininn taka hesta, I) miklu, B. 2) of, C. 3) tra«, "B. *) ásymr, Sj ásynj- / 11», C. 5) för,^, C. ö) vagni, fí; vegna, C. ") vígnióör farinn, C. ^) þannig lel^rht; l^orvaldr, her^ tvisvar fyist^ A, eti slian jafnan í'orya'rír; í'orvaldr, ví^arst B. 22 K. Vígaglúms saga. 377 ok ríða síðan tll þverár; ok er þeir komu þar, • var Márr nýfarinn á brott. Glúmr fagnar vel > þorvarðij hann s;pyrr, hvárt nokkut væri leitat ' um sáttir milli manna; Glumr Wað ekki þat vera. þorvarðr segir: er tilbiiit málit? Glúmr kvað þat eigi vera. Slíkr dagr væri vel tilfall- inn, þoka er mikil^ ok mun eigi verða vart við, ef menn fara hljóðliga. Síðan segir Gliimr hvar þá var komit, ok segir, at 6 menn einir voru heima. þorvarðr segir: heldr ertu fámennr, en J)etta ráðmunþóduga, er þú hefir haft. Nú ríðr þorvarðr til Espihóls, ok voru menn eigi úpp- risnir, er þeir komu þar; hann hitti þórarinn, ok spyrr: hverja meðferð ætli þér at hafa, skulu þér nokkura sætt bjóða Glúmi um vígsmálit? þórarinn segir: vant ætlu vér þat, at bjóða Glúmi sætt. þorvarðr segir: hvárt er tilbúit vígsraálit? þórarinn segir: ekki hefi ek tilspurt, eða hvat veiztu af? Hann segir: Márr fór i morgin með 18da mann í málatilbúnað, en Glúmr sat við sétta , mann heima, ok væri nú fullgóð faurtg á at rétta lut sinn, ok því tékst yðr lítt, at þér gerið eigi slík hvatræði sem Glúmr. þórarinn segir: ekki nenni ek at þúa tyllisakir hér í móti. þor- varðr segir: á þat er at líta, hvárt nokkr var sökin eða engi, áðr Steinólfr var drepinn, hefir hann eigi fiflt konu hans ? víst œtla ek , at slik mál þiki €igi engis verð. þórarinn segir: íllt þikí mér með slíku máli at fara. Hann segir: hvat er slíkt at tala? kom Glúmi fyri nokkut, er hann úhelgaði Sigmund, mág yðvarn, ok er nú ok einsætt at láta eigi 8vá auðvirðast'. þórar- *) áviriíast, C. , 378 Vígaglúms saga. 22 K. inn segir : eigi munda ek vita nema þat yæri ráð. Siðan stóðu menn upp, ok eggjar |)or- valdr krókr at ríða til Uppsala ok stefna Stein- ólfi til óhelgi. J)órarinn segir: eigi er |)at ráð- lígt, en J)at munu vér þó gera. J)eir urðu sam- an 15; 7 eru ijefndir: þór^inn ok þorvaldr krókr, Ketill, son hans, Arngrímr ok Berserkr, ok |)órðr Rafnsson, er bjó at Stokkahlöðum ok átti Vigdísi þórisdóttur , er Sigmundr hafði átt fyrr, Eysteinn Austmaðr, hann var vistum með j)órði. Nú fóru þeir til Uppsak, en |)orvarðr fór á Aungulstaði, þar bjó góðr búandi, Halli enn digri, en sendi son sinn til þverár, ok bað segja Glúmi fyrirætlan þeirra Esphælínga: en ríð til móts við mik siðan hvatliga. En er þorvarðr kom á Áungulstaði, þá spurði Halli, hvat hann segði tiðenda? Ekki enná', sagði hannj síðan sagði hann Halla, hvar pk var komitj en Halli þóttist sjá at ghkendum, at hann mundi þessu öllu á leið hafa komit, sagði, at shkir menn væri til mikils úfarnaðar, at hann vildi, at allir ætti íllt saman: ok væri þat makligt, at |)ú værir drepinn. Halli fór skyndiliga með alla sína menn, J)á er hann fékk, karla ok konur, ok vildi ganga milli manna, ef þyrfti. Guðbrandr kom til J)ver- árj ok sagði, at faðir hans hafði hann þagat sendt, ságði honum tíðendin: ok lézt hann vera J)ess skyldr, at segja þér þat, er þik varðar, at Esphælíngar ætla at stefna Steinólfi til^úhelgi. Glúmr segir: hví kom faðir þinn eigi sjálfr? Hann segir: ek kalla allt eitt, hvárr okkarr sem ') neitt, B; nýrraj C. ^2 K. Vígaglúms saga. 379 fór. Glúmr seglr: vel hefír faðir þlnn gert, er hann sendí þik híngat, ef - vér þyrftim manna víð; hann tók sveininn áf baki ok fjötraði hest hans. þá mælti Guðbrandr: þat mælti faðir minn, at ek skylda skynda heim. Glúmr segir: ekki er þat, heldr vill faðir þinn, at þú sýnir vaskleik þinn í dag. Nií tekr^ þorvarðr t'ú orða: seinn er Guðbrandr, son minn. Halli segir: hvert fórhann? þorVarðr segir: ek senda hann til þverár. Halli segir: þat er vel, at þú hittir fyrir nokkura brögðótta, ok er þetta hæf- iligt. Esphælíngar riðu yfir éna, sá Glúmr för þeirra, ok ætluðu yfir at Knarrarvaði. þá mælti Glúmr , at Márr væri heldr til seinn. Síðan rann Glúmr or garði eptir þeim , ok þeir með hon- um, sem til voru, 6 kárlar með Guðbrandi. Glúmr hafði skjöld sinn ok höggspjót, gyrðr sverði, rennr á leiðina fyri þá, ok menn hans eptir honum. Ok er þórarinn sá ferð hans, biðr hann, at þeir ríði leið sína, ok hvárki skjót- ara né seinna : ok má oss eigi um þat hallmæla. þórðr Hrafnsson spurði þórarinn, hvárt þeir skyldi eltast láta með 20asta ' mann undan Glúmí, þótt hann sé méð sétta mann? þórarinn segir : ríðum! þvíat Glúmr vill dvelja oss ok bíða svá sinna nianna. þórðr segir: því er eigi kynligt, at vér berim opt lágan hlut fyri Glúmi, þá er hann stendr jafnt at vígi sem þer, þarsem þér þorið nú eigi at bíða hans, 'er hann hefír fá menn, enda skal hann eigi mik elta , ok steig af baki. Eyst'einn berserkr^ segir, al hailn vill eigi 'uhdan ^yióda, B^ *) Austmaír, C. -380 Vígaglúms saga. 22 K, ríða: ok kallí J)eir, at peir elti oss. þórarinn segír: þat sýnist mér úráðligt. En er Glúmr sá, at þeir fóru elgi, J)á fór hann seinna, ok kast- aði orðum á |)órarinn, ok spurði, hvert erendi J>eirra væri til 'Uppsala.. |)ófarinn segir, at þeir höfðu stefnt Steinólfi til óhelgi. J)á mælti Glúmr : er eigi því mjök til kapps haldit? skulu eigi boð koma fyrir, ok mosttlm ver ráða' um nokkut, at málit gengist? þórarinn sá, at Glúmr viidi dvelja J)á, ok bað menn ríða, ok þeir gerðu svá. Glúmr spurði: við hokið þér enn? J)eir fóru iindan, ok því segina sem þeir fóru, (því) seinna fór Glúmr ok beið manna sinna, ok mælti: eigi mun vinsælt verða málit, ef þér hafið lognar sakir uppi, ok verðr þá svívirðíng í. Ekki mun Xiú farit at. því, erfítt verðr við þik at eiga. Glúmr komst hjá þeim fram, ok talar svá við |)á, en þeir riðu, ok dvaldi svá; en er hann sá , at ekki mátti dvelja |)á , en veit von sinna manna, þá skaut hann spjóti til Arngríms, ok kom í gegnum báða söðulbogana ok lærit, ok var Arngrímr illa vígr um daginn. Síðan hljóp Eysteinn fyrstr manna at Glúmi, en þorvaldr tas- aldi í mót honum, ök lékust þeir 2 við, ok þóttust þeir bazt hafa, er first voru þeirra sam- gángi, ok var hvárrtveggi þeirra fullhugi ok rammr at afli , veitti stór högg ok mörg hvárr þeirra öðrum. þorvaldr krókr sótti fast at Glúmi ok margir með honum; en Glúmr hopaði und- an ok þeir menn, er honum fylgdu, ok hlífðu sér ; en þórarinn steig eigi af baki, ok pótti hon- um |)ó ærit margir um eínn* 23 K, Vígaglóms saga. 381 23. Sá maðr kom athlaupandi þar, er J>eír börðust, er var í slcinnkufli ok hafð'i sverð í hendí; hann kom at þar, er þorvaldr tasaldi féll fyrir Eysteini, ok þegar hleypr hann at Eysteiní, ok höggr hann banahöggj síðan fór hann í ]ið með Glúmi, okþá«mæIti Glúmr þetta: kom heill, þú þundarbenda! gott kaup var þat, er ek keypta þik,' þú munt nú vel gjalda verð þitt í dag. Öliimr átti þræl þann, er svá hét, því mælti hann þetta, en þar var þó raunar Vigfúss, son hans, ok kendu hann fáir eða engvir, nema Glúmr, þvíat hann hafði þá 3 vetr verit í sekt ok í leyndum, ok ætluðu ílestir, at hann væri utan farinn. Svá barr at, er Glúmr hopaði, at hann lá fallinn, en þrælar hans báðir lögðust á hann ofan, ok voru þar stángaðir spjótum til bana ; en þá kom Márr at í því með sína menn. þá fór þórarinn af baki, ok börðust þeir Márr, svá at aungvir áttu hlut í með þ.eim. En Glúmr spratt upp ok barðist þá frýjulaust, ok var þá liðsmunr engi. Eiríkr hét húskarl þórarins, hann var at verki sínu um morguninn, hann hafði enga hlíf né vápn; hann fær sér trelurk í hönd, ok fór til fuUtíngs við þórarinn, ok varð GJúmi it mesta ólið at honum, þvíat menn ok hlífar meiddust fyri tré því, er hann hafði at vega me^. þess er getít, at Haldóra, kona Gliims, kvaddi konur með sér: ok skulum vér binda éár þeirra manna, er lífvænir eru, or hvárra liði'sem eru; In er hún kom at, þá féll þórarínn fyri Mávi, ok var öxlin höggin frá, svá at lúngun féllu út í sárit; en Haldóra batt um sár hans, ok sat yfir 382 ^ yígaglúms saga. 23 K. hónum til "þess, er lokit var bardaganum. Halli enn digri kom fyrstr til meðalgaungu ok margt manna með honum, ok laíuk svá bardaga', at 5 menn voru fallnir af Esphælíngum: þorvaldr krókr ok Arngrímr, Eysteinn ok Eiríkr, ok Ey- vindr Austmaðr. En af#Glámi var fallinn iþor- valdr tasaldi ok Eyjólfr RoUeifsson, ok Jöður ok prælar 2, J^órarinn fór heim með förunáutum sínum. Glúmr fór ok heim með sína menn, ok lét færa ena dauðu í úthýsi eitt, ok var búit um |)orvald virðuligast, þvíat klæði voru borin undir hann, ok var hann rifaðr í húð. En er menn voru heimkomnir, þá mælti Glúmr við Hal- dóru: för vár mundi h^fa orðit góð í dag, ef þú hefðir heima verit, ok hefði þórarinn eigi lífs brott komizt. Hún segir, at |)órarni væri lítil von lífs: en þó muntu eiga skamma stund hér- aðvært, þótt hann lifi, en ef hann deyr, muntu eiga aldre landvært. Síðan mælti Glúmr við' Guð- brand : . þú hefir mikillar frægðar aflat |>ér í dag, er þú lagðir at jörðu þorvald krók, ok mikit lið veittir þú oss í dag. Hann segir, ok kvað ekki á þá leið verit hafa, enda varit hendr sínar. Glúmr segir : sá ek glöggt, hvat, tíðt var : barn at aldrí, en vegit slíka hetju, sem þorvaldr var, ok muntu verða frægr af þessu verki; af því fékk ek sóma utanlendis, er ek vá berserkinn. Hann segir; ekki heíi ek þorvald vegit. Gliimr seg- ir: eigi er at dylja þessa, vinr! þú veittir hon- um banasárit, first þú eigi gæfu þína! Til þess' þrætti hann við Guðbrand, at hann trúði ok gekk við, ok þótti virðíng atj hann mátti ok eigi ^^ ^* Vígaglúms saga. 383 dylja, at eigi væri þetta fyri satt haft; ok þá var honum á hendr lýst víginu, ok {jótti þá minni slægja í, enn þeir œtlucíu , er keyru þorvald til eptirmáls. þat segja menn, at Glúmr mælti: þat , þiki mér illa, er Márr lætr binda um, þóat hnekkistikill sé gjörr í höfÖi honum ; þat kallaði •hann svá, er í kross var sprúngit. Márr segir: ek munda þess minnr þurfa, ef ek legðumst niðr ok hefðag þræla mína at sklldi. þá mælti Glúmr: harðslægr var Hrísateigr nú í dag, svein- ar! sagði hann. Márr Segir: fyri þat mun þér gánga, sem harðslægr hafi verit, þvíat nú muntu þverárland hafa slegit' or hendi þér. Glúmr segir: þat ætla ek, at þú vitir þat ógjörla. Márr segir: vera má, at vita eigi, fyri þat mun þér gánga, sem ek vita. En er Helga spurði tiðend- in, systir Glúms, þá fór hún til þverár, ok spurði, hversu sonr hennar hefði framgengit. Glúmr segir: eigi fékk hraustara mann. þámæltihún: sjá vilda ek hann dauðan , ef eigi eru önnur faung á; þat var henni veítt, ok lét hún hefja hann 1 vagn, ok búa hógliga um; ok er hún kom heim,.fægði hún sár hans ok batt síðan, ok kom svá ráði hans, at hann mælti viö menn. þat voru lög þar, at menn félíu jammargir, at þat s\yldi kalla jamvegit, þótt mannamunr þætti vera, en þeir, er ávíga urðu, skyldu kjósa mann til, eptlr hvern msqla skyldij en þótt nokkut kynni þat i mcálum at gerast síÖarr, er betra þætti, at hafa annann veg kosit, þá skyldi eigi skipta keyr- inu. En er þórarinn spurði , at þoryaldr tas- «) hlcgit, rúngt A. 384 Vígaglúms saga. 23 K. aldi var lífs, þá kaus hann J)orvald krók, bróður sinn," til eptirmáls 5 en litlu síðarr spurði hann |>at, at Guðbrandi var eignat þat vígit, ok vildi hann þá heldr hafa íinnann tilkosit, enþó varð nú þessu fram at halda, sem fyrr var kosit J)eir hitta nii Einar Eyjólfsson; lætr |)órarinn, at nú muni hann taka til Jíeirra mála, er þeir höfðu með sér talat. Hann segir :^ slikt er mér í hug þar, sem fyrr, at Bárðr var veginn. Tók núEinarr málit til með-. ferðar á þíngi um sumarit, ok sótti Glúm. pótr arinn lá í sárum allt sumarit, ok svá |)orvaldr tasaldi, ok urðu báðir græddir. Glúmr hafði mikinn liðsafla á þínginu, ok svá hvárirtveggju. Var nú leitat um sættir af göfgum frændum hvárratveggju , ok varð J>at at sættum, at bæta skyldi víg Steinólfs svá, at fram væri færð sýkna Vigfúss Glúmssdnar. En Guðbrandr var sekr um víg þorvalds, ok kom Glúmr honum utan, ok fóru við svá búit heim, ok undu þeir |)ór- varðr ok þórárinn illa við, ok þóttist þórarinn enga sæmd hafa fyri víg Jorvalds, bróður sínsj sat nú Giúmr í virðíngu. Um vetrinn eptir kom upp vísa, er Glúmr hafði þá nýort; Virkis spyrr at verkura £vínshirðis-síf * mínum, erat [at "manna máli'^ morð voru þau' forðum; liggr þeim, er hrafn of huggar'*' hörveig^, talit gervaj ') vinhirbir sizt, B. *) á manna móti; P. ^) sögS, ^. *í hyggju, B, 5) herveig, C, 23-24 ív. Vísagl.ims saga; 335 [muiiat svá málín láta 01 p-'"^''^' ^^ ^^"^ ^'^ """ yrkjum'. 24. Einn dag, er merm voru at Hrafi,apil«. laugu, kom þar þorvarör, hann var gleðimaðr m.kill, ok hendi at mörgu gamanj hann mælti: hvat er komit þeirra manna, er skemta kunni nyjnm fræðum? þeir segja: þar er skemtun öU ok gaman, er þú ert. Hann segir: ekki þiki mer nú meira gaman, enn kveða vísur Glúms, en I>ar hygg ek at, hvat hónum þikir vantalit i einni vísu, at hann mundi skorta á um vígin; hval skulum vér ætla, hvert þat muni vera, eðahvárfc er líkara, at Guðbrandr muni vegit hafa þorvald, eðaGIÚmr? þetta þikir mörgum áræðiligt. Hann reið nú á fund þórarins, ok mælti : hugleidt helT ek nokkut, ok áýnist mér sem eigí muni ít sanna uppi um víg þorvalds króks, þvíat hittast mun í kveðskap Glúms, at nokkut þikir hon- um vantallt vera um vígin. þórarinn segir: varla kanu ek nií upp at taka málit öðru sinní, þótt þetta væri satt, mun nú vera kyrt. þat er óráðligt, ok þó mætti kyrí vera, ef eigi hefði um verit grafit, en nú mun ek bera upp fyri menn, ok munu þér svívirðing af fá, svá at engi mun önnur meiri orðit hafa. þór- arinii segir: óhógligt lízt niér málit at flytja til alþíngis við frænda-afla Glnms. , þorvarðr segir: þar kann ek ráð til leggja: stefn honum til Hegra- nessþíngs, þar áttu frænda-afla, ok mun þat tor- sótt at verja málit. þórarinn segir : þat ráð i) V. i A, C; teki^ úr li Islcndinga sogur, 2 bindi. ^^ 386 Vígaglúms saga. 24 K. mun haft verðaj skíliast at því. Nó várar illa, ok verðr torsótt allt at fá. Um várlt bjó J)ór- af inn mál á hönd Glúmi tll Hegranes8|)íngs, J>víat allir sam þíngisgoðár , þeir er því þíngi áttu at halda, voru bmidnir í nauðleytum við f)órarinn, en hestum mátti trauðt koma yfir heiðar fyri snjó. Glúmf tók þat til ráðs, at hann fékk byrðíng einn mikinn í hönd f)orsteini, bróður sínum, ok skal hann halda vestrfyri ok koma til þíngs með herklæði ok vistirj en er J)eir koma fyrir Ulfs- dali , J)á brutu þeir skipit í spón, ok týndist þar alltsaman, menn ok fjárhlutr. Glúmr gekk til þíngs með hundrað manna, ok náði eigi nœrr ak tjalda enn í f jörbaugsgarði ; J)ar var kominn Einarr Eyjólfsson með þeim Esphælíngupn j voru Glúmi send orð, at hann skyldi tilfara ok færa fram lögvörn fyri sik, Nú gengr Glúmr, en eigi var meira nim gefit, enn einn maðr mátti gánga, en þar var fylkt liði tveim megin hjá, en Glúmi var boðit at gánga í kvíarnar, ef hann vildi til dómsins j en þat sýndist honum óráðligt, ok mælti tii sinna manna: auðsætt ér nú þat, at þeir þikjast í hendi hafa várt ráð, má ok vera at svá séý nú vil ek þó, at þér snúið aptr, mun' ek gánga fyrstr, en þá 2 nærst mér jam- fram, [en þeim 4 jamfram', ok skulumvér renna at ok hafa spjótin fyrir oss , ok mun klambrarveggrinn gánga, ef fast er fylgt. J)eir gerðu svá, ok runnu at í einu skeiði í dóm- hrínginn, ok var lengi nætr, áðr þeim varðbægt frá í brott, ok gerðist þar svá njikil þraung ok ») V. t B, c. 24-25 K. Vígaglúms saga. , 387 föst, ok varð þat um síðir, at dómrinn var settr í annat sinn. Ok er þelr tóku at reifa málit, þá gengr Glúmr í þíngbrekku, ok nefnir vátta, at sól væri þá komin á þíngvöJlj siðan varði hann mönnum í dóm lýriti at dæma ura sakarnar, ok varð þar nlðr at falla hvert mál, sem þá var komit; ríða menn í brott, ok undu Esphæl- íngar stórilla við, kallar þórarinn hann hrakligt gert hafa fyri þeim. Einarr segir: eigi lízt mer svá stórljótt sem þér, þvíat þar (er) til m'áls a)k taka, sem frá var horfit. Síðan ríða þeir til alþíngis Esphælíngar með Einari ok margir vinir þeirra, er þeim höfðu heitit liðveizlu í móti Glúmi. Frœndr Glúms veita honum at mákim til réttra laga, ok er þat af gjört íneð vitra manna ráði, ef Gkimr vill vinna eið fyri málit, at eigi vægi hann þorvall krók. Ok er margir áttu hluí í, þá sættust þeir at því, at Glúmr skyldi vinna eið, at hann hefði ejgi vegit þorvald krók, ok var ákveðit nær eiðrinn skyldi unninn vera, um haustit at 5 vikum , ok er nú svá ríkt fylgt mál.- inu, at þeir skyli fram hafa máht, eða hann vinni eiða í þremr hofum í Eyjafírði, ok eiðfall, ef þíi kemr eigi fram. Margrædt var um þetta máj, hversu eiðar Gkims myndi vera eða framfara. 25. Nú ríða menn heim af þíngi, ok er Glúmr helma um xsumarit, bk er kyrt allt i hér». aðinuj Uðr til leiðar, ok ríða menn til leiðar, en af leið hvarf Glúmr, svá at jekki spurðist til hans* Márr sat heima í báinu. En um haustit at 6 vikum, þá bauð Márr mönnum, ,ok var þar stpfn^ 25^ 388 • Vígaglúms saga. 25 K. at briiUaup, ok komu þar eigi færrí menn til boðs enn hundraði öUum þótti kjnllgt boð J)etta, þvíat þeir voru lítils verðir, er í hlut áttu. |)ar sá menn |>ann aptan, at or dölum öllum Éyjafjarðar riðu 2 menn saman eða 5 , ok safn- aðist saman liðit, er ofan kom í heraðit, ok var J>ar kominn Glúmr. ok Asgrímr ok Gizorr með 3 hundruð manna, ok komu heim um nóttina ok sátu þar at boði. Eh um morgininn eptir, sendi Glúmr eptir J)órarni, ok bað hann koma í Djúpadal, eigi siðarr enn at miðjum morgni, at heyra eiðana. |)órarinn veikst við , ok fékk hlmdrað manna. En er þeir komu til hofsins, J>á gengu 6 menn í hoíit með Glúmi, Gizórr ok Asgrímr, en með |)Órarni, Einarr ok Hlenni enn gamli. Sá maðr, er hofseið skyldi vinna, tók sllfrbaug í hönd sér, þann er roðinn var í nauts blóði þess, er til blóta væri haft, ok skyldi eigi minna standa enn S aura. J)á kvað Ghlmr svá at orði: at ek nefni Asgrím í vetti, annann Gizor í þat vetti , at ek vinn hofselð at baugi j ' ok segi ek pat Æsi, at ek vark-at þar, ok vák- at þar, ok rauðk-at þar odd ok egg, er |)orvaldr krókr fékk bana; líti nú á eið, þeir er speki- menn eru ok við eru staddir L þeir ,|)órarinn urðu eigi búnir at lasta , en kváðust eigi fyrri þann veg heyrt hafa at orði kveðlt. Með sHku móti voru eiðar unnir 1 Gnupafelli ok svá at J)verá. I>eir Gizorr ok Asgrímr voru nokkurar nætr at þverá, ok at skilnaði gaf Glúmr Gizori feldinn blá, en Asgrími spjótit gullrekna, ok skild- ust vinir. Um vetrinn hittust þeir J)orvarÖr ok 25-26 K. Vígagkims saga. 389 |)órarinn, ok spurði þorvarðr: vann Glúmr vel eiðinn? þórarinn segir: ekki fundu vér aú Hann segir: undarliga verðr slíkt um vitra menn, er svá missýnist! þat hefi ek vitat, at menn hafa lýst vígum á hendr sér, en hitt hefí ek eigi vitat eða heyrt, at menn hafi svarit um þat sjálfír, at þeir hafi vegit menn, sem Glúmr hefír gert, eðá hversu njátti hann meirr atkveða, enn segja, at hann vægi þar at, ok væri þar at, ok ryði þar at odd ok egg, er þoivaldr krókr féll á Hrísa- teigi, þótt hann leiddi eigi svá, sem tíðast er, ok mun sjá sneypa jafnan uppi síðan. þórarínn ' segir: ekki hefi ek fundit þetta, enda mæðumst ek á at eiga við Glúm. Hann segir : ef þú þik- íst mæðast, sakir vanheilsu; þá láttu Einar taka enn málit, hann er vitr ok kynstórr, munu hon- um margir fylgja, eigi sitr Guðmundr hjá, bróðir hans, ok er sá hlutrinn, at hann er gjamastr til, eí hann kemst at þverá. Eptir þetta hittast þeir Eínarr ok bera ráð sín saman, ok mæhi þórar- inn: ef þú vill fyri málinu vera, munu margir þér veita, munu vér þat ok tilvinna, at kaupa þér landit eigi meira verði enn Ghimr keypti at þorkath háfa. Einarr segir: Glúmr hefír nii lógatþeim lulum, feldi ok spjóti, er Vigfúss, móð- urfaðir hans, gaf honum, ok bað hann eiga, ef hann vildi halda rirðíngu sinni, en kvað þaðan- frá þverra mundu^ nú mun ek taka við málirm ok fylgja. 26. Nú býr Einarr til vígsmMk af nýiu tíl , alþíngis, ok fjölmenna hvárrtveggju. En áðr 390 Vígaglúms saga. 26 K. Glúmr riði helman, dreymdl hann, at marglr menn væri komnir |>ar til |)verár at hitta Frey, ok J)óttlst hann sjá margt manna á eyrunum við ána, en Freyi' sat á stóli. Hann þóttist spyrja, hvérir J)ar væri komnir. |)eir segja: þetta eru frændr Jþínir' framliðnir, ok biðjum vér nú Frey, at |)ú sér eigi á brott færðr af J)verár-landi , ok tjóar ekkij ok svarar Freyr stutt ok reiðuliga, ok minnist nú á uxa-gjöf J)orkels ens háfa. Hann vaknaði, ok lézt Glúmr verr vera við Frey alla tíma síðan. Ríða menn til þíngs , ok verða þau málalok, at Glúmr gengr við víginu; en í því áttu hlut vinir hans ok frændr, at heldr skyldi sættast, enn sekt kæmi á eða utanferðj ok sapttust þeir á J>ingi at |)ví, at Glúmr galdt J)verár-land j hálft Katli, syni J)orvalls króks, í föðurbætr, en seldi hálft við verði, ok skyldi J)ó búa á J)au missari, ok varð héraðssekr, ok búaeiglnærr, enníHörgárdal; f óru síðan af þíngi ; síðan keypti Einarr landit, sem honum var heitit. IVLeíin Einars komu þagat um várit at vinna land- it, ok mælti Einarr, at |)eir skyldi segja honum hvert orð þat, er Glúmr mælti. Einn dag kom Glúmr at máli við |)á, ok segir svá: auðsætt er |)at, at Einarr hefir vel sér fengit verkmenn, ok ér vel unnit á landinu j nú skiptir miklu, at smátt ok stórt sé tilhent: nú skulu'þér héi' reisa við ána vaðmeið, ok er köiium hægt til þváttar at hreinsa stórfÖt, en heimabrunnar eru vándir. Nú korna þeir heim, ok spyrr Einarr, hvat þeir Glúmr mæltist við. þeir segja, hve hugkvæmr hann var at öllu, at unnit væri. Hann segir; 26 K. ' Vígaglúnis saga. 391 Jiótti yðr þat rerav at hann vildí vel búa í.hendr mér'? þeir segja: svá þíkir okkr. EÍnarr segir: annann veg lizt mér; þat hygg ek, ;at vi6 þann meið fe$ti hann ykkr upp, en ætli at róisa mér níði nú skulu þér eigi fara.þó. £iuai7 færði þagat bú sitt um várit, en Glómr sat þar til ens efsta fardags; en er menn voru í brott búnir, þá settist Glúmr í öndvegi, ok gerði eigi á brott gánga, þótt at honum væri kallat; hann lætr tjalda skálann, ok vill eigi svá skiljast við landit sem kotkarlar. Hallbera, dóttir þórodds Hjálmssonar, var móðir Guðmundar ok Einars, hún bjó þá at Hanakambi; hún kom til þverár, ok kvaddi Glum, ok mælti: sittu heiU, Glúmr! en ekki er hér nú lengr at vera, komit hefi ek nú eldi á þverárland, ok geri ek þik nú á brott með allt þitt, ok er helgat landit Einari, syni mínum. Glúmr reis upp þá, ok mælti, at hún skyldi gleipa' kerlínga örmust; en þó reiðGIún^r þá í brott, ok varð litit um öxi til bæjarins, ok kvað vísu: Rudda'^ ek sem jarlar', orð lék á því forðum, með veðrstöfum Viðris ^ Vandils'*' mér til handa; nú hefi ek Valþögnis vegna • varrac^ sklðs*^ um síðir breiða jörð með börðum"^, bendist' mér, or hendi. I) tleipra, B. «) ruUa, C. "i) æddi, B. *) vandar, B; yendist, C. «) rarar, C. «) skei«s, B. ') baría, Si borO- um, C. •) beiidiz, A; benda, B. 392 Vígaglúms saga. 26-27 K; Glúmr bjó á Möðruvöllum í Hörgárdal við þor- grím i^úk, ok uncli því eigi lengr enn eínn vetrj J)á bjó hann 2 vetr í Myrkárdal, þá hljóp þar skriða nærr bænum, svá at tók sum húsin; þá kvað Glúmr vísu: ^ [Mál 'er mun-at enn sælu^ " menbrjótandi hljóta, .oss kom breíðr í búðír böggr af einu höggi; J)á er [fley-marar'^ fjóra' fullkátir vér sátum, nú er, mógrennir'^, minna^ milt*' sex tigu vetra. |)á keyptí Glúmr land at þverbrekku í Öxnadal, ok b}ó þar, meðan hann lifði, ok varð gamall ok «]ónlauss. 27. Narfi hét maðr, er bjó í Hrísey, hann hafði átt Ulfeiði, dóttur Ingjalds Helgasonar hins magraj þeirra synir voru þeir Eyjólfr okKlængr, J)orbrandr ok þorvaldrj allir voru þeir mjkil- hæfir menn, frændr Gliims; þeir Klængr ok Eyj- ólfr bjuggu eptir föður sinn í Hrísey. Sá maðr bjó í Haga, er þorvaldr hét, ok var kallaðr menni, ok átli dóttur þórðar Hrafnssonar frá Stokkahlöðu, er Helga hét. Eitt vár kom þor- valdr or Haga við Hrísey á byrðíngi, ok ætlaðí at halda til fengjar, ok er Klængr varð varr við, réðst hann til ferðar með honumj en er þeir komu út or firðinum, fundu þeir reyði nýdauða, '^mál er, v. i A; tcktb úr S; mimat liefi ek mestu sælu, C. *j fleynxara, B; fley marir, C. ^) fjórir, C. ^) mögr- rcnnir, Bj raógrunar, C. ^) meira, C. ^) mett, B. ^'7 K. Vígaglúms saga. 393 keyrðu í festar, ok slgldu með inn eptir firðín- um um daglnnj vildi Klængr ílytja til Hríseyj- ar, {>víat þat var skemra enn í Haga, ,en þorvaldr vildi til Haga flytja, okJét þat jamrett. Klængr segir, at eigi sé þat lög at flytja eigi þagat, er nærst eigu flutníngarmenn land. þorvaldr kveðst liafa rétt at mæla , ok lét þá frændr Glúms ekki þurfa at ganga á réttan hlut við þá : ok hvat sem lög eru, þá inunu enir ríkari nú ráða. þor- valdr var fjölmennari því sinni, ok tóku þeir af Klængi rekaldit nauðgum, enhvárrtveggiþeirra var landegandi. Klængr fór heim , ok undi ilia við. þorvaldr ok þeir hlógu at þeim Klængi, ok töldu, at þeir treysti eigi á at halda. Einn ' niorgin reis Klængr snenima upp, ok fór við 4ða mann inn-í Haga, kom þar snemma, svá er menn voru í svefni. þá mælti Klængr: ráðs skuhim ver nú leita: hér eru naut hjá garði, ok skulu vér þau reka á húsin, þar sem þorvaldr hvílir undir, ok teygjum hann svá út. þeir gerðu svá, ok vaknar þorvaldr ok hleypr út; Klængr hleypr at honum, ok veltti honum banasár, fór brátt síðan , ok treystist eigi þar at lýsa víg- inu,Jþvíat þar var fyri mannmargt, fór' heim út tileyjar, ok lýsti þar víginu. Nú eigu eptirmálit þórarinn ok þórðr, þeir kölluðu morð verit hafa. Ok er þe^si mál komu til þíngs^ sat Glúmr heima, en um þíngit fór hann iit í Fljót ok í Svarfaðardal, ok bað liðs til féránsdóms, ok þó bað hann leyna þessi fyrirætlan. Klaufi at Barði segir: víst viljuin^vér veita Glúmi lið} 394 Vígaglúms saga. 27 K. hann átti Haldóru, dóttur Arnórs rauðklnn«, ok margir hétu aðrir Glúmi sínu liði. Nú fór Glúmr heim. Mál fóru fram á þíngij en eptlr þíngit búast þeir til féránsdóms, ok höfðu 4 skip ok 30 manna á hverju skipi, ok réðu |)eir Einarí" ok |)órarinn ok |)órðr fyri skipunum, ok komu innan at eyiunni í nætreldíng, ok sá reyk yfir húsunum, ok spurði Einarr, hvárt þeim sýndist svá sem honum, at reykrinn væri eigi allblárr. peiv sögðu, at þeim sýndist svá. Einarr sagði : svá lízt mér á reykinn, sem ^ölmennt muni vera í húsunum, ok mun af mönnum leggja reykinn; en ef þat er, J)á munu vér gera raun til, ok róa undan eyjunni f>jóðsýnliga , ok munu vér |)á vísir verða, ef fjölm^nni er í eyjunni j ok svá gerðu f>eir. En er eyjarmenn sá þetta, þá hljópu þeir út ok til skipanna, ok lögðu eptir þeim, ok var Glúmr þar kominn með 2 hundruð manna, ok eltu f)á inn allt at Oddaeyri, ok yarð eigi háinn féránsdómrinn , ok fengu þeir af úvirðíng Eyfirðíngar. Sitr Glúmr um sumarit í búi sínuj hann átti ok at helga haustþíng, en J)íngstöðin er fyrir austan f jörðinn, skamt frá Kaup- ángi, ok fjölmenntu Eyfirðíngar mjök, en Glúmr hafði 30 eina manna. Margir töluðu við Glúm, at hann skyldi eigi fámennr fara. Hann segir: lifat mun nú it fegrsta, en við þat uni ek, at ekki hafa^ þeir eltan mik svá , at eigi færa ek réttleiðis. Glúmr fór á skipi inn eptir firði, ok gekk á land ok til búðaj en þar eru melar brattir ok lausgrýttir á miUi fjarðarins ok búð- 27 K. Vígé^lúms saga. 395 anna. En er. Glúmr kom gagnvert biið þeírri, er Einarr átti, þá hlupu menn frá búðunum, ok báru skjöldu at þeim, ok hrundu þeim af mel- unum, ok féll Glúmr ok veltist með skjöld sinn á eyrina ofan, ok varð ekki sárr, en 3 spjót hafði fezt í skildi hans. þorvaldr tasaldi var þá kominn atlandi, ok sá, at Glúmi horfði þá úvænt, ok hljóp svá á land, at hann tók ár í hönd sér, ok rann í melinn upp, ok skaut árinni til Guð- mundar ríka, ok kom á skjöldinn, ok gekk hann í sundr, ok kom árar-hlutrinn ' fyri brjóst hon- um, ok féll hann í óvit, ok var borinn í fjórum skautum til bóðar. Síðan eggjuðu hvárir aðra atgaungu, ok skutust á, ok börðust grjóti, ok varð hörð hríð, ok urðu margir sárir, ok allir sögðu á eina lund, at eigi mætti fáir menn vaskllgarr verjast, enn þeir Glúmr. þeir Einarr sóttu at fast. þá gengu menn í milli, ok lauk svá, at 2 menn féllu af Gtómi: Klængr Narfason ok Grimr Eyrarleggr, bróðir Haldóru, konu Glúms. þá kvað Brúsi Hallason vísu þessa: Höfum vér^ af vígum, veit ek orð á því, borða- stóðs' við stýrimeiða'*, stafngöndul! lut jafnan; þó hykk [fur-viðu' fóru fleygarðs^, enn mik varði, . beiði hlökk! fyri brekku, bliks, harðara miklu. 1) hliimmrinn, B. «) veg, b.v.B. ^) sta«s, B. *) mei«i, B. ^) forviöu^ C. ^) flcygarö, C. 396 Vígaglúms saga. • 27 K. Einarr kvað rísu: ' |)raungvir' varÖ á þíngi þremjalinns'^ at rinna^, varat í ála-eli auðlattr, fyri mel brattanj |)á er marstéttar máttið Mæfíls við þröm sæfar geiranjótr'^ á grjóti Gestils klauf of festa. " J)á kvað Glúmr vísu í móti; Lattist herr með hættu^ , Hángatýss at gánga, , J)ó tjáir þeim at hætta ^ J>ekkiligt fyri brekku, J>á er dynfúsar dísir dfeyra-svells á eyri, breið óx brögnum mæða, ~ blóðs skjaldaðir*^ stóðum. Svá var sett málum, at í faðma félst víg Klængs ok þorvalds or Haga ; jþat var ok jafnt látit, víg Gríms Eyrarleggs ok áverki við Guðmund, ok undi Glúmr illa við málalok, sem hann kvað í vísu þeirri, er hann orti síðan: Illt er á jörð of orðit, ^ aldr bölnar mjök skáldl, liðit ,er mest it meirá mitt líf Héðins drífuj er óvegins' eigi Eyrarleggs fy^ri seggjum ") þratmgvat, B. ^) |)reuna-Tíns, B. 3) reiná, C. *) geiramót, B. i) þ. e. hettu; höttu, Jb, C. <*) skuldaöir, B. ^) ufveguis, B. 27-28 K. Vígagliíms saga. 397 Gríms í göndlar flaumí Gefnar má ek of hefna. 28. J)at var eitt sumar, er þelr ríðu af J)íngi bræðr, Guðmundr ok Einarr, at Glúmr bauð mönnum til sín, ok sendi menn upp til Oxnadalsheiðar^ at bjóða þeim bræðrum heím, ok lézt vilja, at nú sættist þvK heilum sáttum: þvíat ek em nú fyrir elli sökum til engis færr, ok mun ek þeim eigi til matar eins bjóða. Glúmr var þá sjónlauss ; hann lét vöro halda á um ferð þeirra. Guðmundr vildi þiggja boðit, en Einarr vildi eigi, okreiðsínum megin ár hvárr þeirra;. var Glúmi sagt, at annar flokkrinn reið þángat. þá mun Einarr eigi vilja þiggja boðit, hann er svá tortryggr, at hann trúir engum manni. þat er sagt, at Einarr kallaði á Guðmund, ok mælti : |)ar mun ek koma á morgin, ef þii kemr í kveld ; en Guðmundr huxaði þat, er hami mælti: þá mun þat ætlan þín, at þú eigir at mæla eptir mik; snýr hann nú eptir Einari. þetta er sagt Glúmi, ab hvárgi snýr þagat. þat er illa þá, -kvað Glúmr, þvíat þat hafða ek ætlat, ef ek gengja móti þeim, at ek skylda eigi beggja missa^ hann hafði sax brugðit undir skikkju; ok voru þau lok viðskipta þeirra Glúms ok Ey- firðínga. En þá er kristni kom út híngat, tók Glúmr skírn, ok Ilfði 3 vetr síðan, ok var bisk- :upaðr í banasótt af Kol biskupi, ok andaðist í hvítaváðum. þá bjó Márr Glúmsson í Forn- haga, ok hafði þar látit kirkju gera, ok var Glúmr þar jarðaðr, ok svá INIárr, þá er hann 398 Vígaglúms saga. 28 K. andaðíst, ok margt annarra manna, þvíat lánga hríð var engi kirkja í Hörgárdal, nema sú ein. |)at er (mál) manna, at Glúmr hafi verit 20 vetr mestr höfðíngi í Eyjafirði, en aðra 20 vetí engvír meiri enn til jams við hann^ þat er ok mál manna , at Glúmr hafi verit b(«:t ura sik allra vígra manna, héf á landi. Ok lýkr þar sögu Glúms. 399 REGISTR yfir öll manna ok þjóða nöfn, o. s. frv., sem finnast í |>essu bindi. xVkraskeggi, í;á: pórirAkra- kalL Akraþórir, sjá: í'órir AkrakalL Álfdís Koííránsd., k. Bruna, 63, 66. Alfliildr, 304. Álfr úr Dölum, 93. Álrekr, fáöir Ljótólfs go«a, 197. Arngrimr 'í'orgrimss. , 363, 371-82. Arnórr, 3, 5-13. — kerlingarnef, 99, 304, 360, 371-74. — raudkinnr Steinólfss., 350-53, 372, 394. — smiíír, 313. . — í>orgrimss., 282, 87-88, 302-9, 316. AmJ»rú8r (likL sii sama sem Her|>rú«r) Gizrsd. , 362. Amsteinn, 10, 13. Ásbjörn, frændi í'orlaugar, 307-9. Ásgautr berserkr, 331-33. Áso-eirr rauöfeldr, 139, 160- 59, 166-68. - Ásgrimr Elliöagrímss. , 346, 374, 88. Áskeli goöi Eyvindars., 232- 81, 291. Fjörleifars. , 232. AsLókr i Bárðardal, 302. Ásmundr, 215-16. Ástriðr Böövarsd. , 333. , Eiriksd., móöir Olafs Trveevas. , 333. _ Vigfdssd., 328,31-36, 340-44. — |>orb)arnard., 242« Auöun rotinn, 364. Atlanautr {svexÍV 158, 163, 191. Atli bóndi, 80-81. — á Gnmd, 255. •— hinn rammi, 36. — vikingr, 146. , Au«gisl, 314-16. AustfírÖingar, 32. Austmeun, 6, 22-23, 216. B 'árSr, 103. — greipr, 138. _ á Skáldstqtum , 364-7Ð. 384. — sterki, 169. — stýrimaír, 184-85. Berserkr, 378. Bessi Hallason, 205, 210-21, 226. Birua, 143. Bjarni Broddhelgas. , 29-35. — Rólfsson, 196. _ í»orsteinss., 298-304. Björgólfr víkíngr, 186-86. Björn, 149. __ biraa, 3.23. _ digri, 198. f rændi Fjörleifarsona , 234-39. — . jiiruhaus, 337-38. _ SkiÖas. , 170, 181. _ húskarl í>ór«ar, 146. — forgrimss. at Hofi, 207, 214, 218 27. — f óroddss. goía, 317-19. Brandr Gunnsteinss., 71-107. _ torkelss., 22-29, 36. Broddhelgi, 13. Broddi Sörlason, 16. Bruni i Gnúpufelli, 36, 63-6f. * 400 B-G. Bri\si skáld Hallas., 364, 95. Brynjdlfr, 189. BöÖvojr Arnórss., 282. — fiyólfss. brei«höfCa, 192. — gipr Sigmundars., 201-5, 215-21, 225. — Vikinga-Káras., 333. Böggver Klaufason, 192. D E agr, 95. liglu-Halli, br. Karls únga, 192. Einarr, 317. — Arnói-ss., 72, 79, 85. _ Eyólfss., 13-21, 32-56, 69-70, 91-94, 206, 364, 370-72, 384-97. — Járnskeggjas., ^6-87, 103. _ Konálss., 40, 48, 62, 232, 280, 300, 358. _ Reykdælski, 25-26. — Sörlason, 16. _ br. Vigaskútu, 302-4. Eirikr afi Ol. Tryggvas., 333. — húskarl Þórarins í>óriss., 381-82. Eldjárn Arnárss., 99-100. _ mildi Áskelss. , 304, 307. Emma (brynju nafn), 107. Esphælingar, 335 , 344-59, 371,-87. Ey»r i Ási, 89. Eyfirðingar, 21, 84, 214,224, 323, 363, 394, 397. Eyjólfr, 313. — bóndi, 104. — Gviðmundss. rika, 70-112. _ Ingjaldss., 323-44. — á MöÖruvöllum, 201-5, 253-59, 262-301, 349. _ breiðhöföi ÍJorgilss., 192. _ Narfas., 392. _ porleifss. háfa, 376. — =ÞormóÖss., 297-304. — försteinss. á Tjörn, 219- 2a Eylifr, 103. ' — - í Guúpufelli, 63-66. Eylifr skyti, 36. Eymundr askaspillir l'óriss., 333. Eysteinn AustmaSr, 378-82. — Mánas., 232-38. Éyvindr Austmann, 196y 323, 382. — I^orsteinss., 231-32. A innbogi rammi, 80. Finni, 67-71. — í'orgeirss., 7-8, 104. , Fjall-Oddr, 86. Fjörleif Eyvindard., 232, 265. Fjörleifarsynir, 232, 259/ 28L Flóki hxmdr, 302. Fhiga (spjót), 310, 361. Forni, 3, 5. •— bóndi, 103. Freyr, 345, 348, 371, 390. Friðgeirr bóndi, 7l. FriðgeríJr Friðgeirsd., 71. ~ Isólfsd., 73-77. a Lalti, 267-69. Gar«ar, 231. Gai.iti Armóííss., 109. Gautr, 302-3. Geirdis, 171. Geiri Austmaðr, 282-88. — Geirdisars., 171. Geirlaug, k. í'óris Helgason, 36-38. Geirrekr, 245. Geiti isynir, 35. Gellir, 71, 89, 93-97, 105-6,- GirfJir, 80. , - Gizr biskup, 108. — liviti, 333, 346. _ Kaðalss., -349-53, 388. Glúinr (Viga-Glúmr) Eyólfss., 204, 298-312, 334-98. _ Geiras., 282-89. Gnúpu-BárÖr, 232. Gnúpr á Öxnahóli, 263-69. GoÖriin í>orsteinsd., 195. Grani á GranastöÖum, 254- 55y 276-77. Greifi {)ræU, 112. G-a 401 Grettir, 3. — Asmundss., 109. Grimr, 294-95. — Eyrarleggr, 348, 395-96. — Ski«ason, 170. Gríss, 138-63. Grundarmenn, 163. Guftbrandrí'orvarSss,, 376-85. Guíidœlir, 89, 95. Guímixndr riki Eyólfss., 6-78. 201-28, 389-97. — . gamli^ 167. — Oddss. , 108. ' GuÖriír, 16. — móðir ÍJorkels hák^, 63. Guðrún, k, Haldórs, br. l^or- varíís Höskuldss., 92. ^ Kolbeinsd., 16. — matsclja, 36-37. ■— fJórarinsd. sælings, kona Skeggbrodda, 90. — dóttir porkels háks, 60, 84, Gunnarr styrimaör, 171-76. Gunnsteinn, 271-72, 348. — |>órSarson, 72, 84-88. -tlafsteÍHn fengilss., 269-72. HafþórrLjótss., 5/á ; Snækollr. Hákon AíJalsteinsfóstri, 326. — jarl, , 6. — jarl Ivarss., 71, 106. Haldór GuÖmundss, rika, 66j 71, 85. — Höskuldss., 92. Haldóra Arnórsd., 394. — Einarsd. f veræings, 90. ~ d. Gunnsteins ok Hlífar, kona Vígaglúms, 348-49, 381-82, 395. Hallbera póroddsd., 391, • Hallfri«r tJorkelsd. há£a, 334. Halli enn digri, 378-92. — enn hviti, porbjarnarson, 364-70. — (Hre«u-Halli) Sigmundss. 201-14. Hallketill Fjörleifars,, 232,237 Hallr Ötryggss., 71,' 84-106. — at Saudfelli, 282, 287-89. HallvarSr J^éns., 6. — fóstri Vigfúss, Ghimsson- ar, 364-66, Háls Fjörleifars., 234-78. Hámundr heliarskinn, 197.' ^334. * Hánefr bóndi, 240-48. Haraldr konúngr hárfaffri, 115, 195-96. — konúngr Sigurðars, , 71, 106-7. ' Hárekr, 24r25, 90. Hávar«r Austmaiír, 220. — Fjörleifars., 232-36, 280- 81.. — i ísólfstúngu, 302-4. — or íiorvaldídal, 144, Igg, Hé«inn or Hc*insfir8i, 137. Hekl.i-Skeggi, 142, 144, 158, 167. ' Helga Eyjúlfsd., 334, 376, 383; — Granad., 254, 273-79. — íórilard., 392. — porkelsd., 359. Helgi Arnsteinss., 40-44, — Eyvindars., 232. — bróíirHróa, 247-48. — hinn magri, 17, 36, 148b 196-97, 323, 392. ^ Valþjófss., 36. — í»orbjörnss., 242, 262-81. Herdis Haldórsd., 85. — ÍJóríard.. 35. Herjólfr Fjörleifars., 232, 25 1- 52, 264-66. Hermundr IUu^ason, 222. Herrauír jarl, 127-36, 194-96^ Herþrúír Gissursd. , 349. Hildr Gautad., 109. Hjálmr Amórss., 85-91, 105, Hjalti, 156. — Eirikss., 63. Hlenni hinn spaki i Saurbae^ 62-72, 81. — enn gamli ömólfss., 349, 368-70, 388. Hlif, kona Gimnsteinj, 343* Hnjöskdælir, 75. Hrafn bóudi, 240-43. — á Hóli, 255, 263-69. 26 402 H-M. Hrafn Kla^ifason, 19Z — verltstjóri, 253-63. Hrani i Birnunesi, 143-44. Hreiðarr stýrimaör, 323-33. Hríseyjar-Narfí, 834. HroÖgeirr hviti Hrafnss., 1^7. Hrói bðndi, 244-48. ' •— Túngugoi5i, 291. Hrólfr bóndi, 208. »™ Helgason, 17. — Ingjaldss., 63. — nefglita, 145, 148-53. — Sigmundss. , 201-5, 214- 19, 225-27. — í>orkelss., 104-5. Hrærekr, 107-9. Hræringr, 156-67.. Hörgdælir, 52. Höskuldr lögmaífry 137-38, 144. — í'orgeirss., 7-13, 62,70-73, — forvarÖsB., 70-107; •^árnskeggí, 100-2, Játgeirr, 313. IngibjörgHerrauíísd. jarls, 134- . 46, 195. Ing)aldr i Gnúpufelli, 201-7.- — Helgas. magra, 197, 323- , 25, 334, 392. IngóKr ííorvaldss., 354-60i Ingunn Helgad. magra, 197, 33i — þórisd., 334. ,-- pórólfsd., 288. , Ingöldr fagrkinn Asgeirsð., 139, 150-59, 168-75, 181- 90. ,— Klaufad., 192. Islendingar, 327-28. Irar, 189-90. IsgeriJr, 270-72. Isleifr biskup, 77. Isólfr, 73-79. Ivarr, 110. • — bróöjr Hreiðars stýri- manns, 326-33. JöÖurr, 376, 3S2. K„ -a«all, 3i9. Kálfr 249. — (HlöiSu-Kálfr), 355-58. — - hinn kristni, 97-102. Karl úngi Karlss., 176-92. — rauði í>orsteinss., 137-76, 191-98. — afi Valla-Ljóts, 212. KetiU biskup, 108. — bóndi, 104. — flatnefr, 278, 323. , ^ — í/á: Hall-Ketill. -a- Hörzki, 231. — MöÖruvellíngaprestr, 77^ 78. — ÍJorvaldss. króks, 378, 390. Kjarvall, Ira konúngr, 196. Klaufí Snækollss., 140-67. 173, 191-92. — í'orvaldss.,..349, 393. Klængr Narfas,, 392-96. Knútr konúngr, 108. Koiírán GuÖmundss. rika, 70- 72, 81-89, 97-107. Kolbeinn, 150-56. — . Flosason, 16. KoUi á Snuðanesi, 304. Kolr biskup, 397. Konáll Ketilss. Hörzka, 232, 258, 264. Kristr, 197. ■*-^jósvetningar, 62, 70, 88. Ljótólfr goöi Nefglitas., 137- 41, 148-98, 207.1 Ljótr hinn bleiki, 121-28, 132, 194-96. — hofgoöi at pverá, 245, 248. — Ljótólfss. sjá: Valla-Ljótr. — Ljótólfss. , 207. •'■''-'■agnús konúngr, 106-7.^ Máni, 250. Márr, 98-99. — Glúmss., 303-4," 354-64, ' 374-87, 397. M-S. 403 Melkólfr ^rx\], 266-67. MóÖólfssynir, 291. Moldi víkingr, 128-34, 193-94. Mýlaugr, 232-33. Mööruvellíngdr, 71, 90, 106, . 205, 371. jVafarr (sax), 2S2-91. Karfi, 216, 220-23, 392. _ frændiVemundar, 269-72» — Náttfari, 231. Noi-ílendingar, 224, 354-55. O. 'ddbjörg spákona, 353-54. OddiGrimss., 81-55,97, 107-9. — líorgeirss., 86. Oddkatla Oddkelsd., 349, 364. OddketiU or ÍJjórsárdal, 3Í9, 364. Ófeigr Járngeriíarss., 3-3^, 67- 68, 288-90. Ölafr, 295-97. — Ásgeirss., 139, 151-59, 165-69. »— konúngr, 110-11. — or Ólafsfiríi, 137, 172-73. — Tryggvas., 333- Ölöf BöÖvarsd., 333. Ormr Hallas., 364. Öspakr, .100-2. Ósvifr, 100-2. Otryggr, faöir Halla, 71, 84- 85, 97. — i Oðslu, 79. — heimama«rÍ»orberg6,284-. , 88. Ottarr torgrimss., 317. X étr postuli, 71, 106. •n-afarta Kjarfalsd., 323- - Rafn, son torkels háks, 70, 79, 82-98. Runólfr, br. Gizrs Kaöalss., 3Í9. Ragnhildr, 168. — Ljótsd., 192. Rauör, 188. Reykdœlir, 19, 21, 248 49. Rindill, sjd: forbjörii rindilL Rólfr írá Anu, 196. — Helgason magra, 197. ^aldis , kona Gizrs Kaíalss., 3tó, 354. Sigmundr Karlss. rauía, 201-2, 214-25. — f'orkclss. háfa, 334-47, 378. . Signý Bessad., 205. SigriW SnækoUsdóttir, 140-41, 150, 160-67. — þorgeirsd. goía, *95. — fóstra Viga-Skútu, 315-19. Siguriír, 149. — farmáör, 112. — Norrænn, 5. — Viki.-igakáras. , 328, 333- — írændski, 22-25. Skaptí íóroddss., 215,224r25. Skefíll (sveríJ), 282-91. Skeggbroddi, 77, 90-109. . Skeggi hinn rammi, br. Alfs, 93-94. Skiði,^148, 151, 165-90. Skúta^ sjá: Vigaskúta. Snorri HUðarmannagofii, 13. SnœkoUr Ljótss., 140, 196. — (hestr), 3^5. Solveig fóröard., 70, 72. Stari, son forgeriSar Tjörfád., 85-86. Steinfiðr, 270-72. Steingrimr Öról^s., 242-81, 291. — i Sigluvik, 334, 376. Steinu torbjömss. , 242, 249- 50, 262-69. Steinólfr Arnórss., 353, 371-84. — Inn-ialdss., 323, 350. " Svarfdælir, 204, ZOS, 2Í^^ Svarthöfíi, 137. ^ ^«, __ — Héíinss., 137, 166, 171-75. Svartr íjræll-, 256-59. SvinfelUngar, 56. Sœmundr hinn fró«i, 16. Sölinundr Viöarss., 3-13. 4o4 S-Þ. Sörli Broddhelgas. , I3-I6. Söxólfr Viðarss. , 3, 5. T -*• eitr Ketilbjarnas. , 346. Tjörfi porgeirss., 7-11, 62, 104. Torfi í Torfufelli, 201-áL U, Ifheiíír Ingjaldsd. , 392. Úlfr stallari, 100-2. Una Oddkelsd. , 354, 368. Uni, I35-3V, 148-56. UrSarmenn, , 192. 334, V agn (spíót), 282-91, Valdis, 3 '3- ValgeríSr Runólfsd. , 349. Valla-Ljótr Ljótólfáfe. , 192, 207-28. Val|)iófr Helgason, 36. Veisumenn, 82. Veisusynir, 73- , Vemundr (Vermundr) Olafss., 137, 166, 172. — kögr Fjörleifars., 232-81. Vestfirðingar, 354. Vestmann, ^16. ViiJarssynir , 3, 4. Viga-Glúmr, sjá: Glúmr Ey- jólfsson. Viga-SkYitaÁskelss. goía, 232, 280-320, 360-64. Vigdís Auðunsd. rotins, 364. ^ k. forgeirs öxarstafs, 86. — í'órisd., 334, 343-44, 378. Vigfúss Eyjólfss. , 334. raóöurf. Glúms, 389. — - hersir SigurS.ars., 328-39, 345. ~ Vigaglúmss. , 51-56. — í'orvaldss. , 143. Yíkingakári, 328, 333- VöÖlu- (VöiJu-) Brandr, sjá: Brandr forkelssou. ngveldr aHra-systir , 275, 376. P: ^ÓSÓlfr, 359. í>ór, 197. í^óra Hafsteinsd. , 269-72. í>órarinn á Helhi, 143-44. __ Höskuldss., 71, 103-4. — ofsi, 109-13. — Nefjúlfss., 15-16. — sælingr, 90. — íóriss. , 334-35, au-49, 370-94. fórarna, l39. — I'orsteinsd. , 195-96. í>orbergr höggvinkinni, 282- 97, 313-19- í'orbjörg Eyvindard. , 232- — systir Vigaskútu, 297, 300. forbjöm, 17-18, 27-28. — í Áskógi, 242, 249, 250, 262-70. — rindiU, 57-66. ÍJorbrandr Narfason, 392. í'órdis Bjarnad. , 371. — Gizorsd., 349-52. — GuÖmundsd., I3-I6, 167. — Ka«alsd. , 334, 349. — skjaldkona, kona Eylifs í Gnúpufelli, 63. fóríJr, 105, 144-45, 246. fángari, 142- — Freys-goði, 33*. gapa, 151-52. _ gellir, 294. Glúmsson, 288- __ Hrólfss. , 208. _ frá Höfða, 35, 349. — Illugi póroddsson goíía, 317-19. — Olafss., 137, 166, 172-73. — Rafnss., 378-79, 392-94. — slitandi, 242- — á Völlum, 274-75. — bróðir porgeirss. , 70. 72« — frændi í'orgeirss, , H. í'orfinnr Arnórss. , 3, 7, 282» 287. porgautr, 295-97. {•orgeirr HávarSss. , 109-12. — goði, 3-13, 36, 63, 70, 104, 238, 286-97, 315-18. 405 iþorgeirr smjörlirlngr, 260-63. — íióriss. flatnefs, 305-6. — öxarstafr GrenjaíJars., 86. — bóndi, 104. I>orgerðr, k. Halls Otrygess., 84. — í Hraunsási, 244, 247. — kona Karls rauöa, 174-76. — Ljótsd. eftaLjótólfsd., 217. ^ Tjörfad., 85. . — systir Víga-Glýims, 298, 301-4. .— kona t'orkels háks, 59-62. — í>orvaldsd., 349. — fJorvarðsd., "k. Háreks, 90! forgils, felagi Grettis, 109.' — ^ mjök-siglandi, 192. - « Þorgnyr, 115-22, 194-95. Jjorgrima, frændkonaVcmund- , ar, 266. feoirgrimr, 207. ■— fjúk, 392. — grái, 148, 155. •: — Gimnsteinss., 348. — bróðir Karksona, 179. ~ Öttarss., 317-19. — f>óriss., 334, 349-53, 371. -- trölli, 111. -- bróðir Valla-Ljóts, 207, 217-22. fórhalli, 69, 70. f'órhallr í Hafrafellstángu, 247. ^órliildr, móíJir Ingoídar fagr- kinnar, 151. — Vaöla-ekkja, 68. í>órir, 109, 110. — Akrakall, 40-53. — flatnefr Eyvindars., 30o, 317. — Finnbogas., 80, 82. — geitbeggr, 245. — frændi Halls Vemundars., 207-11. — Hámundars. heljarskinns, 334, 346-52, 364. — Helgas., 36-56. — á Hrossá, 109. — Ketilss. flatnefs, 278-79, 291-93, 305. I'órir le«rli.ns, 2.32. forkatla hin gamla, 143.' — HaUsd., 282. ' — Vemundard. kögrs, 239. '— k. forvalds króks, 342L í orVell bóiidi, 22-23, 2^ — '—T Eyólfss., 222. — ■ Geirason, 282-91,, 298. — Geitjss., 25-35, 105. — enn liáfí, 376. — Hallgilss.^ 70-78,, 88,. 94, 9'7- - , - . — á Hamri, 357-60. ,i ^ i HliS, 98. -— Skeggjas., 138. T-^ SkííJas., 170, 176-78. ■"-^ Tjörfas. f>orgeirs8., 104. — . hákr í>orgeirss., 36,^ 40, ' 58-62, 67, 70-71, 84-.85. -^ í>orgeirss., 7, 235, 23fiu — f>orger»ars. , 244-48. í>orlaugAtlad., 35^9, 63,-66, 70. — Ghímsd., 99, 304, 307, 360., porleifr Asgeirss., 139, 1^7-69. ,^ hifí, 376. ■— melrakki, 240-49. }>ormó«r, 297-304. — . .Ásgeirss., 71, 106-7. — kolbrúnaskáld, 111. _ i Laxárdal, 232- í>óroddr, 81. — Amórss., 85, 87, 91. — go8i Eyvindarson, 305, 317-19. — haríjaxl, 245-47. — Hjáhnss., 391. í>órólfr, 80. — Veleifss. , 288. — porgnyrss., 115-28, 194. — t>orsteinss., 136, 196. t>orsteinn, 298. — Áskelss. go«a, 232, 280- 300. — blindingr, 264. — boUkamr, 233-36. _ drafli, 73. _Eyjúlfss., 334, 34044, 386. — Gnúpu-Bár«ars. , 232- 27 406 Þ-Ö. í/KEp f'orsteinn, ^feimámaíír Gunn- 'steins, 86. — verl?stjóri Gunnsteinss". , S6-39, 108-9. -t- höföi, 231. — fríendi HreiSars, 331.32. —r bró'ðir Karts Katlss., 179. -^ kjtigr, 289-90. ~ ranlmi, 80, 82-85. — Síöu-Hallss., 28-34. "' -^'S Tjörn, 219-20Í. — ■ varastafr, 288-90. ^ Þorbergsá;, "282, 28^. — svörfr l'Qrgnýrss'.. 115-56, 166, m^9.B. jþprun hyrha, KétiisfJ. flatnefs, ^' •323.' '"■' '■ Porváldr Galtáson, 267-69. - — ílrólfss., 208. ^ i>r. Karis Karlss., 179. ' .-- ,lí%ái, 98. ^Hi^^^eniií, -392-93, 396. .-— , Nartason, 392. --- Reifes.«.,'349. — ta-aldi Steingrimss., 334, 376V380 83, 395. ^ — krókr Þtíri!?s , 334-36, 349, 35ð, 3-^2^90. " **- í í'orvaldsdal, 143. forvaldr f'orvaldss., 143. ÍJorvarðr, 384-89. — Höskuldss., 70-106. — læknir, 87, 88. — ÍJorgeirss., 81, 291. — forgrímss., 207, 214-18, 225. — Örnólfss., 275, 2t8, 376- 79. ÍJrándr bóndi, 304. — i Grimsey, 225-.28. í>undarbenda (þræll\ 381. í>urí«r í>óriJard. frá Höföa, 349. t'- f veræíngar, 73. ^^gmundr Höskuídss., 137- 38, 147, 151, 164-76. Olver, 3-5. — hinn spaki, 282, 318-19. Önuiidr Hrólfss., faðir Ofeigs.i 17. Örn Geirason, 282. — húskarl Höskuldar lög- manns, 144. Örnólfr hrclla, 255-56, 273. — toskubak, 349. — t>órÖars., 242- -^ Í'orvariSss., 2784 X'A ■b'i: \:i A.G. 407 REGISTR yfir landa, staÖa og fljóta nöfn, sem „fínnast * ': í þessu bindi. A, AkrshöBi, 246- ÁlptafjöríJr, 28. Álstaiíir, 255. Ardalr, 361, ■ Arnarnes, 267-68. ArnarstaÖir, 80. j^rnarvEytn, 283. As, 89. ' ' Ás i Kelduhverfí, 90. Áskógr, 242, 249, 250, 269^;^ 272, 277. Asland, 148. AungnlstaíSir, 378. Austrv'egr, 103, -tííikkagaríír, 164. BalíkavaíS, 163. Earb i Fljótum, 349, 393. BárÖardalr, 58, 79, 240, 242, 255, 265, 302, 313. BeljarskarS, 83. Birniuies, 143. Bla«sgerði- 141. BlakksgerM, 166. Bleikjudalr, 164. Bleikrnýrardalr^ 29. BoríJíltjörn, 270, 272. BorgarfjöríSr, 89. Borgarhóll, 335. Breklvi, 151-59. BrettíngsstaÖlr, 71, 103. Erýnjubrekka, 61, Eúrfellshús, 156. Eœsá, 36-37. Böggstaöir, 171, 192. •L'alir, 93. Dalsbær, 2l9. Danmörk, 184, 186, 239. Deildardalr, 136. Djúpidalr, 388. Draflastaíir, 73, 80. F -*-Jmarsta8ir, 232, 258. Englaud, 71, 106, 222. Espihóll, 334-35, 349, 351, 364, 374, -377. EyjafjariSará, 276. Eyjaf jaröardalir, 254, 276, 349, 364. Eyjafjörðr, 17, 19, 23, 40, 56, 69, 88-89, 109-12, 196, 214,233,236,242-44,251, 266, 269, 276, 3U7, 323-25, ;J34, 345, 353, 363, 371-72, 3ö7-S, 398. EyjarvaíS, 303. Eykibrekka, 141. Eykisík, 142. Eyrar, lt/7, 182, 239, 296. Eyrarskógr, 65. •T ángabrekka, 31, 354. Fell, 67, 255-56. FelJsmúli, 232. Fiskilækjarhverfí, 311-12, 363. Fjósatiiuga, 12. Fjörleiiartóptir, 265. Flatey, 104, 249. Flateyjardalr, 80, 88, 103. Fljót, 167, 349, 93. Fljótsheiöi, 232, 257-58, 264, 279. Fljótshverfi, 17. Fornastaöir, 70-73, 83, 88, 98. Fornhagi, 897. Fors, 291. vJálmaströnd, 242, 263, 267. Gásar, 78, 244, 251-52, 2C6, 351. Gautclíi, 122. Gaulland, 106, 193, 196. 408 g-k; Gautlötifl, 30í: Geirastaíiir, 282, 286, 288. Geiravellir, 171. Gerfi-Hesá, 175. Gnixpár, 3. GnúpsskarfJ, 302. Gnúpufell, 36, 62-66, 201, 204, 388. ' Gnúpufellsá, 205. Grafarliús, 172. GranastaSir, 254. Grimsey, 156, 225, 250, 267. Grímseyjarstmd, 232- Gritubakki, 84. . Grund, 140, 142, 147, 150-53, 158, 166-6Í), 176-82, 190, 197, 211, 2.'3, 255. — i Eyja'fírSi, 334, 349, 373- ,74. . . ■- ^'- Grænland, 112.' Guðdalir, 10, 79. TT -'--'-afrafellstúníTa, 247. Hagi, 3, 5, 392-93. Háleyri, 188. . Halfdánartúnga, 58-59. Háls, 76, 88, 269, 272, 279, 303. Hamar, 357, 369-60. Hanakam}jr, 391. ■ Hé«insfjörÖr, 137. Hegranes, 358, 385-86. HelgastaÖir, 231-32, 255. Hella, 143. HellugnúpsskarS, 58, 61. Hestavaí, 82. Hetíand, 195. Hjalli, 222. — í Öifusi, 305. HM, 98. Hnjóská, 269. Hnjóskadalr, 18, 23, 29, 72, 76, 79, 84, 252, z71, 302. Hof, 142, 148, 152, 160, 165- 72, 183, 187, 190-91, 198, 207. Hofsá, 218. Hólar i Eyjafu-Öi, 334, 343-44, 359. HóU i Kiæklingalilíð, 255, 263, 265-68. Holt hit ytra, 171. Holt i Laxárdal, 245. Holtsdalr, 171. Hrafnagil, 72, 79. Hrafnagilslaug, 351, 389. Hrafnasker, 2i^>7. HrafnstaÖir, 192. Hranarek, 144. Hraun, 138. Hraunsás, 244. Hripkelsstaðir, 33 ^. Hrisateygr, 37^,' 383, 389. Hrisey, 41, 98-99, 197, 267, 392-93. róutúnga, 291. rossá, 109., Hrossavik, 233. Hrutáfjörör, 109. Húsavik, 3,. 46, 231 33, 237, 282, 288. Hvanimr, 232, 281-8.2. Hyltinganaiist, 175. Hæringstaðir, 156. Höffíahverfi, 84, 270. Höfði, 81, 269-70, M9. Hörfíabrekka, 212. HörÖaland, 231- Hörgárdalr, 36-37, 44, 263, 266, 348, 392, 3títí. HörstaíSir, 292. HöskuldsstaÖir, 148. ■*-llugastaííir, 12. Ingarastaðir, 192. írland, 189-90, 19#. Isólfstilnga, 302. Jarlstaðir, 256, 273. JórunnarstaÖir, 364. Jökulsá, 29, 246. IVakalahóll, 71, 85. Kaldakinn, 67. Kambsi-imi, 137. Kárapollr, 278. Karlsá, 176, 197. Karlstaðir, 192." Karreyri, 291. Kaupáng, 76. Kelduhverfí, 90. Kjölr, 107. Klaufabrekka, 207-8. K-S. 409 Klaufabrekkur, 150, 157. KlaíxfahlíS, 157. Klaiifanes, 150, 157. Klifshagi, 244-46. Knarareyri, 251. Knarrarvað, 379. Kolbeinsár-ós, 184. Kolbeinsey, 156. Kristsues, 196, 275, 323. 376. Krókameiar, 156. Kroppr, 242, 251, 277. Krossavík, 25-28, 35. Krossdalr, 29. Kross^örír, 288. Kræklingahlia, 255, 263, 263. Kviabekkr, 215. KöthifjaU, 143. •L'ángaland, 36, 39, 56. Laufás, 77, 268. Laugaland, 266, 376. Laugar, 255-56,259,265,316. Laxárdalr, 232, 245, 269, 288, 297, 369. Leyningsbakki, 276. Ljósaland, 71. Ljósavatn, 3, 18, 72, 79, 104, 235, 2H6, 288, 292. Ljósavatnsskarð , 36, 58, 67, 234, 253-59, 269. Lón i Jiörgárdal, ^48. Lundabrekka, 70, 79, 90, 240, 242, 313. . jVláfahjalli, 297, 299. Mánahjalli, 245. Melar, 149-50, 266. Melshöfei, 147. Mftárdalr, 361, 368. Mjaömardalr, 308-9, 36t 36^ Miklabær, 92. Miklagarör, 107. Mosfell, 346. Mvlttugsstaftir, 232. Myri, ^t. 298, 301. Myrkárdalr, 392. Mývatn, 29, 86, 232, 244, 251, 264, 282-83, 2ö7, ^^95. 303, 307, 311, 317, 334, 347, 360. iMývatnshverfi, 311-12, 363. MöhrudalshPÍKi, 26.«». Möiírufell, 70-72, 334. 3 '3. 3 3 76. Möíruvellir, 17-20, 41-42, 69- 74, 108, 112, 205, 210, 220, 253, 28O, 349, 392. N ■*• ~ arfarsdalr, 164. Naumudalr, 115, 128, 194. Naust, 68. Nes, 86. Nes i Noregi, 327. Niöarósj I39, 145. Nortílendinga f)ór8úiigr, 28L Nortfmœri, 323. Noröárdalr, 91. ^ddeyri, 37, 39«. 0«sla, 79. Ólafsf)ör«r, I37, 172, 192, 215-16. Qrkneyjar, 56, 195. Oþveginstúnga, 23^?. "R •■••■ángárvellir, 354. Rauöahjam, 309, 361. Rauðalækr, 17. Ra\i«aikri»«r, 232-3*. Raufarhöfn, 244- Raumsdalr, 323. Raumsdœlíífylki, 323« Reyðarfjörír, 25. ReykjahUö, 3-8, 282, 287-88, 3%, 316. Reykjahverfí, 17,28,245,248. Reykjardalr, 3, 18,40,231 34, 244, 264, 268-69, 3I6. Reykir, 3, 17, 27, 3I6. Risar, 219. Róm, 71, 103, 106. Oandfell, 2S2, 237-89. Sandr, 171. Sandvik, 197. Sauíadalr, 219. Sauðanes, 304. Saurbær, (3 64, 359, 35«. Saxland, 7l, 1U6. 5eljadalr, 64. Sigluf jörör, 137, ff7. Sigluue^, 137, 323. 410 S-Ö. Sigluvik, 334, 376. vSilfrastuÖir, 92. Skaeaf]örgr, 56, 148, 184, 267, 307, 367. Skagahverfí, 29 í. SkáldstaÖir, 334. Skálholt, 77. Skeggjastaðir, 13S. Skíibadalr, 170, 181-82. Skorðnmýri, 142, 169. SkvUustaSir, 282. SkörS, 3, 4, 17-2l,'28,288,298. Slétta, 244. Sólskel, 145. Stafsholt, J3'3. Steindyr, 13S, 161, 167. StokkahlaSir, 109, 276, 356, 358, 378 392. , Strandir, 317. Strönd, 156, 171. Suíírmaeri, 323 Suiírríki, 185. Svalbaríj', ÍÍ7-88. Svarfaöardalsóí, 97, 171, 187, 190. Svarfaðardalr, 13S, 165, 206, 2i6, 393. ' SvarthöfSasteinar, 137. Svinanes; 91. Svilíjóö, 127, 288. nn -*■ eigarhÖfSi, 155. • Teigsfjall, 149. Tjarnir, 73, 234, 2^3, 256, 3Í9, 3'34. Tjörn, 219, 221. Tjörnnes, 22, 5S, 67, 231. "' Torfufell, 201-2, 3S4. Túnga, 149. Túngugerði, 176, j ■ 'Jlfsdalir, 386. Upplönd, 331. Uppsalir, 353-54, 371-72, 378, 3S0. Uppsiir, 166-76, 182, 187, 190- 92, 217, 221. UriSarhús, l55. Urðir^ 192. V. aítilshoiT., 111. Vaölar, 68. Vaglar, 7. Vallál)ær« .2'?3. Vailalang, 92. . Vatnsdalsá, i-54. Vatnsdalshöifnar, 139. Veisa, 70-72, 78, bU. Vellir, 193, 211. 2i8, 274. Vestniersvatn, 231. Vetrliðastaðir, 252. ViÖihólinar, IS"^. Víðines, 349, 358-69. Vik, 103, 239. Vindheirnar, 266. Vitazgjafi, 340-43. VopnafjörÖr, 25.- Vors i Noregi, 323, 328, 331, 335. Vödhiheiði, 18, 89; 104, 277, 3'99, 351. J- tri-Sliörð, 291. Pingavað, 183, 252-54, 259, ÍJjórsárdalr, 319, 354. í'orvaldsdalr, 143 44, ÍJrándheimr, 139, I4S, 187. J>riiíjúngavaé, 83. . í>verá, 13-21, 32-36, 42, 45, 48, 84, 87, 204, 245, 248, 271- 72, 298. 3OO, 307, 309, 3i2, 323, 334, 339-40, 344 48, 351, 355, 359-61, 363, 372, 377-78, 338. f verárland, 383, 390-91. Í>verJ)rekka i Öxnadal, 392. Æ, ^rjlækr, 10. Æsustaísir, 359, Oifus, 305. ÖndórstaÖir, 244, 264. Öxará, 36^ 52, .o9, 67. Öxarfjörðr, 10, 244,246,208. Öxnacíalslieiiíi, 91,303-9, 397. Öxnadalr, 392. Öxnafell, 372. ÖxnahóU, 263. ]U0 0 !"^l ": ■ c^c dc c.c(<: c: c ,V ^ ícc. -cc'c •'< - ' þcC Co<^^ ^ cc c cc: C C."rc • 'C <.- < c* <•< C C C\ CC V c i < c ^ ■■• «\' l V. , '\- '\